Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
६७०
भगवतीसूत्र 'अणगारस्त' इत्यादि । 'अगगारस्त णं भंते ! अनगारस्य खलु भदन्त ! 'भावियप्पणा' भावितात्मन', भावितः-वासित:-ज्ञानादिभावनया युक्तः कृत आत्मायेन स भावितात्मा तस्य भावितात्मनोऽनगारस्य केवलिनः, अत्र भावितात्मशब्देन केवली संग्राह्यः। 'सव्वं कम्मं वेएमाणस्स' सर्व कर्म-वेदनीयनामगोत्राख्यभवोपग्राहि त्रयरूपम् आयुष्कस्य भेदेनाभिधास्यमानत्वात् वेदयतः, 'सव्वं कम्मं निजरेमाणस्स' सर्व कर्म निर्जस्यतः, यत एव वेदयत:-अनुभवतः प्रदेशविपाकानुभवाभ्याम् अत एव सर्व कर्म भोपग्राहित्रयस्वरूपमेव निर्जरयत:-क्षपयतोऽनगारस्यात्मप्रदेशेभ्यः शातयत इत्यर्थः । 'सव्वं मार मरमाणस्स' सर्व मारं म्रियमागस्य सर्व-सर्शयुः पास-आये आकर उन्होंने उनकी वन्दना की। नमस्कार आदि किया, फिर भगवान् से उन्होंने ऐसा पूछा-'अणगारस्स णं भंते! इत्यादि-यहाँ भावितात्मा अनगार पदसे केवली का ग्रहण हुआ है। ज्ञानादिकी भावना से जो अपनी आत्मा को युक्त कर चुके होते हैं वे भावितात्मा कहलाते हैं । 'सव्वं कम्मं वेदेमाणस' इसमें सर्व कर्म से वेदनीय, नाम गोत्र इन तीन कर्मों का ग्रहण हुआ है। आयुका कथन स्वतन्त्र रूपसे किया जायगा, ये वेदनीय आदि चार आघातियाकर्म कहलाते हैं। और ये भवोपग्राही होते हैं । तथा च जो अनगार भावितात्मा है वेदनीय नाम, गोत्र इन तीन कर्मों की वेदना जो कर रहा हैवेदन होने के बाद निर्जरा होती है अतः प्रदेश और विपाक से जिन घेदनीयादिकों का अनुभव होने के बाद एकदेश रूपसे जिसका क्षय हो रहा है, अर्थात् उस अनगार की आत्मा से जो धीरे २ थोडे रूप में क्षपित हो रहे हैं, 'सव्वं मारं मरमाणस्स' आयुके अन्तिम क्षण में નમસ્કાર કર્યા વંદના કરી નમસ્કાર કર્યો. તે પછી તેમણે આ પ્રમાણે પૂછયું– "अणगारलणं भवे!" त्यात महिलावितात्मा सनसार ५४थी पक्षानु ગ્રહણ કરાયું છે. જ્ઞાનાદિની ભાવનાથી જે પિતાના આત્માને જ્ઞાનવાળે अनाव छ तसा मावितात्मा उपाय छे. “सव्वं कम्मं वेहेमाणस्स" सव' કર્મથી વેદનીય, નામ, ગોત્ર, આ ત્રણે કર્મો ગ્રહણ થયા છે. આયુ કમનું કથન સ્વતંત્ર રૂપે કહેવામાં આવશે. વેદનીય વગેરે ચાર કર્મે આદ્યાતિયા કર્મ કહેવાય છે. અને તે મદજનક હોય છે. જે અનગાર ભાવિતાત્મા છે અને વેદનીય નામ, શેત્ર, એ ત્રણે કમનું દાન કરી રહ્યા હોય છે. વેદન થયા પછી નિર્જરા થાય છે. જેથી પ્રદેશ અને વિપાકથી જે વેદનીય વગેરે કર્મોને અનુભવ થયા પછી એકદેશપણાથી જેનો ક્ષય થાય છે. અર્થાત तमनगान मामाथी धीरे धीरे क्षति पहा छ. 'सव्वं मारं
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
