Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 12 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३१२
भगवतीने चतुर्गुणानि इतिभेदः - अट्ठो तहेव नवरं रुयगिदप्पभाई' अर्थस्तथैव नयरं रुचकेन्द्रपमाणि यथा तिगिच्छकूटपर्वतस्यान्वामिधायकं नाम वाक्यं तथा रुच. केन्द्रस्यापि वक्तव्यम् केवलं तिगिच्छकूटान्वर्थप्रश्नस्योत्तरे यस्मात् तिगिच्छममाणि उत्पलादीनि तत्र सन्ति तेन तिगिच्छ कूट इत्युच्यते, अत्र तु रुचकेन्द्र रत्नविशेषप्रभाणि उत्पलादीनि सन्ति तेन रुचकेन्द्र इति नाम भवतीति । एतसम्बन्धि अर्थतः सूत्रमेवं भवति ‘से केणट्टेणं भंते ! एवं वुच्चइ रुयगिंदे उपाय पत्रए २ गोथमा ! रुपनिदेग बहूणि उप्पलाणि पउमाई कुमुयाई रुयगिद वण्णाई रुयगिंदलेस्साई रुगिंदप्पभाई से तेणटुंण रुपगिंदे २ उपायपव्वए' इति । 'सेसं तं चेव जाब बलिचंचाए राहाणीए अन्नेसिंच जाव' शेषं तदेव 'अहो तहेव नवरं रुथगिंदपरभाइ' जैसा तिगिच्छकूटक पर्वत के सार्थक नाम होने के प्रश्न के उत्तर में तिगिच्छप्रभावाले उत्पलादिक वहां हैं इस लिये वह तिगिच्छकूट कहा गया है, इसी प्रकार से यहा रुचकेन्द्र रत्नविशेष की प्रभावाले उत्पलादि हैं, इसलिये इस का सार्थक नाम रुचकेन्द्र ऐसा है । इसी सम्बन्ध में सूत्र, अर्थ की अपेक्षा लेकर ऐसा कहा है । 'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चह, रुगिंदे उपायपव्वए २, गोयमा ! रुगिदेण बहूणि उप्पलाणि पउमाई रुथगिंदवण्याइरुयगिंद. पभाइ से तेणटेणं रुगिंदे २ उपयपधए' । 'सेतं तं चेव जाव पलि. चंचाए रायहाणीए अन्नेसिं च जाव' बाकी का और सब कथन पूर्वोक्त रू से ही जानना चाहिये। यावत् वह बलिचंचा राजधानी का एवं अन्य देवों का आधिपत्य करता हुआ अपने समय को आनन्द के छ. पातुं सघणु पाणुन सरभु छ. "अट्रो तहेव नवरं रूयगिंदप्पभाई" જેવી રીતે તિગિફટ પર્વતનું સાર્થક નામ હવાના પ્રશ્નના ઉત્તરમાં તિગિચ્છપ્રભાવાળા ઉત્પલાદિ ત્યાં છે. તેથી તે તિગિછફૈટ કહેવાય છે તેમ કહ્યું છે. એ જ રીતે અહિયાં કેન્દ્ર રત્નવિશષની કાંન્તિવાળા ઉત્પલાદિ (કમળ) છે. તેથી આ પર્વતનું કેન્દ્ર એવું સાર્થક નામ છે. આ સંબંધથી સૂત્રકારે અર્થની अपेक्षाये मा प्रमाणे प्रयुछे “से केणद्वेगं भंते ! एवं बुच्चइ रुयगिंदे उपाय पवर गोयमा रुयनिदेण बहूणि उत्पलाणि पउमाइं रुयगि दवण्णाइं रुगिइ लेसाइ रूयगिदप्पभाई से तेणद्वेणं रुयगि दे (२) उप्पायपव्वए सेसं तंव जाव बलि चंचाए रायहाणीर अण्णेमि' च जा" माडीनु' भी मधु पणन પહેલા કહ્યા પ્રમાણે સમજવું. યાવત્ તે બલિ ચમચંચા રાજધાનીનું અને અન્ય દેશનું અધિપતિપણે કરતે થકે પિતાના સમયને આનન્દપૂર્વક પસાર
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૨
