Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १७ उ० २ सू० ३ शरीरजीवयोभिन्नत्वनिरूपणम् ४०१ भवति, एतासां चतसृणामपि बुद्धीनां लक्षणोदाउरणानि नन्दीमत्रे मस्कृतायाँ ज्ञानचन्द्रिकाटीकायां षड्विंशति (२६) तमसूत्रे विलोकनीयानि, आसु चतमध्वपि बुद्धिषु वर्तनानस्य औत्पत्तिक्यादिबुद्धिमत इत्यर्थः देहिनः, अन्यो जीवोऽन्यो जीवात्मा, शरीरं भिन्नं तन्निश्च जीव इत्यर्थः । अथ मतिज्ञानाविषये परमत. माह-'उग्गहे' इत्यादि । 'उग्गहे ईहाए अवाए धारणाए य वट्टमाणस्स जाव जीवाया' अवग्रहे इहायाम् अपाये धारणायां च वर्तमानस्य यात् जीवात्मा अवग्रहादीनां स्वरूपमुदाहरणसहितं नन्दीमूत्रेऽस्मकृतायां ज्ञानचन्द्रिकाटीकायां सप्तविंशतितम (२७) मुत्रादारभर पत्रिंशत्तम (३६) मूत्रपर्यन्तं द्रष्टव्यम् । अब ग्रहादयो ज्ञानविशेषरूपा एच, यावश्पदेन 'अन्ने जीवे अन्ने' इत्यस्य संग्रहा, घिकी, कर्मजा और पारिणामिकी इन चार प्रकार की बुद्धियों में वर्त मान देही का शरीर जीवात्मा से भिन्न है और जीवात्मा शरीर से भिन्न है इन औरपतिकी आदि चार बुद्धियों के लक्षण एवं उदाहरण नन्दीसूत्र की ज्ञानचन्द्रिका टीका में २६ वे सूत्र में लिखे गये हैं। वहां से ही जान लेना चाहिये । इसी प्रकार से मतिज्ञान आदिकों के विषय में परमत ऐसा है कि 'उग्गहे ईहाए, अवाए, धारणाए य वट्टमाणस्स जाव जीवा या' मतिज्ञान के भेदरूप अवग्रह में, इहा में, अवाय में और धारणा में वर्तमान देही जीव शरीर जीवात्मा से भिन्न है और जीवात्मा उससे भिन्न है। यह, यावस्पद से 'अन्ने जीवे अन्ने' इन पदों का संग्रह हुआ है। इन अवग्रहादिकों का स्वरूप उदाहरण सहित मैंने नन्दी सूत्र की ज्ञानचन्द्रिको नामकी टीका के २७ वें सूत्र से लेकर ३६ वें सूत्र तक विस्तार के साथ लिखा है । अतः वहीं से जान અર્થ આ પ્રમાણે છે. ઔત્પત્તિકી વૈનવિકી કર્મા અને પરિણામિકી આ ચાર પ્રકારની બુદ્ધિમાં રહેલ દેહિનું શરીર જીવાત્માથી ભિન્ન (જ) છે. અને જીવાત્મા શરીરથી ભિન્ન છે આ ઔપત્તિકી વિગેરે ચારે બુદ્ધિના લક્ષણ અને ઉદાહરણ નદીસૂત્રના ૨૬ માં સૂત્રની જ્ઞાનચન્દ્રિકા ટીકામાં આપવામાં આવેલ છે. જીજ્ઞાસુ એ ત્યાંથી તે સમજી લેવી આજ પ્રકારથી મતિજ્ઞાન વિગેરેના विषयमा ५२मत 41 प्रमाणे छे. "उग्गहे ईहाए अवाए धारणाए य वट्टमाणस जाव जीवाया" भतिज्ञानना ३५ २०१मा डामा, भवायमा भने ધારણામાં વર્તમાન દેહી-છવ, શરીર, જીવાત્માથી ભિન્ન છે. અને જીવાત્મા तेनाथ भिन्न छ. मडियां यावत् ५४थी अन्ने जीवे अन्ने" से पहोर्नु अडस થયું છે. આ અવગ્રહ વિગેરેના સ્વરૂપ ઉદાહરણ સહિત મે નંદી સૂત્રનાં સત્યાવીસમાં સૂત્રથી બત્રીસમાં સૂત્રની જ્ઞાન ચંદ્રિકા ટીકામાં વિસ્તાર સહિત
भ० ५१
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨