Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 96

Ans
भगवतीसूत्रे प्रादककर्मपुद्गलग्रहणेन दुःस्थानादि प्राप्त्या जीवस्यैव दुखं भवति, अतो जीवसंपादितमेव कर्म ततश्च चेतःकृतत्वं सुतरामेव कर्मणो भवति न तु कयमप्यचेतः कृतस्वमिति भावः । अथ शरीरमाश्रित्य कर्मपरिणाममाइ- 'आर्यके से वहाए होई' आतङ्कस्तस्य वधाय भवति, आतङ्कजीवकृतकर्मजनितः ज्वराविरुपो रोगः 'से' तस्य जीवस्य वधाय मरणाय भवति जीवकृतास्ते एव कर्मपुद्गलाः ज्वरादिरूपेणपरिणाममासाद्य तस्य कर्मकर्तुर्जीवस्य मरणायापि भवतीति भावः । 'संकप्पे से बहाए होइ' संकल्पस्तस्य वधाय भवति, संकल्प:-मानसिकमयादिरूपः 'से' तस्य 'वहाए' वधाय मरणाय भवतीति, तथा 'मरणंते से वहाए होई' मरणान्तजिस कारण से अशातोत्पादक कर्मपुद्गलों के ग्रहण से जीव को दुःस्थानादि की प्राप्ति होती है और इस से जीव को ही दुःख होता है, अतः जीव संपादित ही कम हैं। 'आयके से वहाए होइ' इसका तात्पर्य ऐसा होता है कि जीव जिनकर्मों को संपादित करता है-बांधता है-अपने शुभाशुभ परिणामों से कार्माण वर्गणाओं को कर्मरूप से परिणमाकर उनका बंध करता है। तब वह उनके उदय में विविध प्रकार की परिस्थिति संपन्न बनता है-ज्वरादि रोगों से भी यह ग्रसित होता हैजीवकृत वे कर्म पुदगल ज्वरादिरूप से परिणत होकर आत्मा को दुःखित करते हैं। और ऐसी भी परिस्थिति इसके सामने ला देते हैं कि जिसकी वजह से यह पर्यायान्तरित भी हो जाता है । 'संकप्पे से पहाए होई' वे कर्म पुद्गल-अर्थात् अपने उदय में जीव में नाना प्रकार के संकल्प विभाव के निमित्त हुए कर्म पुद्गल अपने करनेवाले जीव को कडाकम्मा" से सूर वा। प्रगट ४२वामां मावी छे. २४२६थी माता ઉત્પન્ન કરનાર કર્મ પુલના ગ્રહણથી જીવને દુસ્થાન વિગેરેની પ્રાપ્તિ થાય છે. અને તેનાથી જીવને જ દુઃખ થાય છે. એટલા માટે કમ જીવે જ 6पात छ. " आयंके से वहाए होइ" तन मा छे है, જીવ જે કર્મોને ઉપાજીત કરે છે-બાંધે છે. પિતાના શુભ અશુભ પરિણા
ની કર્મવર્ગણાએથી કમ રૂપથી પરિણમાવી તે તેને બંધ કરે છે. ત્યારે તે કર્મના ઉદયમાં જુદા જુદા પ્રકારની પરિસ્થિતિવાળે બને છે. જવર (તા૫) વિગેરે ગોવાળે પણ તે થાય છે. અર્થાત્ જીવે કરેલા તે કર્મ પુદ્ગલ જવર વિગેરે રૂપથી પરિણમી ને આત્માને દખિત કરે છે. અને એવી પરિસ્થિતિ તેની સામે લાવી દે છે કે જેના કારણે એ પર્યાયાન્તરિત થઈને भी पर्यायवाणे ५६५ थ य छे. "सकंप्पे से वहाए होइ" भय विगैरे मन પ્રકારના સંકલ્પ રૂપમાં પરિણત થયેલ તે કર્મપુદ્ગલ-અર્થાત્ પિતાના ઉદ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨