________________
૪૭
જેમ તમારામાં મોખરે છે તેમ અન્યમાં પણ છે એમ સમ્યક્ પ્રકારે અવધારી બીજાને દુઃખ આાપતાં પડેલાં પૂરા વિચાર કરેા ઇત્યાદિ, ઈત્યાદિ.
વસ્તુ સ્થિતિ આમ છે. પાતાને પડતુ. દુ;ખ મનુષ્યા સમજે છે જ્યારે અન્યના દુ.ખ તરફ તેઓ બેદરકાર છે. તેઓ એમ લેશ પણ નથી સમજતા કે તેમના ઉપર તૂટી પડેલું દુ:ખ તેમણે અન્યત્ર અન્યને આપેલ દુઃખતું જ એક માત્ર કાય છે. બીજાને દુ:ખ આપ્યું છે માટે આપણુને પણ દુઃખ પ્રાપ્તિ થવીજ જોઈએ મા એક સામાન્ય સિદ્ધાંત છે. અને એ એટલે અમોધ સિદ્ધાંત છે કે એની સ્વીકૃતિ કયેજ છૂટકા છે. મહાવીરે થ્રુ ડે લેકે ! આપણને જે અનુભવ થાય છે તે અનુભવ અન્યને પણુ સદા રીતેજ થાય છે એજ દૃષ્ટિ ન્યાય યુક્ત છે. હું ભળ્યે ! જેમ તમને તમારૂં હિત હૈયે વસ્તુ' છે તેમ ખીજાના સબંધમાં પણ સમજો. . ૠાત્મહિત તરફ તમે જેમ અભિમુખ છે! તેમ પરહિત તરફ પણુ અભિમુખ અનેા. તમારા સ્વાથ જેટલાજ ખીજાના સ્વાર્થને વ્હાલા ગણે. અન્ય તરફથી તમને કરવામાં આવેલ અન્યાય જેમ તમને કષ્ટદાયક છે તેમ તમારા તરફથી કરવામાં આવેલ અન્યાય ખીજાને પણ કષ્ટકારી જ નિવડવાના એ માબતનું રખે વિસ્મરણ કરતા કહેવાના સારાંશ એ છે કે જે દૃષ્ટિથી તમે તમારી તરફ જુએ છે એ જ દૃષ્ટિથી તમે ખીજા તરફ જુઓ. પાતાની અને પરની વચ્ચે જે ભેદ દૃષ્ટિ છે તેને ત્યાગા અને સંપૂર્ણ અભેદને સ્થાપે.”
ગૌતમ યુદ્ધ પ્રણીત જીવધ્યા અને મહાવીર પ્રણીત જીવદયા વચ્ચે અનત ગુણા તફાવત છે. માગળ કહેવાઈ ગયું છે. તેમ ગૌત* બુદ્ધની છત્રયા વિષયક પ્રરૂપણામાં કેવળ સ્થૂલ અને મેાટા જીવાજ સમાવિષ્ટ છે જ્યારે મહાવીર પ્રપિત છત્રયા વિષયક ભાવનામાં સમસ્ત સચરાચર વિશ્વ 'તગત છે. ચાલુ સમયમાં પણ મહાવીરની ગે અહિંસક વૃત્તિનું માચરણ એના શાસનમાં પ્રશ્નતી રહ્યું છે
