________________
જશે ?” એ પ્રશ્નનો ઉત્તર મહાવીરે પણ લેકે ન સાંભળી શકે તેવી રીતે આપે છે , - જન્માભિષેક વખતે મહાવીરે મેરૂ ડોલાવે એ બીજી ઘટનાના તથ્થાતથ્યના સંબંધમાં એ જણાવવું જોઈએ કે એ બાબત મૂળ જિનાગમમાં નથી, પરંતુ પાછળથી એ હકીકત આચાર્યોએ ઘુસાડી હોય એમ લાગે છે. આ ઘટનાને જતી કરે પરંતુ જિનામમવર્ણિત પ્રથમની બે બાબતોનું શું? મૂળ જિનામોને આપણે જે અસત્ય ઠરાવશું તો માનશું કોને? આ સવાલ મહત્વનું છે અને એને સંતોષકારક જવાબ આપ એ કઈ સહેલી વાત નથી. * જિનાગમાં તીર્થકરોની મહત્તા અલૌકિક અને અવર્ણનીય છે એમ અસંદિગ્ધપણે કહેવામાં આવ્યું છે. તીર્થકર નામ કર્મનું ઉપાર્જન અત્યંત ત્યાગ અને અત્યંત પ્રશસ્ત વિચારનું પરિણામ છે. તીર્થકરો થનાર છેને ચાર અતિશયો હોય છે, પુણ્યમાં તેઓ દેવોને પણ ચડી જાય છે. જિનાગમાનુસાર તીર્થંકર પદ બધા પદમાં સર્વોત્કૃષ્ટ છે. તીર્થકર આ જગતનો ઉદ્ધાર કરે છે. તીર્થ કરના અતિ. શય આ પ્રમાણે છે: (૧) અનંત વિજ્ઞાન (2) સંપૂર્વ વીતરાગતા; (૩) વાણુગત વિચાર કેઈથી ત્રુટી શકે નહિ; અને (૪) સર્વ દેવોની પૂજનીયતા.
તીર્થકરની પૂજા-અર્ચા લગભગ મનુષ્યને માટે ભાગ, જાણતો નહિ હોવાથી, યથાવત નથી કરી. પરંતુ દેવે બુદ્ધિમંત હેવાથી પ્રભુની પ્રભુતા યોગ્ય સ્વરૂપે જાણે છે અને તેથી તેમની સરકાર વિધિ બરાબર રીતે કરે છે. જિનાગ આ સત્યની સાક્ષી પૂરે છે. અત્યારના યુગમાં મહાપુરુષને જન્મોત્સવ દેવો કરતા નથી એ કહે. વાની ભાગ્યે જ જરૂર છે. ગૌતમ બુદ્ધના જન્મ સમયે દેવ આવ્યા હતા એને પુરા બૌદ્ધ સાહિત્યમાંથી મળી રહે છે. જે ધર્માનંદ કાસ
૧. ભગવતી.” - ૨. “લલિત વિસ્તરા.”
