________________
___ यं त इसिहि यतश्चं ठान दुरभिसंभवं ।
न तं द्वंगुल पञ्जाय सक्का पप्पो तु इस्थिया॥ આ ગાથાને અર્થ એ છે કે જે સ્થાન (નિર્વાણ) ઋષિઓને પણ દુર્લભ છે તે સ્થાન માટે સ્ત્રી પ્રયત્ન કરે તે શું તે શક્ય છે? જે સ્ત્રી ભાત રંધાઈ રહ્યો હોય એ વખતે તે કાચું છે કે પાકે છે તે જાણવા માટે બે આંગળીઓ એકઠી કરે છે (તે સ્ત્રી માટે શું તે શક્ય છે?). સમાએ જવાબ આપે :
इस्थिभावो कि कायरा चित्तम्हि सुसमाहिते, झाम्हि क्त्तमानम्हि सम्मा धम्मं विपस्सतो। यस्स नूनं सिया एवं इत्थी हं पुरिसो ति वा,
किंचि या पन अस्मीति तं मारो वत्त मरइ त्ति ।। અર્થ :-ચિત્ત ઉત્તમ પ્રકારે સમાહિત થયું હોય અને જ્ઞાન લાભ થયે હેય તથા સમ્યફ ધર્મ જાણે હેય તે નિર્વાણ માર્ગમાં સ્ત્રીત્વ શું કામ આડું આવે ? જેના મનમાં હું સ્ત્રી છું અથવા પુરુષ છું અથવા હું કાંઈક છું એવી અસ્મિતા બની રહી હોય તેને હું માર! તું ખુશીથી એવું કહેજે. આ સાંભળી માર સમજી ગયા કેસમાં પિતાનું સ્વરૂપ પામી ગઈ છે અને તેથી હૃદયમાં દુઃખી થતે ત્યાંથી તે ચાલ્યો ગયો.
તથાગતના સિદ્ધાંત ઉપર જે વાત કરી તે બુદ્ધના સંધ વિષેની થઈ. ગૌતમબુદ્ધના -જ્ઞાન અને વિચારો ઘણી વખત અજ્ઞાનવાદીના જ્ઞાન અને વિચારને મળતા-જુલતા હોય એમ લાગે છે. કઈ પણ
