Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 365
________________

प्रमेयन्द्रिका टीका श०१७ उ०१ सू०२ ताल दृष्टान्तेन कायिक्यादिक्रियानि० ३५१ खलु जीवानां शरीरेभ्यस्तालफलं निर्वर्तितम्-निष्पनीकृतमभूदिति, ते विणं जीवा काइयाए जाव पंचहि किरियाहिं पुट्ठा' तेऽपि खलु जीवाः कायिक्यादि यावत् पञ्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टाः येषां जीवावयवैस्तालफलं निर्वर्तितं तालफलेन पतता आकाशायधिकरणकाः जीवा विनाशिताः तादृशतालफलनिवर्तकजीवानां प्राणातिपाताख्यपश्चमःक्रियाकारणात् तद्व्याप्ता अन्याश्चतस्रोऽपि क्रियाः अभूवन् इति पञ्चक्रियावन्तो भवन्ति ते जीवाः यतः तालपतनेन प्राणातिपातो जात इति ताशमाणातियात प्रति तादृशजीवानां साक्षात्कारणत्वस्य विद्यमानवात्ते जीवा भवन्ति पञ्चभिः क्रियाभिः स्पृष्टा इति । लोकेऽपि साक्षान्मारयितु. रेव प्राणदण्डो भवति, प्रेरकादेस्तु कारागारादिरेव न तु प्राणदण्डः ।५। 'जे वि य से जीवा आहे वीससाए पञ्चोप्रयमाणस उग्गहे वटंति' येऽपि च ते जीवा काइयाए जाच पंचहि किरीयाहि पुट्ठा' ऐसा जो कहा गया है कि जिन जीवों के शरीर से वह ताल फल निष्पन्न हुभा है-सो इसका तात्पर्य ऐसा है कि जहां पंचमी क्रिया होती है वहां शेष चार क्रियाएँ अवश्य होती है-अतः कारणात्-गिरनेवाले तालफल से जमीन पर रहे हुए सत्वादिक गिरकर जब प्राणादि से रहित कर दिये तो जिन जीवों के अवयवों में मिलकर उस तोल फल की निष्पत्ति की है, उन जीवों का भी प्राणातिपातादिक पांच क्रियाएँ लगती है ऐसा जानना चाहिये । लोक में भी साक्षात् मारनेवाले को प्राणदण्ड होता है तथा उसे प्रेरणा देनेवालो को भी कारावासादिरूप दण्ड होता है। भले ही प्राण दण्ड न हो पर दण्डतो अवश्य मिलता ही है। इसी प्रकार से यहां पर भी जानना चाहिये।५ 'जे विय से जीवा अहे वीससाए
ते वि णं जीवा काइयाए जाव चाहिं किरयाहि पुट्ठा" २ वाना शरीरथी તે તાડ ફળ પેદા થયું છે વિગેરે તે તેમ કહેવાનો હેતુ એ છે કે-જ્યાં પાંચમી ક્રિયા પ્રાણાતિપાતિકી થાય છે ત્યાં બાકીની કાયિકી વિગેરે ચારે ક્રિયા એ થાય છે જ આ કારણથી પડવાવાળા તાડફળથી જમીન પર રહેલા સવાદિને પાડિને જ્યારે પ્રાણ વગરના કરી દીધા તે જે જીના અવય એ મળીને તે તાડફલ પિદા કર્યું છે, તે જીવને પણ પ્રાણાતિપાત સુધીની પચે ક્રિયાઓ લાગે છે. તેમ સમજવું. લેકમાં પણ પ્રત્યક્ષ મારનારને જ પ્રાણાન્તદન્ડ થાય છે. અને તેને પ્રેરણા આપનાર વિગેરે મદદરૂપ થનારને જેલ વિ. રૂપ શિક્ષા થાય છે. ભલે પ્રાકૃદન્ડ ન હોય પણ દન્ડ તો તેને १३२ मणे १ छे. मे 0 माइयां ५५१ सम. “जे वि य से जीवा
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨


Page Navigation
1 ... 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710