Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 364
________________

३५०
भगवतीसूत्रे खलु स पुरुषः कायिक्या यावत् चतसृभिः नियाभिः स्पृष्टः यदा स पुरुषः तालं प्रकम्पयति ततस्तत्फलं स्वकीयभारेणाधः पतेत् तथा तद् द्वारा अन्य जीवानां प्राणातिपातो भवेत् तत्र तस्य पुरुषस्य तालवृक्षपचालयितुः कायि. क्यादि यावन् चतस्रः क्रियाः प्राणातिपातपर्जिता भवन्ति, यतोऽत्र फलपतनेन यो हि जीवानां प्राणातिमानो जातः तत्र ताल क्षपचालयितुः पुरुषस्य साक्षात् कारणत्वं न भवति अस्तस्य पुरुषस्य प्राणातिपातवनिताश्वतत्र एवं क्रिया भवन्ति इति भावः ।३। 'जेसि पिणं जीवाणं सरीरेहितो ताले निमत्तिए' एषा. मपि खलु जीवानां शरीरेभ्यस्तालः तालवृक्षो निर्वर्तितः संपन्नः 'ते विणं जीवा काइयाए जाव चउहि किरियाहिं पुट्ठा' तेऽपि खलु जीवाः कायिक्यादि यावत् चतसृभिः क्रियाभिः स्पृष्टाः ताल क्षनिष्पादका जीवाः तालफलपतनजनितमाणातिपातं प्रति साक्षात्कारणत्वाभावेन चतसृभिः क्रियाभिः स्पृष्टा भवन्तीतिभावः।४। जेसि पिणं जीवाणं सरीरेहितो तालफले निव्वत्तिए' येषामपि की वह उन सत्त्वादिकों के प्राणव्यपरोपणादिक में साक्षात् कारण नहीं है। साक्षातू कारण तो फल का पतन ही है। अतः उस प्रचालयिता पुरुष कोकायिकी आदि ४ क्रियाएँ ही लगती है ऐसा कहा है ३ । 'जेसि पि णं जीवाणं सरीरेहितो ताले नियत्तिए ते विणं जीवा काइयाए जाव चउहि किरियाहिं पुढा' तथा-ऐसा जो कहा है उसका तात्पर्य ऐसा है कि-जिन जीवों के शरीर से वह तालवृक्ष निष्पन्न हुआ है वे जीव भी प्राणातिपातक्रिया के सिवाय कायिक्यादि चार क्रियाओं वाले ही हैं। क्योंकि प्राणातिपात क्रिया में उन जीवों का भी साक्षात् व्यापार नहीं है। उसमें साक्षात् व्यापारशाली तो फलका पतन ही है ४ तथा 'जेसिं पिणं जीवाणं सरीरेहितो तालफले निव्वत्तिए ते वि णं जीवा પ્રાણાતિપાત ક્રિયા ન લાગવાનું કારણ એ છે કે તે પુરુષ તે સત્વાદિક જીવોના પ્રાણ છેડાવવામાં સાક્ષાત્ કારણરૂપ નથી. તેનું સાક્ષાત્ કારણ તે ફળનું પડવું તેજ છે. જેથી તે ફળને હલાવનાર પુરુષને કાયિકી વિગેરે ચાર (या। वाणे छ. सेम धुं छे. "जेसि पि णं जीवाणं सरीरेहितो ताले णिव्वत्तिए ते वि णं जीवा काइयाए जाव चउहि किरियाहि पुद्रा" २ वाना શરીરથી તે તાડવૃક્ષ ઉત્પન્ન થયું છે, તે જીવ પણ પ્રાણાતિપાત ક્રિયા શિવાય કાયિકી વિગેરે ચાર કિયાએ વાળા જ હોય છે. કેમકે પ્રાણાતિપાત ક્રિયામાં તે જીવોને પણ પ્રત્યક્ષ વ્યાપાર હેત નથી. તેમાં પ્રત્યક્ષ કારણ तो ५७ मे थे. "जेसि पिणं जीवाणं सरीरेहितो ताले णिव्वत्तिए
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨


Page Navigation
1 ... 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710