Book Title: Lati Samhita
Author(s): Manikchandra Digambar Jain Granthmala Samiti
Publisher: Manikchandra Digambar Jain Granthmala Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022354/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 994 na sadRzaM pavitramita niha vidyte| nahi jJAnena mANikacanda-digambara-jaina grnthmaalaa| zrImadrAjamallaviracitA laattii-sNhitaa| TRAIEEERBARA 26124 zAzA Articles KATE24 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Helu mANikacanda-digambara-jainagranthamAlAyAH SaDviMzatitamo granthaH / A ---Con MARA zrImadrAjamallaviracitA laattiisNhitaa| S4 sAhityaratna paNDita darabArIlAla nyAyatIrtheNa sampAditA saMzodhitA ca / LIILATET L / - prakAzikA zrImANikacanda samaya-jaina . granthamAlA zAmiti // kArtika, vIra nirvANa saM0 245.4 / vi0 saM0 4. katre prathamAvRttiH] 4 . [ mUlyamANakASTakam CD STILLILIILILILLLICZKI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .: prakAzaka nAthUrAma premI, mantrI,zrImANikacanda-digambara jainagranthamAlAsamiti, hIrAbAga, po0 girgaaNv-bmbii| E - SCS - mudraka vinAyaka bALakRSNa parAMjape, neTiva opiniyana presa, AMgrevADI, giragAMva-bambaI / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ n ARARA suprasiddha zAstradAnI, jinavANIbhakta, zrImAn lAlA ummedasiMha musaddIlAlajI amRtasaranivAsIkI svargIya sAdhvI dharmapatnIke smaraNArtha / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakarttA kA paricaya | isa granthake racayitA ke viSayameM isa granthase aura isakI prazastise bahuta kucha paricaya mila jAtA hai / anumAna hai ki paMcAdhyAyI bhI inhIMkI banAI huI hai| isake viSaya meM prasiddha sAhityasevI paM0 jugala kizorajI mukhtAra ne eka lekha 'vIra' nAmaka patrake varSa 3 aMka 12-13 meM prakAzita karAyA hai, usako hama yahA~ uddhRta kara denA Avazyaka samajhate haiM / " kavi rAjamalla aura paMcAdhyAyI / jaina granthoMmeM ' paJcAdhyAyI ? nAmakA eka prasiddha grantha hai / yaha mahattvapUrNa grantha, Ajase 20 varSa pahale prAyaH aprasiddha thA - kolhApura, ajamera Adike kucha thor3ese hI bhaMDAroM meM pAyA jAtA thA aura bahuta hI kama vidvAn isase paricita the / zaka saMvat 1828 ( vi0 saM0 1963) meM gAMdhI nAthAraMgajIne ise kolhApurake 'jainendra mudraNAlaya meM chapAkara prakAzita kiyA; tabhI se yaha grantha vidvAnoMke vizeSa paricaya meM AyA, vidvadvarya paM0 gopAladAsajIne ise apane ziSyoMko par3hAyA, paM0 makkhanalAlajIne isapara bhASATIkA likhI, aura isa taraha para samAjameM isakA pracAra uttarottara bar3hA / apane nAma parase - granthake AdimeM maGgalapadyameM prayukta hue 'paMcAdhyAyAvayavaM ' isa vizeSaNa pada parasebhI - yaha grantha pAMca adhyAyoMkA samudAya jAna par3atA hai / parantu isavakta jitanA upalabdha hai use adhika se adhika Der3ha adhyAyake karIba kaha sakate haiM, aura yaha bhI ho sakatA hai ki vaha eka adhyAya bhI pUrA na ho / kyoMki granthameM adhyAyavibhAgako liye hue koI sandhi nahIM hai aura na pAMcoM adhyAyoMke nAmoMko hI kahIM para sUcita kiyA hai / zurUmeM ' dravyasAmAnyanirUpaNa ' 1 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakA eka prakaraNa prAyaH 770 zlokoMmeM samApta kiyA gayA hai, use yadi eka adhyAya mAnA jAya to yaha grantha Der3ha adhyAyake karIba hai aura yadi adhyAyakA eka aMza (prakaraNa ) mAnA jAya to ise eka adhyAyase. bhI kama samajhanA cAhiye / bahuta karake vaha prakaraNa adhyAyakA eka aMza hI jAna par3atA hai, dUsarA-dravyanizeSanirUpaNa nAmakA-aMza usake Age prArambha kiyA gayA hai jo, 1145 zlokoMke karIba honepara bhI adhUrA hai / parantu vaha Aya prakaraNa eka aMza ho yA pUrA adhyAya hokucha bhI sahI-isameM sandeha nahIM ki prakRta grantha adhUrA hai-usameM pAMca adhyAya nahIM hai aura isakA kAraNa granthakArakA use pUrA na kara sakanA hI jAna par3atA hai / mAlUma hotA hai granthakAra mahodaya ise likhate hue akAlameM hI kAlake gAlameM cale gaye haiM aura isIse yaha graMtha apanI vartamAna sthitimeM pAyA jAtA hai-usapara granthakArakA nAma taka bhI upalabdha nahIM hotA / astu; jabase yaha grantha prakaTa huA hai tabase janatA isa bAtake jAnaneke liye barAbara utkaMThita hai ki yaha grantha kaunase AcArya athavA vidvAnakA banAyA huA hai aura kaba banA hai / parantu vidvAn loga abhItaka isa viSayakA koI ThIka nirNaya nahIM kara sake aura isaliye janatA barAbara a~dheremeM hI calI jAtI hai / granthakI prauDhatA, yuktivAditA aura viSaya-pratipAdana-kuzalatAko dekhate hue, kucha vidvAnoM-. kA isa viSayameM aisA khayAla rahA hai ki yaha grantha zAyada puruSArthasiddhyupAyAdi granthoMke kartA zrIamRtacandrAcAryakA banAyA huA ho / . paM0 makkhanalAlajI zAstrIne to isapara apanA pUrA vizvAsa hI prakaTa kara diyA aura paMcAdhyAyI-bhASATIkA-kI apanI bhUmikAmeM likha diyA ki " paMcAdhyAyIke kartA anekAntapradhAnI AcAryavarya amRtacandra sUri hI haiN|" parantu vAstavameM bAta aisI nahIM hai, aura na amRtacandrAcAryako isa granthakA kartA mAnaneke liye koI yuktiyukta athavA samartha kAraNa hI pratIta hotA hai / yaha grantha amRtacandrAcAryase bahuta pIchekA-zatAbdiyoM bAdakA banA huA hai aura isake kartA, khoja karanepara, 'kavi raajmlch| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) mAlUma hue haiM, jo ki eka bahuta bar3e pratibhAzAlI vidvAna the aura jinake banAye hue 'adhyAtmakamalamArtaNDa ' tathA 'lATI saMhitA (zrAvakAcAra) nAmake do uttama grantha aura bhI upalabdha hote haiM / Aja isI viSayako spaSTa karane aura apanI khojako pAThakoMke sAmane rakhanekA prayatna kiyA jAtA hai:. sabase pahile maiM apane pAThakoMko yaha batalA denA cAhatA hUM ki paMcAdhyAyImeM, samyaktvake prazama saMvegAdi cAra guNoMkA kathana karate hue, nIce likhI eka gAthA granthakAra dvArA udhRta pAI jAtI hai: saMveo Nivveo jiMdaNa garuhA ya uvasamo bhttii| vacchallaM aNukaMpA, aTThaguNA huMti sammatte // yaha gAthA, jisameM samyaktvake saMvegAdika aSTaguNoMkA ullekha hai, vasunandizrAvakAcArake samyaktva prakaraNakI gAthA hai-vahAM mUlarUpase naM0 46 para darja hai-aura isa zrAvakAcArake kartA vasunandI AcArya vikrama kI 12 vIM zatAbdIke antima bhAgameM hue haiM / aisI hAlatameM yaha spaSTa hai ki paMcAdhyAyI vikramakI 12 vIM zatAbdIse bAdakI banI huI hai aura isaliye vaha una amRtacandrAcAryakI kRti nahIM ho sakatI joka vasunandIse bahuta pahale ho gaye haiN| amRtacandrAcAryake 'puruSArthasiddhayupAya' granthakA to 'yenAMzena sudRSTiH' nAmakA eka padya bhI isa granthameM udhRta hai, jise granthakArane apane kathanakI pramANatAmeM 'uktaM ca ' rUpase diyA hai aura isase bhI yaha bAta aura jyAdA puSTa hotI hai ki prakRta grantha amRtacandrAcAryakA banAyA huA nahIM hai / yahAM para maiM itanA aura bhI prakaTa kara denA ucita samajhatA hUM ki paM0 makkhanalAlajI zAstrIne apanI bhASATIkAmeM ukta gAthAko kSepaka' batA lAyA hai aura usake liye koI hetu yA pramANa nahIM diyA, sirpha phuTanoTameM itanA hI likha diyA hai ki " yaha gAthA paMcAdhyAyImeM kSepaka rUpase AI hai" / isa phuTa noTako dekhakara bar3A hI kheda hotA hai aura samajhameM nahIM AtA ki unake isa likhanekA kyA rahasya hai ! ! yaha gAthA paMcAdhyAyImeM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) kisI taraha para bhI kSepaka-bAdako milAI huI--nahIM ho sakatI, kyoMki granthakArane agale hI padyameM usake uddharaNako svayaM svIkAra tathA ghoSita kiyA hai aura vaha padya isa prakAra hai: uktagAthArthasUtre'pi prazamAdicatuSTayam / nAtiriktaM yato'styatra lakSaNasyopalakSaNam // 467 // isa padyaparase yaha spaSTa jAnA jAtA hai ki granthakArane ukta gAthAko udhRta karake use apane granthakA eka aMga banAyA hai aura usake viSayakA spaSTIkaraNa karane athavA apane kathanake sAtha usake kathanakA sAmaMjasya sthApita karanekA yahIMse upakrama kiyA hai-agale kaI payoMmeM isI viSayakI carcA kIgaI hai-phira ukta gAthAko kSepaka kaise kahA jA sakatA hai ? astu yaha to huA amRtacandrAcAryake dvArA prakRta granthake na race jAne Adi viSayaka sAmAnya vicAra, aba granthake vAstavika kartA aura usake nirmANasamayasambandhI vizeSa vicArako liijiye| __Upara yaha jAhira kiyA jA cukA hai ki 'lATIsaMhitA' nAmakA bhI eka graMtha hai / yaha saMskRta bhASAmeM zrAvakAcAra-viSayakA eka saptasargAtmaka grantha hai aura isakI padyasaMkhyA 1600 ke karIba hai / isa granthake sAtha jaba paMcAdhyAyIkI tulanAtmaka dRSTise Antarika jA~ca kI jAtI hai to yaha mAlUma hotA hai ki ye donoM grantha eka hI vidvAnkI racanA haiM / donoMkI kathanazailI, lekhana-praNAlI athavA racanA-paddhati eka jaisI hai; UhApohakA DhaMga, padavinyAsa aura sAhitya bhI donoMkA samAna hai; paMcAdhyAyImeM jisa prakAra kiMca, nanu, atha, api, arthAt, ayamarthaH, ayaMbhAvaH, evaM, naivaM, maivaM, nohyaM, na cAzaGkayaM, cet, no cet, yataH, tataH, atra, tatra, tayathA, ityAdi zabdoMke pracura prayogake sAtha viSayakA pratipAdana kiyA gayA hai, usI taraha vaha lATIsaMhitAmeM bhI pAyA jAtA hai / saMkSepameM, donoM grantha eka hI lekhanI, eka hI TAipa aura eka hI TakasAlake jAna par3ate haiN| isake sivAya, donoM granthoMmeM saikar3oM padya bhI prAyaH eka hI pAye jAte haiM aura unakA khulAsA isa prakAra hai: Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ka) lATIsaMhitAke tIsare sargameM, samyagdRSTike svarUpakA nirUpaNa karate sue, 'nanUllekhaH kimetaavaan| ityAdi padya naM0 34(mudritameM 27)se 'tadyathA sukhduHkhaadi| isa padya naM060(mudritameM54)taka jo27padya diye haiM ve ve hI haiM jo paMcAdhyAyI TIkAke uttarArdhameM naM0 371 se 399 taka aura mUla pratimeM naM0374se 401taka darja haiN| isI taraha 61(mudritameM55)veM nambarase 126 mudritameM 116veM naM0 takake 66 padya bhI prAyaH ve hI haiM jo saTIka pratimeM naM0410 se 476 taka aura mUla pratimeM 412 se 479 taka pAye jAte haiM / hA~, 'athAnurAgazabdasya' nAmakA paya naM0 435 (437) paMcAdhyAyImeM adhika hai / ho sakatA hai ki vaha lekhakoMse chUTa gayA ho, lATIsaMhitAke nirmANa-samaya usakI racanA hI na huI ho yA granthakArane use lATIsaMhitAmeM denekI jarUrata hI na samajhI ho| inake sivAya, isI sargameM, naM0 161 mudritameM 152 se 182 mudritameM 103 takake 22 patra aura bhI haiM jo paMcAdhyAyI (uttarArddha) ke 721 (725) se 742 (746) nambara takake padyoMke sAtha ekatA rakhate haiN| (kha ) lATIsaMhitAkA cauthA sarga, jo AzIrvAdake bAda ' nanu sudarzanasyaitat / padyase prArambha hokara 'uktaH prabhAvanAMgo'pi , padyapara samApta hotA hai, 323 padyoMke karIbakA hai / inameMse nIce likhe do payoMko choDakara zeSa sabhI padya paMcAdhyAyIke uttarArdhameM naM0 477 (480) se 720 (724 ) aura 743 ( 747 ) se=21 (=25) taka prAyaH jyoMke tyoM pAye jAte haiM: yenAMzena jJAnaM tenAMzenAsya bandhanaM nAsti / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya bandhanaM bhavati // 268 // yenAMzena caritraM tenAMzenAsya bandhanaM nAsti / yenAMzena turAgastenAMzenAsya bandhanaM bhavati // 269 // ye donoM padya 'puruSArtha siddhyupAya / granthake padya haiM aura 'yenAMzena sudRSTiH' nAmake usa padyake bAda 'uktaM ca / rUpase uddhRta kiye gaye haiM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) jo paMcAdhyAyImeM bhI naM0 774 (778) para uddhRta haiN| mAlUma hotA hai ye donoM paya paMcAdhyAyIkI pratiyoMmeM chUTa gaye haiN| anyathA prakaraNako dekhate hue inakA bhI sAthameM uddhRta kiyA jAnA ucita thaa| isI taraha paMcAdhyAyImeM bhI 'yathA prajvalito vahniH' aura 'yataH siddhaM pramANAdai ye do padya (naM0 528, 557), ina padyoMke silasilemeM, bar3he hue haiN| sambhava hai ki ve lATIsaMhitAkI pratiyoMmeM chUTa gaye hoN| isa taraha para 438 padya donoM granthoMmeM samAna haiM-athavA yoM kahanA cAhiye ki lATIsaMhitAkA eka cauthAIse bhI adhika bhAga paMcAdhyAyIke sAtha eka-vAkyatA rakhatA hai / ye saba padya dUsare padyoMke madhyameM jisa sthitiko liye hue haiM usa parase yaha nahIM kahA jA sakatA ki ve 'kSepakA haiM yA eka granthakArane dUsare granthakArakI kRti parase unheM curAkara yA uThAkara aura apane banAkara rakkhA hai / lATIsaMhitAke kartAne to apanI racanAko 'anucchiSTa ' aura 'navIna' sUcita bhI kiyA hai aura usase yaha pAyA jAtA hai ki lATIsaMhitAmeM thoDese 'uktaM ca ' padyoMko choDakara zeSa padya kisI dUsare granthakArakI kRti parase nakala nahIM kiye gaye haiN| aisI hAlatameM padyoMkI yaha samAnatA bhI donoM granthoMke eka-kartRtvako ghoSita karatI hai / sAtha hI lATIsaMhitAke nirmANakI prathamatAko bhI kucha batalAtI hai| ___ ina samAna payoMmeMse koI koI padya kahIM para kucha pAThabhedako bhI liye hue haiM aura usase adhikAMzameM lekhakoMkI lIlAkA anubhava honeke sAtha 1 yathAHsatyaM dharmarasAyano yadi tadA mAM zikSayopakramAt / sAroddhAramivApyanugrahatayA svalpAkSaraM sAravat // ArSe cApi maduktibhiH sphuTamanucchiSTaM 'navInaM ' mahanirmANaM paridhehi saMgha nRpatirbhUyopyavAdIditi // 79 // zrutvetyAdivacaH zataM madurucinirdiSTanAmA kaviH / netuM yAvadamoghatAmabhimataM sopakrAmayodyataH / / Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) sAtha paMcAdhyAyIke kitanehI padyoMkA saMzodhana bhI ho jAtA hai, jinakI azuddhiyoMko tIna pratiyoM parase sudhAranekA yatna karanepara bhI paM0 makkha-.. nalAlajI sudhAra nahIM sake aura isaliye unheM galatarUpameMhI unakI TIkA prastuta karanI par3I / ina padyoMmeMse kucha padya namaneke taurapara lATIsaMhitAmeM diye hue pAThabhedako kauSTakameM dikhalAte hue nIce diye jAte haiMdravyataH kSetratazcApi kAlAdapi ca bhaavtH| nAtrANamaMzatopyatra kutastaddhima (dIrma) hAtmanaH // 535 // mArgo (ga) mokSasya cAritraM tatsadbhakti (sahagjJapti) puraHsaram / sAdhayatyAtmasiddhyarthaM sAdhuranvarthasaMjJakaH // 667 / / madyamAMsamadhutyAgI tyaktodumbarapaMcakaH / -- nAmataH zrAvakaH kSAnto (khyAto) nAnyathApi tathA gRhI // 726 // zeSebhyaH kSutpipAsAdi pIDitebhyo'zubhodayAt / dInebhyo dayA ('bhaya) dAnAdi dAtavyaM karuNArNavaiH // 731 // nitye naimittike caivaM (tya) jinabimbamahotsave / zaithilyaM naiva kartavyaM tatvajJairatadvizeSataH // 736 / / athAtaddharmaNaH pakSe (arthAnnAdhIrmaNaH pakSo) nAvadyasya manAgapi / dharmapakSakSatiryasmAdadharmotkarSa poSa (ropa) NAt // 814 // ___ ina paryo parase vijJa pAThaka sahaja hI meM paMcAdhyAyIke pracalita athavA. mudrita pAThakI azuddhiyoMkA kucha anubhava kara sakate haiM aura sAtha hI TIkAko dekhakara yaha bhI mAlUma kara sakate haiM ki ina azuddha pAThoMkI vajahase usameM kyA kucha gar3abar3I huI hai / kisI kisI padyakA pAThabheda svayaM granthakartAkA kiyA huAbhI jAna. par3atA hai, jisakA eka namanA isa prakAra hai: uktaM diGmAtramatrApi prasaMgAd guru lakSaNam / zeSa vizeSato vakSye (jJeyaM) tatsvarUpaM jinAgamAt // 714 // yahAM 'vakSye' kI jagaha 'jJeyaM' padakA prayoga lATIsaMhitAke anukUla jAna par3atA hai; kyoMki lATIsaMhitAmeM isake bAda gurukA koI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) vizeSa svarUpa nahIM batalAyA gayA jinake kathanakI 'vakSye / padake dvArA paMcAdhyAyImeM pratijJA kI gaI hai, aura na isa padameM kisI hRdayastha yA karastha dUsare granthakA nAma hI liyA hai jisake sAtha usa svarUpa kathanakI pratijJA-zRMkhalAko jor3A jA sakatA / aisI hAlatameM yahA~ pratyeka granthakA * apanA pATha usake anukUla hai aura use granthakartAkI hI kRti samajhanA caahiye| yahAM namUneke taura para lATIsaMhitAke kucha aise padya bhI ucita jAnakara uddhRta kie jAte haiM jo paJcAdhyAyImeM nahIM haiM: nanu yA pratimA proktA darzanAkhyA tdaadimaa| jainAMnAM sAsti sarveSAmarthAdavatinAmapi / / 144 // maivaM sati tathA turyaguNasthAnasya shuunytaa| nUnaM dRkpratimA yasmAd guNe paMcamake matA // 145 // tRtIyasargaH / nanu vratapratimAyAmetatsAmAyikaM vrataM / tadevAtra tRtIyAyAM pratimAyAM tu kiM punaH // 4 // satyaM kiMtu vizeSo'sti prasiddhaH paramAgame / sAticAraM tu tatrasyAdatrAtIcAravarjitaM // 5 // kiM ca tatra trikAlasya niyamo nAsti dehinAM / atra trikAlaniyamo munermUlaguNAdivat // 6 // tatra hetuvazAtkvApi kuryAtkuryAnna vA kvacit / sAticAravratatvAdvA tathApi na vratakSatiH // 7 // anAvazyaM trikAle'pi kArya sAmAyikaM ca yat / . anyathA vratahAniH syAdatIcArasya kA kathA // 8 // anyatrApyevamityAdi yAvadekAdaza sthitiH / bratAnyeva viziSyante nArthAdarthAtaraM kvacit // 9 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) zobhate'tIva saMskArAtsAkSAdAkarajo maNiH / saMskRtAni vratAnyeva nirjarAhetavastathA // 10 // saptamasarga / sArI lATIsaMhitA isI prakArake UhApohAtmaka padyoMse bharI huI hai| yahAM vistArabhayase sirpha thor3e hI padya uddhRta kie gaye haiN| ina payoMparase vijJa pAThaka lATI saMhitAkI kathanazailI aura usake sAhitya AdikA acchA anubhava prApta karaneke liye bahuta kucha samartha ho sakate haiM; aura pazcAdhyAyIke sAtha tulanA karanepara unheM yaha mAlUma ho sakatA hai ki .. donoM grantha eka hI lekhanIse nikale hue haiM aura unakA TAipa bhI eka hai| pazcAdhyAyIke zurUmeM maMgalAcaraNa aura grantha karanekI pratijJArUpase jo cAra padya diye haiM ve isa prakAra haiM: paMcAdhyAyAvayavaM mama kartumrantharAjamAtmavazAt / arthAlokanidAnaM yasya vacastaM stuve mahAvIram // 1 // zeSAnapi tIrthakarAnanantasiddhAnahaM namAmi samam / dharmAcAryAdhyApakasAdhuviziSTAnmunIzvarAnvande // 2 // jIyAjjainaM zAsanamanAdinidhanaM suvandyamanavadyam / yadapi ca kumatArAtInadayaM dhUmadhvajopamaM dahati // 3 // iti vanditapaJcaguruH kRtamaGgalasakriyaH sa eSa punaH / nAmnA paJcAdhyAyI pratijAnIte cikIrSitaM zAstram // 4 // ina padyoMmeM kramazaH mahAvIra tIrthakara, zeSa tIrthakara, anantasiddha aura AcArya, upAdhyAya tathA sAdhupadase viziSTa munIzvaroMkI vandanA karake jaina zAsanakA jayaghoSa kiyA gayA hai / aura phira apanI isa vandanA kriyAko 'maGgalasatkriyAbatalAte hue granthakA nAmollekha pUrvaka usake racanekI pratijJA kI gaI hai / ye hI saba bAteM isI krama tathA Azaya-. ko lie hue, zabdoM athavA vizeSaNAdi padoMke kucha hera phera yA kamI bezIke sAtha lATIsaMhitAke zurUmeM bhI pAI jAtI haiM / yathA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) jJAnAnandAtmAnaM namAmi tIrthaMkara mahAvIram / yazciti vizvamazeSa vyadIpi nakSatramekamiva nabhasi // 1 // namAmi zeSAnapi tIrthanAyakAnanantabodhAdicatuSTayAtmanaH / smRtaM yadIyaM kila nAma bheSajaM bhaveddhi vighnaughagadopazAntaye // 2 // praduSTakarmASTakavipramuktakAMstadatyaye cASTaguNAnvitAniha / samAzraye siddhagaNAnapi sphuTaM siddheH pathastatpadamicchatAM nRNAM // 3 // trayIM namasyAM jinaliMgadhAriNAM satAM munInAmubhayopayoginAM / padatrayaM dhArayatAM vizeSasAtpadaM muneradvitayAdihArthataH // 4 // jayanti jainAH kavayazca tagiraH pravartitA yairvRSamArgadezanA / vinirjitaM jADyamihAsudhAriNAM tamastamorerivarazmibhirmahat // 5 // itIva sanmaGgalasatkiyAM dadhannadhIyamAnonvayasAtparaMparAm / upajJalATImiti saMhitAM kavizcikIrSati zrAvakasavratasthitim // 6 // isa maGgalapayoMko paJcAdhyAyIke ukta maGgalapadyoMke sAtha, mUla pratipAdya viSayakI dRSTise kitanI adhika samAnatA hai ise vijJa pAThaka svayaM samajha sakate haiM / donoM granthoMke maGgalAcaraNoMke stutipAtra hI eka nahIM balki unakA krama bhI eka hai / sAtha hI, 'mahAvIra', 'zeSAnapi tIrthakarAn', 'zeSAnapi tIrthanAyakAn / , 'anantasiddhAn', 'siddhagaNAn', 'jIyAt '-'jayaMti', 'iti', 'kRtamaGgalasakriyaH |'snmngglstkriyaaN dadhan ', 'cikIrSita', 'cikIrSati , ye pada bhI ukta samAnatAko aura jyAdA samudyotita kara rahe haiM / isI taraha paJcAdhyAyIkA 'AtmavazAt ' racA jAnA aura lATI saMhitAkA 'upajJA' (svopajJA) honA bhI donoM eka hI Azayako sUcita karate haiN| astu, maGgala padyoMkI isa sthitise yaha bAta aura bhI spaSTa ho jAtI hai ki donoM grantha eka hI vidvAnake race hue haiM / . isake sivAya, paJcAdhyAyImeM granthakArane apaneko 'kavi' nAmase ullekhita kiyA hai, arthAt 'kavi ' likhA hai / yathAH Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) atrAntaraMgaheturyadyapi bhAvaH kvervishuddhtrH| - hetostathApi hetuH sAdhvI sarvopakAriNI buddhiH // 5 // tatrAdhijIvamAkhyAnaM vidadhAti ythaadhunaa| kaviH pUrvAparAyatta paryAlocavicakSaNaH / / u0, 160 / / ukto dharmasvarUpopi prasaGgAtsaMgatoMzataH / kavirlabdhAvakAzastaM vistarAdvA kariSyati // 775 // lATIsaMhitAmeM bhI granthakAra apaneko 'kavi ' nAmase nAmAGkita karate aura 'kavi' likhate haiM / jaisA ki Upara uddhRta kie hue padya naM. 6 naM0775 (yaha padya lATIsaMhitAke caturtha sargameM naM0 270 para darja haiM) aura nIce likhe padyoMparase prakaTa hai:......,tatrasthitaH kila karoti kaviH kavitvaM / tadvaddhatAM mayi guNaM jinazAsanaM ca / / 1-86 / / mu0 87 // proktaM sUtrAnusAreNa yathANuvratapaJcakaM / guNavatatrayaM vaktumutsahedadhunA kaviH // 6-117 // 10109 // isI taraha aura bhI kitane hI sthAnoMpara ApakA 'kavi' nAmase ullekha pAyA jAtA hai, kahIM kahIM asalI nAmake sAtha kavi-vizeSaNa jur3A huA bhI milatA hai yathA, 'sAnandamAste kavirAjamallaH' (56)-aura ina saba ullekhoMse yaha jAnA jAtA hai ki lATIsaMhitAke kartAkI kavi rUpase bahuta prasiddhi thI, 'kavi' unakA upanAma athavA padavizeSa thA aura ve akele ( ekamAtra ) usIke ullekha dvArA bhI apanA nAmollekha kiyA karate the / isIse paJcAdhyAyImeM jo abhI pUrI nahIM ho pAI thI, akele 'kavi' nAmase hI ApakA nAmollekha milatA hai / nAmakI isa samAnatAse bhI donoM grantha eka hI kavikI do kRtiyAM mAlUma hote haiN| isameM sandeha nahIM ki kavirAjamalla eka bar3e vidvAn aura satkavi ho gaye haiM / kavike liye jo yaha kahA gayA hai ki 'vaha naye naye saMdarbha, 1 kpinuutnsNdrbhH| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) naI naI maulika racanAe~-tayyAra karane meM samartha honA cAhiye' vaha bAta unameM jarUra thI aura ye donoM grantha usake jvalaMta udAharaNa jAna par3ate haiM / ina granthoMkI lekhanapraNAlI aura kathanazailI apane DhaMgakI eka hI hai / lATIsaMhitAkI sandhiyoMmeM rAjamallako 'syAdvAdAnavadya-padya-gadya-vidhAvizArada-vidvanmaNi' likhA hai aura ye donoM kRtiyA~ unake isa vizeSaNake bahuta kucha anukUla jAna par3atI haiM / lATIsaMhitAko dekhakara yaha nahIM kahA jA sakatA ki paMcAdhyAyI usake kartAse bhinna kisI aura U~ce darjeke vidvAnakI racanA hai / astu / ___ maiM samajhatA hUM, Uparake ina saba ullekhoM pramANoM athavA kathanasamuccaya parase isa viSayameM koI sandeha nahIM rahatA ki paMcAdhyAyI aura lATIsaMhitA donoM ekahI vidvAnakI do viziSTa racanAe~ haiM, jinameMse eka pUrI aura dUsarI adhUrI hai / pUrI racanA lATIsaMhitA hai aura usameM usaka kartAkA nAma bahuta spaSTarUpase 'kavirAjamalla ' diyA hai / isaliye paMcAdhyAyIko bhI 'kavirAjamalla' kI kRti samajhanA cAhiye, aura yaha bAta bilakula hI sunizcita jAna par3atI hai| lATIsaMhitAko kavirAjamallane vi0 saM0 1641 meM Azvina zukla dazamI ravivArake dina banAkara samApta kiyA hai / jaisA ki usakI prazastike nimnapadyoMse prakaTa hai: zrInRpativikramAdityarAjye pariNate sati / sahaikacatvArizadbhirabdAnAM zataSoDaza // 2 // tatrApyazvinImAse sitapakSe zubhAnvite / dazamyAM dAzaratheH (zca) zobhane ravivAsare // 3 // - 2 eka sandhi namUneke taura para isa prakAra hai:-iti zrIsyAdvAdAnavadyapadya vidyAvizAradavidvanmaNirAjamallaviracitAyAM zrAvakAcArAparanAma lATIsaMhitAyAM sAdhudAtmajaphAmanamanaHsarojAraviMdavikAzanakamArtaNDamaNDalAyamAnAyAM kathAmukha varNanaM nAma prathamaH sargaH / Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) paJcAdhyAyIbhI isI samayake karIbakI-vikramakI 17 vIM zatAbdIke madhyakAlakI-likhI huI hai / usakA prAraMbha yA to lATIsaMhitAse kucha pahale ho gayA thA aura use bIcameM roka lATIsaMhitA likhI gaI hai aura yA lATIsaMhitAko likhaneke bAda hI, satsahAyako pAkara, kavike hRdayameM usake racanekA bhAva utpanna huA hai-arthAt yaha vicAra paidA huA ki use aba isI TAipa athavA zailIkA eka aisA grantharAja bhI likhanA cAhiye jisameM yathAzakti aura yathAvazyaktA jainadharmakA prAyaH sArA sAra khIMcakara rakha diyA jAya / usIke pariNAmasvarUpa paMcAdhyAyIkA prArambha huA jAna par3atA hai aura use 'grantharAja' yaha upanAmabhI granthake AdimeM maMgalAcaraNameM hI de diyA gayA hai / parantu paMcAdhyAyIkA prArambha pahale mAnanekI hAlatameM yaha mAnanA kucha Apattijanaka jarUra mAlUma hotA hai ki, usameM una sabhI padyoMkI racanA bhI pahalehIse cukI thI jo lATIsaMhitAmeM bhI samAnarUpase pAye jAte haiM aura isaliye unheM paMcAdhyAyI parase uThAkara lATIsaMhitAmeM rakkhA gayA hai / kyoMki isake viruddha paMcAdhyAyImeM eka pada nimnaprakArase upalabdha hotA hai: nanu tadda (suda) zenasyaitallakSaNaM syAdazeSataH / kimathAstyaparaM kiMcillakSaNaM tadvadAdya naH // 477 // yaha paya lATIsaMhitAmeM bhI caturthasargake zurUmeM koSTakollekhita pATha bhedake sAtha pAyA jAtA hai / isameM 'tadvadAya naH' isa vAkyakhaNDake dvArA yaha pUchA gayA hai to use Aja hameM batalAiye' / isa praznameM 'Aja hameM batalAiye' (vada adya naH) ina zabdoMkA paMcAdhyAyIke sAtha koI sambandha sthira nahIM hotA-yahI mAlUma nahIM hotA ki yahA~ 'naH' (hameM) zabdakA vAcya kaunasA vyakti vizeSa hai; kyoMki paMcAdhyAyI kisI vyaktivizeSake prazna athavA prArthanA para nahIM likhI gaI hai / pratyuta isake, lATIsaMhitAmeM ukta zabdoMkA sambandha suspaSTa hai / lATIsaMhitA agravAlavaMzAvataMsa maMgalagotrI sAhu dUdAke putra saMghAdhipati 'phAmana' nAmake eka dhanika vidvAnake liye, usake prazna tathA prArthanA para likhI . B lA. TI. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) gaI hai, jisakA spaSTa ullekha saMhitAke 'kathAmukhavarNana' nAmake prathama sargameM pAyA jAtA hai / phAmanako saMhitAmeM jagaha jagaha AzIrvAda bhI diyA gayA hai / ukta padase ThIka pahale bhI, caturthasargakA prArambha karate hue AzIrvAdakA eka pada pAyA jAtA hai aura vaha isa prakAra hai: idamidaM tava bho vanijAMpate bhavatu bhAvitabhAna sudarzanaM / viditaphAmananAmamahAmate rasikadharmakathAsu yathArthataH // 1 // isase sApha jAnA jAtA hai ki isa padyameM jisa vyakti vizeSake sambodhana karake AzIrvAda diyA gayA hai vahI agale padakA praznakartA aura usameM prayukta hue 'naH / padakA vAcya hai / lATI saMhitAmeM praznakartA phAmanake liye 'naH' padakA prayoga kiyA gayA hai, yaha bAta nIce likhe padyase aura bhI spaSTa ho jAtI hai: sAmAnyAdavagamya dharma phalitaM jJAtuM vizeSAdapi / bhaktyA yastamapIpRchad vRSarucirnAmnAdhunA phAmanaH // dharmatvaM kimathAsya heturatha kiM sAkSAtphalaM tatvataH / svAmittvaM kimatheti sUriravadatsarvaM praNannaH kviH||77||mu078|| aisI hAlatameM nahIM kahA jA sakatA ki ukta padya naM0 477 paMcAdhyAyIse uThAkara lATIsahitAmeM rakkhA gayA hai balki lATIsaMhitAse uThAkara vaha paMcAdhyAyImeM rakkhA huA jAnapar3atA hai / sAtha hI, yaha bhI mAlUma hotA hai ki ukta padyake usa vAkya-khaNDameM samucita parivartanakA honA yA to chUTa gayA aura yA graMthake abhI nirmANAdhIna honeke kAraNa usa vakta usakI jarUrata hI nahIM samajhI gaI aura isaliye paMcAdhyAyI kA prAraMbha yadi pahale huA ho to yaha kahanA cAhiye ki usakI racanA prAyaH usI hada taka ho pAI thI jahA~se Age lATIsaMhitAmeM pAye jAne vAle samAna padyoMkA usameM prAraMbha hotA hai| anyathA, lATIsaMhitAke kathanasaMbaMdhAdiko dekhate hue, yaha mAnanA hI jyAdA acchA aura adhika saMbhAvita jAna par3atA hai ki paMcAdhyAyIkA likhA jAnA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) lATIsaMhitAke vAda prAraMbha huA hai / paraMtu paMcAdhyAyIkA prAraMbha pahale huA ho yA pIche, isameM saMdeha nahIM ki vaha lATIsaMhitAke bAda prakAzameM AI hai aura usa vakta janatA ke sAmane rakhI gaI hai jaba ki kavimahodayakI ihalokayAtrA prAyaH samApta ho cukI thI / yahI vajaha hai ki usameM kisI sandhi, adhyAya, prakaraNAdika yA graMthakartAke nAmAdika kI koI yojanA nahIM hosakI aura vaha nirmANAdhIna sthitimeM hI janatAko upalabdha huI hai / mAlUma nahIM graMthakartA mahodaya isameM aura kina kina viSayoMkA kisa hada taka samAveza karanA cAhate the aura unhoMne apane isa graMtharAjake pA~ca mahAvibhAgoM-adhyAyoM ke kyA nAma soce-the / nisaMdeha aise graMtharatnakA pUrA na ho sakanA samAjakA baDA hI durbhAgya hai| ___ kavi rAjamallane lATIsaMhitAkI racanA 'vairATa / nagarake jinAlayameM baiThakara kI hai / yaha vairATa nagara vahI jAna paDatA hai jise 'vairATa' bhI kahate hai aura jo jayapurase karIba 40 mIlake phAsale para hai| kisI samaya yaha virATa athavA matsyadezakI rAjadhAnI thI aura yahIM para pAMDavoMkA gupta vezameM rahanA kahA jAtA hai / 'bhImakI dUMgarI' Adi kucha sthAnoMko loga aba bhI usI vakta ke vatalAte haiM / lATIsaMhitAmeM kavine isa nagarakI muktakaNThase prazaMsA karate hue, apane samayakA kitanA hI varNana diyA hai aura usase mAlUma hotA hai ki yaha nagara usa samaya bar3A hI samRddhazAlI thaa| yahAM koI daridrI najara nahIM AtA thA, prajAmeM paraspara asUyA athavA IrSIdveSAdike vazavartI hokara chidrAnveSaNakA bhAva nahIM thA, vaha paracakrake bhayase rahita thI, sabaloga khuzahAla tathA dharmAtmA the, corI vagairahake aparAdha nahIM hote the aura isase nagarake loga daMDakA nAma bhI nahIM jAnate the| akabara bAdazAhakA usa samaya rAjya . 1 lATIsaMhitAmeM bhI pAMDavoMke ina paraMparAgata cinhoMke astitvako sUcita kiyA hai / yathA-- ...kIDAdri zrRgeSuca pAMDavAnAmadyApi caashcryprpraaNkaaH|| yA kAzyadAlokya balAvalisAda vimuMcanti mahAbalA api // 47 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) thA aura vahI isa nagarakA svAmI tathA bhoktA thA / nagara koTakhAIse yukta aura usakI parvatamAlAmeM kitanI hI tA~be kI khAneM thIM jinase usa vakta tA~bA nikAlA jAtA thA aura use galAgalUkara nikAlanekA eka bar3A mArI kArakhAnA bhI koTake bAhara, pAsameM hI, dakSiNa dizAkI aura sthita thA / nagarameM U~ce sthAna para eka suMdara prottuMga jinAlayadigaMbara jaina maMdira-thA, jisameM yajJasthaMbha aura samRddha koSThoM ( koThoM ) ko liye hue cAra zAlAe~ thIM, unake madhyameM vedI aura vedIke Upara uttama zikhara thA / kavine isa jinAlayako vairATa nagarake sirakA mukuTa batalAyA hai / sAthahI, yaha sUcita kiyA hai ki vaha nAnA prakArakI raMgabiraMgI citrAvalIse suzobhita thA aura usameM nirgrantha jaina sAdhubhI rahate the| isI maMdirameM baiThakara kavine lATIsaMhitAkI racanAkI hai| saMbhava hai ki paMcAdhyAyI bhI yahIM likhI gaI ho| yaha maMdira sAdhu dUdAke jyeSThaputra aura phAmanake baDe bhAI 'nyotA ne nirmANa karAyA thA; jaisA ki saMhitAke nimna padyase pragaTa hai: tatrAdyasya varo suto varaguNo nyotAhasaMghAdhipo / yenaitajjinamaMdiraM sphuTamiha prottuMgamatyadbhutaM / vairATe nagare nidhAya vidhivavatpUjAzca vahvayaH kRtAH / atrAmutra sukhapradaH svayazasaH staMbhaH samAropitaH // 72 / / AjakAla vairATa grAmameM purAtana vastu-zodhakoMke dekhane yogya jo tIna cIjeM pAI jAtI haiM unameM pArzvanAthakA mandirabhI eka khAsa cIja hai aura yaha saMbhavataH yahI mandira mAlUma hotA hai jisakA kavine lATIsaMhitAmeM 1 akabarake pitA humAyU~ aura pitAmaha 'bAbara kA bhI kabine ullekha kiyA hai aura ina saba ko 'gattA' jAtike batalAyA hai| 2 vairATagrAma aura usake Asa pAsakA pradeza Aja bhI dhAtuke mailase AcchAdita hai, aisA DA0 bhAMDArakarane apanI eka riporTa meM prakaTa kiyA hai, jisakA nAma agale phuTa noTameM diyA gayA hai| Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) ullekha kiyA hai / isa saMhitAmeM saMhitAko nirmANakarAnevAle sAhU phAmanake vaMzakA bhI yatkiMcit vistAra ke sAtha varNana diyA hai aura usase phAmana ke pitA, pitAmaha, pitRvyoM, bhAiyoM aura sabake putra-pautroM tathA striyoMkA hAla jAnA jAtA hai / sAtha hI, yaha mAlUma hotA hai ki ve loga bahuta kucha vaibhavazAlI tathA prabhAva sampanna the, inakI pUrvanivAsabhUmi 'Daukani' nAmakI nagarI thA aura ye kASThAsaMghI bhaTTArakoMkI usa gaddIko mAnate the - usake anuyAyI athavA AmnAyI the jisapara kramazaH kumArasena, hemacandra, padmanadI, yaza: kIrti aura kSemakIrti nAmake bhaTTAraka 1 pArzvanAthakA yaha maMdira digaMbara jaina hai, aura digaMbara jainoMke hI adhikArameM hai / isa maMdira ke pAsake kaMpAuMDa (ahAte ) kI dIvAra meM eka lekhavAlI zilA cinI huI hai aura usapara zaka saMvata 1509 - vi0 saM0 1644 - - meM ' iMdrabihAra aparanAma 'mahodayaprAsAda' nAmake eka zvatAMbara maMdirake nirmApita tathA pratiSThita hone kA ullekha hai / isa para se DA0 Ara bhAMDArakarane, 'ArkiolaoNjikala sarve vesTarna sarkila. progresa riporTa san 1910' meM yaha anumAna kiyA hai ki ukta maMdira pahale zvetAMbarI kI milakiyata thA (dekho 'prAcIna lekha saMgraha' dvitIya bhAga) | paraMtu bhAMDArakara mahodayakA yaha anumAna, lATIsaMhitA ke ukta kathanako dekhate hue samucita pratIta nahIM hotA aura isake kaI karaNa haiM - eka to yaha ki lATI saMhitA ukta zilAlekha se sADhe tIna varSake karIba pahalakI likhI huI hai aura usameM vairATa-jinAlayako, jo kitanehI varSa pahale bana cukAthAM, eka digaMbara jainadvAro nirmApita likhA hai ? dUsare yaha ki zilAlekha meM jisa maMdirakA ullekha hai usameM mUla nAyaka pratimA vimalanAthakI batalAI gaI hai, aisI hAlata meM maMdira cimalanAthake nAmase prasiddha honA cAhiyethA, pArzvanAtha ke nAmase nahIM; aura tIsare yaha ki zilAlekha eka kaMpAuMDakI dIvAra meM pAyA jAtA hai jisase yaha bahuta kucha saMbhava hai ki yaha dUsare maMdirakA zilAlekha ho, usake girajAne para kaMpAuMDakI naI racanA athavA marammatake samaya vaha usameM cina diyA gayA ho / isake sivAya donoM maMdiroM kA pAsa pAsa tathA ekahI ahAte meM honAbhI kucha asaMbhavita nahIM hai / paDhale kitanehI maMdira donoM saMpradAyoMke saMyukta rahe haiM; usa vakta Ajakala jaisI behUdA kazAkazI nahIM thI / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) upadeza tathATanagarameM usa samaya vidvAnabhI the, IT milI thI pratiSThita hue the / kSemakIrti bhaTTAraka usa samaya maujUda bhI the aura unake upadeza tathA Adezase ukta jinAlayameM kitanehI citroMkI racanA huI thI / vairATanagarameM usa samaya bhaTTAraka hemacandrakI prasiddha AmnAyako pAlanevAle 'tAlhU' nAmake eka vidvAnbhI the, jinake anugRhase phAmanako dharmakA svarUpa jAnane AdimeM kitanIhI sahAyatA milI thI / parantu usakA vaha saba jAnanA usa vakta taka prAyaH sAmAnya hI thA jaba taka ki kavirAjamalla vahAM pahuMce aura unase dharmakA vizeSa svarUpAdi pUchA jAkara lATIsaMhitAkI racanA karAI gaI / isa taraha para kavirAjamallane vairATa nagara, akabara bAdazAha, kASThAsaMghI bhaTTAraka vaMza, phAmana kuTumba, svayaM phAmana aura vairATa jinAlayakA kitanAhI guNagAna tathA bakhAna karate hue lATIsaMhitAke racanA sambandhako vyakta kiyA hai / parantu kheda hai ki itanA lambA likhane parabhI Apane apane viSayakA koI khAsa paricaya nahIM diyA-yaha nahIM batalAyA ki Apa kahA~ke rahanevAle the, kisa hetuse vairATa nagara gaye the, kaunase vaMza, jAti, gotra athavA kulameM utpanna hue the, Apake mAtA pitA tathA gurukA kyA nAma thA aura Apa usa samaya kisa padameM sthita the / lATIsaMhitAseagyAtmakamalamArtaNDasemI-ina saba bAtoMkA koI patA nahIM calatA / hA~, lATIsaMhitAkI prazastimeM eka padya nimna prakArase jarUra pAyA jAtA hai:-- eteSAmasti madhye gRhavRSarucimAn phAmanaH saMghanAthastenoccaiH kAriteyaM sadanasamucitA saMhitA nAmalATI / kavi rAjamalla vairATa nagarake nivAsI nahIM the valki svayaMhI kisI ajJAta kAraNa vaza vahAM pahuMca gaye the, yaha bAta nIce likhe padyase prakaTa hai, jo saMhitAmeM phAmanakA varNana karate hue diyA gayA hai-- yenAnantaritAbhidhAnavidhinA saMghAdhinAthenayaddharmArAmayazomayaM nijavapuH kartuM cirAdIpsitaM // tanmanye phalavattaraM kRtAmidaM labdhvAdhunA satkavim / vairATe svayamAgataM zubhavazAdurvIzamallAhvayaM // 75 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) zreyothaM phAmanIyaiH pramudita manasA dAnamAnAsanAdyaiH / svopajJA rAjamallena viditaviduSAmnAyinA haimacandre // 47 // isa padyase granthakatIke sambandhameM sirpha itanAhI mAlUma hotA hai ki ve hemacandrakI AmnAyake eka prasiddha vidvAna the aura unhoMne phAmanake dAna-mAna AsanAdikase prasannacitta hokara lATIsaMhitAkI racanA kI hai / yahA~ jina hemacandrakA ullekha hai ve hI kASThAsaMghI bhaTTAraka hemacandra jAna par3ate haiM / jo mAthuragaccha puSkara gaNAnvayI bhaTTAraka kumArasenake paTTa-ziSya tathA padmanandi bhaTTArakake paTTa guru the aura jinakI kavine saMhitAke prathamasargameM bahuta prazaMsA kI hai-likhA hai ki, ve bhaTTArakoMke rAjA the, kASThAsaMgharUpI AkAzameM mithyAndhakArako dUra karanevAle sUrya the aura unake nAmakI smRtimAtrase dUsare AcArya nisteja ho jAte the athavA sUryake sanmukha khadyota aura tArAgaNa jaisI unakI dazA hotI thI aura ve phIke par3ajAte the / inhIM bha0 hemacandrakI AmnAyameM 'tAlhU , vidvAnako bhI sUcita kiyA hai / isa viSayameM koI sandeha nahIM rahatA ki kavirAjamalla eka kASThAsaMghI vidvAn the / Apane apaneko hemacandrakA ziSya yA praziSya na likhakara AmnAyI likhA hai aura phAmanake dAna-mAna-AsanAdikase prasanna hokara lATIsaMhitAke likhaneko sUcita kiyA hai, isase yaha spaSTa dhvani nikalatI hai ki Apa muni nahIM the / bahuta saMbhava hai ki Apa gRhasthAcArya hoM yA brahmacArI Adike pada para pratiSThita rahe hoN| parantu kucha bhI ho, isameM sandeha nahIM ki Apa eka bahuta bar3e vidvAna the, satkavi the, acche anubhavI the aura ApakI kRtiyAM saboMke par3hane tathA saMgraha karaneke yogya haiM / vidvAnoMko Apake granthoMkI khoja karanI cAhiye / sambhava hai ki Apake likhe hue kucha aura bhI grantha mila jAyeM / yahA~ para maiM itanA, aura bhI prakaTa kara denA ucita umajhatA hUM ki do eka vidvAn 'rAyamalla' nAmase bhI hue haiM, jinheM kahIM kahIM 'rAjamalla' bhI likhA hai / jaise huMbar3ajAtIya brahmacArI rAyamalla, jinhoMne vi0 saM0 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) 1667 meM 'bhaktAmara' stotrakI saMskRta TIkA likhI hai, aura dUsare pANDe rAyamalla, jinhoMne samayasArakI vaha bAlabodha bhASA TIkA likhI hai jisakA kavivara banArasIdAsajIne apane samayasAra nATakameM ullekha kiyA hai / ye loga lATIsaMhitAke kartA kavirAjamallase bhinna the / ataH kavirAjamallake granthoMkI khoja karanevAle vidvAnoMko isa viSayakA dhyAna rakhanA caahiye|" Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgAya nmH| zrIsyAdvAdAnavadyapadyagadyavidyAvizAradavidvanmaNi rAjamallaviracitA lATIsaMhitA / prathamaH srgH| jJAnAnandAtmAnaM namAmi tIrthaMkaraM mahAvIram / / yaJciti vizvamazeSa vyadIpi nakSatramekamiva nabhasi // 1 // namAmi zeSAnapi tIrthanAyakA nanantabodhAdicatuSTayAtmanaH / smRtaM yadIyaM kila nAma bheSajaM bhaveddhi vighnaughagadopazAntaye // 2 // praduSTakarmASTakavipramuktakAM stadatyaye cASTaguNAnvitAniha / samAzraye siddhagaNAnapi sphuTaM siddheH pathastatpadamicchatAM nRNAm // 3 // 1 yasya mahAvIrasya / 2 jJAne / 3 nAze / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM trayIM namasyAM jinaliGgadhAriNAM ____satAM munInAmubhayopayoginAm / pardatrayaM dhArayatAM vizeSasAt padaM muneradvinayAdihArthataH // 4 // jayanti jainAH kavayazca tadgiraH pravartitA yairvRSamArgadezanA / vinirjitaM jADyamihAsudhAriNAM tamastamoreriva razmibhirmahat / / 5 / / itIva sanmaGgalasatkiyAM dadha ndhiiymaano'nvysaatprNpraam|. upajJalATImiti saMhitAM kavi zcikIrSati zrAvakasadbratasthitim // 6 // dvIpAntarIyanikaraiH paritaH parItaH svarNAcalacchalatAtapavAraNo'sau / gaGgaughacAmaravirAjita eSa jambU dvIpodhirAja iva rAjati madhyavartI // 7 // parItya jambUtarumAlavAlava drIyasoccaiH parikhAdhinAvRte akRtrimaM kSetramihAsti bhArataM SaDaMzamAtrIkRtakAlabhAratam // 8 // tatrArddhacandrAkRtikAyamAne ___ khaNDAni SaT santi sarinnagebhyaH / khaNDotravikhyAtatamAryanAmA ... niHzreyasehAsti vRSArjanAmA // 9 // 1darzanajJAnacAritram / athavA AcAryopAdhyAyasAdhurUpaM padatrayam / 2 radvitayAdityapi pAThaH / 3 sUryasya razmibhiH / 4 kha pustake " eva " iti pAThaH / 5 vRSArjanAyAH iti sAdhuH pratibhAti / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / tatrAsti dezo magadhAbhidheyo madhye yathAGgasya mukhaM suvRttam / nAnApagAkAnanabhUdharANA mAlIbhirAliGgitavigraho'sau // 10 // santyatra kecinagarAdhipAste vaktuM kSamo jJo'pi na yanmahattvam / vairATanAmA kila tatsamopi cakrIva dRSTaH kiyadadbhutazrIH // 11 // iyanmahImanyanagairanAktA mRga~ vimuktAnativRttihetoH - sthAnopaviSTaM yamupetya cakrA kArA sthitAsIdiva bhUbhRdAlI // 12 // vilokya daMDyAniva dUravartinaH .. ____khanitrachinnAnaparAMzca bhUbhRtaH / amI vidagdhAH samupAsate puraM virATasaMjJaM kRtamaNDalacchalAt // 13 // puSpANAM vATikAbhyaH pracalitamarutotthApito yaH parAgaH pujIbhUtodrisaGgAnnabhasi parigataH, zAradImabhrazobhAm / arvAk paurAGganAbhiH prazamalavamitaH kuMkumADhyadravAdyairUI vairATasamrADiva zirasi valAdAtapatraM nidadhyau // 14 // yadabhramabhraMlihasaudhamaNDalI ___ziraHsthitastambhaniyaMtritAbhiH / ayaM patAkAbhirupAsyamAno. rarAja samrADiva cAmaraudhaiH // 15 // . vidyante nidhayo'pyanAdinidhanA nAtIva dUrepyatho nAnyArAttu tadaMghripAdapurataH bhUmau luThanyo nava / 1 kha pustake "nagarAbhidhAH" iti paatthH| 2 kha pustake "navA" iti pAThaH / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAMmmmmm suprApyAH sulabhAstvavArya viSayAzcAbAlagopAlakaiH vikhyAtAH pRthivISu tAmrakhanayo vairATakaTa yAzritAH // 16 // ratnAnyeva caturdazeti niyamastatrAsti nAtreti yadyatrAstAM gajavAjirAjitarathA yoSitsahastrANi ca / siddhayantIha pade pade'navarataM dharmArthakAmAdayo hetuzcApyapavargasaMjJakagateH sampadyate prANinAm // 17 // dhAryante zirasIva domanivahA mAtrAGkamudrAnvitA vairATe ghaTitAH payodhivalayAdarvAgaTantaH kramAt / nollaMghyA jagatIha sarva patezcAjJA ivollekhitA nyAyAdAgatametadeva niyamAtsalAdhyatAM tatsamaH / / 18 / / hastyazvapAdAtirathAH prakAmaM camUrivAbhAnti yathopamAnam / yatrAnizaM saMprati vartamAnAH sAmrAjyabhAjosya kimasti zeSaH // 19 // bhaTAH pracArodbhaTasauSThavotkaTAH kare lalajjihvayamAsidhAriNaH / itastato'Tanti raNe samutsukA __ yadatra samrAT sa samarthito'rthataH // 20 // prAkAro valayAkRtiH parilasannAnAzmanirmApito vairATaM praviveSTaya bhAti parataH sarvAnyacakrojjhitam / madhyAhne kila dRSTanaSTa iva yadbhAsvAnihA_lihi tanmanye pariveSa eSa zazinA sevAkRte prekSitaH // 21 // uparyupari zAlamazeSataH kramAt puraHsthitAH kaMguDasaMjJayA matAH / manye nu vairATanRpasya neme rArA daridrArivinAzanAya // 22 // 1 "ka', "kha" pustakayoH "sArvabhaumasyAjJA" iti pAThaH / 2 AkAzaspRzi / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / prAkArAtparito'pyanantaratamo yasyAstyapAcyAM dizi vikhyAto bhuvi vanhinA dravaMkaro, nAmnApi tAmrAkaraH / koSThAgnervaDavAnalAnalamapAM ghoSAzca bhavAravaiH kiTTosairdadhatA yamAryazakalo'nenaiva khaNDAbdhinA // 23 // pAtAlamAdAtumapIhakAmo vairATanAmA parikhonmiSAdvai jiSNuryatonekapadAhave ya stRNAya manyeta jagatrayaM yat / / 24 // virejuratrApi ca saudhapaMktayaH sitaadivrnnoplcitrbhittyH| _.. uparyuparyAjalaidAdhvagAmino - gRhopariSTAdgaNanAtigAM gRhAH // 25 // manujanAmavidherudayAtparaM janitamAtratayA narajAGganAH / sutanukAntibharAdatizAyinA cchazubhire kimihAmarayoSitaH // 26 // sudhAvadhUlIkRtagAtrayaSTayo ___ yadIyasaudhAH svaguNAtizAyinaH / hasanti yadvA kukavInamIbhiH __ samaM vimAnAnyutprekSito divaH / / 27 // gRhAgrasaMlagnamRgAGkakAntayo vidhoH karAzleSavazAtsravanti vaa| jito hi vairATabadhUjanAnanai rudannivenduH prahatAdhikArataH // 28 // hAGgaNeSu khacitasphaTikopaleSu kAcicca bAlabanitAnupatiM navoDhA / / 1 dAkSiNadizi / 2 aminA tAnaM iva bhavati / 3 AkAzaM maryAdIrutya / manuSyagatinAmakarmo dayAt / 5 pAnIyaM sravanti / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM Winnerunniammarururunun dRSTvAtmanaH pratinidhi kila zaGkitAsI draktekSaNA kSaNamamarSadhiyA sapatnyAH // 29 // babhuH sarAMsIva bhuvo yadantare gRhAGgabhAgeSu maNitviSAM cayAH / varAGganAH saMvaritAmbarAH kSaNaM yayunapAntAstaraNAturAH punaH // 30 // yatrAtra kAntA ratavezmanIha nivezitAdarzazatAzmabhittau / bAlA praticchAyamavekSya rUpaM vRthA'karonmAnamanalpasaMbhramAt // 31 // vicitracitrANi yadIyasadmasu vyalIlikhatkarmasu sUtradhAraH / nUnaM vilokyaitadakAri sadvidhiH jagatyaraM cAtmakRtArthatAM gataH // 32 / / yadaGganAmaGgalagAnakoTibhiH plute mudAtodyaravairvihAyasi / vidhUpitAzAmukhadhUpadhUmrakai __ rihAnizaM rauti zikhI sma vezmasu // 33 // vidyante nagarANyanantagaNitAnyAsAgarArNAsi vai . tatrApi pratipattanaM yuvatayastAruNyatoyormayaH / kintvatratyavarAGganAparisadRkoNalIlAvalI vANAstrairmanutesma durgamatulaM vairATakaM manmathaH // 34 // AsIdayatnAdapi jAgarUko . __ jagajigISuH kusumAyudhazca / lIlAraNannUpuratauryanAdai .. nizAhni vairATapurAGganAnAm // 35 // 1 pratibimbam / 2 vAditrazabdaH / 3 AkAze / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / yadIyahAgranibaddhapaddhatI dukUlaratnAbharaNAdyalaMkRtAH / vadhUrupetyendradhanuHzatAkRti magAdakAle'pi virATapattanam / / 36 // virATavIthISu navoDhayoSitAM gamAgamAbhyAsavazAnusAribhiH / tadAnanAmodamadAliniHsvanai rayaM madhuH ko'pyaparaH sadAtanaH // 37 // ghanAghanAzleSajagajjanaudhai vairATahaTTAdhvasu paryaTadbhiH / gateH pracAropi ca durgamo'bhU__ dvArAMnidheH pAra ivommijAlaiH // 38 // anekadezIyajanairanekai __zcitaH saridbhiH saritAMpatiryathA / tadAgamiSyannikhilopameyatAM yadA sa sindhurmadhuro'bhaviSyat // 39 / / vedAH pramANaM hi paThadbhiruccai _ virenUnariha sambhRto'sau / zuklAmbarAMgace caturmirAsyai vairATanAmnAvatatAra dhAtA // 40 // urvI yadante vipulA svasInaH sasyAruhAH saprasaveva yoSit / dhAnyAni sUte vividhAnyajasraM ratnAni yadvA susutopamAni // 41 // sArdrANi yatropavanAni nisyaM namrANi bhUyo maruteritAni / 1 zabdaiH / 2 mArgeSu / 3 urvI iti pRthvI / yathA yoSit saprasavA tatheyaM urvI sasyaprasavA / Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM vAcAlitAnIva pikasvanAdyaiH saprasrayANIva hi pArSadAni // 42 // yasyAntike kUpataDAgavApyaH sudhAvaliptojvalakaNThadezAH / parItya pUrNa pratibimbamindoH sthitA:virejurnabhasIva tArAH // 43 // sarassu vApISu kuzezayAnAM kacitsahastrANi zatAni yatra / vairATasamrAjyamukhenduzobhA dRSTuM dharitryAH dhRtalocanAni // 44 // lolormayo yatra jalAzayeSu kSaNaM patitvAtha samutpatanti / manye mukhaM vIkSya virATarAjJaH skhalantyanaGgAdavalAH pade pade // 45 // vApIkUpataDAgacatvaramaThakrIDAdrivATyAdiSu bhAminyo ramaNaiH sahotsukatayodrekAdramante rahaH tanmanye'maradampatIzatamidaMsvargAtsamuttIrya yat dRSTvAzcaryaparaMparAM mudamagAdvairATapArzve sthitam // 46 / / gamAgamAbhyAmaTatAM janAnAM zreNI caturdikSu caturmukhebhyaH / atrAkariSyadalameva surApagAyAH pUreNa sA cedabhaviSyadekA // 47 // yato bahirbhAgadharAsu saMsthitAH ___ kRSIvalAH sArbhakabandhuyoSitaH / 1 parSadi sabhAyAM yogyAni pArSadAni samIpavartIni sevakAni / 2 veSTya / 3 vasantatilakApAdo'yamupajAtimadhye ApatitaH / 4 vairATanagarAt / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / manAgmanAgantaramAzritAzramAH __dadhurdivAgrAmazatopameyatAm // 48 // krIDAdrizrRGgeSu ca pANDavAnA __ madyApi cAzcaryaparaMparAMGkAH / yAna kAMzcidAlokya balAvaliptA darpa vimuJcanti mahAbalA api // 49 / / jale jane nakramahAniyojanaM dhanurbhRtA jyA nihatine sampadAm / raNe yatau cApaguNe na saMgraho vizAlatA yatra na sA vizAlatA // 50 // daNDosti chatre na kila prajAyAM __ bandho'sti hAre na jane kvacidvai / gandhApaho gandhavahosti taskaro na taskaraH kopi parArthasaGgrahe // 51 // navoDhavadhvA navasaGgame bhayaM na jAtu bhItiH paracakriNo raNe / .. vastrApahAro ratakarmaNi dhruvaM - yatrApahArostyaparo na kazcit // 52 // chidragraho mauktikadAmagumphe __ na sUyayAnyonyajaneSu kazcit / dyUte dhvaniAraya mArayeti / na bAlagopAlamukheSu yatra / / 53 // tAmbUlabhuktAvitikhaNDanaM vA bhogopabhoge na ca tatkadAcit / / 1 'ka' pustake " mAzritAH zramA " iti pAThaH / 2 'kha' pustake 'sA' iti paatthH| Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM kSataM nakhAdairvarayoSidaGge ___ saudhyAvalIsaMhanane na yaMtra // 54 // rAgo'dhare yatra nitambinInAM __nAnyasvadArAdhanavaJcaneSu / netradvayo raJjanamaGgamAmAM ___ pApAjanaM naiva janeSu kiJcit // 55 // payojanAle paramasti kaNTako __ na kaNTakaH ko'pi mithaH prajAyAm / nUnaM sarogo na jano'tra kazcit - paraM sarogo yadi rAjahaMsaH // 56 // daridratA dAtRjane na yatra __paraM pratigrAhiNi sAsti pAtre / nAntastadAzcaryaparaMparANA mApUryatAM ceskavidharmazaktiH // 57 // ityAdyanekaimahimopamAnai vairATanAmnA nagaraM vilokya / stotuM manAgAtmatayA pravRttaH sAnaMdamAste kavirAjamallaH // 58 // AsIdugrasamagravaMzaviditA yA svadhunIvAmalA nAnAbhUpatiratnabhUriva parA jAtizca gattAbhidhA / tasyAM bAbarapAtisAhirabhavannirjityazatrUn balAdillImaNDalamaNDitAtmayazasA pUrNapratApAnalaH / / 59 // tatputraH samajIjanannijakule vyomnIva caNDAMzumAna dordaNDairiva khaMDanodbhaTamanA nAmnA humAhuM nRpaH / durvAro vilasatpratApamahimA caikAMtapAtrAGkito vikhyAto bhuvi yaH samudraparikhAparyaMtabhUmIzvaraH // 60 // 1 sarasi gacchatIti sarogaH / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / tatputro'jani sArvabhaumasadRzaH prodyatpratApAnalajvAlAjAlamatallikAbhirabhitaH prajvAlitArivrajaH / zrImatsAhiziromaNistvakabaro niHzeSazeSAdhipaiH nAnAratnakirITakoTighaTitaH sRgbhiH zritAMhidvayaH // 61 / / zrImaDDiIrapiNDopamitamitanabhaH pANDurAkhaNDakIyA kRSTaM brahmANDakANDaM nijabhujayazasA maNDapADambaro'smim / yenAsau pAtisAhiH pratapadakabaraprakhyavikhyAtakIrtijarjIyADroktAtha nAthaH prabhuriti nagarasyAsya vairATanAnaH // 62 / / jaino dharmonavadyo jagati vijayate'dyApi santAnavartI .. sAkSAdaigambarAste yataya iha yathA jAtarUpAGkalakSAH / tasmai tebhyo namostu trisamayaniyataM prollasadyatprasAdAdarvAgAvarddhamAnaM pratighavirahito vartate mokSamArgaH // 63 // zrImati kASThAsaMghe mAthuragacche'tha puSkare ca gaNe / lohAcAryaprabhRtau samanvaye vartamAne ca / / 64 // AsIt sUrikumArasenaviditaH paTTasthabhaTTArakaH syAdvAdairanavadyavAdanakharairvAdIbhakumbhebhamit / yenedaM yugayogibhiH paribhRtaM samyagdRgAditrayI nAnAratnacitaM vRSapravahaNaM ninye'dya pAraMparam / / 65 // tatpaTTe'jani hemacandragaNabhRdbhahArakorvIpatiH kASThAsaGghanabhogaNe dinamaNimithyAndhakArArijit / yannAmasmRtimAtratonyagaNino vicchAyatAmAgatAH khadyotA iva vAthavApyuDugaNA bhAntIva bhAsvatpuraH / / 66 / / tatpaTTe'bhavadarhatAmavayavaH zrIpadmanandI gaNI traivedyo jina dharmakarmaThamanAH prAyaH satAmagraNIH / / bhavyAtmapratibodhanodbhuTamatirbhaTTArako vAkpaTuyasyAdyApi yazaH zazAGkavizadaM jAgarti bhUmaNDale // 67 // . 1 siMhaH / 2 tIrtharupratirUpaH / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM tatpaTTe paramAkhyayA muniyaza:kIrtizca bhaTTArako naipa~thyapadamAhataM zrutavalAdAdAya niHzeSataH / sarpirdugdhadhIkSutailamakhilaM paJcApi yAvadasAn tyaktvA janmamathaM tadugramakarot karmakSayArthaM tapaH // 68 // tatpaDhe'styadhunA pratApanilayaH zrIkSemakIrtimuniH heyAdeyavicAracArucaturo bhaTTArakoSNAMzumAn / yasyaproSadhapAraNAdisamaye pAdodavindUtkarairjAtAnyeva zirAMsi dhautakaluSANyAzAmbarANAM nRNAm / / 69 // teSAM tadAnAyaparaMparAyA - mAsItpuro DaukaninAma dheyaH / .. tadvAsinaH kecidupAsakAH syuH surendrasAmagryupamIyamAnaH // 70 // ugrAyotakavaMzazaMzitapadaprodbhUtajanmAzramaH zrImanmaGgalagotralAJchanatayA dakSaiH sulakSyo bhuvi / prAsIcchrIvanijAMpativRSamatirbhArU svavaMze raviH sAdhuH sAdhuritIha lokavidito dharmaikatAno dhanI // 71 // tasyAsanniha sUnavaH kramabhuvo vedairivotprekSitAHdUdAdyaH Thakurotha nAma jagasI turyastilokAhvayaH / zAkhAkalpatarorivAtmajanatAvargasya saMpoSakAH catvAro'pi nijAnvayojjvalayazodhAmnaH supakSA iva // 72 // tatrAdyasya suto varo varaguNo nyotAhasaMghAdhipo yenaitajinamandiraM sphuTamiha prottuGgamatyadbhutam / / vairATe nagare nidhAya vidhivat pUjAzca vaLUyaH kRtamatrAmutra sukhapradaH svayazasaH stambhaH samAropitaH // 73 / / zrIsaGghAdhipatiH pratApatapano bholhA dvitIyoGgajo durdAntArikulAcalAdharaziraH pAtAya vanAyitaH / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / pArthAkhyAyitavikramaH svazaraNAyAyAtadhAtrIbhujAM . vairATIyamahattareSvapi mahatsUtrAyitaM yadvacaH / / 74 / / uktabhrAtRyugAvaropi jananopakSINahetoH kramAt sarvaireva guNairvarastadubhayaproktoktisaMsUcitaH / anyaiH kaizcidapi prakarSakaraNairlabdhAvakAzo guNairnAmnA 'phAmana' sAmyadharmanirato jIyAdupajJApraNIH / / 75 // yenAnantaritAbhidhAnavidhinA saGghAdhinAthena yacchArAmayazomayaM nijavapuH kartuM cirAdIpsitam / tanmanye phalavattaraM kRtamidaM labdhvAdhunA satkavim vairATe svayamAgataM zubhavazAbhUmIzamallAhvayam / / 76 // prAgajJAyi mahAtmanAtmamatinA yenaitadadhyakSataH dharmAdeva sukhaJcito yadasukhaM prAyostyadharmAditi / tattAlhUviduSaH kRpAparatayA dezopadezadvayAcchIbhaTTArakahemacandraviditAmnAye kRtAnAtmanaH // 77 / / sAmAnyAdavagamya dharmaphalituM jJAtuM vizeSAdapi bhaktyA yastamapIpRcchavRSarucirnAmnAdhunA phaamnH| . dharmatvaM kimathAsya heturatha kiM sAkSAtphalaM tattvataH / svAmitvaM kimatheti sUriravadat sarvaM praNunnaH kaviH // 78 // dharmaH prANidayA tadarthamatha yat satyavratAdi sphuTaM . yadvAhatpratibimbapUjanamataH satpAtradAnAdi yat / taddheturbahirAptavAgatha phalaM svargApavargazriyo bhavyastatpadabhAgupAsakamaNe dharmaM kuruSvAdarAt // 79 // satyaM dharmarasAyano yadi tadA mAM zikSayopakramAta 1 'kha' pustake " janato " itipAThaH / 2 ' ka ' pustake " satkaviH" . itipAThaH / 3 ' ka ' pustake " mallADhvayaH" itipAThaH kintu na sAdhuH pratibhAti / 4" ka " pustake " sukhAJcito" itipAThaH ayamapi na saadhuH| 5 "ka" "kha" pustakayoH " AmnAyai " itipAThaH / 6 udyamAt / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM sAroddhAramivApyanugrahatayA svalpAkSaraM sAravat / ArSaM cApi mRdUktibhiH sphuTamanucchiSTaM navInaM maha-: nirmANaM paridhehi saGghanRpatiH bhUyopyavAdIditi // 80 // zrutvetyAdivacaHzataM mRdurucinirdiSTanAmA kavi netuM yAvadamoghatAmabhimataM svopakramAyodyataH / tatratyaM jinamandiraM kavimanohaggocaraM vyAharattAvacceti sahAyatAM gurubaco dravyAdilabdhAviva / / 81 / / uccairuccatarasthalAdApadRDhaprAvaizcitA bhittayaH pakSestambhasamRddhakoSTaghAditAH zAlAzcatasraH shubhaaH| madhye syAdvaravedikottamatanuH kUTosti manyetvahaM vairATasya ziraHkirITaghaTitaM caitajjinAnAM gRham / / 82 / / anupamazarasaMkhyApUrNavarNAvalIbhi likhitamanujanAgAmartya sarvasvasAram / dhvajacamaramRgendrasyAsanAtodyachatraiH ___ samavasaraNazobhodbhAsi sadbhedamatra // 83 // citrAlIryadalIlikhatrijagatAmAsRSTisargakramA dAdezAdupadezatazca niyataM zrIkSemakIrteH guroH / gurvAjJAnativRttitazca viduSastAlhUpadezAdApa vairATasya jinAlaye lipikarastatsArthanAmApyabhUt / / 84 // yatra zrAvakasaGghamaNDitamahI svargAcale vAdyutata syAdvAdodyadamandavAdaviditAstiSThantiyatrAhatAH / nirgranthAH zaminastapognibharato, nirdigdhakamrmendhanAH zrIvairATapurAsthitaM jinagRhaM tatkena saMvarNyate // 85 // pAtrebhyo gRhadharmakarmaniratairnityaM sadAcAribhiH dIyante'bhayabheSajAnubhavanAnnAdAni dAnAni ca / pUjyante jinabimbazAstramunayo yatrAnizaM zreyase zrIvairATajinAlayaH pratidina jIyAdvareNyo varaH // 86 / / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam / ityAdyanekaguNarAjivirAjamAnaM saMprekSaNIyamanizaM jagadIkSaNAnAm / tatra sthitaH kila karoti kaviH kavitvaM ___ tadvaddhatAmApa guNaM jinazAsanaM ca // 87 // iti zrIsyAdvAdAnavadyapadhagadyavidyAvizAradavindvammaNirAjamalladhiracitAyAM zrAvakAcArAparanAmalATIsaMhitAyAM sAdhuzrI dUdAtmajaphAmanamanaHsarojAravindavikAzanaika mAna-... paDamaNDalAyamAnAyAM kathAmukhavarNanaM nAma prathamaH srgH| atha dvitIyaH srgH| etatkathAmukharase rasikAgraNIryo dUdAtmajo jayati phAmananAmadheyaH / vairATapaTTamahatAM mahanIyakIrtirugrotakAnvayamayo garimAmburAziH 1/2h ahiMsA paramodharmaH syAdadharmastadatyayAt / siddhAntaH sarvatantrIyaM tadvizeSo'dhunocyate / / sarvasAvadyayogasya nivRtivrtmucyte|| yo mRSAdiparityAgaH sostu tasyaiva vistaraH // 2 // tadvata sarvataH kartuM munireva kSamo mahAn / / tasyaiva mokSamArgazca bhAvI nAnyasya jAtucit // 3 // ataH sarvAtmanA samyak kartavyaM taddhi dhIdhanaiH / kRcchUlabdhe naratve'smin sUkavindUdakopame // 4 // 1 ahiMsAdharmanAzAt / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 lATIsaMhitAyAM tatrAlaso janaH kazcitkaSAyabharagauravAt / asamarthastathApyeSa gRhasthavratamAcaret // 5 // uktaM ca / guNaM vaya tava sama paDimA dANaM jalagAlaNaM ca aNasthimiyaM / daMsaNaNANacarittaM kiriyA tevaNNa sAvayANaM ca // 1 // tathA coktam / dasaNa vaya sAmAiya posaha sacitta rAyabhatte ya / baMbhAraMbhapariggaha aNumaNamuddiDha desavirado ya // 2 // aSTamUlaguNopeto dyUtAdivyasanojjhitaH / . naro darzanikaH proktaH syAcetsadarzanAnvitaH // 6 // madyaM mAMsa tathA kSaudramathodumbarapaJcakam / varjayecchAvako dhImAn kevalaM kuladharmavit // 7 // , nanu sAkSAnmakArAditrayaM jaino na bhakSayet / tasya kiM varjanaM na syAdasiddhaM siddhasAdhanAt // 8 // maivaM yasmAdatIcArAH santi tatrApi kecana / anAcArasamAH nUnaM tyAjyA dharmArthibhiH sphuTam // 9 // tadbhedA bahavaH santi mAdRzAM vAgagocarAH / tathApi vyavahArArthaM nirdiSTAH kecidanvayAt // 10 // carmabhANDe tu nikSiptAHghRtatailajalAdayaH / tyAjyAH yatastrasAdInAM zarIrapizitAzritAH // 11 // nacAzaGkathaM punastatra santi yadvA na santi te / saMzayo'nupalabdhitvAd durvAro vyomacitravat // 12 // 1 guNa zabdena aSTau mUlaguNAH jJeyAH / guNAH 8, vratAni 12, tapa 12, samatA 1, pratimA 11, dAnaM 4, jalagAlanaM 1, ca anastimitam 1, / darzanajJAnacaritraM 3, kiyAH tripaJcAzat zrAvakAnAM ca / . Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTakapratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / 17 vvvvvvvwmi sarvaM sarvajJajJAnena dRSTaM vizvakacakSuSA / tadAjJayA pramANena mAnanIyaM manISibhiH // 13 // nohyametAvatA pApaM syAdvA na syAdatIndriyAt / aMho mAMsAzino'vazyaM proktaM jainAgame yataH / / 14 // tadevaM vakSyamANeSu sUtreSUditasUtravat / saMzayo naiva kartavyaH zAsanaM jainamicchatA // 15 // annaM mudgAdi, zuMThyAdi bheSajaM, zarkarAdi vA / khAdyaM, svAdyaM tu bhogArthaM tAmbUlAdi yathAgamAt // 16 // peyaM dugdhAdi lepastu tailAbhyaGgAdi karma yat / caturvidhamidaM yAvadAhAra iti saMjJitaH // 27 // athAhArakRte dravyaM zuddhazodhitamAharet / anyathAmiSadoSaH syAttadanekatrasAzritAt // 18 // viddhaM trasAzritaM yAvadvarjayettadabhakSyavat / . zatazaH zodhitaM cApi sAvadhAnaiIgA~dibhiH // 19 // saMdigdhaM ca yadannAdi zritaM vA nAzritaM trasaiH / manaHzuddhiprasiddharthaM zrAvakaH kApi nAharet // 20 // aviddhamapi nirdoSaM yogyaM cAnAzritaM trasaiH / AcarecchrAvakaH samyagdRSTaM nAdRSTamIkSaNaiH // 21 // nanu zuddhaM yadannAdi kRtaM zodhanayAnayA / maivaM pramAdadoSatvAtkalmaSasyAsravo bhavet // 22 // gAlitaM dRDhavastreNa sarpistailaM payo dravam / toyaM jinAgamAnAyAdAharensa na cAnyathA // 23 // anyathA doSa eva syAnmAMsAtIcArasaMjJakaH / asti tatra trasAdInAM matasyAGgasya zeSatA // 24 // 1 na vicAryam / 2 pApam / 3 " ka " "kha" pustakayoH "abhakSavat" iti pAThaH / 4 netraadibhiH| 2 lA0 saM0 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 lATIsaMhitAyAMduravadhAnatayA mohAtpramAdAdvApi zodhitam / duHzodhitaM tadeva syAd jJeyaM cAzodhitaM yathA // 25 // tasmAtsadtarakSArtha pldossnivRttye| AtmadRgbhiH svahastaizca samyagannAdi zodhayet // 26 // yathAtmArthaM suvarNAdikrayArthI samyagIkSayet / bratavAnapi gRhNIyAdAhAraM sunirIkSitam // 27 // sadharmeNAnabhijJena sAbhijJena vidharmiNA / zodhitaM pAcitaM cApi nAhared vratarakSakaH // 28 // nanu kenApi svIyena sadharmeNa vidharmiNA / zodhitaM pAcitaM bhAjyaM sujJena spaSTacakSuSA // 29 // maivaM yathoditasyoccairvizvAso vratahAnaye / anAryasyApyanArdrasya saMyame nAdhikAritA // 30 // calitatvAtsImnazcaiva nUnaM bhAvivratakSatiH / zaithilyAddhIyamAnasya saMyamasya kuta: sthitiH // 31 // zodhitasya cirAttasya na kuryAd grahaNaM kRtii| kAlasyAtikramAdbhUyo dRSTipUtaM samAcaret // 32 // kevalenAgninA pakaM mizritena ghRtena vaa| uSitAnnaM na bhuJjIta pizitAzanadoSavit // 33 // tatrAtikAlamAtratve pariNAmaguNAttathA / sammUcchayante trasAH sUkSmAH jJeyAH sarvavidAjJayA // 34 // zAkapatrANi sarvANi nAdeyAni kadAcana / zrAvakAMsadoSasya varjanArthaM prayatnataH // 35 // tatrAvazyaM trasAH sUkSmAH kecitsyudRSTigocarAH / na tyajanti kadAcittaM zAkapatrAzrayaM manAk // 36 // tasmAddharmArthinA nUnamAtmano hitamicchatA / AtAmbUlaM dalaM tyAjyaM zrAvakaidarzanAnvitaiH / / 37 // 1 manaHzUnyatayA / 2 nirdayasya / 3 vAsinam / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTaka pratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / rajanyAM bhojanaM tyAjyaM naiSThikairbratadhAribhiH / pizitAzanadoSasya tyAgAya mahadudyamaiH // 38 // nanu rAtribhuktityAgo nAtroddezyastvayA kacit / SaSThasaMjJakavikhyAtapratimAyAmAste yataH || 39 // satyaM sarvAtmanA tatra nizAbhojanavarjanam / hetoH kintvatra digmItraM siddhaM svAnubhavAgamAt // 40 // asti kazcidvizeSotra svalpAbhAsorthatomahAn / sAticAro'tra digmAtre tatrAtIcAravarjitAH // 41 // niSiddhamannamAtrAdisthUlabhojyaM vrate dRza: / na niSiddhaM jalAdyatra tAmbUlAdyapi vA nizi // 42 // tatra tAmbUlatoyAdiniSiddhaM yAvadaJjasA / prANAnte'pi na bhoktavyamauSadhAdi manISiNA // 43 // - na vAcyaM bhojayedannaM kazviddarzaniko nizi / atitvAda zakyatvAtpakSamAtrAtsapAkSikaH // 44 // 'asti tatra kulAcAraH saiSA nAmnA kulakriyA / tAM vinA darzaniko na syAnnasyAnnamitastathA // 45 // mAMsamAtra parityAgAdanastamitabhojanam | vrataM sarvajaghanyaMsyAttaddhastAtsyAdakriyAH / / 46 / / netthaM yaH pAkSikaH kazcid vratAbhAvAdastyatratI / pakSamAtrAvalambI syAdvatamAtraM nacAcaret // 47 // yatosya pakSamAhitvamasiddhaM bAdhasambhavAt / lopAtsarvavidAjJAyAH sAdhyA pAkSikatA kutaH // 48 // AjJA sarvavidaH saiva kriyAvAn zrAvako mataH / kazcitsarva nikRSTopi na tyajetsa kulakriyAH // 49 // 19 1 alpamAtram / 2 ka kha pustakayoH " syAnnasyAdvAnAmatastathA" iti pAThaka kintvanenaikAkSarAdhikyam // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM ukteSu vakSyamANeSu darzanikavrateSu c| sandeho naiva kartavyaH kartavyo vratasaMgrahaH // 50 // prasiddhaM sarvalokesmin nizAyAM dIpasannidhau / pataGgAdi patatyeva prANijAtaM trasAtmakam // 51 / / niyante jantavastatra jhampApAtAsamakSataH / tatkalevarasammizraM tatkutaH syAdanAmiSam // 52 / / yuktAyuktavicAropi nAsti vA nizi bhojane / makSikA nekSyate samyak kA kathA masakasya tu // 53 / / tasmAtsaMyamavRddhayarthaM nizAyAM bhojanaM tyajet / zaktitastaccatuSkaM syAdannAdyanyatamAdi vA / / 54 // yatroSitaM na bhakSyaM syAdannAdi paladoSataH / AsavAriSTasandhAnAthAnAdInAM kathAtra kA // 55 // rUpagandharasasparzAccalitaM naiva bhakSayet / avazyaM trasajIvAnAM nikotAnAM samAzrayAt // 56 // dadhitakarasAdInAM bhakSaNaM vakSyamANataH / kAlAdAk , tatastUrddha na bhakSyaM tadabhakSyavat / / 57 // ityevaM paladoSasya digmAtraM lakSaNaM smRtam / phalitaM bhakSaNAdasya vakSyAmi zrRNutAdhunA // 58 // siddhAnte siddhamevaitat sarvataH sarvadehinAm / mAMsAMzasyAzanAdeva bhAvaH saMklezito bhavet / / 59 // na kadAcit mRdutvaM syAdyadyogaM vratadhAraNe / dravyato karmarUpasya tacchakteranatikamAt // 60 / / anAdyanidhanA nUnamacintyA vastuzaktayaH / na pratAH kutakaryat svabhAvo'tarkagocaraH / / 61 // ayaskAntopalAkRSTasUcIvattadvayoHpRthak / asti zaktirvibhAvAkhyA mitho bandhAdikAriNI // 62 // . Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTakapratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / na vAcyamakiJcitkaraM vastubAhyamakAraNam / dhattUrAdivikArANAmindriyArtheSu darzanAt // 63 // uktaM ca / yadvastubAhyaM guNadoSasUternimittamabhyantaramUlahetoH / adhyAtmavRttasya tadaGgabhUtamabhyantaraM kevalamapyalaM te / / 3 // . evaM mAMsAzanAdbhAvo'vazyaM saMklezito bhavet / tasmAdasAtavandhaH syAttato bhrAntistato'sukham // 64 / / . etaduktaM parijJAya zraddhAya ca muhurmuhuH / tato viramaNaM kAryaM zrAvakairdharmavedibhiH // 65 // madyaM tyaktavatastasya vacmyatIcAravarjanam / yattyAgena bhavecchuddhaH zrAvako jJAtasvarNavat // 66 // hRSIkajJAnayuktasya mAdanAnmadyamucyate / jJAnAdyAvRttihetutvAtsyAttadavadyakAraNam // 67 // bhaGgAhiphenadhattUra khaskhasAdiphalaM ca yat / mAdyatAheturanyadvA sarvaM madyavadIritam // 68 // evamityAdi yadvastu sureva madakArakam / tanikhilaM tyajeddhImAna zreyase hyAtmano gRhI // 69 // doSatvaM prAgmatibhraMzastatomithyAvabodhanam / rAgAdayastataH karma tato janmeha klezatA // 70 // digmAtramatra vyAkhyAtaM tAvanmAtraikahetutaH / vyAkhyAsyAmaH puro vyAsAttadtAvasare vaiyam / / 71 // mAkSikaM makSikAnAM hi mAMsAsaka pIDanodbhavam / prasiddhaM sarvaloke syAdAgameSvapi sUcitam // 72 / / nyAyAttadbhakSaNe nUnaM pizitAzanadUSaNam / trasAstA makSikA yasmAdAmiSaM tatkalevaram // 73 / / . 1 unmAdakAraNAt / 2 stokamAtram / 3 vistarataH / 'ka' pustake " svayam " itipAThaH / Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM xxxmmmmmmmmmmmmmmmm kiJca tatra nikotAdijIvAH saMsargajAH kSaNAt / sanmUrcchimA na muJcanti tatsaGgaM jAtu kravyavat / / 74 // yathA pakaM ca zuSkaM vA palaM zuddhaM na jAtucit / prAsukaM na bhavetkApi nityaM sAdhAraNaM yataH / / 75 // ayamoM yathAnnAdi kAraNAtprAsukaM bhavet / zuSkaM vApyagnipakkaM vA prAsukaM na tathAmiSam / / 76 // prAgvadatrApyatIcArAH santi kecinjinAgamAt / yathA puSparasa: pItaH puSpANAmAsavo yathA / / 77 // udumbaraphalAnyeva nAdeyAni dRgAtmabhiH / nityaM sAdhAraNAnyeva sAGgairAzritAni ca / / 78 // atrodumbarazabdastu nUnaM syAdupalakSaNam / tena sAdhAraNAstyAjyA ye vanaspatikAyikAH // 79 // uktaM ca / mUlaggaporavIA sAhA taha khaMdhakaMdavIaruhA / sammucchimA ya bhaNiyA patteyANaMtakAyA ya // 4 // 1 asyArthaH--yeSAM pratyekavanaspatInAM kandasya vA mUlasya vA zAkhAyA vA skandhasyApi vA tvambahulatarA sthUlatarA bhavanti teSAM anantajIvAH anantajIvaiH nigodajIvaiH sahitAH pratiSThitapratyekAH ityarthaH / tu punaH yeSAM kandAdInAM tvak tanutarA atyalpA te apratiSThitapratyekAH bhavanti / mUlaM bIjaM yeSAM te mUlabIjAH AdrakaharidrAdayaH, agaM bIjaM yeSAM te agrabIjAH AryakodIcyAdayaH / pharAsa. ketakIjAtyAdayaH / parva bIjaM yeSAM te parvabIjAH icavetrAdayaH / kando bIjaM yeSA te kandabIjAH piNDAlu sUraNAdayaH / skandho bIjaM yeSAM te skandhabIjAH sallakI kaNTakIpalAzAdayaH / bIjAt rohantIti bIjaruhAH / zAligodhUmAdayaH / sammUrcha samaMtAt prasRtapudgalaskaMdhena vA sammachimAH / anantAnantanigodajIvAnAM kAyAH pratiSThitapratyekAH / cazabdAt apratiSThitapratyekA: santItyarthaH / ete malabIjAdisammachimaparyantAH pratiSThitApratiSThitapratyekazarIrajIvAstepi sammarchimA eva bhavanti / pratiSThitaM sAdhAraNazarIraM Azritya pratyekaM zarIraM yeSAM te pratiSThitapratyekazarIrA apratiSThitapratyekazarIrAH syuH iti gAthArthaH / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTakapratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / 2 wwwwwww sAhAraNamAhAraM sAhAraNamANapANagahaNaM ca / sAhAraNajIvANaM sAhAraNalakkhaNaM bhaNiyaM / / 5 // jatthekkamarai jIvo tattha du maraNaM have aNaMtANaM / caMkamai jattha ikko caMkamaNaM tattha NaMtANaM // 6 // mUlabIjA yathAproktA phalakAdyAdrakAdayaH / . na bhakSyA daivayogAdvA rogiNApyauSadhacchalAt / / 80 // tadbhakSaNe mahApApaM prANisandohpIDanAt / sarvajJAjJAvalAdetadarzanIyaM dRgaGgibhiH // 81 // nanu kenAnumIyeta hetunA pkssdhrmtaa| pratyakSAnupalabdhitvAjjIvAbhAvovadhAryate // 82 // maivaM prAgeva proktatvAtsvabhAvo'tarkagocaraH / tena sarvavidAjJAyAH svIkartavyaM yathoditat // 83 // nanvastu tattadAjJAyA pRSThumIhAmahe param / yadekAkSazarIrANAM bhakSyatvaM proktamahatA // 84 // 1 yatsAdhAraNanAmakarmodayavazavaya'nantajIvAnAM utpannaprathamasamaye AhAraparyAptiH tatkAryaMcAhAravargaNAyAtapudgalaskandhAnAM khalarasabhAgapariNamanaM sAdhAraNasadRzaM samakAlaM ca bhavati / tathA zarIraparyAptiH tatkAryaMcAhAravargaNAyAtapudgalaskandhAnAM zarIrAkArapariNamanaM / indriyaparyAptiH tatkArya ca sparzanAdIndriyAkArapariNamanam / AnapAna paryAptiH tatkArya ca ucchAsaniHzvAsagrahaNaM / sAdhAraNaM samakAlaM ca bhavati / tathA prathamasamayotpannAnAmiva tatraiva zarIre dvitIyAdisamayotpannAnAmapyanantAnantajIvAnAM pUrvapUrvasamayotpannAnAmanantAnantajIvaiH sahaAhAraparyAptyAdikaM sarva sadRzaM samakAlaM ca bhavati / tadidaM sAdhAraNalakSaNaM bhaNitam / ni-niyamAdanantasaMkhyAvacchinnAnAM jIvAnAM godaM kSetraM sthAnaM dadAtIti nigodaM karma / tadyaktA jIvA nigodA ityucyte| athavA niyatAnAM anantAnantajIvAnAM ekAM eva gAM bhUmi kSetraM nivAsaM dadAtIti nigodaM tat zarIraM yeSAM te nigodAH / ekocchAsaniHzvAse aSTAdaza vAraM janma rutvA aSTAdazavAraM maraNaM kurvati // 2 yatra ekaH mriyate jIvaH tatra tu maraNaM bhavet anantAnAm caMkramate yatra ekaH caMkramaNaM tatra anantAnAm / 3 Agamanam-janma / 4 vicAragocaro nAsti / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 lATIsaMhitAyAM satyaM bahubadhAdatra bhakSyatvaM noktamarhatA / kutazcitkAraNAdeva nolaMghyaM jinazAsanam // 85 // evaM cettatra jIvAste kiyanto vada kovida | hetoryadatra sarvajJairabhakSyatvamudIritam / / 86 / / ghanAGgulAsaMkhyabhAgabhAgakaM tadvapuH smRtam / tatraikasmin zarIre syuH prANino'nantasaMjJitAH // 87 // uktaM ca / eyaNigoyasarIre jIvA davvapyamANado diTThA / siddhehiM anaMtaguNA savveNa vitIdakAleNa // 7 // idamevAtra tAtparyaM tAvanmAtrAvagAhake / kecinmithovagAhAH syurekIbhAvAdivApare / / 88 / / uktaM ca / jaMbUdIve bharahe kosalasAkeya taggharAyaM ca / khaMdhaMDara AvAsA pulavisarIrANi dihaMtA // 8 // etanmatvArhatA proktamAjavajava bhIruNA / kandAdilakSaNatyAge kartavyA sumatiH satI / / 89 // evamanyadapi tyAjyaM yatsAdhAraNalakSaNam / trasAzritaM vizeSeNa tad dviyuktasya kA kathA // 90 // sAdhAraNaM ca keSAMcinmUlaM skandhastathAgamAt / zAkhAH patrANi puSpANi parvadugdhaphalAni ca // 91 // tatra vyastAni keSAMcitsamastAnyathadehinAm / pApamUlAni sarvANi jJAtvA samyak parityajet / / 92 / mUlasAdhAraNAstatra mUlakAzcAdrakAdayaH / mahApApapradAH sarve mUlonmUlyA gRhitaiH // 93 // skandhapatrapayaH parva turyasAdhAraNA yathA / gaMDIrakastathA cArkadugdhaM sAdhAraNaM matam // 94 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTaka pratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / 25 puSpasAdhAraNAH kecitkarIrazarSapAdayaH / parvasAdhAraNAzcekSudaNDAH sAdhAraNAprakAH // 95 // phalasAdhAraNaM khyAtaM proktodumbarapaJcakam / zAkhAsAdhAraNA khyAtA kumArIpiNDakAdayaH // 96 // kuMpalAni ca sarveSAM mRdUni ca yathAgamam / santi sAdhAraNAnyeva proktakAlAvadheradhaH // 97 // zAkAH sAdhAraNAH kecitkecitpratyekamUrtayaH / valyaH sAdhAraNAH kAzcitkAzcitpratyekakAH sphuTam // 98 // tatsvarUpaM parijJAya kartavyA viratistataH / utsargAtsarvatastyAgo yathAzaktyApavAdataH / / 99 // zaktito viratau cApi vivekaH sAdhurAtmanaH / nirvivekAtkRtaM karma viphalaM cAlpaphalaM bhavet // 100 // kadAcinmahato'jJAnAddurdaivAnnirvivekinAm / tatkevalamanarthAya kRtaM karma zubhAzubhAm // 101 // yathAtra zreyase keciddhiMsAM kuvanti karmaNi / ajJAnAtsvargahetutvaM manyamAnAH pramAdinaH // 102 // tadavazyaM tatkAmena bhavitavyaM vivekinAm / dezato vastusaMkhyAyAH zaktito vratadhAriNA / / 103 // vivekasyAvakAzosti dezato viratAvapi / AdeyaM prAsukaM yogyaM nAdeyaM tadviparyayam // 104 // na ca svAtmecchayA kiMcidAttamAdeyameva tat / nAttaM yattadanAdeyaM bhrAntonmattakavAkyavat // 105 // tasmAdyatprAsukaM zuddhaM tucchahiMsAkaraM zubham / sarvaM tyaktumazakyena grAhyaM tatkacidalpazaH // 106 // 1 duSkarmayogAt / 2 viratisamIhakena / 3 gRhItam / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM yAvatsAdhAraNaM tyAjyaM tyAjyaM yAvatrasAzritam / etattyAge guNovazyaM saMgrahe svalpadoSatA // 107 // nanu sAdhAraNaM yAvattatsarvaM lakSyate katham / satyaM jinAgame proktAllakSaNAdeva lakSyate / / 108 / / tallakSaNaM yathA bhaGge samabhAgaH prajAyate / tAvatsAdhAraNaM jJeyaM zeSaM pratyekameva tat / / 109 / / tatrApyatyalpIkaraNaM yogyaM yogeSu vastuSu / mya yatastRSNAnivRtyarthametatsarvaM prakIrtitam / / 110 / / iti saMkSepataH khyAtaM sAmnA mUlaguNASTakam / arthAduttarasaMjJAzca guNAHsyuraeNhamedhinAm / / 111 / / tAMstAnavasare tatra vakSyAmaH svalpavistarAt / itaH prasaGgato vakSye tatsaptavyasanojjhanam // 112 / / dyUtamAMsasurAvezyAkheTacauryaparAGganAH / mahApApAni sapteti vyasanAni tyajedbudhaH // 113 // akSapAsAdinikSiptaM vittAjayaparAjayam / kriyAyAM vidyate yatra sarvaM chUtamiti smRtam / / 114 // prasiddhaM dyUtakarmedaM sadyo bandhakaraM smRtam / yAvadApanmayaM jJAtvA tyAjyaM dharmAnurAgiNA // 115 / / tatra bahvaH kathAH santi dyUtasyAniSTasUcikAH / ratAstatra narAH pUrvaM naSTA dharmasutAdayaH // 116 // . zrUyate dRzyate caiva dyUtasyaitadvijRmbhitam / daridrAH kartitopAGgA narAH prAstAdhikArakAH // 117 // na vAcyaM dyUtamAtraM syAdekaM tadvyasanaM manAk / cauryAdi sarvavyasanapatireSa na saMzayaH // 118 // 1 uttaraguNAn / 2 phalam / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTakapratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / vidyantetrApyatIcArAstatsamA iva kecana / / jetavyAstepi dRgmArge lagnaiH pratyagrabuddhibhiH // 119 // anyonyasyerSayA yatra vijigISA dvayoriti / vyavasAyAhate karma dyUtAtIcAra iSyate // 120 // yathAhaM dhAvayAmyatra yUyaM cApyatra dhAvata / yadAtiriktaM gaccheyaM tvatto gRhNAmi cepsitam // 121 // ityevamAdayopyanye dyUtAtIcArasaMjJikAH / kSapaNIyA kSaNAdeva dyUtatyAgonmukhainaraiH // 122 // mAMsasya bhakSaNe doSAH prAgevAtra prapaJcitAH / punaruktabhayAdbhUyo nItA noddezaprakriyAm / / 123 / / karma tatra pravRttiH syAdAsaktirvyasanaM mahat / pravRttiryatra syAjyA syAdAsaktastatra kA kathA // 124 / / maireyamapi nAdeyamityuktaM prAgito yataH / / tatodya vaktavyatAyAM piSTapeSaNadUSaNam / / 125 // prAgvadatra vizeSosti mahAnapyavivakSitaH / sAmAnyalakSaNAbhAve tadvizeSakSaitiryathA // 126 // pravRttistu kriyAmAtramAsaktirvyasanaM mahat / tyaktAyAM tatpravRttau vai kA kathA saktivarjane // 127 // tadalaM bahunoktena tadgandho'vadyakAraNam / smRtamAtraM hi tannAma dharmadhvaMsAya jAyate // 128 // paNyastrI tu prasiddhA yA vittArtha sevate naram / tannAma dArikA dAsI vezyA patnanAyikA // 129 // tattyAgaH sarvataH zreyAn zreyo) yatAM nRNAm / madyamAMsAdidoSAnvai niHzeSAn tyaktumicchatAm // 130 // AstAM tatsaGgame doSo durgatau patanaM nRNAm / ihaiva narakaM nUnaM vezyAvyAsaktacetasAm // 131 // 1 vinA / 2 adhikam / 3 madyam / hAniH / 5 yatnaMkurvatAm / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM - uktaM ca / . yA khAdanti palaM pibanti ca surAM jalpanti mithyAvacaH / snihyanti draviNArthameva vidadhatyarthapratiSThAkSatim / nIcAnAmapi dUravakramanasaH pApAtmikA kurvate / lAlApAnamaharnizaM na narakaM vezyAM vihAyA'param // 9 // rajakazilAsadRzIbhiH kukkurakarparasamAnacaritAbhiH / vezyAbhidisaGgaH kRtamiva paralokavArtAbhiH // 10 // prasiddhaM bahubhistasyAM prAptA duHkhaparaMparAH / zreSThinA cArudattena vikhyAtena yathA parAH // 132 // yAvAn pApabharo yAdRgdArikA darikarmaNaH / kavinApi na vA tAvAn kApi vaktuM ca zakyate // 133 // AstAM ca tadratAdatra citrakAdirujo nRNAm / nArakAdigatibhrAnteryad duHkhaM janmajanmani // 134 // na vAcyamekamevaitattAvanmAtrAlpadoSataH / dyUtAdivyasanAsaktaH kAraNaM dharmadhvaMsakRt / / 135 / / sugamatvAddhi vistAraprayAso na kRto mayA / doSaH sarvaprasiddhotra vAvaMdUkatayA kRtam // 136 / / santi tatrApyatIcArAzcaturthavratavartinaH / nirdekSyAmo vayaM tAMstAna tattatrAvasare yathA // 137 // khyAtaH paNyAGganAtyAgaH saMkSepAdakSapratyayAt / AkheTakaparityAgaH sAdhIyAniti zasyate // 138 // antarbhAvosti tasyApi guNANuvratasaMjJake / anarthadaNDatyAgAkhye bAhyAnarthakriyAdivat // 139 // tattatravasare'vazyaM vakSyAmo nAtivistarAt / prasaGgAdvA tadatrApi digmAtraM vaktumarhati // 140 / / 1 ativaktRtayA / 2 atizayena sAdhuH prasiddhRtvAt / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTakapratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / 29. nanu cAnarthadaNDosti bhogAdanyatra yAH kriyAH / AtmAnandAya yatkarma tatkathaM syAttathAMvidham // 141 // yathA sakRcaMdanaM yoSidvastrAbharaNabhojanam / sukhArthaM sarvamevaitattathAkheTakriyApi ca // 142 // maivaM tIvrAnubhAgasya bandhaH pramAdgauravAt / pramAdasya nivRtyarthaM smRtaM vratakadambakam // 143 // sRkcaMdanavanitAdau kriyAyAM vA sukhAptaye / bhogabhAvo sukhaM tatra hiMsA syAdAnuSaGgikI // 144 // AkheTake tu hiMsAyAH bhAvaH syAdbhUrijanminaH / pazcAddaivAnuyogena bhogaH syAdvA navA kvacit // 145 // hiMsAnandena tenoccairaudradhyAnena prANinAm / nArakasyAyuSo bandhaH syAnnirdiSTo jinAgame // 146 // tatovazyaM hi hiMsAyAM bhAvazcAnarthadaNDakaH / tyAjyaH prAgeva sarvebhyaH saMklezebhyaH prayatnataH / / 147 / / tatrAvAntararUpasya mRgayAbhyAsakarmaNaH / * tyAgaH zreyAnavazyaM syAdanyathA'sAtabandhanam // 148 // atIcArAstu tatrApi santi pApAnuyAyinaH / yAnapAsya vratikopi nirmalI bhavati dhruvam // 149 // kAryaM vinApi krIDArthaM kautukArthamathApi ca / kartavyamaTanaM naiva vApIkUpAdivartmasu // 150 // puSpAdivATikA sUcairvaneSUpavaneSu ca / sarittaDAgakrIDAdrisaraH zUnyagRhAdiSu // 151 // zasyAdhiSThAnakSetreSu goSThIneSvanyavezmasu / kArAgAragRheSUccairmaTheSu nRpavezmasu // 152 // 1 anarthadaNDAkhyam / 2 prasaGgodbhavA / 3 pracura saMsAriNaH / 4 ka kha pustakayoH Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM mm evamityAdisthAneSu vinAkArya na jAtucit / kautukAdivinodArthaM na gacchenmRgayojjhitaH // 153 // taskarAdivighAtArthaM sthAneSu caNDabhIruSu / yodhdumutsukabhUpAdiyogyAsu yuddhabhUmiSu // 154 / / gItanAdavivAhAdinATyazAlAdivezmaSu / hiMsArambheSu kUpAdikhananeSu ca karmasu // 155 / / na kartavyA matirdhArai svapnamAtre manAgapi / kevalaM karmabandhAya mohasyaitaddhi sphUrjitam // 156 // gacchannapyAtmakAryArtha gacched bhUmiM vilokayan / yugadamnAM dRzA samyagIryAsaMzuddhihetave // 157 // tatra gacchanna chindvedvA taruparNaphalAdikAn / padbhyAM dobhyAM na kurvIta jalasphAlanakarma ca // 158 // zarkarAdiparikSepaM prastaraibhUmikudRnam / itastato'TanaM cApi krIDAkUrdanakarma ca // 159 // hiMsopadezamityAdi na kurvIta vicakSaNaH / prAkpadavyAmivArUDhaH sarvatonarthadaNDamuk // 160 // vyAkhyAto mRgayAdoSaH sarvajJAjJAnatikramAt / argalevA'vratAdInAM vratAdInAM sahodaraH / / 161 // atha cauryavyasanasya tyAgaH zreyAniti smRtaH / tRtIyANuvratasyAntarbhAvI cApyatra sUtritaH // 162 // tallakSaNaM yathA sUtre nirdiSTaM pUrvasUribhiH / yadyadadattAdAnaM tatsteyaM steyavivarjitaiH // 163 // vyasanaM syAttatrAsaktiH pravRttirvA muhurmuhuH / yadvA bratAdinA kSudraiH parityaktumazakyatA // 164 // sadetavyasanaM nUnaM niSiddhaM gRhamedhinAm / saMsAraduHkhabhIrUNAmazarIrasukhaiSiNAm / / 165 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTaka pratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / tatsvarUpaM pravakSyAmaH purastAdalpavistarAt / ucyatetrApi digmAtraM sopatogi prasaGgasAt // 166 // uktaH prANibadho hiMsA syAdadharmaH sa duHkhadaH / yA nArthAjjIvasya nAzosti kintu bandhotra pIDA / / 167 / / tato'vazyaM hi pApaH syAtparasvaharaNe nRNAm / yAdRzaM maraNe duHkhaM tAdRzaM draviNakSatau // 168 // evametatparijJAya darzana zrAvakottamaiH / kartavyA na matiH kApi paradAradhanAdiSu // 169 // AstAM parasvasvIkArAdyad duHkhaM nArakAdiSu / yadatraiva bhaved duHkhaM tadvaktuM kaH kSamo naraH // 170 // cauryAsakto narovazyaM nAsikAdikSatiM labhet / gardabhAropaNaM cApi yadvA paJcatvamApnuyAt // 171 // udvigno vighnazaMkI ca bhrAntonavasthacittakaH / na kSaNaM tiSThate svasthaH paravittaharo naraH // 172 // parasvaharaNAsaktaiH prAptA duHkha paraMparAH / zrUyate tatkathA zAstrAcchivabhUtirdvijo yathA // 173 // na kevalaM hi zrUyante dRzyante'tra samakSataH / yatodyApi curAsakto nigrahaM labhbhAte nRpAt // 174 // santi tatrApyatIcArAcauryatyAgavratasya ca / tAnavazyaM yathAsthAne bUmo nAta | vavistarAt // 175 // athAnyayoSidvyasanaM dUrataH parivarjayet / AzIrviSamivAsAM yaccaritraM syAjjagattraye // 176 // turyANuvrate tasyAntarbhAvaH syAdasya lakSaNAt / lakSyatetrApi digmAtraM prasaGgAdiha sAmpratam // 177 // 1 strINAm / 31 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 lATIsaMhitAyAM mm devazAstragurUnnatvA bandhuvargAtmasAkSikam / patnI pANigRhItA syAttadanyA ceTikA matA // 178 // tatra pANigRhItA yA sA dvidhA lakSaNAdyathA / AtmajJAtiH parajJAtiH karmabhUrUDhisAdhanAt // 179 // pariNItAtmajJAtizca dharmapatnIti saiva ca / dharmakArye hi sadhrIcI yAgAdau zubhakarmaNi // 180 // sUnustasyAH samutpannaH piturdharmedhikAravAn / saH pitA tu parokSaH syAdevAtpratyakSa eva vA // 181 // saH sUnuH karmakAryepi gotrarakSAdilakSaNe / sarvalokAviruddhatvAdadhikArI nacetaraH // 182 / / pariNItAnAtmajJAtiyAM pitRsAkSipUrvakam / bhogapatnIti sA jJeyA bhogamAtraikasAdhanAt // 183 // AtmajJAtiH parajJAtiH sAmAnya vanitA tu yA / pANigrahaNazUnyA cecceTikA suratapriyA // 84 // ceTikA bhogapatnI ca dvyorbhogaanggmaatrtH| laukikoktivizeSopi na bhedaH pAramArthikaH / bhogapatnI niSiddhA syAtsarvato dharmavedinAm / grahaNasyAvizeSepi doSo bhedasya sambhavAt // 86 // asti doSavizeSo'tra jinadRSTazca kazcana / yena dAsyAH prasaGgena vajralepoghasaMcayaH // 187 // bhAveSu yadi zuddhatvaM hetuH puNyArjanAdiSu / evaM vastusvabhAvatvAttadratAttAddha nazyati // 188 // uktaM c| munireva hi jAnAti dravyasaMyogajaM guNam / makSikA vamanaM kuryAttadvid chardipraNAzinI // 11 // nanu yathA dharmapatnyAM yaiva dAsyAM kriyaiva saa| vizeSAnupalabdhezca kathaM bhedovadhAryate // 189 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlaguNASTakapratipAlasaptavyasananirodhavarNanam / 33 maivaM yato vizeSosti yuktisvAnubhavAgamAt / dRSTAntasyApi siddhatvAddhetoH sAdhyAnukUlataH // 90 // maivaM sparzAdi yadvastu bAhyaM viSayasaMjJikam / taddhetustAdRzo bhAvo jIvasyaivAsti nizcayAt // 91 // dRzyate jalamaivaikamekarUpaM svarUpataH / candanAdivanarAjiM prApya nAnAtvamadhyagAt // 92 // na ca vAcyamayaM jIvaH svAyattaH kevalaM bhavet / bAhyavastu vinAzritya jAyate bhAvasantatiH // 93 // tato bAhyanimittAnurUpaM kArya pramANataH / siddhaM tatprakRte'pyasminnasti bhedo hi lIlayA // 94 // atrAbhijJAnamapyasti sarvalokAbhisammatam / dAsAH dAsyAH sutA jJeyA tatsutebhyohyanAdezAH // 95 // kRtaM ca bahunoktena sUktaM sarvavidAjJayA / svIkartavyaM gRhasthena darzanavratadhAriNA // 96 // bhogapatnI niSiddhA cetkAkathA parayoSitAm / tathApyatrocyate kizcittatsvarUpAbhivyaktaye / / 97 // vizeSosti mithaizcAtra paratvaikatvatopi ca / . gRhItAcAgRhItA ca tRtIyA nagarAGganA // 98 / / gRhItApi dvidhA taMtra yathAdyA jiivbhrtRkaa| satsu pitrAdivargeSu dvitIyA mRtabhartRkA / / 99 // ceTikA yA ca vikhyAtA patistasyAHsa eva hi / gRhItA sApi vikhyAtA syAdagRhItA ca tadvat // 200 // jIvatsu bandhuvargeSu raNDA syAnmRtabhartRkA / mRteSu teSu saiva syAdagRhItA ca svairiNI // 201 // 1 paricayaH / 2 anyadRzAH / 3 pramANam / prakaTanAya / 5 ka pustake " syAdagRhItAtadvatI" itipAThaH / 3 lA0 saM0 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAMmammmmmmmmmmmmmmmmmmmmm asyAH saMsargavelAyAmiGgite nari vairibhiH / sAparAdhatayA daNDo nRpAdibhyo bhavedhuvam // 202 // kecijanA vadantyevaM gRhItaiSA svalakSaNAt / . nRpAdibhirgRhItatvAnnItimArgAnatikramAt // 203 // vikhyAto nItimArgoyaM svAmI syAjjagatAM nRpaH / vastuto yasya na svAmI tasya svAmI mahIpatiH // 204 // tanmateSu gRhItA sA pitrAdyairAvRtApi yA / yasyAH saMsargato bhItirjAyate na nRpAditaH // 205 // tanmate dvidhaiva svairI gRhiitaagRhiitbhedtH| . sAmAnyavanitA yA syAdgRhItAntarbhAvataH / / 206 // etatsarvaM parijJAya svAnubhUtisamakSataH / parAGganAsu nAdeyA buddhi/dhanazAlibhiH // 207 !! yA niSiddhAsti zAstreSu loketrAtIva grhitaa| sA zreyasI kutonyastrI lokadvayahitaiSiNAm / / 208 / / tyAjyaM vatsa parastrISu ratiM tRSNopazAntaye / vimRzya cApadAM cakra lokadvayavidhvaMsinIm / / 209 // zrUyante vahavo naSTAH parastrIsaGgalAlasAH / ye dazAsyAdayo nUnamihAmutra ca duHkhitAH / / 210 / / zrUyante na paraM tatra dRzyante'dyApi kecana / rAgAGgAreSu saMdagdhAH duHkhitebhyopi duHkhitAH // 211 / / AstAM yannarake duHkha bhAvatIvrAnuvedinAm / jAtaM parAGganAsakte lohAGganAdiliGganAt // 212 // ihaivAnarthasandoho yAvAnasti sudussahaH / tAvAnna zakyate vaktumanyayoSinmateritaH / / 213 // AdAvutpadyate cintA dRSTuM vaktuM samIhate / tataH svAntabhramastasmAdaratirjAyate dhruvam // 214 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / www.nawrrrrrrrrrrrrr tataH kSuttRDvinAzaH syAdvapuHkAryaM tato bhavet / tataH syAdudyamAbhAvastataH syAdraviNakSatiH // 215 // upahAsyaM ca lokesmin tataHziSTeSvamAnyatA / iMgite' rAjadaNDaH syAtsarvasvaharaNAtmakaH // 216 // bhavedvA maraNaM mohAdanyastrIlInacetasaH / citraM kimatra rogANAmudbhavopi bhaved dhruvam / / 217 // yadvA'mutreha yaduHkhaM yAvadyAdRk ca duHssaham / anyastrIvyasanAsaktaH sarvaM prApnoti nizcitam // 218 // asmadIyamataM caitadoSavittaddhi muzcati / na muzcati tathA mando jJAtadoSopi mUDhadhIH / / 219 // itizrI syAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradavidvanmANerAjamalla viracitAyAM zrAvakAcArAparanAma lATIsaMhitAyAM sAdhuzrI dUdAtmaja phAmanamanaHsarojAravindavikAzanakamArtaNDa maNDalAyamAnAyAM darzanapratimA mahAdhikAramadhye mUlaguNASTakapratipAla saptavyasanarodhavarNano nAma dvitIyaH srgH| atha tRtIyaH srgH| dUdAGgajaH phAmananAmadheyaH svavaMzavezmajvaladacchadIpaH / jIyAjinezAMhisaroruhAlirasyAM kathAyAM rasikAvataMsaH // 1 // ityaashiirvaadH| samyaktvaM durlabhaM loke samyaktvaM mokSasAdhanam / jJAnacAritrayorbIjaM mUlaM dharmataroriva // 1 // 1 jJAte sati / 1 mukuTaH / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 lATIsaMhitAyAM tadeva satpuruSArthastadeva paramaM padam / tadeva paramaM jyotiH tadeva paramaM tapaH // 2 // tadeveSTArthasaMsiddhistadevAsti manorathaH / akSAtItaM sukhaM tatsyAttatkalyANaparaMparA // 3 // vinA yenAtra saMsAre bhramatisma zarIrabhAk / bhramiSyati tathAnantaM kAlaM bhramati saMprati // 4 // api yena vinA jJAnamajJAnaM syAttadajJavat / cAritraM syAtkucAritraM tapo bAlatapaH smRtam // 5 // atrAtivistareNAlaM karma yAvacchabhAtmakam / sarvaM tatpurataH samyak sarvaM mithyA tadatyayAt // 6 // taJca tattvArthazraddhAnaM sUtre samyaktvalakSaNe / prAmANikaM tadeva syAcchUtakevalibhirmatam // 7 // tattvaM jIvAstikAyAdyAstatsvarUporthasaMjJakaH / zraddhAnaM cAnubhUtiH syAtteSAmeveti nizcayAt // 8 // sAmAnyAdekamevaitattadvizeSavidherdvidhA / paropacArasApekSAddhetodvaitavalAdapi // 9 // tadvizeSavidhistAvannizcayAvyavahArataH / samyaktvaM syAdvidhA tatra nizcayazcaikadhA yathA // 10 // zuddhasyAnubhavaH sAkSAjIvasyopAdhivarjitaH / samyaktvaM nizcayAnnUnamarthAdekavidhaM hi tat // 11 // uktaM c| darzanamAtmavinizcitirAtmaparijJAnamiSyate bodhaH / sthitirAtmani cAritraM kuta etebhyo bhavati bandhaH // 1 // vyavahArAcca samyaktvaM jJAtavyaM lakSaNAdyathA / jIvAdi saptatattvAnAM zraddhAnaM gADhamavyayam // 12 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / namannamannaamanaranamam uktaM c| jIvAdIsadahaNaM sammattaM tesi madhigamo NANaM / rAyAdIpariharaNaM caraNaM eso hu mokkhapaho // 2 // yadvA vyavahRte vAcyaM sthUlaM samyaktvalakSaNam / AptAptAgamadharmAdizraddhAnaM dUSaNojjhitam // 13 // uktaM ca / nAsti cAhatparo devo dharmonAsti dayAparaH / tapaHparaM ca nairgranthyametatsamyaktvalakSaNam // 3 // hetutopi dvidhoddiSTaM samyaktvaM lakSaNAdyathA / tannisargAdadhigamAdityuktaM pUrvasUribhiH // 14 // nisargastu svabhAvoktiH sopAyodhigamo mtH| arthoyaM zabdamAtratvAdarthataH sUcyate'dhunA // 15 // nAmnA mithyAtvakamaikamasti siddhamanAditaH / samyaktvotpattivelAyAM dravyatastastridhA bhavet // 16 // adho'pUrvAnivRttyAkhyaM prasiddha karaNatrayam / karaNAntarmuhUrtasya madhye tredhAsti nAnyadA // 17 // : ... - uktaM ca / . . .. jaMteNa kodavaM vA paDhamuvasamasammabhAva jaMteNa / micchAdavvaM tu tihA asaMkhaguNahINa davvakamA // 4 // tridhAbhUtasya tasyoJcairevaM mithyAtvakarmaNaH / bhedAstrayazcatuSkaM ca syAdanantAnubandhinaH // 18 // etatsamuditaM proktaM darzanaM mohasaptakam / prAgupazamasamyaktve tatsaptopazamo bhavet // 19 // uktaM ca / paDhamaM paDhame NiyadaM paDhamaM vidiyaM ca savvakAlahi / khAiya sammatto puNa jaccha jiNA kevalaM tahi // 5 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 lATIsaMhitAyAM nisarge'dhigame vApi samyaktve tulyakAraNam / dRgmohasaptakasya syAdubhayAbhAvasaMjJakaH // 20 // uktaM ca / sattaNhaM uvasamado uvasamasammo khayAdukhaioya / vidiya kasAudadyAdo asaMjado hodi sammo so // 6 // kintu satyantaraGgesmin hetAvutpadyate ca yat / naisargikaM hi samyaktvaM vinoddezAdi hetunA // 21 // yatpunazcAntaraGgesmin sati hetau tathAvidhi / -upadezAdisApekSaM syAdadhigamasaMjJakam // 22 // bAhyaM nimittamatrAsti keSAdvimbadarzanam / arhatAmitareSAM tu jinamahimadarzanam // 23 // dharmazravaNamekeSAM yadvA devarddhidarzanam / jAtismaraNamekeSAM vedanAmibhavastathA || 24 // evamityAdi bahavo vidyante bAhyahetavaH / samyaktvaprathamotpattAvantaraGgAnatikramAt // 25 // asyaitalakSaNaM nUnamasti samyagdagAtmanaH / jinoktaM zraddadhAtyeva jIvAdyarthaM yathAsthitam // 26 // uktaM ca / No iMdie virado No jIve thAvare tase cAvi / jo sahadi jiNuttaM sammAiTThI avirado so // 7 // nanUMllekha: kimetAvAnasti kiM vA'paro'pyataH / lakSyate yena sadddRSTirlakSaNenAcitaH pumAn // 27 // aparANyapi lakSmANi santi samyagdRgAtmanaH / samyaktvenAvinAbhUtairyaizca saMlakSyate sudRk // 28 // 1 kSINodayeSu mithyAtvamizrAnantAnubandhaSu / lavdhodaye ca samyaktve kSAyikopazamaM bhavet // 2 etAvAnlakSaNakathanam / 3 kiMvA anyat lakSaNam / 4 yuktaH / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / Www uktamAkSaM sukhaM jJAnamanAdeyaM dRgAtmanaH / nAdeyaM karmasarvasvaM tadvadRSTopalabdhitaH // 29 // samyaktvaM vastutaH sUkSmaM kevalajJAnagocaram / gocaraM vAvadhisvAntaparyayajJAnayordvayoH // 30 // na gocaraM matijJAnazrutavijJAnayomainAk / nApi dezAvadhestatra viSayonupalabdhitaH / / 31 // - astyAtmano guNaH kazcitsamyaktvaM nirvikalpakam / tadgmohodayAnmithyAsvAdarUpamanAditaH // 32 // daivAtkAlAdisaMlabdhau pratyAsanne bhavArNave / bhavyabhAvavipAkAdvA jIvaH samyaktvamaznute // 33 // prayatnamantareNApi dRgmohopazamo bhavet / / antarmuhUrtamAnaM ca guNazreNyanatikramAt // 34 // astyupazamasamyaktvaM dRgmohopazamAd yathA / puMso'vasthAntarAkAraM nAkAraM cidvikalpakaiH // 35 // sAmAnyAdvA vizeSAdvA samyaktvaM nirvikalpakam / .. sattArUpaM pAriNaoNmi pradezeSu paraM citaH // 36 // tatrollekhastamonAze tamoreriva razmibhiH / dizaH prasauMdamAseduHsarvato vimalAzayAH / / 37 / / dRgmohopazame samyagdRSTerullekha eSa vai / zuddhatvaM sarvadezeSu tridhA bandhApahAri yat / / 38 // yathA vA madyadhattUrapAkasyAstaMgatasya vai / ullekho mUcchito janturullAghaH syAdamUrchitaH // 39 // hagmohasyodayAnmUchovaicityaM vA tathA bhramaH / prazAnte tasya mUcrchAyA nAzAjjIvo nirAmayaH // 40 // 1 aindriyikam / 2 avdhimnHpryyyoH| 3 prApnoti / 4 binaa| 5 kha ga pustakayoH pariNAmi iti pAThaH / 7 sUryasya / 8 nirmalatAMpApuH / 9 dRSTAntaH iti ullekhH| 9 manaHzUnyatvam / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM zraddhAnAdiguNA:bAhyaM lakSma samyagdRgAtmanaH / na samyaktvaM tadeveti santi jJAnasya paryayAH // 41 / / api cAtmAnubhUtizca jJAnaM jJAnasyaparyayAt / arthAdajJAnaM na samyaktvamasti cedvAhyalakSaNam // 42 // yathollAhI hi durlakSyo lakSyate sthUlalakSaNaiH / vAgmanaHkAyaceSTANAmutsAhAdiguNAtmakaiH // 43 // ninvAtmAnubhavaH sAkSAtsamyaktvaM vastutaHsvayam / sarvataH sarvakAlasya mithyAdRSTerasambhavAt // 44 // ra naivaM yato'nabhijJo'si satsAmAnyavizeSayoH / apyanAkArasAkAraliGgayostadyathocyate // 45 // AkAro'rthavikalpaHsyAdarthaHsvaparagocaraH / / sopayogo vikalpo vA jJAnasyaitaddhi lakSaNam / / 46 / / nAkAraH syAdanAkAro vastuto nirvikalpatA / zeSAnantaguNAnAM tallakSaNaM jJAnamantarA // 47 // nanvasti vAstavaM sarva sAmAnyaM ca vizeSavat / tatkiJcitsyAdanAkAraM kiJcitsAkArameva tat // 48 // satyaM sAmAnyavadjJAnamarthAccAsti vizeSavat / yatsAmAnyamanAkAraM sAkAraM yadvizeSabhAk // 49 // .. jJAnAdvinA guNAHsarve proktasallakSaNAGkitAH / ktA: sAmAnyAdvA vizeSAdvA santyanAkAralakSaNAH // 50 // tatovaktumazakyatvAnirvikalpasya vastunaH / tadullekhaM samAlekhya jJAnadvArA nirUpyate // 51 // svApUrvArthadvayoreva grAhakaM jJAnamekazaH / nAtra jJAnamapUrvArtho jJAnaM jJAnaM paraH paraH / / 52 // svArthohi jJAnamAtrasya jJAnamekaM guNazcitaH / parArthAH svAtmasambandhiguNAH zeSAH sukhAdayaH / / 53 / / 1 ArogyabhAvaH / 2 svaparArthadvayorityapi pAThaH / 3 AtmanaH / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / 41 M tadyathA sukhaduHkhAdibhAvo jIvaguNaHsvayam / . jJAnaM tadvedakaM nUnaM nArthAdjJAnaM sukhAdimat // 54 // api santi guNAH samyak zraddhAnAdivikalpakAH / uddezo lakSaNaM teSAM tatparIkSAdhunocyate // 55 // tatroddezo yathA nAma zraddhArucipratItayaH / caraNaM ca yathAmnAyAdarthAttattvArthagocaram / / 56 // tattvArthAbhimukhI buddhiH zraddhA sAtmyaM rucistathA / . pratItistu tatheti syAtsvIkArazcaraNaM kriyA / / 57 // arthAdAdyatrikaM jJAnaM jJAnasyaivArthaparyayAt / kriyA vAkAyacetobhirvyApAraH zubhakarmasu / / 58 // vyastAzcaite samastA vA sadaddaSTelakSaNaM na vaa| sapakSe vA vipakSe vA santi yadvA na santi vA // 59 // svAnubhUtisanAthAzcetsanti zraddhAdayo guNAH / svAnubhUtiM vinAbhAsAH nArthAcchaddhAdayo guNAH // 60 / / tasmAcchraddhAdayaHsarve samyaktvaM svAnubhUtivat / na samyaktvaM tadAbhAsA mithyAzraddhAdivaJcitaH // 61 / / samyagmithyAvizeSAbhyAM vinA zraddhAdimAtrakAH / sapakSavadvipakSepi vRttitvAd vyabhicAriNaH / / 62 // arthAcchaddhAdayaH samyagdRSTizraddhAdayo yataH / mithyAzraddhAdayo mithyA nArthAcchraddhAdayo yataH // 63 // nanu tattvaruciHzraddhA zraddhAmAtraikalakSaNAt / samyagmithyAvizeSAbhyAM sA dvidhA tu kuto'rthataH // 64 / / naivaM yataH samavyAptiH zraddhAsvAnubhavadvayoH / nUnaM nAnupalabdhArthe zraddhA kharaviSANavat / / 65 / / vinA svAtmAnubhUtiM tu yA zraddhA zrutamAtrataH / / tattvAthonugatApyathocchraddhA nAnupalabdhitaH / / 66 / / 1 bhinnA bhinnAH / 2 aprApte vastuni / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 lATIsaMhitAyAM labdhiHsyAdavizeSAdvA sadasatorunmattavat / nopalabdhirihAkhyAtA taccheSAnupalabdhivat // 67 // tatosti yaugikI rUDhiH zraddhA samyaktvalakSaNam / arthAdapyaviruddhaM syAtsUktaM svAtmAnubhUtivat // 68 // guNAzcAnye prasiddhA ye saddRSTeH prazamAdayaH / bahirdRSTayA yathA svaM te santi samyaktvalakSaNam // 69 // tatrAdyaHprazamo nAma saMvegazca guNaH kramAt / anukampA tathAstikyaM vakSye tallakSaNaM yathA // 70 // prazamo viSayeSUccai vakrodhAdikeSu ca / lokAsaMkhyAtamAtreSu svarUpAcchithilaM manaH // 71 / / sadyaH kRtAparAdheSu yadvA jIveSu jAtucit / tadvadhAdivikArAya na buddhiH prazamo mataH / / 72 // hetustatrodayAbhAvaH syAdanantAnubandhinAm / api zeSakaSAyANAM nUnaM mandodayoM'zataH // 73 // ArambhAdi kriyA tasya daivAdvA syAdakAmataH / antaH zuddheH prasiddhatvAnahetuH prazamakSateH // 74 // samyaktvenAvinAbhUtaH prazamaH paramo guNaH / anyatra prazamaM manye pyAbhAsaH syAttadatyayAt // 75 // saMvegaH paramotsAho dharme dharmaphale citaH / sadharmeSvanurAgo vA prItirvA parameSThiSu // 76 // dharmaH samyaktvamAtrAtmA zuddhAsyAnubhavo'thavA / tatphalaM sukhamatyakSamakSayaM kSAyikaM ca yat // 77 // itaratra punArAgastadguNeSvanurAgataH / nAtadguNonurAgopi tatphalasyApyAlapsayA // 78 // atrAnurAgazabdena nAbhilASo nirucyate / kintu zeSamadharmAdvA nivRttistatphalAdapi // 79 // 1 prazamanAzaheturna bhavati / 2 mithyAdRSTau / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / nacAzaGkathaM niSiddhaH syAdabhilASo bhogeSvalam / zuddhopalabdhimAtrepi heyo bhogAbhilASavAn // 80 // arthAtsarvobhilASa: syAnmithyA karmodayAtparam / . svArthasyArthakriyAsiddhathai nAlaM pratyakSato yataH // 81 / / kacittasyApi sadbhAve nessttsiddhirhetutH| abhilASasyAbhAve'pi sveSTasiddhistuhetutaH / / 82 // yazaHzrIsutamitrAdi sarva kAmayate jagat / nAsya lAbho'bhilASe'pi vinA puNyodayAtsataH // 83 // jarAmRtyudaridrAdi nApi kAmayate jagat / tatsaMyogo balAdasti satastatrAzubhodayAt // 84 // . saMvego vidhirUpaH syAnirvedastu vizeSasAt / syAdvivakSAvazAdvaitaM nArthAdarthAntaraM tayoH // 85 // tyAgaH sarvAbhilASasya nirvedo lakSaNAttathA / saMvego'pyathavA dharmasAbhilASo na dharmavAn // 86 // nApi dharmaH kriyAmAtraM mithyAdRSTerihArthataH / nityaM rAgAdisadbhAvAtpratyutA'dharmaeva hi // 87 // nityaM rAgI kudRSTiH syAnnasyAtkacidarAgavAn / astarAgosti saddRSTirnityaM vA syAnnarAgavAn / / 88 // anukampA kRpA jJeyA sarvasattveSvanugrahaH / maitrabhAvotha mAdhyasthyaM niHzalyaM vairabarjanAt // 89 // dRgmohAnudayastatra heturvAcyostikevalam / mithyAjJAnaM vinA na syAdvairabhAvaH kvacidyathA // 9 // mithyA yatparataH svasya svasmAddA parajanminAm / icchettatsukhaduHkhAdi mRtyuA jIvitaM manAk // 91 // asti yasyaitadajJAnaM mithyAdRSTiH saH zalyavAn / ajJAnAddhaMtukAmopi kSamo haMtuM na cAparam / / 92 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 lATIsaMhitAyAMsamatA sarvabhUteSu yAnukampA paratra saa| 'arthataH svAnukampA syAcchalyavacchalyavarjanAt // 93 // rAgAdyazuddhabhAvAnAM sadbhAve bandha eva hi / na bandhastadasadbhAve tadvidheyA kRpAtmani // 94 // ostikyaM saMttvasadbhAve svataH siddha gatizcitaH / dharme hetau ca dharmasya phale cAtmAdi dharmavit / / 95 // astyAtmA jIvasaMjJo yaH svataHsiddhopyamUrtimAn / cetanaH syAdajIvastu yAvAnapyastyacetanaH // 96 // astyAtmAnAdito baddhaH karmabhiH kArmaNAtmakaiH / kartA bhoktA ca teSAM hi tatkSayAnmokSabhAgbhavet // 97 // asti puNyaM ca pApaM ca taddhetustatphalaM ca vai / AsravAdyAstathA santi tasya saMsAriNo'nizam // 98 / / astyevaM paryayAdezAdvandho mokSastu tatphalam / api zuddhanayAdezAta zuddhaH sarvopi sarvadA // 99 // tatrAya jIvasaMjJo yaH svayaMvedyazcidAtmakaH / sohamanye tu rAgAdyAH heyAH paugalikA amI // 10 // ityAdyanAdijIvAdi vastujAtaM yato'khilam / nizcayavyavahArAbhyAmAstikyaM tattathAmatiH // 101 // samyaktvenAvinAbhUtasvAnubhUtyekalakSaNam / AstikyaM nAma samyaktvaM mithyAstikyaM tatonyathA // 102 / / nanu vai kevalajJAnamekaM pratyakSamarthataH / na pratyakSaM kadAcittaccheSajJAnacatuSTayam // 103 // yadi vA dezatodhyakSamAkSyaM svAtmasukhAdivat / . svasaMvedanapratyakSamAstikyaM tatkutIrthataH // 104 // satyamAdyadvayaM jJAnaM parokSaM parasaMvidi / 'pratyakSaM svAnubhUtau tu dRgmohopazamAditaH // 105 // 1 pratItiH / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45.. samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / svAtmAnubhUtimAtraM syAdAstikyaM paramo guNaH / bhavenmA vA paradravye jJAnamAtre paratvataH // 106 // api tatra parokSatve jIvAdau paravastuni / .. gADhaM pratItirasyAsti yathA samyagdRgAtmanaH // 107 // . na tathAsti pratItirvA nAsti mithyAdRzaHsphuTam / dRgmohasyodayAttatra bhrAnteH sadAvato'nizam / / 108 // tataH siddhamidaM samyagyuktisvAnubhavAgamAt / samyaktvenAvinAbhUtaM satrAstikyaM guNo mahAn // 109 / / - uktaM c| / saMveo nivveo jiMdaNa garahA ya uvasamo bhttii| vacchallaM aNukaMpA ahaguNA huMti sammatte / / 8 // uktaM gAthArthasUtrepi prazamAdicatuSTayam / nAtiriktaM yato'syatra lakSaNasyopalakSaNam // 110 // astyupalakSaNaM yattallakSaNasyApi lakSaNam / tadyathAstyAdilakSyasya lakSaNaM cottarasya tat // 111 // . yathA samyaktvabhAvasya saMvego lakSaNaM guNaH / saMcopalakSyate bhaktyA vAtsalyenAthavAhatAm / / 112 // tatra bhaktiranauddhatyaM vAgvapuzcetasAM zamAt / . vAtsalyaM tadguNotkarSahetave sodyataM manaH // 113 // , bhaktirvA nAma vAtsalyaM na syAtsaMvegamantarA / saMvego hi dRzo lakSma dvAvetAvupalakSaNau // 114 // - hagmohasyodayAbhAvAtprasiddhaH prazamo guNaH / tatrApi vyaJjakaM bAhyAnnindanaM cApi garhaNam // 115 // nindanaM tatra durvArarAgAdau duSTakarmaNi / pazcAttApakaro bandho nopekSyo nApyapekSitaH // 116 // 1 anyat na / 2 sNvegH| - Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 lATIsaMhitAyAM garhaNaM tatparityAgaH paJcagurvAtmasAkSikaH / niSpramAdatayA nUnaM zaktitaH karmahAnaye // 117 // arthAdeva dvayaM sUktaM samyaktvasyopalakSaNam / prazamasya kaSAyANAmanudrekAvizeSataH // 118 // . zeSamuktaM yathAnAyAd jJAtavyaM paramAgamAt / AgamAbdheH paraMpAraM mAhaggantuM kSamaH katham // 119 // evamityAdisatyArtha proktaM samyaktvalakSaNam / kaizcillakSaNikaiH siddhaiH prasiddha siddhasAdhanAt // 120 // bhaveddarzaniko nUnaM samyaktvena yuto naraH / darzanapratimAbhAsaH kriyAvAnapi tadvinA // 121 / / dezataH sarvatazcApi kriyArUpaM vratAdi yat / samyaktvena vinA sarvamavrataM kutapazca tat // 122 // tataH prathamato'vazyaM bhAvyaM samyaktvadhAriNA / avatinANuvratinA muninAthena sarvataH / / 123 // Rte samyaktvabhAvaM yo dhatte vratatapaHkriyAm / tasya mithyAguNasthAnamekaM syAdAgame smRtam / / 124 // prakRtopi naro naiva mucyate karmabandhanAt / saeva mucyate'vazyaM yadA samyaktvamaznute // 125 // kizca proktA kriyApyeSA drshnprtimaatmikaa| samyaktvena yutA cetsA tadguNasthAnavartinA // 126 // tatrApyasti vizeSo'yaMturyapazcamayordvayoH / yogAdvA rUDhitazcApi guNasthAnavizeSayoH // 127 / / saivaikA kriyA sAkSAdaSTamUlaguNAtmikA / vyasanAdyujjhitA cApi darzanena samanvitA // 128 // 1 paNDitopi / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNanam / 17 evameva ca sA cetsyAtkulAcArakramAtparam / vinA niyamAdi tAvatprocyate sA kulakriyA // 129 // bhAvazUnyAH kriyA yasmAnneSTasidhdhai bhavanti hi / kriyAmAtraphalaM cAsti svalpabhogAnuSaGgajam / / 130 // darzanapratimA nAsya guNasthAnaM na pazcamam / kebalaM pAkSikaH saH syAdguNasthAnAdasaMyataH // 131 // kizca sopi kriyAmAtrAtkulAcArakramAgatAt / / svargAdisampadobhuktvAkramAdyAti zivAlayam // 132 // samyaktvena vihIno'pi niyamenApyathojjhitaH / yopi kulakriyAsaktaH svargAdipadabhAgbhavet / / 133 // atha kriyAM ca tAmeva kulAcArocitAM parAm / vratarUpeNa gRhNAti tadA darzaniko mataH // 134 // darzanapratimA cAsya guNasthAnaM ca paJcamam / saMyatAsaMyatAkhyazca saMyamosya jinAgamAt / / 135 // dRgAyekAdazAntAnAM pratimAnAmanAditaH / paJcamena guNenAmA vyAptiH sAdhIyasI smRteH / / 136 // nanu yA pratimA proktA darzanAkhyA tadAdimA / jainAnAM sAsti sarveSAmarthAdavatinAmapi // 137 / / maivaM sati tathA turya-guNasthAnasya zUnyatA / nUnaM dRgpratimA yasmAdguNe pazcamake matA // 138 // noAM harapratimAmAtramastu turyaguNe nRNAm / vratAdipratimAHzeSAH santu paJcamake guNe // 139 // maivaM sati niyamAdAvavratitvaM kuto'rthataH / vratAdipratimAsUJcairavratitvAnuSaGgataH / / 140 // tato vivikSitaM sAdhu sAmAnyAtsA kulkiyaa| niyamena sanAthA ceddarzanapratimAtmikA // 141 // 1 avrtprsnggntH| Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 lATIsaMhitAyAM kica mUlaguNAdInAmAdAne'thApi varjane / samaste pratimAstyAdyA vyastesati kulakriyA // 142 // yathA caikasya kasyApi vyasanasyojjhane kRte / darzanapratimA na syAtsyAdvA sAdhvI kulakriyA // 143 // yadA mUlaguNAdAnaM dyUtAdivyasanojjhanam / darzanaM sarvatazcaitattrayaM syAtpratimAdimA // 144 // darzanapratimAyAstu kiyAyA vratarUpataH / tasyAH kulakriyAyAzcAvizeSopyasti lezataH // 145 // pramAdodrekatovazyaM sadoSAH syAtkulakriyAH / nirdoSAH svalpadoSA vA darzanapratimAkriyAH // 146 // yathA kazcitkulAcArI yUtAtivyasanojjhanam / kuryAdvA na yathecchAyAM kuryAdeva dRgAtmakaH // 147 // atha ca pAkSiko yadvA darzanapratimAnvitaH / prakRtaM na paraM kuryAtkuryAdvA vakSyamANakam // 148 // prAmANikaH kramopyeSa jJAtavyo vratasaMcaye / bhAvanA cAgRhItasya vratasyApi na dUSikA // 149 // bhAvayedbhAvanAM nUnamuparyupari sarvataH / yAvannirvANa saMprAptau puMsovasthAntaraM bhavet // 150 // uktaM ca / jaM sakkai taM kIrai jaM ca Na sakkai taheva saddahaNaM / saddahaNamANo jIvo pAvai ajarAmaraM ThANaM // 9 // yathAtra pAkSikaH kazciddarzanapratimo'thadA / uparyupari zuddhayarthaM yadyatkuryAttaducyate // 151 // sarvatoviratisteSAM hiMsAdInAM vrataM mahat / naitatsAgAribhiH kartuM zakyate liGgamarhatAm // 152 // 11 1 vyasanAnAm / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana sAmAnyalakSaNavarNanam / mUlottaraguNAH santi dezato vezmavartinAm / tathAnagAriNAM na syuH sarvataH syuH pare'tha te // 153 // tatra mUlaguNAzcASTau gRhiNAM vratadhAriNAm / kvacidatratinAM yasmAtsarvasAdhAraNA ime // 154 // nisargAdvA kulAmnAyAdAyAtAste guNAH sphuTam / tadvinApi vrataM yAvatsamyaktvaM ca guNoGginAm // 155 // etAvatA vinApyeSa zrAvako nAsti nAmataH / kiM punaH pAkSiko gUDho naiSThikaH sAdhako'tha vA // 156 // madyamAMsamadhutyAgI yathodumbarapaJcakam / nAmataH zrAvakaH khyAto nAnyathApi tathA gRhI // 157 // yathAzakti vidhAtavyaM gRhasthairvyasanojjhanam / avazyaM tadvratasthaistairicchadbhiH zreyasIM kriyAm // 158 // tyajeddoSAMstu tatroktAn sUtre'tIcArasaMjJakAn / anyathA madyamAMsAdIn zrAvakaH kaH samAcaret // 159 // dAnaM caturvidhaM deyaM pAtrabuddhayAtha zraddhayA / jaghanya madhyamotkRSTapAtrebhyaH zrAvakottamaiH // 160 // kupAtrAyApyapAtrAya dAnaM deyaM yathocitam / pAtrabuddhayA niSiddhaM syAnniSiddhaM na kRpAdhiyA // 161 // zeSebhyaH kSutpipAsAdi pIDitebhyo'zubhodayAt / dInebhyo 'bhayadAnAdi dAtavyaM karuNArNavaiH // 162 // pUjAmapyarhatAM kuryAdyadvA tatpratimAsu ca / svaravyaJjanAn saMsthApya siddhAnapyarcayetsudhIH // 163 // sUryupAdhyAya sAdhUnAM purastAtpAdayoH stutim / prAgvidhAyASTadhA pUjAM vidadhyAtsa trizuddhitaH // 164 // 49 1 tathAnagAriNAM te + syuH sarvataH syuH * pare'pi te / + mUlaguNAH / * uttaraguNAH / ityapi vA pAThaH / 4 lA. saM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 lATIsaMhitAyAM sanmAnAdi yathAzakti kartavyaM ca sadharmiNAm / tinAM cetareSAM vA vizeSAd brahmacAriNAm // 165 // nAribhyopi batADhayAmyo na niSiddhaM jinAgame / deyaM sanmAnadAnAdi lokAnAmavirodhataH // 166 // jinacaityagRhAdInAM nirmANe sAvadhAnatA / yathAsamyadvidheyAsti dUSyA nAvadyalezataH // 167 // siddhAnAmarhatAM cApi yantrANi pratimAH shubhaaH| caityAbhyeSu saMsthApya drAk pratiSThApayetsudhIH / / 168 // api tIrthAdiyAtrAsu vidadhyAtsodyataM manaH / zrAvakaH sa ca batrApi saMyama na virAdhayet // 169 // nitye naimittike caityAjinavimbamahotsave / zaithilyaM naiva kartavyaM tattvajJaistadvizeSataH // 17 // saMyamo dvividhazcaiva vidheyo gRhamedhibhiH / vinApi pratimArUpaM vrataM yadvA svazaktitaH // 171 // tapo dvAdazadhA dvedhA bAhyAbhyantarabhedataH / kRtsnamanyatamaM vA tatkArya cAnativIryavAn // 172 // uktaM digmAtratopyatra prasaGgAdvA gRhibratam / vakSye copAsakAdhyAyaM sAvakAzaM savistaram // 173 / / iti zrI syAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradavidvanmaNirAjamallaviracitAyAM zrAvakAcArAparanAmalATIsaMhitAyAM sAdhUzrI dUdAtmajaphAmanamanaHsarojArAvinda vikAzanakamArtaNDamaNDalAyamAnAyAM darzanapratimAdhikAramadhye samyagdarzanasAmAnyalakSaNavarNano nAma tRtIyaH srgH| Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / atha caturthaH sargaH / idamidaM tava bho vanijAMpate bhavatu bhAvitabhAvasudarzanam / viditaphAmananAmamahAmate rasikadharmakathAsu yathArthataH // 1 // ityAzIrvAdaH / 51 nanu sudarzanasyaitallakSaNaM syAdazeSataH / kimathAstyaparaM kiJcallakSaNaM tadvadAdya naH // 1 // samyagdarzanamaSTAGgamasti siddhaM jagattraye / lakSaNaM ca guNazcAGgaM zabdAcaikArthabAcakAH // 2 // niHzaGkitaM tathA nAmA niHkAMkSitamataH param / vicikitsAvarjaM cApi yathAdRSTeramUDhatA // 3 // upabRMhaNanAmAtha susthitIkaraNaM tathA / vAtsalyaM ca yathAmnAyAdguNopyasti prabhAvanA // 4 // zaGkA bhIH sAdhvasaM bhItirbhayamekAbhidhA amI / tasyA niSkrAntito jAto bhAvo niHzaGkitorthataH // 5 // arthavazAdatra sUtrArthe zaGkA na syAnmanISiNAm / sUkSmAntaritadUrArthAH santi cAstikyagocarAH // 6 // tatra dharmAdayaH sUkSmAH sUkSmAH kAlANavo'NavaH / asti sUkSmatvameteSAM liGgasyAkSairadarzanAt // 7 // antaritA yathA dvIpasarinnAthanagAdhipAH / dUrArthA bhAvino'tItA rAmarAvaNacakriNaH // 8 // syAnmithyAdRzo jJAnameteSAM kApyasaMzayam / saMzayAdatha hetorvai dRgmohasyodayAtsataH // 9 // 1 indriyaiH / 2 aMtaritAH kAlaviprakRSTAH, dUrArthAH dezaviprakRSTAH iti granthAntareSu / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 lATIsaMhitAyAMnacAzaGkayaM parokSAste sadRSTergocarAH kutaH / taiH saha sannikarSasya sAkSikasyApyasambhavAt // 10 // asti tatrApi samyaktvamAhAtmyaM mahatAM mahat / yadasya jagato jJAnamastyAstikyapurassaram // 11 // nAsambhavamidaM yasmAtsvabhAvo'tarkagocaraH / atizayo'tivAgasti yoginAM yogizaktivat // 12 // asti cAtmaparicchedi jJAnaM samyagdRgAtmanaH / svasaMvedanapratyakSaM zuddhaM siddhAspadopamam // 13 // yatrAnubhUyamAno'pi sarvairAbAlamAtmani / / midhyAkarmavipAkAdvai nAnubhUtiH zarIriNAm // 14 // samyagdRSTeH kudRSTezca svAdubhedosti vastuni / na tatra vAstavo bhedo vastusIno'natikramAt / / 15 / / atra tAtparyamevaitattatvaikatvepi yo bhramaH / zaGkAyAH so'styaparAdho sAstimithyopajIvinI / / 16 / / nanu zaGkAkRto doSo yo mithyAnubhavo nRNAm / sA zaGkApi kuto nyAyAdasti mithyopajIvinI // 17 // atrottaraM kudRSTiyaH sa saptabhirbhayairyutaH / nApi spRSTaH sudRSTiyaH saptabhiH sa bhayairmanAk // 18 // paratrAtmAnubhUtervai vinA bhItiH kutastanI / bhItiH paryAyamUDhAnAM nAtmatattvaikacetasAm // 19 // tato bhItyAnumeyosti mithyA bhAvo jinAgamAt / sA ca bhItiravazyaM syAddhetoH svAnubhavakSateH // 20 // asti siddhaM parAyatto bhItaH svaanubhvcyutH| svasthasya svAdhikAritvAnnUnaM bhIterasambhavAt // 21 // nanu santi catasropi saMjJAstasyAsya kasyacit / arvAk tattasthiticchedasthAnAdastitvasambhavAt // 22 // 1 aindriyakasya / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / tatkathaM nAma nirbhIkaH sarvato dRSTivAnapi / apyaniSTArthasaMyogAdastyadhyakSaM pramattavAn / / 23 / / satyaM bhIto'pi nirbhIkastatsvAmitvAdyabhAvataH / rUpidravyaM yathA cakSuH pazyannapi na pazyati // 24 // santi saMsArijIvAnAM karmAMzAzcodayAgatAH / muhyana rajyan dviSastatra tatphalenopayujyate // 25 // etena hetunA jJAnI niHzaGko nyAyadarzanAt / dezato'pyatra mUrchAyA zaGkAhetorasambhavAt // 26 // svAtmasaMcetanaM tasya kIdRgastIti cintyate / yena karmApi kurvANo karmaNA nopayujyate // 27 // tatra bhItirihAmutraloke vA vedanAbhayaM / caturthI bhItiratrANaM syAdaguptistu paJcamI / / 28 / / bhautiH syAdvA tathA mRtyu tirAkasmikI ttH| kramAduddezitAzceti saptaitAH bhItayaH smRtAH // 29 // tatreha lokato bhItiH kranditaM cAtrajanmani / iSTArthasya vyayo mAbhUnmA me'niSTArthasaGgamaH // 30 // . . sthAsyatIdaM dhanaM no vA daivaanmaabhuuddridrtaa| ityAdyAdhizcitA dagdhuM jvalitevA'hagAtmanaH // 31 // arthAdajJAnino bhItirbhItina jJAninaH kacit / yatosti hetutaH zeSAdvizeSazcAnayormahAn // 32 // ajJAnI karma nokarma bhAvakarmAtmakaM ca yat / manute'haM sarvamevaitanmohAdadvaitavAdavat // 33 / / vizvAdbhinnopi vizvaM svaM kurvnnaatmaanmaatmhaa| bhUtvA vizvamayo loke bhayaM nojjhati jAtucit // 34 // tAtparya sarvato'nitye karmaNAM pAkasambhavAt / .. nityaM budhvA zarIrAdau prAnto bhItimupaiti saH // 35 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 lATIsaMhitAyAM samyagdRSTiH sadekatvaM svaM samAsAdayaniyat / va yAvatkarmAtiriktatvAcchuddhamabhyeti cinmayam // 36 // zarIraM sukhaduHkhAdi putrapautrAdikaM tathA / anityaM karmakAryatvAdasvarUpamavaiti yaH // 37 // lokoyaM me hi cilloko nUnaM nityosti sorthataH / nAparo laukiko lokastato bhItiH kutosti me // 38 // AtmasaMcetanAdevaM jJAnI jJAnaikatAnataH / iha lokabhayAnmukto muktastatkarmabandhanAt // 39 // paralokaH paratrAtmA bhAvijanmAntarAMzabhAk / tataH kampa iva trAso bhItiH paralokatosti sA // 40 // bhadraM cejanma svarloke mAmUnme janma durgatau / isyAdyAkulitaM cetaH sAdhvasaM pAralaukikam // 41 // mithyAdRSTestadevAsti mithyAbhAvakakAraNAt / tadvipakSasya saddRSTenAsti tattatra vyatyayAt // 42 // vahidRSTiranAtmajJo mithyAmAtraikabhUmikaH / / svaM samAsAdayatyajJaH karma karmaphalAtmakam / / 43 // tato nityaM bhayAkrAnto vartate bhrAntimAniva / manute mRgatRSNAyAmambhobhAraM janaH kudhIH / 44 // antarAtmA tu nirbhIkaH padaM nirbhayamAzritaH / bhItihetorihAvazyaM mithyAbhrAntarasambhavAt // 45 // mithyAbhrAntidanyatra darzanaM cAnyavastunaH / yathA rajjau tamohetoH sAdhyAsAdravatyadhIH // 46 / / svasaMvedanapratyakSaM jyotiryo vettyananyasAt / sa vibheti kuto nyAyAdanyathAbhavanAdapi // 47 // vedanAgantukA bAdhA malAnAM kopatastanau / bhItiH prAgeva kampo'syA mohAdvA paridevanam / / 48 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / ullAgho'haM bhaviSyAmi mAmUnme vedanA kacit / mUcchaiva vedanA bhItizciMtanaM vA muhurmuhuH // 49 // asti nUnaM kudRSTeH sA dRSTidoSaikahetutaH / nIrogasyAtmano jJAnAnna syAtsA jJAninAM kacit // 50 // pudgalAdbhinnaciddhAmno na me vyAdhiH kuto bhayam / vyAdhiH sarvaH zarIrasya nAmUrtasyeti cintanAt // 51 // sparzanAdIndriyArtheSu pratyutpanneSu bhAviSu / nAdaro yasya sotyarthAnirbhIko vedanAbhayAt // 52 // vyAdhisthAneSu teSUccairnAsiddho nAdo manAk / bAdhAhetoH svatasteSAmAmayasyAvizeSataH || 53 // atrANaM kSaNikaikAnte pakSe cittakSaNAdivat / nAzAtprAgaMzanAzasya trAtumakSamatAtmanaH // 54 // bhItiH prAgaMzanAzAtsyAdazinAza bhramonvayAt / mithyAmAtraikahetutvAnnUnaM mithyAdRzosti sA // 55 // zaraNaM paryayasyAstaMgatasyApi sadanvayam / tamanicchannivAjJaH sa trastostyatrANa sAdhvasAt // 56 // saddRSTistu cidazaiH svaiH kSaNe naSTe cidAtmani / pazyanna naSTamAtmAnaM nirbhayo trANabhItitaH // 57 // dravyataH kSetratazcApi kAlAdapi ca bhAvataH / nAtrANamaMzatopyatra kutastaddharmahAtmanaH // 58 // dRgmohasyodayAdbuddhiryasyaikAntAdivAdinaH / tasyaivAguptibhItiH syAnnUnaM nAnyasya jAtucit // 59 // asajjanma sato nAzaM manyamAnasya dehinaH / ko'vakAzastato muktimicchAto'guptisAdhvasAt / / 60 / / samyagdRSTistu svaM rUpaM guptaM vai vastuno vidan / nirbhayo'guptito bhIterbhItihetorasambhavAt // 61 // 55 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 lATIsaMhitAyAM mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm mRtyuH prANAtyayaH prANAH kAyavAgindriyaM manaH / nizvAsocchAsamAyuzca dazaite vAkyavistarAt / / 62 // tadbhItirjIvitaM bhUyAnmAmUnme maraNaM kvacit / kadA lebhena vA devAdityAdhiH sve tanuvyaye // 63 // nUnaM taddhI: kudRSTInAM nityaM tattvamanicchatAm / antastattvaikavRttAnAM tadbhItirjJAninAM kutaH // 64 // jIvasya cetanA prANA nUnaM svaatmopjiivinii| nArthAnmRtyuratastaddhIH kutaH syAditi pazyataH // 65 // akasmAjjAtamityuccairAkasmikabhayaM smRtam / tadyathA vidyudAdInAM pAtAtpAto'sudhAriNAm 66 / / bhIti bhUyAdyathA sausthyaM mAbhUddausthya kadApi me / ityevaM mAnasI ciMtAparyAkulitacetasAm // 67 / / arthAdAkasmikabhrAntirasti mithyAtvazAlinaH / kuto mokSo'sti tadbhIternirbhIkaikapadacyuteH / / 68 / / nirbhIkaikapado jIvaH syAdanantopyanAdimAn / nAstyAkasmikaM tatra kutastadbhIstamicchataH / / 69 / / kAMkSA bhogAbhilASa: syAtkRte mukhyakriyAsu vA / karmaNi tatphale svAtmyamanyadRSTiprazaMsanam / / 70 // hRSIkA ruciteSUJcairudvego viSayeSu yaH / sa syAdbhogAbhilASasya liGgaM sveSTArtharajjanAt // 71 // tadyathA na ratiH pakSe vipakSe vAratiM vinA / nAratirvA svapakSepi tadvipakSerati vinA // 72 // zItadveSI yathA kazciduSNasparza samIhate / necchedanuSNasaMsparzamuSNasparzAbhilASukaH / / 73 // yasyAsti kAMkSito bhAvo nUnaM mithyAdRgasti sH| yasya nAsti sa sadRSTiH yuktisvAnubhavAgamAt / / 74 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / 57 AstAmiSTArthasaMyogo'mutrabhogAbhilASataH / svArthasAthaikasaMsiddhirna syAnnAmaihikApi sA / / 75 // nissAraM prasphuratyeSa mithyAkamaikapAkataH / jantorunmattavaccApi vArtervAtottaraGgavat // 76 // nanu kAryamanuddizya na mandopi pravartate / bhogAkAMkSAM vinA jJAnI tatkathaM vratamAcaret // 77 // nAsiddhaM bandhamAtratvaM kriyAyAH phalamadvayam / zubhamAtraM zubhAyAH syAdazubhAyAzcAzubhAvaham // 78 // nacAzaGkathaM kriyApyeSA syAdabandhaphalA kvacit / . darzanAtizayAkhetoH sarAgepi virAgavat // 79 // 'sarAge vItarAge vA nUnamaudayikI kriyA / asti bandhaphalAvazyaM mohasyAnyatamodayAt // 81 // naca vAcyaM syAtsaddRSTiH kazcitprajJAparAdhataH / api bandhaphalAM kuryAttAmabandhaphalAM vidan // 83 // yataH prajJAvinAbhUtamasti samyagvizeSaNam / / tasyAzvAbhAvato nUnaM kutastyA divyatA dRzaH / / 82 // naivaM yataH susiddhaM prAgasti cAnicchataH kriyaa| zubhAyAzcAzubhAyAzca ko vizeSo vizeSabhAk // 84 // nanvaniSTArthasaMyogarUpA sAnicchataH kriyA / viziSTeSTArthasaMyogarUpA sAnicchataH katham // 84 / / takriyA vratarUpA syAdarthAnnAnicchataH sphuTam / tasyAH svataMtrasiddhatvAtsiddhaM kartRtvamarthasAt // 86 // naivaM yato'styaniSTArthaH sarvaH karmodayAtmakaH / tasmAnnAkAMkSate jJAnI yAvatkarma ca tatphalam // 8 // yatpunaH kazcidiSTArtho'niSTArthaH kazcidarthasAt / tatsarvaM dRSTidoSatvAtpItazaMkhAvalokavat // 8 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM ) dRgmohasyAtyaye dRSTiH sAkSAdbhUtArthadarzinI / tasyAniSThestyaniSTArthabuddhiH karmaphalAtmake // 88 // nacAsiddhamaniSTatvaM karmaNastatphalasya ca / sarvato duHkhahetutvAd yuktisvAnubhavAgamAt // 89 // aniSTArthaM phalatvAtsyAdaniSTArthI vratakriyA | duSTakAryAnurUpasya hetorduSTApadezavat // 91 // athasiddhaM svatantratvaM kriyAyAH karmaNaH phalAt / Rte karmodayAddhetostasyAzcAsambhavo mataH / / 93 // yAvadakSINamohasya kSINamohasya cAtmanaH / yAvatyasti kriyA nAma tAvatyaudayikI smRtA // 93 // pauruSIna yathAkAmaM puMsaH karmoditaM prati / na paraM pauruSApekSo devApekSAM hi pauruSaH / / 94 // siddho niHkAMkSito jJAnI kurvANopyuditAM kriyAm // niSkAmataH kRtaM karma na rAgAya virAgiNAm / / 95 / nAzaGkayaM cAsti niHkAMkSaH sAmAnyeopi janaH kvacit / hetoH kutazcidanyatra darzanAtizayAdapi / / 96 / / yato niHkAMkSitA nAsti nyAyAtsaddarzanaM vinA / nAnicchAsyAkSa saukhye tadatyakSamanicchataH // 96 // tadatyakSa sukhaM mohAnmithyAdRSTiH sa neSyati / dRgmohasya tathA pAkazakteH sadbhAvato'nizam // 98 // ukta niHkAMkSito bhAvo guNo saddarzanasya vai / astu kA naH kSatiH prAk cetparIkSAkSamatA matA // atha nirvicikitsAkhyo guNaH saMlakSyate sa yaH / saddarzanaguNasyoccairguNo yuktivazAdapi // 99 // 10 AtmanyAtmaguNotkarSa buddhayA svAtmaprazaMsanAt / paratrApyapakarSeSu buddhirvicikitsA smRtA // 101 // 58 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / niSkrAnto vicikitsAyAH prokto nirvicikitskH| guNaH sadarzanasyocairvakSye tallakSaNaM yathA // 101 // durdaivAduHkhite puMsi tIbrAsAtAghRNAspade / yannAsUyAparaM cetaH smRto nirvicikitsakaH // 103 // naitattanmanasyajJAnamasmyahaM sampadAM padam / nAsAvasmatsamo dImo varAko vipadAM padam / / 103 / / pratyuta jJAnamevetattatra karmavipAkajAH / prANinaH sadRzaH sarva trasasthAvarayonayaH / / 105 // yathA dvAvarbhako jAtau zUdrikAyAstathodarAt / zUdrAvabhrAntitastau dvau kRtaM bhedabhramAtmanA // 10 // jale jaMvAlavajjIve yAvatkarmAzuci sphuTam / ahaM to cAvizeSAdvA nUnaM karmamalImasAH // 10 // asti sadarzanasyasau guNo nirvicikitskH| yato'vazyaM sa tatrAsti tasmAdanyatra na kacit // 104 / / karmaparyAyamAtreSu rAgiNaH sa kuto guNaH / sadvizeSe'pi saMmohAd dvayoraikyopalabdhitaH // 108 // ityukto yuktipUrvo'sau guNaH sadarzanasya yaH / nAvivakSopi doSAya vivakSo na guNAptaye // 13 // asti cAmuDhadRSTiH sA smygdrshnshaalinii| yayAlaGkRtamA adbhAti saddarzanaM nari // 111 / / atattve tattvazraddhAnaM mUDhaSTiH skhalakSaNAt / nAsti sA yasya jIvasya vikhyAtaH sostyamUDhahak // 11 astyasaddhetudRSTAntairmithyArthaH sAdhito'paraiH / nApyalaM tatra mohAya dRgmohasyodayakSateH // 113. // sUkSmAntaritadUrArthe darzite'pi kudRSTibhiH / nAlpazrutaH samuhyeta kiM punazcedvahuzrutaH // 116 // . 1 manuSye / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM arthAbhAsepi tatroccaiH samyagdRSTerna muuddhtaa| sthUlAnantaritopAttamithyArthe'sya kuto bhramaH // 115 / / tadyathA laukikI rUDhirasti nAnA vikalpasAt / niHsArairAzritA puMbhirathAniSTaphalapradA // 116 // aphalA kuphalA hetuzUnyA yogApahAriNI / dustyAjyA laukikI rUDhi kaizciduSkarmapAkataH // 11 // adeve devabuddhiH syAdadharme dharmadhIriha / agurau gurubuddhiryA khyAtA devavimUDhatA // 11 // kudevArAdhanAM kuryAdaihikazreyase kudhIH / mRSAlokopacAratvAdazreyA lokamUr3hatA // 11 // asti zraddhAnamekeSAM lokarUDhivazAdiha / dhanadhAnyapradA nUnaM samyagArAdhitAmbikA // 17 // aparepi yathAkAmaM devAnicchanti durdhiyaH / sadoSAnapi nirdoSAniva prajJAparAdhataH / / 121 // noktasteSAM samuddezaH prasaGgAdapi saGgataH / labdhavarNo na kuryAdvai nissAraM graMthavistaram / / 125 / / adharmastu kudevAnAM yAvAnArAdhanodyamaH / taiH praNIteSu dharmeSu ceSTA vAkAyacetasAm // 122 / / kuguruH kutsitAcAraH sazalyaH saparigrahaH / samyaktvena vratenApi yuktaH syAtsadya'taH // 12 // atrodezopi na zreyAnsarvato'tIvavistarAt / Adeyo vidhiratrokto nAdeyo'nuktaeva sH|| 125 // doSo rAgAdicidbhAvaH syAdAvaraNe karma tat / tayorabhAvosti niHzeSo yatrAsau deva ucyate // 126 // astyatra kevalaM jJAnaM kSAyikaM darzanaM sukham / vIryaM ceti suvikhyAtaM syAdanantacatuSTayam / / 123 // 1 paNDitaH / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / eko devaH sa sAmAnyAd dvidhA'vasthAvizeSataH / saMkhyadhA nAmasaMdarbhAdguNebhyaH syAdanantadhA // 12 // eko devaH sa dravyAtsiddheH shuddhoplbdhitH| arhanniti ca siddhazca paryAyArthAdvidhAmataH // 128yA divyaudArikadaMhastho dhautaghAticatuSTayaH / / jJAnadRgvIryasaukhyAvyaH so'rhan dharmopadezakaH // 13 // mUrttimadehanirmukto loko lokaaprsNsthitH| muktA jJAnAdyaSTaguNopeto niSkarmA siddhasaMjJakaH // 139 // arhanniti jagatpUjyo jinaH karmArizAtanAt / mahAdevo'dhidevatvAcchaMkarobhisukhAvahAt // 13 // viSNurjJAnena sarvArthavistRtatvAtkathaMcana / . brahmA brahmajJarUpatvAddhari. duHkhApanodanAta // 133 // ityAdyanekanAmApi nAnekosti svlkssnnaat| . yato'nantaguNAtmaikadravyaM syAtsiddhasAdhanAt // 13 // cturviNshtirityaadiyaavdntmnnttaa| tadbahutvaM na doSAya devatvaikavidhatvataH // 135 // . . . pradIpAnAmanekatvaM na pradIpatvahAnaye / yato'traikavidhatvaM syaannsyaannaanaaprkaartaa|| 136 // . nacAzaGkathaM yathAsaMkhyaM naamtopystvnekdhaa| =nyAyAdekaguNaM caikaM pratyekaM nAma caikakam // 13 // nAmataH sarvato mukhya saMkhyA tasyaiva sambhavAt / adhikasya tato vAcaM vyavahArasya darzanAt // 135 / / vRddhaH proktamataH sUtre tattvaM vArgativarti yat / . . dvAdazAGgAGgabAhyaM ca zrutaM sthUlArthagocaram // 139 // kRtsnakarmakSayAjjJAnaM kSAyikaM darzanaM punH| atyakSaM sukhamAmotthaM vIryaM ceti catuSTayam // 14 // 1 duHkhavinAzanAt / 2 vacanAgocaram / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 . lATIsaMhitAyAM samyaktvaM caiva sUkSmatvamavyAvAdhaguNaH svataH / astyagurulaghutvaM ca siddhe cASTaguNAH smRtAH // 141 // ityAdyanantadharmAtyaH karmASTakavivarjitaH / mukto'STAdazabhirdoSairdevaH sevyo nacetaraH // 145 // arthAdguruH sa evAsti zreyomArgopadezakaH / bhagavAMstu yataH sAkSAnnetA mokSasya vartmanaH / / 143 // tebhyo'rvAgapi chamastharUpA tadrUpadhAriNaH / guravaHsyurgurorvyAyAnyAyo'vasthAvizeSabhAk // 14 // astyavasthAvizeSo'tra yuktisvAnubhavAgamAt / zeSasaMsArijIvebhyasteSAmevAtizAyanAt // 1445 // bhAvinaigamanayAyatto bhUSNustadvAniveSyate / avazyaM bhAvato vyApteH sadbhAvAtsiddhasAdhanAt / / 149 // asti saddarzanaM teSu mithyaakrmopshaantitH| cAritraM dezataH samyak cAritrAvaraNakSate: // 143 // tataH siddhaM nisargAdvai zuddhatvaM hetudarzanAt / mohakarmodayAbhAvAt tatkAryasyApyasambhavAt // 14 // tacchuddhatvaM suvikhyAtanirjarAheturaMjasA / nidAnaM saMvarasyApi kramAnirvANabhAgapi // 148 // yadvA svayaM tadevArthAnnirjarAditrayaM yataH / zuddhabhAvAvinAbhAvi dravyanAmApi tattrayam // 15 // nirjarAdinidAnaM yaH zuddho bhAvazcidAtmakaH / paramArhaH saevAsti tadvAnAtmA paraM guruH // 15 // nyAyAdgurutvahetuH syAtkevalaM doSasaMkSayaH / nirdoSo jagataH sAkSI netA mArgasya netrH|| 155 // nAlaM chadmasthatApyeSA gurutvakSataye muneH| rAgAdyazuddhabhAvAnAM heturmohaikakarma tat // 153 // 1' ka ' pustake " nAnyo'vasthAvizeSabhAkU " iti pAThaH / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / nanvAvRtidvayaM karma vIryavidhvaMsi karma tat / asti tatrApyavazyaM vai kutaH zuddhatvamatra cet // 15 // satyaM kintu vizeSosti proktakarmatrayasya ca / mohakarmAvinAbhUtaM bandhasattvodayakSayam // 155 // tadyathA badhyamAnesmin tadvandho mohabandhasAt / ' tatsatve satvametasya pAke pAkaH kSaye kSayaH / / 15 // nohyaM chadmasthAvasthAyAmarvAgevAstu ttkssyH| aMzAnmohakSayasyAMzAtsarvataH sarvataH kSayaH // 150 / / nAsiddhaM nirjarA tattvaM saddRSTeH kRsnakarmaNAm / AdRgmohodayAbhAvAttaccAsaMkhyaguNA kramAt / / 15 / / tataH karmatrayaM proktamasti yadyapi sAMpratam / rAgadveSavimohAnAmabhAvAdgurutA matA // 158 // - * athAstyekaH sa sAmAnyAtsadvizeSAtridhAmataH / ekopyagniryathA tAryaH pAryodAya'stridhocyate // then AcAryaH syAdupAdhyAyaH sAdhuzceti tridhaagtiH| syurviziSTapadArUDhAstrayopi munikuJjarAH // 161 // eko hetuH kriyApyekA vidhazcaiko bahiH smH| / tapo dvAdazadhA caikaM vrataM caikaM ca pazcadhA / / 163 // trayodazavidhaM caikaM cAritraM smtaikdhaa| mUlottaraguNAzcaiko saMyamopyekadhA mataH // 162 // parISahopasargANAM sahanaM ca samaM smRtam / AhArAdividhizcaikazcaryAsthAnAsanAdayaH // 16 // mArgo mokSasya sadRSTiH jJAnaM cAritramAtmanaH / ratnatrayaM samaM teSAmapi cAntarbahisthitam // 6 // 1 no vicAraNIyam / 2 'kha' pustake " kSaye " itipAThaH / 3 " guNaM " iti paMcAdhyAyI pAThaH / 4 vihAraH / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 lATIsaMhitAyAM dhyAtA dhyAnaM ca dhyeyazca jJAtA jJAnaM ca jJeyasAt / caturvidhArAdhanApi tulyA krodhAdijiSNutA // 166 // kiMvAtra bahunoktena tadvizeSo'vaziSyate / vizeSAccheSaniHzeSo nyAyAdastyavizeSabhAk // 166 // AcAryo'nAdito rUDhe yogAdapi nirucyate |-pnycaacaarN parebhyaH sa AcArayati saMyamI // 165 // api chinne vrate sAdhoH punaH sandhAnamicchataH / tatsamAdezadAnena prAyazcittaM prayacchati // 168 // AdezasyopadezebhyaH syAdvizeSaH sa bhedabhAk / Adatte guruNA dattaM nopadezeSvayaM vidhiH // 110 // na niSiddhastadAdezo gRhiNAM vratadhAriNAm / dIkSAcAryeNA dIkSevaM dIyamAnAsti tatkriyA // 171 // chedopasthApanaM cAtra kriyate'nyena tena vA // sa niSiddho yathAmnAyAdatratinAM manAgapi / hiMsakazcopadezopi nopayujyotra kAraNAt // 171 // munivratadharANAM vA gRhasthavratadhAriNAm / Adezazcopadezo vA na kartavyo badhAzritaH / / 173 // nacAzaGkacaM prasiddhaM yanmunibhirbratadhAribhiH / mUrttimacchaktisarvasvaM hastarekhevadarzitam // 178 // nUnaM proktopadezopi na rAgAya virAgiNAm / rAgiNAmeva rAgAya tato'vazyaM sa varjitaH // 174 // na niSiddhaH sa Adezo nopadezo niSedhitaH / nUnaM satpAtradAneSu pUjAyAmarhatAmapi / / 175 // yadvAdezopadezausto tau dvau niravadyakarmaNi / yatra sAvadyalezopi tatrAdezo na jAtucit // 171 // 66 " ga " pustakayoH " dIkSaiva kha "1 1 yampaktiH / 3 pakSAntare / " iti pATha: / 2 paMcAdhyAm ne Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / sahAsaMyamibhirlokaiH saMsarga bhASaNaM ratim / ...... kuryAdAcArya ityekenAsau sUrinacAhataH // 17 // saMghasampoSakaH sUriH proktaH kaishcinmterih| . dharmAdezopadezAbhyAM nopakAro'paro'styataH // 178 yadvA mohAtpramAdAdvA kuryAdyo laukikI kriyAm | tAvatkAlaM sa nAcAryo'pyasti cAntavratAccyutaH // 14 // .. ityuktavratatapaHzIlasaMyamAdidharo gaNI / namasyaH sa guruH sAkSAttadanyo na gururgaNI // 189 // upAdhyAyaH sa sAdhvIyAn vAdI syAdvAdakovidaH / vAgmI vAgbrahmasarvajJaH siddhAntAgamapAragaH // 181 // kaviH pratyagrasUtrANAM zabdArthaiH siddhasAdhanAt / gamako'rthasya mAdhurye dhuryo vaktRtvavartmanAm / / 183 / / upAdhyAyatvamityatra zrutAbhyAsosti kAraNam / yadadhyeti svayaM cApi ziSyAnadhyApayedguruH // 18 // zeSastatra vratAdInAM sarvasAdhAraNo vidhiH / kuryAddharmopadezaM sa nAdezaM sUrivatkacit // 185 // teSAmevAzramaM liGgaM sUrINAM saMyamaM tpH| Azrayet zuddhacAritraM pazcAcAAraM sa zuddhadhIH // 181 // mUlottaraguNAneva yathoktAnAcarecciram / pariSahopasargANAM vijayI sa bhavedbuvam // 18 // atrAtivistareNAlaM nUnamantarbahirmuneH / zuddhaveSadharo dhIro nimranthaH sa guNAgraNIH // 18 // upAdhyAyaH samAkhyAto vikhyAtosti svalakSaNaiH / / adhunA sAdhyate sAdhorlakSaNaM siddhamAgamAt // 188 // mArga mokSasya cAritraM shgjnyptipurssrm| 0 sAdhayatyAtmasiddhayarthaM sAdhuranvarthasaMjJakaH // 16vA 1 guNaniSpannanAmA / 5 lA maM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 lATIsaMhitAyAM noce vAcaMyamI kizciddhastapAdAdisaMjJayA / na kiJciddarzayetsvastho manasApi na cintayet // 19 // Aste sa zuddhamAtmAnamAstinuvAnazca param / : / stimitAntarbahirjalpo nistaraGgAbdhivanmuniH // 191 // nAdezaM nopadezaM vA nAdizetsa manAgapi / svargApavargamArgasya tadvipakSasya kiM punaH // 19 // vairAgyasya parAM kASThAmadhirUDho'dhikaprabhaH / digambaro yathAjAtarUpadhArI dayAparaH // 19 // nirgranthontarbahirmohagrantherudnthako ymii| karmanirjarakaH zreNyA tapasvI sa tapaHzuciH // 19 // pariSahopasargAdyairajayyo jitamanmathaH / / eSaNAzuddhisaMzuddhaH pratyAkhyAnaparAyaNaH // 195 // ityAdyanekadhA'nekaiH sAdhuH sAdhuguNaiH zritaH / namasyaH zreyase'vazyaM netaro viduSAM mahAn // 19 // evaM munitrayI khyAtA mahatI mhtaampi| tadvizuddhivizeSosti kramAttaratamAtmakaH // 19 // tatrAcAryaH prasiddhosti dIkSAdezAdgraNApraNIH / nyAyAdvA dezatodhyakSAt siddhaH svAtmanyatatparaH / / 198||'arthaannaattpropyess dRgmohAnudayAtsataH / asti tenAvinAbhUtazuddhAtmAnubhavaH sphuTam // 16 // apyasti dezatastatra cAritrAvaraNakSatiH / vAkyArthAt kevalaM na syAtkSatirvApi tadakSatiH // 20 // tathApi na bahirvastu syAttaddheturahetutaH / astyupAdAnahetozca tatkSatirvA tadakSatiH // 20 // 1 nocyAt " ityApipAThaH / 2 sAdhuH " vAcaMyame " iti sa pustake pAThaH / 3 calanakriyArahitaH / 4 bhaktvA / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / saMti saMjvalanasyoccaiH sparddhakAH dezaghAtinaH / tadvipAkostyamando vA mando hetuH kramAdvayoH // 203 // saMklezastakSatirnUnaM vizuddhistu tadakSatiH / saupi taratamasvAMzaiH sApyanekairanekadhA // 20 // astu yadvA na zaithilyaM tatra hetuvazAdiha / tathApyetAvatAcAryaH siddho nAtmanyatatparaH // 201 // tatrAvazyaM vizuddhayaMzasteSAM mandodayAdiha / saMklezAMzo'thavA tIvrodayAnAyaM vidhiH smRtaH // 206 // kintu devAdvizuddhayaMzaH saMklezAMzotha vA kvacit / tadvizuddhervizuddhayaMzaH saMklezAMzAdayaM punaH // 202 // teSAM tIbrodayAttAvadetAvAnatra bAdhakaH / sarvatazcetprakopI ca nAparAdhostyatoparaH / / 206 // tenAtraitAvatA nUnaM shuddhsyaanubhvcyutiH| kartuM na zakyate yasmAdatrAstyanyaH prayojakaH / / 208 // hetuH zuddhAtmano jJAne zamo mithyAtvakarmaNaH / pratyanIkastu tatroccairazamastasya vyatyayAt // 216 / / dRgmohe'staMgate puMsaH zuddhasyAnubhavo bhavet / na bhavedvighnakaraH kazciJcAritrAvaraNodayaH // 211 / / nacAkizcitkarazcaivaM caaritraavrnnodyH| 'dRgmohasya kSatenAlamalaM svasya kRte ca yaH // 22 // kAryaM cAritramohasya caaritraaccyutiraatmnH|| nAtmadRSTastu dRSTitvAnnyAyyAditaradRSTivat // 212 // yathA cakSuH prasannaM vai ksycidaivyogtH| itaratrAkSatApe'pi dRSTAdhyakSAnna tatkSatiH // 21 // 1 sakkezaH / 2 sA apivizuddhiH / 1 vaiyarItyAt / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM kaSAyANAmanudrekazcAritraM tAvadeva hi| nAnudrekaH kaSAyANAM cAritrAccyutirAtmanaH // 214 // tatasteSAmanudrekaH syAdudreko'thavA svtH| / nAtmadRSTeH kSatinaM dRgmohasyodayAhate // 216 // atha sUrirupAdhyAyaH dvAvetau hetutaH samau / / sAdhurivAtmajJau mujhe zuddhau zuddhopayoginau / / 217 / / - 'nApi kazcihizeSosti dvayostaratamo mithH| - naitAbhyAmantarutkarSaH sA~dhorapyatizAyanAt / / 214 / / lezatosti vizeSazcenmithasteSAM vahiH kRtH| // kA kSatirmUlahetoH syAdantaHzuddhisamanvitaH // 218 // - nAtyatra niyataH kazcidyuktisvAnubhavAgamAt / mandAdirudayasteSAM sUryupAdhyAyasAdhuSu // 27 // pratyekaM bahavaH santi sUryupAdhyAyasAdhavaH / jaghanyamadhyamotkRSTabhUvaizcaikaikazaH pRthak // 22 // - kazcitsUriH kadAcidvai vizuddhiM paramAM gataH / madhyamAM vA jaghanyAM vA svocitAM punarAzrayet // 22 // hetustatroditA nAnAbhAvAMzaiH sparddhakAH kSaNam / dharmAdezopadezAdiheturnAtra bahiH kvacit // 223 / / paripATyAnayA yojyAH pAThakAH sAdhavazva ye| na vizeSo yatasteSAM niyataH zeSo vizeSabhAk // 224 // nanu dharmopadezAdi karma tatkAraNaM bahiH / hetorabhyantarasyApi bAhyaM heturbahiH kacit / / 22 / / naivamarthAdyataH sarvaM vastvakizcitkaraM bahiH / tatpadaM phalavanmohAdicchato'pyAntaraM param / / 226 // kiM punargaNinastasya sarvatonicchato bahiH / dharmAdezopadezAdisvapadaM tatphalaM ca yat // 226 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / nAsyAsiddhaM nirIhatvaM dharmAdezAdikarmaNi / nyAyAdakSArthakAMkSAyA IhA nAnyatra jAtucit / / 224 // nanunehAvinAkarma, karmanehAM vinA kvacit / tasmAnAnIhitaMkarma syAdakSArthastu vA navA // 228 // naivaM hetorativyApterArAdAkSINamohiSu / bandhasya nityatApatterbhavenmukterasambhavaH / / 226 // tato'styantaHkRto bhedaH zuddhenAMzAMzatatriSu / nirvizeSAtsamastveSa pakSo mAbhUdvahiH kRtaH // 231 / / kiJcAsti yaugikI rUDhiH prasiddhA paramAgame / / vinA sAdhupadaM na syAtkevalopattirajasA / / 235 / / tatrAkUvamidaM samyak saakssaatsrvaarthdaarshnaa| kSaNamasti svataH zreNyAmadhirUDhasya tatpadam // 233 / / yato'vazyaM sa sUri pAThakaH shrennynehsi| kRtsnacintAnirodhAtmalakSaNaM dhyAnamAzrayet // 236 / / tataH siddhamanAyAsAttatpadatvaM tayoriha / nUnaM vAhyopayogasya nAvakAzosti tatra yat // 235 // na punazcaraNaM tatra chedopasthApanA varam / prAgAdAya kSaNaM pazcAtsUriH sAdhupadaM zrayet // 236 // uktaM digmAtramatrApi prasaGgAdgurulakSaNam / zeSaM vizeSato jJeyaM tatsvarUSaM jinAgamAt // 239 / dharmo nIcapadAduJcaiH pade dharati dhArmikam / .. tatrAMjavaMjavo nIcaiH padamuccaistadatyayaH // 234aa ... samyagdRgjJapticAritraM dharmo ratnatrayAtmakaH / tatra sadarzanaM mUlaM heturadvaitametayoH // 238 / / tataH sAgArarUpo vA dharmo'nAgAra eva vaa| sahaka purassaro dharmo na dharmastadvinA kacit // 7 // 1 divat iti pAThaH 'kha' pustake pazcAdhyAyyAJca / 2 sNsaarH| 3 saMsAranAza:: mokSaH / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM rUDhitodhivapurvAcAM kriyA dharmaH shubhaavhaa| tatrAnukUlarUpA kA manovRttiH sahAnayA // 241 // sA dvidhA sa ca sAgArAnAgArANAM vishesstH| . yataH kriyAvizeSatvAnnUnaM dharmo vizeSataH // 24 // tatra hiMsAnRtasteyAbrahmakRtsnaparigrahAt / dezato viratiH proktaM gRhasthAnAmaNuvratam // 243 // yatermUlaguNAzcASTAviMzatirmUlavattaroH / nAtrApyanyatareNonA nAtiriktA kadAcana // 24 // sarvaireva samastaizca siddhaM yAvanmunivratam / na vyastairvyastamAtraM tu yAvadaMzatrayAdapi // 245 // uktaM c| vaMda samididiyarodho loco AvasayamacelamanhANaM / khidisayaNamadaMtavaNaM ThidibhoyaNameyabhattaM ca // 246 // aite mUlaguNAH proktAH yatInAM jainazAsane / lakSANAM caturazItirguNAzcottarasaMjJakAH // 246 / / tataH sAgAradharmovA'nagAro vA yathoditaH / prANisaMrakSaNaM mUlamubhayatrAvizeSataH // 24 // uktamasti kriyArUpaM vyAsAgatakadambakam / sarvasAvadyayogasya tadekasya nivRttaye // 240 / / arthAjjainopadezoyamastyAdezaH sa eva ca / sarvasAvadyayogasya nivRttivratamucyate // 19 // sarvazabdena tatrAntarbahirvartipadArthataH / prANocchedo hi sAvA saiva hiMsA prakIrtitA // 251 / / yogastatropayogo vA buddhipUrvaH sa ucyate / sUkSmazcAbuddhipUrvo yaH sa smRto yoga ityapi // 251 / / . 1 vratAni samitayaH idriyanirodhAH locaH AvazyakAni acelaM asnAnam / kSitizayanaM sthitabhojanaM ekabhuktaM ca / 2 vistArAt / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / tasyAbhAvo nivRttiH syAdvataM cArthAditi smRtiH / aMzAtsApyaMzatastatsA sarvataH sarvatopi tat // 25 // sarvataH siddhamevaitad vrataM bAhyaM dayAGgiSu / vratamantaH kaSAyANAM tyAgaH saivAtmani kriyA // 25 // lokAsaMkhyAtamAtrAste yAvadAgAdayaH sphuTam / 'hiMsAyAstatparityAgo vrataM dharmo'thavA kila // 25 // AtmetarAGgiNAmaGgarakSaNaM yanmataM smRtau / tatparaM svAtmarakSAyAH kRtenAtaH paratratat // 255 // satsu rAgAdibhAveSu bandhaH syAtkarmaNAM balAt / tatpAkAdAtmano duHkhaM tatsiddhaH svAtmano badhaH / / 25 tataH zuddhopayogo yo mohakarmodayAdRte / / cAritrAparanAmaitavrataM nizcayataH param // 258 rUDheH zubhopayogo'pi khyaatshcaaritrsNjnyyaa| khArthakriyAmakurvANaH sArthanAmA na nizcayAt // 26 // kintu bandhasya hetuH syAdarthAttatpratyanIkavat / nAsau varaM varaM yaH sa nApakAropakArakRt // 261 // ...... viruddhakAryakAritvaM nAsyAsiddhaM vicArasAt / bandhasyaikAntato hetoH zuddhAdanyatra saMbhavAt / / 263 / / nohyaM prajJAparAdhatvAnirjarAheturaMzataH / / asti nAbandhaheturvA zubho naapyshubhaavhaan|| 262 // karmAdAnakriyArodhaH svarUpAcaraNaM ca yat / dharmaH zuddhopayogaH syAtsaiSa cAritrasaMjJikaH // 264 // uktaM c| cArittaM khalu dhammo dhammo jo so samottiNihiho / mohakkhohavihINo pariNAmo appaNo hu samo // 265 // 1 na vicAraNIyam / . Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avvvvvwww. 72 lATIsaMhitAyAMnUnaM saddarzanajJAnacAritrairmokSapaddhatiH / samastaireva na vyastaistaktiM cAritramAtrayA // 266 // satyaM sadarzanaM jJAnaM cAritrAntargataM mithaH / / trayANAmavinAbhAvAd ratnatrayamakhaNDitam // 262 / / kiJca sadarzanaM hetuH sNvinycaaritryordvyoH|| samyagvizeSaNasyoccairyadvA pratyagrajanmanaH // 26 // arthoyaM sati samyaktve jJAnacAritramatra yat / / bhUtapUrvaM bhavetsamyak sUte vA bhUtapUrvakam // 268 // zuddhopalabdhizaktiryAlabdhijJAnAtizAyinI / sA bhavetsati samyaktve zuddhobhAvothavApi ca // 26 // yatpunadravyacAritraM zrutajJAnaM vinApi dRk / na tadjJAnaM na cAritramasti cetkarmabandhakRt / / 271 // teSAmanyatamoddezo nAlaM doSAya jAtucit / mokSamArgakasAdhyasya sAdhakAnAM smRterapi // 27 // bandho mokSazca jJAtavyaH smaasaatprshnkovidH|| rAgAMzairbandha eva syAnnArAgAMzaiH kadAcana / / 272 / / uktaM c| yenAMzena sudRSTistenAMzenAsya bandhanaM nAsti / / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya bandhanaM bhavati / / 274 / / yenAMzena tu jJAnaM tenAMzenAsya bandhanaM nAsti / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya bandhanaM bhavati / / 275 / / yenAMzena caritraM tenAMzenAsya bandhanaM nAsti / / yenAMzena tu rAgastenAMzenAsya bandhanaM bhavati // 276 // ukto dharmasvarUpopi prsnggaatsnggtoNshtH| kavilabdhAvakAzastaM vistarAdvA kariSyati / / 271 / / 1 pUrva bhUtaM utpannaM bhUtapUrva samyaktvam / 2. smaraNAt / 3 saMkSepAt / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / deve gurau tathA dharme dRssttistttvaarthdrshinii| khyAtApyamUDhadRSTiH syAdanyathA mUDhadRSTitA // 274 / / samyaktvasya guNopyeSa nAlaM doSAya lakSitaH / 0 samyagdRSTiyatovazyaM yathA syAnna tathetaraH // 27 // upavRMhaNamatrAsti guNaH smygdRgaatmnH| lakSaNAdAtmazaktInAmavazyaM vRMhaNAdiha // 24 // AtmazakteradaurvalyakaraNaM copavRMhaNam / arthAdRgjJapticAritrabhAvAskhalanaM hi tat // 281 // jAnannapyeSa niHzeSAtpauruSaM nAtmadarzane / tathApi yatnavAnatra pauruSaM prerayanniva // 28 // yadvA zuddhopalabdhArthamabhyasedapi tadvahiH / ' sakriyAM kAzcidapyarthAttatsAdhyoupayoginIm // 283 // nAyaM zuddhopalabdhau syAllezatopi pramAdavAn / niSpramAdatayAtmAnamAdadAnaH samAdarAt // 28 // rasendraM sevamAnopi kAryapadhyaM na vAcaret / AtmanonullAghatAmujjhanojjhanullAghatAmapi // 28 // .. yadvA siddhaM vinAyAsAtsvatastatropavRMhaNam / UrdhvamUrdhvaM guNazreNI nirjarAyAH susambhavAt // 286 // avazyaM bhAvinI tatra nirjarA kRtsnakarmaNAm / . ) pratisUkSmakSaNaM yAvadasaMkhyeyaguNakramAt / / 286 // nyAyAdAyAtametadvai yAvatAMzena takSitau / / vRddhiH zudhdopayogasya vRddhivRddhiH punaH punaH / / 28 // yathA yathA vizuddhiH syAvRdbhirantaHprakAzinI / . tathA tathA hRSIkAnAmupekSA viSayeSvapi // 288 // .. ... tato bhUmni kriyAkANDe nAtmazaktiM sa lopayet / ... kintu saMvarddhayannUnaM yatnAdapi ca dRSTimAn // 289 / 1 atraikAkSarAdhikyam / 2 bahukriyAsamUhe / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM upavRMhaNanAmApi guNaH saddarzanasya yH| gaNito gaNanAmadhye guNAnAM nAguNAya ca // 291 // susthitIkaraNaM nAma guNaH sadarzanasya yH|| dharmAccyutasya dharme tannAdharme dharmiNaH kSateH // 291 // na pramANIkRtaM vRddhairdharmAyAdharmasevanam / bhAvidharmAzayA kecinmandAH sAvadhavAdinaH // 293 / / paraMpareti pakSasya nAvakAzo'tra lezataH / / mUrkhAdanyatra ko mohAtzItArthI vanhimAvizet / / 295 / / naitaddharmasya prAgrUpaM prAgadharmasya sevanam / vyApterapakSadharmatvAddhetorvA vyabhicArataH // 295 // pratisUkSmakSaNaM yAvaddhatoH karmodayAtsvataH / dharmo vA syAdadharmo vA'pyeSa sarvatra nizcayaH // 295 // tasthitIkaraNaM dvedhA sAkSAtsvaparabhedataH / svAtmanaH svAtmatatverthAt paratattve parasya tat // 29 // tatra mohodayodrekAccyutasyAtmasthitezcitaH / bhUyaH saMsthApanaM svasya sthitIkaraNamAtmani // 297 / / ayaM bhAvaH kacidaivAddarzanAtsa pttydhH| 2 vrajatyUrdhvaM punardaivAtsamyagAruhya darzanam // 298 // atha kvacidyathAhetodarzanAdapatannapi / bhAvazuddhimadhodhoMzairgacchatyUda sa rohati // 306 / / kvacidvahiH zubhAcAraM svIkRtaM cApi muzcati / na muzcati kadAcidvai muktvA vA punarAcaret // 301 / / yadvA vahiHkriyAcAre yathAvasthaM sthitepi ca / kadAciddhIyamAno'ntarbhAvairbhUtvA ca vartate // 30 // nAsambhavamidaM yasmAccAritrAvaraNodayaH / asti taratamasvAMzaiH gacchannimnonnatAmiha // 302 / / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzanavarNanam / atrAbhipretamevaitat svasthitIkaraNaM svtH| nyAyAtkutazcidatrApi hetustatrAnavasthitiH // 30 // susthitIkaraNaM nAma pareSAM sadanugrahAt / bhraSTAnAM svapadAttatra sthApanaM tatpade punaH // 30 // dharmAdezopadezAbhyAM kartavyo'nugrahaH pre| nAtmavRttaM vihAyAzu tatparaH pararakSaNe // 306 // uktaM ca / *AdahidaM kAdavvaM jai sakai para hidaM ca kAdavvaM / AdahidaparahidAdo AdahidaM suThukAdavvaM / / 301 // uktaM digmAtratopyatra susthitIkaraNaM gunnH| . nirjarAyAM guNazreNau prasiddhaH sudRgAtmanaH // 305 // * vAtsalyaM nAma dAsatvaM siddhArha dvimbveshmsu| " saMghe caturvidhe zAstre svAmikArye subhRtyavat // 308 / / arthAdanyaitamasyocairuddiSTeSu sudRSTimAn / satsu ghoropasargeSu tatparaH syAttadatyaye // 399 // yadvA na hyAtmasAmarthya yAvanmaMtrAsikozakam / tAvaddRSTuM ca zrotuMcatadvAdhAM sahate na saH / / 311 / / tadvidhA'tha ca vAtsalyaM bhedAtsvaparagocarAt / ' pradhAnaM svAtmasambandhiguNo yAvatparAtmani / / 311 // parISahopasargAyaiH pIDitasyApi kasyacit / na zaithilyaM zubhAcAre jJAne dhyAne tadAdimam // 312 // itaratprAgihAkhyAtaM guNo dRSTimataH sphuTam / zuddhadhyAnavalAdeva sato bAdhApakarSaNam // 31 // * AtmahitaM kartavyaM yathA zaknoti para hitaM ca kartavyam / AtmahitaparahitAbhyAmAtmAhitaM suSThukartavyam // 1 AtmopadezAt / 2 ekasyAhadvimbAdeH / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM prabhAvanAGgasaMjJosti guNaH saharzanasya vai / .. 'utkarSakaraNaM nAma lakSaNAdapi lakSitam // 315 // arthAttaddharmaNaH pakSe nAvadyasya manAgapi / dharmapakSakSateryasmAdadharmotkarSaroSaNAt // 316 // pUrvavatsopi dvaividhyaH svAnyAtmabhedataH punaH / tatrAdyo varamAdeyaH syAdAdeyo'paropyataH // 31 // utkarSo yadvalAdhikyAdadhikIkaraNaM vRsse| asatsu pratyanIkeSu nAlaM doSAyatatkvacit // 31 // mohArAtikSateH zuddhaH zuddhAcchuddhatarastataH / jIvaH zuddhatamaH kazcidastItyAtmaprabhAvanA // 318 // nAyaM syAtpauruSAyattaH kintu nUnaM svbhaavtH| UrdhvamUrdhvaM guNazreNau yataH zuddhiryathottarA // 319 // bAhyaprabhAvanAGgosta vidyAmantrAsibhirvalaiH / tapodAnAdibhirjunadharmotkarSo vidhIyatAm / / 321 // pareSAmapakarSAya mithyAtvotkarSazAlinAm / camatkArakaraM kizcittadvidheyaM mahAtmabhiH // 30 // uktaH prabhAvanAGgopi guNaH saddarzanasya vai / / yena sampUrNatAM yAti darzanasya guNASTakam // 323 // . iti zrIsyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada vidvanmaNirAjamalla viracitAyAM zrAvakAcArAparanAma lATIsaMhitAyAM sAdhuzrI dUdAtmaja phAmana manaHsarojAravindavikAzanaikamArtaNDamaNDalAyamAnAyAmaSTAGgasamyagdarzana varNano nAma caturthaH srgH| 1 jainazatruSu / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / 77. atha paJcamaH srgH| aSTAGgadarzanaM samyagbhUyAdvaH zreyase dRDham / sAdhu dUdAtmajodAmadharmArAmaikaphAmana // 1 // . . ityAzIrvAdaH / zuddhadarzanikoddAnto bhAvaiH sAtizayaH kssmii| Rjurjitendriyo dhIro vratamAdAtumarhati // 1 // zarIrabhavabhogebhyo virakto doSadarzanAt / akSAtItasukhaiSI yaH sa syAnnUnaM vratArhataH // 2 // na syAdaNuvratA) yo mithyAndhatamasA tataH / lolupo lolacakSuzca vAcAlo nirdayaH kudhIH // 3 // mUDhomUDho saca (2)prAyo jAgranmUrchAparigrahaH / durvinIto durArAdhyo nirvivekI samatsaraH // 4 // . nindakazca vinAsvArthaM devazAstreSvasUyaMkaH / / uddhato'varNavAdI ca vAvadUkopyakAraNe // 5 // AtatAyI kSaNAdanyo bhogAkAMkSI vratacchalAt / .. sukhAzayo dhanAzazca bahumAnI ca kopataH // 6 // mAyAvI lobhapAtrazca haasyaayudreklkssitH| kSaNAduSNaH kSaNAcchItaH kSaNAdbhIruH kSaNAdbhaTaH // 7 // ityAdyanekadoSANAmAspada svapadasthitaH / icchannapi vratAdIMzca nAdhikArI sa nizcayAt // 8 // na niSiddho'thavA so'pi nirdambhazcedvatonmukhaH / / mRdumtibhogaakaaNkssii syAJcikitsyo na vaJcakaH // 9 // arthAtkAlAdisaMlabdho labdhasadarzanAnvitaH / " dezataH sarvatazcApi vratI tattvavidiSyate // 10 // 1 vyAsaH / 2 samatsaraH / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM vrataM * vinApyanehaso labdheH kurvannapi vratakriyAm / haThAdAtmavalAdvApi vrataMmanyo'stu kA kSatiH // 11 // kicAtmano yathAzakti tathecchanvA pratikriyAm / kaskopi prANirakSArthaM kurbannAyairna vAritaH // 12 // dravyamAtrakriyArUDho bhAvarikto yadRcchataH / * svalpabhogaM phalaM tasyAstanmAhAtmyAdihAznute // 13 // nirdezoyaM yathoktAyAH kriyAyAH pratipAlanAt / chadmanA'tha pramAdAdvA nAyaM tasyAzca sAdhakAH // 14 // abhavyo bhavyamAtro vA mithyAdRSTirapi kvacit / dezataH sarvato vApi gRhNAti ca vratakriyAm // 15 // hetuzcAritramohasya karmaNo rasalAghavAt / zukulezyAvalAtkazcidArhataM vratamAcaret // 16 // yathAsvaM vratamAdAya yathoktaM pratipAlayet / sAnurAgaH kriyAmAtramaticAravivarjitam // 17 // ekAdazAGgapAThopi tasya syAd dravyarUpataH / AtmAnubhUtizUnyatvAdbhAvataH saMvidujjhitaH / / 18 / / na vAcyaM pAThamAtratvamasti tasyeha nArthataH / yatastasyopadezAdvai jJAnaM viMdanti kecana // 19 // tataH pAThosti teSUcaiH pAThasyApyasti jJAtRtA / jJAtRtAyAM ca zraddhAnaM pratItIrocanaM kriyA // 20 // arthAttatra yathArthatvamityAzaGkathaM na kovidaiH / jIvAjIvAstikAyAnAM yathArthatvaM na sambhavAt // 21 // kintu kazcidvizeSasti pratyakSajJAnagocaraH / yena tajjJAnamAtrepi tasyAjJAnaM hi vastutaH // 22 // tatrollekhosti vikhyAtaH parikSAdikSamopi yaH / na syAcchuddhAnubhUtiH sA tatra midhyAdRzi sphuTam // 23 // 1 kaH ko'pi / 78 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / astu sUtrAnusAreNa svasaMvidavirodhinA / parikSAyAH sahatvena hetorvalavatopi ca / / 24 // dRzyate pAThamAtratvAd jJAnasyAnubhavasya ca / vizeSodhyakSako yasmAddddRSTAntAdapi saMmataH // 25 // yathA cikitsakaH kazcitparAGgagatavedanAm / paropadezavAkyAdvA jAnannAnubhavatyapi // 26 // tathA sUtrArthavAkyArthAt jAnannApyAtmalakSaNaH / nAkhAdayatimidhyAtvakarmaNorasapAkataH // 27 // siddhametAvatApyetanmithyAdRSTeH kriyAvataH / ekAdazAGgapAThepi jJAnepyajJAnamevatat // 28 // nAzaGkathaM kriyAmAtre nAnurAgo'sya lezataH / rAgasya hetusiddhatvAdvizuddhestatra sambhavAt // 29 // sUtrAdvizuddhasthAnAni santi midhyAdRzi kvacit / hetozcAritramohasya rasapAkasya lAghavAt // 30 // tato vizuddhisaM siddheranyanthAnupapattitaH / midhyAdRSTeravazyaM syAtsadvrateSvanurAgitA // 31 // tataH kriyAnurAgeNa kriyAmAtrAcchubhAsravAt / sadbhUtasya prabhAvAtsyAdasyamaiveyakaM sukham // 32 // kintu kazcidvizeSasti jinadRSTo yathAgamAt / krisa napi yenAyamacAritrI pramANitaH // 33 // samyagdRSTestu tatsarvaM yathANuvratapaJcakam / mahAvrataM tapazcApi zreyase cAmRtAya ca // 34 // asti vA dvAdazAGgAdipAThastajjJAnamityapi / samyagjJAnaM tadevaikaM mokSAya ca dRgAtmanaH // 35 // evaM samyak parijJAya zraddhAya zrAvakottamaiH / sampadarthamihAmutra kartavyo vratasaMgrahaH // 36 // 79 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM -.. samyagdRzA'tha mithyAtvazAlinApyathazaktitaH / abhavyenApi bhavyena kartavyaM vratamuttamam // 37 // yataH puNyakriyA sAdhvI kApi nAstIha niSphalA / yathApAtraM yathAyogyaM svargabhogAdisatphalA // 38 // pAraMparyeNa keSAMcidapavargIya satkriyA / pacAnuttaravimAne mudde graiveyakAdiSu / / 39 / / keSAMcitkalpavAsAdizreyase sAgarAvadhi | bhAvanAditrayeSUccaiH sudhApAnAya jAyate / / 40 / / mAnuSANAM ca keSAJcittIrthaGkarapadAptaye / cakritvAyarddhacatritvapadasaMprAptihetave / / 41 // uttamabhogabhUSUccaiH sukhaM kalpatarUdbhavam / etatsarvamahaM manye zreyasaH phalitaM mahat // 42 // satkule janma dIrghAyurva purgADhaM nirAmayam / gRhe sampadaparyantA puNyasyaitatphalaM viduH // 43 // sAdhvI bhAryA kulotpannA bhartuzchandAnugAminI / sUnavaH piturAjJAyAH manAgacalitAzayAH // 44 // sadharmabhrAtRvargAzca sAnukUlAH susaMhatAH / snigdhAzvAnucarA yAvadetatpuNyaphalaM jaguH // 45 // jainadharme pratItizca saMyame zubhabhAvanA / jJAnazaktizca sUtrArthe guravazcopadezakAH || 46 // sadharmiNaH sahAyAzca spaSTAkSaraM vAkpATavam / sauSThavaM cakSurAdInAM manISA pratibhAnvitA // 47 // suyazaH sarvalokesmin zaradindusamaprabham / zAsanaM syAdanullaMghyaM puNyabhAjAM na saMzayaH // 48 // vijayaH syAdaridhvaMsAtpratApastacchironatiH / daNDAkarSo'pyaribhyazca sarvaM satpuNyapAkataH // 49 // 1 'kha' pustake " vimAneSu " ityayipAThaH / 80 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / cakritvaM sannRpatvaM vA nahi puNyAhate kacit / akasmAdabalAlAbho dhanalAbhopyacintanAt // 50 // aizvaryaM ca mahattvaM ca sauhArda srvmaanytaa| puNyaM vinA na kasyApi vidyAvijJAnakauzalam / / 51 // atha kiM bahunokna trailokyepi ca yatsukham / puNyAyattaM hi tatsarvaM kizcitpuNyaM vinA nahi / / 52 // tatprasIdAdhunA prAjJa ! madvacaH zrRNu phAmana / sarvAmayavinAzAya piba puNyarasAyanam // 53 // . provAca phAmano nAnA zrAvaka; sarvazAstravit / puNyahetau parijJAte tatkartumapi cotsahet / / 54 // zrRNu zrAvaka ! puNyasya kAraNaM vacmi sAmpratam / dezato viratirnAmnANuvrataM sarvato mahat // 55 // nanu viratizabdopi sAkAMkSo natavAcakaH / kebhyazca kiyanmAtrebhyaH katibhyaH sA vadAdya naH // 56 // hiMsAyAH viratiH proktA tathA cAnRtyabhASaNAt / caurvAdviratiHkhyAtA syAdabrahmaparigrahAt // 57 // ebhyo dezato viratihiyogyamaNuvratam / sarvato viratirnAma muniyogyaM mahAvratam // 58 // nanu hiMsAtvaM kiM nAma kA nAma viratistataH / kiM dezatvaM yathAmnAyAbrUhi me vadatAM vara / / 59 // . hiMsA pramattayogAdvai yatprANavyaparopaNam / lakSaNAllakSitA sUtre lakSazaH pUrvasUribhiH / / 60 // prANAH paJcendriyANIha vAgmanoGgabalatrayam / / niHzvAsocchAsasaMjJaH syAdAyurekaM dazeti ca // 61 // 1 puNyAdhInam / 6 lA. saM. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM uktaM ca / paMcavi iMdiya pANA maNa bacakAyeNa tiNNibala pANA / ANapANappANA AugapANeNa huMti daha pANA / ekAkSe tatra catvAro dvIndriyeSu SaDeva te| tryakSe sapta caturAkSe vidyanteSTau yathAgamAt // 62 // navAsaMjJini paJcAkSe prANAH saMjJini te daza / mattveti kila sadmasthaiH kartavyaM prANarakSaNam / / 63 // atraikAkSAdijIvAH syuH prANazabdopalakSaNAt / prANAdimattvaM jIvasya netarasya kadAcana / / 64 // prasaGgAdatra digmAnaM vAcyaM prANini kAyakam / tatsvarUpaM parijJAya tadrakSAM kartumarhati // 65 // santi jIvasamAsAste saMkSepAcca caturdaza / vyAsAdasaMkhyabhedAzca santyanantAzca bhAvataH // 66 // tatra jIvo mahIkAyaH sUkSmaH sthUlazca sa dvidhA / paryAptAparyAptakAbhyAM bhedAbhyAM sa dvidhAthavA / / 67 // pratyekaM tasya bhedAH syuzcatvAropi ca tadyathA / zuddhAbhU bhUmijIvazca bhUkAyo bhUmikAyikaH // 68 // zuddhA prANojjhitA bhUmiyathA syAddagdhamRttikA / bhUjIvo'dyaiva bhUmau yo drAgeSyati gatyantarAt // 69 // sUreva yasya kAyosti yadvAnanyagatirbhuvaH / bhUzarIrastadAtvesya sabhUkAya ityucyate // 70 // bhUkAyikastu bhUmistho'nyagatau gantumutsukaH / nsa samudghAtAvasthAyAM bhUkAyika iti smRtaH // 71 // 1 pazcaapi indriyaprANAH manovacaHkAyena trayaHbalaprANAH / AnaprANaprANA AyuSyaprANena bhavanti daza prANAH / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / evamagnijalAdInAM bhedAzcatvAra eva te / pratyekaM cApi jJAtavyAH sarvajJAjJAnatikramAt // 72 // sUkSmakarmodayAjAtAH sUkSmA jIvA itIritAH / santyaghAtizarIrAste vaJAnalajalAdibhiH / / 73 // .... uktaM c| Nahi jesiM paDikhalaNaM puDhavItArAhi aggivArAhiM / te huMti suhamakAyA iyare puNa thUlakAyA ya // 2 // sthUlakarmodayAjAtAH sthUlA jIvAH svalakSaNAt / santi ghAtizarIrAste vajrAnalajalAdibhiH // 74 // uktaM ca / --- ghAdisarIrA thUlA aghAdisarIrA have suhamA / kizca sthUlazarIrAste kacicca kvacidAzritAH / sUkSmakAyAstu sarvatra trailokye ghRtavadghaTe // 75 // uktaM ca / AdhAradharA paDhamA savvattha NiraMtarA suhamA / pratyekaM te dvidhA proktAH kevalajJAnalocanaiH / paryAptakAzcAparyAptAsteSAM lakSaNamucyate / / 76 // paryAptako yathA kazcidaivAdgatyantarAccyutaH / anyatamAM gatiM prApya gRhItuM vapurutsukaH / / 77 // udayAtparyAptakasya karmaNo hetumuttarAt / sampUrNa vapurAdatte niSpratyUhatayAsumAna / / 78 // aparyAptakajIvastu nAznute vapuHpUrNatAm / aparyAptakasaMjJasya tadvipakSasya pAkataH // 79 // aSTAdazaikabhAgesmin zvAsasyaikasya maatryaa| Ayurasya jaghanyaM syAdutkRSTaM tAvadeva hi // 80 // 1 puDhavI puDhavIkAo puDhavIkAiyaya puDhavijIvo ya / sAhAraNopamukko sarIragahido bhavaMtArado // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 lATIsaMhitAyAMrammar kSudrabhavAyuretadvA sarvajadhanyamAgamAt / tadvadAyurviziSTAste jIvAzcAtIva duHkhitAH // 81 // uktaM c| tiNNisayAchattIsAchAvahisahassavAra maraNAI / aMtomuhuttakAle tAvadiyA ceva khuddabhavA // atrAparyAptazabdena labdhyaparyAptako mataH / aparyAptakajIvastu syAtparyAptaka eva hi / / 82 / / evaM jJeyaM jalAdInAM lakSma no dezitaM mayA / granthagauravabhItervA punaruktabhayAdapi // 83 // kizcidbhamyAdijIvAnAM caturNAM proktalakSmaNAm / dhAtucatuSkameteSAM saMjJAsyAjjinazAsanAt / / 84 // atha dhAtucatuSkAGgAH sambhavantyapratiSThitAH / sAdhAraNanikotAGgaistairvanaspatikAyikaiH / / 85 // uktaM ca / puDhavI AicauNhaM titthyraahaardevnniryNgaa| apadihidA Nigodai padihidaMgA have sesA / / kintu dhAtucatuSkasya piNDe sUcyapramAtrake / ekAkSAH santyasaMkhyAtA nAnantA nApisaMkhyakAH // 86 // ayamarthaH pRthivyAdikAye yatno vidhIyatAm / tadvadhAdiparityAgavRttamAvepi zrAvakaiH // 87 // anantAnantajIvAstu syurvanaspatikAyikAH / pUrvavattepi sUkSmAzca vAdarAzceti bhedataH // 88 // paryAptAparyAptakAzca pratyekaM ceti te dvidhA / pratyekAH sAdhAraNAzca vijJeyA jainazAsavAt / / 89 / / sUkSmavAdaraparyAptAparyAptAnAM ca lakSaNam / jJAtavyaM yatprAgatraiva nirdiSTaM nAtivistarAt // 90 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / sAdhAraNA nikotAzca santyevaikArthavAcakAH / ghRtaghaTavadyaH sUkSmairlokoyaM saMbhRtokhilaH // 91 // AdhArAdheyahetutvAd vAdarAH syuH kacitkacit / tepi pratiSThitAH kecinikotaizcApratiSThitAH // 92 // tairAzritA yathA proktAH prAgito mUlakAdayaH / anAzritA yathaitaizca brIhayazcaNakAdayaH // 93 // tatraikasmin zarIrepi santyanantAzca prANinaH / pratyekAzca nikotAzca nAmnA sUtreSu saMjJitAH // 94 // uktaM ca / eya NigoyasarIre jIvA davvappamANado dihaa|| siddhehi aNaMtaguNA savveNa vitIdakAleNa / / phalametAvaduktasya tadbodhasyAthavArthataH / yatnastadrakSaNe kAryaH zrAvakaiduHkhabhIrubhiH / / 95 // uktamekAkSajIvAnAM saMkSepAllakSaNaM yathA / sAmprataM dvIndriyAdInAM trasAnAM vacmi lakSaNam // 96 // tallakSaNaM yathA sUtre trasAHsyurtIndriyAdayaH / paryAptAparyAptakAzca pratyekaM te dvidhA matAH // 97 / / kRmayo dvIndriyAH proktAstrIndriyAzca pipIlikAH / prasiddhasaMjJakAzcaite bhramarAzcaturindriyAH // 98 // paJcendriyA dvidhA jJeyAH saMjJino'saMjJinastathA / saMjJinastatra pazcAkSAH devanArakamAnuSAH // 99 // tiryazcastatra pazcAkSAH saMjJino'saMjJinastathA / pratyekaM te dvidhA jJeyA sammUchimAzca garbhajAH // 10 // labdhyaparyAptakAstatra tiryaJcoM manujAzca ye / asaMjJino bhavantyeva sammUJcheimA na garbhajAH / / 101 / / iti saMkSepatopyatra jIvasthAnAnyacIkathat / tatsvarUpaM parijJAya kartavyA karuNA janaiH / / 102 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM vyaparopaNaM prANAnAM jIvAdvizleSakAraNam / nAzakAraNasAmagrI sAMnidhyaM vA bahiSkRtam // 103 // arthAttajjIvadravyasya nAzo naivAtra dRzyate / kintu jIvasya prANebhyo viyogo vyaparopaNam / / 104 // nanu prANaviyogopi syAdanityaH pramANasAt / yataH prANAntarAn prANI labhate nAtra saMzayaH / / 105 // maivaM prANAntaraprAptau pUrvaprANaprapIDanAt / prANabhRduHkhamApnoti nirvAcyaM mAraNAntikam // 106 // karmAsAta hi badhnAti prANinAM prANapIDanAt / yena tena na kartavyA prANipIDA kadAcana / / 107 // tato nyAyAgataM caitadyadyadvAdhAkaraM citaH / kAyena manasA vAcA tattatsarvaM parityajet // 108 // tasmAttvaM mA vadAsatyaM cauryaM mAcara pApakRta / mAkuru maithunaM kAzcinmUcchI vatsa parityaja // 109 // yataH kriyAbhiretAbhiH prANipIDA bhaved dhruvam / prANinAM pIDayAvazyaM bandhaH syAtpApakarmaNaH // 110 // tadekAkSAdipaJcAkSaparyanta duHkhabhIruNA / dAtavyaM nirbhayaM dAnaM mUlaM vratataroriva // 111 // nanvevamIryAsamitau sAvadhAnemunAvapi / ativyAptirbhavetkAlapreritasya mRtau citaH // 112 // maivaM pramattayogatvAddhetoradhyakSajAgrataH / tasyAbhAvAnmunau tatra nAtivyAptirbhaviSyati / / 113 / / evaM yatrApi cAnyatra munau vA gRhamedhini / naiva pramattayogosti na bandho bandhahetukaH // 114 // 1 ghAtaM / 2 jiivsy| Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / uktaM ca / meraduva jIvadu jIvo ayadAcArassa NicchidA hiMsA | payadassa NatthibaMdho hiMsAmitteNa viradssa // nanu pramattayogo yastyAjyo heyaH sa eva ca / prANipIDA bhavenmA vA kAmacArostu dehinAm // 115 // maivaM syAtkAmacAro'sminnavazyaM prANipIDanAt / vinA pramattayogAdvai kAmacAro na dRzyate // 116 // uktaM ca / tathApi na nirargalaM caritumiSyate jJAninAm / tadAyatanameva sA kila nirargalA vyAvRtiH // akAmakRtakarma tanmatamakAraNaM jJAninAM / dvayaM na hi viruddhyate kimu karoti jAnAti ca // siddhametAvatA nUnaM tyAjyA hiMsAdikA kriyA / tyaktAyAM pramattayogastatrAvazyaM nivartate // 117 // * atyaktAyAM tu hiMsAdikriyAyAM dravyarUpataH / bhAvaH pramattayogopi na kadAcinnivartate // 118 // tataH sAdhIyasI maitrI zreyase dravyabhAvayoH / na zreyAna kadAcidvai virodho vA mithonayoH // 119 // nanu hiMsA niSiddhA syAdyaduktaM taddhi sammataH / tasya dezato virati statkathaM tadvadAdya naH // 120 // ucyate zrRNu bho prAjJa tacchrotuMkAma phAmana / dezato viraterlakSma hiMsAyA vacmi sAmpratam // 121 // atrApi dezazabdena viziSToMzo vivakSitaH / na yathAkAmamAtmotthaM kazcidanyatamoMzakaH // 122 // savidasta 87 1 mriyate vA jIvatu jIvaH ayatnAcArasya nizcitA hiMsA / prayatasya nAsti bandhaH hiMsAmAtreNa viratasya // 2 pramattasya / 3 pramAdagRhaM ajJAnasya gRham 4 ataH kAraNAt jJAninAM nirargalaM carituM na iSyate / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsahitAyAM dezazabdo'tra sthUlArthe tathA bhAvAdvivakSitaH / kAraNAtsthUlahiMsAdetyAgasyaivAtra darzanAt // 123 // sthUlatvamArdavaM sthUlatrasarakSAdigocaram / aticArAvinAbhUtaM sAticAraM ca sAsravam // 124 / / tadyathA yo nivRttaH syAdyAvatrasavadhAdiha / na nivRttastathA paMcasthAvarahiMsayA gRhI // 125 // viratAviratAkhyaH sa syaadeksminnnehsi| / lakSaNAttrasahiMsAyAstyAge'NuvratadhArakaH // 126 // . uktaM ca / jo tasavahAuvirao avirao taha thAvara vahAo / ' ekasamayamhi jIvo viradAvirado jiNekamaI // atra tAtparyamevaitatsarvArambheNa zrUyatAm / trasakAyabadhAya syAkriyA tyAjyAhitAvatI // 127 // kriyAyAM yatra vikhyAtastrasakAyabadho mahAn / tAM tAM kriyAmavazyaM sa sarvAmapi parityajet // 128 // atrApyAzaGkate kazcidAtmaprajJAparAdhataH / kuryAddhiMsAM svakAryAya na kAryA sthAvarakSatiH // 129 // ayaM teSAM vikalpo yaH syAdvA kapolakalpanAt / arthAbhAsasya bhrAntervA naivaM sUtrArthadarzanAt // 130 // tadyathA siddhasUtrArthe darzitaM pUrvasUribhiH / tatrArthoyaM vinA kArya na kAryA sthAvarakSatiH // 131 / / etatsUtra vizeSArthe'navadattAvadhAnakaiH / nUnaM taiH skhalitaM mohAtsarvasAmAnyasamahAt / / 132 / / kiJca kArya vinA, hiMsAM na kuryaaditidhiimtaa| dRSTesturyaguNasthAne kRtArthatvA gAtmanaH // 133 // taduktaM gommaTasAre siddhAnte siddhasAdhane / tatsUtraM ca yathAmnAyAtpratItyai vacmisAmpratam // 134 / / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / uktaM c| sammAihI jIvo uvaiha paMvayaNaM ca saddahadi / sadahadi asavbhAvaM ajANamANo guruNiyogA // atra sUtre cakArasya grahaNaM vidyate sphuTam / tasyArthaSTIkAkAreNa TIkAyAM prakaTIkRtaH / / 135 // TIkA vyAkhyA yathA kaizcijjIvo yaH samyagdRSTimAn / upadiSTaM pravacanaM jinoktaM zraddadhAti saH // 136 / / cakAragrahaNAdeva na kuryAttrasahiMsanam / vinA kArya kRpArdratvAtprazamAdiguNAnvitaH / / 137 // evamityatra vikhyAtaM kathitaM ca jinAgame / sa evArtho yadyatrApi vratitvaM hi kuto'rthataH // 138 / tatpazcamaguNasthAne digmAnaM vratamicchatA / trasakAyabadhArthaM yA kriyA tyAjyAkhilApi ca // 139 / / nanu jalAnaloya'nnasadvanaspatikeSu ca / / pravRttau tacchritAGgAnAM prasAnAM tatra kA kathA / / 140 // naiSa doSolpadoSatvAdyadvA zakyavivecanAt / niSpramAdatayA tatra rakSaNe yatnatatparAt / / 141 / / evaM cettarhi kRSyAdau ko doSastulyakAraNAt / azakyaparihArasya tadvattatrApi sambhavAt / / 142 // api ttraatmnindaadibhaavsyaavshybhaavtH| .. pramattayogAdyabhAvasya yathAskhaM sambhavAdapi / / 143 // jalAdAvapi vikhyAtAstrasAH sanyupalabdhitaH / kRSyAdau ca trasAH santi vikhyAtA kSitimaNDale // 144 // naivaM yato'nabhijJosi hiMsANuvratalakSaNe / satRNAbhyavahAritvaM bhuMjAno dviradAdivat // 145 // 1 'kha' pustake " vAsti " iti pAThaH / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 lATIsaMhitAyAM h vvvvvvwwwwww vacmyahaM lakSaNaM tasya sAvadhAnatayA zrRNu / kSaNaM pramAdamutsRjya garhitAvadyakAraNam / / 146 // aNutvamalpIkaraNaM tacca gRddherihArthataH / yathAvadyasya hiMsAderhRSIkaviSayasya ca // 147 // kRSyAdayo mahArambhAH krUrakarmArjanakSamAH / takriyAnirato jIvaH kuto'hiMsAvakAzavAn // 148 // nacAzaGkayaM hi kRSyAdimahArambhe kriyA tu yaa| satsvalpIkaraNaM cArthAddhiMsANuvratamiSyate // 149 // yataH svalpIkRtopyatra mahArambhaH pravartate / mahAvadyasya hetutvAttadvAnnANuvratI bhavet // 150 // alaM vA bahunoktena vAvadUkatayApyalam / trasahiMsAkriyA tyAjyA hiMsANuvratadhAriNA / / 151 / / nanu tyaktumazakyasya mahArambhAnazeSataH / icchataH svalpIkaraNaM kRSyAdestasya kA gatiH // 152 // asti samyaggatistasya sAdhu sAdhIyasI jinaiH / kAryA puNyaphalAzlAghyA kriyAmutreha saukhyadA // 153 / / yathAzakti mahArambhAtsvalpIkaraNamuttamam / vilambo na kSaNaM kAryo nAtra kAryA vicAraNA // 154 // heturastyatra pApasya karmaNaH saMvaroMzataH / nyAyAgataH pravAhazca na kenApi nivAryate // 155 // sAdhitaM phalavannyAyAtpramANitaM jinAgamAt / yuktaH svAnubhavAcApi kartavyaM prakRtaM mahat // 156 // tatrAgamo yathA sUtrAdAptavAkyaM prakIrtitam / pUrvAparAviruddhaM yatpratyakSAdyairavAdhitam // 157 // uktaM ca / yathArthadarzinaH puMso yathAdRSTArthavAdinaH / upadezaH parArtho yaH sa ihAgama ucyate / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / N AVANA AgamaH sa yathA dvedhA hiMsAderapakarSaNam / yamAdekaM dvitIyaM tu niyamAdeva kevalAt // 158 // yamastatra yathA yAvajjIvanaM pratipAlanam / daivAdghoropasargepi duHkhe vAmaraNAvadhi // 159 // yamopi dvividho jJeyaH prathamaH pratimAnvitaH / anyaH sAmAnyamAtratvAtspaSTaM tallakSaNaM yathA // 160 // yAvajjIvaM trasAnAM hi hiMsAderapakarSaNam / sarvatastakriyAyAzcetpratimArUpamucyate // 161 // athasAmAnyarUpaM tadyadalpIkaraNaM manAk / .. yAvajjIvanamapyetaddezato na (tu) sarvataH // 162 // Aha kRSIvalaH kazcidadvizataM na ca karomyaham / zatamAtraM kariSyAmi pratimAsya na kApi sA // 163 / / niyamopi dvidhA jJeyaH sAvadhirjIvanAvadhiH / trasahiMsAkriyAyAzca yathAzaktyapakarSaNam // 164 // sAvadhiH svAyuSoyAvadarvAgeva vratAvadhiH / UrdU yathAtmasAmarthyaM kuryAdvA na yathecchayA // 165 // punaH kuryAtpunastyaktvA punaH kRtvA punastyajet / na tyajedvA na kuryAdvA kAraM kAraM karoti ca // 166 // asti kazcidvizeSopi dvayoryamaniyamayoH / niyamo dRkpratimAyAM vratasthAne yamo mataH // 167 / / ayaM bhAvo vratasthAne yA kriyAbhimatA satAm / tAM sAmAnyataH kurvansAmAnyayama ucyate // 168 // pratimAyAM kriyAyoM tu prAgevAtrApi sUcitA / yAvajjIvaM hi tAM kurvaniyamo'navadhiH smRtaH // 169 // 1 " duHkhaM vA " iti ka pustake pAThaH / . Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 lATIsaMhitAyAM wwwwwwwwwwwwwwmarnamanwwwwwwnxnww uktaM samyak parijJAya gRhastho vratamAcaret / yathAzakti yathAkAlaM yathAdezaM yathAvayaH / / 170 // trasahiMsAkriyAtyAgo yadi kartuM na zakyate / vratasthAnAgraheNAlaM darzanenaiva pUryatAm 171 // vratasthAnakriyAM kartumazakyopi yadIpsati / vrataMmanyopi saMmohAbatAbhAsosti na vratI // 172 / / alaM kolAhalenAlaM kartavyAH zreyasaH kriyAH / phalameva hi sAdhyaM syAtsarvArambheNa dhImatA // 173 // trasahiMsAkriyAtyAgazabdaH syAdupalakSaNam / tena bhUkAyikAdIMzca niHzakaM nopamardayet // 174 / / kintu caikAkSajIveSu bhUjalAdiSu paJcasu / ahiMsAvratazuddhayarthaM kartavyo yatno mahAn // 175 // trasahiMsAkriyAtyAgI mahArambhaM parityajet / nArakAMNAM gatejiM nUnaM taduHkhakAraNam // 176 / / uktaM ca / miccho hu mahAraMbho nissIlo tivvlohsNjutto| nirayAugaM Nibaddhai pAvamayI ruddapariNAmo // krUraM kRSyAdikaM karma sarvatopi na kArayet / vANijyArthaM videzeSu zakaTAdi na preSayet / / 177 // krayavikrayavANijye krayedvastu trasojjhitam / vikrayedvA tathA vastu nUnaM sAvadhavarjitam // 178 // vANijyArthaM na kartavyo'tikAle dhAnyasaMgrahaH / ghRtatailaguDAdInAM bhANDAgAraM na kArayet // 179 // lAkSAloSTakSaNakSArazastracarmAdikarmaNAm / hastyazvavRSAdInAM catuSpadAnAM ca yAvatAm / / 180 // dvipadAnAM ca vANijyaM na kuryAdvtavAniha / * mahArambho bhavatyeva pazupAlyAdikarmaNi // 181 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / zukakukuramArjArIkapisiMhamRgAdayaH / na rakSaNIyAH svAmitve mahAhiMsAkarA yataH / / 182 // ityAdikAzca yAvantyaH kriyAstrasabadhAtmikAH / na kartavyAstrasAnAM hi hiMsANuvratadhAribhiH / / 183 // sarvasAgAradharmeSu dezazabdo'nuvartate / / tenAnagArayogyAyAH kartavyAstA api kriyAH // 184 // yathA samitayaH pazca santi tisrazca guptayaH / ahiMsAvratarakSArtha kartavyA dezato'pi taiH // 185 // uktaM tattvArthasUtreSu yattatrAvasare ythaa| vratasthairyAya kartavyA bhAvanA pazca paJca ca / / 186 // tatsUtraM yathA-" tatsthairyArtha bhAvanAH paJca paJca" tatrApi hiMsA-. tyAgavatarakSArtha-" vAgmanoguptIryAdAnanikSepasamityAlokitapAna. bhojanAni paJca" nacAzaGkayamimAH paJca bhAvanA munigocarAH / na punarbhAvanIyAstA dezato vratadhAribhiH // 187 // yatotra dezazabdo hi sAmAnyAdanuvartate / tato'NuvratasaMjJeSu vratatvAnnAvyApako bhavet // 188 / / alaM vikalpasaMkalpaiH kartavyA bhAvanA imAH / ... ahiMsAvratarakSArthaM dezato'NuvratAdivat // 189 // tatra vAgguptirityuktA trasabAdhAkaraM vacaH / na vaktavyaM pramAdAdvA badhabandhAdisUcakam // 190 // avazyaMbhAvikAryepi vaktavyaM sakRdeva tat / dharmakAryeSu vaktavyaM yadvA maunaM samAzrayet // 191 // manoguptiryathAnAma sacchede na cintayet / .. samutpannepi tatkArye jane vA sAparAdhini // 192 / / samAmAdividhau cintAM na kuryAtnaiSThiko vratI / avratI pAkSikaH kuryAdaivayogAtkadAcana // 193 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 lATIsaMhitAyAM naiSThikospi yadA krodhAnmohAdvA saGgarakriyAm / kuryAttAvatikAle sa bhavedAtmavratAccyutaH // 194 // sahiMsAkriyAyAM vA nApi vyApArayanmanaH / mohAdvApi pramAdAdvA svAmikAryekRte'pi vA // 195 // vItarAgoktadharmeSu hiMsAvadyaM na vartate / rUDhidharmAdikAryeSu na kuryAttrasahiMsanam ' // 196 // 'rUDhidharme niSiddhA cetkAmArthayostu kA kathA majjanti dviradA yatra mazakAstatra kiM punaH // 197 // hRSIkArthAdidurthyAnaM vaJcanArthaM sa naiSThikaH / cintayetparamAtmAnaM svaM zuddhaM cinmayaM mahaH // 198 // yadvA paJcaparameSThisvarUpaM cintayenmuhuH | yadvA trailokyasaMsthAnaM jIvAMstadvartino'thavA // 199 // jagatkA svabhAva vA cintayettanmuhurmuhuH / dvAdazAtrApyanuprekSAH dhArayenmanasi dhruvam // 200 // yadvA dRSTicarAtra jinabimbAMzca cintayet / munIn devAlayAMzcApi tatpUjAdividhInapi // 201 // ityAdyAlambanAMzcitte bhAvayedbhAvazuddhaye // na bhAvayetkadAcidvai trasahiMsAM kriyAM prati // 202 // uktA vAgguptitraiva manoguptistathaiva ca / adhunA kAyaguptezca bhedAm gRhNAtisUtravit // 203 // tatreryAdAnaniHkSepabhAvanA: kAyasaMzritAH / bhAvanIyAH sadAcArairAjavaMjavavicchide // 204 // atreryAvacanaM yAvaddharmopakaraNaM matam / tasyAdAnaM ca niHkSepaH samAsAttattathA smRtaH // 205 // asyArtho munisApekSaH picchakA ca kamaNDaluH / sarakSAtratApekSaH pUjopakaraNAni ca // 206 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANutratavarNanam / ghaNTAcAmaradIpAmbhaH parachatradhvajAdikAn / - snAnAdyarthaM jalAdIMzca dhautavastrAdikAnapi // 207 // dezanAvasare zAstraM dAnakAle tu bhojanam / -kASThapaTTAdikaM zuddhaM kAle sAmAyike'pi ca / / 208 // ityAdyaneka bhedAni dharmopakaraNAni ca / niSpramAdatayA tatra kAryo yatno budhairyathA // 209 // dRgbhyAM samyagnirIkSyAdau yatnataH pratilekhayet / samAdAya tatastatra kArye vyApArayatyapi // 210 // dRSTipUtaM yathAdAnaM nikSepopi yathA smRtaH / dRSTvA sthAnAdikaM zuddhaM tatra tAni vinikSipet // 211 // itaH samitayaH paJca vakSyante nAtivistarAt / granthagauravato'pyatra noktAstAH saMyatocitAH // 212 // saMyatAsaMyatasyAsya proktasya gRhamedhinaH / samitayo yA yogyAH syurvakSyante tAH kramAdapi // 213 // IryAsamitirapyasti kartavyA gRhamedhinA / atreyazabdo vAcyosti mArgo'yaM gatigocaraH // 214 // dRSTvA dRSTvA zanaiH samyagyugadanAM dharAM puraH / niSpramAdo gRhI gacchedAryAsamitirucyate // 215 // kiJca tatra vivekosti vidheyastrasarakSakaiH / - bahutrasAkule mArge naM gantavyaM kadAcana // 216 // tatra vicAryA prAgeva dezakAlagatiryathA / praSTavyAH sAdhavo yadvA tattanmArgAvalokinaH // 217 // nizcitya prAsukaM mArga bahutrasairanAzritam / IryAsamiti saMzuddhastatra gacchenna cAnyathA / / 218 // gacchaMstatrApi devAcetpuromArgastra sAkulaH / tadA vyAghuTTanaM kuryAtkuryAdvA vIrakarmatat // 219 // 95 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 lATIsaMhitAyAM vIrakarma yathA tatra paryaGkAdyAsanena vaa| kAyotsargeNa vA tiSThedyogivadyogamArgavit // 220 / / yAvattasyopasargasya nivRttiA vapuHkSatiH / yadvAvadhiyathAkAlaM nItvA'stItastato gatiH / / 221 / / sarvArambheNa tAtparya prtykssaattrssngkule| mArge pAdau na kSeptavyau vatinAM maraNAvadhi // 222 // kiJca rajanyAM gamanaM na kartavyaM dIrghadhvani / dRSTicare zuddhe svalpe na niSiddhA mArgegatiH // 223 // azvAdhArohaNaM mArge na kArya vratadhAriNA / IryAsamitisaMzuddhiH kutaHsyAttatra karmaNi // 224 // itIryAsamitiH proktA saMkSepAvratadhAriNaH / yadvopAsakAdhyayanAt jJAtavyAtIvavistarAt // 225 // apyasti bhASAsamitiH kartavyA sadmavAsibhiH / avazyaM dezamAtratvAtsarvathA munikuJjaraiH // 226 // vaco dharmAzritaM vAcyaM varaM maunamathAzrayet / hiMsAzritaM na tadvAcyaM bhASAsamitiriSyate // 227 // itisaMkSepatastasyA lakSaNaM cAtra sUcitam / mRSAtyAgavatAkhyAne vakSyAmISatsavistarAt // 228 // eSaNAsamitiH kAryA zrAvakairdharmavedibhiH / yayA sAgAradharmasya sthitimunivratasya ca // 229 // yato vratasamUhasya zarIraM mUlasAdhanam / AhArastasya mUlaM syAdeSaNAsamitAvasau // 230 / / eSaNAsamiti nA saMkSepAllakSaNAdapi / AhArazuddhirAkhyAtA sarvavratavizuddhaye // 231 // uktamAMsAdyatIcAraivarjito yo'zanAdikaH / sa eva zuddho nAnyastu mAMsAtIcArasaMyutaH / / 232 / / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rrrrrrrrrrrwww.mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm prathamANuvratavarNanam / sopi zuddho yathAbhaktaM yathAkAlaM yathAvidhiH / anyathA sarvazuddho'pi syAdazuddhavadenakRt // 233 // kAle pUrvAhnike yAvatparato'parAhne'pi ca / yAmasyAr3a na bhoktavyaM nizAyAM cApi durdine // 234 // yAmamadhye na bhoktavyaM yAmayugmaM na laMghayet / AhArasyAstyayaM kAlo nauSadhAdelasya vA // 235 // saGgrAmAdidine hiMsra cndrsuuryaadhupgrhe| . anyatrApyavayogeSu bhojanaM naiva kArayet // 236 // ucyate vidhiratrApi bhojayennAzucigRhe / tamazchanne'tha trasAdibahujantusamAzrite // 237 // jaimanIyAdijIvAnAM hiMsrANAM dRSTigocare / azvAdipazusaGkIrNe sthAne bhojyaM na jAtucit // 238 // antarAyAzca santyatra zrAvakAcAragocarAH / avazya pAlanIyAste trasahiMsAnivRttaye // 239 // darzanAtsparzanAccaiva manasi smaraNAdapi / zravaNAdgandhanAcApi rasanAdantarAyakAH // 240 // . darzanAttadyathA sA mAMsamadhe vasA'jinam / asthyAdi bhojanasyAdau sadyo dRSTvA na bhojayet // 241 // zuSkacarmAsthilomAdisparzanAnnaiva bhojayet / mUSakAdipazusparzAttyajedAhAramaMjasA / / 242 // gandhanAnmadyagandheva pUtigandheva tatsame / Agate ghrANamArgaM ca nAnnaM bhuMjIta doSavit // 243 // prAk parisaMkhyayA tyaktaM vastujAtaM rasAdikam / bhrAntyA vismRtamAdAya tyajedbhojyamasaMzayam // 244 // , "azramazruca" ityamaraH, pradarAbhaganArIruka bANAH astrAkacA api ityamaraH / 7lA. saM. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM AmagorasasaMpRktaM dvidalAnnaM parityajet / lAlAyAHsparzamAtreNa tvaritaM bahumUrcchanAt // 245 // bhojyamadhyAdazeSAMzca trasakalevarAn / yadvA samUlato roma dRSTrA sadyo na bhojayet // 246 // carmatoyAdisammizrAtsadoSamazanAdikam / parijJAyeGgitaiH sUkSmaiH kuryAdAhAra varjanam || 247 // 98 zravaNAddhiMsakaM zabdaM mArayAmIti zabdavat / dagdho mRtaH sa ityAdi zrutvA bhojyaM parityajet // 248 // zokAzritaM vacaH zrutvA mohAdvA paridevanam / dInaM bhayAnakaM zrutvA bhojanaM tvaritaM tyajet / / 249 // upamAnopameyAbhyAM tadidaM pizitAdivat / manaHsmaraNamAtratvAtkRtsnamannAdikaM tyajet / / 250 // sUtakaM pAtakaM cApi yathoktaM jainazAsane / eSaNAzuddhi siddhayarthaM varjayecchrAvakApraNIH / / 251 / / eSaNAsamitiHkhyAtA saMkSepAtsArasaMgrahAt / tatrAntarAdvizeSajJaijJItavyAsti suvistarAt / / 252 // asti cAdAnanikSepa svarUpA samitiH sphuTam / vastrAbharaNapAtrAdinikhilopadhigocarAH / / 253 // yAvantyupakaraNAni gRhakarmocitAni ca / teSAmAdAnanikSepa kartavyau pratilekhya ca / / 254 // pratiSThApananAmnI ca vikhyAtA samitiryathA / zravadvapurdazadvArA malamUtrAdigocarA / / 255 / / nizcchidraM prAsukaM sthAnaM sarvadoSavivarjitam / dRSTA pramA sAgAro varcomUtrAdi nikSipet / / 256 // asti cAlokitapAnabhojanAkhyAtha paJca tAH / bhAvanA bhAvanIyA syAdahiMsAvratahetave / / 257 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamANuvratavarNanam / zuddhaM zodhitaM cApi siddhaM bhaktAdibhojanam / sAvadhAnatayA bhUyo dRSTipUtaM ca bhojayet // 258 // nacAnadhyavasAyena doSeNAnavadhAnataH / mayA dRSTacaraM caitanmatvA bhojyaM na bhojayet / / 259 // tatra yadyapi bhaktyAdi zuddhamastIti nizcitam / tathApi doSa eva syAtpramAdAdikRto mahAn // 260 // santi tatrApyatIcArAH paJca sUtrepi lakSitAH / trasahiMsAparityAgalakSaNe'NuvratAhvaye // 261 // __ tatsUtraM yathA-badhabandhacchedAtibhArAropaNAnapAnanirodhAH / atroktaM badhazabdena tADanaM yaSTikAdibhiH / prAgeva pratiSiddhatvAtprANihatyA na zreyasI // 262 // pazUnAM gomahiSyAdichAgavAraNavAjinAm / tanmAtrAtiriktAM bAdhAM na kuryAdvA kazAdibhiH 263 / / bandho mAtrAdhiko gADhaM duHkhadaM zRMkhalAdibhiH / AtatAyA (utpramAdAdvA na kuryAcchAvakottamaH // 264 // chedo nAzAdichidrArthaH kASThasUlAdibhiH kRtaH / tAvanmAtrAtiriktaM tannavidheyaM pratimAnvitaiH // 265 // sAparAdhe manuSyAdau karNanAzAdi chedanam / na kuryAdbhapakalpo'pi vratavAnapi kazcana / / 266 // bhAraH kASThAdiloSThAnnaghRtatailajalAdikam / netuM kSetrAntare kSiptaM manujAMzcatrikAdiSu / / 267 // yAvadyasyAsti sAmarthya tAvattatraiva nikSipet / nAtirikaM tataH kApi nikSipad vratadhArakaH // 268 // dAsIdAsAdibhRtyAnAM bandhumitrAdiprANinAm / sAmAtikramaH kApi kartavyo na vicakSaNaiH / / 269 // annapAnanirodhAkhyo vratadoSosti paJcamaH / tirazcAM vA narANAM vA gocaraH sa smRto yathA // 270 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM mmmmmmmmmmw vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv narANAM gomahiSyAditirazcAM vA pramAdataH / tRNAdyannAdipAtAnAM nirodho vratadoSakRt // 271 // bahupralapitenAlaM jJeyaM tAtparyamAtrataH / sA kriyA naiva kartavyA yathA trasabadho bhavet // 272 // ityuktamAtradigmAnaM sAgArAhamaNuvratam / trasahiMsAparityAgalakSaNaM vizvasAkSibhiH / / 273 // iti zrIsyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada vidvanmaNirAjamalla viracitAyAM zrAvakAcArAparanAma lATIsaMhitAyAM sAdhuzrI dUdAtmaja phAmana manaHsarojAravindavikAzanakamArtaNDamaNDalAyamAnAyAM trasahiMsAparityAga prathamANuvrata varNano nAma paJcamaH sargaH / atha SaSThaH srgH| trasahiMsAparityAgalakSaNaM yadaNuvratam / sAdhudUdAGgajodAmaphAmanAkhyaM punAtu tat / / 1 / / ityAzIrvAdaH / athamRSAparityAgalakSaNaM vratamucyate / sarvatastanmunInAM syAdezato vezmavAsinAm // 1 // grAhyA tatrAnuvRttiH sA prAgvadatrApi dhIdhanaiH / proktamasadabhidhAnamanRtaM sUtrakArakaiH // 2 // asaditi hiMsAkaramabhidhAnaM syAdbhASaNam / zabdAnAmanekArthatvAdgatizcAnusAriNI / / 3 // nAtrAsaditi zabdena mRSAmAtraM samasyate / sAkAramantrabhedAdau sUnRtatvAnuSaGgataH // 4 // dezato viratistatra sUtramityanuvartate / trasabAdhAkaraM tasmAdvaco vAcyaM na dhImatA // 5 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / a satyamevyasatyatAM yAti kaciddhisAnubandhataH / sarvatastanna vaktavyaM yathA corAdidarzanam // 6 // asatyaM satyatAM yAti kacijjIvasya rakSaNAt / acakSuSA mayA coro na dRSTo'sti yathAdhvani // 7 // tatrAsatyavacastyAgatratarakSArthameva yAH / 101 bhAvanAH paJca sUtroktAH bhAvanIyA vratArthibhiH // 8 // tatsUtraM yathA krodha lobha bhI rutva hAsya pratyAkhyAnAnyanuvIcibhASaNaM ca paJca / yatra krodhapratyAkhyAnaM vaco vAcyaM manISibhiH / svaparAzritabhedena tadvacazca dvidhocyate // 9 // svayaM krodhena satyaM vA na vaktavyaM kadAcana / na ca vAcyaM vacastadvatpareSAM krodhakAraNam // 10 // yathA krodhastathA mAnaM mAyA lobhastathaiva ca / teSAmavadyahetutve mRSAvAdvAvizeSataH // 11 // hAsyojjhitaM ca vaktavyaM na ca hAsyAzritaM kacit / tadapi dvividhaM jJeyaM svaparobhayabhedataH // 12 // svayaM hAsyavatA bhUtvA na vaktavyaM pramAdataH / na ca vAcyaM pareSAM vA hAsyaheturvicakSaNaiH // 13 // hAsyopalakSaNenaiva nokaSAyA naveti ye / tepi tyAjyA mRSAtyAgatrata saMrakSaNArthibhiH // 14 // bhIrutvotpAdakaM raudraM vaco vAcyaM na zrAvakaiH / avazyaM bandhahetutvAttItrAsAtAdikarmaNAm // 15 // AlocitaM ca vaktavyaM na vAcyamanAlocitam / cauryAdivikathAkhyAnaM na vAcyaM pApabhIruNA / / 16 / / 1 satyamasatyatAM yAti / Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 lATIsaMhitAyAM anAsatyaparityAgavate'tIcArapaJcakam / prAmANika prasiddhaM syAtsUtrepyuktaM maharSibhiH // 17 / / tatsUtraM yathA-mithyopadezarahobhyAkhyAna kUTalekhakriyAnyAsAphahArasAkAramantrabhedAH / . tatra mithyopadezAkhyaH pareSAM preraNaM yathA / ahamevaM na vakSyAmi vada tvaM mama manmanAt // 18 // rahobhyAkhyAnamekAnte guhyavArtAprakAzanam / pareSAM zaGkhyA kiJciddhetorastyatra kAraNam / / 19 / / kUTalekhakriyA sA syAdvaMcanArthaM lipima'SA / sA na sAkSAttathA tasyA mRSAnAcArasambhAt // 20 // kintu svalpA yathA kazcitkiJcitpratyUhanispRhaH / idaM madIyapatreSu madartha na lipIkRtam // 21 // nyAsasyApyapahAro yo nyAsApahAra ucyate / sopi parasya sarvasvaharo naiva svalakSaNAt // 22 / / kiJca kazcidyathA sArthaH kasyaciddhanino gRhe / sthApayitvAdhanAdIni svayaM sthAnAntaraM gataH // 23 // vadatyevaM sa lokAnAM purastAdiha ninhavAt / dhRtaM na me gRhe kizcittenA'mA'rthena gacchatA // 24 // ukto nyAsApahAraH sa prasiddho'narthasUcakaH / mRSAtyAgavratasyoccaiH doSaH syAtsarvatomahAn / / 25 // sAkAramantrabhedopi doSotIcArasaMjJakaH / na vaktavyaH kadAcidvai naiSThikaiH zrAvakottamaiH / / 26 // durlakSyamarthaM guhyaM yatpareSAM manasi sthitam / kathaMcidiGgitarjJAtvA na prakAzyaM vratArthibhiH // 27 // nanu caivaM madIyo'yaM grAmo dezo'thavA naraH / ityevaM yajagatsarvaM vadatyetanmRSA bacaH // 28 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvrata catuSkazIlasaptakavarNanam / maivaM pramattayogAdvai sUtrAdityanuvartate / tasyAbhAvAnna doSosti tadbhAve doSa eva hi // 29 // evaM saMvyavahArAya syAdadoSo nayAtmake / nAni ca sthApanAyAM ca dravye bhAve jagattraye // 30 // asti steyaparityAgo vrataM cANu tathA mahat / dezataH sarvatazvApi tyAgadvaividhyasambhavAt // 31 // tallakSaNaM yathA sUtre sUktaM sUtravizAradaiH / adattAdAnaM steyaM syAttadarthaH kathyate'dhunA // 32 // adattasya yadAdAnaM cauryamityucyate budhaiH / arthAtsvAmigRhItArthe saddravye netare punaH // 33 // anyathA sarvalokesminnativyAptiH pade pade / anagAraizca durvArA vizadbhirgopurAdiSu // 34 // sarvataH sarvaviSayaM dezatastrasagocaram / yato sAgAriNAM na syAjjalAdiparivarjanam // 35 // dezataHsteyasaMtyAgalakSaNaM gRhiNAM vratam / adattaM vastu nAdeyaM yasminnasti trasAzrayaH // 36 // rakSArthaM tasya kartavyA bhAvanAH paJca nityazaH / sarvato muninAthena dezataH zrAvakairapi // 37 // 103 tatsUtraM yathA-zUnyAgAravimocitAvAsa paroparodhAkaraNabhaikSyazuddhisaddharmAvisaMvAdAH paJca zUnyAgAreSu cAvAsA bhUbhRtAM gahvarAdayaH / tadindrAdivirodhena na vAstavyamihAmunA // 38 // kintu prAk prArthanAmitthaM kRtvA tatrApi saMvizet / prasIdAtratya bho deva ! paMcarAtraM vasAmyaham // 39 // niHsvAmitvena saMtyaktAH gRhAH santyudvasAhvayAH / prAgvadatrApi vasatiM na kuryAtkuryAdvA tathA // 40 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM svAmitvena vasatyAdi paraiH syAduparundhitam / paroparodhAkaraNamAhuH sUtravizAradAH // 41 // tatsvAminamanApRcchaya sthAtavyaM na gRhivrataiH / sthAtavyaM ca tamApRcchaya dIyamAnaM tadAjJayA // 42 // bhaikSyazuddhathavisaMvAdo bhAvanIyo vratArthinA / sarvato muninAthena dezato gRhamedhinA / / 43 // nAdeyaM kenaciddattamanyenAtatsvAminA / tatsvAminazca pracchannavRttyA tatsyAdadattavat // 44 // AtmadharmaH sadharmI syAdarthAjjaino vratAnvitaH / tena kArApitaM yAvajjinacaityagRhAdi yat / / 45 // tatrApi nivaseddhImAn kSaNaM yAvattadAjJayA / tadAjJAmantareNeha na sthAtavyamupekSayA // 46 // bhAvanApazcakaM yAvadatroktaM cAMzamAtrataH / svarNAdyapi ca nAdeyamadattaM vasanAdi vA // 47 // atrApi santyatIcArAH paJceti sUtrasammatAH / tyAjyA:steyaparityAgavratasaMzuddhihetave // 48 // uktaM ca-" stenaprayoga tadAhRtAdAna viruddharAjyAdikrama hInAdhikamAnonmAna pratirUpaka vyavahArAH / parasya preraNaM lobhAtsteyaM prati manISiNA / stenaprayoga ityuktaH steyAtIcArasaMjJakaH // 49 // apreritena kenApi dasyunA svayamAhRtam / - gRhyate dhanadhAnyAdi tadAhRtAdAnaM smRtam // 50 // nAdeyaM dIyamAnaM.vA puNyadAnena cApi tat / steyatyAgavratasyAsya svAminAtmahitaiSiNA // 51 // rAjJAjJApitamAtmetthaM yuktaM vA'yuktameva tat / kriyate na yadA sa syAviruddharAjyAtikramaH // 52 / / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / 105 kartavyo na kadAcitsa prakRtavratadhAriNA / AstAmamutra tenArtirihAnarthaparaMparA // 53 // kretuM mAnAdhikaM mAnaM vikretuM nyUnamAtrakam / hInAdhikamAnonmAnanAmAtIcArasaMjJakaH // 54 // sarvArambheNa tyAjyo'yaM gRhasthena vrtaarthinaa| ihaivAkIrtisantAnaHsyAdamutra ca duHkhadaH // 55 // nikSepaNaM samarthasya mahAghe vnycnaashyaa| 'pratirUpakanAmA syAd vyabahAro bratakSatau // 56 // steyatyAgavatArUDha deyaH zrAvakottamaiH / astyatIcArasaMjJopi sarvadoSAdhipo mahAn / / 57 // uktAticAranirmuktaM tRtIyavratamuttamam / avazyaM pratipAlyaM syAtparalokasukhAptaye // 58 // caturthaM brahmacaryaM syAvrataM devendravanditam / dezataH zrAvakaiAhyaM sarvato muninAyakaiH // 59 // dezatastagataM dhAgni sthitasyAsya sarAgiNaH / uditA dharmapatnI yA saivasevyA nacetarA // 60 / / brahmavratasya rakSArtha kartavyAH paJcabhAvanAH / tallakSaNaM yathA sUtre proktamatrApi cAhRtiH // 61 // __ tatsUtraM yathA-strIrAgakathAzravaNatanmanoharAGganirIkSaNapUrvasvAnusmaraNa vRSyeSTarasa svazarIrasaMskAratyAgAH paJca / prasiddhaM viTacaryAdi dampatyorvA mitho ratiH / anurAgastadvArtAyAM yoSidrAgakathAzrutiH // 62 // uktaM ca / ratirUpA tu yA ceSTA dampatyoH sAnurAgayoH / zRMgAraH sa dvidhA proktaH saMyogo vipralambhakaH / sa tyAjyo'paradampatyoH sambandhI bandhakAraNam / prItiH zRGgArazAstrAdau nAdeyA brahmacAribhiH // 63 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ___ lATIsaMhitAyAM cakSurgaNDAdharagrIvAstanodaranitambakAn / pazyettanmanoharAGganirIkSaNamatyAdarAt // 64 // na kartavyaM tadaGgAnAM bhASaNaM vA nirIkSaNam / kAyena manasA vAcA brahmANuvratadhAriNA / / 65 // rataM mohodayAtpUrvaM sArddhamanyAGganAdibhiH / tatsmaraNamatIcAraM pUrvaratAnusmaraNam // 66 // brahmacaryavratasyAsya doSoyaM sarvato mahAn / tyAjyo brahmapayojAMzumAlinA brahmacAriNA / / 67 // vRSamannaM yathA mASAHpayazceSTarasaH smRtaH / vIryavRddhikaraM cAnyattyAjyamityAdi brahmaNe // 68 // snehAbhyaGgAdisnAnAni mAlyaM mRk candanAni ca / kuryAdatyarthamAtraM ced brahmAtIcAradoSakRt // 69 / / svazarIrasaMskArAkhyo doSoyaM brahmacAriNaH / sarvato muninA tyAjyo dezato gRhamedhibhiH // 70 // bhAvanAH paJcanirdiSTAH sarvato munigocraa| tatrAzaktirgahasthAnAM varjanIyA svazaktitaH // 71 // lakSyante'trApyatIcArAH brahmacaryavratasya ye / paJcaiveti yathA sUtre sUktAH pratyakSavAdibhiH // 72 // ___ uktaM ca-paravivAhakaraNetvarikA parigRhItAparigRhItAgamanAnaGga-- krIDAkAmatIvrAbhinivezAH / paravivAhakaraNaM doSo brahmavratasya yaH / vyakto lokaprasiddhatvAtsugame prayAso vRthA // 73 // ayaM bhAvaH svasambandhiputrAdIMzca vivAhayet / paravargavivAhAMzca kArayennAnumodayet // 74 // itvarikA syAtpuMzcalI sA dvidhA prAgyathoditA / kAcitparigRhItA syAdaparigRhItA parA // 75 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / tAbhyAM sarAgavAgAdivapusparzo'thavA ratam / doSo'tIcArasaMjJo'pi brahmacaryasya hAnaye // 76 // doSazcAnaGgakrIDAkhyaH svapnAdau zukravicyutiH / vinApi kAminIsaGgAtkriyA vA kutsitoditA // 77 // kAmatIvrAbhinivezo doSotIcArasaMjJakaH / durdAntavedanAkrAntasmarasaMskArapIDitaH // 78 // nanu cAsti sa durvAro dustyAjyA mAnasI kriyA / brahmavratagRhItasya satotra vada kA gatiH // 79 // ucyate gatirasyAsti vRddhaiH sUtre pramANitA / yathA kathaMcinna tyAjyA nItA brahmavratakriyA // 80 // uktaM brahmavrataM sAGgamaticAravivarjitam / pAlanIyaM sadAcAraiH svargamokSasukhapradam // 81 // upAdhiparimANasya sadvidhizcAdhunocyate / sati yatroditAnAM syAdvratAnAM sthitisantatiH // 82 // munibhiH sarvatastyAjyaM tRNamAtraparigraham / tatsaMkhyA gRhibhiH kAryA sahiMsAdihAnaye // 83 // avazyaM draviNAdInAM parimANaM ca parigrahe / gRhasthenApi kartavyaM hiMsAvRSNopazAntaye // 84 // parimANe kRte tasmAdavamUrcchA pravartate / abhAvAnmUrcchAyAstUrddhavaM munitvamiva gIyate // 85 // tasmAdAtmocitAddravyAd hrAsanaM tadvaraM smRtam / anAtmocitasaMkalpAd hrAsanaM tannirarthakam // 86 // anAtmocitasaGkalpAd hrAsanaM yanmanISayA / kuryuryadvA na kuryurvA tatsarvaM vyomacitravat // 87 // pratyagrajanmanIhedamantyantAbhAvalakSaNam / tattyAgopi varaM kaizciducyate sAravarjitam // 88 // . 107 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 lATIsaMhitAyAM tatrotsargo nRparyAyasthitimAtrakRte dhanam / rakSaNIyaM vratasthaistaistyAjyaM zeSamazeSataH // 89 // . apavAdastUpAttAnAM vratAnAM rakSaNaM yathA / syAdvA na syAttu taddhAniH saMkhyAtavyastathopadhiH // 90 // rakSArthaM tadvatasyApi bhAvanAH paJca smmtaaH| bhAvanIyAzca tA nityaM yathA sUtrepi lakSitAH // 91 // tatsUtraM yathA-manojJAmanojJendriyaviSaya rAgadveSavarjanAni paJca / indriyANi sphuTaM paJca paJca tadviSayAH smRtAH / yathAsvaM tatparityAgabhAvanAH paJca nAmataH / / 92 // pazcasveSu manojJeSu bhAvanA rAgavarjanam / . . amanojJeSu teSUccairbhAvanA dveSavarjanam // 93 // ayamoM yadISTArthasaMyogosti zubhodayAt / tadA rAgo na kartavyo hiraNyAdyapakarSatA // 94 // athAniSTArthasaMyogo durdaivAjjAyate nRNAm / tadA dveSo na kartavyo dhanasaMkhyAtepsinA / / 95 // iSTAniSTAdizabdArthaH sugamatvAnna lakSitaH / rAgadveSau prasiddhau staH prayAsaH sugame vRthA // 96 // atrAtIcArasaMjJAH syuH doSAH saMkhyAvratasya ca / uditA sUtrakAreNa tyAjyA vratavizuddhaye // 97 / / __uktaM c-kssetrvaastuhirnnysuvrnndhndhaanydaasiidaaskupyprmaannaatikrmaaH| kSetraM syAdvasatisthAnaM dhAnyAdhiSThAnameva vA / gavAdyAgAramAtraM vA svIkRtaM yAvadAtmanA / / 98 // tato'tirikte lobhAnmU vRttiratikramaH / na kartavyo vratasthena kurvatopadhitucchatAm // 99 // 1 tyaagH| Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvrata catuSkazIlasaptakavarNanam / vAstu vastrAdisAmAnyaM tatsaMkhyAM kriyatAM budhaiH / atIcAranivRtyarthaM kAryo nAtikramastataH // 100 // hiraNyadhvaninA proktaM vajramauktikasatphalam / teSAM pramANamAtreNa kSaNAnmUrcchA pralIyate // 101 // atra suvarNazabdena tAmrAdirajatAdayaH / saMkhyA teSAM ca kartavyA zreyAnnAtikramastataH / / 102 / / dhanazabdo gavAdyarthaH syAccatuSpadavAcakaH / vidheyaM tatparimANaM tato nAtikramo varaH // 103 // dhAnyazabdena mudrAdi yAvadannakadambakam / vrataM tatparimANena vratahAniratikramAt // 104 // dAsakarmaratA dAsI krItA vA svIkRtA satI / tatsaMkhyA vratazuddhayarthaM kartavyA sAnatikramAt // 105 // yathA dAsI tathA dAsaH saMkhyA tasyApi zreyasI / zreyAnatikramo naiva hiMsA tRSNopavRMhaNAt // 106 // kupyazabdo ghRtAdyarthastadbhANDaM bhAjanAni vA / teSAmapyalpIkaraNaM zreyase syAdvatArthinAm // 107 // uktAH saMkhyAvratasyAsya doSAH saMkSepato mayA / parihAryAH prayatnena saMkhyANuvratadhAriNA // 108 // proktaM sUtrAnusAreNa yathANuvratapaJcakam / guNatratatrayaM vaktumutsahedadhunA kaviH // 109 // digdezAnarthadaNDAnAM viratiH syAdguNavratam / ekatvAdviratezvApi tredhA viSayabhedataH // 110 // digviratiryathA nAma dikSu prAcyAdikAsu ca / gamanaM pratijAnIte kRtvA sImAnamArhataH // 111 // santyatra viSayAH sImnaH vananIvRnnagApagAH / anu tAnavadhiM kRtvA gacchedavana tadbahiH // 112 // 109. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 lATIsaMhitAyAM pUrvasyAM dizi gacchAmi yAvadgaGgAmbu kevalam / tadvahivapuSAnena na gacchAmi sacetanaH / / 113 // evaM kRtapratijJasya saMvaraH pApakarmaNaH / tadvahiH sarvahiMsAyA abhAvAttanmuneriva // 114 // paripATyAnayodIcyA pazcimAyAM dizi smRtAH / maryAdo madhazcApi dakSiNasyAM vidikSu ca // 115 // tatkaraNe mahacchyo hiMsA tRSNAdvayAtyayAt / karaNIyaM tato'vazyaM zrAvakaivratadhAribhiH / / 116 // santi tatrApyatIcArAH paJceti sUtrasAdhitAH / sAvadhAnatayA tyAjyAstepi tadvatasiddhaye // 117 // tatsUtraM yathA-UdhvAdhastiryagvyatikrama kSetravRddhismRtyantarAdhAnAni / uccairdhAtrIdharArohe bhavedU vyatikramaH / agAdhabhUdharAvezAdvikhyAto'dhovyatikramaH // 118 / / kvacidikkoNadezAdau kSetre dIrghAdhvavartini / kAraNAdgamanaM lobhAdbhavettiryagvyatikramaH // 119 // yathA satyamitaH krozaH zataM yAvadgatirmama / krozA mAlavadezIyA kSetravRddhizca dUSaNam / / 120 // smRtaM smRtyantarAdhAnaM vismRtaM ca punaH smRtam / dUSaNaM digvirateH syAdanirNItamiyattayA // 121 // procitA dezaviratiryAvatkAlAtmavartinI / tatparyAyAH kSaNaM yAmadinamAsartRvatsarAH // 122 // tadviSayo gatityAgastathA cAzanavarjanam / maithunasya parityAgo yadvA maunAdidhAraNam // 123 // yathAdya yadi gacchAmi prAcyAmeveti kevalam / kAraNAnnApi gacchAmi zeSaditritayevazAt // 124 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / yathA vA yAvadadyAhni bhUyAnme'nazanaM mahat / yadvA tatrApi rAtrau ca brahmacarya mamAstu tat // 125 // yathA vA varSAsamaye cAturmAse'tha yogivat / itaH sthAnAnna gacchAmi kvApi dezAntare javAt / / 126 // paripATyAnayA yojyA vRttiH syAdbahuvistarA / kartavyAca yathAzakti mAteva hitakAriNI // 127 // paJcAticArasaMjJAH syurdoSAH sUtroditA budhaiH / dezaviratirUpasya vratasyApi malapradAH // 128 // tatsUtraM yathA-AnayanapreSyaprayogazabdarUpAnupAtapudgalakSepAH / / Atma saGkalpitAdezAdvahiHsthitasya vastunaH / AnayetIGgitaiH kizcid jJApanAnayanaM matam // 129 // uktaM kenApyanuktena svayaM taccAnayAmyaham / evaM kurviti niyogo preSyaprayoga ucyate // 130 // zabdAnupAtanAmApi doSotIcArasaMjJakaH / saMdezakAraNaM dUre tavyApArakarAn prati // 131 // doSo rUpAnupAtAkhyo vratasyAmuSya vidyate / svAGgAGgadarzanaM yadvA samasyA cakSurAdinA // 132 // asti pudgalanikSepanAmA doSotra saMyame / ito vA preSaNaM tatra patrikAhemavAsasAm // 133 // uktAtIcAranirmuktaM syAdezavirativratam / kartavyaM vatinAvazyaM hiMsAtRSNAdihAnaye / / 134 // vrataM cAnarthadaNDasya viratirgRhamedhinAm / dvAdazavratavRkSANAmetanmUlamivAdvayam // 135 // ekasyAnarthadaNDasya parityAgo na dehinAm / vratitvaM syAdanAyAsAnnAnyathAyAsakoTibhiH // 136 / / svArthaM cAnyasya saMnyAsaM vinA kuryAnna karma tat / svArthazvAvazyamAtrAtmA svArthaH sarvo na sarvataH // 137 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM mmmmmmmmmmmm yathAnAma vinodArthaM jalAdi vanakrIDanam / kAyena manasA vAcA tadbhedA bahavaH smRtAH / / 138 // kRtakAritAnumananaistrikAla viSayaM manovacaHkAyaiH / parihRtya karmasakalaM paramaM naiSkarmyamavalambet // 139 // doSAH sUtroditAH paJca santyatIcArasaMjJakAH / anarthadaNDatyAgasya vratasyAsyApi dUSikAH // 140 / / tatsUtraM yathA-kandarpakautkucyamaukharyAsamIkSyAdhikaraNopabhogaparibhogAnarthakyAni / asti kandarpanAmApi doSaH proktavratasya yH| rAgodrekAtprahAsAhimizrIvAgyoga ityapi // 141 // doSaH kautkucyasaMjJosti duSTakAyakriyAdiyuk / parAGgasparzanaM svAGgairIdanyAGganAdiSu // 142 / / maukharyadUSaNaM nAma rataprAyaM vacaHzatam / atIva garhitaM dhASTAdyadvAtyarthaM prajalpanam // 143 // asamIkSyAdhikaraNamanalpIkaraNaM hi yat / arthAtsvArthamasamIkSya vastuno'navadhAnataH // 144 // yathAhArakRte yAvajjalenAsti prayojanam / netavyaM tAvadevAtra dUSaNaM cAnyathoditam // 145 // bhujyate sakRdevAtra syAdupabhogasaMjJakaH / yathA mRkcandanaM mAlyamannapAnauSadhAdi vA // 146 // paribhogaH samAkhyAto bhujyate yatpunaH punaH / yathA yoSidalaMkAravastrAgAragajAdikam / / 147 // AnarthakyaM tayoreva syAdasaMbhavinoyoH / anAtmocitasaMkhyAyAH karaNAdapi dUSaNam // 148 // yathA dInazca durbhAgyo vastusaMkhyAM cikIrSati / gRhNAmyazAzvataM yAvanna gRhNAmi tatodhikam // 149 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / 113 wwwwwwwww mmmm nirdiSTAnarthadaNDasya viratirnAmnA guNavratam / atIcAravinimukta nUnaM niHzreyase bhavet / / 150 // zikSAvratAni catvAri santi syAdgRhamedhinAm / itastAnyapi vakSyAmi pUrvasUtrAnatikramAt // 151 // tatsUtraM yathA-sAmAyikaproSadhopavAsopabhogaparibhogaparimANAtithisaMvibhAgavratasampannazca / arthAtsAmAyikaH proktaH sAkSAtsAmyAvalambanam / tadarthaM vyavahAratvAtpAThaH kAlAsanAdimAn // 153 // tatsUtraM yathAsamatA sarvabhUteSu saMyame zubhabhAvanA / ArtaraudraparityAgastaddhi sAmAyikavratam // 1 // tadarthAtprAtarutthAya kuryAdAtmAdicintanam / . ekohaM zuddha cidrUpo nAhaM paudgalikaM vapuH // 154 // cintanIyaM tatazcitte sUkSmaM SaDdravyalakSaNam / tataH saMsAriNo muktvA jIvAzcintyA dvidhArthataH // 15 // tatra saMsAriNo jIvAzcaturgati nivaasinH| karmanokarmayuktatvAd yAyino'tIva duHkhitAH // 15 // pUrvakarmodayAdbhAvasteSAM rAgAdisaMyutaH / jAyate zuddhasaMjJo yastasmAdvandhosti karmaNAm // 156 // evaM pUrvAparIbhUto bhAvazcAnyonyahetukaH / zakyate na pRthak kartuM yAvatsaMsArasaMjJakaH // 157 / / .. evaM vA'nAdisantAnAdbhamatisma ctugtau| janmamRtyujarAtaGkaduHkhAkrAntaH sa prANabhRt // 15 // tatra kazcana bhavyAtmA kAlalabdhivazAdiha / / kRtsnakarmakSayaM kRtvA saMsArAddhi pramucyate // 15 // asti saddarzanajJAna cAritrANyatra kAraNam / ... 8 lA. saM. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 lATIsaMhitAyAM hetusteSAM samutpattau kAlalabdhiH paraM svataH // 16 // ityAdi jagatsarvaM svaM cintayettanmuhurmuhuH / nUnaM saMvegavairAgyavarddhanAya mahAmatiH // 161 / - uktaM ca-jagatkAyasvabhAvau vA saMvegavairAgyArtham / cintanAnantaraM ceti cintayedAtmano gatim / kohaM kutaH samAyAtaH ka yAsyAmi javAditaH // 163 // heyaM kiM kimupAdeyaM mama zuddhacidAtmanaH / kartavyaM kiM mayA tyAjyamadhunA jIvanAvadhi // 163 // iti cintayatastasya saMvego jAyate guNaH / saMsArabhavabhogebhyo vairAgyaM copavRMhati // 164 // tataH sAdhusamAdhizca sAmAyikavratAnvitaH / / tataH sAmAyikI kriyAM kuryAdvA zalyavarjitaH // 16 // tajjinendraguNastotraM paThetpadyAdilakSaNam / siddhAnAmatha sAdhUnAM kuryAtsopi guNastutim // 166 // tatohadbhAratI stutvA jagacchAntimadhIya ca / / kSaNaM dhyAnasthito bhUtvA cintayecchuddhacinmayam // 167 // tataH sampUrNatAM nItvA dhyAnaM kAlAnatikramAt / saMstutAnAM yathAzakti tatpUjAM kartumarhati / / 169 // snAnaM kuryAtprayatnena saMzuddhaiH praasukodkaiH| / gRhNIyAddhautavastrANi dRSTipUtAni prAyazaH // 16 // tataH zanaiH zanairgatvA svasadmasthajinAlaye / dravyANyaSTau jalAdIni samyagAdAya bhAjane // 17 // tatrasthAna jinavimbAMzca siddhayantrAn samarcayet / darzanajJAnacAritratrayaM sthApya samarcayet // 171 // zeSAnapi yathAzakti guNAnapyarcayevratI / atra saMkSepamAtratvAduktamullakhato mayA // 172 / / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / *rmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm 'astyatra paJcadhA pUjA mukhymaahvaanmaatrikaa| pratiSThApanasaMjJAtha sannidhIkaraNaM tathA // 171 // tataH pUjanamatrAsti tato nAma visarjanam / / paJcadheya samAkhyAtA paJcakalyANadAyinI // 17 // tadvidhizcAtra nirdiSTumarhannapyupalakSitaH / / smRteH saMkSepasaMketAdvidhezcAtIva vistarAt // 17 // evamityAdyavazyasyAlkartavyaM vrtdhaaribhiH| ' asti cedAtmasAmarthyaM kuryAcApyaparaM vidhim // 176 arcayeJcaityavezmasthAnahadvimbAdikAnapi / ... sUryupAdhyAyasAdhUMzca pUjayedbhaktito vratI / / 177 // tato munimukhodgINaM proktaM vA sadmasUribhiH / dharmasya zravaNaM kuryAdAdarAda jJAnacakSuSe // 17 // / gRhakArya tataH kuryAdAtmanindAdimAnayam / tato madhyAhnike prApte bhUyaH kuryAdamuM vidhim // 17 // atithisaMvibhAgasya bhAvanAM bhAvayedapi / madhyAhnAdISadarvAgvai nAtaH kAlAdyatikrame // 180 // bhojayitvA svayaM yAvatkSaNaM zete sukhaashyaa| dhArayeddharmazravaNaM pUrvAhne yacchrataM smRteH // 18 // UhApohopi kartavyaH sArdhaM cApi sadharmibhiH / asti ced jJAnasAmarthya kArya zAstrAvalokanam // 183 // gRhakArya tataH kuryAdbhayaH saMdhyAvadheriha / tataH sAyaMtane prApte kuryAtsAmAyikI kriyAm // 18 // kizcAparAhnake kAle jinabimbAn prAgarcayet / tataH sAmAyikaM kuryAduktena vidhinA vratI // 18 // tatazca zayanaM kuryAdhathAnidraM yathocitam / nizIthe punarutthAya kuryAtsAmAyikI kriyAm // 18 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 lATIsaMhitAyAM tatrArddharAtrake pUjAM na kuryAdahatAmapi / hiMsAhetoravazyaM syAdrAtrau pUjAvivarjanam // 18 // evaM pravartamAnazca sAgAro vratavAniha / svargAdisampado bhuktvA nirvANapadabhAgbhavet // 18 // sAmAyikavratasyApi paJcAtIcArasaMjJakAH / doSAH santi prasiddhAste tyAjyAH sUtroditA yathA // 184 / / tatsUtraM yathA-yogaduSpraNidhAnAnAdarasmRtyanupasthAnAni / sAmAyikAditonyatra manovRttiryadA bhavet / manoduSpraNidhAnAkhyo doSotIcArasaMjJakaH // 19 // vAgyogopi tatonyatra hungkaaraadiprvrtt| vacoduSpraNidhAnAkhyo doSotIcArasaMjJakaH // 196 // kAyayogastatonyatra hastasaMjJAdidarzane / vartate tadatIcAraH kAyaduSpraNidhAnakaH // 191 // yadA''lasyatayA mohAtkAraNAdvA pramAdataH / anutsAhatayA kuryAttadA'nAdaradUSaNam // 19 // asti smRtyanupasthAnaM dUSaNaM prakRtasya yat / nyUnaM varNaiH padairvAkyaiH paThyate yatpramAdataH // 194 / khyAta sAmAyikaM nAma vrataM caannuvrtaarthinaam| ' atIcAravinirmuktaM bhavetsaMsAravicchide // 194 // syAtproSadhopavAsAkhyaM vrataM ca paramauSadham / janmamRtyujarAtaGkavidhvaMsanavicakSaNam / / 195 // caturdAzanasaMnyAso yAvadyAmAzca SoDaza / sthitiniravadyasthAne vrataM proSadhasaMjJakam / / 196 // kartavyaM tadavazyaM syAtparvaNyAM proSadhavratam / aSTamyAM ca caturdazyAM yathAzaktyapi cAnyadA // 29 // dhAraNAhni trayodazyAM madhyAhne kRtabhojanaH / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasaptakavarNanam / tiSThetsthAnaM samAsAdya nIrAgaM niravadyakam // 19 // tatraiva nivasedra rAtrI jAgarUko ythaavlm| /" prAtarAdidinaM kRtsnaM dharmadhyAnainayedbatI // 14 jalapAnaM niSiddhaM syAnmunivattatra proSadhe / / na niSiddhA'niSiddhA syAdarhatpUjA jalAdibhiH // 207 // yadA sA kriyate pUjA na doSosti tadApi vai / na kriyate sA tadApyatra doSo nAstIha kazcana // 201 // evamityAdi tatraiva nItvA rAtriM sa dharmadhIH / kRtakriyo'zanaM kuryAnmadhyAhne pAraNAdine / 203 // brahmacaryaM ca kartavyaM dhAraNAdi dinatrayam / parayoSinniSiddhA prAgidaM tvAtmakalatrake // 20 // syuH proSadhopavAsasya doSAH paJcoditAH smRtau / nirasyAste vratasthaistaiH sAgArairapi yatnataH / / 204 // tatsUtraM yathA-apratyavekSitApramorjitotsargAdAnasaMstaropakramaNAnAdarasmRtyanupasthAnAni / jIvAHsanti navA santi kartavyaM pratyavekSaNam / cakSurvyApAramAtraM syAtsUtrAttallakSaNaM yathA // 20 // pramArjanaM ca mRdubhiH yathopakaraNaiH kRtam / / utsargAdAnasaMstaraviSayaM copavRMhaNam // 206 // apratyavekSitaM tatra yathA syAdapramArjitam / / mUtrAdyutsarga evAsti doSa: proSadhasaMyame // 20 // yathotsargastathAdAnaM saMstaropakramastathA / tannAmAno vyatIcArA doSAH proktA vratasya te // 20 // jJeyaH pUrvoktasaMdarbhAdanutsAhopyanAdaraH / proSadho poSitasyAsya doSotIcArasaMjJakaH // 20 // syAtsmRtyanupasthAnaM dUSaNaM proSadhasya tat / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 lATIsaMhitAyAM anaikAgryaM tadeva syAllakSaNAdapi lakSaNam // 21 // proSadhopavAsasyAtra lakSaNaM kathitaM mayA / itaH saMkhyopabhogasya paribhogasya cocyate // 211 // nirdiSTaM lakSaNaM pUrvaM paribhogopabhogayoH / tayoH saMkhyA prakartavyA sAgAraivratadhAribhiH // 213 / / santi tatrApyatIcArAH pazca sUtroditA budhaiH / parihAryAH prayatnena zrAvakairdharmavedibhiH // 213 // __ tatsUtraM yathA-sacittasabandhasanmizrAbhiSavaduHpakkAhArAH / cikIrSannapi tatsaMkhyAM sacittaM yo na muJcati / doSaH sacittasaMjJosya bhavetsaMkhyAvratasya saH // 214 // tathAvidhopi yaH kazciccetanAdhiSThitaM ca yat / vastusaMkhyAmakurvANo bhavetsambandhadUSaNam // 21 // mizritaM ca sacittena vastujAtaM ca vstunaa| / svIkurvANopyatIcAraM sanmizrAkhyaM ca na tyajet // 2 AhAraM snigdhagrAhiMzca ? durjaraM jaTharAgninA / asaMkhyAtavatastasya doSo duSpakkasaMjJakaH // 21 // uktAticAranirmuktaM pribhogopbhogyoH| / saMkhyAvataM gRhasthAnAM zreyase bhavati dhruvam // 21 // atithisaMvibhAgAkhyaM vratamasti vrtaarthinaam| sarvavrataziroratnamihAmutra sukhapradama // 21 // ISannyUne ca madhyAhne kuryAd dvArAvalokanam / dAtukAmaH supAtrAya dAnIyAya mahAtmane // 22 // tatpAtraM trividhaM jJeyaM tatrApyutkRSTamAdimam / dvitIyaM madhyamaM jJeyaM tRtIyaM tu jaghanyakam // 222 // uktaM c| utkRSTapAtramanagAramaNuvratADhayaM madhyaM vratena rahitaM sudRzaM jaghanyam / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNuvratacatuSkazIlasasakavarNanam / nidarzanaM vratanikAyayutaM kupAtraM yugmojjhitaM naramapAtramidaM hi viddhi / eteSvanyatamaM prApya dAnaM deyaM yathAvidhi / prAsukaM zuddhamAhAraM vinayena samanvitam // 223 // pAtrAlAbhe yathAcitte pazcAttApaparo bhavet / adhame viphalaM janma bhUyobhUyazca cintayet // 224 // kupAtrAyApyapAtrAya dAnaM deyaM yathAyatham / kevalaM tatkRpAdAnaM deyaM pAtradhiyA na hi / / 225 // -- asti sUtroditaM zuddhaM tatrAtIcArapazcakam / . atithisaMvibhAgAkhyavratarakSArtha parityajet / / 226 // ___ tatsUtraM yathA-sacittanikSepApidhAnaparavyapadezamAtsaryakAlAtikramAH / sacitte padmapatrAdau nikSepo'nnAdivastunaH / doSaH sacittanikSepo bhavedanvarthasaMjJakaH // 227 // apidhAnamAvaraNaM sacittena kRtaM yadi / syAtsacittApidhAnAkhyaM dUSaNaM vratadhAriNaH // 228 // AsmAkInaM susiddhAnnaM tvaM prayaccheti yojanam / . doSaH paropadezasya karaNAkhyo vratAtmanaH // 229 // prayacchannacchamannAdi garvamudbahate yadi / dUSaNaM labhate sopi mahAmAtsaryasaMjJakam // 230 // ISannyUnAcca mdhyaanhaadaankaalaaddhothvaa| UrddhaM tadbhAvanAhetordoSaH kAlavyatikramaH // 231 // etairdoSairvinirmuktaM pAtrebhyo dAnamuttamam / atithisaMvibhAgAkhyavrataM tasya sukhAptaye / / 232 / / yathAtmajJAnamAkhyAtaM saMkhyAvratacatuSTayam / asti sallekhanA kAryA tadvato mAraNAntakI / / 233 / / sosti sallekhanAkAlo jIrNe vayasi cAthavA / / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - lATIsaMhitAyAM daivAddhoropasarge'pi roge'sAdhyatare'pi ca // 234 // krameNArAdhanAzAstraproktena vidhinA vratI / vapuSazca kaSAyANAM jayaM kRtvA tanuM tyajet // 235 // dhanyAste vIrakarmANo jJAninaste vratAvahAH / yeSAM sallekhanAmRtyuH niSpratyUhatayA bhavet // 236 / / doSAH sUtroditAH paJca santyatIcArasaMjJakAH / antyasallekhanAyAste saMtyAjyAH pAralaukikaiH // 237 // ___ tatsUtraM yathA-javitamaraNAzaMsA mitrAnurAgasukhAnubandhanidAnAni / AzaMsA jIvite mohAd yathecchedapi jIvitam / yadi jIvye varaM tAvadoSo'yaM yatsamasyate // 238 / AzaMsA maraNe cApi yathecchenmaraNaM drutam / varaM me maraNaM tUrNaM muktaH syAM duHkhasaMkaTAt // 239 // doSo mitrAnurAgAkhyo yannecchenmaraNaM kacit / purastAnmitrato mRtyuvaraM pazcAnna me varam // 240 // doSaH sukhAnubandhAkhyo yathAtrAsmIha duHkhavAn / mRtvApi vratamAhAtmyAd bhaviSye'haM sukhI kacit // 241 // doSo nidAnabandhAkhyo yathecchenmaraNaM kudhIH / bhaveyaM vratamAhAtmyAdasya ghAtAya tatparaH // 242 // yadi vA maraNaM cecchenmohodrekAtsa mUDhadhIH / bhaveyaM copakArAya mitrasyAsya vratAditaH / / 243 // yadivA maraNaM cecchedajJAnAdvA sukhaashyaa| bhUyAnme vratamAhAtmyAtsvargazrIradvivAdinI // 244 // etairdoSairninirmuktamantyasallekhanAvratam / svargApavargasaukhyAnAM sudhApAnAya jAyate // 245 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 , sAmAyikAdi pratimAvarNanam / uktA sallekhanopetA dvAdazaktabhAvanAH / etAbhivratapratimA pUrNatAM yAti susthitA // 246 // iti zrIsyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada vidvanmaNirAjamalla viracitAyAM zrAvakAcArAparanAma lATIsaMhitAyAM sAdhuzrI dUdAtmaja phAmana manaHsarojAravindavikAzanakamArtaNDamaNDalAyamAnAyAM mRSAtyAgAdilakSaNANuvratacatuSka guNavratatrika zikSAvrata catuSTaya pratimA pratipAdakaH SaSThaH srgH| atha saptamaH srgH| dvAdazavratarUpaM yad vrataM sadgRhamedhinAm / sAdhudUdAGgajoddhArabhUyAdvo nAmaphAmanaH / / 1 // ityaashiirvaadH| dvAdazavratazuddhasya vizuddhezvAtizAyinaH / .. yuktamutkRSTAcaraNamicchatastatpadaM mude // 1 // syAtsAmAyikapratimA nAmnA cApyastisaMkhyayA / tRtIyA vratarUpA syAtkartavyA vezmazAlibhiH // 2 // vratAnAM dvAdazaM cAtra pratipAlyaM yathoditam / vizeSAdapi kartavyaM samyak sAmAyika vratam // 3 // nanu vratapratimAyAmetatsAmAyikavratam / tadevAtra tRtIyAyAM pratimAyAM tu kiM punaH // 4 // satyaM kintu vizeSosti prasiddhaH paramAgame / sAticAraM tu tatra syAdatrAtIcAravivarjitam / / 5 // kiJca tatra trikAlasya niyamo nAsti dehinAm / atra trikAlaniyamo munemUlaguNAdivat // 6 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 lATIsaMhitAyAM tatra hetuvazAtkApi kuryAtkuryAnnavA kacit / sAticAravratatvAdvA tathApi na vratakSatiH // 7 // anAvazyaM trikAlepi kArya sAmAyikaM jagat / anyathA vratahAniH syAdatIcArasya kA kathA // 8 // anyatrApyevamityAdi yAvadekAdazasthitiH / vratAnyeva viziSyante nArthAdarthAntaraM kacit // 9 // zobhate'tIva saMskArAt sAkSAdAkarajo mnniH|| saMskRtAni vratAnyeva nirjarAhetavastathA // 10 // syAtproSadhopavAsAkhyA caturthI pratimA shubhaa| kartavyA nirjarAhetuH saMvarasyApi kAraNam // 11 // astyatrApi samAdhAnaM veditavyaM taduktavat / sAticAraM ca tatra syAdatrAtIcAravarjitam // 12 / / dvAdazavratamadhyepi vidyate proSadhaM vratam / tadevAtra samAkhyAtaM vizeSastu vivakSitaH // 13 / / avazyamapi kartavyaM caturthapratimAvatam / karmakAnanakoTInAmasti dAvAnalopamam // 14 // paJcamI pratimA cAsti vrataM sAgAriNAmiha / / tatsacivaparityAgalakSaNaM bhakSyagocaram / / 15 / / itaHpUrvaM kadAcidvai sacittaM vastu bhakSayet / itaH paraM sa nAsnuyAtsacittaM tajalAdyapi / / 16 / / bhakSaNe'tra sacittasya niyamo na tu sparzane / tatsvahastAdinA kRtvA prAsukaM cAtra bhojayet // 17 // rAtribhaktaparityAgalakSaNA pratimAsti saa| vikhyAtA saMkhyayA SaSThI samasthazrAvakocitA // 18 // itaHpUrvaM kadAcidvA payaHpAnAdi syAnnizi / itaH paraM parityAgaH sarvathA payasopi tat // 19 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 sAmAdikAdipratimAvarNanam / marrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrm yadvA vidyate nAtra gandhamAlyAdilepanam / / nApi rogopazAntyarthaM tailAbhyaGgAdi karmatat // 20 // kiJca rAtrau yathA bhuktaM varjanIyaM hi sarvadA / divA yoSivrataM cApi SaSThasthAnaM parityajet // 21 // asti tasyApi janmAI brahmacaryAdhivAsitam / tadarddhasarvasanyAsasanAthaM phalavanmahat / / 22 / / nahi kAlakalaikApi kAcittasyAsti niSphalA / manye sAdhuH sa evAsti kRtI sopIha buddhimAn // 23 // saptamI pratimA cAsti brahmacaryAhvayA punaH / ... yatrAtmayoSitazcApi tyAgo niHzalyacetasaH // 24 / / kAyena manasA vAcA trikAlaM vanitAratam / kRtAnumananaM cApi kAritaM tatra varjayet // 25 // asti hetubazAdeSa gRhastho munirarthataH / . brahmacaryavrataM yasmAd durdharaM vratasantatau / / 26 / / hetustatrAsti vikhyAtaH pratyAkhyAnAvRteryathA / vipAkAtkarmaNaH sopi netuM nAhati tatpadam // 27 // udayAtkarmaNo nAnyaM kartunAlamayaM janaH / kSutpipAsAdi duHkhaM ca soDhuM na kSamate yataH // 28 // tato'zakyaH gRhatyAgaH samanyevAtra tiSThate / vairAgyasya parAM kASThAmadhirUDhaH sa zuddhadhIH // 29 // itaH prabhRti sarvepi yAbadekAdazasthitiH / iyadvastrAvRtAzcApi vijJeyA munisannibhAH // 30 // aSTamI pratimA sAdya provAca vadatAM vrH| sarvato dezatazcApi yatrArambhasya varjanam // 31 // itaH pUrvamatIcAro vidyate badhakarmaNaH / sacittasparzanatvAdvI svahastenAmbhasAM yathA // 32 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 lATIsaMhitAyAM itaH prabhRti yadvyaM sacittaM salilAdivat / na sparzati svahastena vahvArambhasya kA kathA // 33 // tiSThetsvabandhuvargANAM madhyepyanyatamAzritaH / siddhaM bhaktyAdi bhuJjIta yathAlabdhaM muniryathA // 34 // kApi kenAvahUtasya bandhunAthasadharmiNA / tadgahe bhuJjamAnasya na doSo na guNaH punaH // 35 / / kiJcAyaM sadmasvAmitve vartate vratavAnapi / avogAdazamasthAnAnnAparAnnaparAyaNaH // 36 / / prakSAlanaM ca vastrANAM prAsukena jalAdinA / kuryAdvA svasya hastAbhyAM kArayedvA sadharmiNA / / 37 / / bahupralapitenAlamAtmArthaM vA parAtmane / yatrArambhasya lezosti na kuryAttAmapikriyAm // 38 // navamaM pratimAsthAnaM vrataM cAsti gRhAzraye / yatra svarNAdidravyasya sarvatastyajanaM smRtam // 39 // itaH pUrvaM suvarNAdisaMkhyAmAtrApakarSaNaH / itaprabhRtivittasya mUlAdunmUlanaM vratam // 40 // astyAtmaikazarIrArthaM vasravezmAdi svIkRtam / dharmasAdhanamAtraM vA zeSaM niHzeSaNIyatAm / / 41 / / syAtpurastAdito yAvatsvAmitvaM sadmayoSitAm / tatsarvaM sarvatastyAjyaM niHzalyaM jIvanAvadhi / / 42 / / zeSo vidhistu sarvopi jJAtavyaH paramAgamAt / sAnuvRttaM vrataM yAvatsarvatraivaiSa nizcayaH // 43 // vrataM dazamasthAnasthamananumananAhvayam / yatrAhArAdiniSpattau deyA nAnumatiH kacit // 44 // AdezonumatizcAjJA saivaM kurvitilakSaNA / yadvA svataH kRtenAdau prazaMsAnumatiH smRtA // 45 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAdikAdi pratimAvarNanam / 125. ayaM bhAvaH svataH siddhaM yathAlabdhaM samAharet / tapazcecchAnirodhAkhyaM tasyaiva kila saMvaraH // 46 // idamidaM kuru maivedamityAdezaM na yacchati / munivatprAsukaM zuddhaM yAvadannAdi bhojayet / / 47 // gRhe tiSThed detasthopi soyamarthAdapi sphuTam / ziraH kSaurAdi kuryAdvA na kuryAdvA yathAmatiH // 48 // adya yAvadyathAliGgo nApi veSadharo manAk / zikhAsUtrAdi dadhyAdvA na dadhyAdvA yathecchayA / / 49 // tiSTheddevAlaye yadvA gehe sAvadhavarjite / svasambandhigRhe bhuMkte yadvAhUtonyasadmani // 50 // evamityAdidigmAtraM vyAkhyAtaM dazamavratam / punaruktabhayAdatra noktamuktaM punaH punaH // 51 // vrataM caikAdazasthAnaM nAmnAnuddiSTabhojanam / arthAdISanmunistadvAnirjarAdhipatiH punaH // 52 // samuddizya kRtaM yAvadannapAnauSadhAdi yat / jAnanevaM na gRhNIyAnnUnamekAdazavratI // 53 / / sarvatosya gRhatyAgo vidyate sanmuneriva / tiSTheddevAlaye yadvA vane ca munisannidhau // 54 // utkRSTaH zrAvako dvedhA kssullkshcailkstthaa| ekAdazavratasthau dvau sto dvau nirjarako kramAt // 55 // uktaM ca / eyArammihANe ukkiho sAvao have duviho / vaccheyadharo paDhamo kovINapariggaho bidio // tatrailakaH sa gRhNAti vastraM kaupInamAtrakam / loca smazruzirolomnAM picchikAM ca kamaNDalum / / 56 // pustakAdyupadhizcaiva sarvasAdhAraNaM yathA / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 lATIsaMhitAyAM sUkSmaM cApi na gRhNIyAdISatsAvadyakAraNam // 57 // kaupInopadhimAtratvAd vinA vaacNymikriyaa| vidyate cailakasyAsya durddharaM vratadhAraNam // 58 // tiSThecaityAlaye saMghe vane vA munisannidhau / niravadye yathAsthAne zuddhe zUnyamaThAdiSu // 59 // pUrvoditakramaNaiva kRtakAvadhAvanAt / ISanmadhyAhnakAle vai bhojanArthamaTetpure // 60 // IryAsamitisaMzuddhaH pryttedgRhsNkhyyaa| dvAbhyAM pAtrasthAnIyAbhyAM hastAbhyAM paramabhuyAt / / 61 / / dadyAddharmopadezaM ca nirvyAja muktisAdhanam / tapo dvAdadhA kuryAtprAyazcittAdi vAcaret // 62 / kSullakaH komalAcAraH zikhAsUtrAGkito bhavet / ekavastraM sakaupInaM vastrapicchakamaNDalum // 63 // bhikSApAtraM ca gRhNIyAtkAsyaM yadvApyayomayam / eSaNAdoSanirmuktaM bhikSAbhojanamekazaH // 64 // kSauraM zmazruzirolomnAM zeSaM pUrvavadAcaret / atIcAre samutpanne prAyazcittaM samAcaret // 65 // yathA nirdiSTakAle sa bhojanArthaM ca paryaTet / pAtre bhikSAM samAdAya paJcAgArAdihAlivat // 66 // tatrApyanyatame gehe dRSTA prAsukamambukam / kSaNaM cAtithibhAgAya saMprekSyAdhvaM ca bhojayet // 67 // daivAtpAtraM samAsAdya dadyAdAnaM gRhasthavat / taccheSaM yatsvayaM bhuMkte nocetkuryAdupoSitam // 68 // kiJca gandhAdidravyANAmupalabdhau sadharmibhiH / arhadvimbAdisAdhUnAM pUjA kAryA mudAtmanA // 69 // kiJcAtra sAdhakAH kecitkecidgUDhAhvayAH punaH / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAdikAdi pratimAvarNanam / 127 vANaprasthAkhyakAH kecitsarve tadvezadhAriNaH // 70 // kSullakIvakriyA teSAM nAtyugraM nAtIva mRduH / madhyavartivrataM tadvatpazca gurvAtmasAkSikam / / 71 / / asti kazcidvizeSotra sAdhakAdiSu kAraNAt / / agRhItavratAH kuryuvratAbhyAsaM vratAzayAH // 72 // samabhyastavratAH kecid vrataM gRhNanti sAhasAt / na gRhNanti vrataM kecid gRhe gacchanti kAtarAH / / 73 // . evamityAdi digmAtraM mayA proktaM gRhivatam / dRgAyekAdazaM yAvat zeSaM jJeyaM jinAgamAt // 74 // astyuttaraguNaM nAmnAM tapo dvAdazadhA matam / / sUcImAtraM pravakSyAmi dezato vratadhAriNAm // 75 // tatsUtraM yathA-anazanAvamodaryavRttiparisaMkhyAnarasaparityAga viviktazayyAsana kAyaklezA bAhyaM tapaH / khAdyAdicatuddhAhArasanyAso'nazanaM matam / kevalaM bhaktasalilamavamodaryamucyate // 76 // tricatuHpaJcaSaSThAdivastUnAM saMkhyayA'zanam / sadmAdisaMkhyayA yadvA vRttisaMkhyA pracakSyate / / 77 / / madhurAdirasAnAM yatsamastaM vyastameva vA / parityAgo yathAzakti rasatyAgaH sa lakSyate // 78 // ekAnte vijanasthAne sarAgAdidoSojjhite / zayyA yadvAsanaM bhinnaM zayyAsanamudIritam // 79 // AtApanAdiyogena vIryacaryAsanena vA / vapuSaH klezakaraNaM kAyaklezaH prakIrtitaH // 80 // SoDhA vAhyaM tapaH proktamevamityAdilakSaNaiH / adhunA lakSyate'smAbhiHSoDhA vAbhyantaraM tapaH // 81 // tatsUtraM ythaa-praayshcittvinyvaiyaavRtysvaadhyaayvyutsrgdhyaanaanyuttrm| Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 lATIsaMhitAyAMprAyo doSe'pyatIcAra gurau samyagnivedite / uddiSTaM tena kartavyaM prAyazcittaM tapaH smRtam // 82 // gurvAdInAM yathApyeSAmabhyutthAnaM ca gauravam / kriyate cAtmasAmarthyAdvinayAkhyaM tapaH smRtam // 83 // tapodhanAnAM daivAdvA glAnitvaM samupeyuSAm / . yathAzakti pratIkAro vaiyAvRtyaH sa ucyate // 84 // nairantaryeNa yaH pAThaH kriyate sUrisannidhau / yadvA sAmAyikI pAThaH svAdhyAyaH sa smRto budhaiH // 85 // zarIrAdimamatvasya tyAgo yo jJAnadRSTibhiH / tapaHsaMjJaH suvikhyAto kAyotsargo maharSabhiH // 86 // kRtsnacintAnirodhena puMsaHzuddhasya cintanam / ekAgralakSaNaM dhyAnaM taduktaM paramaM tapaH // 87 / / evamityAdidigmAtraM SoDhA cAbhyantaraM tapaH / nirdiSTaM kRpayA'smAbhirdezato vratadhAriNAm // 88 / / akSaramAtrapadasvarahInaM - vyaJjanasandhivivarjitarepham / sAdhubhiratra mama kSamitavyaM ko na vimuhyati zAstrasamudre // 89 // iti zrIsyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada vidvanmaNirAjamallaviracitAyAM zrAvakAcArAparanAma lATIsaMhitAyAM sAdhuzrIdUdAtmajaphAmanamanaHsarojAravindavikAzanamArtaNDamaNDalAyamAnAyAM sAmAyikapratimAyekAdaza pratimAparyantavarNanaM nAma saptamaH sargaH / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakartuH prazastiH / granthakartuH prshstiH| sAmAyikAdyanuddiSTaparyantaM pratimAvatam / sAdhudUdAGgajohAmaphAmanAya zriya dizet // ityaashiirvaadH| kimidamiha kilAste nAma samvatsarAdi, narapati rapi kaHsyAdatra sAmrAjyakalpaH / kRtamapi kamidaM bho kena kArApitaM yat, zRNu taditi vadadbhiH stUyate'dya prazastiH // 1 // (zrI)nRpativikramAdityarAjye pariNate sati / sahaikacatvAriMzaddhirabdAnAM zataSoDaza // 2 // tatrApi cAzvinImAse sitapakSe zubhAnvite / dazamyAM ca dAzarathe zobhane ravivAsare // 3 // asti sAmrAjyatulyosau bhUpatizcApyakabbaraH / mahadbhirmaNDalezaizca cumbitAMhipadAmbujaH // 4 // asti daigambaro dharmo jainaH zammaikakAraNam / tatrAsti kASThAsaMghazca kSAlitAMhaHkadambakaH // 5 // tatrApi mAthuro gaccho gaNaH puSkarasaMjJakaH / lohAcAryAnvayastatra tatparaMparayA yathA // 6 // nAmnA kumAraseno'bhUdbhATTarakapadAdhipaH / tatpaTTe hemacandro'bhUdbhaTTArakaziromaNiH // 7 // tatpa? padmanandI ca bhaTTArakanabhozubhAn / . tatpaTTe'bhUdbhaTTArako yazaskIrtistaponidhiH // 8 // tatpaTTe kSemakIrtiH syAdaya bhaTTArakAgraNI / / tadAmnAye suvikhyAtaM pattanaM nAma Daukani // 9 // tatratyaH zrAvako bhAru bhAyostistrA'sya dhArmikAH / kulazIlavayorUpa dharmabuddhisamanvitAH // 10 // lA. saM. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 lATIsaMhitAyAM nAnA tatrAdimA meghI dvitIyA nAma rUpiNI / ratnagarbhA dharitrIva tRtIyA nAma devilA // / 11 // yoSito devilAkhyAyAH puMso bhArUsamAhvayAt / 'catvArastatsamAH putrAH samutpannAH kramAdiha // 12 // tatrAdimaH suto do dvitIyaH ThukarAhvayaH / tRtIyo jagasI nAmnA tiloko'bhaccaturthakaH // 13 // dUdAbhAryA kulAMgAsI nAmnA khyAtA uvArahI / tayoH putrAstrayaH sAkSAdutpannAH kuladIpakAH // 14 // Adyo nyotA dvitIyastu bholhA nAmnAtha phAmanaH / nyotA saMghAdhinAthasya dve bhArye zuddhavaMzaje // 15 // AdyA nAmnA hi padmAhI gaurAhI dvitIyA matA / padmAhIyoSitastatra nyotasaMghAdhinAthataH / / 16 / putrazca deIdAsaH syAdekopi lakSAyate / gaurAhIyoSitaH putrAzcatvAro madanopamAH // 17 // nyotAsaMghAdhinAthasya svavaMzAvanicakriNaH / tatrAdyoGgajo gopA hi sAmA putro dvitIyakaH // 18 // tRtIyo ghanamallosti tatasturyo narAyaNaH / bhAryA deIdAsasya rAmUhI prathamA matA // 19 // kAmahI dvitIyA jJeyA bharturacchandAnugAminI / rAmUhIyoSitaH putrA deIdAsasya sadmani // 20 // prathamAzcAkhyayA sAdhU dvitIyo haradAsakaH / tArAcandraH tRtIyaH syAccaturthastejapAlakaH // 21 // paJcamo rAmacandrazca paJcApi pANDavopamAH / sAdhUbhAryA mathurI ca yA gaGgA zuddhavaMzajA // 22 // 1 'kha' pustake ' devalA ' itipAThaH / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakartuH prazastiH / gopAbhAryA samAkhyAtA ajavA zuddhavaMzajA / sAmAbhAryA ca pUrI syAllAvaNyAdiguNAnvitA // 23 // ghanamallasya bhAryA syAdvikhyAtA hi uddharahI / bholhAsaMghAdhinAthasya bhAryAstisraH kulAMganAH // 24 // chAjAhI yoSitaH putrAH paca proJcaNDavikramAH / prathamo bAlacandraH syAllAlacandro dvitIyakaH / / 25 / / tRtIyo nihAlacandrazcaturtho gaNezAhvayaH / kaniSThopi guNotkRSTaH paJcamastu narAyaNaH // 26 // ete pacApi putrAzca jainadharmaparApaNAH / vIdhUhIyoSitaH putraiau jAnakIyasutopamau // 27 // bholhA saMghAdhinAthasya vaNijAM cakravartinaH / prathamakoM haradAsaH kRSNarAjabalopamaH || 28 // dvitIyo bhAvanAdAsaH zatrukASThadavAnalaH / bAlacandrasya sadbhAryA karamAyA syAtkulAMganA // 29 // lAlacandrabhAryA gomA dharmapatnI pativratA / nihAlacandrasya bhArye vaMzyA nAmnA ca vIraNI / / 30 / / gaNezAkhyAsya sadbhAryA sAdhvI nAmnA sahodarA / kAmanasaMghanAthasya bhArye dve zuddhavaMzaje // 31 // AdyA DUgarahI khyAtA nAmnA gaMgA dvitIyakA / DraeNgarahI bhAryAyAH dvau putrau hi cirajIvinau // 32 // rUDA syAdAdimo nAmnA mAIdAso dvitIyakaH / gaMgAyAH yoSitaH putro mukhyaH kaujUsamAhvayaH // 33 // rUDAbhAryA ca dUlAhI tayoH putrau ca dvau smRtau / prathamo bhIvasI nAmnA rAyedAso dvitIyakaH // svavaMzagagane bhUmni puSyadantAvivasthitau // 34 // 1 kha' pustake ' prathamaH kanharadAsaH ' itipAThaH / dAso " itipAThaH / 131 2 kha pustake " rAghau Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lATIsaMhitAyAM 132 jhArU dvitIyaputrasya kaThurAkhyasya dharmiNaH / bhAryA taNAhi nAmnA nAthU nAma sutastayoH || 35 // nAthUbhAryA citAhI syAtputro rUDhA tayordvayoH / jhArU caturthaputrasya bhAryA cuMhI samAkhyayA || 36 // tayoH putrastu gAMgU syAdAtmavaMzAvata saMkaH / ete sarvepi jainAH syuH kIrtyA saMghezvarAH smRtAH // 37 // eteSAmastimadhye gRhavRSarucimAn phAmanaH saMghanAtha : stenoccaiH kAriteyaM sadanasamucitA saMhitA nAma lATI / zreyortha phAmanIyaiH pramuditamanasA dAnamAnAsanAdyaiH svopajJArAjamallena viditaviduSA mApinA haimacandre // 38 // itizrIvaMzasthitivarNanam / yAvadvyomApagAmbho nabhasi parigatau puSpadantau divIzau yAvatkSetre tra divyA prabhavati bharato bhAratI bhAratesmin / tAvatsiddhAntametajjayatu jinayaterAjJayA khyAtalakSma tAvattvaM phAmanAkhyaH zriyamupalabhatAM jainasaMghAdhinAthaH // 39 // ityAzIrvAdaH / yAvanmerurdharApIThe yAvacaMdradivAkarau / vAcyamAnaM budhaistAvazciraM nandatu pustakam // 40 // 2 ' mrApinAM ' athavA ' trAyinA' iti kha pustake | Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakartuH vNshvRkssH| Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmadAsa bholhA nA) bhIvasI |- --....- .. .. .. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deIdAsa 1 sAdhU 1 I I vAlacandra lAlacandra nihAlacaMdra gaNeza nArAyaNa haradAsa I gopA sAmA haradAsa tArAcandra I ghanamala 1 nArAyaNa tejapAla bhAvanAdAsa ' rAmacandra Page #161 -------------------------------------------------------------------------- Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arar-arrererer-areerera Cer-crorerar-erer Crepararerar-er-crerer-es-erer-rep pUrva prakAzita granthoM kI sUcI - :0833[ pratyeka grantha lAgata mAtra mUlya para becA jAtA hai / ] 1 laghIyastrayAdisaMgraha (nyaay)|-) 15 yuktyanuzAsana (nyAya) 10) 2 sAgAradharmAmRta 1) 16 nayacakrasaMgraha 3 vikrAnta kauravIya (naattk)|) 17 SaTprAbhRtAdisaMgraha 4 pArzvanAthacarita ( kAvya ) // ) 18 prAyazcittasaMgraha 14 5 maithilI-kalyANa (naattk).|) 19 mUlAcAra saTIka (pUrvAdha )2 // ) 6 ArAdhanAsAra - // 20 bhAvasaMgrahAdi 21) 7 jinadattacarita ( kAvya ) // 21 siddhAntasArAdisaMgraha 8 pradyumnacarita // ) 22 nItivAkyAmRta 9 cAritrasAra 2) 23 mUlAcAra saTIka (uttarArdha) 1) / 10 pramANanirNaya ( nyAya ) / ) 24 ranakaraNDa saTIka 1 // ) 11 AcArasAra / ) 25 paMcasaMgraha 12 trilokasAra saTIka 11 // ) 26 lATIsaMhitA 13 tattvAnuzAsanAdisaMgraha ) 27 purudevacampU 14 anagAradharmAmata 3 // ) 28 prAcIna zelAlekhasaMgraha 1 ) noTa-Age aura bar3e bar3e mahattvapUrNa granthoMke chapAnekA prabandha ho / rahA hai| pratyeka jainIko isake grantha ma~gAkara sahArA tA karanI caahie| 100) sau rupayA dekara sahAyatA denevAloMko saba grantha geTa bheje jAte haiN| Pererearerra- nivedakanAthUrAma premI, maMtrI, hIrAbAga, po0 giragA~va, babaI / / 2-22-2-2-areereaders Berroresear -12-12-20- 2