________________
૪૩
જ્યારે મહાવીર નામક વ્યક્તિ જગતના અંધારાને વિદારી નાખે એવી રોશની ફેલાવે છે. અહિંસક વૃત્તિનું સર્વાગ સંપૂર્ણ નિરૂપણ કરી ચારિત્ર્યશિથિથી જકડાયેલ માનવજાતિને નવો પેગામ આપે છે. ઉપલબ્ધ જૈન આગમોમાં તેમનું જે ચિત્ર દોરવામાં આવ્યું છે તે જોતાં એમ નિર્વિવાદ લાગે છે કે તેઓ એક ગૌરવશાલી, પ્રતિભાસંપન્ન વ્યક્તિ હતા. તેઓને બુદ્ધિથી પર એવું અસાધારણ, દિવ્ય જ્ઞાન હતું. કામ અને કષાયથી અલિપ્ત દશામાં તેઓ વિરાજતા હતા. સભ્ભાતિસૂક્ષ્મ જીવોથી માંડી બાદર, ત્રસ જી સુધી તેમની અહિંસકત્તિ પ્રસારિત હતી. તેમણે એ આચરી બતાવી હતી અને એ આચરવાને ચતુર્વિધ સંઘને આદેશ પણ આપ્યો હતો આમિષાદિને આહાર લેવાને તેમણે સંકલ્પ સુદ્ધાં પણ કદિ કર્યો ને'તો તથા આહારાદિ ગ્રહણ કરતી વખતે કેાઈ છને પીડા, લિામના, અને આશા- - તના ન થાય એની સંપૂર્ણ તકેદારી રાખી હતી. યજ્ઞ-યાગાદિમાં જે પશુહિંસા એ વખતે થઈ રહી હતી એ સામે મહાવીરે જેટલા બુલંદ સ્વરે પુકાર ઉઠાવ્યો હતો તેટલો તત્કાલિન કોઈ ધર્મ નાયકે ઉઠાવ્યું ને તે એ વસ્તુ ઈતિહાસસિદ્ધ છે. એ ઉપરાંત, જીવનના નાના મોટા જે જે ક્ષેત્રમાં હિંસાએ પગ પસાર કર્યો હતો. તે તે ક્ષેત્રે તરફ તેમણે લાલબત્તી ધરી હતી. ગોશાલકે અને ગૌતમ બુદ્ધ અહિંસાને એના આખા ભાગ સ્વરૂપમાં ગ્રહી હતી અને પ્રરૂપી હતી મહાવીરે અહિંસાને અંતિમ અને સર્વાંગસંપૂર્ણ રૂપમાં વિચારી હતી અને વતી બતાવી હતી. સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ જીના હિંયાજનિત આર્તનાદને એમણે સાંભળ્યા હતા અને એટલે જ તેમણે આવી મતલબનું કહ્યું, હતું કે હે પાઠકે અને શ્રોતાઓ તમે બરાબર સાંભળો અને નોંધ કરી લો કે આ પૃથ્વીગત અને જલગત જીવો કકળી ઉઠી કહે છે, કે તેઓ પૃથ્વીમાં અને જલમાં જ છે પૃથ્વી અને જલ તેમનું ઘર છે અને આશરો છે. આગળ વધી એ જી કહે છે કે લેકે તેમને નિરર્થક ઉપયોગ કરે છે, તેમને ખેદે છે, વાપરે છે અને પીવે છે
