Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 363
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१७ उ०१ सू०२ तालदृष्टान्तेन कायिक्यादिक्रियानि० ३४९
1
इति तान विराधयति - तेषां विराधनं करोति अभिदन्ति - अभिमुखं समागच्छतो जीवान् पातयति वर्त्तयति-वर्तुला करोति शरीरसंकोचापादनात् श्लेषयतिआत्मनि संलग्नान् करोति, संघातयति परस्परं स्वपरगात्रैः संहतान् करोति, संघट्टयति ईषत्स्पृशति, परितापयति- सर्वथा पीडयति, क्लामयति-मारणान्तिकादि समुद्धातं नयति, स्थानात्स्थानं संक्रामयति एकस्थानाद द्वितीयं स्थानं नयति, किं पुनरधिकेन जीविताद् व्यपरोपयति- जीवनापि पृथकरोति 'तर णं भंते ! से पुरिसे कइ किरिए' ततः खलु स पुरुषः कतिक्रियः एतादृशः पुरुषः कतिक्रियाभिः स्पृष्टो भवति इति प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम! 'जावं चणं से पुरसे तालफले अप्पणी गरुयत्ताए जाव जीवियाओ ववरोवे' यावत् च खलु स पुरुषः तालवृक्षं प्रचालयति तस्य प्रचालने सति तत् तालफलमात्मनो गुरुकतया यावत् व्यपरोपयति जीविताद् व्यपरोपयति अत्र यावत्पदेन पूर्वोक्तानि 'प्राणाः भूतानि जीवाः सच्चाः' इत्याद्यारभ्य 'जीवितात्' इति पर्यन्तानि पदानि संग्राह्याणि । 'तावं चणं से पुरिसे काइयाए जाव चउर्हि किरियाहिं पुढे' तावत् य
इस कथन के अनुसार जीव शब्द से पञ्चेन्द्रिय प्राणि, प्राणशब्द से द्विन्द्रिय और चार इन्द्रियजीव, एवं भूत से वनस्पति ली गई हैं इनसे अवशिष्ट पृथ्वी, पाणी अग्नि और वायु ये सत्त्व पद से गृहीत हुए हैं। इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! जावं च णं से पुरिसे ताल फले अप्पणीगुरुपत्ताए जाव जीवियाओ बबरोवेह' हे गौतम! ताल पर चढ हुआ वह पुरुष उस वृक्ष को या फल को हिलाता है और वह फल अपने ही भार से टूटकर प्राण, भूत, जीव, सत्व इनको यावत् जीवित से रहित कर देता है तो उस हिलानेवाले पुरुष को प्राणातिपात क्रिया के सिवाय शेष चार क्रियाएँ लगती हैं। प्राणातिपात क्रिया उसे इसलिये नहीं लगती है
પ્રાણશબ્દથી એ ઇન્દ્રિય અને ચાર ઈન્દ્રિયવાળા વેા, તથા ભૂત શબ્દથી વનસ્પતિ, અને જીવ શબ્દથી પંચેન્દ્રિય પ્રાણી અને સત્વ શબ્દથી તે શિવાયના બાકીના એટલે કે પૃથ્વી, પાણી અગ્નિ અને વાયુકાયિકજીવાનુ ગ્રહણ થયા છે. गौतम स्वाभीना या प्रश्नना उत्तरमा प्रभु छे – “गोयमा ! आव चणं से पुरिसे तालफले अप्पणो गुरुयत्ताए जाव जीवियाओ ववरोबेइ" डे ગૌતમ તાલવૃક્ષ પર ચઢેàા પુરુષ તે તાડવૃક્ષને કે તેના ફળને હલાવે અને તે ફળ પેાતાના જ ભારથી તૂટીને પ્રાણ, ભૂત, જીવ, અને સત્વ એ બધાને માવત્ પેાતાના જીવનથી છેડાવે છે. અર્થાત્ મારી નાખે છે, તા એ સ્થિતિ માં હલાવવાવાળા પુરુષને પ્રાણાતિપાત ક્રિયા શિવાયની માકીની ક્રાચિઠ્ઠી, આધિકરણિકી, પ્રાāષિકી અને પારિતાપનિકી એ ચારે ક્રિયાએ લાગે છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨


Page Navigation
1 ... 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710