Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१६ उ०६ सू०१ स्वमस्वरूपनिरूपणम् १९१ गोयमा । पंचविहे सुविणदंसणे पण्णत्ते' हे गौतम । पञ्चविधं पञ्चप्रकारकम् स्वप्नदर्शनम्-प्रज्ञप्तं कथितमिति स्वप्नभेदात् स्वप्नः पञ्चविधो भवति तं जहा' तद्यथा 'अहातच्चे १, पयाणे २, चिंतामुविणे ३, तबिवरीए ४, अव्यत्तदंसणे ५' यथातथ्यम् १, प्रतानम् २, चिन्तास्वप्नम् ६, तद्विपरीतम् ४, अव्यक्तदर्शनम् ५ वत्र 'अहातच्चे' यथातथ्यम्-यथा येन प्रकारेण यत् तथ्यं सत्यं तत्वं वा भवेत् तेन सत्यादिरूपेण यो वर्तते स यथातथ्यः यथातचो वा यथार्थवस्तुमापकः स्वप्न इत्यर्थः । एतादृशो यथातथ्यः स्वप्नः द्विविधः दृष्टार्थाविसंवादी फलाविसंवादी च तत्र दृष्टार्थाविसंवादी स्वप्नः यथा कोऽपि पुरुषः स्वप्नं पश्यति यश मम हस्ते केनापि दीनारादिकं समर्पितम् मतिबुद्धश्च तथैव हस्ते स्थितं दीनारादिकं लब्धं पश्यतीति प्रथमः स्वप्नः द्वितीयो यथा यः कोऽपि पुरुषः स्वप्ने गजायाभी पदार्थ संबन्धी विकल्प का जो अनुभवन होता है, उसका नाम स्वप्नदर्शन है। इसके उत्तर में प्रभु ने कहा 'मोयमा ! पंचविहे सुविणदसणे पण्णत्ते' हे गौतम! स्वप्नदर्शन पांच प्रकार का कहा है। स्वप्न के भेद रूप स्वप्न पांच प्रकार का होता है-'तं जहा' वे भेद इस प्रकार से है-'अहातच्चे १, पयाणे २, चिंतासुविणे ३, तविवरीए ४ अवत्तदंसणे ५, यथातथ्या १,-जिस प्रकार से जो पदार्थ है, उसका वैसा ही होना इसका नाम यथातथ्य है। यह यथातथ्य स्वप्न यथार्थ वस्तुका प्रापक होता है। ऐसा यथातथ्य स्वप्न दृष्टार्थाविसंवादी और फलाविसंवादी के भेद से दो प्रकार का होता है । जैसा स्वप्न जो पुरुष देखता हैजैसे किसी पुरुष ने ऐसा स्वप्न देखा कि किसी पुरुषने मुझे हाथ में दीनार आदि पदार्थ दिया है-अप वह पुरुष जब जागृत हो जाता है तो उसी प्रकार से अपने हाथ में स्थित दीनार आदि को देखता है छ. मा प्रश्न उत्तरमा मडावीर प्रभु ४ है, "गोयमा! पंचविहे सुविणदसणे पन्नत्ते” 3 गौतम ! २१न शन पांय ४२॥ ४ा छे. स्वप्नना हथी २१ पांय प्रा२ना थाय छे. "तं जहा" तहमा प्रभाग छ. "अहातच्चे१, पयाणे२, चिंतासुविणे३, तविवरीए४, अवत्तदसणे५" યથાત જે પદાર્થ જે રીતે હોય તેનું તે જ રીતનું હોવું તેનું નામ યથાતથ્ય છે. આ યથાતથ્ય સ્વપ્ન યથાર્થે વસ્તુને પ્રાપ્ત કરાવનાર હોય છે. એવું યથાતથ્ય સ્વપ્ન દૃષ્ટાર્થીવિસંવાદી અને ફલાવિસંવાદીના ભેદથી બે પ્રકારનું છે. જે પુરૂષ જેવું સ્વપ્ન જુએ છે-જેમકે કઈ પુરૂષે એવું સ્વપ્ન જોયું કે મને કઈ પુરૂષ હાથમાં મહેર વિગેરે પદાર્થ આપે છે. તે પછી તે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૨