Book Title: Dharmratna Prakaran Part 03
Author(s): Devendrasuri
Publisher: Jain Dharm Vidya Prasarak Varg
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022155/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ... Tri ANNEL i . P4 ze hArajI khatazInI kAM. nata jaina graMthamALA pustaka 3 ju. zrImAn deveMdrasUri viracita dharma ratna prakaraNa. (maka ana gujarAtI bhASAlara ) tRtIya bhAga. 21 SUA gaMTa hIrajI gvanInI kAM. nI mahAyarthI chapAtrI prasiddha karanAra zrI jaina dharma vidyA pramAraka varga-pAlItANA, AAEX.IN. ISE A ___ saMvata 1962 sane 1986. INNERISTIA RIES AVMus prathamAvRtti prata 1k AT. pAlItANA-zaMbhu priTiMga presa kiMmata sA. 1 AUG 891 DAE. . . . Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SREEPES N, S. P. zeTha khetazI khIazI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PK apaNa patrikA ENA zrAddhaguNa muzAmina, svajAtihita cAraka, preSTivayaM khalamI mbI amI. Apa zrImAn gRhastha mAnaba jIjananI: mahanA zemA ke ? e pAsa sapano cho, ane ke sAthe pUrva kuta khaskamanI zreStAne sAnaMdapaNe anamo kho, le uparathI Ape nicaya kayAM cha ke, mAdharmi baMdhuonI unnatinuM saMcAmo cuM zikhara jJAna hai, ane e zAna keTaloka samaya thayA guru nidhAnamA anna zrasta yaha paDelaM che, tene sRddhi tathA arthama zodhAthI muzobhita karI pragaTa karavaM, eja kharelaruM sAdharmi vAtsalya che. AvA uttama nicayadhI Apa prAcIna graMtharalono uddhAra karI cho, tethI ApanA jeSA uttejaka zrAvaka ratnane A dharma ratna graMtha arpaNa karI ame amArA kartavyane pUrNa thayela sapajIe choe. RSS amida sA. ARIA DAR RSARYPER DoAAA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. 10 . dharma ratna prakaraNa graMthanI A trIjA bhAgamAM samApti thAya che. graMthakAre A mahAn graMthamAM evA evA upayogI viSayonuM graMthana karyu che ke je jaina varganI pratyeka vyaktine paThana, pAThana ane manana karavA yogya che. __A trIjA bhAgamAM bhAvasAdhunuM svarupa batAvyuM che, ane te prasaMge judIjudI kathAo ApI mULa viSayane graMthakAre sAro pallavita karelo cha. hamezAM nirvANane sa.nArA, yogane sevanArA ane sarva jIva upara samadRSTi rAkhanArA, zAMti vigere guNothI vibhUSita ane sadAcAramA amAda rahita evA bhAvasAdhunAM lakSaNo kahI, tenAM sAta liMgo darzAvyAM che. mArgAnusArI kriyA karavI, dharma upara utkRSTa zraddhA rAkhavI, saralapaNAthI prajJApanIyapaNuM dhAraNa kara, kriyAmAM pramAda na rAkhavo, je anuSTAna potAthI thai zake teno AraMbha karavo, guNa upara anurAga karavo ane gurunI AjJAnuM pUrNa rIte ArAdhana karavu-A sAta liMgo jenAmAM hoya, te kharekharo bhAvasAdhu kahevAya che. te sAta liMga ane tenA bhedo uparaja A trIjA bhAganI badhI racanA karavAmAM AvI cha, ane se upara prasaMge prasaMge ghaNI rasika dRSTAMtarupa kathAo ApavAmAM AvI che. mArgAnusAriNI kriyA e bhAvazrAvakapahelaM liMga darzAvatAM tenI aMdara bhAvayatie kevA. mArgane anusaratI kriyA AcaracI joie, e bAbata ghaNuM sAruM byAna kareluM che. te pachI bhAvasAdhunA bIjA liMga zraddhAnuM vivecana karatAM vidhisevA, atRpti, zuddha dezanA ane skhalita Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhi- cAra zraddhAnAM liMgo upara sAruM vivecana kareluM che. te pachI bhAvasAdhunA zrIjA prajJApanIyapaNAnA liMganuM varNana kareluM che, jemAM mUDha jevA ziSyane prajJApanIya - eTale gurue sUtrArthanA bodhane lAyaka gaNavo joie, e vAta sAbIta karI che, ane te upara kAMpilya nagarano rAjA sunaMda ke je Akhare rAjarSi thayo hato, tenI rasika kathA ApavAmAM AvI che. te pachI " kriyAmAM pramAda na rAkhavo " e bhAvasAdhunA cothA liMganuM yathArtha svarupa batAveluM che, ane te dRSTAMta AdhI sArI te siddha kareluM che. te pachI " je anuSTAna potAthI thai zake teno AraMbha karavo " e bhAvasAdhunA pAMcamA liMganI vyAkhyA karI, te upara ghaM subodhaka vivecana kareluM che. te pachI guNa upara anurAga karavArUpa bhAvasAdhunuM chaThu liMga varNaluM che. guNa upara anurAga karavAthI kevA kevA lAbha thAya che, te dRSTAMtapUrvaka siddha kareluM che. J tyArabAda gurunI ArAdhanA karavArupa sAtamA liMganuM svarUpa darzAnyuM che. e svarupane aMge bIjA ghaNA upayogI viSayotuM jJAna ApI graMthakAre bhAvasAdhuna sAte liMgonI samApti karI che, ane te sAta liMgane dhAraNa karanAra bhAvasAdhu paripUrNa cAritrI bane che, ane te paraMparAe keva lAbha meLave che ? tene mATe nIcenI sadA smaraNIya evI gAthA lakhI graMthakAra e viSayanI samApti kare che. iya sattalakkhaNadharo - hoi carittI tao ya niyameNa / kallANaparaMparalAbha - jogao lahaisivasukkhaM // 1 // 46 e rIte sAta liMgane dhAraNa karanAra cAritrI thAya che, ane teja kalyANanI paraMparAnA lAbhanA yoge karIne avazya zivasukhane pAme che. 11. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAphalane sUcavanAeM A padya kharekhara manana karavA yogya che. jo barAbara bhAvasAdhunAM sAte lakSaNonuM anukaraNa karavAmAM Ave, to uparanA padyamAM kahela mahA phaLa maLe temAM kAipaNa Azcarya nathI.. graMthakAre te bhAvasAdhunAM sAta liMgone siddha karavA ghaNI ramaNIya dRSTAMta kathAo ApelI che. kathAono UpanyAsa ghaNe bhAge mAgadhI bhASAmAM karelo cha, ane koi koi bhAga saMskRtamAM paNa Apalo che. te uparathI graMthakAranI baMne bhASAnI vidvattA sArI rIte caLakatI jaNAi Ave che. graMthakAre A badhA lekhano uddeza evo lIdhelo cha ke, jenAmAM ekavIza guNa hoya, teja puruSa A graMthamA varNavelA dharma ratnane yogya thAya che. tenI yogyatA siddha karavAne dharma ratnanA arthI deza cAritrI, tathA sarva cAritrInAM je cinho latvajJaH puruSoe siddhAMtamA kahelA cha, te badhAM te te viSayane prasaMge graMthakAre vivecanapUrvaka darzAvyAM cha. jaina siddhAMtarupa mahAsAgaramA bhinna bhinna sthaLe darzAvelA upayogI viSayo vartamAna kALanA alpAyu ane alpa buddhivAlA jIvo samajI zake tema nathI, te mATe potAno tathA parano anugraha karavAthI icchA rAkhanArA prAcIna AcAryoe AvA upayogI graMtho lakhI kharekhara jaina prajAno mahAn upakAra karelo che. vidvacchiromaNi A' graMthanA kI deveMdrasArie graMthane aMte potAnI prazasti ApelI cha. temAM teo potAnI guruparaMparA viSe sAraM spaSTIkaraNa kare che. zrIvIramabhuyI gautama, sudharmA ane jaMbUsvAmI yayA. temanAthI paraMparAe citravAla gacchamAM bhuvanacaMdrasUri thayA. temanA ziSya devabhadragaNI ane temanA jagavikhyAta jagacaMdrasUri thayA hatA. temane be ziSyo thayA, deveMdrasUri ane vijayacaMdrasUri. te deveMdramurie dharma ratnanI TIkA racelI che, ane venuM nAma mukhabodhA rAkhellu che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 graMthakAre prazastimAM kAMpaNa zaka saMvat darzAvyo nathI. paNa teo eTaluM jaNAve che ke, A graMthanI prata vidyAnaMda nAmanA koI vidvAne prathama lakhI hatI, ane hemakaLaza upAdhyAya tathA paMDita dharmakIrtti vigeree tene zodhI hatI. AvA samartha vidvAnomAM paNa pUrve vinaya guNa kevo hato ? teno dAkhalo A prazastimAM sAro maLI Ave che. teo chevaDhe nIcenA be zloka lakhI bIjA vidvAnonI pAse vinayapUrvaka zodhavAnI vinaMti kare che, ane badhA jagatanuM zubha icche che. " yadgaditamalpamatinA siddhAMtaviruddhamiha kimapi zAstre // vidvadbhistatvajJaiH prasAdamAdhAya tacchodhyam // 1 // bahumatpazabda zAstramidaM racayatA mayA kuzalam / yadavApi dharmaratna prAptirjagato'pi tenAstu // 2 // " --- 66 A graMthamAM alpa buddhine laine jo mArAthI kAMi paNa siddhAMta viruddha lakhAe hoya to tatvajJa vidvAnoe meherabAnI karI te zodhI lebuM. ghagA arthavALu ane alpa zabdavALu A zAstra racatAM mane jo kuzalatA prApta thai hoya to tenAthI badhA jagatne paNa dharma ratnanI mApti thAo. 1-2 " AvA graMtha ratto cavAthI bhavya prANIne ghaNo lAbha thAya, koI paNa saMzaya nathI. kadi kALanA prabhAve karI pUrvanI sarvottama sthiti na meLavI zakAya, paNa tevI bhAvanA to sArI rIte bhAvI zakAya che; je bhAvanA bhAvavAne mATe AvA bodhaka graMtho bhavya prANIne pUrepUrA dharmanA adhikArI banAve che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhAMtanA arthane vivecana karanArA AvA graMtho vAMcavAthI bhAre lAbha thAya che. tevA arthanI vicAraNA karavAthI temAM kahelI kriyAomAM pravarttana thAya cha. pachI pravartanane laine kSaNe kSaNe uttarottara zubha adhyavasAya vadhe che. te vadhelA adhyavasAyarupa nirmaLa nIranA pUrathI sarva ghAtI karmanI kaluSatA dhoi nAkhavAmAM Ave che. jyAre ghAtikarmanI kaluSatA dUra thai, eTale A lokAlokane joi zakAya tevU kevaLajJAna thAya che. te pachI zaileSIkaraNathI bhavopagrAhI karmanI prakRtione khapAvI zakAya che. AvI sthitipara AvelAM bhavyaprANIo kSetra, kALa, ane saMgheNa vigare samagra bhAre sAmagrIne lIdhe paraMparAe nirvANa sukhane prApta kare che. AvA uttama prakArano uddeza A graMthathI siddha thAya cha, e vAtane graMthakAra chevaTe nIcenI gAthAthI jaNAve cheiha dhammarayaNapagaraNa-maNudiyahaM je maNaMti bhaavNti| . te galiya kalilapaMkA nivvANasuhAI pAvati // 1 // .. " je puruSo A dharma ratna prakaraNa graMtha pratidivasa vAMce, ane hRdayamA bhAvita kare, teo pAparupI paMkane dUra karI, nirvANa sukhane pAme cha. " A upayogI graMthano pUrepUro lAbha levA, temA ApelA dhArmika viSayo, jo jaina baMdhuo vAMcIne manana karaze, to ame amArA A zramane saphaLa mAnI pUrNa saMtoSa pAmIy. graMtha zuddhine mATe banato prayAsa karavAmAM Avyo che, te chatAM manuSya prakRtine sulabha evA pramAda tathA dRSTi doSane laine je kAi skhalanA thai hoya, tene mATe ame vidvaganI kSamA mAgIe chIe, ane te saMbaMdhI sUcanA ApavAnI savinaya prArthanA karIe chIe. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta kSetramAM jJAna kSetrano prabhAva divya che, tenA prabhAvathI carma cakSu paNa divya cakSu thai jAya che, tevA sarvottama kSetrane puSTi ApavAmAM jenuM dravya upayogI thAya, te dravyavALA gRhasthanA jIvitane sahasravAra dhanyavAda ghaMTe che. tevA dhanyavAdane pAtra thaelA kacchI dazA ozavALa jJAtinA ziromaNirupa zeTha khetazI khIasI che. temanA uttama zratha A graMtharatna bAhera paDelo che. prAcInakALe jaina varga upara upakAra karanArA graMthakAroe je zrama karyo che, te zramane saphaLa karavo, e jJAnakSetra ne puSTi ApanArA dhanavaMtono mukhya dharma che. ane te dharma AvA graMtha ratno prakaTa karAvavA emAMja caritArtha che. kArttika pUrNimA, saMvat 1962 . * zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga. pAlItANA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA. 78 viSaya. ' bhAvasAdhunAM sAta liMgo. bhAvasAdhunA pahelA liMga mArgAnusAriNI kriyAnuM svarupa. te upara AryarakSitamUri ane duIlikA puSpamitranI kathA. bhAvasAdhunA bIjA liMga zraddhAnuM svarupa. te zraddhAnAM cAra prakAranAM nAma. . vidhisevArupa zraddhAnuM paheluM lakSaNa. te upara zrI saMgamasUrinI kathA. . zraddhAnA atRpti nAme bIjA prakAracaM svarupa. te upara acalamuninI kathA. zraddhAnI zuddha dezanA nAme trIjA prakAraceM svarupa. te upara nirgrathamuninI kathA. dezanAnuM dAna kevA pAtrane Apa.... dezanA apAtrane ApI hoya to zuM thAya ? .. upadeza ApavAne ayogya ane yogya koNa ? zraddhAnA skhalita parizuddhi nAme cothA prakAraceM lakSaNa. te upara zivabhadra muninI kathA. temAM batAvela AlocanAno vidhi. bhAvasAdhunA trIjA liMga prajJApanIyapaNAnuM svarupa. temAM batAvelAM sUtronA judAjudA prakAra. te upara sunaMda rAjarSinI kathA. 110 kriyAmAM apramAda rAkhavArupa bhAvasAdhunA cothA liMganuM svarupa. 124 te upara AryamaMgunI kathA.. 128 pramAdane niSedha karavAnI pIjI yukti. 132 zakya anuSTAnano AraMbha karavArupa bhAvasAdhunA pAMcamA liMganuM svarupa. 138 te upara AryamahAgirinI kathA. . zakya anuSTAnanA AraMbha viSa vadhAre khulAso. 148 "te upara zivabhUtinI kathA. 150 143 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 199 te prasaMge batAvelA pAMca kalpanA sAdhuonAM lakSaNo. guNa upara anurAga karavArupa bhAva sAdhunA chaThA liMganU svarupa. 166 te upara puruSottama-zrIkRSNanuM caritra. 168 guNa upara anurAga karavAnAM bIjAM liMgo. guNa upara anurAga karavAna phaLa. gurunI AjJAnu ArAdhana karavArupa bhAva sAdhunA sAtamA . liMgarnu svarupa. gurunA chatrIza guNa. gurunA chatrIza guNano bIno prakAra. gurunA chatrIza guNano trIjo prakAra. te prasaMge daza prakAranA prAyazcittanuM svarUpa adAra hajAra zIlAMga rathanI sthApanA. 197 piMDa vizuddhinuM svarUpaH te prasaMge zavara rAjAnI vArtA. 202 gurunI AjJA mAnanAranI vizeSa prazaMsA. kuMtala devInuM dRSTAMta. kevA gurune sevavA joie ? tenuM vivecana. 211 zailaka paMthakanI kathA. saMyamamAthI lathaDatA gurune paNa barAbara sevavAthI thatA lAbha. 223 evA gurune nahi sevavAthI thatI hAni. , 226 pAMca nigraMtharnu svarupa. . 228 gurunI avajJA karanAra ziSyane thatA anartha viSe AgamanuM pramANa. 233 ziSya guNI thatAM gurunuM gaurava thAya che, e upara vajrasvAmInI kathA. 236 upara kahelA sAta liMgane dhAraNa karanAra bhAvasAdhu thAya cha, e vAtano upasaMhAra. prathama kahela ekavIza guNanI saMpattivALo puruSa dharma ratnane yogya thAya, te viSe vivecana. 244 te upara zrIprabha mahArAjAnI kathA. 206 218 243. 245 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAn deveMdrasUri viracita, zrI dharma ratna prakaraNa. bhAga 3 jo. saTIka. kIdRzaH punarbhAvasAdhurbhavatIti ? ucyatenirvANasAdhakAnayogAn-yasmAtsAdhayate'nizaM / samazca sarvabhUteSu-tasmAtsAdhurudAhRtaH // 1 // zrImAna devedrasUri viracita, zrI dharbha ratna 29. trIjo bhAga. sarI bhAva sAdhu kevo hoya ? je niraMtara nirvANa sAdhaka yaMga [ vyApAra ] sAdhate heya, ane sarva bhUte [ ] 752 sama ( sabhI na12 rAmanA2 ) hAya, te sAdhu 4vAya che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa kssaaNtyaadigunnsNpnno-maitryaadigunnbhuussitH| apramAdI sadAcAre-bhAvasAdhuH prakIrtitaH // 2 // ti. kathaM punacchamasthairayaM jJAyate ? DhiH kAni punastAnItyAha. [ pUruM ] eyassa u liMgAI-sayalA maggANusAriNI kiriyaa| saddhA pavarA dhammera-panavaNijatta mujubhAvAH // 78 // kiriyAsu appamAo-AraMbho sakkaNijaNuThANe / guruo guNANurAo-guruANArAhaNaM paramaM // 79 // zAMti vagere guNothI yukta hoya, maitri vagere guNothI bhUSita haya, ane sadAcAramAM apramatta hoya, te bhAva sAdhu kahe che. A bhAva sANa che, ema chaghA kema jANI zake? liMgAvaDe karIne. te siMge kyAM ? te kahe che - mULane artha. enAM liMga A che--badhI kriyA mArganusAriNI, dharmamAM utkRSTa zraddhA, saraLa bhAva hovAthI prajJApanIyapaNuM, kriyAmAM apramAda, zakayAnuSThAnane ja prAraMbha, bhAre guNAnurAga, ane gurUnI AjJAnuM pUrNapaNe ArAdhana, e sAta liMga che. 78-79 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. dvAragAthAjayaM. ( TIkA ) etasya punarbhAvasAdhaliMgAni cihnAni - sakalA samastA mArgAnusAriNI mokSAdhvAnupAtinI kriyA pratyupekSaNAdikA ceSTA [ 1 ] tathA: zraddhA karaNecchA pravarA pradhAnA dharme saMyamaviSaye ( 2 ) tathA prajJApanIyatvamasadabhinivezatyAgitvamRjubhAvAdakauTilyena ( 3 ) tathA kriyAsuvihitAnuSTAne 'pramAdo 'zaithilyaM [ 4 ] tathA AraMbhaH pravRttiH zakanIye zaktyanurUpe'nuSTAne tapazcaraNAdau [ 5 ] tathA gururmahAn guNAnurAgo guNapakSapAta: ( 6 ) tathA gurvAjJArAdhanaM dharmAcAryAdezavarttitvaM paramaM sarvaguNapradhAna [ 7 ] miti sapta lakSaNAni bhAvasAdhoriti dvAragAthAsamAsArtho - vyAsArthaM tu sUtrakAraH svayamevAhaH A e dvAr gAthA che. TIkAnA artha. 3 bhelI vyAyyAH-- me bhAva sAdhunAM siMga-thinha yA che: samu - samasta bhaagiinusAriNI eTale meAkSanA mArgane anusaratI pratyupekSAdika kriyA, tathA dharma eTale sayamanA viSe pravara zraddhA eTale karavAnI icchA, tathA RjI bhAvathI eTale akuTilapaNAthI prajJApanIyapaNuM, eTale khATA khATA abhinivezane tyAga, tathA kriyA eTale vihita karelAM anuSTAnamAM apramAda eTale azithilapaNuM, tathA zakya eTale zakti mujabanA tapazcaraNAdika anuSTAnamAM AraMbha eTale pravrutti, tathA mATe guNAnurAga eTale guNu pakSapAta, tathA guvAnArAdhana eTale dharmAcAryanA Adeza pramANe vartana, e sarva guNamAM pradhAna; ema bhAva sAdhunAM sAta lakSaNa. che. A dvAra mAthAone sakSepArtha che. vistAre arthe tA. satrakAra cata uhe cha: Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa -- - ------ te pUrva maggo AgamanII-ahavA saMviggabahujaNAinnaM, / ubhayANusAriNI jA-sA maggaNusAriNA kiriyA // 80 // [ TI ] mRgyatenviSyatebhimatasthAnAvAptaye puruSairyaH sa mArgaH-saca dravyabhAvabhedAvedhA, dravyamArgo grAmAde, rbhAvamArgo mukti purasyAsya samyagjJAnadarzanacAritrarUpaH kSAyopazamikabhAvarUpo vA-tenehAdhikAraHsa punaH kAraNe kAryopacArAdAgamanItisiddhAMtabhaNitAcAraH, athavA saMvignabahujanAcIrNamiti dvirUpo'vagaMtavya iti. tatrAgamo vItarAgavacanaM mULane artha. mArga te Agama nIti, athavAsaMvigna bahu jene AcareluM te. e bene anusaratI je kiyA, te mArganusAriNuM che. ( 80 ) TIkA a. icchita sthAne pahoMcavA mATe jene mAgIe-dhIe te mArga. te dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAre che. tyAM dravya mArga te prAmAdikane jANava, ane bhAva mArga te muktipurane mArga. te jJAna, darzana cAritrarUpa, athavA kSApazamika bhAvarUpa che. te bhAva mArgaja bahAM levAnuM che. e mArga te kAraNamAM kAryane upacAra karatAM Agama nIti eTale siddhAMtamAM kahela AcAra jANa, athavA ghaNA saMvigna purUSoe maLIne Acarela AcAra | ema be rUpano mArga che, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu uktaMca, Agamo hyAptavacana-mAptaM doSakSayAd viduH vItarAgo nRtaM vAkyaM-na brUyA tvasaMbhavAt. tasya nItirutsargApavAdarupaH zuddhasaMyamopAyaH samArgaH uktaMca, . . yasmAt pravartakaM bhuvi-nivartakaM cAMtarAtmano vacanaM / dharmazcaitatsaMstho-maunIMdraM tadiha naH paramaM // 1 // asmin hradayasthe sati-hRdayasthastatvato munIMdra iti / hRdayasthite ca tasmi-niyamAtsavArthasaMsiddhiH [ iti ] tathA saMvignA mokSAbhilASiNo ye bahavo janA arthAdgItArthAitareSAM saMvegAyogA-tairyadAcIrNamanuSTitaM kriyArUpaM-ihacA'saMvignAnAM bahUnAmapyapramANatAM darzayati--yavyavahAraH, tyAM Agama eTale vItarAganuM vacana. je mATe kahevuM che ke, Agama te Ata vacana che. jenA deSa kSaya thayA che, te Apta che; kemake je vItarAga hoya, te jUThuM naja bole; kemake tema karavAnuM tene kaMI kAraNa raheluM nathI. tenI nIti eTale utsargopavAdarUpa zuddha saMyama pALavAne upAya te mArga. je mATe kaheluM che ke, jagatamAM aMtarAtmAnuM vacana ja pravartaka ane nivartaka che, ane dharma paNa enA AdhAre che; mATe amane te munIMdra pravacana ja parama pramANa che. 1 je e pravacana hRdayamAM haya, te paramArthe munIMdraja hRdayastha gaNAya, ane te hadayastha hoya, te niyame sakaLa arthanI siddhi thAya che. vaLI saMvigna eTale mekSanA abhilASI, je ghaNu jaNa arthAta gItArtha puSe- kAraNa ke, bIjAone saMvega na hoya-temaNe je kriyA AcarI te paNa mArga che. Ama kathAthI Ihi asavigna ghaNuM hoya, te paNa temanI apramANutA jaNAvI. je mATe vyavahAra Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, jaM jIya masohikaraM - pAsatthaSamatta saMjayAIhiM bahue hivi AyariyaM-na pamANaM suddhacaraNANaM ( ti ) bahujanagrahaNaM saMvignopyekonAbhogAnavabodhAdibhirvitathamapyAcaretataH sopi na pramANamityataH saMvignabahujanAcaritaM mArga - yataevAha - ubhayAnusAriNIyAgamAbAdhayA saMvignavyavahArarUpA sA mArgAnusAriNI ziveti. Aha - AgamaevamAryo vaktuM yukto, bahujanAcIrNasya punarmA rgIkaraNamayuktaM - zAstrAMtaravirodhA -- dAgamasya cAprAmANyApatteH - tAdibhujnnpvittimirc - icchate hi iha loio ceva / dhaMmo na ujjhiyavvo - jeNa tahiM bahujaNapakttiI // 1 // sUtranA bhASyamAM kaheluM che, ke je jIta azuddikAraka ane pArzvastha pramAdI sayatAe Acarelu hAya, te jhAjhAe AcaryuM hoya, tApaNu zuddha cAritravALAne apramANa che. bahu jana eTalA mATe kahyA ke, ekAda savigna vakhate anAbhAga, ane anavaedha vagerethI vitatha ( khATu' ) paNa Acare, mATe te ekale pramANa na gaNAya, eTalA mATe savigna ahu janAcarita hoya, te mArga che; ekalA mATe kahe che ke, ubhayAnusAriNI arthAt AgamanI abAdhAe savignae AcarAtI je kriyA, te mArgAnusAriNI kriyA che. [ pUrva pakSa ] Agamaneja mArga kahevo yukta che. bAkI bahu janAcINane mArga Therara sayukta che. kemake te zAstrAMtara sAthe virodha paDe che, tathA Agama apramANabhUta thai paDe che. X te e rIte ke, jo bahu jana pravRtti mAtraneja kakSula rAkhIe, te laiAkika dharma cheDavA yogya nahi thaze; kemake temAM ghaNA jaNa pravarte che, mATe je AAnAne anusaratu Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. tA ANANuyaM jaM-taMtra vuheNa iho kAyavvaM / kimiha bahuNA jaNeNaM - haMdi na seyatthiNo bahuyA // 2 // tA. jipi vijjamANe - ucie aNujiTTa pUyaNa majuttaM, loyAharaNaMpi tahA - payaDe bhayavaMtavayaNami. Agamastu kevalanApinApramANI kriyate, yataH - AhAsuovautto- suyanANI jaivigiNhara asuddhaM, taM kevalIvi bhuMja - apamANa suyaM bhave iharA. kiMca, Agame satyapyAcaritasya pramANIkaraNe tasya laghutAsphuTaiveti. ' naitatva. asya sUtrasya zAstrAMtarANAM ca viSayavibhAgAparijJAnAt 9 hoya, teja samaju purUSe karavuM. bahu jananuM zuM kAma che. baheALA kai kalyANArthI hAtA nathI. 1-2 vaLI tyAM lagaNu ucita jyeSTa vidyamAna hoya, tyAM sudhI anujyeSTate pUjavuM, e ayukta gaNAya, tema bhagavAnanuM pragaTa vacana maLI Ave, tyAM sudhI laiAkika udAharaN ApavuM e paNa ayuktaja che. ane Agamane te kevaLI paNa apramANu karatA nathI, je mATe kahevAya che ke-- zrutanA anusAre upayeAgavata rahIne zrutajJAnI te azuddha AhAra lai Ave te, tene kevaLI paNa khAya che. anyathA Agama apramANa thai paDe che. jelA nathI. vaLI Agama kAyama chatAM, paNa A caritane pramANu karIe, AgamanI khullI rIteja laghutA thAya che. uttara. vAta ema nathI. kemake e sUtra ane zAsrattaranA viSaya vibhAga tame sama Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. tathAhi. sUtre saMvigItArthA AgamanirapekSanAcarati, kiMtarhi dosA jeNa nirujjhati - jeNa khijjaMti puvvakammAI | so so mukkhovAo - rogAvasthAsu samaNaM va ityAdyAgamavacanamanusmaraMto dravyakSetrakAlabhAvapuruSAdyaucityamA locya saMyamavRddhikAryeva kiMcidAcaraMti -- taccAnyepi saMvignagItArthAH pramANayatIti sa mArgobhidhIyate. bhavaduccAritazAstrAMtarANi punarasaMvignagItArtha lokamasamaMjasamavRtta mAzritya pravRttAni tataH kathaM taiH saha virodhasaMbhavaH tathAgamasyApi nApramANatApatti, rapitu suSTutaraM pratiSTAyasmAdAgame pyAgamazrutAjJAdhAraNAjIta bhedAt paMcadhA vyavahAraH prarUpyate viSaya vibhAga ema che ke, A sUtramAM ema kahevAnu che ke, sa`vigna gItArthe Aga mathI nirapekSa AcaratA nathI. kiMtu " jenAvaDe deSo aTakAvAya, ane pUrvanAM karma kSaya thAya, te te mokSanA upAya che. dAkhalA tarIke zamana [ auSadha ] rAganI avasthA pramANe judAM judAM apAya che. smA vagere bhAgabha vayana yA urIne dravya, kSetra, aNa, lAva, tathA purUSAdikanI yeAgyatA vicArIne sayamanI vRddhi karanAja je hoya, te Acare che, ane tene khIjA savigna gItArtheA pramANa kare che, te mArga kahevAya, "" tame uccArelAM zAstranAM pramANA te avisa ane agItArtha leke je kaIM asamaMjasa Acare che, tene AzrIne kahelAM che, mATe temanI sAthe ze virodha sabhave ? vaLI e rIte Agama apramANu thatA nathI, paNa, ulaTI tenI majamuta sthApanA thAya che. je mATe AgamamAM paNa Agama zruta, AjJA, dhAraNA ane jItanA bhedathI pAMca prakAre vyavahAra prarUpelA che. je mATe zrI sthAnAMgamAM kahyuM che ke-- Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - yata uktaM zrIsthAnAMge,paMcavihe vavahAre pannate, taMjahA-AgamavavahAre, suyavavahArera, ANAvavahAre, dhAraNAvavahAre4, jIyavavahAre5. jItAcaritayozcAnAMtaratvAdAcaritasya pramANatve mutarAmAgamasya pratiSTAsiddhiH tasmAdAgamAvirUddhamAcaritaM pramANamiti sthitaM-avaevedamAha, [ mUlaM ] annaha bhaNiyapi sue-kiMcI kAlAikAraNAvikvaM,Ainna mannahacciya-dIsai saMviggagIehiM // 81 // (TIkA ) anyathA prakArAMtareNa bhaNitamapyuktamapi zrute pAragatagaditAgame kiMcidvastu kAlAdikAraNApekSaM duHSamAdisvarUpAlocanapUrvakamAcIrNa vya. vyavahAra pAMca che - Agama vyavahAra, mRta vyavahAra, AzA vyavahAra, dhAraNA vyavahAra ane jIta. have chata ane Acarita e ekaja che, mATe Acaritane pramANu karatAM Agama pramANaja thayo, mATe AgamathI avirUddha Acarita haya, te pramANa che, menI thayu, methAna he cha : bhUganA artha.. zratamAM anyathA kahelu chatAM kALAdika kAraNanI apekSAthI saMvigna gItAe kAMIka anyathA ja AcareluM dIse che. (81) to artha. zrata eTale sarva praNIta Agama, temAM anyathA eTale bIjA prakAre kahelI kaI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, vahRtamanyathaiva - ciyazabdasyAvadhAraNArthatvAd dRzyate sAkSAdupalabhyate saM'vigragItArthairuktasvarUpairiti. kiMtadityAha . // mUrchA // kappANaM pAvaraNa - aggoyaracAu jholiyAbhikkhA, / ovaggahiyakaDAhaya- tuMbayamuhadANadorAI // 82 // ( TIjA ) kalpAnAmAtmapramANAyAmasArddhadvihastavistarANAmAgamapratItAnAM prAvaraNaM paritoveSTanaM pratItameva tehi kila kAraNavyatirekeNa bhikSAcaryAdau gacchatA saMvRtAH skaMdhata eva boDhavyA ityAgamAcAra: - saMprati prAtriyaMte, - bAbata, kALAdika kAraNanI apekSAe eTale duSama kALa vagerenuM svarUpa vicArIne savigna gItAthIe judIja rIte AcarelI pratyakSa dekhAya che. te bAbatA kai kai che, te kahe che:mULanA arthe. kAnu` mAvaraNa, agrAvatAranA tyAga, eLIvaDe bhikSA, ane kaTAhaka, tuMbaka mukhadAna, dArU Apagrahika upakaraNA. [82] TIkAnA artha. kalpo eTale sADA traNa hAtha lAMbAM ane aDhI hAtha paheALAM AgamamAM jaNAvelAM vastranu prAvaraNa eTale cAmera vIMTALIne peheravuM. AgamamAM ema kahevu che ke, kAraNa yAge gAcarIe jatAM te vastra vI2LelAMja khAMdhe rAkhavAM, paNa hamaNAM teo paherAya che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. aggoyara ti agrAvatAraH paridhAna vizeSaH sAdhujana pracItastasya tyAgaH kaTIpaTTakasyAnyathAkaraNaM, 11 tathA jholikA graMthidvayaniyaMtrita pAtrabaMdharUpA tayA bhikSA - Agamehi pAtrabaMdhAMcaladvayaM muSTayA dhiyate kUrparasamIpagameva badhyate iti vyavasthA - tathaiaupagrahikakaTAhakatuMbakamukhadAnadavarakAdayaH suviditA eva, sAdhUnAmAcaritAH saMpratIti gamyate. tathA ( mUrchA ) sikkiga nikkhivaNAI - pajjosavaNAitihiparAvatto / bhoyaNavihiannattaM- emAI viviha mannapi // 83 // agrAvatAra eTale eka jAtanu nIce paheravAnuM vastra, ke je sAdhu janamAM prasiddha che, tenA tyAga. arthAt cALapaTTA mATe karavAmAM AvelA pheraphAra, tathA jhoLI eTale meM gAMTha vALAne pAtrAM bAMdhavAM te, tenAvaDe bhikSA. AgamamAM pAtra baMdhanA be cheDA mUDaeN. pakasvAnA, tathA ekANInI pAse bAMdhavAnA kahela che, tathA Apahika upakaraNa rAkhavAM. jevAM ke, kaTAhaka, tu MbaDAnuM DhAMkaNu, tathA derA vagere e badhAM pAdharAMja che. e badhAM hamaNuAM sAdhunAM Arita che. vaLI, mULanA arthe. sIkAmAM pAtra nikSepa karavA vagere, paryuSaNAdika tithione pheraphAra, bhAjana vidhinA pheraphAra, e vagere bIjI ghaNI khAkhatA [ Acarita thaelI che. ] [ 83 ] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. ( TIkA ) sikkiko davarakaracito bhAjanAdhAravizeSaH tatra nikSepaNaM baMdhanamatU pAtrANAmAdizabdAdyuktilepena pAtralepanAdi - 12 tathA paryuSaNAditithiparAvarttaH paryuSaNA sAMvatsarikamAdizabdAccAturmAsakaparigraha --stayosthitiparAvarttastibhyaMtarakaraNaM -- sumatItametat, tathA bhojanavidheranyatvaM yatijanaprasiddhameva, - emAi ti prAkRta zailyai vaMzabde vakAralopa - svata evamAdigrahaNena padajavanikAyAmapyadhItAyAM ziSya utthApya ityAdi gItArthAnumataM vividhamanyadapyAcaritaM pramANabhUtamastI tyavagaMtavyaM. tathAca vyavahArabhASyaM - satyaparinA chakkAya - saMjamo piMDa uttarajjhAe, rukkhe vasahe gove - johe sohIya pukkhariNI // 1 // TIkAnA artha. sIkeA eTale dArAnA banAvelA bhAjananA AdhAra. temAM nikSepaNa karavuM, arthAt pAtrAM bAMdhI rAkhavAM. Adi zabdathI yukti lepathI [ hamaNAMnA geAThavelA lepathI ] pAtrAM lIMpavAM vagere, tathA paryuSAdi tithi parAvartI --tyAM paryuSaNA eTale saMvaccharI parva ane Adi zabdathI cAtumAsaka levuM, te ene tithi parAvartta eTale tithi phera, ke je pAdharAja che te. tathA bhAjana vidhinuM anyatva ( pheraphAra ), ke je paNa ti janamAM prasiddhaja che te. e vagere eTale ke, chachavaNI adhyayana zIkhI rahetAM, paNa ziSyane vaDI dIkSA ApavI, vagere. gItAe kamula rAkhelI khIjI vividha AcaraNA pramANu bhUtana che, pema samanvu. je mATe vyavahAranA bhASyamAM kaheluM che ke, zastra parinAnA badale chakAya sajama, piuSAnA madhye uttarAdhyayana, tathA vRkSa - vRSabha - goSa-- yodha - zodhi bhane pusspuriNInAM draSTAMta ApyAM che. A gAthAne TukAmAM artha A pramANe cheH-- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 bhAva sAdhu. asyA ayamarthalezaH zastraparijJAdhyayane sUtratorthataJcAvagate bhikSurutthApanIya ityaprameyaprabhAvapAramezvaramavacanamudrA, jItaM punaH SaTkAyasaMyamo - dazavaikAlikacaturyAdhyayane padajIvanikAkhye jJAte bhikSurutthApyata iti. tathA piMDaiSaNAyAM paThitAyAmuttarAdhyayanAnyadhIyate sma -saMpati tAnyadhItyAcAra uddizyate. pUrva kalpapAdapAlokasya zarIrasthitihetavo'bhUva, nnidAnIM sahakArakarIrAdibhirvyavahAraH tathA vRSabhAH pUrva matulabalA dhavalavRSabhA babhUvuH - saMprati ghUsare rapi loko vyavaharati . tathA gopAH karSakA cakravarttigRhapatiratnavat taddinaeva dhAnyaniSNAdakA Asan, saMprati tAdRgabhAvepItara karSakairloko nirvahati. zastra parijJA, adhyayana, sUtra, ane arthathI jANyA bAda bhikSune vaDI dIkSA ApavI, ema mahA prabhAvavALA jina pravacananI maryAdA hatI. te badale jIta evuM cAle che ke, SaTkAyanA saMyama arthAt daza vaikAlikanuM chaDvaNiyA nAme cothu adhyayana jANI letAM bhikSune vaDI dIkSA ApavI. vaLI paDeSaNA adhyayana zIkhyA bAda uttarAdhyayana zIkhAtuM, te badale hamaNAM uttarAdhyayana zIkhIne piDeSA zIkhAya che. pUrve kalpavRkSA lAkanA zarIranA TakAva karatA hatA, hAla AMbA ane karaDAthI pazu kAma cAle che. vaLI pUrve baLo bahu baLavAna ane dheALA hatA, tyAre hAlamAM bhAMkharA baLadothI paNa leAkA kAma calAvI lIe che, tathA geApu eTale kheDuto pUrve cakravRttinA gRhapati ratnanI mAka teja dine dhAnya pedA karI zakatA. tyAre hAla tevA nahi chatAM sAdhAraNa kheDutethI paNa lokeA nabhAvI lIe che, vaLI pUrve sahasra yeddI [ ekI veLAe Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI dharma ratna prakaraNa. ___ tathA pUrva yodhA sahasrayodhAdayaH samabhavana,-saMpatyalpavalaparAkramai rapi rAjAnaH zatrUnAkramya rAjyamanupAlayaMti. . tadvat sAdhavopi jItavyavahAreNApi saMyamamArAghayaMtItyupanayaH tathA zodhiH prAyazcittaM,-pANmAsikyAmapyApattau jItavyavahAre dvAdazakena nirUpitamiti. puSkariNyopi prAktanIbhyo hInA api lokopakAriNyaeve ti-dAthItikayojanA pUrvavat eva manekadhA jItamupalabhyata iti athavAkiMbahunA,, | mUruM ! jaM savvahA na sutte-paDisiddhaM neva jIvavahaheu, taM savvapi pamANaM-cArittaghaNANa bhaNiyaM ca // 84 // hajAra mANasanI sAthe laDanArA ] ddhA hatA, tyAre hAla ceDAM baLa parAkramavALA ddhAothI paNa rAjAo zatruone chatI rAjya pALe che. - e rIte sAdhuo paNa chata vyavahArathI paNa saMyamane ArAdhI zake che. e uparanA draSTAMtone upaya che. vaLI zAdhi eTale prAyazcita pUrva chamAsInuM AvatuM, te ThekANe chata vyavahAramAM bArasa [ pAMca upavAsa ]nuM kahyuM che. hAlanI vAvaDIo paNa prathamanI karatAM halakI chatAM lekane kAma Ave che. ahIM paNa pUrvanI mAphaka dAcchatika jeDI levuM. ema aneka prakAre chata dekhAya che--jhAjhuM zuM kahIe ? TuMkAmAM. mULane artha. je sUtramAM sarvathA viSedhyuM na hoya, ane jIvavadhano hetu na hoya, te sarva cAritravatene pramANa che. je mATe. kahevuM che ke - (84) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. ratAsevanavat, TA. yattu sarvathA sarvaprakArairnaiva sUtre siddhAMte pratiSiddhaM nivAritaM su 15 utta naya kiMci aNunnAyaM paDisiddhavAva jiNavarridehiM, motuM mehuNabhAvaM - na taM viNarAgadosehiM [ ti ] nApi jIvavadha hetu - rAdhAkarmagrahaNavat, tadanuSTAnaM sarvamapi pramANacAritrameva dhanaM yeSAM teSAM cAritradhanAnAM cAritriNAmAgamAnujJAtatvAd, bhaNitamuktaMca pUrvAcAryairiti. yadbhaNitaM tadevAha. TIkAnA artha. je sarvathA sarva prakAre sUtramAM-- siddhAMtamAM pratiSiddha eTale nivArita karyuM na hAya maithuna sevavAnI mAphaka je mATe kaheluM che keH-- jinezvare ekAMte kaMi anujJAta nathI karyuM, tema maithuna cheDIne ekAMte kaIM pratiSiddha paNa nathI karyuM. kAraNa ke, maithuna to rAga dveSa vinA thaI zakeja nahi. tethI tene ekAMte niSedhyuM che. vaLI je AdhAkarma levA mAka jIvavadhanuM kAraNa paNa nahi hoya, tevuM sarve anuSThAna cAritrane dhana gaNanArA cAritriyA sAdhuone pramANa che. kemake te rIte AgamanI anujJA che, je mATe pUrvAcAryeIe kaheluM paNa che. je kaheluM che, te khatAve che:-- Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI dharma ratna prakaraNa, // mUlaM // avalaMbiNa kajja-jaMkiMpi samAyaraMti gIyatthA / thobAvarAhabahuguNa- savvesiM taM pamANaM tu // 85 // ( TIkA ) avalaMbyAzritya kArya saMyamopakAri yat kimapi samAcaraMti saMgataM siddhAMtAnuyAyyAcaraMtyAsevaMta gItArthA viditAgamatatvAstokAparAdha malpadoSaM-niHkAraNaparibhogatvena prAyazcittApatteH - bahuguNaM guruglAnabAlavRddhakSapanakAdInAmupaSTaMbhena bahUpakAraM - mAtrakAdiparibhogavat, sarveSAmapi cAritriNAM tat pramANameva tu zabdasyaivakArArthatvA, dAryarakSitasUrisamAcaritaM durbalikA puSpamitrasyeva . mULanA artha. kAryane avalakhIne gItAthA je kai thADA aparAdha ane bahu guNavALuM kAma Acare te sarvene pramANa rahe che. [85] TIkAnA artha. saMyamapakArI kAmane AsarIne AgamanA jANu purUSo je ka! samAcare che, eTale siddhAMtanA anusAre saMgatapaNe Aseve che, te kevuM ke, okAparAdha eTale jene sevatAM alpa deSa lAge evu', kemake niHkAraNe seve, te prAyazcitaja Ave, vaLI bahu guNa eTale gurU, glAna, bALa, vRddha, kSapaNuka, vagerAne TekA ApanAra hovAthI vadhAre phAyadAvALuM hAya, jemake mAtrakano paribhega ( vaparAza ), te sarve cAritravAne pramANaja rahe che, AryarakSitasUrie je AryuM, te durbalikA puSpamitre kannula rAkhyuM, te mAka. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 17 - tathAhi. iha dasapuranayare soma-devavaravippa vaMsanahataraNI / akkhuddaruddaso. mA-taNusarasIrAyahaMsasamo // 1 // pAilipurA cauddasa-vijjAThANANi paDhiya saMpatto / tuTTeNa niveNa pure-pavesio guruvibhUIe // 2 // ApaMdiyanayarajaNo-jaNaNIvayaNeNa diTThivAyasuyaM / paDhiu~ siritosAliputtasUripAsabhi pancaio // 3 // sirivairasAmi gaNahara-payamUle gahiyasaThThanavapugyo / dikkhiya lahubaMdhavaphaggu-rakkhijaNaNippamuhaloo // 4 // bahuvihauvAyagAhiyacarittapiumuNividinnakaDidoro / siriajarakkhiyapahu-ahesi sUrI jugappavaro // 5 // tassa tthi tini sIsA-viNIyaviNayA visiTThaladdhijuyA / dhayavatthapUsamittA-dubaliyApussamitto ya // 6 // tassa ghayapUsamittassaatthi laddhI imA kayacamakA / dabbe ghaya mANeyaM khitte ujjeNi naya ArakSitasUri ane durbalikA puSpamitranI kathA A che. irAM dazapura nagaramAM semadeva brAhmaNanA vaMzamAM sUrya samAna ane gaMbhIra buddhivALI rUdramAnI kUkharUpa talAvaDImAM rAjahaMsa samAna. [ 1 ]. pATalI putrathI cAra vidyA bhaNIne Avele, ane tethI tuSTa thaelA rAjAe bhAre ADaMbarathI nagaramAM pravezita karAvele. (2) nagara janane AnaMdita karanAra, mAtAnAM vAkayathI draSTivAda yutane bhaNavA mATe zrI salIputra sUri pAse dIkSA lenAra. (3) zrI vaira svAmi pAse sADA nava pUrva zIkhanAra, pitAnA laghu bAMdhava phalyu rakSita ane mAtA pramukha kene dIkSA apAvanAra. [4] tathA ghaNA upAyo karIne bApane cAritra levarAvanAra, ane teNeja jene keDamAM daro bAMdhela, evA zrI AryarakSita nAme yuga pradhAna AcArya hatA. [5] temane vinayamAM keLavAyelA, ane viziSTa lAivALA traNa ziSya hatA, temanAM nAma A pramANe che:~-vRta puSpamitra, vastra pumitra, ne makSiA pabhitra. (1) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI dharma ratna prakaraNa. rIe // 7 // kAle jiTThAsADhe-subhAvao niyaDapasavasamayAe / dinaM dariddaitthIi-bhAvao gacchaparimANaM // 8 // esA puNa laddhI vattha-pUsamittassa atthi jaha davve / vatthaM ANeyavvaM-khitte mahurAi nayarIe // 9 // kAlaMmi sisirakAle-bhAvaMmi daridavihavamahilAe / dinaM parimANe puNa-paDipugnaM sayalagacchassa // 10 // dubaliyapUsamittonavapuccAI paDhittu tAI sayA / pariyaTTai tavvasao-aIva so dubalo jAo // 11 // ___tassaya dasapuranayare-dasa balabhattA samathi bahusayaNA / te kougeNa guruNo-pAsaM pattA iya bhagaMti // 12 // tumhANa nasthi jhANaM-jhANaparA amha bhikkhuNo sayayaM / jaMpati guru jhANaM-amhaMciya naNu ai'pahANaM // 13 // je esa tumha niyago jhANeNa ceva dubbalo jAo / te viti imo gehe-niddhAhArehi Asi balI // 14 // saMpai puNa taya temAMnA ghRta puSpamitranI evI camatkAra karanArI labdha hatI ke, dravyathI ghI lAvavuM, kSetrathI ujeNImAMthI, kALathI jeTha, aSADamAM, bhAvathI najIkamAM jaNanArI daridra strIya hoghehuM ne mape tera. [7-8 ] vastra pabhitranI me samhitI, dravyathI vastra lAvavuM, levathI mathurA nagarImAMthI lAvavuM, kALathI zizira RtumAM, ane bhAvathI daridra vidhavAnA hAthe AkhA gacchane pUruM thAya, teTalA pramANanuM. ( 8-10 ) durbalikA puSpamitranI e labdhi hatI ke, te nava pUrva bhaNIne temane hamezAM parAvartana ka2taa, tene dIdhe te atizaya durma yA tA. (11) te durbalikA puSpamitranA dazapura nagaramAM dazabaLa [ buddha ]nA bhakta ghaNA sagA hatA, teo jaitukathI gurU pAse AvI kahevA lAgyA. (12) tamArAmAM dhyAna nathI, amArA bhikSuo hamezAM dhyAnamAM tatpara rahe che. tyAre gurU bolyA ke, dhyAna te amArAmAM ati pradhAna che. [ 13 ] je mATe A tamAre sago dhyAnathI ja durbaLa thaI gayo che. tyAre teo bolyA ke, A gharamAM hato, tyAre sinagdha AhAra karato, tethI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. bhAvA- jAo dubbalataNU, tao guruNo / jaMpati kayAvi imo - neheNaviNA na bhuMi // 15 // katto tumheM neu citehi butte bhAMti muNipahuNA / yattAka mo-tAvi nadu ttiyaMti me // 6 // te 19 viti nidu pubbe - saramANo kiso eso to, diyodaLaheka-pezAMta tayaM gurU zidde tALa pesala - AhAre sobi givhei // 17 // bhuMjevi tayaNu jharaMto mA saramu - dkSo kriyama Tas tArisa ceva | gADhataraM diti tao - tahavi / / 8 / / te nivibhA vAkuM-viti gurU pumitte phattAhe kRSi vise-AhAra aMtarvatArUM || 10 || tapa rIro phuraMtateyabharo / paDipunnagala kavolo - thovadiNehiMpi saMjAo // 20 // taM dachu mahacchariMga - te buddhA buddhamagga mujheuM / rakkhiyapahnupayamUlegitthadhammaM pavajjati // 21 // baLavAna rahetA. ( 14 ) paNa hamaNAM tene te nahi maLavAthI durbaLa thaelA che. tyAre gurU khelyA ke, e tA hAM paNa kyAre paNa, ghI vagaranuM khAteAja nathI. [ 15 ] te olyA ke, tenI tamane kaiAnA pAsethI khabara maLe che ? tyAre gurUe kahyuM ke, A dhRtapuSpa pAsethI--chatAM teoe e vAta mAnI nahi. [ 16 ] tyAre temane samajAvavA mATe gurU tene tyAM mAkalavA lAgyA. have te tene snigdha ane suvALA AhAra ApatA, ane te grahaNa karate. ( 1 ) bAda tene khA ane te pUrvAne sa MbhAratA, tethI te tevoja gasatA rahyA. tyAre te tene te karatAM, paNa majabuta AhAra devA lAgyA, chatAM paNa A to ghasAtA thakA kRzaja rahyA. [ 18 ] tyAre teo ApatAM ApatAM thAkayA, eTale gurUe kahyu ke, he puSpamitra ! AjathI pRtha kRza thato nA, ane thoDA divasa aMtaprAMta [ halaku ] khAto rahe. ( 19 ) temaja karatAM tenuM zarIra baLavAna ane tejasvi thavA lAgyuM, ane gheADA divasamAMja tenA gAla ane kapoLa [ lamaNA ] lohIthI bharAI AvyAM. ( 20 ) te mahA Azcarya joine te pratibadha pAmI sudharma choDIne rakSita svAmi pAsethI gRhastha dharma svIkAravA lAgyA, [21] Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa taggacche dubaliyA-pusso vijjho ya phaggurakkhI ya / guTThAmAhilanAmA-cattAri jaNA pahANa ti // 22 // tatthaya vijjho vijjho ba samayamuttatthahatthiAhAro / kaiyAvi sAhunAI-bhattIe vinavei imaM // 23 // pahu muttamaMDalIe-parivADIe samei sucirega / AlAvago tao maha-deha puDhovAyaNAvariyaM // 24 // guruNAvi pUsamitto-to dino tassa vaaynnaayrio| so dAu vAyaNaM kaivi-vAsare bhaNaiM iya mUriM // 25 // ditassa vAyaNAo-aNupehAvajjiNo ya sayaNagihe / pahu ajhari paMcamajha-navamaM puvvaM paNissihii // 26 // taM sou ciMtai guru-aimehAvissa iya jharaMtassa / jai eyassavi nassai-tA naTuMceva iyarANa // 27 // aisayakaovaogo-maimehAdhAraNAiparihINe / nAuNa sesapurise-khitaM kAlANubhAvaM ca // 28 // savi. saya masaddahaMtA-nayANa tammattagaM ca giNhatA / mannaMtA ya viroha-aparI te ga7mAM dubalikA puSpamitra, vidhya, kazurakSita, ane gochAmAhila e cAra jaNa pradhAna [ prasiddha ke meTA ] hatA ( rara ) tyAM viMdhyAcaLanI mAphaka sva samayanA sUtrArtharUpa hAthIone AdhAra liMba, eka veLA AcAryane bhakita sAthe A rIte vinavavA lAge. [23] ke he prabhu ! sUtra maMDaLImAM te vArA pharate lAMbA vakhate mane A lAve maLe che, mATe mane jude vAcanAcArya Apo. [ 24 ] tyAre gurUe tene puSamitra vAcanAcArya Ape. have te keTalAka divasa lagI vAcanA daIne gurUne kahevA lAge che [25] he prabhu ! vAcanA detAM, ane sagAnA ghera rahetAM huM anuprekSA karI zakato nathI, tethI pAya tu mUlI gayo yUM, mane have navabhu pUrva 555 2mene mUlI . ( 29 ) - te sAMbhaLIne gurU vicAravA lAgyA ke, AvA mahA buddhivAnane paNa A rIte jyAre vIsarI jAya che, tyAre bIjAne te naSTa thayuM ja mAnavuM. (27) bAda temaNe atizaya upayoga karIne joyuM, te zeSa purUSo temane mati, medhA ane dhAraNa vagerethI taddana hIna jaNAyA, tathA kSetra ane kALa paNa hIna jaNAya, tethI temaNe vicAra karyo Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - - - - - - - - - - - - - - - NAmAipariNAmA // 29 // mA micchattaM gacchijja iya viciMtiya imo samaNanAho / munigahiyanayamagge-puDDhoNuzroge iya karesi // 30 // tathAhi caraNakaraNANuoge-kAliyasuyacheyamuttamAINi / dhammakahAaNuogeTavei isibhAsiyAisuyaM // 31 // ravisasipannattIo-karei gaNiyANuogavisayAo / sambodhi diThivAo-Thavio davANuogami // 32 // tathA dasapuranagaracchughare-Thio muNINaM kayAvi dayaheuM / mattagaparibhogaMpihu aNujANai varisayAlaMpi // 33 // AloyaNavayadANaM-cheyasurya saMjaINa vArei / AgamabhaNiyami imo-kAlaM bhAvaM ca Asajja // 34 // jaM niravajja emAi -teNa asatRRNa pabhANiyaM taiyA / maggANu ke, apariNAmI ane ati pariNAma loko none svaviSaya ze che ? te nahi jANatAM phakta na mAtra pakaDIne virodha mAnI laI rakhene mithyAtvamAM paDI jAya, mATe teo mithyAtvamAM ma paDe, ema vicArIne te AcArya gUDha nayavALA anuyogane judo pADI nAkhyo. [28-29-30] te A rIte ke - temaNe kAlikakRta [ agAra aMga ] tathA cheda sava vagerAne caraNa karaNanuMyogamAM sthApyA, RSi bhASita, vagerAne dharma kathAnuyogamAM sthApyA, sarapati ane caMdapannatine gaNitAnuyogamAM sthApI, ane AkhA draSTivAdane dravyAnuyogamAM sthAya. ( 331-32 ) vaLI, dazapura nagaramAM selaDInA vADhamAM teo eka veLA rahyA hatA, tyAre temaNe sAdhuene varSa kALamAM pANI rAkhavA mATe mAtraka [ mATe ] vAparavAnI anujJA karI. [33] vaLI temaNe sAdhvIone AlecanA, vrata sthApanA ( vaDI dIkSA), tathA chedasUtra zIkhavAnI bAbate AgamamAM jaNAvelI chatAM, paNa kALa ane bhAva joIne baMdha karI. (34) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI dharma ratna prakaraNa. sAribuddhINa-aNumayaM taM paresipi // 35 // pasaraMtabahulaannANa-dhaMtahIraMtajaMtu supaIvo / kaiyAvi ajarakkhiya-sAmI mahurAuri patto // 36 // tatthaya bhUyaguhAe-vaMtarabhavaNe Thio saparivAro / sImaMdharapahupAse-io nigoe harI suNiuM // 37 // pucchai bhayavaM bharahevi-kovi ee jie viyArei / sAhai sAmI rakkhiya-ajjo ahamiva viyArei // 38 // sakko baMbhaNarUvaM kAu mihAgamma pucchai nigoe / golA ya asaMkhijA-iccAi gurUvi sAhei // 39 // puNa bhaNai harI bhayavaM-vuDDhattA kAu icchimo NasaNaM / bhaNa maha kittiya mAuM-muyauvaogA tao sUrI // 40 // jA picchai do ayare-kiMcUNe tassa Au bhaNai gurU / iMdo bhavaM ti sako to kAu sarUva miya thuNai // 41 // niraisaevi hu kAle-nANaM vipphurai nimmalaM ja te azaTha AcAryo te veLA e vagere je kAMI niravA kahyuM, te bIjA bhAganusAri buddhivALA bIjA purUSoe paNa anumata rAkhyuM. [ 35 ] pasaratA bhAre ajJAnarUpa: aMdhArAthI harAI jatAM jaMtuone bacAvavA uttama dIvA samAna te AcArya eka veLA mathurApurImAM AvyA. (36 ) tyAM teo bhUta guphAmAM eka vyaMtaranA bhavanamAM saparivAra rahyA. evAmAM sImaMdhara svAmi pAse IMdra nigadane vicAra sAMbhaLIne pUchavA lAgyo ke, he svAmin ! bharatakSetramAM paNa koI nigodanA jIvane vicAre che ? bhagavAne kahyuM ke, rakSitArya mAra mAphakaja vicAre che. [ 37-38 ] tyAre iMdra brAhmaNanuM rUpa karIne bahAM AvI nigadanI vAta pUchavA lAge, eTale gurUe asaMkhyAtA geLA vagere saghaLuM varNana karyuM. [ 39 ] pharIne Ika bolyo ke, he bhagavAna ! vRddhapaNathI have aNusaNa karavA IcchuM chuM, mATe mAruM AyuSya keTaluM che, te kaho ? tyAre zrutanA upayogathI sUri jevA lAgyA te, kAMIka u| be sAgaropama AyuSya jaNAyuM, tyAre te bolyA ke, tuM Idra che, te sAMbhaLI Iddha pitAnuM mULarUpa pragaTAvI A rIte stavavA lAge. ( 40-41 ) atizaya vagaranA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 23 - ssa / vimhAiyatelukaM-tassa namo hou tuha nAha // 42 // jaya jiNa Agama aNumaya-suddha samAyAraAyaraNAvitta / jaya gagadosajalarAsisosakuMbhubbhava muNiMda // 43 // iya thuNiya jA sAThANe-iMdo gacchai guruhiMvo bhaNio / paDivAlasu khaNa mega-jA vihariya iMti iha muNiNo // 44 // daTTaNa tumaM vAsava-ajjavi sIlaMgasaMgasubhagamaNe / hariNovi namati muNI-iya thirayA havai te sipi // 45 // sakkovi Aha muNipahu-te meM daTuM visiTThavadharaM / kAhaMti appasattA-niyANa miya jAmi saTThANaM // 46 // iya jaMpiya tassa uvasayassa kAUNa dAra mavaramuhaM / namiya mugiI patto-puraMdaro niyayANami // 47 // tA tatya muNI pattA-kao duvAraM ti biMti to guruNA / vAhariyA eha io-siTeM taha sakkaAgamaNaM // 48 // te Ahu kiM na dhario-khaNamegaM, to ka kALamAM paNa jene traNa jagatane vismaya pamADanAra nirmaLa jJAna spare che, evA he nAtha ! tamane namaskAra thAo. [ 42 ] jinAgamane anusaratA zuddha samAcAra AcaravAmAM vartAra, ane rAga devarUpa jaLarAzi zeSavA agatye rUSi samAna, he munIMdra ! tuM thavAna rahe. [ 43 ] ema stavIne iMdra je svasthAne javA lAgyo, eTale gurUe kahyuM ke, thaa| 150 4 mo, TayAmA bhuniyA lakSA sApAne dei Ave. ( 44 ) kemake he iMdra tamane joine Aja paNa zIlAMganA saMgathI subhaga manavALA bhuniyAne cha na che, mema viyArI tebhane sthiratA thaze. ( 45 ) tyAre chadra mosyo , he muninAtha! te alpa so mane vizaSTa rUpavALa joIne niyANa karaze, mATe huM jarA sthAne jato rahuM chuM. [ 46 ] ema kahI te upAzrayane ThAra ke je pUrva mukha hato, tene pazcima mukha karIne munIMdrane namI, Idra svasthAne pahoMcyo. [ 47 ] tevAmAM tyAM munie AvI pahoMcyA. teo belyA ke, daravAje kayAM che ? tyAre gurU elyA ke, A bAjuthI bhAvo. mAna sAgamananI vAta :hI. [ 48 ] tes| moTyA , thoDI pA2 tene Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI dharma ratna prakaraNa - - haMti guruNAvi / taM vuttaMtaM sayalaMpi-pADiharAvasANaM ti // 49 // _annadiNe viharaMtA-te bhayavaMto gayA dasa puraMmi / pabalo nAhiyavAI-mahurAi samuTThioitto // 50 // siri anjarakkhiyANaM-jugappahANAgamANa pAsaMmi / saMghaNa muguNasaMgheNa-pesio sAhusaMghADo // 51 // tehivi guTTAmAhila-nAmA niyamAulo tahiM pahio / gurUvAyaladdhiNA teNa-jhatti so nijio vAI // 52 // so tayaNu sAvagehiM-dhario vAsAsu dicittehiM / rakkhiya pahuNA itto-aithovaM Au nAu niyaM // 53 // ko gaNaharo Thavijjai-iya ciMtateNa niuNabuddhIe / AyariyaThANajuggo-samikkhio dubaliya pUso // 54 // je puNa se sayaNajaNA-tesiM kira phaggurakkhio samaNo / mAulao vA bhimao-to te vuttA imaM guruNA // 55 // nipphAvatilla aTakAvyuM ke nahi ? tyAre gurUe vasati dvArA pheravavA sudhIne saghaLe vRttAMta kahI yatAvyA. [ 44 ] eka veLA te bhagavAna vicaratA vicaratA dazapuramAM gayA, tevAmAM ANIera mathurAmAM eka prabaLa nAstika vAdI uThayo. [ 50 ] tyAre sadUguNanA saMgha [ saMdhAta ] samAna saMghe te AryarakSita yugapradhAnAgamanA pAse sAdhune saMdhADe mokalAvyuM. [51 ] tyAre temaNe gechAmAhila nAmanA pitAnA mAmAne tyAM mokalAvyuM. te bhAre vAdalabdhivALA hovAthI temaNe te vAdIne jhaTa jItI lIdhe. ( para che tethI tyAMnA zrAvakoe harSita thaIne tene tyAM comAsu karavA aTakAvya. ANImera rakSita rie pitAnuM AyuSya ati gheTuM jANIne, nipuNa buddhithI vicAryuM ke, gaNadhara ( gacchanAyaka ) kane karavo ? tyAre durbalikA puSpamitra temane AcAryanA sthAnane yogya jaNAyA. [ 53-54 ]. paraMtu temanA je sagAvahAlA hatA, temane phalyurakSita muni, athavA temane mAmo vadhAre abhimata hato, tethI temane gurUe A pramANe kahyuM. (55 ] IhAM tala, tela, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. ghayagANa iha kuDeM ahomuhakae / savvevi naiti tillA - tillaM puNa laggae kimavi / / 56 / / lagga subahupi ghayaM - emeva ahaMpi suttaatthehiM / niSphAvakuDasamANo - dubbaliyaM para mahAbhAgA // 57 // taha phaggurakkhiyamuNiM - guTTAmA hilamuNiMca Asajja / tillaMghayaghaDu vva kamAahayaM iyakAraNA bhaddA || 58 || sutatthatadubhayadharA - saddhAsaMvegasaMga bho sumareM| sAravAraLaro-pAya samAnamuno | p. // - 25 sasamaya para samayaviu -- dubbalio esa hou tumha gurU / tevi tahatti paDicchati - sIsa vIsaMtakarakamalA // 60 // buDDho gaNaharasaho - goyamamAIhiM dhIrapurisehiM / jo taM Thavai apatte - jANato so mahApAvo // 61 // iya ciMtiUNa guNapakkha- rAiNA sUriNA samayavihiNA / ThaviUNa prasamitto- Ayariyapae imaM vutto // 62 // jaha phaggurakkhie mAhila ya iha vaTTio ahaM vaccha / taha vaTTijja tumapi hu-taha tti saM ane thInA kuTa ghaDA ) uMdhA vALIe teA, badhA DhoLAi jAya, tela thADuMka coTeluM rahe, ane ghI dhaNuM rahe. e rIte durbalikA puSpamitra pratye sutrArtha DhALavAmAM huM talanA ghaDA jevA chuM, kalcarakSita pratye telanA ghaDA jevA huM, ane gAAmAhila pratye ghInA ghaDA jevA chuM. e kAraNathI he bhadre ! ( 56-57-58- ] sutra, artha ane tadubhayane dharanAra, zraddhAsa vega sahita, sumativAna, sakriyA karavAmAM rakta, rAjakaraDaka samAna guNavALA. [ pa ] ane svasamaya parasamayanA jANu A dulikA puSpamitra tamArA gurU thAo. tyAre teoe paNa mastake aMjila joDI te vAtane temaja svIkArI [60] gaNadhara e zabda gAtamAdika dhIra purUSoe vahelA che, mATe je jANatA thakA tene apAtramAM sthApe te mahApApI gaNAya che. [61 ] ema ciMtavIne guNanA pakSapAtI AcArye zAstranI vidhie puSpamitrane AcArya pade sthApI A rIte zikSA ApI. ( 2 ) he vatsa ! 3rakSita ane gASTAmAhila taraph huM je rIte vartyo chuM, teja rIte tuM paNa vatteje. tyAre teNe paNa te vAta kamula rAkhI, ( 63 ) svajanone teNe kahyuM ke, jema tame mArI tara? hamezAM 4 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa miNhai imovi // 63 // sayaNA u imaM vuttA-jaha tumbhe paTTiyA mai sayAvi / eyamivi muNinAhe-taha vahijjeha viNayaparA // 64 // ___aviya ahaM akae vA kaevi vA neva rUsio kaiyA / eso uNa nahu khamihI-tA vahijjeha suTTyaraM // 65 // evaM dunnivi vaggeappAhiva hiyakarehi vayaNehiM / bhattaM paJcakkhAittu-mUriNo sagga maNupattA // 66 // dubaliyapUsamittovi-gaNaharo hariyasayalasaMdeho / maggANusArikiriyA-nirao kayabhaviyajaNahariso // 67 // daNiTThaduTThakuggahanimmahiyajaNAbhimANadANapavaNo / vihiyaniyagacchamutthA-kapeNa suhabhAyaNaM jAo // 68 // zrutveti vRttaMtrijagatpavitraMzrIpuSpamitrasya munIzvarasya / mumukSavaH saMtu kRtaprayatnA mArgAnusAripravarakriyAyAM // 69 // ||iti durbalikApuSpamitrakathA smaaptaa||" cha" patyA cha, aa muninAya tara vinayavAn tha/ patale. [ 14 ] vaLI tame ( mAre vinaya ) karatA ke nahi karatA, chatAM kayAre paNa rUTho nathI; paNa A te nahi khamI zakaze, mATe enA tarapha barobara thaIne vartaje. (65) ema be vargane hitakAraka vacanavaDe rAjI karIne bhakta pratyAkhAna karI AcArya svarge pahoMcyA. [ 6 ] bAda durbalikA puSamitra gaNadhara saghaLA saMdeha haratA thakA mArganusArI kriyAmAM tatpara rahI, bhavya ane harSa karatA thakA, ati aniSTa ane duSTa kadAhathI haNAyelA lekenA abhimAnarUpa vAdaLane pavananI mAphaka teDatA rahI pitAnA gucchanI svasthatA sAyI, anume sumamA- yayA. [ 17-18 ] mA rIte zrIpabhitra bhunIzvaranu trijagatamAM pavitra vRttAMta sAMbhaLIne mumukSu ja mArganusArI kriyAmAM prayatnavAna bane. (68) A rIte durbalikA puSamitranI kathA che, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu: atra kazvidevamAha nanvevamAcarite yuSmAbhiH pramANIkRtesmAkaM pitRpitAmahAdayoM nAnAraMbhamidhyAtvakriyApravRttayo'bhUvanatosmAkamapi tathaiva pravarttitu mucitaM.. 27 ityatrocyate saumyamArgeNApi nIyamAnomonmArgeNa gamaH - yato smAbhiH saMvi-gnAcaritameva sthApitaM na sarvapUrva puruSAcarita - mityataevAha, - // mUlaM // jaM puNapamAyarUvaM gurulAghavacitavirahiyaM savahaM / suhasIlasaDhAinnaM casittiNo taM na sevaMti / / 86 / / ahIM kAika ema khele cheH-- jo A rIte Acaratane tame pramANu karI che, te amArA bApadAdAe aneka AraMbha ane mithyAtvanI kriyAmAM pravRtti karanAra hatA; mATe amAre paNu temaja pravarttavu lehAye. ahIM A rIte javAba che H-- huM saumya ! sIdhe raste doratAM avaLe raste ma jA mATe ame teA savigna jananA Acaritaneja sthApyuM che, kaMi sarve pUrva purUSonAM Acaritane sthApyuM nathI. eja arazathI he che : mULanA artha. je mukhazALa janAne gurU lAdhava vicAryA vagara prasAdarUpe hiMsAvALuM kAma AcareluM hAya, tene cAritravAna purUSA sevatA nathI. ( 86 ) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa [ 20 ] yat punarAcaritaM pramAdarUpasaMyamabAdhakatvAt ataeva gurulAghavaciMtAvirahitaM saguNamapaguNoti paryAlocanavarjitamataeva sadhaM yatanAbhAvAt sukhazIlA ihalokapratibaddhAH zaThA mithyAlaMbanapradhAnAstairAcIrNa samAcaritaM cAritriNaH zuddhacAritravaMtastaM na sevaMte nAnutiSTaMtIti. __ asyaivollekha darzayannAha, ( 4) jaha saDDhesu mamattaM rADhAi asuddhauvAhibhattAI / niddijjavasahitUlI-masUramAINa paribhogo // 87 // TikAne arthe. je Acarita saMyamane bAdhA karanAra hovAthI pramAdarUpa haya, ane tethI ja gu| lAiva ciMtA rahita hoya, eTale ke saguNa che ke, nirguNa che, evI palocanAthI varjita hoya, ane ethI ja yatanA hovAnA lIdhe savadha [ hiMsAvALuM ] hoya, ane sukhazaLa eTale A lekanA ja sukhamAM pratibaddha rahelA, tathA zaTha eTale khoTA AlaMbanA lenArA janee AcareluM hoya, tene zuddha cAritravALA sevatA nathI. A vAtanAja namunA batAve che. mULane artha. jemake zrAvakomAM mamatva karavI, zarIra zebhA mATe ane zuddha vastra, pAtra, tathA AhAra grahaNa karavAM, kAyamapaNe dIdhelI vasti kabUla rAkhavI, tathA gAdalAM, takIyA vagere vAparavAM, (e badhA pramAda che.) [ 87 ] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - - - ------ - - - (TIkA ) yathetyupadarzane zrAddheSu zrAvakeSu mamatvaM mamakAraM madIyoyaM zrAvaka iti gADhAgrahaM " mAme kulevA nagare va dese-mamattabhAvaM na kahiMci kujjA." ityAgamaniSiddhamapi kecit kurvati, tathA rADhayA zarIrazobhAkAmyayA'zuddhopadhibhaktAdi kecana gRhUti,-tatrAzuddhamudgapotpAdanAdidoSaduSTa, upadhirvastrapAtrAdi-bhaktamazanapAnakhAdyasvAdyAdi-AdizabdAdupAzrayagrahaNa-metAnyapyAgame'zuddhAni nipiddhAnyeva. . , yata evamArSapiMDa sijaM ca vatthaM ca-cautthaM pAya mevaya, akappiyaM na icchijjA-paDigAhijja kappiyaM ( itti ) . + sAmartha. jemake dAkhalA tarIke zrAvakemAM mamatva-mamakAra eTale ke, A zrAvaka mAroja che, evo sakhata Agraha te AgamamAM niSedhela che. je mATe kahevuM che ke " gAma, , nA23 deza, memana mA 59 mamatva bhAra na 42vo. " Ama chatAM paNa keTalAkaeka te mamatva kare che. vaLI rADhA eTale zarIra zobhA tenI IcchAe azuddha. upadhi ane bhakta vagere keTalAka le che. tyAM azuddha eTale uddagama utpAdanAdi deSathI duSTa, upadhi eTale vastra, pAtra vagere ane bhakta eTale azanapAna, khAdima ravAdima vagere, Adi zabdathI upAzraya le. e badhAM azuddha levA AgamamAM niSedhyAMja che. je mATe Agama A rIte che ke, piMDa, zayA, vastra, ane cothuM pAtra, e akalpanIya nahi levAM, kiMtu kalpanIya hoya te levAM. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI dharma ratna prakaraNa iha ca rADhAgrahaNaM puSTAlaMbanena durbhikSAkSemAdau paMcakaparihANyA kiM. cidazuddhamapi gRhato na doSa iti jJApanArtha-patobhANi piMDani-- #- eso. AhAravihI-jaha bhANio saJvabhAvadaMsIhiH / dhammAvassagajogA-jeNa na hAyati taM kajjA. // 1 // tayA kAraNapaDisevA puNa-bhAveNAsevaNatti daTThavA, ANAi tIi bhAve-so suddho mukkhaheuH tti.. tathA niddijja tti patralekhanenAcaMdrakAlikaM pradattA vasatihameSApi sAdhUnAmakalpa yA-anagAratvahAneH-bhagnasaMsthApanAdau kAyavadhasaMbhavAt, hAM zarIra zebhAnA mATe ema kahyuM, te puSTAlaMbane durmikSa ane marakImAM paMcaka parihANie kaMI azuddha le to paNa tene doSa lAgato nathI, ema jaNAvavA mATe che. je mATe piMDa niyuktimAM kahyuM che ke - A AhAranI vidhi je sarva bhAvadarzi jInezvare kahelI che, te jema dharma ane Avazyaka vyApAramAM khalela na Ave tema pALavI. (1) vaLI kAraNe doSa seva paDe, te bhAve karI anAvanAja jANavI kemake AjJAe karIne tema karatAM tene bhAva zuddhaja rahe che, ane teja mekSa hetu che. (2) vaLI nirdeya eTale khata lakhI ApIne caMdra suraja lagI ApelI vasati eTale jagyA, te paNa sAdhuone akalpanIya che. kemake te letAM anagArapaNAnI hAni thAya che, tathA bhAMgI tUTI sudhAratAM chavaghAta thavAne paNa saMbhava rahe che. je mATe kahevAya che ke - chone mAryA sivAya gharanI sArasaMbhALa ane sAcavaNI kema thaI zake? ane tema karanArA ja asaMyatanA mArgamAM paDe che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. tathAca paThayateavikattiuNa jIve-katto gharasaraNa gutti saMThappaM, avittiyAya taM taha-paDiyA assaMjyANa pahe. etadgrahaNamapyekairAcaryate. tathA tUlImasUrake pratIte-AdizabdAttUlikAkhallakakAMsyatAmra- . pAtrAdInAM parigrahaH-etAnyapi yatInAM na kalpate iti. atha prastutamupasaMharannAha [ mUlaM ] iccAI asamaMjasa-maNegahA khuddaciTTiyaM loe,| bahue hivi AyariyaM-na pamANaM suddhacaraNANaM // 88 // ( TIkA) ityAyevaMprakAramasamaMjasaM vaktumapyanucitaM ziSTAnAmanekadhAneka menu grahaNa 55 sAye 42 . tathA tULI ane mariyAM, (gAdalAM takIyA ) prasiddhaja che, Adi zabdathI gAdI, kharala, kAMsA tAMbAnA vAsaNa, vagere levAM, e paNa yatione nahi kape. have cAlatI vAtane upasaMhAra karatA thakA kahe che - bhUganI artha. ityAdika aneka prakAranuM zuddha janoe asamaMjasa cedita A lekamAM ghaNuM jaNAe AcaryuM hoya, tepaNa te zuddha cAritrapaannaane pramANa nathA. ( 88 ) as artha. ityAdika eTale evI jAtanuM asamaMjasa eTale ziSTa janone [ sudharelA janane ] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI dharma ratna prakaraNa. prakAraM kSudrANAM tucchasatvAnAM ceSTitamAcaritaM loke liMgijane bahubhirapyanekairappAcIrNa na pramANaM nAlaMbanahetuH zuddhacaraNAnAM niSkalaMkacAritriNAM. apramANatA punaretasya-siddhAMtaniSiddhatvAt, saMyamavirUddhatvAdakAraNapravRttatvAJcasamyagAlocanIyeti. evamAnuSaMgikamabhidhAya prastutopasaMhAramAha. gIyatthapArataMtA-iya duvihaM magga maNusaraMtassa / bhAvajaittaM juttaM-duppasahattaM jao caraNaM // 89 // ( 1) gItArthapArataMtryAdAgamavidAjJayetyuktanItyA dvividhamAgamanItyA balavAne paNa anucita aneka prakAranuM zuddha eTale hInasatta jananuM ceSTita eTale Acarita lakamAM eTale liMgi janamAM ghaNAoe AcaryuM hoya, tepaNa niSkalaMka cAritravAn janene pramANa eTale AlaMbana hetu nathI. e apramANa eTalA mATe che ke, te siddhAMtamAM niSedhela che, saMyamane virUddha che, ane niSkAraNe cAle che, e rIte barobara vicArI levuM. A rIte AnuSaMgika kahIne have prastutane upasaMhAra kare che. mULa artha. gItArthanI parataMtratAmAM rahIna, e rIte be jAtanA mArgane anusaranArane bhAvayatipaNuM yukata che. je mATe dumasaha paryaMta cAritra [ kaheluM che ] ( 89) TIkAne arthe. gItAryanI pUrataMtratAe eTale Agamana jANanAra purUSanI AjJAmAM rahIne, e Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAve sAdhu. gamAnugataSTaddhasamAcArabhedena dviprakAraM mArgamanusaratastadanusAreNavyavaharataH sAdhoriti gamyate bhAvavatitvaM susAdhutvaM yuktamucitaM vaktumiti zeSaH-kimityatAha-duHsahAMtaM duHprasahanAmadheyAcAryaparyaMtaM yato yasmAcaraNaM cAritraM-siddhAMte zrUyata itizeSaH _ayamabhiprAyo-yadi mArgAnusArikriyAkaraNasAraM yatamAnAzcAritriNonAbhyupagabhyaMte, tatastadanyeSAmanupalaMbhAdhavacchinnaM cAritraM-tayana chedAttIrtha cetyAyAtaM.-etacca pratyakSIbhUtabhUtabhavadbhAvibhAvasvabhAvajinanAtha-praNItasiddhAMtena saha viruddhamiti na prekSApUrvakAriNaH pratipadyate tathAca vyavahArabhASya kesiMciya Aeso-dasaNanANehi vaTTaetitthaM / vocchinnaM ca carittaM-vayamANe bhAriyA cauro // 1 // rIte eTale kahelI nItie be prakAranA mArgane eTale Agama nIti, ane AgamAnusAra vRddha samAcAra e be bhedavALA mArgane anusaranAra eTale tenA anusAre cAlanAra sAdhune bhAvayatipaNuM eTale susAdhupaNuM yukta che, eTale kahI zakAya tema che. kemake duHkhasaha nAmanA AcArya paryata cAritra haze, ema siddhAMtamAM saMbhaLAya che. tAtparya A che ke, je mArganusArI kriyA karavAmAM yatna karanArAone cAritravAna na mAnie, te temanA vinA bIjA to kaMI dekhAtA nathI; eTale cAritraja vicchinna thayuM. ane tema thatAM tIrtha paNa vicchinna thayuM, e vAta AvI. have e vAta te bhUta, vartamAna, bhaviSyanA bhAvane pratyakSapaNe jANanAra jinezvaranA kahelA siddhAMta sAthe virUddha paDe che, mATe tene samajavAna ane svIkAratA nathI. je mATe vyavahAra bhASyamAM kahevuM che ke, - keTalAekane e Adeza [ mata ] che ke, jJAna darzanathI tIrya varte che, bAkI cAritra vicchinna thayuM che; paNa ema belanArane caturgara prAyazcita ApavuM. [1] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI dharma ratna prakaraNa, jo bhai natthi dhammo - naya sAmaiyaM nacevaya vayAI / sau sabaLasaMdho dAyano samaLasaMdeza // 2 // ityAdyAgamaprAmANyAnmArgAnusArikriyAkAriNo bhAvayataya iti t. uktaM sakalamArgAnusAriNI kriyeti mAnasAdhoH prathamaM ligaM saMprati zraddhA pravarA dharme iti dvitIyamAha // mUtyuM ma saDA tibbabhilAso-dhamme pavarantaNaM imaM tIse, / vihiseva atitI suddhadesaNAra khaliyaparisuddhI // 90 // je ema kahe che ke, dharma nathI, sAmAyika nathI, ane vrata nathI, tene zramaNusa Mghe potAnA zramaNusandhathI [ sAdhuonA ToLAMthI ] bAhera kahADavA. [ 2 ] A vagere AgamanA pramANuthI mAgAnusArI kriyA karanArA te bhAvayati che, e vAta nakkI thaI. A rIte sadhaLI mArgAnusArI kriyA hAya, e bhAva sAdhunuM prathama liMga karyuM. have dharmamAM pravara zraddhArUpa bIjuM liMga kahe che. mULA artha. zraddA eTale tIvrAbhilASa, tenu dharmamAM pravarapaNuM, te A cheH--nidhi, sevA, atRpti, zuddha dezanA, ane skhalitanI parizuddhi. ( 9 ) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - - ( TIkA ) . zraddhA pravarA dharme iti dvitIyaM liMgamuktaM tatra zraddhA tIvaH paTurabhilASaH karmakSayopazamasajJAnaprabhavo napunarviSayapratibhAsamAtraM, bAlasya ratnagrahaNAbhilASavat-dharma zrutacAritrarUpe-avaratvaM pradhAnatvaM vizeSaNIkRtamidaM vakSyamANaM tasyAH zraddhAyAH phalabhUtaM. tadyathA. vidhisevA [1] atRptiH [2 ] zuddhadezanA [ 3 ] skhalitaparizuddhiH ( 4 ) iti liMgAni zraddhAyAH pravastvasyeti--sUtre ca "ghihisevaatittI " ityatra isvatvaM prAkRtatvAt - saMmatyetAnyeva pratyekaMvibhAvayiSuH prathama tAvadviSisevAmadhikRtyAha, TIkAne artha. dharmamAM pravara zraddhA, e bIjuM liMga kaheluM che. tyAM zraddhA eTale tItra. abhilASa eTale ke karmanI kSapazama ane samyapha jJAnathI thaela IchA, nahi ke bALakane ratva levAnI marajI thAya che, tenA mA phakta keI paNa viSaya pakaDavAne IrAdo. eTalA mATe kahyuM ke, tIvra abhilASa dharmamAM eTale zrata ane cAstrirUpa dharmamAM tenuM pravarapaNuM, te A eTale AgaLa kahevAmAM AvatuM, te zraddhAnuM phaLarUpa jANavuM. ta mA. zate hai, vidhi sevA, matRpti, zu zanA mate 25sita. parizudi. 2 zra: &Ana pravarapAnai che. sUtramA " vihiseva ati cI" meM paEmA aatpaNAthI hasva kareluM che. have e darekane varNavavA khAtara pahelAM vidhi sevAne AsarIne kahe che, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa cihiMsAraciya sevai-saddhAlU sattimaM aNuDDANaM / davvAidosanihao vi-pakkhavAyaM vahai tami // 91 // ( 1) vipi pigapAnava sevanutikRti zraddhA zraddhALuLavAna - ktimAn sAmopetaH sanmanuSTAnaM pratyupekSaNaiSaNAdikaM-zraddhAlutvasyAnyayAnupapatteH pati nA pAsapAttatA jAvArsiyA. dravyANyAhArAdInyAdizabdAt kSetrakAlabhAvAH parigRhyate teSAM doSaH pratikUlatA-teca nihatopi gAdapIDitopi pakSapAtaM bhAvapratibaMdha vahati dhArayati tasminneva vidhyanuSTAnaeva-sAvadhAraNatvAdvAkyasyeti. mULane artha. * zraddhALu purUSa zakitamAna hoya, tyAM lagaNaja vidhipUrvaka anuSThAna kare che, ane je dravyAdikanA deSathI tema karatAM ane Take, te paNa pakSapAta te vidhi taraphaja rAkhe che. (91) TIkAno artha vidhisAra eTale vidhipradhAnaja seve eTale kare, keNa ? te ke zraddhALu eTale zrahAvAna hoya, te zakitavAna eTale samartha hoya te, zuM seve ? te kahe che. anuSThAna eTale - prayukSiNa tathA guNadaka kriyA, nahi te zraddhALupaNuM siddha thAya nahi je kadAca zaktimAna na hoya, te kema kare che te kahe che ke, dravya eTale A hAra vagere ane Adi zabdathI kSetra, kALa, bhAva levAM. temanI pratikULatAthI khuba pIDA tha, paNa vidhivALA anuSThAnamAMja pakSapAta eTale bhAva rAkhe. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 33 kathaM punaranuSTAnAbhAve pakSapAtasaMbhava ityAha. niruo bhujjarasannU-kiMci avatthaM gao asuhamanna / bhuMjaMtaMmi na rajai-suhabhoyaNalAlaso dhaNiyaM // 92 // | ( ra ) nIrujojvarAdirujArahito bhojyAni khaMDakhAdyAdIni teSArasamAsvAdavizeSaM jAnAtIti bhojyarasajJaH kAmapyavasthA duHkAladAridyAdidazAMgataH prAptaH sannazubhamaniSTamannaM bhojanaM bhuMjAno na tasminnazubhAne raMjayati gRddhimupaiti. tathA - saMpAtara jAti, anuSThAna na kare, te pakSapAta kema saMbhave? te kahe che - mULane artha. nirogI, rasajJa kaMI adhama avasthA pAmatAM azubha anna khAe te, temAM te rAjI rahetuM nathI, paNa tene khAsa karIne zubha bhejananI lAlasA rahe che. [ 92 ] TIkAne artha. nIraja eTale varAdi roga rahita heI, khaDa, khAdya vagerA, bhojya vastuonA rasane jANa purUSa koI dukALa ke, dAridra vagere avasthAmAM aniSTa anna khAtAM paNa temAM vRddhi nathI pAmate. te A rIte ke kadAca ema bane che kharuM ke sArAM bhojana nA mANasa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. muhamattalAliovihu-dukkAladaridabhiDDuo puriso / bhakkaDayabharuTTAI-bhuMjai taha kaMDuyaM kaMTiM // 1 // kaDDayarasa va guyAraM-araNidalAI kuDiMjharAIyaM / bhuMjai jaNo chuhatto-taruchallI hillijhillAi [ti] nacAsau teSu gRddhimAdhatte zubhabhojanalAlaso viziSTAhAralaMpaTolaMkyAmyetAM kudazAM tataH mubhikSamaprApya punarapi zobhanamAraMbhokSye iti manorathavAn dhaNiyaMti bADhamiti. evaM dRSTAMtamabhidhAya dArTItikayojanAmAha [mUlaM ] iya suddhacaraNarasio-sevato davao viruddhapi / saddhAguNeNa eso-na bhAvacaraNaM aikamA // 93 // paNa dukALa ke daridratAmAM sapaDAtAM bhAkharI, bharaDa, kaMDu, kerI, kaDavo guvAra, araNinAM pAMdaDAM, kuliMjara vagere tathA jhADanI chAla, ane lIlI jhila vagere bhUkhe maratAM khAya, tepaNa te teomAM vRddhi nathI pAmate, kiMtu zubha bhejana lAlasa eTale viziSTa AhAramAM laMpaTa thaIne ja rahe che. arthAta A dazA ullaMdhuM, te subhikSamAM pharIne sAre. AhAra khAIza, evA manorathane atizayapaNe karato rahe che. A rIte draSTAMta kahIne, have dAtikanI pejanA kahe che - bhuujn| artha. e rIte zuddha cAritrane rasika purUSa kadAca dravya thakI kaMI virUddha vAtane paNa seva haiya, te paNa zraddhAnA guNathI te lA yAtrine ati. nA. (63). Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. (TIkA ) ityevaM kubhaktabhogadRSTAMtena zraddhacaraNarasiko niSkalakasaMyamapAlanotsAhavAn sevabhAno dravyato vAghatyAvirudhdhamAgamaniSiddhaM nityavAsAdikaM-apizabdAdekAkitvamapi-zraddhAguNena saMyamArAdhanalAlasatvapariNAmena na naica bhAvacaraNaM pAramArthikacAritramatikAmati aticarati, zrIsaMgamasUrivat. tathAoktaM. davAiyA na pAyaM-sohaNabhAvassahu~ti vigdhakarA / bajjhakiriyAu vi tahA-havaMti loevi simiNaM // 1 // daiyAkannuppalatADanaM va suhaDassa nibuI kuNai / pahuNo ANAe patthiyassa kuMDaMpi laggaMtaM // 2 // jahaceva sadesapi-taha paradesevi calai nahu sattaM / Ano martha. e rIte eTale kharAba bhojana khAvAnA draSTAMte karI zuddha caraNa rasika eTale niSkalaMka saMyama pALavAmAM utsAhavALo purUSa dravyathI eTale bAhya vRttithI virUddha eTale Agama niSiddha nitya vAsAdika tathA api zabdathI ekAdipaNane seva thake, paNa zraddhAnA guNathI eTale saMyama ArAdhavAmAM lAlasapaNAnAM pariNAmathI karIne bhAvacaraNane eTale pAramArthika cAritrane atikrame nahi zrI saMgamasUrI mAphaka. mATe hetu cha :zebhana bhAvavALAne prAye dayAdika vighakArI thatAM nathI, temaja bAhya kriyA paNa samApI. samAM 5 mA 4Aya che -[1] svAminI AjJAe cAlatA subhaTane kATa lAge, topaNa te strInA mArelA karNa tpalanI mAphaka tene AnaMdita kare che. [2] dhIra puruSe e manavaMchita kAma zarU Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI dharma ratna prakaraNa maNavaMchiyaMmi kajje-Aradhdhe dhIrapurisANaM // 3 // kAlobihu dubhikkhAi-lakkhaNo nakhalu dANamUrANaM / bhiMdai AsayarayaNaM-avi ahiyayaraM visohei // 4 // evaMciya bhavvassavi-carittiNo nahi mahANubhAvassa / muhasAmAyAriMgao-bhAvo pariyattai kayAvi // 5 // kiMca, jo hojau asamattho-rogeNa va pilli bhI jhuriyadeho / sanyamavi jahAbhaNiyaM-kayAi na tarijja kAuM jo // 6 // soviya niyayaparakama-vavasAyadhiIbalaM agRhato / muttUNa kUDacariyaM-jaI jayaMto avassajaI // 7 // [ iti] . zrI saMgamasUrikathA punarevaM. iha sirisaMgamasUrI-dUrIkayasayalagurupamAyabharo / annANadArudAruNa 2tA rebha 25hezamA tama 521zamA 5 bhanI himmata tI nathI. ( 3 ) qNA dubhikSAdikALa paNa dAnazara janenA AzayarU5 ratnane bhedI zakatA nathI, kiMtu adhika vizuddha kare che. [4] Aja rIte mahAnubhAva bhavya cAritravaMta purUSane zubha sAmAcArI tarapha rahela bhAva kadApi badalI ja nathI. (5) vaLI je rage pIDA, athavA buddApaNane lIdhe asamartha thaI paDe, ane tethI jema kaheluM che, tema badhuM karI na zake, paNa te je pitAnA parAkrama, udyoga, dhIraja ane baLane nahi chupAvatAM, ane DhoMga nahi karatAM yatanAvAna rahe che, tene avazya yati gaNapo. [5] zrI saMgamasUrinI kathA A rIte che - ahIM zrI saMgamasuri hatA, teo saghaLA bhAre pramAdane dUra karanAra hatA, ajJAna Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. .41 davahuyavahasarisasamayadharo // 1 // paisamayamuttaruttara-vimudhdhapariNAmahaNiyapAvoho / naganagaragAmamAisu-navakappa pakappiyavihAro // 2 // ____ aitivvapavarasaddhA-vasapariNaya suddhabhAvacAritto / jaMghAbalaparihINo-kullAgapuraMmi vihiyaThiI // 3 // vaTTate dubhikkhe-kayajaNadukkhe kayAvi so bhayavaM / pavayaNamAyA paripAlaNujjayaM ujjayavihAraM // 4 // AhiMDiya bahudesaM-avadhAriya sayaladesa bahubhAsaM / sIhaM nAmaNagAraMgaNAhivatte nirUvei // 5 // bhaNai ya jaivi mahAyasa-sayamavi taM puNasi sayalakaraNijja / AyAru tti viciMtiya-iya vuccasi tahavi amhehiM // 6 // ullasirapavarasaddho-caraNabharaM duddharaM dharijja sayA / sIyaMta sIsagaNaM-miu mahuragirAi sArijjA // 7 // jaojIhAevi lihaMto-na bhadao jattha sAraNA nasthi / daMDeNavi rUpa lAkaDAMne bALavA dAvAnaLa samAna zAstranA dharanAra hatA. (1) samaya samaya pratye vizuddhi thatA parimANathI pApa samUhane haNanAra hatA, ane gAma, nagara, parvata, vagerAmAM na1485 viDAra 42tA hatA. [2] te ati tIvra pravara zraddhAnA yoge zuddha cAritranA pariNAmavALA chatAM, paNa jaMghAbaLathI hIna tha thake kullAgapuramAM sthiravAsI rahyA. (3) have tyAM tene du:kha karanAra dukALa paDe, tyAre te bhagavAne pravacana mAtA pALavAmAM udyata ughatavihArI bahu deza pharIne sakaLa dezanA aneka bhASAnA jANa thaelA siMha nAmanA anagArane gavaadhipti5 sepyu. [ 4-5 ] mA te bhane sevA sAyA 3, he mahAzaya ! tu paate| saghaLuM kartavya jANe che, te paNa cAlatI rIta pramANe ame tane A pramANe bhalAmaNa karIe chIe. ( 5 ) tAre hamezAM ullasatI pravara zraddhAthI cAritrano durdhara bhAra upADa, tathA sadAtA ziSyane komaLa ane mIThI vANIthI saMbhALI levA. [7] je mATe kahevuM che ke, jyAM sAraNa na hoya, teme karI paMpALato hoya, to paNa bhalo Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. tAto - sa bhaddao sAraNA jattha || 8 || jaha sIsAI nikaMtai - koI saraNAgayANa jaMtUNaM / evaM sAraNiyANaM - Ayariu asArao gacche // 1 // jara tathA dabvAi apaDibaddho-amamo viharijja vivihade se | aniyayavihArayA - jaINa te viNA // 10 // tathAhi 'ani eyavAso samudANa cAriyA - annAyauMchaM payarikayA ya / appovahI kalahavivajjaNA ya-vihAracariyA isiNaM pasatthA // 11 // icAi kahiya so-so evaM vaccha, vihara anattha / mA ome ittha Thio - sIsagaNo esa sI ijjA // 12 // egAgIvi ahaM puNa-pahINajaMghAvalo abaladeho 1 analo vihariu manattha - to ihaM ceva ThAislaM nahi, ane jyAM sAraNA che, te lAkaDIthI mAra mArato hoya, topaNa sArA. ) jema kei zaraNAMgata jaMtuonAM mAthAM kApe, tema gacchamAM sa MbhAravA yogya ziSyAnI sa MbhALa nahi le to, AcArye paNa temanAM mAthAMja kApatA jANavA. ( 9 ) tathA tuM dravyAdikamAM apratibaddha rahI mamatA choDI vividha dezamAM vicaraje, kemake sUtramAM yatione aniyata vihAra karavA kahela che. [ 10 ] te A rIte ke, anitya vAsa, samudAna carya [ gocarI ], uMca AhAra, nirmadapaNuM, alpe upadhi ane kalahu vivarjana, e RSionI prazasta vihAracA che. [ 13 ] ityAdika bhalAmaNa ApIne temaNe tene kahyuM ke, he vatsa ! tuM anya sthaLe vicara, kemake nahi te| ahIM avama kALamAM rahetAM A ziSyA sIdAi paDaze. ( 12 ) ane huM ja dhAbaLathI rahita ane durbaLa zarIravALA hovAthI khIjA sthaLe cAlavA azakta ; mATe ekalA huAMja rahIza ( 13 ) ema kahIne temaNe munione kahyuM ke, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 43 // 13 // iya bhaNiya muNI vuttA-vacchA sacchAsayA sayAkAlaM / kula- . bahunAeNa imaM-mA muMcijjaha kayAvi tume // 14 // tinnucciya bhavajalahI-eya pasAyA muheNa tumbhehiM / saMpa' imiNA saddhi-kuNaha vihAraM mahAbhAgA // 15 // iha muNiya mumuNivaiNo-te muNiNo maricaraNa ThaviyasirA / muMcaMtA guruvirahutya-soya uppanaaMmubharaM // 16 // paDipunamannubhararUddha-kaMThauddita gaggaragirillA / ' gurUkyaNaM paDikUkhiu-macayaMtA dukkhasaMtattA // 17 // kahamavi namiuM guruNo-avarAhapae khamAviuM niyae / omAi dosarahie-dese pattA vihAreNa // 18 // saMgama gurUvi khittaM navabhAgI kAu kaaynirvikkho| vIsu vasahIMgoyaraviyArabhUmAisu jaei // 19 // muddhikkhe gurUpAse-kayAvi sIheNa pesio datto / so pubvavasahi saMThiya-mUri daTuM: viciMtei // 20 // he vatsa! tame paNa hamezAM svaccha AzayavALA rahIne kuLavatA pramANe A gurUne kyAre paNa choDatA nA. ( 14 ) enA pasAyathI tamAre saMsAra samudra sehelathI tarelAja mAnave; mATe he mahAbhAge ! tame hAla enI sAthe vihAra kare. [15 ] A rIte te AcAryanAM vacana sAMbhaLIne te munio temanA caraNe marataka sthApI, bhAre virahathI thatA zAine sAdhe mAMsume pAyA sAyA. ( 11) te munio bhAre zokane lIdhe rUMdhAI gayelAM gaLAMthI gadgad vANI belatA thakA duHkhathI tapatA thakA paNa gurUnuM vacana uthalAvI zakyA nahi. ( 17 ) teo gurUne namIne pitAnA aparAdha khamAvI, jema tema karIne avama [ aziva ] vagere doSathI rahita dezamAM AvI pahoMcyA. [ 18 ] pAchaLa saMgamasUri paNa zarIramAM nirapekSa rahI, te kSetranA nava bhAga karI, jUdI jUdI vasati, gocara bhUmi ane vicAra bhUmimAM yatanAthI rahevA lAgyA. (17) have siMhasAdhue kaI veLA datta nAmanA sAdhune zuddhi khAtara guru pAse mokalAvya. te prathamanI vasatimAMja rahelA gune joI vicAravA lAgyuM ke, kAraNane lIdhe jAtA jA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa kAraNavasA na kIrai-khitte avarAvare jai vihAro / navanavavasahi vihAro-kIsa eehiM paricatto // 21 // __tA esa sidila caraNo-khaNaMpi na khamo imeNa saMvAso / evaM ciMtiya vIsu-samIvavasahIi so ThAi // 22 // bhikkhAsamae guruNAsaha hiMDato visiTTha mAhAraM / dubhikkhavasA alahaMtao ya jAo kasiNavayaNo // 23 // taM taha nievi sUrI-kammivi Isaragihe gao tattha / revaidoseNego sayA ruyaMto sim asthi // 24 // so dAuM cappuDiyaM-guruNA bhaNio ya bAla mA rUyasu / guruteyaM asahatIjhaDatti sA revaI nahA // 25 // jAo bAlo suttho-tajjaNago gahiya moyage paso / guruNA karuNAnihiNA-davAviyA teu dattassa // 26 // aha muNipahuNA bhaNiyaM-taM gaccham datta saMpayaM vasahi / aharyapi AgamissaM-paDiputraM kAu samuyANaM // 27 // saTThagiha mega mimiNA kSetramAM, jo ke vicarI nahi zakAya, paNa navI navI vasatio badalavAnuM kAM emaNe ch| Adhu cha ? [ 20-21 ] te mATe A zithila cAritravALe lAge che, jethI karIne evA sAthe kSaNavAra paNa sahavAsa rAkha na joIe, ema vicArI najIkanI vasatimAM te jUdo rahevA lAgyo. [22] bAda bhikSA veLAe te gurU sAthe bhamatuM hatuM, paNa durmikSanA yoge sAro AhAra nahi maLavAthI tenuM mukha karamAI kALuM thavA lAgyuM. [ 23 ] tene tevo thaele joI, AcArya kAIka paisAdArane ghare gayA, tyAM tene eka chokare revatInA doSathI hamezAM rakta hato. tene gurUe capaTI vagADI kahyuM ke, he bALaka ! re mAM. tyAre gurUnuM teja nahi sahI zakatI revatI jhaTa daIne nAzI. eTale te bALaka svastha thayo; tethI tene bApa lADu sa/ mAyo, te 43yanidhi zu3me ittane 32vyA. ( 24-25-26 ) have gurue kahyuM ke, he datta ! tuM have apAsare jA, ane huM gocarI pUrI zana mAthu. ( 27 ) tyAre itte piyAryu , ai merI bhane 544 me zraddhA. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. mirAu maha daMsi sarva ahuNA / sesesu gamI datto - iya ciMtato gao sahiM // 28 // guruNovi aMtapaMtaM - gahiraM sucireNa AgayA vasahiM / pannagavila nAeNaM - bhuMjati tayaM samayavihiNA || 29 || Avasya velAeAloya sUriNo samutravidvA / so niseyaMto guruNA - Aloisa saMma miya butto // 30 // sa bhaNai tumehiMciya - saha paribhamio mhi kimiha viDayepi / Aha guru sisu visayaM - muhumaM naNu dhAipiMDaM ti // 31 // 45 ~~ datto ta durappA - aNapasaMkaSpakappaNAbhihao / biMbukaDakaDuyArIrAi muNivaraMpa imaM bhaNai || 32 || rAIsarisavamittANi - paracchidrANi picchasi / appaNI billamittANi- pAsaMtovi na pAsasi // 33 // iya bhaNiya gao eso - niyavasahiM tayaNu tassa sikkhatthaM / puradevayAi sithaM-vinayiM turNi zasya | 24 // puTamALayaMmaMda-maMdavisaba vAt zrAvakanu dhara batAvyuM che, ane pote have khIjAne tyAM janAra lAge che, ema ema citavatA thakA apAsare AvyA. [ 28 ] bAda gurU aMtaHprAMta AhAra laine dhaNA mADA tyAM AvyA. teoe zAstranI vidhie sarpa jema bilamAM pese, te rIte tene khAdhuM. [ 29 ] have Avazyaka veLAe AleyaNA laine gurU kheDA, eTale te paNa besavA lAgyo. tyAre gurUe kahyuM ke, barobara AlAyA kara. ( 30 ) tyAre te khelyA ke, tamArI sAtheja karyo chuM, eTale zu jaNAvu ? gurU khelyA ke, bALakane kAraNe maLelu te sUkSma dhAtrIpaDa che, tene AlAva. ( 31 ) tyAre durAtmA datta aneka saMkalpa ane kalpanA karIne lIMbA jevI kaDavI vANIthI gurU pratye kahevA lAgyA ke, tuM parAyA rAI ane sarasava jeTalA doSa jIve che, paNa pAtAnA khIluphaLa jevaDA doSa jotA thakA paNa nathI joi zakatA ?[ 32-33 ] ema kahIne te pAtAnA mukAme gayA. bAda tene zikSA ApavA mATe nagaranI adhiSTAyaka devIe te divase dhamadheAra divasa banAvyA. temAM brahmAMDarUpa bhAMDa jANe chuTatu na hoya, te mAka bhayaMkara garjArava thavA lAgyA. te sAMbhaLIne bhayathI khelatAM acakI paDatA thakA te gurUne Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. laharArAvaM / so nisuNato bhayabhara - khalaMtavayaNo bhai sUriM // 35 // bhayavaM bIma ahaM - Aha guru ehi mama sayAsaMmi / sa bhaNai timirabhareNa - disividisi neva picchAmi // 36 // 46 dIvasiMha va jalati - nayakheleNaM niyaMguliM kAu / daMseUNaya guruNA- so to vaccha ehi io // 37 // taM da sa duTTappA- jaMpai afe asthi ki missa ! / to paccakkhI houM evaM vRtto sa devIe // 38 // hA duTThaseha nibheha- dehagehAimukapaDibaMdhe / muNinAmi imamivi evaM ciMtesi nillajja // 39 // vasahivihArakameNaM - puNovi ittha divyaM suguru meyaM / pAvi dudvadhampiTTha - panasI siDhilacAritaM // 40 // hA aMtapaMta bhoyaNa - paraMpi kappesi muddha rasagiddhaM / dhiddhI ladisamipi dIvajutaM paryapresi // 41 // davva / ido sabasao - bIyapayaThievi suddhasaddhAe / bhAvacarita pavitte kahevA lAgyA ke, he bhagavan ! huM bIhuM chuM. tyAre gurU khelyA ke, khItA hoya te mArI pAse Ava. te khelyA ke, dhArAmAM kai dizA ane kai vidizA che, te joI zakatA nathI. [ 34-35-36 ] tyAre gurUe potAnA zleSmathI dIvAnI zikhA mAphaka potAnI AMgaLane jaLakatI karIne te batAvI kahyuM ke, he vatsa ! A bAju Ava. [ 37 ] te joine te duSTAtmA khelyA ke, zuM enA pAse dIvA paNa che ke ? tyAre devI pratyakSa thaIne tene A rIte kahevA lAgI-- ( 38 ) are niHsnehI duSTa ziSya ! deha gehAdikamAM pratibaMdha cheDanAra A muninAthanI bAbatamAM paNa tuM nirlajja thai evuM citave che ke ? [ 39 ] vaLI vasati badalavAnA krame karI prIte ihAM rahelA gurUne are pASTi, ane bhuMDI rIte dharmiSTa anelA ! zu zithiLa cAritravAna mAne che ke ? are ! aMtaHprAMta khAnArane tuM samRddha udaye che ? chI, chI, sare samviyaMtane hIvA sahita che, prema pose che hai ? ( 40-41 ) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAra sAdhu 47 - kiha avamanasi ime guruNo ? // 42 // iya aNusiTTho so devayAi saMjAyagaruya aNutAvo / gurupayalaggo khAmai-puNopuNo niyaya mavarAI // 43 // AloiyAiyAro-datto gurudattavihiyapacchitto / viNaujjuo sunimmala-cArittArAhago jAo // 44 // saMgamasUrIvi ciraM-vihisevAvalli pallavaNameho / niruvamasamAhijutto-mugaI patto gykileso||45|| ityaM vizuddhavidhisevanatatparasyazrIsaMgamasyasugurozcaritaM nizamya / dravyAdidoSanihatA api sAdhulokAH zraddhAM vidhatta caraNe pravarAM pavitre // 46 // . // iti saMgamasUrikathA // ityuktaM vidhisevAsvarUpaM prathama zraddhAlakSaNaM saMpratyatRptisvarUpaM dvitIyamabhidhitsurAha kavyAdi deSe karIne bIjA padamAM rahelA chatAM zuddha zraddhAthI bhAva cAritre karI pavitra A gurUnI kema avagaNanA kare che ? ( ra ) A rIte devatAe tene zikSA * ApatAM te bhAre pazcAtApa pAmI gurUnA page page paDI vAraMvAra pitAne aparAdha khamA vavA lAge. (47) teNe aticAra AvyA, eTale gurUe prAyazcita ApyuM, te karIne datta muni vinayamAM ughukta rahI nirmaLa cAritrane ArAdhaka thaye. [44] saMgamasUri paNa cirakALa vidhi sevArUpa velaDIne vadhAravA megha samAna rahIne nirUpama samAna dhithI kaleza TALI sugatie pahoMcyA. (45) e rIte vizuddha vidhi sevavA tatpara thI saMgamasUrinuM caritra sAMbhaLIne drAdika doSathI haNAyA chatAM, paNa te sAdhu janetame pavitra yAtrimA uttama zraddhA rANo. [ 46 ] A rIte saMgamasUrinI kathA che. e rIte vidhi sevArUpa zraddhAnuM paheluM lakSaNa kahyuM, have atRptirUpa bIjuM lakSaNa kahevAnI IcchAthI kahe che -- Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI dharma ratna prakaraNa. tattiM naceva viMdai-saddhAjogeNa nANacaraNesu / veyAvacatavAisu-jahaviriyaM bhAvao jayai // 94 // TI. tRpti saMtoSaM kRtakRtyohametAtaivetyevaMrUpaM na caiveti-ca zabdasya pUraNatvA-nnaiva viMdati prAbhoti zraddhAyA yogena saMbaMdhena jJAnacaraNayorviSaye jJAne paThitaM yAvatA saMyamAnuSTAnaM nirvahatIti sacitya na tadviSaye pra. mAdyati, kiMtarhi-navanavazrutasaMpadupArjane vizeSataH sotsAhobhavati. tathAjo. jaha jaha suya mavagAhai-aisayarasapasarasaMjuya mauvvaM, taha taha palhAi muNI-navanavasaMvegasaddhAe. maLane artha. jJAna ane caraNamAM zraddhAnA yoge karIne kadApi tRpti na pAme, ane vaiyAvRtya tathA tapa vageremAM pitAnA vIrya pramANe yatna kare. ( 94) TIkAne artha. tRpti eTale ATalethI huM kRtakRtya chuM, evA rUpane saMtoSa zraddhAnA kAraNe jJAna ane cAritranA viSe naja pAme. tyAM jeTalAthI saMyamAnuSThAna cAle, teTaluM meM bhaNI lIdhuM che, eTale basa che, ema ciMtavane jJAnamAM pramAdI nahi thAya, kiMtu navI navI vyuta saMpadA upArjavAmAM vizeSa karIne utsAhavALo rahe. je mATe kaheluM che kejema jema atizaya rasa pasaravAnI sAthe apUrva zrata avagAhe, tema tema muni navanavA saMvega ane zraddhAthI rAjI thayA kare. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. tathA attho jassa jiNuttamehi bhaNio jAyami mohakkhaedhaM goyamamAiehi sumahAbudhdhIhi jaM suttao, saMvegAiguNANa budhdhijaNagaM titthesanAmAva-- kAyanvaM vihiNA sayA navanavannANassa saMpajjaNaM. tathA cAritraviSaye vizudhdhavizudhyatarasaMyamasthAnAvAptaye sadbhAvanAsAraM sarvamanuSTAnamupayuktamevAnutiSThati yasmAdapramAdakRtAH sarvepi sAvyApArA uttarottarasaMyamakaMDakArohaNena kevalajJAnalAbhAya bhavati. tathAcAgamaH 49 - joge joge jiNasAsagaMmi dukkhakkhayA paraMjaMte, ikkikaMmi anaMtA - vatA kevalI jAyA. tathA vaiyAtyatapasI pratIte - AdizabdAt pratyupekSaNAmamArjanAdi vaLI je artha mehakSaya thayA bAda jInezvara bhagavAne kahyA che, ane je sUtrathI gAtamAdika mahA zuddhivaMtAe gUchyuM che, te savegAdika guNeAnI muddhi upajAvanAra, ane tIrthaMkara nAma karma bAMdhavAnuM kAraNabhUta, navanavA jJAnanuM sapAdana vidhipUrvaka hameza karatA rahevuM joie. vaLI cAritranI bAbatamAM vizuddha vizuddhatara sacama sthAna pAmavA mATe sadUbhA vanApUrvaka sadhaLuM anuSTAna upayoga sahitaja kare, kAraNa ke, apramAde karelA sAdhunA sadhaLA vyApAra uttarottara sayama kaMDake caDAvIne kevaLa jJAna pamADe che. je mATe AgamamAM kaheluM che keH-- - jina zAsanamAM duHkhane khapAvavA karavAmAM AvatA dareka yAgamAM varttatAM anaMtA kevaLI thayA che, vaLI vaiyAvRtya ane tapa te pAdharAja che, tathA Adi zabdathI pratyupekSaNu pramAjaina vagere levAM, te badhAmAM yathA vIrya eTle sAmarthya pramANe bhAvathI eTale sadbhAvapUrvaka prayatna kare. acaLa munIzvaranI mAphaka Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. parigraha-steSu yathAvIrya sAmarthyAnurUpaM bhAvataH sadbhAvasAraM yatate prayatnavAn bhavati, acalamunIzvaravat. saccaritaM caivaM. bhayarahie nibhypurm-punjnnvihiygruyhrisovi| rAyAsi rAmacaMdosalakkhaNo rAmacaMdu vva // 1 // tassa gurugauravapayaM-ayalo cAmeNa atthi sAmaMto / nayasacca soya soDIrayAiguNarayaNarayaNanihI // 2 // kaiyAvi so nariMdo-sabhAgao bhUrisAraparivAro / dukkha bharasuigAegirAi paurehi iya bhaNio // 3 // deva na dIsai coro-naya khatto naviya caraNasaMcAro / kevi tahavi musijjai-adiTTharUveNa purameyaM // 4 // taM souM kuvieNaM-bhaNiyaM ranA aho suhaDasaMghA / kiM kovi takara taM-niggahiu~ bhe samatthu ti ? // 5 // jo kipi na viMti bhaDA acaLa muninuM cAritra A rIte che - bhaya rahita nirbhayapura nagaramAM pavitra jone bhAre harSa ApanAra rAmacaMdra nAme nAme rAjA hato, ke je salakhaNa [ lakSmaNa sahita ] rAmacaMdranI mAphaka salakSaNa (lakSaNavaMta ) ha. (1) tene bhAre garavanuM sthAna acaLa nAme sAmaMta hatuM. te nyAya, satya, zAya, zarIrya kore guNa ratnAnI 2 // 32 to. [2] ve me veNA ghaNuM parivAra sAthe sabhAmAM beTho hato, tevAmAM bhAre duHkhanI sUcaka vANIthI tene nagara* Ro hevA khAyA, he 35 ! yora nayA mAto, mAta2 pAuyuM nayA pAtu, bhane pagalAM paNa nathI dekhAtAM, chatAM koI adraSTarUpa A nagarane luMTe che. ( 3-4) te sAMbhaLIne pelA rAjAe kahyuM ke, aho subhaTo ! tamArAmAM koI te corane pakaDavA samartha che ke ? [5] teo kaMi belA nahi, eTalAmAM acaLa be ke, he Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAva sAdhu.. tA ayalo Aha deva mahadesu / AesaM naNu vittiya-mittaM eso va. rAo tti // 6 // rannA sahatthataMbola-dANapuvvaM payaMpio sa imaM / taha kuNatu bhadda sigyaM-jaha labbhai takkaro eso // 7 // jai pakkhaM to coraM na lahemi ahaMvi sAmi to jalaNaM / iya kAu painnaM so-viNiggao rAyabhavaNAo // 8 // paribhamio pusmajJa-siMghADagatima cauka mAIsuH / laddho na kodhi coro-nIhario tayaNu nayarAo // 9 // ___karakaliyakhaggadaMDo-niviDIkayapariyaro daDhapainno / so rayaNipaDhamapahare-patto huMDAbhihamasANe // 10 // tattha aikaDayakakkhaDa-raDaMta ghUyaDakuTuMbaduppicche / bhallukkacakka parimukka-pikapikkAravevarudde // 11 // egatya kAlaveyAla-jAlasaMjaNiyakilakilArAve / annattha mukkapuTTahAsaparibhamirabhUyaule // 12 // jA akkhuhio ayalo-ayalo iva jAi kiMpi bhUbhAgaM / tAH sAhagagahaNaparaM-pisAya megaM sa picchei // 13 // taM heva ! bhane ma aApo. me rone 547po, memA che ! ( 3 ) sAre po. tAnA hAthe tane tAMbuka ApIne kahyuM ke, he bhadra ! tema kara, ke jema e cera jaladI maLI Ave. [ 7 cAra acaLe pratijJA karI ke, je eka pakSanI aMdara cera nahi 5 to, bhAre nima pesa, mema hI bhuvanathI nAijyo. [8] te zahe. 2bhA zrRMgATa, tri, yo, vo| 25 sayau, 59 10 yora manyo nA, tyAre te nAthA mAhera nI jye. [4] te hAthamAM vAra lai kammara kasI draDha pratijJA laI rAtamAM pahelA pahere namana meM .. yo / 4 25Ne ati 414 bhane Iza khare. ghuvaDanAM , e to hada' vize ko nA ToLAM cIcIyArIo pADatAM hatAM, koIka sthaLe kama vetALa, .. .. kA hatA, ane koIka sthaLe mokaLA peTe aTTahAsya 32tI tApaNe, bharatI (11-12 ) temAM 244 [ parvata ]nI bhA4 myA vinA acaLa jevo kaMIka AgaLa cAlyuM ke, teNe eka pizAcane pitAnA sAdhakane pakaDo Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma rana prakaraNa pai bhaNai mahAyasa-sAgapurisaM haNesi kiM eyaM / Aha pisAo i. miNA-pasAio haM diNe satta // 14 // saMpai aichuhieNaM-pae imo maggio mahAmasaM / na tarai dAu khuddo-tA evaM lahu haNissAmi // 15 // parauvayArapahANo-ayalo pakhAha muMca nara meyaM / tuha demi mahAmaMsaM-aha miyaM mannai pisAo vi // 16 // to churiyAe chittu-niyagamaMsa sa tassa viyarei / asai pisAo vi aho azruttapuvvaM ti japato // 17 // ukattiUNa jahajahaayalo se dei maMsakhaMDAI / taha taha diyosahivihi kaca ca buDhi chuhA jAi // 18 // nIsesamaMsaviyalaM-nievi sayalaM kalevaraM ayalo / aha jIviyaniravikkho-sIsapi hu chittu mArado // 19 // thariUNa pisAeNaM-dAhiNahatyeNa sattatuTTeNa / bhaNio so alameeNa-sAhaseNaM, varesu varaM // 20. // athalo bhaNei sAhaga iheM pa-- joyo. tyAre te tene kahevA lAgyo ke, he mahAyaza ! A sAdhakane tuM kAM haNe che ? sAre te moyo , mero bhane sAta dina prasAda parAvya. ( 13-14 ). paNa hamaNuM meM ati sudhAtura thaIne enI pAsethI mahA mAMsa mAgyuM, te e kSudra ApI zakatA nathI, tethI huM ene jaladI mArIza. 15 ] tyAre paropakAra parA-- yaNa acaLa belyo ke, ene mUkI de. huM tane mahA mAMsa ApuM chuM, te vAta pizAce paNa kabula rAkhI. [ 16 ] tyAre te charIthI pitAnuM mAMsa kApIne tene ApavA lAgyo, ane pizAca paNa AvuM te, meM koI vAra khAdhuMja nathI ema belato te khAvA lAge. (17) have jema jema acaLa tene mAMsanA kaTakA kApIne devA lAge, tema tema teNe . jANe kaI divya auSadha pIdhuM hoya, tema tenI bhUkha vadhavA lAgI. tyAre acaLa pitAnA kalevarane tamAma mAMsathI rahita thaela joI jIvitathI nirapekSa thaI, pitAnuM mAthuM kApI bhAvAne para taiyAra thayo. [ 18-18 ] tyAre pizAce tenA satvathI tuSTa thaI pitAnA jamaNA hAthe pakaDIne kahyuM ke, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA sAdhu.. 53 - - karesu jaisi tuTTho me / evaM kayaMciya mae-maggasu annapi Aha suro // 21 // ayalo jaMpai tujjhavi-kiM sIsai amara muNiyakajjassa / nAuM ohivaleNa-taM kajja Aha iya amaro // 22 // taM ayala gaccha sagiha-vIsattho hosu muMcasu visAyaM / eso corapabaMdho-gose sayalo phuDo hohI // 23 // iya bhaNiya gao amaro-ayalayevi visi TThadehalAyanno / niyayAvAse patto-niciMto lahai nidaM ca // 24 // varagayanidA ayalo-pae pisAeNa paNio bhai / taM takkaravutataM nisuNamu so Aha kahasu phuDaM // 25 // eyassa purassaH bahiM-pu. vvadisAAsame vasai jogI / pacayao se siddhoH kavilakkho. ceDao atthi // 26 // teNaM harei nayare-so sAraM ramai niAsa jahicchAe / kAUNa jogirUvaM-divase puNa kahai dhammakahaM // 27 // tassAsamabhUmihare-ciTThai avahariyadavvasavvAsa / mA kohisi ihaH saMsaya-miyaH bhaNiya arbu sAhasa ma 42, bhane naye, te bhAga. [ 20 ] maya mAlyo , tuM mArA para prasanna thayo hoya, te sAdhakanuM ISTa kara. tyAre deva bolyo ke, te te meM karyuMja bhAna; 594 mIaj 5 4 bhAga. [21] 2maya mAlyo , he he ! tane yAM mArA kAmanI khabara nathI ke vaLI kahevuM paDe ? tyAre te deva avadhinA baLe te kAma jANIne be ke, he acaLa ! tuM tArA ghera jA, ane viSAda choDIne dhIre thA. prabhAta yonuM saj bhopAj pragaTa thaze. [ 22-23 ] sema DIne va to the|. yA mcaLa paNa viziSTa lAvaNyathI zobhate ke potAnA mukAme AvI, nizciMtapaNe uMghavA sAyo. [24] prabhAte acaLa uMghamAMthI u, tyAre pizAce kahyuM ke, he bhadra ! have ceranI pAta saien. sAre. te mosyo , ma pragaTa 421. [ 25 ] pizAya moTyA , mA nagaranI bAhera pUrva dizAnA AzramamAM parvataka nAme eka yogI rahe che, te siddha che, ane tene kamilAla nAme eka cele che, tenA mAraphata te rAte nagaramAMthI sAra cIja ha. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI dharma ratna prakaraNa tiLio kevo // 28 in a larif - jAnA Nugo patto / surakahiya Asame tattha-teNa diTTho kakDa jogI // 29 // ____ ThAUNaM tattha khaNaM-ayalo patto nariMdapayamUle / nivapuTTho egaMte kahei taM coravRttaH // 30 // ko ittha paccoM iya naravarapuTho payaMpae ayalo / tassA samabhUmigihami mosajAyaM sayala matthi // 31 // to siraviyaNAmisavasa-visajjiyAsesapariyaNo rAyA / sutto tayaNu jaNeNaM-pAraddhA vivihaukyArA // 32 // jAo naya kovi guNo-AhUyA maMtavAipamuhajaNA / tevi akayapaDiyArA-gayA vilakkhA saThANesu. ne rUrU to suvimaLA - goLa vAdavi mA | saMgAsika mArA-sAhimALo ja taI rU4 / - purise ya. pesiUNaM-khaNAvio tassa Asamo jhatti / niggaya rAve che, ane marajI pramANe rame che. bAda divase ginuM rUpa dharI dharma kathA kare che. tenA te AzramanAM bhoMyarAmAM tamAma coreluM dravya raheluM che, emAM saMzaya karIza mAM, ema kahIne devatA tirahita thaI gaye. ( 26-27-18 ) have prabhAta kRtya karIne ane caLa keTalAMka mANase sAthe laIne devatAe kahelA AzramamAM Avyo, eTale teNe tyAM kapaTa gine ja. [ ra8.] tyAM thoDIvAra rahIne acaLa rAjA pAse AvyuM. rAjAe pUchatAM ekAMtamAM ceranI te vAta kahI. ( 30.) rAjAe pUchayuM ke, emAM purA ze ? tyAre teNe kahyuM ke, tenA AzramanAM bhoMyarAmAM saghaLA corele mAla paDe che. ( 31 ) tyAre rAjA mAthuM khavAne miSa karI tamAma cAkara napharone rajA ApI sUte, eTale te lokoe aneka upacAra karavA mAMDyA. [ 32 ] chatAM kaMI guNa na thaze, tyAre maMtravAdi vagerene bolAvyA, teo paNa kaMI pratikAra nahi karI zakatAM vilakhA thaI svasthAne cAlatA thayA. [ 33 ] tyAre dekhItI rIte viSAda dharIne rAjAe te yogine lAgyuM, eTale te Avyo. tyAre tene AdarathI Asana ApavAmAM AvyuM, te para besIne te vAtacIta karavA lAge. [34]. Amera rAjAe mANase mokalAvI tene Azraya jaladI badAvI nAkhe, e-- Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sApa sAdhu. masesamosaM-ANIyaM rAyabhavaNaMmi // 35 // AhUo tavvelaM-mahAyaNo daMsiyaM tayaM mosaM / uvalakkhiUNa jaM jassa Asi taM tassa uvaNIyaM // 36 // aha vutto so jogI re re pAsaMDiyAhma aNajja / ko eso vuttaMto-so bhIo jaMpai na kiMpi // 37 // ceDo dUrIhUo-siddha vajami dujjaNu vva lahuM / subahu viDaMbiuM so-ogI mArAvio rannA // 38 // iya dacha tassa maraNaM-ayalo ciMtei huriyverggo| hA kaha jIvA dhaNalavavimohiyA jaMti iha nihaNaM // 39 // ___ NalobheNaM jIvo-haNei jIve sayA musaM vayai / piyaputtamittamkalatta-pamuiloyapi vaMcei // 40 // ihaloiyatucchapaoyaNattha mitthaM akiccalakkhaMpi / kAuM kaMkhai jIvo-naya picchai takkaDaM dukkhaM // 41 // aigaruyalohamuggara-pahArabharagADhavihuriyasarIrA / hA kihaNu duggaduggaiabaDe nivaDati me jIyA // 42 // tA sayalalohasaMkhoha-niviDasara Tale tamAma corelo mAla maLI AvyuM. te rAjabhavanamAM laI AvyA. [ 35 ] bAda mahAjanane bolAvI, te mAla batAvavAmAM AvyuM, ane oLakhI karIne je jenuM hatuM, te tene paDAyatuM 42vAma mAvyu. [38] ve te yogine mAmAM Avyo. are -- dhama anArya pAma ! AI pAta che ? sAre te 72 mAdhane yu5 2the. [77 ] have te siddhane mAravAno hukama thatAM durjananI mAphaka jaladI tene cele nAzI gayo, ane tene khuba viTabita karIne rAjAe marAvI nAkhyuM. [ 38 ] A rIte tenuM maraNa jeane acaLa vairAgya pAmI ciMtavavA lAgyo ke, hA hA ! dhanathI vimohita thaine prANio juvo kevI rIte maraNa pAme che ? [ 39] nanA somayI , 7one bhAre the, hamezA mAle cha, bhane pitA, putra, mitra, satra vagerene 59 4o cha. (40 ) mA sonA tu7 prayojanA bhATe bhA rIte jIva lAkha akRtya karavA icche che, paNa tenAthI thatAM duHkhane joI zakatA nathI. (41) A jIve ati bhAre bharUpa mudagaLanA prahArathI khuba vidhurita thaIne juvo Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. dhoraNAkhalaNadakkhaM / kavayaMpiva payaja-saMpai giNhAmi ddRstto||43|| iya jA acalo acaliyasaMvegabharo viciMtae citte / tA tattha samosario-sUrI guNasuMdaro nAma // 44 // muccA guruNo tarUkhaNasa Agamo Agao gurusagAse / paNamiyatappayapaumaM-AsINo uciyadesaMmi // 45 // tayaNu bhavaparamanivveya-kAriNI lohamohanimmahiNI / visayANurAgapAyava kariNI saMveyasaMjaNaNI // 46 // saMsArasamutthasamattha-vatthuviguNattapayaDaNapahANA / suisuhakarohi vayaNehidesaNA mUriNA vihiyA // 47 // taM souM paDibuddho-ayalo pucchevi kahavi naranAhaM / gurUNo tassa samIve-saMviggo gihae dikkhaM // 48 // paDivanaduvihasikkho-gurugo saha viharae mahIvalae / araiMte arihaMte-ArAhai samma marahate // 49 // pavayaNavacchallaparo-zAyai siddhe sayA suhasamiddhe / sivaphalata kevI rIte durgatinA khADAmAM paDe che ? [ 42 ] mATe saghaLA lebhanA saMbharUpa sakhata bANAvaLIne aTakAvavA samartha kavaca samAna dIkSAne huM draDha himmata dharIne laIza. e rIte acaLa acalita saMvegathI cittamAM ciMtavavA lAge, tevAmAM guNasuMdara nAme A yArya sabhAsayI. (43-44 ) have acaLa gurUne tyAM Agama thaele sAMbhaLIne gurU pAse AvyA ane temanA padapadmane namIne ucita dezamAM beThe, [ 45 ] tyAre AcArya kAnane sukha ApatAM vacanathI saMsArathI nirveda karAvanArI, lebha ane mehane TALanArI, viSayAnurAgarUpa jhADane ukheDavA hAthaNa samAna, saMga upajAvanArI, ane saMsAramAM rahelI tamAma vastune nirguNa jaNAvanArI dezanA karI. (46-47) te sAMbhaLIne acaLa pratibodha pAmI, jema tema karI rAjAnI rajA laI te guranI pAse saMvega dharIne dIkSA levA lAge. (48) te be prakAranI zikSA svIkArI gurUnI sAthe pRthvI para vicAravA lAgyo, ane bhAva zatrune haNanAra ane pharIne janma nahi pAmanAra, ahaMtane barobara ArAdhavA lAge. [49! ' Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. pas. ruNo guruNo-sevai saviNayajutto // 50 // suyavayapajjAyadhare-there subahussue tabassI ya / jahauciyaM ArAhai-abhikkhanANAvaogaparo // 51 // sIlavvaemu Avassaemu pariharai dUra maiyAre / apuvvanANagahaNaM-muyabhattiparAyaNo kuNai // 52 // tavasA nikAiyANaM-kammANa khautti kuNai garuyatavaM / khaNalavANavautto-muNINa bhattAi viyarei // 53 // paDibhaggassa mayassava-nAsai caraNaM muyaM aguNaNAe / nahu veyAvaccaciyaM-mahodayaM nAsae kammaM // 54 // iyaM citato veyAvaccaM pakuNai atippamANamaNo / pvynnpbhaavnnpa-kuLarU samAuM re saMgha . papa . pa majuttAtkaMganA caritte atippamANassa / uggatavakAriNo sujjhamANamupasatyalesassa // 56 // ajjiyatitthaMkaranAma---kaMmaNo tassa acalasAhussa / savvosahipamuhA. pravacananI vAtsalyatAmAM tatpara thaI, te sukha samRddha sidhdhane hameza dhyAvA lAge, tathA zraddhA ane vinayapUrvaka ziva phaLanAM tarU samAna gurUone sevavA lAge. ( 5 ) vaLI niraMtara jJAnanA upayogamAM rahIne zrutaparyAya ane vataparyAyathI meTA rahelA sthavire, bahu mRta tathA tapasvionI yathocita ArAdhanA karavA lAgyA. [ 51 ] zALavrata tathA AvazyakamAM aticArane dura karavA lAgyo, tathA zratanI bhaktimAM parAyaNa banIne apUrva jJAna zIkhavA lAge. vaLI tapathI nikAcita kamane paNa kSaya thatA ja NIne bhAre tapa karavA lAgyo, tathA kSaNabhava dhyAnamAM upayukta rahI, munione bhakta pAnAdika ApI vaiyAvRtya karavA lAge. [ para -53 ] kAraNa ke, patita thatAM athavA maraNa pAmatAM cAritra nAza pAme che, ane nahi saMbhAratAM zruta nAza pAme che, paNa vaiyAya janita zudayI karma nAzaja pAmatuM nathI. [54] AvuM ciMtavIne te bhAre umaMgathI vaiyAvRtya karavA lAge, tathA pravacananI prabhAvanA karavA tatpara rahIne saMdhane samAdhi karavA lAgyo. [55] A rIte anuttara darzana, jJAna ane cAritramAM atRpta rahenAra, ugra tapa karanAra, suprazakta lesthAe caDI zuddha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 zrI dharma ratna prakaraNa o-jArAo vivihaladhdhIo / / 57 // itto nibhayapure rAmacaMda ranno visihAvajjehi / payaDijjatemu vi sabahu-bhesajjosahapaogesu // 58 // bahumatatAIhiM-kAramANAsu avi mukiriyAsu / rogeNa marAMta karIto Adano nivo jAo // 59 // ... aha guruNA gunnAo-acalaMmuNI tastha Agao taiyA / patto nivo muNiM taM-namiya nisanno uciyadese // 60 // muNiNAvi nivai juggo-sadasaNathUlamUlaparikalio / paMcANuvvayakhaMgho-tiguNavvayagaruyasAhIlo // 61 // sikkhAvapapaDisAho-nimmalabahuniyamakusumasaMkino / suramaNuya samiddhiphalo-kahio gihidhammakappatarU // 62 // iya sou nivo jaMpai-pahu ,ma mimaM samIhiyo kAuM / kiMtu akAle siMdhurasaMdohaM daTTha maramANaM // 63 // na gihe na. bahiM na jaNe-na kANaNe naya diNe na rayaNIe / maha saMpai saMpanjA-raI maNAgaMpi muNipavarA // 64 // thanAra, ane e rIte tIrthaMkara nAma karma bAMdhanAra, te acaLa munine savaiSadhi pramukha vividha labdhio utpanna thaI. (56-57) evAmAM nirbhayapuramAM rAmacaMda rAjAnA hAthIomAM eka evo roga phelAyo ke, haziyAra vaidyae aneka bhaiSajya ane auSadhanA prayoga batAvyA chatAM ane maMtra taMtravAdioe kahelI kriyAo karAvatAM chatAM paNa hAthIo te rogathI maravA lAgyA. tyAre rAja ciMtAtura thavA lAge. [ 58-59]. have gurUnI anujJAthI acaLamuni tyAM te veLA AvyA, tyAre rAjA tyAM AvI, temane namIne ucita pradeza beThe. [ 60 ] munie paNa rAjAne egya samyakatvarUpa majabuta mukhavALo, pAMca aNuvratarU5 rUMdhavALa, traNa guNavatarU5 zAkhAvALe, zikSAvratarUpa prati zAkhAvALe, nirmaLa aneka niyamarUpa kusuma [ kula ] vALa, ane sura manuSyanI samRddhirUpa phaLavALa, gRhi dharmarUpa kalpatarU tene kahI saMbhaLAvyuM. [ 61-62 ] te sAMbhaLIne rAjA be ke, he prabhu ! e dharma karavA IcchuM chuM, paNa akALe mArA hAthIo karatA joI, mane he munIzvara ! gharamAM ke bahAra, vasatimAM ke jaMgalamAM, divase ke rAte lagAre paNa sukha nathI AvatuM. [ 63-64 ] Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. to kahasu kiMpi jeNaM-mutthamaNo haM kareMmi dhamma mimaM / iya ranA puNaruttaM-vuttovihu sumuNisadlo // 65 // sAvajjakajavajjI-sannANo vihu na kiMpi jA bhaNai / tA muNisamIvaThiya kheyareNa evaM nivo vutto // 66 // bahuladdhi samiddhisama-niyassa eyassa samaNasIhassa / payarehiM saMphusiya kuNamu sajja karisamUha // 67 // taM muNiya niyoM tuTTho-muNipaya saMphusiya reNuniyareNa / kariniyaraM savvaMpihu-AmarisAvei tikkhutto // 68 // visa miva pIU sahayaM--tamaM va divasayara - kiraNapaDirUddhaM / vegeNa. rogajAyaM-taM naTuM kuMjarakulAo // 69 / (graM0 8000 ). taM picchivi acchariyaM-aNaccha hariso imaM bhagai raayaa| bhayavaM vAraNavAhI-keNa nimitteNa saMjAo ? // 70 // muNiNA bhaNiyaM naravara-jo joI ghAio tayA tumae / mariuM. akAmanijjara-vaseNa mATe kaMI evo upAya kaho ke, jethI huM svastha manavALo thaI A dharma karI zakuM. A rIte rAjAe bIjI vAra kahyA chatAM paNa te munivarasAvadya kAmanA varjanAra hevAthI rUDA jJAnavALA chatAM paNa kaMI bolyA nahi. tevAmAM muninI pAse beThelA vidyAdhare te rAjanemA zata pu-[ 95-96 ] ma sacina.. sakhiyANA mA zramasinA paganI reNu chAMTIne hAthIne sAjA kare. te sAMbhaLI rAjA khuzI thaI, muninA pagathI pharaselI dhuLa ekaThI karI laIne te saghaLA hAthIo para traNa vAra ghasAvI, tyAre amRtathI jema viSa utare, athavA sUryanAM kiraNathI jema aMdhAruM haNAya, tema hAthIomAMthI te roga nAhI. [ 14 ]. [bhU yA. 8000 ] te Azcarya joIne bhAre harSa pAmI rAjA kahevA lAgyuM ke, bhagavAna ! hAthIone e vyAdhi zA kAraNe thaI haze ? ( 70 ) munie kahyuM, he naravara ! te vakhate tame je megI mAryo, te marIne akAma nirjarAnA vaze karI rAkSasa thayo che. teNe pUrvanuM vera saMbhArI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. so rakkhaso jAo // 71 // sariUNa puvvavaraM - sa tuha sarImi appabhavamANo / eryapi hou dukkhaM ti kAsi daMtINa rogabharaM // 72 // maha caraNareNu puTThA - saMpa te vAhiNo samuvasaMtA / so rakkhaso paNaTTosajjaM jAyaM karikuTaMbaM // 73 // muNimAhappa maNappaM- daTTNaM gahiya suddhA himo / tuTTo rAyA pavavaNa - pabhAvago sAvao jAo // 74 // 60 ayalovi atiSyaMto - caraNAisu kAu aNasaNaM sumaNo / sohamme uvavanno- tatto ya cuo videhami / / 75 / / kacchAvijae sirijaya - purI ranno puraMdarajasassa / devI sudaMsaNAe - caudasa varasumiNakayasUo // 76 // gaye pAnbhUo - samuciyasamae ya jamma maNupatto / ahisitto sarAsura-vageNa sumerusiharaMmi // 77 // kayajayamitta bhihANoucie samayabhi pavvakAmo / logaMtiyatiya sehiM - savisesa vuDhicchA ho tArA aMgapara humalA karavA asamartha hoi, A paNa eka. jAtanuM du:kha thaze, ema mAnIne hAthIomAM roga pedA karyo, paNa mArA paganI reNanA sparzathI te vyAdhie dabAi gai che, te rAkSasa nAzI gayA che, ane hAthIonu TALu sAjuM thayuM che. ( 71-72-73 ) te muninuM Avu mAhAtmya joine rAjA harSita thai, gRhi dhama~ svIkArI pravacanane prabhAvaka zrAvaka thayA. ( 74 ) acaLa muti paNa caraNAdikamAM atRpta rahI, aNusaNu karIne sAdharma devalokamAM devatA thayA. tyAMthI cavIne mahA videhamAM vijayamAM zrI jayapurInA puraMdarayazasurAjAnI sudarzanA rANInA kukhe cAda mahA svamapUrvaka garbhamAM upane ucita samaye janma pAmyA, ane tene sure| tathA asurAe maLIne merUnA zikharapara abhiSikta karyo. [ 75-76-77 ] tenuM jayamitra nAma pADavAmAM AvyuM. have ucita samaye dIkSA levA icchavA lAgyA, eTale leAkAMtika devee tene vizeSa karIne utsAha vadhAryA. [ 78 ] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. // 78 // logANaM saMvacchara-macchinnavidinna vihavasaMbhAro / causaddhisuresara vihiya-garuyanikkhamaNavaramahimA // 79 // ___ tijayaM egajayaMpiva-egatthAgayasurAsuranarehiM / kuNamANo paDivanonissAmannaM sa sAmannaM // 80 // to mukkajjhANAnala-samUlanighAikaMmadumo / uppannakevalAloya-loiyAsesa tailukko // 81 // sIhAsaNovaviTho-sirauvari dhariya seya chattatigoM / niyadehaduvAlasaguNa-mahalla / kaMkillikayasoho // 82 // cAliya siyavaracamaro-purao pakkhitta kusumavarapayaro / nijjiya diNayaramaMDala-bhAmaMDala khaMDiyatamoho // 83 // surapahaya duMduhissara-payaDiya dujjeyabhAvariuvijao / savvasabhAsANugadivva-vANihaya tijaksaMdeho // 84 // pAyaDiya sugaimaggo-paDibohiya bhUri bhAvabhaviyajaNo / viharitA cirakAlaM aNaMtamuhasaMpayaM patto // 85 // bAda te bAra mAsa lagI avicchinnapaNe mahA dAna daIne dIkSA levA taiyAra thAya eTale cosaTha idrae tene mATe niSkramaNa mahimA karyo. ( 9 ) te vakhate tyAM sura ane asura ekaThA maLatAM traNa jagatane eka jagata karatA cakA teNe sarvottama zramaNapaNuM dhAraNa karyuM. [ 80 ] bAda zukla dhyAnarUpa agnithI ghAti karUpa jhADane mULathI bALIne kevaLajJAna pAmI, AkhA kailokyane jovA lAgyuM. [ 0 ] bAda te bhagavAna siMhAsana para beThA. temanA mastake traNa zveta chatra dharAyAM, ane temanA zarIrathI dazagaNuM meTuM kaMkali nAmanuM jhADa [ azokavRkSa ] temanA upara zebhavA lAgyuM temanA paDakhe zveta cAmara vIMjAvA lAgyAM, AgaLa pulanA pagara nAkhavAmAM AvyA, ane surya maMDaLane jItanAra bhAmaMDaLathI temanI AjubAju aMdhAruM dura thavA mAMDayuM. vaLI duMdubhinA temaNe durjaya bhAvazatru chatyA tenI vijaya dhvani hoya, tema tyAM dee dUbhi vagADI, ane teo sarva bhASAne maLatI divya vANIthI traNe jagatatA de. haravA &AyA. ( 82-83-84 ) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa zrIjainazAsanavanInavanIradasyazrutveti vRttamacalasya munIzvarasya / sajJAnadarzanatapazcaraNAdikeSuaddhAmatRptamanaso munayovidhatta // 86 / / / '. suryamunIzvaraniM . [ s ] ityuktamatRptisvarUpaM dvitIyaM zraddhAlakSaNaM. sAMprataM. zuddhadezanAsvarUpaM tRtIyamabhidhitsustadadhikAriNaM tAvadAha. pUruM sugurusamIve saMmaM-siddhatapayANa muNiyatattattho / tayaNunAo dhanno-majjhatyo desaNaM kuNai // 95 // te bhagavAna sugatine mArga pragaTa karI, pUrNa bhAvavALA bhavya janone pratibadhI. cirakALa vicarIne anaMta sukha saMpadAne prApta thayA. (85) A rIte jaina zAstrarUpa vanane khIlavavA navA megha samAna acaLa munIzvaranuM caritra sAMbhaLIne he munio ! tame samyapha jJAna darzana ane tapazcaraNa vageremAM ama mana sakhavA pUrvaka zraddhA kare. [ 5 ]" A rIte acaLa munezvaranuM caritra che e rIte atRptirUpa bIjuM lakSaNa karyuM. have zuddha dezanArUpa trInuM lakSaNa kahevA mATe pahelAM tene adhikArI batAve che - mULane artha. sugurUnA pAse rUDI rIte siddhAMtanAM padone tatvArtha jANIne temanI anujJA meLavI, dhanya purUSa madhyastha rahI dezanA kare. [ 5] . Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu, ( TIkA ) suguroH saMvinagItArthAcAryasya samIpe samyak paurvAparyapAlocanena siddhAMtapadAnAmAgamavAkyAnAM padArthavAkyArthamahAvAkyAthaidaMparyArthaprakAreNa muNitatatvArtho vijJAtaparamArthaH uktaMca. payavakka mahAvakkaya-aidaMpajjatthavatthu cattAri / mupabhAvAvagamaMmI-haMdi pagArA viNiddiSTA // .: saMpunnehiM jAyai-bhAvassaya avagamo iharahAu, hoi vivajjAsovihu-aNihaphalao ya so niyamA. ( iti ) evaMvidhopi gurUNAnujJAto-na svAtaMtryeNa maukharyAsthairyAtirekA, dataeva dhanyo-dharmadhanArhatvAnmadhyasthaH svapakSaparapakSayo rAgadveSarahitaH sadbhUtavAdI dharmadezanAM kathAM karotIti. ____o artha. sugurU eTale saMvigna gItArtha AcArya pAse samyaka eTale pUrvIpara paryAlayanA pUrvaka siddhAMtanA padane padArtha, vAkyartha, mahA vAkSArtha, tathA audaMpayAnI rIte paramArtha Melne ( dezanA 43 ). he bhATe 4hecha :- . . pada, vAkya, mahA vAkya, ane aidaMparya ema IhAM cAra vastu che, te zratane bhAva jANavAno prakAra kahyA che. e cAre saMpUrNa thatAM bhAva samajAya che, te sivAya vakhate vipasa paNa thaI jAya, ane vipasa te niyama aniSTa phaLa Ape che. evo chatAM paNa vaLI te gurUnI anujJA laIne dezanA kare, nahi ke vAcALapaNa tathA asthirapaNAthI svataMtra banIne. evI rIte dhanya eTale dharma dhanane lAyaka, ane madhyastha eTale svapakSa, ane parapakSamAM rAga deva rahita rahI, sadabhUtavAdI thaine dharmadezanA kare. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. tetha- (8) avagayapattasaruvo-tayaNuggahaheubhAMvavuddhikaraM / suttabhaNiyaM parUvai-vajjato dUra mummaggaM // 96 // " ( 1 ) avagataM samyamavabuddhaM pAtrasya zrAvaNIyasya prANinaH svarUpa mAzayo yena so'vagatapAtrasvarUpaH tathAdi bAlamadhyamabuddhibuddhabhedAttrividha pAtraM zrAvaNIyaM bhavati tatra vaLI mULano artha. pAtranuM svarUpa oLakhI, tenA anugrahanA kAraNe evA bhAvane vadhAranArUM sUtramAM je kaheluM hoya, te prarUpe ane u. mArgane varjita kare. (16) TIkAne artha. avagata karyuM hoya eTale barAbara oLakhuM heya, pAtranuM eTale saMbhaLAvavA egya prANinuM svarUpa eTale Azaya jeNe te avagata mAtra svarUpa kahevAya. te A rIte ke, bALa, madhyama buddhi, ane budhanA bhede karI saMbhaLAvavA yogya pAtra traNa prakAre che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - - - bAlaH pazyatiliMga-madhyamabuddhirvicArayati vRttaM / AgamatattvaM budaH-parIkSate sarvayatnena // 1 // samyaglocavidhAnaMyanupAnakatvamaya dharAzayyA / praharadvayaM rajanyAM svApaH zItoSNasahanaM tu // 2 // SaSTASTamAdirUpaM-citraM pAhyaM sapo mahAkaSTa / alpopakaraNasaMdhAraNa ca tacchuddhatA paiva // 3 // gurvI piMDavizuddhizcitrA dravyAghabhigrahAzcaiva / vikRtInAM saMtyAga-stathaikasikathAdipAraNakaM // 4 // aniyatavihArakalpaHkAyotsargAdikaraNamanizaMca / ityAdi bAhyamuccaiH kayanIyaM bhavati bAlasya // 5 // madhyamabuddhe stvIryA-samitiprabhRti trikoTiparizuddha / AAtamadhyayogairhitadaM khalu sAdhusadvRttaM // 6 // aSTau sAdhubhiranizaM mAtara iva mAtaraH pravacanasya / niyamena na moktavyAH-paramaM kalyANamicchadbhiH // 7 // etatsacivasya sadA-sAdhoniyamAna bhavabhayaM bhavati / bhavati ca bALa hoya te liMga juve che, madhyama buddhi AcAra vicAre che, ane buddha heya che, te sarva yatna karI AgamanA tatvane parakhe che [ 1 ] tyAM barAbara leca kare, ughADA paga rAkhavA, jamInapara suvuM, te phakata be para sUvuM, zIta uSNu sahana 325i. [2] chaTha AThama vagere aneka prakAranuM bAhya tapa, mahA kaSTa, alpa upakaraNa dhAravA te, tara tenI zutA. ( 3 ) bhATI (43 qi&, bhane ARnA vyAdinA niyama, vikRti tyAga, eka sikatha vagerathI niyamita pAraNuM. (4) aniyata vihAra, niraMtara kAyetsarga vagere karavA te ItyAdika bAhya pravRtti bALa vistArIne kahevI. [ pa ] madhyama buddhine i samiti vagere trikaTi parizuddha ane Adi, aMta tathA madhyamAM hitakAraka sAdhuno mAyA2 44ii matAvo. (1) ( ) 52ma tyAne 427tA saadhuoe pravacananI mAtAnI mAphaka ATha mAtAo niyamI niraMtara saMbhALavI. (7) e pravacana mAtAo sahita sAdhune niyamo saMsAranuM bhaya rahetuM nathI. vaLI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna praka2Na, hitamatyaMta - phaladaM vidhinA gamagrahaNaM // 8 // gurupArataMtryameva ca-tahumAnAtsadAzayAnugataM / paramaguruprApteriha-bIjaM tasmAcca mokSa iti // 9 // ityAdisAdhuvRttaM - madhyamabuddheH sadA samAkhyeyaM / AgamatatvaM tu paraM - buksya bhAvapradhAnaM tu // 10 // vacanArAdhanayA khalu dharmastadvAdhayAtvadharma iti / idamatra dharmaguhyaM ---- sarvasvaM caitadevAsya // 11 // * ityAdi athavA pAriNAmikApAriNAmikAtipAriNAmikabhedAttrividhaM pAtra mityAdi pAtrasvarUpamavagamya zraddhAvastasyAnugrahaheturUpakArI yo bhAvaH zubhapariNAmastasya vRddhikaraM tadapi sUtrabhaNitamAgamoktaM prarUpayati vyAcaSTe varjayannutsRjan dUraM yathA bhavatyevamunmArga mokSapatI pAMvarttinIMarthamihAbhiprAyaH- samyak pAtrasvarUpamavagamya tadbhAvavRddhikArakA E nidhie karIne Agama grahaNa karavuM, te phaLa Ape che. [ 8 3 bahumAna pUrva nirmULa Azaya rAkhIne gurUnA parata MtrapaNe rahevu, teja parama gurU pAmavAnuM ja che, ane tethIja mAkSa thAya che. [ 9 ] ityAdika sAdhunA AcAra madhyama buddhine hamezAM kahI saMbhaLAvavA, ane bhAva pradhAna Agama tatva to kevaLa muddeneja samajAvavu. [ 9-10 ] vacananI ArAdhanAvaDe dharma che, ane tenI khAdhA karatAM adharma che, e dharmanuM guhya che, ane eja enuM sarvasva che. ityAdika vAtA mudhaneja kahevI. [ 11 ] athavA pAriAmika, apAriAmika, ane atipAriNAmika e bhedavaDe . pAtra traNa prakAranA che; tyAdika pAtranuM svarUpa samajIne zraddAvata purUSa te pAtranA anugrahanA hetu eTale upakAraka je bhAva eTale zubha pariNAma tenI vRddhinu karanAra te paNa vaLI sUtra baNita eTale AgamAta hAya, tene prarUpe ane unmArga eTale mekSathI pratikuLa vATa tene durathI va N, matalama e ke, samyaka rIte pAtranuM svarUpa samajIne tenA bhAvane vadhAranArI, Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAthe, 7. manusatyAdidoSarahitAM siddhAMtamArgAnuttIrNA dezanAM vidadhAti, zreNikaM prati nigraMthasAdhuvata. - tathA i. ___ magahAjaNavayaavayaMsa-rAyagihanagaranAyagoM hutyA / dutthiyajaNaparipAlaNa-pauNamaNo seNio. rAyA // 1 // so. annadiNe saha caliraphArasiMgArasArasudhdhaMto / sarahasaH namaMtasAmaMta-maMtisaMdohasaMjutto // 2 // hayagayarahavarapAika-cakkaarkatasayaladisicako / hatthigao siyacAmarakayasoho dhariyasichatto // 3 // purao payaTTamAgaha-maMDalagijatakaMtakittibharo / patto vihArajattAi-ceie maMDikucchisi // 4 // tatthuvaviThaM hiThA tarUNo taruNaM nievi muNi. megaM / rai rahiyaM pivaH mayaNaM:-surUva miyaH ciMtai nriNdo| // 5 // ajjassaH aho va anutyAdika doSathI rahita, ane siddhAMtanA mArgane anusaratI dezanA kare, jema zreNika pratye nigraMtha sAdhue dezanA karI tema. niya muninI kathA A rIte che. magadha dezanA mugaTa samAna rAjagRha nagara zreNika nAme rAjA hato, te duHsthita janate paripAlana karavAmAM tatpara raheto. [ 1 ] te eka veLA sAthe cAlatAM zRMgAra zobhita aMte urathI tathA doDamadoDA karI namatA sAmaMta ane maMtrinA samuhathI joDAIne, ( 2 ) ghaDA, hAthI, ratha ane padAtinA lazkarathI AkhA dizAcakrane dabAvate thake, tathA hAthIpara caDIne veta cAmarothI vIMjAte thake, mastake chatra dharAvIne cAlavA lAgyo. [3] ane, tenI AgaLa cAlatA bhATa, cAraNa, tenI bhAre sarasa kIrti gAvA lAgyA; ema vihAra yAtrAe karIne te maMDitakukSi nAmanA daityamAM [ vanamAM ] AvI caDe. [4] tyAM jhADanI nIce beThelA eka tarUNa muni, ke je jANe rati rahita kAmadeva heya, va rUpavAna dekhAto hato, tene joIne AvuM ciMtavavA lAge. (5) A Arya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, mo-aho surUvaM aho aho muttii| khaMtI aho pahANA-bhogesu aho asaMgataM // 6 // mA namiya tassa pAe-kayaMjalI nAidUrago bhaNai / taruNataNAva ajjo-uvadviSo kIsa sAmano ? // 7 // to tyaNugaihe-sahejaaM sudhabhAvavuddhikaraM / kvANurUva mevaM giraM mahesI vaesI yaH // 8 // magahesa aNAho I-nAho maha vijaI nahu nariMda / aNukaMpagaM muhiM vA-nahu kiMci saremi hai itya // 9 // teNA hai paDivano-dikkhaM bahudukkhalakkha. khayajaNaNi / aha hAsavasavisappaMta-daMtakaMtI bhaNai rAyA // 10 // varalakkhaNarvajaNaguNapimuNiyabahuvihavittharassA vi / tuha muNipahu kaha nAho-na Asi aNukaMpaga muhI vA ! // 11 // to homi ahaM nAho-tujhaM bahusayaNapariyaNasameo / anasu visayasukkha-sudullahaM puNavi mANussaM // 12 // to siddhatANugayaM nivamaNaaNuvittivirahiyaM niuNaM / 'juttisajuttaM eyaM Y35 varSa juyo, 35 nuvo, bhuti [ ] gal, STH kSati. ( kSama) , tathA mogamA a g ! [ 8 ] mema DIne ta tenA ya29 namI, bAya bAne vAjabI cheTe ubhA rahI kahevA lAge ke, he AvyuM ! te bhara juvAnImAM A pramaNapaNuM kAM uThAvyuM che? [ 6-7 ] tyAre te maharSi tenA anugraha mATe hetuvALI, zuddha bhAvane vadhAranAra, ane pAtrAnurUpa vANI belyA ke, he magadhezvara ! huM anAtha chuM, eTale ke he nareMdra ! mAro nAtha koI nathI. mane ihAM kaI mArA anukaMpaka ke suta sagAM nathI sAsarato. (-4) tethI ja meM lA duHkhane kSaya karanArI A dIkSA lIdhI che. ( A sAMbhaLIne ke 42 rA yA tanI uilt tAto 43 / yodhyA:-[ 10 ] he munI52 ! tame tamArA lakSaNa, vyaMjana, ane guNa uparathI te bhAre vaibhavavALA haze, ema dekhAya che. te pachI tamAre nAtha ke anukaMpaka ke suta kema nahi hoya ? [ 1 ] ane kadAca tema heya, te che ghaNA vajana parivAravALe huM ja tamAre nAtha thavuM chuM. tuM viSayasukha bhagava, pharIne manuSyabhava maLa durlabha che. [ 12 ] tyAre te muni rAjAnA mananI anu Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAra sAdhu. %3 phuDakkharaM jaMpiyaM muNiNA // 13 // bho bho seNiya naravara-tuma aNA hosi appaNAvi dhuvaM / to appaNA aNAho-paresi nAho kahaM hosi ?. // 14 // evaM vutto saMto-saMbhaMto narako imaM Aha / gharaMga balajuo Iniruvama bhogehi kalio hai // 15 // ANA issariyasamiddha-rajjajutto ahaM tao tumae / vutto kahaM aNAho-vayama musamA hu taM bhaMte // 16 // aha muNiNA vajjariya-eyassa na patthivA muNasi atvaM / nevaya u. sthANaM tA-egagyamaNo nisAmemu // 17 // kosaMbI. nayarIe-uvahasiya kuberavatthu vitthAro / Asi. bahusayaNavaggo-maha jaNa bho suvaNa payaDajaso // 18 // magahAhiba majjha vayA-padamavaicciya mudussahA hutyA / acchi viyaNA mahaMtI-tavvasao dehadAho ya // 19 // dehaMtobhamiramahaMta-nisiyakuMtu vba asaNinihau vya / agADhanaya vRtti nahi karatAM siddhAMtanA anusAra barobara rIte yuktiyukta, ane chuTAkSarapaNe AvuM bolyA ke, he zreNika ! tuM pateja anAtha che, te pote anAtha chatAM tuM bIjAne nAtha zA ta ya za ? ( 13-14 ) ema munie kahyAthI rAjA saMbhrAMta thaI ema che ke, huM caturaMgI senAthI parivare chuM nirUpama bheca meLavI zakuM chuM, ane AjJA ardhavALA rAjayathI yukta chuM, chatAM tame mane anAtha kema kahyA? mATe he pUjya! jUThuM bola mAM. [ 15-16 ] have muni belyA ke, he rAjana ! A vAtanA arthane tathA utthAna maLamaMDANa ne tuM jANato nathI, mATe ekAgra mana rAkhI sAMbhaLa. ( 17 ) kailAMbI nagarImAM kuberanI Rddhine paNa hasanAra, ane meTA svajana vargavALo, tathA jagata prasiddha yazavALA mAre " bApa ho. ( 18 ) have he magadhezvara ! mane tyAM pahelI vayamAM ja ati durasaha AMkhanI vedanA thavA lAgI, ane tenA vize zarIre dAha thavA lAge. (18) te veLAe mArA dehamAM jANe moTAM tINa bhAlAM bhamatAM hoya, athavA te huM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. pIDA-mona vivaso gadde nAgo // 20 vadumaMtataMtranA vi. jaNo mama karei tegicchaM / naya moei duhAo - aNAiyA niva imA baL // 22 // . mamALaLa nAmo-nirde sanasApa phepha vijJAn / naya mopeDa muddAo-gaLADhavA niya mA mA // 22 : vALavAda-dhoiy- vayaNA jaNaNIvi jhUrae bahuyaM / naya moei duhAo - aNAhayA niva mA mA // 22 | Aiyanya vimUDhanidghALA, smRti tad saMpU | naya. moyaMti kuddAmo-baLAThyA niya mA mA // 24 // 70 bhayaNIu vAma karayala - saMThiyavayaNA ruyaMti nihuyaMsaraM / naya moyaMti duhAo-gaLADA niya mA. maA // 21 53mupALamoyaLa-viSevennaabhrnnprmuvaavaas / nayaNehi aMsupunnehiM - siMcirI majjha vacchayala // 26 // vRttAka diMti-vanaMti DyUrek mAriyAvi vaDuM, nava mo * vajrathI haNAyA hAuM, tema te ati AkarI AMkhanI pIDAthI kheDeAza thai paDayA. ( 20 ) tyAre dhaNA mAMtra, taMtra, vidyAnA jANutAra jatA mArI cikitsA karavA lAgyA, paNa krAi paNa du:khathI, DAvI zakayA nahi. he rAjana! e mArI anAthatA che. ( 21 ) mArA kAraNe mArA bApa dharanuM savaeN dhana ApavA taiyAra thayA, paNa mane duHkhathI cheDAvI zakayA nahi. huM rAjana! e mArI anAthatA che. ( 22 ) AMsuonA pravAhathI mukhane dhAtI, mArI mA bahu jhuravA lAgI, pazu mane duHkhathI cheDAvI zakI nahi.. he rAjana ! e mArI anAthatA che. [ 27 ] zuM karavu temAM mujhAi paDIne mArA rAvA lAgyA, paNa mane duHkhathI cheDAvI zakayA nahi. he rAjan ! che. (24) nAnA moTA bhAi mArI anAthatA mArI mahetA prakhI hathelIe mADhuM rAkhIne gabhIra svare revA lAgI, paNa mane duHkhathI beDAvI zakI nahi. he rAjana ! e mArI anAthatA che. [25] vaLI mArI strI khAnapAna ane zaNagAra vagere kAma cheDIne AMsu bharelA tethI mArI chAtIne bhIMjavatI rahI, mArA paDhakhAthI kSaNa vAra paNa dUra nahi thatAM bahu jhuravA lAgI, paNa. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mApa sAdhu. 71 duhAo-aNAhayA niva imA majjha // 27 // kahamavi aNiyattIacchi viyaNAi thevamittapi / ahaha iha natthi kovihu-nAho iya ciMtayaMteNaM // 28 // vihiyA mae painnA-jai muMcijjA imAi viyaNAe to cattasavvasaMgo-kAhaM aNagAriyaM pavaraM // 29 // evaM vihiyapainnassa majjha rayaNIi AgayA niddA / khaya muvagayA ya viyaNA-jAo mhi puNaM navasarIro // 30 // jAe pabhAyasamaetatto Apucchiu~ sayaNavaggaM / siri savvannupaNIyaM-suddhaM dikkhaM pavano hai // 31 // bho bho rAyagihesara-parassa taha appaNo tadubhayassa / sacarAcara jiyaloyassa-tayaNu nAho ahaM jAo // 32 // tathA imA hu annAvi aNAhayA nivA-tamegacitto nihuo muNehi / nihaMThadhamma lahiyANavI jahA-sIyaMti ege bahu kAyarA narA // 33 // .. mane duHkhathI choDAvI zakI nahi. he rAjana ! e mArI anAthatA che. [ 26-27 ] Ama kaI rIte paNa lagAra mAtra AMkhanI pIDA ochI nahi paDatAM meM ciMtavyuM ke, hAya hAya ! hAM koI paNa nAtha [ rakSaka ] nathI, ane ema ciMtavIne meM pratijJA karI ke, jo A vehanAthI bhu, to sarvanI saMga choDIne uttama sanagArImA [28-24 ] .. ema pratijJA karIne sUtelA mujane rAte uMgha AvI gaI ane vedanA baMdha thaI 4, meTale gare nA 122vaay| tha gayo. [ 3.] yA pramAta yatA svAna varganI rajA laIne meM A sarvarapraNIta zuddha dIkSA lIdhI che. (31) he rAjagRhanA mAleka! tyArathI huM pitAne, parane ane tadubhaya [ te bane ne nAtha thayo chuM. [ 32 ] vAma tA ; - he rAjana ! A paNa eka jAtanI anAthatA che, tene tuM eka cittathI sAMbhaLI jemake keTalAeka kAtara mANase nigraMtha dharma pAmIne paNa sadAya che. [ 73 ] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. ......... ... ........... .. jo pamvaittANa mahanvayANi-sammaMya no phAsaI pamAyA / aNiggapAya rasema gide-na mUlao chiMdai baMdhaNaM se // 34 // AuttayA narasa na atyi kAI-hariyAi bhAsAi tahe saNAe / ApANa nikkhevadurAMcchaNAe-na vIramAyaM aNujAimaggaM // 35 // ciraMpi se muMDarsa bhavitA-athiracae tavaniyamehiM bheDe / ciraMpi apANa kileisattAna pArae hoi hu saMparAe / 36 // pulle va muTThI jaha se asAreayaMtie kUDakahAvaNe vA / rADhAmaNIverulipapagAse-amahagghae hoi hu jANaemu // 37 // kusIlaliMgaM iha dhAraittA-isijmayaM jIviya vhaittA asaMjae saMjaya lappamANe-viNighAya mAvajjai se ciraMpi // 38 // . visaM tu pIyaM jaha kAlakUDa-haNAi satyaM jaha kuggahIyaM / emeva dhamo visaovavano-haNAi veyAla ivA vivanno // 39 // je lakkhaNaM sumiNa paujamANe-nimitta koUhalasaMpagADhe / kuheDa vijjAsavadArajIvI je pravajyA laIne mahAvratone pramAdI thaI barobara nahi pALe, ane AtmAne vyAkuLa banAvI rasomAM gRha thAya, te baMdhanane mULathI kApI zake nahi. [34] jene IrSA, bhASA, eSaNa, AdAnanipaNikA, ane pAristhAkSepanikA e pAMce sumatiomAM upayoga na hoya, te vIra punA mArge cAlI zake nahi. [ 35 ] te lAMbA vakhata sudhI muDele chatAM paNa asthira vatavALe, ane tapa niyamathI bhraSTa rahIne, pitAne lAMbA kalezamAM utArIne paNa saMsArane cheDe nahi pAmI zake. [ 36 ] te pikaLa mUhanI mAphaka athavA kUDA nANAnI mAphaka, athavA kAca maNinA mAphaka jANakAra janomAM kImata vagarane thaI paDe che. (37) A rIte Ihi kuzILiyAnuM dharIne RSi jevI jIMdagI batAvatA ya! asaMpatimA pAtAne saMyata jIna pi vinidhIta (nipAta ) pAne cha. [38] jema kAlakUTa viSa pIvAmAM AvyuM hoya, athavA zAstra ulaTI rIte pakaDavAmAM AvyuM hoya, te te haNe che, tema viSaya sahita dharma bhayaMkara vetAlanI mAphaka haNe che. ( 3 ) je muni thaIne lakSaNa ane svamanAM phaLa kahe, nimitta ane kahaLamAM vaLage Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. na yacchaI saraNaM taMmi kAle // 40 // tamaMtameNe bause asINe -- sayA duhI vippariyA bei / saMghAvaI nagara tirikkhajoNi-morNa virA hittu asArUbe // 41 // uddesiyaM kIyagaDhaM niyAgaM-na muMbaI kiMci asaNijjaM / aggIva vA sambabhakkhI bhavittA--io cue gaccha TTu vAraM // 42 // B na taM arI kaMThachittA karei-jaM se kare appANayA durappA se nAhiI maccumuhaM tu patte - pacchANutAveNa dayAvihaNe // 43 // niraTThiyA naggaruI tassa - je uttima vivajjAsa mei / imevi se natthi parevi loe - duhaovi se jhIya tattha loe // 44 // emeva hAjIMdakusIlaruvemaggaM virAhittu jiNuttamANaM / kurarI vivA bhogarasANugiddo- niraTThasoyA pariyAva me // 45 // succANu mehAvi subhAsiyaM imaM - aNusAsaNaM rahe, heDa [ kAheDA ] tathA vaidyaka vagere Azrava dvArathI AjIvikA kare, tene te badhuM te kALamAM [ mRtyunA TAMkaNe ] kaIM paNa bacAva karI zakanAra nathI. [ 40 ] tamatamIna ( dhera ajJAnI ), bakurA [ kAbarA cAritravALA ] ane azIla [ zIlahIna ] je hAya, hameza du:khI rahI viparvasa [ mithyAtva ]ne pAme che. te asAdhu banI munipaNuM virAdhIne naraka ane tiryaMcanI yonimAM rajhaLe che. [ 41 ] je auddezika, krItakRta, niyAgadoSavALuM evuM ka Mi paNu aneSaNIya mUke nahi, paNa agninI mAphaka sarvabhakSI thaine rahe, te ahIMthI marI bhAre bhuMDAM sthaLane pAme che. ( 42 ) gaLuM kApanAra duzmana eTalu nukazAna karI zake nahi, jeTalu te durAtmA potAnA hAtheja kare che. chatAM te jyAre mAtanA mukhamAM paDaze, tyAreja tene jANI zakaze, ane pazcAttApa karo, tepaNu krAi tenApara dayA karanAra vathI. [ 43 ] je uttama arthamAM vipAsa pAme che, te namra rahevAnI rUci nirarthaka che. tene A loka paNa nathI, ane - paraloka nathI, tenA aMte leAka bagaDe che. ( 44 ) eja rIte yathA Mda ane kuzaliyA jinezvaranA mArgane virAdhI bhoga rasamAM bRddha rahI purara pakSInI mAphaka nirarthaka zoka karIte 10 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dha na 4291. mANaguNovaveyaM / mAgaM isIlANa jahAya sarva-mahAniyaMThANa vae - paricamAyAraguNaNNie tao-aNuttaraM saMjama pAliyANaM / nirAvasaise khabiyANa karma-ubei ThANaM viulutamaM dhurva // 47 // evuggadaMtevi mahAtavohaNe-mahAmuNI mahApaine mahAyase / mahAniyaMDija miNaM mahAsuryase hae mahayA vitthareNaM // 48 // / evaM vimudaM samayANuSaddhaMmudesaNaM sAhukayaM nisamma / caMcataromaM ca parvagatto kayaMjalI Aha imaM nariMdo // 49 // tujhaM muladdhaM khumaNussajamma-lAmA suladA ya tume mahesI / tumbhe saNAhA ya sabaMdhavA ya-je bhe ThiyA maggi jiNuttamANaM // 50 // paritApa pAme che. [45] A e jJAna guNayukta subhASita anuzAsana [ zikhAmaNa ] sAMbhaLIne buddhimAna puSe kuzaLiyAne saghaLe mArga choDIne mahA nircathenA mArge yAsa. (6) ' mATe je cAritra ane AcAra guNathI yukta rahI anusara saMyama pALe, te saghaLAM karma khapAvI ati uttama zAzvata sthAna pAme. (47) A rIte te ugra, dAMta, mahA tapodhana, mahA pratijJAvAna, mahA yaza, mahA muni zreNika rAjAne A mahA nigraMthIya mahA zrata meTA vistArathI saMbhaLAvatA havA. [ 48 ] A rIte sAdhukRta samayAnusArI viDa dezanA sAMbhaLIne caMcaLa thaelA temAMthI chavAyela zarIravALe rAjA aMjali joDIne Ama kahevA lAge - he maharSi ! tArUM manuSya janma sulabdha che, ane tame rUDI rIte lAbha meLavyA che. tameja sanAtha ane bAMdhava che ke, je mATe tame jInezvaranA bhArgamA 26 // 21. (5) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAva sA. tumeva nAho si aNAhayANa-jIvANa savvANa carAcarANa / a. pAhayA muThTha vadaMsiyA me-icchAmi saMmaM aNusahi meyaM // 51 // jo zucchiUNaM tuha jhANa vigyo-mae ko kovi mahAniyaMTha / nimaMtiyA jaM pahu bhogakajje-pasIya savvaMmi tayaM khamesu // 52 // evaM thugittAma: sa rAyasIho-mahaMtamattIi NagArasII / pahivitto parivArajutto-patto nariMdo niyayaMmi ThANe // 53 // sAhUvi muddhAi sa desaNAe-ciraM vibohitu pabhUpabhabve / khaktui sabbaMpiGa kamajAlaM-patto mahANaMdapayaM mahappA // 54 // . evaM jagattritayavismayakAri hArinigraMthasAdhuvRSabhasya nizamya vRttaM / satsAyo gurusamIpavibuddhatasyAHsaMzuddhadezanavidhau kuruta prayatna // 55 // // iti nigraMthasAdhukathA // tameja saghaLA carAcara anAtha chanA nAtha che. mane tame ghaNI sarasa rIte anAthatA samajAvI. A anuziSTi [ zIkhAmaNa ne huM rUDI rIte icchuM chuM. [5] he mahA niya! meM ATalA savAlo karIne tamArA dhyAnamAM je kAMi vidha pADe che, tathA tamane bhoganA mATe nimaMtrita karyo, te badhuM meherabAnI karIne mApha karaze. [ para ] A rIte te siMha samAna anagArane te siMha samAna rAjA merI bhaktithI stavane harSita ja pake, parivAranI sAthe pitAnA sthAne Avyo. (53) ane te mahAtmA sAdhu paNa zuddha dezanAvaDe ciraMkALa ghaNA bhavyane pratibadhI saghaLAM karma khapAvI mahAnaMdapadane pAmyA (54) A rIte traNa jagatane vismayakAraka ane manohara nigraMthA mahA muninuM caritra sAMbhaLIne, he satsAdhuo ! tame gurUnI pAsethI tattva jANIne zuddha dezanA karavAmAM prayatna 3. (55) e rIte nitha sAtanI kyAM che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dha ratna prakaraNa gA. dezanA dharmopadezaH sa ca samanugrahAya samabhAvasya sAdhAravizeSeNadAtumucitaH. kiM sAmAyikabAdhAvidhAyinItisaMdhAnamAyeNa pAtrApAtravicAreNeti. vaitarati .. tadanugrahAya praSTattAvatisaMdhAnAyogAt,-saMnipAtAturasya kSIrazarkarAdiniSedhanataH kAyAdipradAnavat. ataeva sAmAyikavAdhApi nAsti, sarvatrAnugrahabuddhastulyatvAdathaSA sUtrakAra evaM yuktyaMtaramAi. | ( 8 ) savvaMpi jao dANa-dinnaM pattami dAyagANa hiyaM / datta anari- TrLe ja suthALa | 7 | ( pUrva pakSa ) dezanA eTale dharmopadeza, te te bhaluM karavA khAtara samabhAvI sAdhune badhA pratye sarakhI rIte deve joIe. tyAM vaLI sAmAyika [ samabhAva ne bAdhA karanAra, ane lagabhaga nItine sAMdhanAra, pAtrApAtranA vicAranI zI jarUra che ? javAba. e vAta ema nathI, kemake bhaluM karavA pravRtti karatAM luccAI nahi gaNAya. je mATe jene saMnidhAna thaye heya, tene dudha, sAkara devI baMdha karIne kAthoja apAya che, eTalA mATe ja ema karatAM samabhAvane bAdhA paNa nathI thatI; kemake badhApara anugraha buddhi sarakhI ja rahe che, athavA sUtrakAraja bIjI yukti kahe che. mULa artha. - kaI paNa dAna pAtramAM ApyuM, teja tenA denArAone hitakArI thAya che, nahi te anartha karanAra thaI paDe che. tyAre zrutadAna te sai karatAM uttama dAna che. [7] Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - - - [ 20 ] sarvamapi yato dAnaM vitaraNaM dattaM vittIrNa pAtre-supAMsupo bhavatIti vA-pItrAva vitarAja - jIvAdipadArthajho-yaH samabhAvena sarvajIvAnAM / rakSArthamudyatamatiH-sa yatiH pAtraM bhavati dAtuH // ityAdinA zrImadumAsvAtivAcakavarNitAya-dAyakAnAM dAhaNAM hitaM kalyANakAri bhavatIti zeSaH-itarathA kupAtrAyAniruddhAzravadvArAya-dattapiti prakRta-manarthajanakaM saMsAraduHkhakAraNaM syAditi gamyate. kiMcAtaH pradhAnadAnaM ca vartate zrutadAnaM dezanAdirUpamiti tataH kimityAhaH che mRtyuM suTTyaraM ca na deyaM-eya mapasami nIyatatehiM / iya desaNA visuddhA-iharAmicchatsagamaNAI // 98 // TIkAne artha. je mATe saghaLuM paNa dAna pAtrane eTale ucita grAhakane ApyuM hoya, teja dAyaka eTale denArane hita eTale kalyANakAri thAya che. tyAM ucita pAtra te zrImAna umAsvAti vAcake A rIte varNavela che - je jIvAdika padArthone jANanAra hei, samabhAvathI sarva chAnI rakSA karavAmAM ujamALa heya, te yati dAna denArane pAtra che. itarathA eTale bIjI rIte arthAta, Azrava [ pa pa ] nAM dvAra khullAM rAkhanAra kupAtrane dIdheluM dAna anarthajanaka eTale saMsAra vadhAranAra thAya che. ethI zuM thayuM te kahe che, tyAre dezanAdirUpa zrutadAna e te pradhAna dAnaja che. tethI zuM thayuM, te kahe che - mULane artha. mATe A zruta dAnane te khAsa karIne tatvanA jANa purUe apAtramAM nahi ApavuM. e rIte ja vizuddha dezanA gaNAya che. bIjI rIte vartatAM te tenAthI mithyAtvapara javAya che. (98) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u8 zrI dharma ratna prakaraNa - - (TI) muSTutaramatizayena-cakArasyAvadhAraNArthatvA-bhadeyamevai tat zrutopadezAdidAnamapAtrAya-saptamyAzcaturthyarthatvAt-jhAtatatvairviditAgamasajhavaiH uktaMca raco duddyo mUDho-puthvaM yugAhio ya cacAri, avaesassa aparihA-ariho puNa hoi manatyo. ityapAtrANAM parihAreNa pAtrANAMcaucityavRttyA dezanApi kriyamApAzudAbhidhIyate. itarathAnyathA kriyamANAyAM tasyAM zrothaNAM mithyAtvagamanamAdicamdAnadeSAtizayAdbhaktapAnazayyAvyavacchedAdayaH prANahAnyAdayazca dezakasya doSAH saMbhavatItyataeva bhAvAnuvRttisArogItArthaH zlAdhyate. TIkAne artha. sunduttara eTale atizaye karIne IhAM cakAra avadhAraNaLe che, tethI na devuM, eTale ke nahija devuM. A eTale atopadezAdikarUpa dAna, apAtramAM eTale apAtra tarapha, kemake ahIM sAtamI vibhakti ethI arthe che. sAtatva eTale AgamanA kharA bhAvane jANanAra purUSoe je mATe kahevuM che ke- rakata, dviSTa, mUDha ane pUrva bujhAhita e cAra upadezane agya che. paNa je madhyastha heya, teja upadezane yogya che. apAtra choDIne pAtromAM paNa ucita rIte dezanA apAya, te zuddha kahevAya che. ' tathA eTale bIjI te dezanA karatAM sAMbhaLanArAo mithyAtvamAM paDe, Adi zabdathI dezane vadhAre thatAM bhAta, pANu tathA zayA maLatI tUTe, tathA vakhate upadezakanA khuna vagere paNa thAya, ItyAdi de saMbhave che, eTalA mATeja bhAvAnuvRtti pramANe che nA denAra gItArtha khaNAya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu hara caravAri mage ya joyai tahA-kaI bhAvANuvattaNanaeNa, bIyAhANaM pAyaMca-taduciyANaM kuNai eso (gItArthaiti) nanusUtrabhaNitaM prarUpayatItyuktaM, yatpunaHsUtrAnuktaM vivAdapadaM lokAnAM tatra pRcchayamAnAnAM gItArthAnAM kimucitamityAha. che murjo jaMca na sutte bihiyaM-naya paDisihaM jaNaMmi cirarUdaM / samahavigappiyadosA-taMpi na dUsaMti gIyatthA // 99 // je mATe kahevuM che ke - gItArtha hoya, te sAMbhaLanAranI IcchA pramANe vartIne tene mArgamAM lAve che, tathA prAye ucita janamAM bIjA sthAna kare che. vArU, sUtramAM kaheluM hoya, te prarUpe ema kahyuM, te samajAyuM. paNa je satramAM nahi kahI heya, evI temAM vivAda bharelI vAta cAlatI heya, te bAbatamAM pUgdhAmAM | Ave, te mAM gItAnuM zuM karavuM ucita che? Ane uttara kahe che. - mULano artha. je satramAM vihita paNa na karyuM hoya, ane pratibaddha paNa na karyuM hoya, ane lokamAM lAMbA vakhatathI cAlatuM hoya, tene paNa pitAnI mativaDe kalA doSathI gItArthe dUSita nathI karatA. (9) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. [TIkA ] iha cazabdaH punarartha iti-yat punararthajAtamanuSTAnaM vA naiva sUtre siddhAMte vihitaM karaNIyatvenoktaM caityavaMdanAvazyakAdivat, na ca matiSiddha-mANAtipAtAdivat, atha ca jane loke cirarUDhamajJAtAdibhAvaM-svamativikalpitadoSAt svAbhimAyasaMkalpitaSaNAttada-pyAstAmAgamoktaM na dUSayati na yuktametaditi parasyanopadizati saMsAravRddhibhI rakhogItArthAviditAgamatatvA,-yataste evaM zrIbhagavatyuktaM paryAlocayati. tathAhi je NaM maMDuyA aluvA heuvA pasiNaM vA vAgaraNaM vA anAyaM vA adiI vA assuyaM vA aparimAya vA, bahujaNamajhe, Aghavei panavei paruvei daMsei nidaMsei uvadaMsei, se gaM arahaMtANa AsAyaNAe vai, arahaMtapanattassa TIkAne artha, ahIM ca zabda punararthe che tethI, ane je bAbata ke anuSThAna siddhAMtamAM vihita eTale caityavaMdana ane Avazyaka vagerAnI mAphaka kartavyarUpe paNa nahi kahela heya, ane prANAtipAtAdikanI mAphaka pratidhela paNa nahi heya, te sAthe vaLI te lokamAM cirUDha haiya, eTale te kayArathI cAlI, tenI khabara paDatI na hoya, tene paNa saMsAra vRddhibhIra gItA dUSita karatA nathI, eTale ke A ayukta che, ema bIjAne upadezatA nathI. je mATe teo zrI bhagavatImAM kahelI AvI vAta vicAre che - te mA zata cha. he ma ! re mANusa sa09yA, maha, asainuyA, bhane ma5525yA artha-hetu-5 3 uttara 12 samAmA , ornpe, 43the, matApe, sAmita kare ke, raju kare, te ahaMta bhagavAnanI tathA kevalionI AzAtanA kare che, ane tene Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu dhammassa AsAyaNAe vaTTai, kevalINaM AsAyaNAe vaTTai, kevalipannattassa dhammassa AsAyaNAe. idaM ca gItArthAnAM cetasi cakAsti-tathAhi A che pUruM saMviggA gIyatamA-vihirasiyA puSvasUriNo Asi / tadasiya mAyariyaM-aNaisaI ko nivArei // 100 / / [ 2 ] saMvignAmaMkSumokSAbhilASiNo gIyatamatti padaikadeze padabhayogo sthA bhImaseno bhIma iti-tato gItA gItArthAH-tamapi pratyaye gItArthatamA itibhavatyatizayagItArthA iti bhAvastatkAle bahutamAgamasadbhAvAt-tathA manA dharmanI paNa AzAtanA kare che. vaLI temanA cittamAM A vAta paNa kare che ke - maLane artha. pUrva sUrio saMvigna uttama gItArtha ane vidhinA rasika hatA, temaNe nahi dUdhela Acaritane hAlanA vakhatamAM atizaya rahita ka mANasa nivAraNa kare ? [ 10 ] * TIkAno artha saMvisa eTale jaladI mekSa IcchanArA, ane atizaya gItArtha. kemake temanA vakhate bahu Agamo hatA, tathA saMvima hovAthIja vidhi rasika eTale vidhimAM jemane rasa paDate hatA, evA athata vidhi bahu mAnI pUrvasUrio eTale ciraMtana AcAryo hatA. temaNe aNadheluM, eTale anidheiluM. Acarita eTale badhA dhArmika lokamAM cAlatA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa vidhiraso vidyate yeSAM vidhirasikA vidhivahumAninaH-saMvignatvAdeva pUrvamUrayazciraMtanamuninAyakA AsannabhUvana tairaduSitamaniSiddhamAcaritaM savaidhArmikalokavyavahata-manatizayI viziSTazrutAvadhyAdhatizayaSikalaH ko nivArayati pUrvapUrvatarottamAcAryAzAtanAbhIrUnakazciditi ? tathaitadapigItArthAH paribhAvayasi [mUlaM]] ai sAhasa meyaM jaM ussutta-pakhvaNA kdduvivaagaa| jANatehivi dinai nideso suttayajjhatthe // 101 // ( TIkA ) jvalajjvAlAnalapravezakArimarasAhasAdapyadhikamatisAhasametadvarttate yadusUtraprarUpaNA sUtranirapekSadezanA kaTuvipAkA dAruNaphalA jAnAnairavabudhya vyavahAra, tene anatizayI eTale viziSTa zrata ke avadhi vagere atizaya rahita ko mANasa pUrva pUrvatara uttama AcAryonI AzAtanAthI DaranAra hoi nivArI zake? keja vaLI te gItA A paNa vicAre che ke bhUpanA artha. utra prarUpaNa kaDavAM phaLa ApanArI che, evuM jANatAM chatAM paNa jeo sUtra bAhya arthamAM nizcaya ApI de che, te mati sAhasa che. (101) An artha, baLatI AgamAM pesanAra mANasanA sAhasa karatAM, paNa adhika A ati sAhasa che ke, sava nirapekSa dezanA kavAM, eTale bhayaMkara phaLa ApanArI che, ema jANanArA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 83 mAnairapi dIyate vitIryate nirdezo nizcayaH sUtravAye jineMdrAgamAnukterthe vastuvicAre.-kimuktaM bhavati ? dumbhAsieNa ikkeNa marII dukkhasAgaraM pacoM / bhamimo koDAkoDiM-sAgarasirinAmadhijANaM // 1 // usmutta mAcaraMto-baMdhai kamma mucikkaNaM jIvo / saMsAraM ca pakDai-mAyAmosaM ca kuSvaha ya // 2 // ummaggadesao magga-nAsao gUDhahiyayamAilo / . saDhasIlo ya sasalyo-tiriyAuM baMdhae jIvo // 3 // ummagga desaNAe-caraNaM nAsaMti jiNavariMdANaM / vAyamadaMsaNA khalu-nahu lajmA tArisA daTuM // 4 // ityAcAgamavacanAni zrutvApi svAgrahagrahAstacetaso yadanyathAnyathA hoIne paNa sUtra bAhya eTale jinAgamamAM nahi kahela arthamAM eTale vastu vicAramAM tideza eTale nizcaya ApI de che. meTo zu , te :marIci eka durbhASitathI du:khanA dariyAmAM paDI kaDAkroDa sAgaropama bha. (1) utsava AcaratAM jIva cIkaNuM karma bAMdhe che, saMsAra vadhAre che, ane mAyAmRSA kare che. (2) 6-mAnI zanA 42nAra, bhAnanA nA ranAra, yA bhAyApI, , bhane saya 75 tipayanu AyuSya mA cha. [3] jeo unmArganI dezanAthI jinezvaranA cAritrane nAza kare che, tevA darzana bhaTTa hone vA 59 saa|| nali. ( 4 ) ... - A vagere AgamanAM vacana sAMbhaLIne paNa pitAnA AgrahamAM masta banI je Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. vyAcakSate vidadhati ca-tanmahAsAhasamevA-narvApArAsArasaMsArapArAvArodaravivarabhAvibhUriduHkhabhArAMgIkArAditi. vAda-vimAnamArNavavu jovAtha?i satya che pUruM ! dIsaMti ya DhadRsiNo-Nege niyamaipauttajuttIhiM / vihipaDisehapavattA-ceiyakiccesu rUDhesu // 102 // (sI) dRzyaMte duHpamArUpe vajaDabahule kAle siNo mahAsAhasikA raudrAdapi bhavapizAcAdavibhyatoneke nijamatimayuktAbhisatmIyabuddhivyA kAMI ADuM avaLuM bele che, tathA kare che, te mahA sAhasaja che; kemake e te apAra, ane asAra saMsArarUpa dariAnA peTamAM thanAra aneka duHkhane bhAra ekadama aMgIkAra karavA tulya che. zuM vAra A rIte Agamane artha jANIne paNa koI anyathAvAda kare che ke? hA, tevA paNa che. je mATe kahe che ke - mULane artha. evA paNa aneka prakrura leko dekhAya che ke, jeo pitAnI matithI jeDelI yuktio vaDe caiitya sabaMdhI cAlatA kRtyamAM hA nA pADatA rahe che. [ 102 ] . . . TIkAne artha. jhAjhA vada jaDavALA A duSamA kALamAM siNa eTale mahA sAhasika arthAta bhayAnaka bhava pizAcathI paNa nahi karanArA aneka ja nija mati kalpita yuktiothI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. pAritAbhiryuktibhirupapattibhirvidhipratiSedhavRttA iti kAsAMcit kriyANAmAgamAnutAnAmapi vica karaNe pravRttA anyAsAmAgamAniSiddhatayA ciraMtanajanAcaritAnAmapyavidhi ---rayuktA etA na karttavyA dhArmika - rityaMva pratiSedhe pravRttAH keSu 1 caityakRtyeSusnAtra kAraNAdiSu rUDheSu pUrvapuruSaparaMparayA prasiddheSu pUrvarUDhiravidhiH - idAnItanapravRttirvidhirityevaM vAdinAM neke dRzyate mahAsAhasikA iti. - nanu teSAM svamatyA dharmArthinAM sarvayatnena tathA pravRttirgItArtheH zAghanIyAnavetyAha. [ mUo ] taM puNa. visuddhasaDA-suyasaMvAyaM viNA na saMsaMti / avh| riUNa navaraM - suyANurUvaM parUvaMti // 3 // 5 eTale potAnI buddhithI ubhI karelI yuktiothI vidhi pratiSedha karatA dekhAya che, eTale ke keTalIka kriyA AgamamAM nathI kahIM, te karatA rahe che, ane bIjI keTalIka AgamamAM aniSiddha hAi, ciraMtana janoe AcarelI, tene avidhi kahIne " dhArmika janoe AvI kriyAo karavI na joie " ema kahI tene niSedha karavAmAM pravarte che. te zemAM pravarte che ? snAtra karAvavuM vigere caitya kRtyomAM je caitya kRtya rUDha, eTale pUrva purUSonI para parAe prasiddha che. " pUrvanI rUDhi te avidhi, ane hAlanI pravRtti, te vidhi. ema kahenArA. moTA sAhasika purUSo aneka jovAmAM Ave che. "" mULane artha. te pravRttine vizuddha zraddhAvALA purUSA zrutanA purAvA vinA prazaMsatA nathI. ki Mtu tenI avadhIraNA [ upekSA ] karIne zrutane maLatuM prarUpe che. ( 103 ) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrI dharma ratna prakaraNa. -- - - -- - ( ) tAM punasteSAM pravRti vizuddhAgamabahumAnasArA zraddhA yeSAM te vizuddhazraddhAH zrutasaMvAdaM vinA zrutabhaNitamaMtareNa na siMti nAnumanyate-navaraM kevalamavIrya madhyasthabhAvanApekSya zrutAnurUpaM prarUpayaMti-yathA sUtre bhaNitaM tathaiva vividiSaNAmupadizatIti. ityuktaM zuddhadezanArUpaM samarpacaM tRtIya zraddhAlakSaNaM-saMprati skhalitaparizuddhiriti caturtha zraddhAlakSaNamAha. - mUtro aiyAramakalaMka-pamAyamAIhi kahavi caraNassa / jaNiyapi viyaDaNAe-sohaMti muNI vimalasaDA // 104 // TIkAne artha.. tene eTale temanI pravRttine vizuddha eTale Agamana bahu mAnavALI zraddhAvALA jane thatasaMvAda vinA eTale zratamAM kahelI sAbita na thAya te, anumata karatA nathI. kiMtu madhyastha bhAve tenI upekSA karIne kRtAnurUpa eTale jema sUtramAM kaheluM hoya, tema jijJAsuone batAve che. e rIte zuddha dezanArUpa trIjuM zraddhAnuM lakSaNa vistArathI kahI batAvyuM. have alita parizuddhirUpa lakSaNa kahe che - | muLane artha ' pramAda vagerethI cAritramAM kaI rIte aticAra maLakalaMka lAgyo hoya, te tene paNa vimaLa zraddhAvAna munio vinA (AlecanA)thI zodhI nAkhe che, ( 104) . ! Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. --- - - - - - - - - - aticaraNamaticAro mUlocaraguNamaryAdAtikramaH sa eva DiMDIrapiMDapAMDuraguNagaNamAlinyahetutvAnmalaM taccaraNazazadharasya kalaMkaiva taM pramAdAdibhiH pramAdadarpakalpa-rAkuSTikAyAcAritriNaH prAyeNAsaMbhavAt-kathamapi kaMTakAkulamArge yatnenApi gacchataH kaMTakabhaMgavazcaraNasya cAritrasya anitamutpAditaM. AkuTTikAdinAM punaH svarUpamidaM, AuTTiyA u tivvA-dappo puNa hoi vaggaNAIo / vigahAio pamAo-kappo puNa kAraNe karaNaM // upalakSaNaM caitaddazavidhAyAH pratisevAyAH-sA cerya: dappA ppamAyara NAbhoga3-Aure AvaIsuya5 / saMkie6 sahasAgAre-mae8 paose ya vImaMsA // - TIkAno artha. aticAra eTale mULa guNa tathA uttara guNanI maryAdAne atikama, teja DilIpiMDa (phINanA gehA)nI mAphaka ghaLA guNagaNane malina karanAra hovAthI maLa kahevAya, te rUpa cAritracaMdrane kalaMka tene pramAdAdikathI eTale pramAda, darSa ane kampathI-bAkI A kudrikA te ye cAritravAnane saMbhave nahi- koI paNa rIte eTale ke kAMTAvALA mArgamAM yatnathI janArane paNa kAMTe lAge te mAphaka cAritramAM lagADayuM hoya, tyAM AdikAdikanuM svarUpa A che.. tIvrapaNAthI jANIbajhI karavuM te AdikA che. doDama doDAthI karavuM te darpa che. vikathA vagere pramAda che, ane kAraNe karavuM te kalpa che. e dazavidha pratisevAnA upalakSaNarUpe che. dazavidha pratisevA A che - da, pramAda, anAbhoga, Atura (mAMdagI), Apata, zakita, sahakAkAra, bhaya, praya ane vimarI [ e daza kAraNe pratisevA thAya che ]. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrI dharma rana prakaraNa. apizabdaH saMbhAvane-saMbhAvyata etaccAritriNo vikaTanayA locanayA zodhayaMtyapanayaMti munayo yatayo vimalazraddhAH niHkalaMkavAbhilASAH zivamaniva7. tapAdi. ____ iha kosaMvipurIe-puccadisujANabhavaNakayavAso / saMnihiyapADihero jakkho nivasai pharabhupANI // 1 // annadiNe tabbhavaNe-muttatthaviU sudasaNo sAhU / kAussaggeNa Thio-visesapaDivannatavakammo // 2 // tacittakhohaNatthaM-jakkho taM Dasai bhuyagarUveNaM / karirUvaNaM. pIDai-tassai aTaTTahAsehiM // 3 // tahavihu akkhuhiyamaNaM-taM samaNaM dachu pharasupANisuro / nami cinavai ima-ucchaliyAtucchaharisabharo // 4 // uvasaggavagga muggaM- tuha muNipavara pAvabharasajjo / sajjogasAliNovihu-kAha : apizabda saMbhAvanAthe hovAthI alabata cAritriyAne e rIte aticAra kalaMka lAgate saMbhave, to paNa tene viTanA eTale AlocanAvaDe vimaLa zraddhAvALA eTale niHkalaMka dharmanI abhilASAvALA yatio zodhI nAkhe che. zivabhaka muninI mAphaka : : : ' - zivabhaka muninI kathA A che - * * hAM kezabInagarImAM pUrva dizAnA udyAnamAM rahelA bhavanamAM vasanAra pazupANI nAme yakSa rahe, ane tenA paDihAre ( cAkara devo ) paNa tenI paDozamAM ja rahetA hatA. [ 1 ] eka veLA te bhavanamAM sArthane jANa sudarzana nAme sAdhu vizeSa tapakarma karavA pratijJA laMI kAyotsargathI ume rahe. ( 2 ) tenuM mana DagAvavA mATe te yakSa tene sanuM rUpa karI savA lAge, hAthInuM rUpa karI pIDavA lAgyo, tathA aTTahAsya karI bIvarAvavA lAge. ( 3 ) tema chatAM te muninuM mana bha pAmyuM nahi, tyAre te harSa pAmIne tene namIne vinavavA lAgyo ke-[ 4] he munIvara ! tamArA jevA sagazAline paNa pApa karavA taiyAra rahenAra, meM je ugra upasarga karyA che, te he pUjya ! kSamA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. mahaM khamamrutaM te / / 5 / / iya caraNajuyalasaMDaviya-maulikamalo khmaaviSNu sAduM / saudo v samIyamo-navalo te sevaghu saMma // 6 // 89 aha tattha duvi purohiya puttA sivabhavasiriyagabhihANA / paccataM asura-sarjiliyaMne niyaMti sudhi II II to tehi sahAsa maLa-5-, yaMpiyaM jaM muNida dhammatthaM / pIDija phira appA - bADha majutaM tathaM evaM // 8 // no dhammAo ghaNalAbho - tatto kAmo tabhI ya saMsAro | dhammassa ajjaNaM tA - mUlAucciya daDha majutaM // 9 // iya te upahAsapare-da kkho phuraMtagurukovo | uppADiya tiyapharasuM- mahAvio tesi haNaNatthaM // z. // tayaNu bhayalolaloyaNa - taraliyatArA pakaMpirasarIrA / laggA munnicaLayuM-maLiyA " te asarana " tti // // te TaTTu sAhulane karo. [5] ema kahIne te yakSa te sAdhunA caraNakamaLamAM potAnuM zirakamaLa namAvI, tene khamAvIne ziSyanI mAphka samIpe rahIne tenI sevA karavA lAgyA. [ ] te have tyAM zivabhadra ane zrIyaka nAme e pureAhitanA putra AvI caDayA. teoe te ati duSkara tapathI kRza thaela . aMgavALA muni joyA. ( 7 ) tyAre teo hasatA thakA khelyA ke, he munIMdra ! dharmanA arthe potAnA AtmAne pIDA, e te ati ayukta che. [8] je mATe dharmathI dhana maLe che, dhanathI kAma maLe che, ane kAmathI saMsAra thAya che, tyAre mULa dharma karo, eja bhAre ayukta che. [9 ] upahAsa karatA joI yakSane bhAre gusso lAgyuM, tethI te tIkSNa kuhADA mAravA mATe doDayA. ( 10 ) amane bacAva 12 A rIte temane laine temane tyAre bhayathI AMkhAnI kIkIo pheravatA, ane zarIre dhrUjatA thakA te " ema kahIne munine page paDayA. [ 11 ] tyAre temane sAdhunA zaraNe Ce tuM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa jakho jAo pasaMtamannubharo / pAriyaussaggeNaM-aha muNiNA te imaM vucA // 12 // bhakSa saralaM kiriya-kuNaMti muNiNo sivatthameva sayA / ve puNa lambhai gayasayala-rAgadoseNa dhameNa // 13 // dhaMmeNa sarAgeNa u-labbhai saggAiyaM phalaM sovi / jAyai paraMparAe-niyameNaM mukkhaheu ti // 14 // dhammAo dhaNalAbho-tti jaMpi vucaM tayaMpi nahu juttaM / savvevihu purisatthA-dhammAucciya jo bhaNiyA // 15 // . uktaMcadhanado dhanArthinAM dharmaH-kAmadaH sarvakAminAM / dharma evAparvargasya-pAraMparyeNa sAdhakaH // 16 // jaMpihu dhaNabhogAI-bhaNiyaM bhavakAraNaM tamavi ittha / neyaM kiliTThasattANa-nauNa iyarANa jaM bhaNiyaM // 17 // sA kAvi kalA sAyaMti niyamaNe jANiUNa paramatthaM / nhAyati ghaDasaeNavi-chippaMti na biMduNAceva // 18 // succai ya bharahasagarA-iNo paDelA joIne yakSa kaMDo paDe, eTalAmAM kAyotsarga pArIne munie temane A rIte dhu:-[.12 ] he bhadre ! bhuniyA hamezA sapaNA yi 10 mokSane mATe 3re cha, ane te mokSa sakaLa rAga dveSathI rahita dharmathI ja maLe che. ( 17 ) bAkI sarAga dharmathI svargadika phaLa maLe che, chatAM paraMparAe te paNa niyamA mokSane hetuja thAya che. [14] vaLI " dharmathI dhanane lAbha thAya che," ema je tame kahyuM, te paNa yukta nathI. kemake sapA puSArtha dharbhayA thAya che. [15] . { , dharma dhanAna dhana bhA , bhArthI ma pUre cha, bhane 52. pae te mekSa Ape che. ( 16 ) vaLI tame je dhananA bhogAdikane saMsAranA kAraNa kahyA, te paNa kilaSTa pariNumi jIvone AzrI che, bAkI akilaSTa pariNAmine te naDatA nathI. je mATe kahyuM che ke - koI evI paNa kaLA che ke, jenA vaDe paramArthane jANIne pitAnA manamAM evuM dhyAna kare che ke, jenA lIdhe seMkaDo ghaDAthI nahAtAM chatAM biMdu mArathI paNa bhIMjAtA nathI. ( 17-18) ApaNe sAMbhaLIe paNa chIe ke, bhArata ane Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA sAdhu.. - ihaM mucirazruttavarabhogA / houM akilisaNA-loyaggaThiyaM payaM pacA // 19 // iya souM paDibuddhA-puNopuNo khAmiu~ ta mavarAha / tassa muNi. ssa samIve-te dovi vayaM pavajjaMti // 20 // muNiyajaijuggakiriyA gurumUle paDhiyabahuyamuttatthA / muciraM uggavihArA-khaMtipahANA tavati tavaM // 21 // aha amuhakaMmavasao-sirio sidilei caraNakaraNabharaM / dharai maNe jAimarya-na kuNai viNayaM gurUmuM pi // 22 // to sivabhaho siriyaM-bhaNei bhobhadda caraNakaraNamiH / bhavasayasahassadulahe-khaNaMpi kiha hosi siDhilamaNo ? // 23 // guruviNayaparo nicaM-maNapi mA kuNamu jAimaya mevaM / jaM jAimAIhiM-duhio paribhamai bhava. gahaNe // 24 // .... uktaMca..... jAikulara rUva svala suyaH tavAlAbhissariya aTThamayamaco / e. sagara vagere purUSo ihAM ciraMkaLa uttama bhoga jogavIne akilaSTa manavALA rahI muktiphne pAyA cha. [ 18 ] ema sAMbhaLIne te baMne jaNA pratibaMdha pAmI, te aparAdha, vAraMvAra khamAvIne te muninI pAse dIkSA letA havA. [ 20 ].teo yatine egya kriyA jANI laI gurunI pAsethI paNa sUtrArtha zIkhI cirakALa ugra vihAra karatA rahI kSamA sahita tapa karavA lAgyA. [ 21 ] have azubha karmanA vize zrIyaka cAritramAM zithiLa thavA lAge, te manamAM jatine mada dharIne gurUnA vinayane paNa choDavA lAge. [22] tyAre tene zivabhadra kahevA lAgyo ke, he bhadra! lAkho bhave paNa durlabha, A caraNakaraNamAM tuM kSaNa vAra . paNa zithiLa mana kema kare che[3] tuM nita gurUnA vinayamAM tatpara rahe, ane lagAra paNa jAtimaH kara mAM. kemake jatima vagerethI jIva duHkhI thaIne saMsArarUpa ane sImA age. cha. [ 24 ] :: cha , ti, Na, 35, 4, d, tapa, sAna, mane avayaM se mAra Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. yAIviya baMdha - anuhAI bahuMca saMsAre / / 25 / / to bhaddaniyaM do-eyaM gItyagurU mUlaMmi / taM Aloya samaM nAuM AloyaNAivihiM / / 26 / / ra tA. paDisevA 'paDisebaga - dosara gugAra guruguNAya iha neyA / sammatrisohI guNA sammamaNAloyao sikkhA || 27 // taha paDi sevA dappa1- pamAyaNAbhoga sahasakAreya4 / Aura 5 Avai saMkiya - bhyppgotA tha nImasA10 | 28 // vaggaNamAI dappo - iha kaMpyo u bhannar3a pAo / vistariya ma NAogo - sahasAkAro am ti // 29 // chutahavA highattho - jaM sevai bApA mane pusA / TubbArbarjama chu-2viMddA bAvaDuM hor // 20 || mathI matta thai, eja azubhapaNe bAMdhe, ane saMsAramAM dhaNA [ rajhaLe ]. ( 25 ) mATe he bhadre ! A tArA deSane gItArtha gurUnI pAse tuM samyak rIte AlecanAnI vidhi jANI karIne Ale..(26) AlAcanAnI vidhi A pramANe che: tisevA, pratisevakanA doSa, guNu, gurUnA guNa, samyak vidhinA guNa, ane samyak rIte lAyanA nahi karanArane zikSA e dbAra jANavAM joie [ 27 ] sAM prAMtasevA daza prakAre che:--darpa, pramAda, anabhAga, sahasAkAra, Atura, pata, zakita, bhaya, dveSa ane vimala [ 28 ] doDAdoDa karavI, epa, karSa te pramAda, vIsarI javuM te anAbega, ane aku smAt ane te sahusAkAra kahevAya che. [29] bhUkha, tarasa, ke vyadhi grasta thai, je setre, te Atura pratisevA kahevAya che, ane drAdikanA alabhe cAra prakAranI Apat pratise che. [ 30 ] zaka bhareluM khAdhA karmAdika seve, te zakita pratisevA bhaya te Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 83 - - INMDMID saMkiya mAkamhAmAi-saMkie, sIhamAINaM ca bhayaM / koDAIo paosovImaMsA sehamAINaM // 31 // ( dAraM ) " AkaMpaIttA aNumANaittAra "-jaM diThaM vAyaraM va4 muhumaM vA5 channaM sadAulayaM-bahujaNa avatta tassevI10 // 32 // ... iya paDisevagadosA-AkaMpiya tattha bhattimAIhiM / guruavarAI lahuyaH-NumANao tahaya Aloe // 33 // jaM diDaMti pareNaM-Aloyai bAyaraMti nahu sugumaM / aha suhumaM Aloyai-vissaMbhatthaM nauNa thUlaM // 34 // channaM avvattasaraM-sadAulapati turiyasadeNaM / taM cevaya pacchittaM-Aloyai bahujagANa puro // 35 // anyattassa agIyasta tassa-Asevago ya tassevI / itto dasa Aloyaga-guNA ime huMti nAyavyA // 36 // jAi'kulaviNayauvasama-iMdiyajaya nANa desaNa samaggA / a siMha vagerAnuM jANavuM, pradaiSa te krodhAdika jANavA, ane ziSyAdikanI ciMtA te vimarza orga. ( 31 ) [ pahesu 62 patyuM, ve bhIaj le the. ] Apane Ale ve, aTakaLathI Ave, je dekhAyuM te Ave, bAdara Ave, sakSama Aleve, chAne Ave, gaDabaDa karate Ale.ve, bahu janamAM Ave, agItA pAse pAyo, tene se hI mAsone-me 6 5 gayA. ( 32 ) - e rIte pratisevakanA deva che, tyAM ApIne eTale bhakti vagerethI lagAra dhImA pADIne Ave, aTakaLathI eTale meTA aparAdhane halake jaNAvIne Ave, je dekhAyuM eTale bIjAne jovAmAM AvyuM hoya, te Ave, bAdara Ave, paNa sUkSma nahi, vi. zvAsa upajAvavA sUkSma Ale che, paNa rathaLa nahi Ale, chAnuM eTale avyakata svare Ave, zabdA kuLa eTale utAvaLuM belI Ave, ghaNI jaNanI AgaLa pAchuM teja prAyazcitta Ave, avyakta eTale agItArthanA pAse Ave tevI eTale tene Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI dharma ratna prakaraNa naravi8 ga rALanu jovA maLas u 37 jAijuo pAeNaM-na kuNai asuI kayaM tu Aloe / kulasaMpanno saM-rijItta vA kuhAmaM 28. bALa zilAjiM-nAna; sahai desaNI sohiM / caraNI taM paDivajjai-sesapayA iMti payaDatyA ne rU . lAva mAhAra-vavAha pazubI jA aparikSAvI ninAmAvalI- puru ma i 40 che nAnAijuo-aayaarvii sIsakahiya mavarAhaM / dhArato Ajharavara-vavahAro vaMdA game te kare che ___Agama suyara ANA dhAraNAya? jIyaMca' hoi kvahAro / kevali maNohi caudasa-dasanavapuSkI va paDhamottha // 42 // AyArappakappAI sevato tho Ave A rIte daza doSanuM dvAra kyuM. have AlocanA daza guNa A che-jAti 1, kuLa 2, vinaya che, upazama 4, indriyajaya 5, jJAna , darzana 7, e sAte karI sahita haya, anaytApi, amAvI, ane caraNa yukta hoya, ema daza A. lecaka kahelA che. 37-34-35-36-37 jAtivaMta prAye karI bhUruM kare nahi, ane kare te Ave. kuLavAna gurUe ApeluM prAyazcitta barobara pUruM kare (38) zAnI kRtyakRtya jANe darzanI saMdhinI (prAyazcita ) zraddhA rAkhe, caraNI [ cAritravAna ] tene kabUla kare. bAkInA pada pragaTa arthavALA che. [8] - (trInuM dvAra kahyuM, have munnA guNanuM cothuM dvAra kahe che. ) A A cAravAna 1, AdhAravAnuM ra, vyavahAravAna 3, uDaka 4, prava 5, ane parijhAvI 6, nipaka, ane apAyadarzI 8, gura have joIe. (40) jJAnAcArAdika thI je yukta haya, te AcAravAna jANuM. ziSyanA kahelA aparAdhane manamAM dhArI ( sAcavI) rAkhe, te AdhAravAnuM jANa. vyavahAra pAMca prakArane che- [41] - Agama, zrata, ANA, dhAraNA, ane jIta e pAMca vyavahAra che. tyAM kevali, sAmagrI, avadhijJAnI, dipUva, dazapUrva, ane navapUrvI e Ama vyavahArI kahevAya.. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhApa sAdhu. - savvaM sesaM suyaM viNiviThaM / desaMtaraTThiyANaM-gUDhapayAloyaNA ANA // 43 // gIyatthAo pundhi-avadhAriya dhAraNe tahiM dite / pAyacchitta jIyaM-rUha vA jaM jahiM gacche // 44 // lajjAinivvahaMta-avalajja kuNai so u ucIlo / garuyassavi pAvassa u-suddhisamattho pakuvvI ya // 45 // ___apparisAvi gabhIro-nijago dumbalassa nivvahago / naragAi dukkhadaMsI-avAyadesI sasallANaM // 46 // aviyazalluddharaNa nimittaM-khitamI satta joyaNasayAI / kAle bArasa vAsA-gIyatthagavesaNaM kujjA // 47 // jaonAsei agIyatyo-cauraMga sabaloyasAraMga / naharamaya cauraMgebahu sulaha hou cauraMga // 48 // cha. ( 42 ) yA taratu mAyAra 4856 saghaNu zruta MdezAMtare 24do gUDha. pade AlocanA le te AjJA jANavI. [43] gItA pAse pUrve sAMbhaLeluM hoya, te yAda rAkhIne te pramANe prAyazcitta detAM dhAraNa kahevAya, ane je ga7mAM je prAyazcita paraMparAthI apAtuM AvyuM heya, te chata jANavuM. [ 44 ] lajajAvALAne samajAvI ochI lajAvALe kare, te uddavIDaka kahevAya, ane moTA pApanI paNa zuddhi karAvI za, te pra iorgo. ( 45 ) gaMbhIra hoya, te apariAvi jANo, dubaLane paNa calAvI lenAra heya, te niryApaka jANu, ane zalyavALAone narakAdinA duHkha batAvanAra heya, te apAyadarNi po. (46) vA , zalya uddhAravA mATe kSetrathI sAta jana lagI gItA gurUnI zodha karavI, ane 'ajaya bhAra varSa samI rADa nevI. [ 48 ] Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa jiM, akkhaMDiya cAritto-cayagahaNAo ya jo ya gIyattho / tassa sagAse daMsaNa-cayagahaNa sohigahaNaM ca // 49 // evaMvihagurupAse-bajAgAravabhayAi mottUNa / savvaMpi bhAvasallaM-uddhariyavvaM, jo bhaNiyaM // 50 // jaha vAlo jaMpato-kaja makajjaM ca ujjuo bhaNai / taM taha AloijjA-mAyAmayavippamukko u // 51 // | (vAre ) lahuyA' lhAIjaNaNaM2-appaparanivitti3 ajjavaM sohI / dukkr1da ga-nisTara loga | para che AloyaNA pariNabho-saMmaM saMpaThio gurusagAse / jai aMtarAvi kAlaM-karija ArAhago tahavi // 53 // AgaMtuM gurumUle-jo puNa kemake, agItArtha hoya, te sarva lekanuM cAra prakAranuM sAra aMga bagADe che, ane ca. turaMga bagaDyuM, eTale pharIne caturaMga maLavuM kaMI sulabha nathI. [48 ] vaLI je vrata grahaNathI mAMDIne akhaMDita cAritravALo ane gItArtha hoya, tenA pAseja samyakatva, vrata tathA prAyazcita levAM joIe. (49) mATe evA gurU pAse lAja, gArava [ mAna ], tathA bhaya vagere melIne saghaLAM bhAvazalya kahADavAM joIe. je mATe kaheluM che ke- [ 50 ] jema bALaka sarala rahIne kArya-akArya kahI de che, tema mAyA, mada choDIne teja rIte AvavuM joIe. [ 51 ]. | (cethuM dvAra patyuM, have samyapha vidhinA guNa kahe che.) AlocanA levAthI pApa halakAM thAya, AlhAda thAya, svaparanI pApathI nivRtti thAya, RjutA kAyama rahe, zodhi thAya, duSkara karaNa thAya, komaLa pariNAma thAya, niHzalyapaNuM thAya, e zadhinA guNa che. [ para ] AlocanA levAnA pariNAmathI gurU pAse AvavA ravAne thayo ke jo vacce mArgamAM ja kALa kare, paNa te ArAdhakaja che. (53) gurU pAse AvIne je pitAnA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. paDe attaNo dose / so jai na jAi mokkhaM - abassa mamarattarNa lahai // 54 // jo puNa isa nAUNavi-saMmaM kahe attaNo salle / coeyatro to so - nisIhabhaNiehi nAhiM / / 55 / / jaha kassai naravaiNoego Aso samaggaguNakalio / tassa pabhAveNa nivassa vaTTae savva - saMpattI / / 56 / / aha sesa nivA pabhaNaMti - niyaniyaThANesu saMThiyA evaM / bho asthi koi puriso-jo taM AsaM avaharijjA / / 57 // 97 bhaNiyaM cAra narehiM so narapaMjaragao sayA kAlaM / hariDaM teNa na tIrai - aha vuttaM ega puriseNa // 58 // ja navaraM mArijjai - rannA bhaNiyaM imapi tA hou / taco so tattha gao-na lahai turayassa avagAsaM // 59 // to NeNa khuddiyAkaMTaeNa - saramuhaThieNa varaturao | kahamavi viddho so teNa sallio suhumasalleNa // 60 // so niyaM paripyai-bhuMjatobihu pabhUya jabasAi / to rannA so vijjassa - dAio doSa pragaTa kare, te jo mekSe na jAya, te devatA tA avazya thAya che. ( 54 ) have je AvuM jANIne paNa potAnAM zasya kharekhara nahi jAve, te tene gurUe nizIya bhASyamAM kahelAM draSTAMtAthI prerita karavA. ( 55 ) jemake koI eka rAjAnI pAse sarva guNa saMpanna eka dhADA hatA, tenA prabhAve rAjAne saghaLI saMpatti maLI hatI. have khIjA rAjAe potapAtAne tyAM rahIne ema zeAdhAvavA lAgyA ke, evA krAi mANasa che ke, Te te dhoDAne harI lAve ? [ 56-57 ] tyAre chupA karanAra mANasAe kahyuM ke, te te haMmezAM mANasonAM kuMDALAM vacce rahe che, tethI harI zakAya tema nathI, tevAmAM eka mANase kahyuM ke--( 58 ) jo tema hoya, topaNu mArI zakAya kharA. tyAre rAjAe kahyuM ke, bhale ema thAo. tyAre te mANasa tyAM AvyA, topaNa tyAM tene dhADAnI pAse javAnA lAbha maLI zakayA nahi. [5] tyAre teNe bANunA mAkharAmAM kSudrikA kaMTaka ( nAne jherI kAMTe ) parAvI, tenAvaDe te gheADAne vIMdhI tenA zarIramAM te sUkSma zalya dAkhala karyuM. [ 60 ] have te dhADA pUratA dhAsacArA khAtAM hatAM, paNa dhasavA lAgyA. tyAre rAjAe te vaidyane tAnyeA, tyAre teNe 13 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. teNa bhaNiya miNaM // 61 // nahi koi dhAukhoho- asthi hu avvatasalla meTalsa ! to gamanasamaga meso--pattiomudumavaLa // 6 // * sallapae se Aso - uNhattaNao ya paDhama muvvAo / nAUNa tao sallaM - nINiya Aso kao sajjo // 63 // anno puNa jaha AsoaNudhiyasallo na bhujjaparihattho / taha sAhUvi sasallo - kaMmajayaM kAu asamasyo // 64 nA vevAzudriya sama-khALAvamathAr tA mustuM| Akoyanu niyataddhamA mamu * sattarathamaraneLa // 6 // namo, 98 navitaM satyaM va visaM va duppautto va kuNai vaiyAlo / jaMtaM va kuLavALo va pamADyo jIddo | 66 || naLA mAvasaruM-anudviyN uttamakAlaMmi | dullabhabohIyattaM - anaMta saMsAriyattaM ca // 67 // "ema kahyuM ke--[ 61 ] ene kai dhAtukSAbha che nahi, bAkI enA zarIramAM chupuM zakya hAya, ema lAge che; ema kahIne teNe turanurata te dhogane sUkSma IyaDathI lIMpI nAkhyA. (62) tyAre tene jyAM zaya kheMcyuM hatuM, te sthaLe jarA garama rahetuM hovAthI tyAM te kAdava vahelA sukAyA, tyAre tyAM zalyane zodhIne te khecI kahADayuM, eTale dheDA sAjo thai rahyA. [ 63 ] have bIjo eka dhADA hateA, tenuM rAjya nahi kahADI zakAyAthI te khAvApIvA aTakI paDayA, tema zalya sahita sAdhu paNa karmaya karavAne asamartha rahe che. [ 64 ] mATe hai devAnupriya ! lAja, mAna, bhaya bhagere beDIne samyak rIte tuM tArUM zalya lAva. sAlya rahIne maratA nA ( 65 ) je mATe kaheluM che keH-- zastra, viSa, chaMcheDelA, vetALa, uMdhuM goThaveluM yaMtra, ke paga lAgyAthI gusse thaele sarpa e teTalu nukasAna karI zakatA nathI ke jeTaluM [ bhAva zakya nukasAna kare che ]. (66) kemake aNusaNunA vakhate aNuudharelu bhAva zalya durlabha dhipaNuM ane anaMta Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. isa pabhaNiovi sirio-tatra aNAloio apaTikaMto / caraNaM birALa-jIvavA maLaLavAsIi | 68 / zivamo u5jaMTA ilnnaa nAyao kahAve jAyaM / nAuM niya maiyAraM - Aloyai jhatti gurumUrre // 1 // AjoDyatiosama AvAhiza sAmantra / vavajo pAiro sohame hemavatrAmAM // 70 / to viSamatte veDhe gaynnvllhpurNmi / sirikaNayakeuralo - devainAmAi devIe // 71 // - 99 jAo pahANato- sivacaMdo nAma pctaarubho| pariNe vasaMtasi riM-nivadhUyaH paDhiyabahuvijjo // 72 // siriovi tao vahiya- jAo tasseva baMdhavo lahuA / kaya somacaMdanA mo- kameNa taruNatta maNupatto // 73 // aha somacaMdakumarassa-paDhiyaniravajjapavaravijjassa / jAyA ka cAviyuddhI-mAdiSTa sAhika ninga 74, tIse 2. zo cho saMsArapaNuM kare che. 67 ) A rIte siriyAne samajAvyA chatAM, paNa te AleAvyA, paDhikamyA vacara cAritra virAdhIne bhavanapatiomAM upanA. ( 8 ) have zivabhadra tA kAM kevA raste dAkhala karyo, e bAbataparathI kASTha pazu rIte lAgelA atiyArane jANIne gurU pAse aTa AlAvavA lAgyA. [ 69 ] te e rIte Alekha paDikamI barAbara zramazupaNuM ArAdhI sAdharma devalAkamAM senA jevA kAMtivALA moTA devatA thayA. ( 70 ) tyAMthI cavIne A bharatamAM vaitADhayamAM gagana vallabhanagaranA kanaketu rAjAnI devakI nAmanI rANInA peTe. [ 1 ] ' '1 te zivacaMdra nAme temanA mukhya ghaNI vidyAo zIkhIne vasa tazrI nAmanI paNa tyAMthI nIkaLAne teneja nAnA bhAi AvyuM, ane te paNa krame karI yAvana putra thayA. have te jyAre yAvana pAmyA, tyAre rAjaputrIne paNyA. ( ra ) vaLI zrIcaka thaI janmyA, tenuM sAmacaMdra evuM nAma pADavAmAM pAmyA. [ 73 ] have nirdeSa ane sarasa vi dyAo zIkhIne taiyAra thaelA sAmacadrakumArane eka veLA mAta MgI vidyA sAdhavAnI IcchA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. mAyaMgagidieNa kavi diNe / sAhaNavihI vijJeyA pariNiyamAyaMgadhU '' || 71 || 107 - tayaNu makAmaM piuNA - vArijjatovi soyareNa puNo / subuhu khalijjato vihu - gao kuNAlAi nayarIe / / 76 / / tattha bahudANaputraM - pAyaMgasuyaM vivAhae egaM / siDhiliya vijjAsAhaNa-vAvAro galiyamuddhamaI // 77 // agaNiyasakulakalaMko dUraM pabhaTTapunnapanbhAro / tIecciya arato - kameNa jAyANi DibhANi // 78 // iya tassa malImasaciThThiyassa azcaMta pAvanirayassa / piubhAyapamuhaloeNa saMkahA dUrao cattA // 71 | anaLei sivavaMto vihino jhUpaniyariyo to nacaLayaruM--trimALamAsAdi so // 80 // pavaravimANArUDho - sira ubaridharijjamANasiyachato paaspidviykhcInaLa DhALajagataziyanamo || 82 || akriyamAyaphaLaLa----pahuca thai. ( 74 ) te vidyAnA evA kalpa che ke, mAtaMganI dIkarI paraNI keTalAeka divasa mAtaMganA ghera rahIne tenI sAdhana vidhi karavI. [ 74 ] tyAre tenA pitAe tathA bhAie khuba vAyA chatAM, ane vAraMvAra aTakAva pADayAM chatAM, pazu te kuNu lAnagarI tarapha bhAgI gaye. [6] tyAM dhaNA paisA ApIne eka mAtaganI dIkarIne paraNye. bAda vidyA sAdhavAnI vAtane paDatI melI zuddha buddhi khAine tathA potAnA kuLane kala'ka lAgatuM nahuM gaNukAratAM puNyanA prAgmArathI khuba rahita thaine teNInI sAtheja vaLagI rahyA, e Tale vakhata jatAM tenAM cheAkarAMmAM pedA thayAM. [ 77-78 ] A rIte te malina AcAra AcaratA thakA pApamAM khuba mazagula thai rahyA, tethI tenA bApa ane bhAi vagerAe tenI vAtaja karavI dUra melI. ( 7 ) have eka veLA zivacadrakumAra dheDA, hAthI, ratha ane yAddAothI parikarita thai vimAnAvaDe AkAzane comerathI bharI nAkhatA thakA. (80) te pravara vimAnapara caDI na nIkaLyo, tenA mastakapara zveta chatra dharavAmAM AvyuM. paDakhe beThelI vidyAdharIe tenApara zveta cAmara DhoLavA lAgI. ( 81 ) AgaLa cAlatAM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 101 Diyavivihasamarariuvijao / kalakaMThakaMThagAyaNa-gijjatamahaMtaguNanivaho // 82 // suciraM surasarisuragiri-vaNesu taha jNbudiivjgiie| paumavaraveigAe-pakIliu sagiha maNucalio // 83 // kahavi kuNAlAnayarIi-upari vaccaMtao nievi imaM / neheNaM oyariUNa-sAyaraM bhAyaraM bhaNai // 84 // kiM bhI baMdhava tumae-iheva acaMtanidiyakulami / kAraNa va mayagakalevaraMmi baddhA raI dUraM // 85 // kiM mUDha vissagaMdha-pabaMdha daDhagADhapihiyanAsauDaM / reNavvayamANaMjaNaM io nahu paloesi ? // 86 // egatya atthiukkaraDa-bhariya mamatya bhasirasANagaNaM / avarattha giddhavAyasaduppicchaM kiM na niyasi i. maM 1 // 87 // taM sou somacaMdo - ayaMDatADadaMDatADio mba daDhaM / vicchAo lajjAvasa-milaMtanayaNo bhaNai evaM // 88 // bho bhAya ko na mAgadha [ bhATa, cAraNe ] aneka saMgrAmamAM teNe karelA vijayane vakhANavA lAgyA, ane kokila jevA kaThavALA gavaiyAo tenA moTA guNene gAvA lAgyA. [ 82 ] A rIte lAMbA vakhata sudhI te gaMgAnA ane merU parvatanAM vamAM tathA jaMbudvIpanI jagatIpara tathA pAvara vedikAmAM kriDA karIne potAnA ghara tarapha pAcho vaLyo. [ 87 ] te bhegoge kuNAlAnagarI uparathI pasAra thatAM bhAIne joine snehathI nIce utarI prItipUrvaka tene kahevA lAgyo ke, he bhAI ! zA mATe tuM kAgaDe jema muDadAM upara paDI rahe, tema A atyaMta niMdanIya kuLamAM lAMbI sati bAMdhI rahyA che? [ 84-85 ]. are mUDha ! ahIM rahelI durgadhanA prabaMdhathI sakhata rIte nAkane DhAMkIne leke pasAra thAya che, e tArA jovAmAM kema nathI AvatuM ? [ 86 ] A e sthaLamAM eka ThekANe hADakAnA ukaraDA paDI rahyA che, bIje ThekANe kUtarAM bhasI rahyAM che, ane trIje The. kANe gIdha ane kAgaDAthI bhayaMkara lAge che, te paNa tArA jevAmAM kema nathI AvatuM ? (87) te sAMbhaLIne semacaMdra jANe akALe vIjaLI paDavAthI haNAye hoya, tema khuba jhAMkho paDI lAjathI AMkho mIcI bolyo ke-[ 88 ] he bhAI ! AvuM bhAre duHkha Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI dharma stana prakaraNa. yANaH-duha masama mimaM, paraM kahesu im|punvbhvjjiydukmm bhAradosaNa keNa ahaM // 89 // vimalakulavAsanimuho:-vimuktuhasarisabaMdhupaDibaMgho / erisavijAivAvAra-sAyare pADiomhi hahA ? // 9 // to vihiNA sivacaMdo-satrimhao sariya rohiNi deviM / pucchai konu bhayavai-maha baMdhavapunvabhava cariyaM / / 91 // urUohinANamuNiyaMkahiu~ sayalaMpi tassa puvvabhavaM / devIi sehiNIe-phuDavayaNa mimaM saMmu. llaviyaM // 92 // jAimayAI pubbi-na sama mAloiyaM jaH meeNa / teNe so tuha bhAyA-viDaMbaNaM erisaM patto // 93 // jaM suhumevihu khalienissallA loyaNA kayA tumae / taM jAosi iya muhI-iya bhaNiya tirohiyA devI // 94 // sou miNaM sivacaMdo-punvabhava: sariya bhaNai bho bhAya / ajjaki toDeviH lahuM-kukuDaMbasiNeha muMca mimaM // 95 // niyadukyAiM AloiUNa kAUNa, titva tavacaraNaM / eyassa dukkha koNa nahi samaje? paNa eTaluM kahe ke, pUrva bhave karelAM kayAM duSkarmanA deze mane vimaLa kuLamAM vasavAthI vimukha karAvI tArA jevA bhAInI prIta choDAvI AvAM halakI jAtanAM aam||135 zyAmAM pAyo cha ? ? ? [40] che tyAre zivacaMdra vismaya pAmI vidhipUrvaka rohiNI devIne saMbhArIne pUchayuM ke, he. bhagavatI ! mArA bhAInA pUrva bhavanuM caritra kahe. [ 91 ] tyAre rohiNI devIe bhAre avadhi jJAnathI te jANIne tene tenuM pUrva bhavanuM saghaLuM khyAna kahIne khullI rIte AvuM kahyuM ke--[ 9ra ] eNe pUrve jAti, mada vagere karyuM hatuM, te barAbara A vyuM nahi, tethI A tAre bhAI AvI viTaMbanA pAmyo che. (3) ane te sUkSma bhUla thatAM, paNa nizalyapaNe AleyaNA karI hatI, tethI tuM AvI rIte sukhI thayo che, ema kahIne vA tirohita 4 . [ 94 ] mA sANIne zivaya ( jati 2bhara pAbhI) pUrva bhava saMbhArIne bhAIne kahevA lAgyo ke, he bhAI! haju paNa tuM bhaMDo kuTuMbane sne tIna memane bhU4A hai. (65) vaLI he bhAI ! pitAnA duSkata AlevIne tIvra tapazcaraNa karI, A duHkhane tuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sIdhu. 103 nivahassa desu salilaMjaliM bhAyA // 96 // aha bhaNai somacaMdobhAya imAbhAriyA maha aNAhA / AsannapasavasamayA-imAI DibhAI lahuyAI // 97 // tA kahasu muemi kaha-iya taM mUDhaM nievi sivacaMdo / dUraM na dhammajuggu tti-caiya patto niyaM nayaraM // 98 // moyAviUNa piuNo-kahamapi cAraNamuNiMdapayamUle / paDivanasaMjamabharo-siddhiM patto dhuyakileso // 99 // iyarovi kAu vivihaM-pAvaM kAlaMmi kAla mAsajja / patto narae ghore-duhio bhamihI bhavakaDille // 100 // zrutveti saddhikaTanAghaTanAnirastakarmavrajasya zivabhadramunezcaritraM / vAcaMyamA niyamitAkhiladoSajAlAyatnaM mudA skhalitazuddhividhau vidhatta // 101 // iti zivabhadramunikathA // jalAMjali Apa. [ 96 ] tyAre temacaMdra belyo ke, he bhAI ! A mArI garIba strI najIkamAM chokaruM jaNanArI che, tathA A chokarA cheyAM haju nAnAM che. (97 ) te kahe temane kema melI zakuM? A rIte tene mUDha thaele joine, zivacaMdra vicAryuM ke, e haju dharmane yogya nathI; ema vicArI te tene dUra melIne pitAnA nagaramAM Avyo. [ 98 ] pachI te jema tema karI mAbApathI chaTa thaI, cAraNa muninA pAse saMyama laI, kaleza TALIne siddhi pAme. [ 99] ane pele semacaMdra aneka pApa karI, avasare maraNa pAnI, bora na24mA gayo, mane :mita ya sasA235 gaDana vanamA base. (100) - A rIte sArI AlocanAthI sakaLa karmane dUra karanAra, zivabhadra muninuM caritra sAMbhaLIne, he vAcaMyamo [ munio ] ! tame tamAma deSajALane saMkelIne bhUlacUkanI zuddhi 42vAmA u mera yala 421. [ 101 ] .. A rIte zivabhaka muninI kathA che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI dharma ratna prakaraNa. atha zraddhA najare pa ri tirtha pAvarapoAikunuM vattApniiylkssnnN tRtIyaM bhAvasAdhuliMga saMbaMdhayannAha. (mRDha) esA pavarA saDA-aNubaDA hoi bhAvasAhussa / eIe sambhAve-pannavaNijo havai eso // 105 / / (TI ) eSA caturaMgA pravarA vareNyA zraddhA dharmAmilAponuSaddhA'vyavacchinA bhavati saMpadyate bhAvasAdhoH prastutayateH-etasyAH zraddhAyAH sadbhAve sattAyAM prajJApanIyo'sadgrahavikalo bhavatyeva bhAvamuniriti. nanu ki carimavatopyasadgrahaH saMbhavati ? satyaM saMbhavasyapimatimohamAhAtmyAt.-matimohopi kuta iti ce-ducyate, - have dharmamAM pravara zraddhArUpa bhAvasAdhunA bIjA liMgane upasaMhAra karatA thakA prajJApanIyarUpa trIjA liMgane saMbaMdhita kare che: mULane artha. AvI pravara zraddhA bhAvasAdhune jamI gaelI hoya che, ane tenA sadbhAvathI te prajJApanIya thAya che. (15) TIkane artha. e eTale cAra aMgavALI pravara eTale utkRSTa zraddhA eTale dharmanI IcchA bhAvasAdhune anubaddha eTale hameza lAgI rahe che, ane e zraddhAnA sadubhAve te bhAvamuni prajJApanIya eTale asadugrahathI rahita rahe che. vAra zuM cAritravaMtane paNa asadugraha heya ke? alabata, mahinA mahimAthI heya paNa kharo. matiha te zAthI thatuM haze ? tene javAba kahe che - Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu, 105 // mutyuM // vihi' ujjama vannaya' bhayaH- ussagga' kvavAya tadubhayagayAI / suttAiM bahuvihAI- samaya gaMbhIra bhAvAI // 106 // ( yA ) vivitra-thama--mayaM rAmapAtra-taMtumaya 2-tikasvsy ca svapadapradhAnatvAdgatAniti pratyekamabhisaMbadhyate, sUtrANi ca vizeSyANi. tatazcaivaM yojyate - kAnicidvidhigatAni sUtrANi saMti, yathAsaMyate bhikvakAlaMmi-asaMto amucchi / imeNa kamajoraNa - bhacapArNa garAe. - ityAdIni mULano artha. vitri, udyama, varNaka, bhaya, utsarga, apavAda, tabhaya, e AmatanAM bahu prakAranAM gaMbhIra bhAvavALAM sUtra A jinazAsanamAM rahelAM che. [ 106 ] rIkAne arthe. vidhi, udyama, varNa, bhaya, uttama~, apavAda ane tadubhA, e padone da samAsa karavA. 6 samAsa svapada pradhAna hovAthI, gatapada dareka sAthe joDI zakAya che, ane te AkhA padanAM sUtrA e vizeSya. pada che. tethI tene AvI rIte joDavu ke, keTalAMeka vidhi sabaMdhI su che, jemabhikSAkALa prApta thatAM munie asatrAMta ane amuSThita rahIne, A kramathI bhaktapAna gavavAM. ityAdi. 14 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. #Anidhi suvALa, cAdumpse paMDue jahA-nivaDai rAyagaNANa acae evaM maNuyANa jIviyaM-samayaM goyama mA pamAyae. ityAdIni __ varNakamUtrANi, riMdatyamiyasamiddhA-ityAdIni prAyojJAtAdharmakathAyaMgeSu. narakeSu mAMsarudhirAdikathanarUpANi, uktaMcanaraesu maMsaruhirAi-cannaNaM jaM pasiddhimitteNa, bhayaheu ihara tesiM-veunviyabhAvao na tayaM. rUA. utsargasUtrANi yathA keTalAeka udyama sUtro che, jevAM ke - ratAza utarI jatAM pILAM thaelAM jhADanAM pAMdaDAMo jema kharI paDe che, tema manuSyanuM jIvita che; mATe he gatama! samaya mAtra paNa pramAda ma kara. ityAdi. varNaka satro te, "riddhA, timitA, samRddha," ItyAdika (nagarI varNananA) prAye jJAtA dhana kathAdika aMgamAM Ave che. ' naya sUvA te narakamAM mAMsa, rUdhira, vigere kahelAM che te. je mATe kahyuM che ke, narakamAM je cAlatI rUDhine anusarI mAMsa rUdhirAdika varNavyAM che, te bIvarAvavA mATe che. nahi te tyAM vaikriyapaNuM hovAthI te zAnA hoya ? mATe e vagere bhaya sUtra che. - "utsarga sa te, e kAyanA jIvone pote AraMbha na kare." ItyAdika kAyanI rakSAnAM vidhArthaka sarve jANavAM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 107 " iccesiM chahaM jIvanikAyANaM neva sayaM daMDa samAraMbhijjA" ityAdi padjIvanikAyarakSAvidhAyakAni. apavAdasUtrANi prAyacchedagraMthagamyAni, yadvA- ..... nayAlabhijnA niugaM sahAyaM-guNAhiyaM vA guNao samaM vaa| ikkovi pAvAiM vivajjayaMto-viharijma kAmesu asajjamANo / ityAdIni. tadubhayasUtrANi-yetsargApavAdau yugapatkathyete, yayAajjhaNAbhAve-saMmaM ahiyAsiyamao vAhI, tabbhAvaMmi u vihiNA-paDiyArapavattaNaM neyaM-ityAdIni. evaM sUtrANi bahuvidhAni strasamayaparasamaya-nizcaya-vyahAra-jJAna kriyAdinA nayamataprakAzakAni samaye siddhAMte gaMbhIrabhAvAni mahAmatigamyAbhiprAyANi saMtIti zeSaH-tataH kimityAha apavAda sUtro prAye cheda graMthamAM rahelAM che, athavA te " jayAre guNAdhika athavA samaguNa e bIje hathiyAra sAthI na maLe, tyAre ekalAM thaIne paNa kAmamAM (viSayasukhamAM ) nahi kheMcAtAM pApa vana vicaratA rahevuM"--ItyAdika jANavAM. tadulya sUtra te jeomAM utsarga ane apavAda sAthe sAthe kahelAM haya, jemake ArtadhyAna nahi thatuM hoya, tyAM lagaNa vyAdhine rUDI rIte sahana karavI, paNa je A dhyAna thavA mAMDe, te vidhithI tene pratIkAra karavA pravartavuM vAjabI che." ityAdi. A rIte sure aneka prakAranAM che, eTale ke svasamaya, parasamaya, nizcaya, bahAra, jJAna, kriyA, vagere bAbatoe karIne te te nayanA abhiprAyane jaNAvanArAM, ane samaya eTale siddhAMtanI bAbatamAM gaMbhIra bhAvavALA eTale mahA buddhivAna purUSa ja jene abhiprAya samajI zake evAM che. meyA zu thayuM te :- . Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI dharma ratna prakaraNa | muruM tesiM visayavibhAgaM-amuNaMto naannvrnnkmmudyaa| pujjhai jIvA tatto-saparesi masaggahaM jaNai // 107 // ( ra ) teSAM sUtrANAM viSayavibhAga-mayayasyasUtrasyaviSayoyaM cAmuSye-- tyevaMrUpamamuNannalAyan jJAnAvaraNakarmaNa udayAvetormuhyati mohamupayAti jIvaH prANI.-tataH svaparayorAtmanaH parasya ca paryupAsakasyAsadgrahamasoghaM janayati, jamAlivat. tatkathAcAtipatIsatvAnnavitanyata iti.. sn, mRLane artha. temanA te te viSaya vibhAgane jJAnAvaraNa karmanA udayathI nahi jANI zakanAra jIva muMjhAi paDe che, ane tethI te pitAne ane parane asagraha nIpajAve che. [ 17 ] TakAne artha. te enA viSaya vibhAgane nAvaraNa karmanA udayathI nahi jANato ke, eTale ke A sUgane A viSaya che, ane pelAM sUtrane A viSaya che, ema nahi oLakhatAM prANI moha pAme che, ane tethI te pitAne ane tenA pajpAsakane asaduhu eTale bodha upajAve che, jamAli mAdaka. tenI kathA ati pAdharI levAthI nathI kahetA, tethI karIne, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. (pUrva) taM puNa saMviggagurU-parahiyakaraNujjayANukaMpAe / lohiMti suttavihiNA-pannavANijja piyANatA / / 108 // [ 2 ] taM mUDhaM punaH zabdAdathinaM vinItaM ca saMvignAH patItArthI guravaH pUjyAH parahitakaraNodhatAH paropakArarasikA anukaMpayA-mAgamadeSadutimityanugrahabudhdhyA preritA bodhayaMti prajJApayati-sUtravidhinAgamoktayuktibhiHprajJApanIyaM prajJApanocitaM vijAnAnAlakSayaMtastaditarasya sarvajJenApi yodhayitumazakyatvAditi. tata mULane artha. tevA muDhane paNa prajJApanIya jANIne para hita karavA ujamALa saMvigna gurU anukaMpA lAvIne sUtramAM kahelI rItathI samajAve che. (108) TIkAno artha. je te aMrtha ane vinIta haya, te te mUDhane saMvinma pUjya purUSe paropakAra karavAmAM rasiyA hovAthI anukaMpAvaDe eTale ke A bicAre durgatie ma ja, ema anugraha buddhivaDe prerAyA thakA satra vidhithI eTale AgamamAM kahelI yuktiothI samajAve che; paNa te tyAre ja, ke jyAre te temane prajJApanI eTale pratApana karavA lAyaka jaNAya bAkI aprajJApanIne te sarvajJa paNa samajAvI zake nahi. tethI karIne, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI dharma ratna prakaraNa. - // muulN|| sovi asaggahacAyA-subisuddhaM daMsaNaM carittaM ca / ArAhiuM samattho-hoi suhaM ujjubhAvAo // 109 // [ TIkA ] sopi prajJApanIyamuniH munaMdarAjarSisadRzo'sadgrahatyAgAnijaparikalpitabodhamocanAt muvizuddha matinirmalaMdarzanaM samyaktvaM cAritraM saMyamaM ca zabdAt jJAnatapasI cArAdhIyatuM samartho bhavati sukhaM yathAbhavatyevamRjubhAvAdArjavaguNAditi. munaMdarAjarSikathA punarevaM. ___ iha kaMpillapureso-aipavalapayAvanijjiyadiNeso / uppADiyariukaMdo-Asi nariMda munaMdu ti // 1 // muddha gihidhama paripAlaNu mULa artha. te paNa asaaha choDIne sarala bhAvathI sukhe karIne vizuddha darzana ane cAritrane ArAdhavA samartha thAya che. (19) na artha te paNa prajJApanIya muni sunaMda rAjarSinA mAphaka asagraha choDIne eTale ke svakalpita baMdha mUkIne suvizuddha eTale ati nirmaLa samyakatva cAritra tathA ca zabdathI jJAna ane tapa sukhe ArAdhavA samartha thAya che, kemake te AjIva guNavALo hoya che. sanada rAjarSinI kyA A rIte che. hAM kapilyapurane sunaMda nAme rAjA hato, te ati prabaLa pratApathI sUryane paNa te hato, tathA duzmanarUpI kaMdane mULathI ukheDanAra hato. [ 1 ] tene vayuddha Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 111 jjuo sattatattakusalamaI / pANehiM pihu daio-mitto vajjAuho tassa // 2 // aisarayaAgamaNuppana-pavalaussAsaruddhakaMTheNa / kaiyAvi sunaMda nivo-iya bhaNio saMdhipAleNa // 3 // deva mahacchariya miNaM- kira kesarabharovi kesariNo / toDijjai hariNeNaM- ravIvi jippai tamabhareNa // 4 // uttaradisipahuNA bhIma-rAiNA duimeNa guNanivaho / iMdiyagAmegapi va-deso tuha hammae sayalo // 5 // taM sou nivo kuviojA tADAvei jhatti raNabheri / tA suddhabuddhijutteNa-maMtivaggeNa iya vuttaM // 6 // devesa arI surakaya-saMnijjho saMgare gaI visamA / saMdeho puNa vijae-pahANapurisakkhao ya dhuvaM // 7 // ___tA sAmabheya dANAI-muttu saMpai na annamapi / nII riuvijae tA dehaM kuNamu juttaM // 8 // go. nAme prANa thakI paNa adhika vahAle eka mitra hato, te zuddha zrAvaka dharma pALavAmAM ujamALa ane sAta tattva jANanAra hati. [ 2 ] have eka veLA utAvaLe AvavAthI upajelA prabaLa zvAsathI rUMdhAyelA kaMThe karIne sImADAne rakhevALa te rAjAne A rIte kahevA lAgyA. [ 3 ] he deva ! A eka moTuM Azcarya dekhAya che ke, haraNa jaIne siMhanI kezara toDe che, ane aMdhAruM te sUryane jItavA cAhe che. (4) ( ema kahI teNe kahyuM ke, ) uttara dizAne ghaNI durdapa bhImarAjA IdriyagrAma jema guNene haNo tema tamArA dezane haNe che. [5] te sAMbhaLI rAjA gusse thaI raNanuM nagAruM vagaDAvyuM, teTalAmAM zuddha buddhivALA maMtrio tene ema kahevA lAgyA ke, he deva ! e duzmanane deva sahAya che, tema laDAInI gata nyArI che. chata thAya paNa ne nahi paNa thAyaane moTA moTA mANasane kSaya te nakakI thAya che. [ 6-7 ] e kAraNathI sAma, dAma, ane dAna zivAya ahIM ame bIjI nIti hAla pasaMda nathI pharatA, mATe he deva ! hAM je yukata hoya te karo. [ 8 ] je mATe sAmathI duzmana hoya, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI dharma ratna prakaraNa. sAmeNa koi mitto-parovi, bhaeNa bhijjaI muhIvi / dANeNa selapaDiyA devAvi vasaM pavanaMti // 9 // jahajoga mime naNu jujiUNa daMDevi jA samujjamasi / masikucaM arivayaNesu-tayaNuM taM deva desi dhuvaM che ? A ca jagA -3jha niyA tujharikramA naraaadhiH gayA nihaNaM--itto vivarIyanIisyA // 11 // tA deva sattusAmaMta-maMtimittANa jANiuM hiyayaM / taduciyasAmAi pajiUNa paccaiyapurisehi, // 12 // kuNasu bahu vijayajattaM-jayalacchi lahasu phuriya jasapasaro / bhaMjasu bhaDavAyaM riubhaDANa kayanIisaMnAho // 13 // iya sou maMtivayaNaM-isi hasiUNa jaMpiyaMranA / vaNiyANa mahaNANa ya-hoi maiH erisAceSa // 14 // kaha mannaha dujjayariu-karaDighaDA vighaDaNika kesariNo / majjhavi purao evaM-raNakamma mahamma muvaisaha ? // 15 // itsucciya avimaMsiya-jahAtahA iha jaNA payaMpatA / te mitra thAya che, jethI mitra heya, te paNa phelAya che, dAnathI paththaranA ghaDelA deva paNa vaza thAya che. [ 9 ] mATe yathAyegyapaNe e traNano prayoga karyA pachI je daMDa karavA taiyAra thaze te avasya duzmanonuM kALuM moTuM karI zakazo. ( 10 ) kemake A rIte yatna karanArA nAnA rAjAo paNa bhAre lakSmIne pAmyA che, ane ethI viparItapaNe cAvanArA meTAo paNa nAza pAmyA che. ( 11 ) mATe he devI zatrunA sAmaMta, matri ane mitranuM hRdaya jANIne tene gya sAmAdika ApaNuM khAtrIdAra mANasa mAraphata mokalAvI. [ 1ra ] tame jaladI vijayayAtrA karI zakaze, ane yaza phelAvavAnI sAthe jayalakSmI meLavaze; mATe nItirUpa kavaca pahema duzmananA subhaTano bhaDavA bhAMga. [ 13 ] A rIte maMtrinAM vacana sAMbhaLI jarA hasIne rAjA be ke vANiyA ane brAhmaNemAM elIja mati hoya che. ( 14 ) nahi te duya dumanA hAthIonI hAra teDavAmAM siMha samAna mArA AgaLa A rIte raNakamane adharma kema che ? [ pa ] eTalA mATeja vagara vicAre jema tema bolatA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bhAva sAdhu. huti taNAuvi lahuyA - vaJcati parAbhavadvANaM // 16 // iya paNiya bhAlasthala - kaya ubbhaDabhiuDi bhAsuro rAyA / ukkaMpiya riucakaM - lahu tADAvei jayaDhakaM // 17 // tA tIi saddapasareNa - miliya cauraMga pabala balakalio / vajjAuha mittavidinna - aggasinni kavAvAro // 18 // avilaMbiyappayANehi-satunivamaMDala aNupaviTTho / nAu tadAgamaNaM jhatti - Agao saMmuho bhImo // 19 // aha johamukkahakkA-bhayabharanassaMta kAyaranarohaM / hayaharikaribhaDanivaDaNa-- duggapahAula bhamaMtajaNaM // 20 // jaNavayajaNaAsaMkiya- avita kkicapalayakAlamAgamaNaM / druSi agALIyALa tALa khAya mAnunuM // 2 // aha khaNamittaMmi gae-laddhogAsehiM parabalabhaDehiM / bhaggaM sunaMdasinaMsIpiva bhANukiraNehiM // 22 // bajjAu jayakuMjara -satuMjayamAiNo 113 janA 'hAM taNakhalAthI paNa halakA thAya che, ane parAbhava pAme che. ( 16 ) Ama kahIne bhAva sthaLe bhrakUTi caDAvI rAjAe jaladI duzmanane DarAvanArA jaya DaMkA vagaDAvyA. [ 16 ] tyAre tenA zabdo phelAtAM caturaMga lazkara ekaThuM thayuM, te teNe sAthe lIdhuM, ane agra sainyanuM uparIpaNuM vAyuddhane ApyuM. [ 18 ] bAda te vagara vila e prayANa karatA rahI zatru rAjAnA maMDaLamAM peTho, eTale tene AvatA joine bhIma paNa jaladI sAme AvyA. ( 19 ) huve tyAM temanA ane lazkaranuM mahA yuddha jAmyuM, jemAM yAddhAe pADelI hArkAthI kAyara jano Dara khAi nAsatA hatA, vaLI marelA hAthI, gheADA ane subhaTAthI rastA bharAI jatAM lekA cakarabhama thaI paDatA hatA. [20] tyAMnI vasati dhAravA lAgI ke, A te aici MtA pralayakALaja AvI paDayA lAge che. A rIte temanuM yuddha cAlyuM. [ 21 ] have thADAja vakhatamAM zatrunA subhaToe lAga joine suna MdanA sainyane sUryanAM kiraNe jema aMdhArAne teDe tema yuM. [ 22 ] ane vAyu, jayakuMjara tathA zatruMjaya vagere rAjA raNabhUmImAM paDayA. e vAtanI sunaMda rAjAne paNa khabara paDI. 15 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114. zrI dharma ratna prakaraNa. mahIvaiNo / paDiyA samaramahIe-munaMdarAeNa nAya miNaM // 23 // aha sacivehiM bhaNiyaM-ajjavi viramesu deva samarAo / mA pUresu riumaNaM-maNorahe, niyama niyasatti // 24 // ajahAvala mAraMbhokhayassa mUlaM vayaMti iha vibuhA / to savvapayArehiM-appaciya rakkhiyavvu tti // 25 // jao, vikkamabaleNa puNaravi-ajjijjai ciragayAvi rAyasiri / deva gayaM puNa jIyaM-na labbhae tami jammaMmi // 26 // bhAvaya rAhumuhAo-nIhariu makhaMDamaMDalo sUro / avahariuM rAyasiri-parateyabharaM puNo harai // 27 // succaiya purAvi ima-apattavelaM muNevi appANaM / baMbho cakkI naTTho-sapariyaNo jAdavapahUvi // 28 // iya sacivehiM bhaNio-niyakuggahavirahio sunaMdaniyo / osario samarAo-jaM avasaraveiNo vi ( 23 ) have tenA mAtribho tene heA sAyA , 45 ! gupae sA4 5 pADe, duzmanonA bhanoratha pUre bhAM, mane potAnI zakti viyAro. ( 24 ) bha ma vi36 maMDANa kSayanuM mULa thAya che, ema samajuo kahe che, mATe jema bane tema pitAne bayaap 423 me. (25) he deva ! rAjyathI te pharIne paNa parAkrama karI meLavI zakAya che, paNa jIvita gayuM che, te A janmamAM karI nathI maLatuM. [ 26 ] vicAra kare ke, rAhunA mukhamAMthI Akho nIkaLIne sUrya ratAza mUkI pharIne utkRSTa teja dhAraNa kare che. [27] vaLI ApaNe sAMbhaLIe chIe ke, pUrve paNa pitAne lAga na Avelo joIne brahmadatta cakravAra tathA yAdava prabhu (zrIkRSNa) nAzI chuTayA hatA. [ 28 ] Ama maMtrioe kahyAthI sunaMda rAjA pitAne durAgraha choDI laDAithI pAcho haThayo. kemake samajIe avasara - Lakhe che. [ 29 ] tyAre pitAnA pratipakSane pAcho haTI nAsate joI bhIma rAjA tenI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. buhA // 29 // paDibhaggaM paDivakkhaM-palAyamANaM nievi bhomaniyo / valio aNukaMpAe-tappuchipahAra ma karittA // 30 // vajAuhamaraNeNaM-parAhaveNa ya sunaMdanaranAho / mannato niyaMpiva appaM aiduha saNuhavei // 31 // ahanisi ciMtAvasagaya-nido rAyA sureNa egeNa / bhaNio bho niva sohaM-mitto vajjAuho tujjha // 32 // taiyA riurAIhiM-gADhapahArIkayaM muNivi appaM / nIhariuM samaraMgaNa-mahIi oyariya vAraNao // 33 // uddhariyavihasallo-garihiyapAvo sa mAhisaMjutto / navakAraM samaraMto-jAo amaro paDhamakappe // 34 // ohivaleNa viyANiya tuha dukkhaM sattparibhavasamutthaM / taM avaNeuM ihayaMpatto haM paramapemeNaM // 35 // __tA mitta muyasu kheyaM-pabhAyasamae havemu raNasajjo / nimmahiya riu sarayanbhavibbhamaM lahasu kittibharaM // 36 // iya mittatiyasavayaNaM : prahAra / 42tAM 6 mA paache| vanye. [ 30 ] have vAyuddhanA maraNathI tathA zatrue karelA parAbhavathI sunaMda rAjA pitAne haNuyelAnI mAphaka mAnata thake bhAre duHkha anubhavavA lAgyA. [ 31 ] ethI karIne ciMtAnA lIdhe rAta UMgha nahi AvI, evAmAM eka devatA pragaTa thaIne kahevA lAgyuM ke, huM te tAro vajAyuddha mitra chuM. ( 32 ) te veLA huM pitAne duzmanathI sakhata ghavAyelo jANIne raNabhUmithI bahAra nIkaLI hAthIthI nIce utarI dravya zalya tathA bhAva zalya dUra karI pApane niMdI samAdhithI navakAra saMbhArate thake marIne pahelA devalokamAM devatA thaye chuM. (34) bAda avadhi jJAnathI zatrunA paribhAvathI thatuM tAruM duHkha joine tene TALavA mATe parama premanA lIdhe IhAM Avyo chuM. 35 ] te mATe he mitra ! kheda choDa, prabhAta thatAM laDavA taiyAra thA, ane duzmanane harAvI zaraRtunA vAdaLA jevI kIrti meLava. [ 36 ] A rIte mitra devatAnuM vacana sAMbhaLI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrI dharma ratna prakaraNa souM rAyA viyAsimuhasoho / sintrANugao sahasA paDipaDivakkhaM paDiniyatto // 37 // aha paurasamarasaMpatta-vijayagavvo puNovi taM ittaM / AyanniyabhImanivo-sajjo houM Thio bhimuho // 38 // AohaNaM ca lagga-navaraM mittAmarANubhAveNa / vijio munaMdaranA-bhImanariMdo paDhamameva // 39 // taM sevApaDivana-rajje tattheva ThAviya sunaMdo / niyadesaM pai calio-suro gao puNa sANaMmi // 40 // ___ maggami munaMdobihu-vaccato niyai siripurujANe / paDhamajiNabhava NapAse-muNi megaM tarUtalanisannaM // 41 // tassaya purao egaM-pavaMgamaM pauraloyamajhagayaM / muNidijaMtanamukkAra-maMtaAyannaNappavaNaM // 42 // to vimahayabharabhario-rAyA Agamma namiya muNipavaraM / jA tattha nisIyai tAva-vAnaro maraNa maNupatto // 43 // aha bhaNai nivo muNipahubhuja miNaM jaM aIvacavalamaNA / itthaM pavaMgamA vihu-jiNadhamme niccalA rAjA meM malakAvI jaladI sainya sAthe duzmana tarapha pAcho dho. [ 37] have ghaNuM laDAiomAM meLavelA vijayathI garve caDele bhIma rAjA pharIne sunaMdane Avato joIne sAme ubhA rahyA. [ 38 ] have pharI laDAI zarU thaI, paNa temAM mitra devanA pratApathI paheleja sapATe sunaMdarAjAe bhIma rAjAne cha. (39) eTale teNe sevA karavI ke bula karyAthI tene teja rAjyapara sthApI sunaMda pitAnA deza tarapha cAle, ane devatA pitAne ANe gayo. (40) have sunaMde mArgamAM cAlatAM cAlatAM zrIpuranA udyAnamAM RSabha deva svAminA maMdira pAse jhADa nIce beThele eka muni je. [41] tathA tenA AgaLa ghaNA lokanA vacce rahele eka vAMdara joyuM ke, je munie belelA namaskAra maMtrane sAMbhaLavAmAM ekatAna thaI rahyo hato. [ jara ] tyAre rAjA vismaya pAmI, tyAM AvI munIzvarane nabhAne kahA, medAma te vara bhara pAbhyo.. (43 ) ve zanna melya! 3, he bhuniizvara ! A eka AzcaryanI vAta che ke, AvA ati capaLa manavALA vAMdarAo paNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 117 huti // 44 // tA kahasu purA ko Asi-esa, sAhUni sAhai nariM: d| mahurAi Asi eso-vaNio itto bhave taie // 45 // saMviggo paDivanno kayAvi dikkhaM subhadagurumUle / Isi apannavaNijjo-jaDabhAvA sutavaniraovi // 46 // aMte kAu aNasaNaM-jA o amaro muhammakappami / chammAsasesa mAuM-viyANiu appaNo so u // 47 // pucchei kevaliM vaMdiUNa itto cuyassa me bhaMte / katthu ppattI hodI-kahaMva pahu, ghohilAbho ya? // 48 // to kevaliNA bhaNiyaM-pajjate bhadda aTTajjhANeNaM / mariUNa vAnaro taM-hohisi siripuravarujjANe // 49 // jiNabiMbadasaNAo-tattha lahissasi tumaM kahavi bohiM / iya souM so tiyaso-lahu ujjANaM imaM patto // 50 // to tuMgasiMgasohA-pahasiyahimasiharisiharamairasamaM / pavaNapakaMpi raghayavaDa-raNaMtamaNikiMkiNIjAlaM // 51 // DajhaMtapavaraghaNasAra-aguru jina dharmamAM nizcaLa mana rAkhI zake che. (44) mATe kaho ke, e pUrve koNa hato ? sAdhu mosA , he nareMdra ! me zrI lava 52 mathurAmA me pANiyo hato. [ 45 ] teNe saMvega pAmIne eka veLA subhadra gurUnI pAse dIkSA lIdhI. te bhAre tapa karavA lAge, paNa jaDa hevAthI jarA haThIle raheta. [ 46 ] te aMtakALe aNasaNa karI saidharma devalokamAM devatA thaze. bAda te jyAre pitAnuM phakta cha mAsa bAkI raheluM AyuSya jANavA lAgyo, tyAre kevaline vAMdine pUchavA lAgyo ke, he pUjya ! IhAMthI cavIne eM yA 50, temA bhane zI rIta sodhi sAla tharI ? [ 47-48 ] sAre paliye jyu ke, he bhadra ! tuM aMtakALe Arta dhyAnathI marIne zrIpuranA udyAnamAM vAMdara thaIza. [4] ane tyAM koIka rIte jina biMbane joIne te bodhi pAmIza, ema sAMbhaLIne te devatA turata te dhAnamA mAvyA. [ 50 ] - tyAM teNe tuSTa manathI ati uMcA zikharanI zobhAthI himAcaLanA zikharanI ane NIone hasatuM pavanathI pharakatI dhajAomAM raNakatI maNi kiMkiNIovALuM, baLatA uMcA , Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI dharma ratna prakaraNa. maghamaghamaghitagaMdhahUM / thaMbhasahassasameyaM-maNimayabhAsatabhittila // 52 / / so sirijugAijiNavara-bhavaNa miNaM tuhamANasokAsI / baddhAuyattaNeNaMcaviya imo vAnaro jaao|| 53 // kahakahavi NeNa bhamireNa ittha itto aIya taiyadiNe / diDa miNaM jiNabhavaNaM-pattaM lahu jAisaraNaM ca // 54 // to veraggAgao so-maha pAsaM pappa aNasaNaM kAuM / paMcaparamihimata-mumaraMto maraNa maNupatto // 55 // ___iya jA vAnaracariyaM-phahai muNI tA pavaMgajIvo so / sohaMma. devaloe-himappahe varavimANami // 56 // sasikara siyadevaMsuya-saMvuyasurasayaNasuMdarucchaMge / suttipuDaMto muttAhalavva jAo suro pavaro // 57 / / uppatti aNaMtaradUra-vihiyadevaMsuo uvavisittA / aisayavimhiyahiyaopicchaMto sayaladisivalayaM // 58 // jaya jaya naMdA jaya jaya-bhaddA iccAimahuravayaNAI / amaraccharaniyarANaM-harisiyahiyayANa nisuNato kapUra ane agarathI maghamaghAyamAna sugaMdhathI bharapUra hajAra thAMbhalAvALuM, maNinI jhaLakatI bhItivALuM zrI yugAdi jinezvaranuM A maMdira taiyAra karyuM, ane pote te pUrve vAMdarAnuM AyuSya bAMdheluM hovAthI cavIne A vAMdaro thayo. ( 50-52-53) have eNe bhamatAM. bhamatAM koIka rIte AjathI trIjA dina upara A jina bhavana joyuM, eTale tene jAti smaraNa thayuM. (54 ) tethI te vairAgya pAmI mArI pAse AvIne aNasaNa karI paMcaparameSTi maMtra bhArate thake maraNa pAmyo che. [ pa pa ] A rIte muni vAMdarAnuM caritra kahetA hatA, eTalAmAM te vAMdaro jIva dharma devalokanA himaprabha nAmanA uttama vimAnamAM caMdra jevA dhaLA devAMzuthI DhAMkelI devacAmAM chIpamAM jema metI pedA thAya, tema devapaNe pedA thayo. [ 56-57 ] utpanna thayA bAda turataja devAMzukane dUra karIne besata thaI ati vismaya hRdayathI saghaLI bAjue jo ke, ane " jaya jaya naMdA, jaya jaya bhadA." ityAdika harSita hRdayavALI vAM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 119 // 59 // kiM dinnaM kiM taviyaM-kiM jiThaM vA mae purAjame / iya ciMtA vasao ohi-nANavinAyapavagabhayo // 60 // . savvAiM devakiccAI-mutu bhudevdevipriyrio| tattheva lahuM pattopaNao viNaeNa muNicaraNe // 61 // sirinAbheya jiNidaM-aMciya romaMca aMciyasarIro / sAhu sAhuM puNo puNo paNamiUNa patto suro sagaM // 62 // iya dacha sunaMdanivo-saMviggo tassa sAhuNo mUle / sahasAuhasuyaviyariya-rajjo dikkhaM pavajjei // 63 // aha sahasAuharAyA-paNameUNaM sunaMdarAyarisiM / kaMpillapure patto tivaggasAraM kuNai rajjaM // 64 // suciraM sunaMdasAhU-viharai guruNA samaM mhiylNmi| dasaviha sAmAyArI-pAlaNapavaNo pasannamaNo // 65 // paDikUlakammamabhAra-pillio so kayAvi rAyarisiM / galiya suhajjhavasAo-ciMtiu mevaM samADhatto // 66 // paDilehaNApamajjaNa ganAonAM madhura vacane sAMbhaLate thake, te vicAravA lAgyuM ke, meM pUrva bhave zuM dIdhuM che? zuM tapa karyuM che ? athavA zuM pUchyuM che ? AvI ciMtAmAM avadhi jJAnathI te vAMdaraanaa bhavana nayA sAyo. [ 58-55-60 ] - te deva saghaLAM devakRtya choDI ghaNAM devadevIo sAthe te muni jyAM hatA, tyAM AvI muninA caraNomAM vinayathI namyo. [ 61 ] bAda romAMcita thaine zrI RSabha de. vane pUjIne tathA te sAdhune vAraMvAra namIne te deva svarge gaye. [ 62 ] A banAva joIne sunaMda rAjA savega pAmI pitAnA sahastrAyuddha nAmanA putrane rAjya seMpI te sAdhunA pAse dikSA levA lAge. [63] have sahastrAyuddha rAjA sunaMda rAjarSine namIne kAMpilyapuramAM AvI traNa varga sAcavIne rAjya karavA lAgyo. (64) sunaMda sAdhu paNa lAMbA vakhata sudhI dazavidha sAmAcArI pALavAmAM tatpara ane prasanna manavALo rahIne 23nI sAthe pRthvI52 viy21|| sAyo. (15) have te rAjarSi eka veLA pratikuLa karmanA jorathI prerAya thake zubha adhyavasA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. muhavihANaM viNAvi kira sugaI / labbhai jIvehiM niyai bhAvao nicchiyaM evaM // 67 // kaha mannahA mahAhava - vAvAraniutta cittaviriovi / devattaM saMpattI - mitto vajjAu ho majjha ? || 68 || aisuddhacaraNakiriyA - vigalovi tayA sa vAnarassa jio / uttattajaccakaMcaNa-vanno tiyaso samuppo // 69 // sughaMti ya samaevihu-taha bhavvatu bhavaMtasAmatthA | ayakiriyAvi marudevi - mAiNo sivapayaM pattA // 70 // 120 tA tahabhavattaM miya-kallANakalAvakAraNaM paramaM / tadabhAve puNa vihalo sayalo kAyavvavAvAro // 71 // saMjama tavAiehi pAgaM soei emavi tucchaM / marudevI pahANaM tabbirahe kiMkao pAgeo // 72 // evaM caraNAvAraga - kammavirujyaM tamuddhapariNAma / so sAhU tavakiriyAsuIsi maMdAyaroM jAo // 73 // aha suyabaleNa nAuM - sugurU sAhussa -- yathI rahita thaIne A rIte citavavA lAgyA 3--( 66 ) paDilehaNA ane pramArjanA vagere kriyA karyA vinA paNa chatre niyatinA bhAvathI sugati pAmI zake che, e vAta nizrita che. ( 67 ) nahi te| mahA yuddhanA vyApAramAM citta ane baLane joDanAra mArA vAyuddha nAme mitra devatA kema thate ? ( 18 ) temaja te veLAe ati zuddha cAritranI kriyAthI rahita te vAnaranA jIva tapAvelA uMcA sAnA samAna varNavALA deva thayA. [69] siddhAMtamAM paNa saMbhaLAya che ke, tathA bhavyatAnA baLe karIne marUdevI vagere kaMi paNa kriyA karyA vagara mAkSe pahoMcyA che. ( 70 ) mATe tathA bhavyatAja kevaLa kalyANa kaLApanuM parama kAraNa che. jo te na hAya to sadhaLI karttavya kriyA niSphaLa thAya che. [ 71 ) sayama ane tapa vagerethI tathA bhavyatvabhAva pAke che, ema kahevuM e paNa tuccha [ nakAmuM ] che. kemake marUdevI vagerene tapa saMyama na hatAM, chatAM tenA kema pAka thayA ? [ 72 ] A rIte cAritrA varaNI karmathI zuddha pariNAmamAM aTakI paDI, te sAdhu tapa ane kriyAmAM jarA ochA AdaravALA thayA. ( 73 ) have gurUe zruta jJAnanA baLathI tene abhiprAya jANI lIdhA, ane te Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. tassa bhippAyaM / panavarNijjasaM taha - mahuragirAeM imaM bhaNai // 74 // bho bhadda payagamaNapauNa - paDilehaNAikiriyAe / sugaMipahadI vigAe-- khapi mA kAhisi mAyaM // 75 // 121 naya egaMteNaM niyai - bhAvao hoi kajjasaMsiddhI / jaM purisakArakAlANIva heU ihaM bhaNiyA / / 76 / / tathAcoktaM kAlo' sahAvara niyaMI - puvvakarya 4 purisakAraNe 5 gaMtA micchataM te caiva u-samAsaoM huMti samataM // 77 // jaMpihuM marudevI pubbamakayatavaniyama saMjamavisesA / tajjammicciya suhabhAva -- jogao siddhi maNupatA // 78 // jayaaccherayabhUyaM tadudAharaNaM tahAvi viburhahiM / aart vilovAo - karyAvi nA laMbaNIyaM ti // 79 // tathAcAgamaH prajJApanIya che, ema paNa jANyuM, tethI te madhuravANIthI ema kahevA lAgyA ke, he bhadra ! paleDihaNAdika kriyA ke je sugatinA mArganI dIpikA samAna che, temAM kSaNabhara paNa pramAda ma kara. ( 7475 ) niyati bhAvathIja kArya siddhi thAya che, ema paNa kai ekAMta nathI. kemake udyama ane kALa vagerene paNa kAryanA hetu kahelA che. ( 76 ) je mATe kaheluM che ke, kALa, svabhAva niyati, pUrvakRta, ane purUSAkAra e pAMca kAraNane chuTA mAnatAM mithyAtva cAya che, ane sAthe mAnatAM samyakatva rahe che. [ 74 ] vaLI je marUdevI pUrve tapa, niyama ane sayama karyA vagara teja bhave zubha bhAvanA yoge karI siddhi pAmI. ( 8 ) e udAharaNa jagamAM jo ke AzcaryabhUta che, tApaNu samajI janAe te kalipa pakaDavuM joie nahi. kemake te rIte vyavahArane vilApa thaI paDe. [ 79 ] je mATe AgamamAM kahyuM che ke, jo jinamata svIkAre to vyavahAra ane nizcaya 16 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI dharma ratna prakaraNa jai jiNamayaM pavajjahatA mA vavahAranicchae muyaha / vavahAra naucchee-titthucheo jo bhaNio // 40 // vavahAro vihu balavaMjaM vaMdai kevalIvi chaumatthaM / AhAkammaM muMjai-suyavavahAraM pamANato ri, vihisaMpatta mahano-patthito jaha jo niruttappo / iha nAsai taha pattaiya--buddhalacchi paDicchato // 82 // tahabhavbattAu ciyasivalAbho dukarAi kiriyAe / karaNaM aNuciya meyaMpi-suMdaraM no jao mA | 82 | titthayaro caunANI-suramahio sijjhiyvyydhuymi| aNigrahiyabalavirio-savvatthAmeNa ujjamai // 84 // iya jai tevihu nithinnapAyasaMsArasAyarAvi jiNA / abbhujjamaMti to sesayANa ko istha vAmoho e baMnene mUko mAM. kemake vyavahArane mUkI dIdhAthI tIrthane ucheda thAya, ema kahevuM che. [ 80 ] vyavahAra paNa baLavAna che, je mATe kevaLa jJAna upajyA chatAM, paNa jyAM sudhI te pragaTapaNe jaNAyuM na hoya, tyAM sudhI te kevali ziSya potAnA svastha gurUne vade che, tathA zrata vyavahArathI tapAsIne ANele AhAra kadAca AdhAmi heya, te paNa zrata vyavahAsma pramANu rAkhavA khAtara kevaLI jame che. [ 81 ] vaLI jema abhAgIo mANasa nidhAnamAM paDelAM dhanane paNa bedIne nahi kahADatAM kevala prArthanA karate rahI nAza pAme che, tema chaha je pratyeka buddhanI lakSmI meLavavAnI prArthanA kare che, tenA paNa eja hAla thAya. [ 82] vaLI tathA bhavyatAthIja mekSa maLe che, mATe duSkara kriyA karavAnuM zuM kAma che ? ema kahevuM paNa ThIka nathI, je mATe kahevuM che ke -( 83) vaLI deva pUjya catunAnI tIrthaMkara jANe ja che ke, mAre nakkI siddhieja javAnuM che, chatAM baLavIrya gopavyA vagara pUratA jorathI ughama karatA rahe che. [ 84 ] A rIte lagabhaga saMsArasAgaranA pAre pahoMcelA tIrthaMkara paNa udyama kare che, te pachI bI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAva sAdhura / / 85 / / iya hiyaubbhavakuggaha- niggahamaMtovamaM giraM guruNo / souM sunaMdasAhU - panavaNijjo mahAbhAgo // 86 // sutuM niyaya masaggaha mAloiya taha gurUNa payamUle / savisesa niJcalamaNo- akalaMkaM kuNai cArittaM // 87 // suciraM caritu caraNaM - dahi jhANAnaleNa kammavaNaM / annANatimistaraNI- siddhiM patto sunaMdapuNI // 88 // sunaMdarAjarSicaritramevaMzrutvA manaHsthairyakaraM sudharme / mumukSavo sadgrahanigrahAya - prajJApanAyatvamidaM zrayaM // 89 // // iti sunaMdarAjarSikathA // (cha) 123 jAne hAM ! deze| lAvavAnA che ? [ 85] A rIte hRdayamAM utpanna thaelA kugrahane TALavA maMtra samAna gurUnI vANI sAMbhaLIne sunaMda sAdhu prajJApanIya ane bhAgyavAna hovAthI potAnA asaddhahane cheDhI gurUnI pAse AlAyA. lai vizeSe karIne nizraLa mana rAkhI akalaMka cAritra pALavA lAgyA. ( 86-87 ) te lAMbA vakhata sudhI cAritra pALA dhyAnAgnithI maivana bALI ajJAnarUpa .aMdhakArane sUryanI mAphaka dUra karIne siddhipada cAbhyo. (88) A rIte dharmamAM manane sthira karanArU sunaMda rAjarSiMtu caritra sAMbhaLIne mumukSu janAe asadgahane uThADavA mATe prajJApanIyapaNuM dhAraNa karU chuM. ( 8 ) A rIte sunatlR rAjarSinI kathA che, Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI dharma ratna prakaraNa. ityuktaM prajJApanIyatvamiti bhAvasAdhostRtIyaM liMga-saMprati kriyAsvapramAda iti caturtha liMga vyAkhyAnayanAha. | [ mUrNa ] sugainimittaM caraNaM-taM puNa chakkAyasaMjamo yeva / so pAliu na tIrai-vigahAipamAyajuttehiM // 110 / / ( 1 ) zobhanAmatiH sugatiH siddhireva tasyAnimittaM kAraNaM caraNaM yati no annahAvi siddhI pAvijjai jaM to imIeki, eso cetra javAo-AraMbhAvamANo u. tathA A rIte prajJApanIyapaNArUpa bhAva sAdhunuM trIjuM liMga kahyuM, have kriyAomAM apramAdara cothA liMganI vyAkhyA kare che - mULano artha. sugatinuM kAraNa cAritra che, ane chakAyanuM rakSaNa karavuM eja cAritra che, te vikathAdika pramAdamAM phaselA heya temanAthI pALI zakAya nahi. ( 110 ). TIkAne artha. zebhana [ sArI ] gati te sugati eTale ke siddhija sugatie gaNAya, tenuM nimitta eTale kAraNa caraNa eTale yati dharmaja che. je mATe kahevuM che ke- je mATe bIjA prakAre siddhi pamAtI nathI, te mATe e siddhine eja upAya che, te eke AraMbhamAM nahi vartavuM. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 125 virahitatarakAMDAH bAhudaMDeH pracaMDaMkathamapi jalarAziM dhIdhanA laMghayaMti / tanu kathamapi siddhiH sAdhyate zIlahIna heDhayati yatidharme citta mevaM viditvA / / (iti) tat punazcaraNaM SaTkAyasaMyama eva pRthvIjalajvalanapavanavanaspatitrasakAyanIvarakSaiva-kimuktaM bhavati ? eteSu SaTjIvanikAyevakamapi jIvanikArya virAdhayan jagadbhartu rAjJAvilopakAritvAdacAritrI saMsAraparibardakazyA tathA cAhuH pratihatasakalavyAmohatamizrAH zrIdharmadAsagaNimizrAH savvAoge jaha koi-amacco naravaissa vittUNa / ANAharaNe pAvai-vahabaMdhaNadavvaharaNaM vA // 1 // taha chakAyamahanmaya-sambanivittIu gihiUNa jaI / egamavi virAhato-amaJcaranno haNai bohi // 2 // to vaLI kaheluM che ke, vahANa vagara phakta bAhuothI meTA dariyAne buddhivAne jema tema karI ullaMdhI zake che, paNa zILa vinA siddhi meLavI zakAtI nathI, ema jANIne yuti dharmamAM cittane draDha karavuM. te caraNa bIjuM kaMI nahi, paNa pakAyane saMyama eTale pRthvI, pANI, agni, pavana, vanaspati ane trasakAyanA jIvanI rakSA karavI teja che. sArAMza e che ke, sAdhu e chakAyamAMthI eka paNa kAyanI virAdhanA kare, to paramezvaranI ANune lopa karanAra che. : vAthI acAritrI ane saMsArane vadhAranAra thAya che. je mATe saghaLA bhramarUpa aMdhakArane haNanAra zrI dharmadAsagaNuM kahe che ke jema keI amAtya rAjAne sarva kArabhAra calAvavAnuM kAma svIkArI je AjJAne bhaMga kare che, te vadha baMdhana pAme che, tathA tenuM dravya laI levAmAM Ave che, tema chakayanI hiMsAthI sarvathA nivRttirUpa mahA vrata laIne yati jo temAMnA eka kAyane paNa virAdhe, te paNa amAtya ane rAjAnA draSTAMte bedhine haNe che. [12] bodhi haNAtAM pachI te karelA aparAdhane anusaratA amita duHkha pAmIne pharIne saMsArasamudramAM paDe zake jarA maraNanA cakramAM bhamate rahe che. (3) vaLI matine dharma e che ke, chakAyanA '. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI dharma ratna, prakaraNa - hayabohI pacchA-kayAvarAhANusarisa miya mamiyaH / , puNavi. bhavoyahi paDio-bhamai jarAmaraNaduggami // 3 // kiMca, chajjIvanikAyamahavvayANa paripAlagAi: jaidhammo / jai puNa tAI na rakkhai-bhagAhi ko nAma so dhaMmo // 4 // chajjIvanikAyadayAvivajjio neka dikkhio na gihI / jaidhaMmAo cuko cukai gihidANadhammAo. ityAdi - sa punaH saMyamaH pAlayituM varddhayituM na tIraitti na zakyate-vikathA virUddhAH kathA rAjakathAdyA rohiNIkathAyAM samapaMcaM prarUpitA:AdizabdAdviSayakaSAyAdi-parigraha-stallakSaNaH pramAdo vikathAdipramAdastayuktaiH saMyamaH pratipAlayituM na zakyate'taH susAdhubhirasau na vidheyaiti. pramAdasyaiva vizeSatopAyahetutAmAi, jIva tathA mahA vrata barobara pALavAM, have je temane rAkhe nahi, te pachI kahe ke, tene sh| dharma ra ? [4] chakAyanI dayAthI rahita je hoya, te sAdhu paNa na gaNAya, ane gRhastha paNa na gaNAya, te yatidharmathI te bhraSTa thaye, ne gRhasthanA dAna dharmathI paNa braNa ja che. ityAdi. - have te saMcamane vikathA eTale rohiNInI kathAmAM vistArathI varNavelI rAjasthA vagere tathA Adi zabdathI viSayakaSAyAdipa pramAdathI je yukta hoya, te pALI zakatA nathI, mATe susAdhu janee A vikathAdi pramAda nahi kare. pramAdaneja vizeSathI nukasAna karanAra jaNAve che - Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 127 || 9 pavajaM vijaMpiva-sAhaMto hoi jo pmaaillo| tassa na sijjhai esA karei garuyaM ca avayAraM // 111 // pravrajyAM jinadikSAM vidyAmiva strIdevatAdhiSTitAmiva sAdhayan bhavati yaH pamAillu ti pramAdavAn-AlvillollAlavaMtamaMtetteramaNAmatAritivacanAttasya pramAdavato na sidhyati na phaladAnAya saMpadyate eSA pAramezvarI dIkSA vidyeva-cakArasya bhinnakramatvAt karoti ca guruM mahAMtamapakAramanarthamiti. bhAvArthaH punaraya-yathA'tra pramAdavataH sAdhakasya vidhA phaladA na bhavatigrahasaMkramAdikamanartha ca saMpAdayati, tathA zItalavihAriNo jinadIkSApi mULane artha. pravrayAne vidyAnI mAphaka sAdhate thako je pramAdi thAya, tene te siddha thatI nathI, ane ulaTuM bhAre nukasAna kare che. [ 111 ] TIkAne artha. pravajyA eTale jinanI dikSA e strI devatAthI adhiSThita vidyA jevI che, tene sAMdhatAM je pramAdille eTale pramAdavAna thAya ( IhAM mata pratyayane Alu, Ila, ula, Ala, vaMta, maMta, Itta, ira ane maNa eTalA Adeza thatA hovAthI Illa Adeza vAparyo che ). levA pramAdine vidyAnI mAphaka e paramezvarI dikSA siddha thatI nathI, ane ulo moTo apakAra eTale anartha kare che. bhAvArtha e ke, jema A jagatamAM pramAdavALA sAdhakane vidyA siddha thatI nathI, ane ulaTuM gheluM, gAMDa banAvI de che, tema zItaLa vihArine jina dikSA paNa sugati nahi Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI dharma ratna prakaraNa, na kevalaM mugatisaMpattaye na bhavatiM kiMtu, devadurgatidIrghabhavabhramaNA-pAya ca vidadhAti, AyamaMgoriva. sIyala vihArao khalu-bhagavaMtAsAyaNA niauraNa / tatto bhavo sudIhI-kilesabahulA jao bhaNiyaM // titthayarapavayaNamuyaM-AyariyaM gaNaharaM mahiDIyaM / AsAyaMto bahuso-aNaMtasaMsArio bhaNio ( ti ) tasmAdapramAdinA sAdhumA bhavitavyamitiH iha ajjamaMgusUrI-sasamayaparasamayakaNayakasavaTTo / bhubhttijuttmusu-zikSi pu[ . 8500 ] ravAnA I ? Ape, eTaluM ja nahi, paNa deva saMbaMdhI durgati tathA dIrdha bhava bhramaNarUpa anartha kare che. AryamaMgunI mAphaka je mATe kahevuM che ke, zItaLa vihAra karavAthI niyamA bhagavAnanI AzAtanA thAya che, ane AzAtanAthI kaleza bharele lAMbe saMsAra vadhI paDe che. je mATe kahevAya che ke tIrthaMkara, pravacana ( saMgha ), zrata, ane mahA ahivAna gaNadhara AcAryanI vAra vAra AzAtanA karanAra anaMta saMsAri thAya che. mATe sAdhue apramAdi thavuM joIe. AryamaMgunI kathA A rIte che. ahIM AmaMgu nAme AcArya hatA, te sva samaya ane para samayarUpa senAne pArakhavA kaTI samAna hatA, tathA bahu bhaktivALA ane zuzraSAvALA ziSyane sUtrArtha devA tatpara rahetA hatA. [1] [ graM. 8500 ] Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 129 saddhammadesaNAe-paDibohiya bhaviyaloyasaMdoho / kaiyAvi vihAreNa-patto mahurAi nayarIe // 2 // so gADhapamAyapisAya-gahiyahiyo vimukkatavacaraNo / gAravatigapaDibaddho-saTTesu mamattasaMjutto // 3 // aNavarayabhattajaNadijjamANarUiramnavatthalobheNa / vuttho tahiMciya ciraM-dUrajjhiyaujjuya vihAro // 4 // daDhasiDhilayasAmanno-nissAmannaM pamAya macaitA / kAleNa mariya jAo-jakkho tattheva niddhamaNe // 5 // muNi niyanANeNaM-punvabhavaM to viciMtae evaM / hAhA pAveNa me-pmaaymcara ttavana | 6 | paDipunapunalabbha-dogaccaharaM mahAnihANaM va / laddhapi jiNamaya miNaM-kahaM nu vihalatta muvaNIyaM // 7 // mANussakhittajAI-pamuhaM laddhapi dhammasAmagi / hA hA pamAyabhaTTa-itto katto lahissAmi ? // 8 // te saddharmanI dezanAthI aneka bhavya lekane pratibaMdha ke, eka veLAe vihAra krame mathurA nagarImAM AvyuM. (2) te tyAM sakhata pramAdarUpa pizAcathI gherAIne tapazcaraNa melI daI, traNa gAravamAM pratibaddha rahI, zrAvakomAM mamatva karavA lAgyo. [3] tathA bhaktajanoe niraMtara devA mAMDelA rUDAM anna, ane vastranA lebe karIne udyata vihAra choDI daI, tyAMja lAMbe vakhata paDI rahyA. (4) A rIte sAdhupaNAmAM khUba zithiLa rahI, sakhata pramAdane cheDayA vagara avasare maraNa pAmI, teja nagaranA nidamanamAM [ pANI nIkaLavAnA mArgamAM ] yakSapaNe utpanna thayA. [ pa ] te jJAna karIne pitAnA pUrvabhavane jANIne ciMtavavA lAgyo ke, hA hA, huM pApI pramAdarUpa madirAmAM ke matta banI gayo ke -( 6 ) daridrapaNAne haranAra mahAnidhAnanA mAphaka pratipUrNa puNya karI maLatA jinamatane pAmIne paNa tene kevI rIte meM viphaLa karyuM ? [ 9 ] manuSyakSetra, manuSyajAti pramukha dharmasAmagrI pAmIne paNa, hAya hAya! meM pramAdathI khoI nAkhI, eTale have tene zI rIte pharIne pAmIza? ( 8 ) are nAumeda pApI jIva! te veLAe te zAstranA ane jANa - 17 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI dharma ratna prakaraNa. jha jIva pAtra taiyA-iDIrasamAravANa virasacaM / satthatthajANageNavihayAsa nahu lakkhiyaM taiyA ? // 9 // caudasapuvvadharA vihu-pamAyao jati gaMtakAem / eyaMpi ihA hA pAva-jIba na tae tayA sariyaM ? // 10 // dhiddhI maisahamataM-dhiddhI maha bahuyasatyakusalacaM / dhiddhI povaesa-ppahANapaMDicca maccaMtaM // 11 // ... evaM pamAyavvilasiyaM niyaM jaayprmnibbeo| niMdato divasAI gamei so gutti khittu vva // 12 // aha teNa paraseNaM-viyArabhUmIi gacchamANA te / daRsNa niyaviNee-tesiM paDibohaNanimittaM // 13 // jakkhapaDimAmuhAo-dIhaM nissAriuM Thio jIhaM / taM ca paloiya muNiNoAsannA hou iya viMti // 14 // jo koi ittha devo-jakkho rakkho va kinaro kA vi| so payarDa ciya pabhaNau-na kiMpi evaM vayaM muNimo // 15 // to savisAyaM jakkho-japai bho bho tavassiNo so hai| tumha gurU kiriyAe-supamatto ajjamaMgu tti // 16 // heIne paNa, higArava ane rasagAravanuM virasapaNuM kema na oLakhyuM ? [ 9 ] cAdapUrvanA dharanAra paNa pramAdathI nigodamAM jAya che, eTaluM paNa, he pApI jIva! teM te veLA nahi saMbhAryuM ? ( 10 ) dhikkAra che mArI buddhinI sUkSmatAne, mArI bahu zAstramAM rahelI kuzaLatAne, ane kevaLa paropadeza karavAmAM ja rahelI atyaMta paMDitAIne. ( 11 ). A rIte te parama nirveda pAmI potAnA pramAdanA dulisitane nita thako kedakhAnAmAM paDyA hoya, tema divasa pasAra karavA lAge. ( 12 ) have te raste thaMDile jatA pitAnA ziSyone joI temanA pratidhanA arca, te pitAnI pratimAnA mukhamAMthI jIbha lAMbI kahADIne rahyA. tene joIne te munio najIkamAM AvI Ama belyA ke, je koI ihAM deva, yakSa, rAkSasa ke kinara heya, te pragaTapaNe bele, te sivAya A rIte ame kaMI paNa samajI zakatA nathI. [ 13-14-15 ] tyAre viSAda sAthe yakSa belyo ke, he tamavio ! huM te tamAre kriyAmAM pramAdI banele AmaMgu gurU chuM. [16 ] Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. sAhUhivi paribhaNiyaM - visannahiyaehi hA suyanihANa / kiha. deva-duggara mimaM - patto si aho mahacchAriyaM ! // 17 // jakhovi Aha na imaM - cujjaM iha sAhuNo mahAbhAgA / esaciya hoi gaI - pamAyavasasiDhilacaraNANa // 18 // osannavihArINaM - iDDI rasasAyagAravagurUNaM / ummukasAhukiriyAbharANa amhArisANa phuDaM // 19 // iya majjha kudevabho bho muNiNo viyANi samaM / jai sugaIe kajjaM - jar3a bhIyA kumai. gamaNAo // 20 // tA gayasayalapamAyA - vihArakaraNujjuyA caraNajuttA / gAravarahiyA amamA - hoha sayA tivvatavakaliyA // 21 // 131 bho bho devANuppiya-saMmaM paDibohiyA tae amhe / iya jaMpiya te muNiNo - parivannA saMjamujjoyaM // 22 // iti sUrirArya maMgu - maigulaphalamalabhata pramAdavazAt / tyAre sAdhuoe paNa dilagIra thaIne kahyuM ke, alseAsa ke tuM AvA zrutanidhAna thaine kema AvI devadurgatine pAmyA che ! aho A te meTuM Azcarye che ! [ 17 ] yakSa khAlyA ke, he mahAbhAga sAdhue ! emAM kaMi kahevAnuM nathI, chatAM pramAdanA vakSathI vyAstrirbhA zithiNa thanArA, vyavasannavihArI [ bhaMha vihAravANA ], Rddhirasa tathA saataagAravathI bhArI anelA, sAdhunI kriyA nahi karanAra mArA jevAonI eja gati thAya che. [ 18-19 ] A rIte he muni ! mArU kudevapaNuM rUDI rIte vicArIne jo tamAne sugatinuM kAma hoya, ane jo pugatimAM javAthI khItA hA, teA sadhaLA pramAda cheThI vidvAra karavAmAM ujamALa rahI hamezAM cAritrayukta, gArava rahita, mamatA rahita, ane tIvra layayuktAH thA. [ 20-21 ] tyAre to sAdhuo moTyA De, he hevAnupriya ! teM amane hI pratiyodhyA, bhega uhIne legyo saMyamabhAM udyogI thA. ( 22 ) A. rIte. AryabhaMgusUri prabhAvanA vazathI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI dharma ratna prakaraNa - - tat sadyaH zubhamatayaHsadodyatA bhavata caraNabhare // 23 // che tyArthamaMthA che (4) pramAdasthaiva yuktyaMtareNa niSedhamAha. paDilehaNAi ciTThA-chakkAyavighAiNI pamattassa / bhaNiyA suyaMmi tamhA-apamAI suvihio hubbA // 112 // ( 1 ) pratyupekSaNA pratilekhanA-dizabdAdgamanAdiparigrahaH ceSTA kriyA vyApAra mAThuM phaLa pAme, mATe zubha matio! tame cAritramAM hamezAM tatarata udyamAna thAo. [ 23 ], A rIte AmaMgunI kathA che, karIne pramAdanoja bIjI yuktithI niSedha kare che. mULane artha. , pramattanI paDilehaNA vagere ceSTA chakAyanI vighAta karanArI zAstramAM kahelI che, mATe suvihite apramAdI thavuM. (11ra) . TakAne artha. pratyupekSaNA karavI te paDIlehaNuM jANavI. Adi zabdathI gamanAdikathI levA. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. ityekArtha:-paTakAyavighAtinI pramattasya sAdhoNitoktAzrute siddhAMte, tathA. paDilehaNaM kuNato-mihokahaM kuNai jaNavayakahaM vA, dei va paccakkhANaM-vAei sayaM paDicchai vA. 1 puDhavI AukAe-tejavAU vaNassai tasANaM, paDilehaNApamatto-chaNhaMpi virAhao hoI. 2 ghaDagAi paloTTaNayA-maTTI agaNI ya vAya kuMthAI, udagagayA va taseyara-osuyasaMghaTTajhAmaNayA. 3 co 4 -vivAha mAvo rASi, uvautto puNa sAhU-saMpattIe avahao ya. 4 ityAdi. tasmAtsarvavyApAreSvapramAdI suvihitaH zobhanaM 'vihitamanuSTAnaM yasya sa suvihito bhavejjAyateti. te rUpa ceSTA eTale kriyA ke vyApArI kemake e traNe zabda eka arthavALA che. te pramAdI sAdhunI chakAyanI vidhAtaka hoya che, ema zrata eTale siddhAMtamAM kaheluM che. jemake - paDilehaNa karatA thakAM je mAMhomAMhe vAtacIta kare, athavA janapada kathA kare, athavA pacakhANa lIe dIe to, te paDilehaNamAM pramatta thaI pRthvI, a, tejasa, vAyu, vanaspati, ane trasa e chakAyane virAdhaka thAya che. [ 1-2 ] kemake tema karatAM je ghaDe vagere DhaLAI paDe te mATI, agni, vAyu ane kuMthu vagere tathA pANImAM rahelA trasa jIva ane pANInA chanI [ virAdhanA thAya ], tathA jhAkaLane saMdha thatAM tenI virAdhanA thAya. [ 8 ] A rIte dravyathI chae kayane virAdhaka gaNAya che, ane bhAvathI je kAthanI virAdhanA kare tene ja virAdhaka gaNAya che. paraMtu upayukta sAdhu kadAca virAdhanA kare, paNa avadhaka (aghAtaka-avirAdhaka )ja che, ityAdi. te mATe suvihita eTale rUDA anuSThAnavALA munie sarva vyApAramAM amata thavuM. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI dharma ratna prakaraNa. atha kIdRgapramAdIsyAdityAhaH (pUrva) rakkhai vaesu khaliyaM-uvautto hoi samiigutIsu / vajjai avajjahe-pamAyacariyaM suthiracitto. // 113 // TI. rakSatyakaraNabudhdhyA pariharati vrateSu viSayabhUteSu skhalitamaticAraM. ___ tatra prANAtipAtaviratau trasasthAvarajaMtUnAM saMghaTanaparitApanopadrAvaNAni na karoti.-mRSAvAdaviratau sUkSmamanAbhogAdinA bAdaraM vacanAbhisaMdhinAlIkaM na bhASate. adattAdAnaviratau sUkSmasthAnAdyananujJApya na karoti, bAdaraM svAmijIvatIrthakaragurubhirananujJAtaM nAdatte nApi paribhukte. caturyavrate, -- have ke hoya te apramAdI thAya te kahe che. | muLane artha. vratamAM alita na kare, samiti guptimAM upayoga rAkhe, pApanA hetu pramAdAcaraNane sthira citta karIne vaje. (113) TIkAne artha. batamAM smalita eTale aticArane akaraNIya jANIne tyAga kare. tyAM prANAtipAta viratimAM traNa sthAvara jIvonuM saMdhAna paritApana ane upadrAvaNa. na kare. mRSAvAda viratimAM sukSma eTale anAbhogAdike karIne, ane bAira eTale belave karIne mRSAvAda vaje. adattAdAna viratimAM sama te rajA vagara rahevAnuM vagere na kare, ane bAdara te svAmi, jIva, tIrthakara, ane gurUe anurAta nahi kareluM ke nahi, ane khAya nahi. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA sAdhu. 135 vasahi' kahara nisijjira diya-kuDuMtara5 puncakIliyA pIe / bhaimAyAhAra vibhUsaNAiM5 nava baMbhaguttIo // ___ iti navaguptisanAthaM brahmacarya pAlayati. paMcamavrate sUkSma vAlAdimamatvaM na karoti, bAdaramaneSaNIyAhArAdi na gRhNAti. " pariggo gesaNaggahaNe " ityAptavacanAt. upakaraNaM vA na mUrchayA samadhikaM dhArayati, " mucchA pariggaho vutto " itivacanAt. rAtribhaktaviratau sUkSma zuSkasaMnidhimapi na rakSati, bAdaraM tu" divAgahiyaM divAbhuttaM, divAgahiyaM rAobhuttaM, rAogahiyaM divAbhuttaM, rAogahiyaM rAobhutta "-miti caturvidhamapi rAtribhuktaM na karo-tyevaM sarvavrateSuskhalitaM rakSati. tathopayuktodattAvadhAnobhavati samitiSu pravIcArarUpAsu cothA vratamAM vasati, kathA, niSadyA ikriya, kuTayaMtara, pUrva kriIDita, praNIta bhajana, ati mAtra AhAra ane vibhUSaNa e nava brahmacaryanI guptio che, te nava gupti sahita brahmacarya pALe. pAMcamA vratamAM sama te vALa vagerenI mamatA na kare, ane bAdara te aneraNIya AhAra vagere na le. kemake aSaNIya levuM, te parigraha che, ema kaheluM che, athavA mUchAe karIne adhika upakaraNa nahi dhAre. kemake mUcho e parigraha che, ema kahevuM che. rAtribhojana viratimAM sUkSma te sUkhaDI paNa vAsI na rAkhe, bAdara te divase lIdhuM divase khAdhuM, divase lIdhuM rAte khAdhuM, rAte lIdhuM divase khAdhuM, rAte lIdhuM rAte khAdhuM, ema cAre prakAre rAtribhojana na kare, ema sarva vratamAM smalitanuM rakSaNa kare. temaja upayukata eTale sAvadhAna hoya, samitiomAM eTale pravIcArUrUpe rahelI arthAt pravRttirUpe rahelI rItiomAM, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, gujja samio niyamAgutto- gutto samiyattaNaMmi bhaiyavvo / kusalavara mudIraMto- jaM vaiguttova samio vi. guptiSvamavIcArarUpAsu upayuktatA cAsu pravacanamAtradhyayanokta vidhinA vijJeyA. kiM bahunA, varjayatyavadyahetuM pariharati pApakaraNaM pramAdacaritaM susthiracitta iti spaSTArthameveti. 136 tathA, ( mUrkha ) kAlaMmi aNUNahiyaM kiriyaMtaravirahio jahAsutaM / Ayarai savvakiriyaM-apamAI to iha caritI // 114 // je mATe kahelu che ke: samitivAna hoya te niyamA gupta gaNAya che. guptivAnamAM samitivAnapaNAnI bhajanA che. je mATe kuzaLa vANI khelatA thakA vacanaguptivAna paNa gaNAya che, ane samitivAna paNa gaNAya che. tathA guptiemAM eTale apravIcArarUpe rahelIe mAM.--emAM upayuktatA te pravacanamAtR nAmanA adhyayanamAM kahelI vidhithI jANavI. jhAjhu` zu` kahIe ? cukAmAM Avaghahetu eTale pApanAM kAraNu pramAdacarittane barobara sthira citta rAkhIne varjana kare, e vAta spaSTa arthavALIja che. vaLI, maLano artha. sarva kriyAne vakhatasara anyanAdhikapaNe bIjI kriyA che Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. [ TITM ] - arasasare yo yasyAH pratyupekSaNAdikriyAyAH prastAvastasminnityarthaH kAlamaMtareNa kRSyAdayopineSTasiddhayesyurityataH kAle sarvAkriyAM karotitIyogaH - kathaM bhUtAmanyUnAdhikAM na pramAdAtizayAdUnAM nApi zUnyacittatayA samadhikAM karo- tyavasannatAprasaMgAt yadAhuH zrIbhadrabAhusvA frvAyAH-- 137 AvassayAiyAI na kare ahavAvi hINamahiyAI / guruvayaNabalAi tahA- bhaNio eso u osanno tathA kriyAMtaravirahita iti ekasyAH kriyAyA dvitIyayAMtaraM -- DIne sutranA anusAre Acare, te apramAdI cAritrijAvA. 115 TIkAnA artha. sarva kriyAne vakhatasara anyanAdhikaNe bIjI kriyA cheoDIne sUtranA anusAre Acare, te apramAdI cAritrie jANavA. kALe eTale avasare arthAt je paDilehaNA vagere kriyAnA je prastAva [ TAMkaNA ] hoya te veLAe-- avasara vinA khetI vagere paNa iSTasiddhi ApatI nathI, mATe avasare sadhaLI kriyA kare ema kahyuM. te kevI rItanI kare te kahe che--anynAdhika eTale pramAdanA jore uNI paNa na kare, ane zUnyacitta rAkhIne adhika paNa na kare. kemake tema kare tA, usannA [ avasanna ] kahevAya che; je mATe pUjya zrIbhadrabAhusvAmie kahyu` che ke: " AvazyakAdika na kare, athavA uNAM adakAM kare, athavA gurUnA kahevAthI kare, te usannA kahevAya che. '2 vaLI kriyAMtara virahita rahe, eTale ke eka kriyAnI vacce bIjI kriyAnu aMtara 18 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI dharma ratna prakaraNa tena virahitaH pratyupekSaNAdi kurvana svAdhyAyaM karoti-svAdhyAyaM kurvabhavasvapAtrAdiparikarma gamanAdive-tsataevoktamArSe, iMdiyatthe visajjhittA-sajjAyaM gheva paMcahA / sammuttI tappurakAre-uvauttariya rie // yathAsUtramiti sUtrasyAnatikrameNa yathAsUtra tat punaH muttaM gaNahararaiyaM-taheva patteyabuddharaiyaM ca, suyakevaliNA raiyaM-abhinadasapugviNA raiyaM. ityeSAM ca nizcayataH samyagdRSTitvena sadbhUtAryavAditvA,-danyapraktimapitadanuyAyi pramANameva-na punaH zeSamiti, Acaravi sarvakriyAM apramAdI ya iha cAritrIti sugamameveti. ityuktaM kriyAsvapramAdaiti bhAvasAdhozcaturtheliMga.-sAMpavaM zakyA-' nuSTAnAraMbha iti paMcamaM liMgaM vyAkhyAnayanAha. na paDe-arthAta paDilehaNa vagere karatAM svAdhyAya na kare, ane svAdhyAya karatAM vastrApAtra vagerenI vAraphera athavA gamana vagere na kare, ethIja AgamamAM nIce mujaba kaheluM che-- ikiyAI ( viSaya ) choDIne pAMca prakA svAdhAya karatA rahI, tajUra [ tanmaya ] ane tapuraskAra teneja AgaLa karanAra thaI upaga dharI pharatA rahevuM. yathAsUtra eTale sUtrane nahi ulaMghatAM jema sUtramAM heya tema, tyAM sUtra te zadhara, pratyekabuddha, zrutakevaLi (cAdapUrva ), tathA pUrA dazapUrvenuM raceluM hoya te jANavuM. kemake eTalA niyama samyagdaSTi hovAthI kharI vAtanAja belanAra heya che. vaLI tene maLatuM bIjAnuM gUMtheluM paNa pramANaja gaNAya che, paNa aNumaLatuM pramANa na gaNAya. e rIte apramAdI cAritravAna hoya te sarva kriyA Acare che. A rIte kriyAomAM apramAdarUpa bhAvasAdhunuM cothuM liMga karyuM. have rAjyanuSThAnArajarUpa pAMcamA liMganI vyAkhyA kare che Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 139 | pRddha che saMghayaNAdaNurUvaM-AraMbhai saka mevaNuSThANaM / bahulAbha mappacheyaM-suyasAravisArao sujaI // 115 / / (TI ) saMhananaM vajrarSabhanArAcAdi-AdizandAvyakSetrakAlabhAvA gRhyatetadanurUpaM taducitamevArabhate sarvamanuSTAnaM tapaHpratimAkalpAdi yadyasmin saMhananAdaunirvotuM zakyate tadevArabhate-'dhikasya niSTAnayanAbhAve pratijJAbhaMgasaMbhavAt. kIdRzaM ghunarArabhate ? bahulAbhaM viziSTaphalamApakaM alpacchedaM sto mULano artha. saMgheNu vagerene anurUpa zakya anuSThAna ke je bahu lAbha ApanAra, ane ochA nukazAnavALuM hoya, teneja zrutanA sArane jANanAra sumati AraMbhe che. (115). TIkAne artha. saMveNa te varSabhanArAca vagere ane Adi zabdathI dravya, kSetra, kALa, bhAva levA. temane anurUpa eTale lAyaka hoya tevAja saghaLA anuSThAnane eTale ke je saNamAM je tapa, pratimA ke kalpa vagere karI zakAya tema hoya tene ja kare. tethI adhika karavA jatAM pAra na pahece te, pratijJAbhaMga thavAno saMbhava rahe che. - kevuM AraMbhe te kahe che, bahu lAbhavALuM eTale viziSTa phaLa ApanAra ane a5 davALuM eTale thoDA nukazAnavALuM, alpazabda abhAvavAcaka gaNatAM saMyamane je badhAkAka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI dharma ratna prakaraNa. nya--paraMparAmAM vajanavAta-umApatimA-butarArvishaardH siddhAMtatatvAbhijJaH suyatirbhAvasAdhuriti. kathaM punarevaMvidhaMsyAdityAha. che mundrA jaha taM bahu pasAhai-nivaDai AssaMjame daDhaM na jo| jaNiujjama bahUNaM-visesakiriyaM tahA Dhavai // 116 // [ 20 ] yathAyenaprakAreNa tadadhikRtamanuSTAnaM bahu prasAdhayati punaH punarAsevate, na nipatati asaMyame sAvadhakriyAmAM dRDhamatyarthaM vayatonuSThAnAtkimuktaMbhavati ? anucitAnuSThAnapIDito napunastatkaraNAyotsaheta-ka na hoya, tevuM e paramArtha nIkaLe che. koNa te ke zrutasAra vizArada eTale siddhAMtanA tattvane jANa suyati eTale bhAvasAdhu. evuM kema thaI zake te kahe che. maLano artha. jema tene bahu sAdhI zake, ane jenAthI khAsa karIne asaMyamamAM paDI na jAya, tathA bIjA ghaNA janane temAM pravadvI zake te rIte vizeSa kriyA kare. [ 116 ] TIkAne artha. - jema eTale je prakAre tene eTale zarU karavA dhArelA anuSThAnane bahu sAdhI zake eTale vAraMvAra karI zake, ane je anuSThAnathI daDhapaNe eTale khAsa karIne asaMyamamAM eTale sAvadya kriyAmAM nahi paDe kemake anucita anuSThAnathI herAna thAya, te pharIne te karavA umedavAra nahi thAya, temaja kaI veLA darada pedA thAya che, tenI cikitsA karAvatAM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 141 dAcidAmayasabheva ca cikitsAyAyasaMyama-stadakaraNecAvidhimRtasya saMyamAMtarAyo'taevokta, sohu tavo kAyavvo-jeNa maNo maMgulaM na ciMteI, jeNa na iMdiyahANI-jeNaya jogA na hAyati (iti) tathA janitodyamaM saMpAditakaraNamanorathaM bahUnAmanyeSAM samAnadhArmikANAM ziSyANAM-zakyAnuSTAnehi bahUnAM cikIrSA saMbhavati netarasminiti-vizeSakriyAmadhikatarAnuSTAnaM pratimAbhyAsAdikaM, tathAzabdaH samuccaye-sacaivaM yojyate-zaktau satyAM vizeSAkriyAM cArabhate na tAM niHphalAM vidadhAtIti. . kayaMbhUtAM punarvizeSakriyAM karotItyAha. asaMyama thAya, ane cikitsA na karAve, to avidhie maraNa pAmatAM saMyamamAM aMtarAya thAya--eTalA mATe ja kahevuM che ke - teja tapa karavuM ke jethI mana mAThuM ciMtave nahi, jenAthI Idriyone harakata Ave nahi, tathA nAthA yoga ( bhana, vayana, AyanA vyApAra ) 1441 5 nahi. vaLI bIjA ghaNu samAnadhArmika ziSyo te karavAne mane ratha karI zake te rIte. je mATe zakyAnuSThAnamAM ghaNAone karavAnI marajI thAya, paNa azakyamAM nathI thatI. tathA zabda samayArArthe che, te ema jo ke, vaLI zakti chatAM vizeSa kriyA eTale pratimA vahananI tuLanA vagere paNa kare-zaktine niSphaLa gamAve nahi. * vizeSa yA vI are, te he cha... Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI dharma ratna prakaraNa. gurugacchunnaiheu-kayatitthapabhAvaNaM nirAsaMso / ajjamahAgiricariyaM-sumaraMto kuNai sakiriyaM // 117 // [ ]. gurorgacchasyaconnatirutsarpaNA-dhanyoyaM gururgaccho vA, yatsAnidhyAdevaMvidhA duHkarakAriNo dRzyaMte-ityevaM jnshlaaghaaruupaa-tddhetustjAra, tathA kRtatIrthaprabhAvanAM samutpAditajinazAsanasAdhuvAdAM-sAdhurmudaroyaM jinadharmaH sarvadharmeSu, vayamapyenameva kurma-ityevamAdeyatvasAdhikA mitibhAvaH nirAzaMsa aihikApuSpikAzaMsAviSamukta-staduktaM, mULano artha. AryamahAgirinuM caritra saMbhArIne AzaMsA rAkhyA vagara gurU ane gacchanI unnati karanArI, ane tIrthanI prabhAvanA vadhAranArI sa&iyA kare. [ 117 ] TakAne artha. gurU ane ga7nI unnati eTale dhanya che A gurUne athavA gacchane, ke jenA sAthamAM AvA duSkarakArio dekhAya che, evI lakSma sArUpa uddIpanA, tenI kAraNabhUta tathA tIrthaprabhAvanA thAya te rIte eTale jinazAsanane sAdhuvAda thAya te rIte - arthAta "sarve dhamAM A jinadharma vadhAre suMdara che, ame paNa eneja karazuM"--e rIte tenuM AdeyapaNuM vadhAranAra hoya, te prabhAvanA che. nirAza rahIne eTale A bhava tathA parabhavanI AzaMsAthI vegane rahIne je mATe kaheluM che ke - Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 143 vo ihalogaTThayAe AyAra mahiTThijjA, no paraloyayAe AyAra mahidvijA, no kittivanasadasilogaTTayAe AyAra mahihijjA, nannatya AraItiehiM heUhiM AyAra mahihijjatti. AryamahAgirebhagavatazcaritaM vRttAMtaM smaran karoti satkriyAM bhAvasAdhuriti gAthAkSarArthaH-bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH taze. AsI vIraviNeo-neoyahipArago muhammapahU / samaNajaNasauNijaMbU-jaMbUsUrI tao jAo // 1 // tassayasIso guNamaNi-pabhavo pabhavo muNIsaro jAo / tassa viNeo sijjaMbhavo bhavoyahitarItullo // 2 // tayaNu muNiMdo jAo-jasabhaddo garuyavimalajasabhaho / bhAvAriaparibhUo-sUrI saMbhUyavijao ya // 3 // siribhaddaSAhusAmI-uvasAmiyakuma A lekanA arthe athavA paralokanA arthe athavA kIrti vakhANa ke yazanA arthe AcAra nahi pALo, paNa AyaMtika [ arihaMtanA kahelA athavA yogya ] hetuo vaDe karIneja AcAra pALavo. Arya mahAgirinuM caritta eTale vRttAMta saMbhArate tha bhAvasAdhu sakriyA kare. e rIte gAthAne akSarArtha che. bhAvArtha te kathAnaka uparathI jANa. Arya mahAgirinuM caritra A rIte che. viraprabhunA ziSya sudharmasvAmI thayA che, je ya padArtharUpa samudranA pAraMgAmi hatA, temanA ziSya jaMbusUri thayA che, je zramaNa janarUpa pakSione jAMbunA jhADa mAphaka AdhArabhUta hatA. (1) temanA ziSya prabhavasUri thayA, te guNamaNinA prabhava [ khANa jevA ] hatA. temanA ziSya zaryAbhava hatA ke, je saMsAra samudramAM pravahaNa samAna hatA. [ 2 ] temanA pachI bhAre nirmaLa yazavALA yazobhadrasUri thayA, tyAra bAda bhAva zatruothI aparAbhUta saMbhUta vijayasUri thayA. (3) temanA pachI zrI bhadrabAhu svAmi AcArya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI dharma ratna prakaraNa. ykumghpyaaso| harahAsujjalakittI-kayamittI muNivaro jAo // 4 // . tailoyaloya camaDhaNa-viDhattajaya mayaNamallabaladamaNo / sirithUla bhadasAmI-jAo sUrI jugapahANo // 5 // tassA si duni sIsAsIsAmelavya samaNasaMghassa / ajjamahAgirisUrI-ajjamuhatyI sivamuhatthI // 6 // teya parupparapaDibaMdhabaMdhurA dhariyacaraNakaraNabharA / bhaviyajaNakumuyavohaNa-akhaMDasasimaMDalasamANA // 7 // sarahasanamaMtanaranAha-nivahamaNimauDa ghiThThapayajuyalA / jugapavaraguNagariTThA-muciraM vihariMsu vasuhAe // 8 // aha sissa pasissANavi-vihipuvvuvaiTTasayalamuttattho / niyayagaNa mappiUNaM-mahAgirI sirimuhatthissa // 9 // maNaH paramohi2 pulAe3-AhAraga khavaga' uvasame kappe / saMjamatiyA kevali sijmaNA ya0 jaMbummi vucchinnA // 10 // iya thayA, te mumatarUpa kuprahanA prakAzane dabAvanAra, ane mahAdevanA hAsyanA jevI ujaLI kIrtivALA hatA. (4) temanA pachI zrI syulibhadra svAmi AcArya thayA ke je traNa lekanA kene jItanAra kAmadevanA baLane dabAvanAra, ane yugapradhAna hatA. [5] temanA be ziSya hatA - Arya mahAgiri ane mekSa sukhanA arthI Arya suhasti, te zramaNa saMdhanA zI malaka [ ziromaNi ] samAna hatA. [ 5 ] teo paraspara prIti dharanArA, caraNakaraNanA bhArane upADanAra, bhavya janarUpa kumudane bedhavA pUrNa caMda maMDaLa samAna bhaktithI namatA rAjAonA maNivALA mugaTathI ghasAtA pagavALA ane yuga pravara guNe karIne gariSTha hoI cirakALa pRthvImAM vicaryA. (7-8) have ziSya tathA praziSyane paNa vidhipUrvaka sakaLa sutrArtha zIkhavyA bAda A mahAgirie potAne gaNya suhastisUrine se. ]i [ bAda temaNe vicAryuM ke ] mana paryava, paramAvadhi, pulAka, AhAraka, kSapaka, zreNi, upazama zreNi, jina kalpa, traNa saMyama kevalipaNuM ane siddhi e daza bAbato jaMbu svAminI sAthe vicchinna thaI che. [ 10 ] tethI jinakalpane vicchinna thayela Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 145 nAuM jiNakappaM vucchinnaM tahavi tassa parikammaM / kuNamANo so viharaiamamo gacchassa nissAe // 11 // viharato sa mahappA-patto pADalipuraMmi kaiyAvi / taiyA muhatthiguruNA-vibohio tattha vasubhUI // 12 // niyasayaNa pariyaNe sovi bohae vivihaheu juttIhiM / naya tesi kovi bujjhai-to sihI ciMtae evaM // 13 // muguNahiyassa vayaNaM-ghayamahu sittu vva pAvao bhAi / guNahINassa na rehai-nehavihUNo jaha paiyo ___ iya ciMtiUNa teNaM-vinnattA sUriNo jahA bhayavaM / pasiya maha eha gehaM-kareha sayaNANa paDibohaM // 15 // aha nAu nANanihiNoguruNo garuyaM ca tasi uvayAraM / kaivayaparivArajuyA-pattA vasubhUigehami // 16 // pAraddhA dhammakahA-vicitta juttIhi tavibohakae / ityaMtaraMmi patto-mahAgirI tattha bhikkhaTThA // 17 // abhuTThioya sahasA-suha- . jANatA thakAM paNa tenI nakala karatA thakAM te ga7nI nizrAmAM rahI nirmama thaI vicaravA ' lAgyA. ( 11 ) te mahAtmA te rIte vicaratA thakA eka veLA pATalipuramAM AvyA, tyAM suhasti AcAryo vasubhUti zeThane pratibadhdha hate. [ 12 ] have te zeTha pitAnA svajana parijanane aneka hetu yuktithI samajAvavA lAgyo, paNa te koine pratibodhI zakyo nahi, tyAre ciMtavavA lAge ke-guNavAnanuM vacana ghI ane madhathI sIcelA agni mAphaka zobhe che, ane guNahInanuM vacana tela vagaranA dIvA mAphaka jhAMkhuM rahe che. [ 13-14 ] ema ciMtavIne teNe suhastisUrine vinaMtI karI ke he bhagavan ! maherabAnI karI mAre ghera padhAre, ane mArA svajane pratibodha Ape. [ 15 ] tyAre jJAnanidhi gurU temane bhAre upakAra thanAre jANI keTalAka parivAranI sAthe vasubhUtinA ghare padhAryA. ( 16 ) tyAM AvI temaNe temane pratibaMdhavA mATe vicitra yuktiothI dharmakathA karavA mAMDI, eTalAmAM tyAM AryamahAgiri bhikSAnA arthe AvI caDyA. [ 17 ] temane joI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 - zrIdharbha ratna 4261. thiNA so tao paDiniyatto / aha vimhiyacitteNaM-payaMpiya siTThiNA eyaM // 18 // kiMpihu tumhavi anne-muNIsarA iha samatthi gruyyraa| jaM anmuThiya mevaM-imassa to jaMpai muhatthI // 19 // eyassa mahAmuNiNo-na havemo caraNareNutullA vi / jaM aie jiNakappe-tapparikamma kuNai eso // 20 // tathAhiuvasaggaparIsahasahaNa-paccalo niccalo muhaljhANe / bahulamalapaMkadhArI-ujjhiyapANannabhoI ya // 21 // sasarIrevihu mucchA-vivajio niyagaNevi apamatto / subaharasusANAisu-vivittaThANovaThAI ya // 22 // iccevamAi jiNakappa-visayaparikammakAriNo tassa / guNasaMyavaM karevivohiu~ sichisayaNe ya // 23 // nIhario taggehA-to siThI pariyaNa niyaM bhaNai / jai bhikkhAi suhastisUri jhaTapaTa ubhA thayA, eTale teo pAchA vaLI nIkaLyA, tyAre zeThanA manamAM vismaya thavAthI, teNe evuM kahyuM ke, zuM vAra tamAcathI paNa bIjA meTA munIzvare che 3, 21 tame bhane , 20 zate abhyutthAna thu ? tyAre 44rita sonyA. ( 18-18) e mahAmuninA caraNanI raja jevA paNa ame nathI. je mATe eo jinakalpa viccheda gayA chatAM tenI na41 32tA rahe che. ( 20 ) te 2 // zata 15sarga, ane 5. rISaha sahevAmAM Dha rahI zubhadhyAnamAM nizcaLa rahe che, baheLA maLa, ane paMkane dhAraNa are cha, bhane Glorst [ 34 hevA yAvya ] 62 pAe vApare cha. [ 21 ] qNI pitAnA zarIramAM paNa mUcha nathI karatA, pitAnA gacchamAM paNa mamatA rahita che, ane sanA ghara tathA masANa vagere ekAMta sthAnamAM ubhA rahe che. (22) e vagere jinaka5 saMbaMdhI parikarma karanAra, te mahApurUSanA guNonI prazaMsA karIne, ane zeThanAM sagAMphaasaane pratimA mApI sustisari-[23] te zeDanA gherathI nIkaLyA, eTale zeTha pitAnA parijanane kahevA lAgyo ke, evI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 147 ihijA-kahamavi evaMviho sAhU // 24 // kAuM vivihAsaNapANagAi u. jhitagANi tA tunbhe / dukkarakArissa muNissa-tassa dijjaha payatteNaM // 25 // subahupphala miha dinnaM-havijja evaM parUpie saMte / tattha mahA- . girisUrI-kayAvi bhikkhaTTha maNupatto // 26 // vasubhUidinnasikkhA-NurUvao pariyaNaM ca dadruNa / dANaTTha muvaTThiya mujjhiyannapANappayAreNa // 27 // davAisu uvautto-mahAgirI sAyaruca bahusatto / taM nAu aNesaNiyaM-agahiyabhikkho niyattei // 28 // ___kahai ya suhatthiNoNesaNA kayA so bhaNei pahu keNa / tumae mai iMtamI-abbhuTANaM kuNateNaM // 29 // mujjhai na esaNA iha-iya pattA dovi vaidisipurIe / jiyapaDimaM vaMdittA-tattha jjamahAgirI bhayavaM // 30 // nayaraMmi elagacche-patto tatthaya gayaggapayasele / kAuM samAhi. NA aNasaNaM gao amaralogaMmi // 31 // tarehane sAdhu je bhikSAnA mATe kaI rIte ahIM Ave. [ 24 ] te judI judI jAtanA AhAra pANI ujijhata karIne tamAre te duSkarakArI munine game tema karIne paNa vaherAvavAM, [ 25 ] kemake tene ApeluM bahu phaLa Apaze, ema zeThe jaNAvyA bAda tyAM eka veLA mahAgiri sUri bhikSArthe AvyA. [ 26 ] tyAre vasubhUtie ApelI zIkhavaNInA anusAra, tenA parijanane ujhita AhArapANIvaDe dAna ApavA taiyAra rahelA joI-sAgaranI mAphaka mahAsatvavAna mahAgiri dravyAdikamAM upayoga dharI tene aSaNIya jANIne mikSA dIdhA 21 tyAMcI pA! yI. [ 27-28 ] temaNe suhastine kahyuM ke, aSaNA karI ke ? tyAre te belyA ke, svAmina! ANe 4rI ? mahAgiriye ghu, tame bhAvatai sii thane 421. ( 28 ) bhATe jahAM eSaNa sakaze nahi, ema vicArIne te baMne vaidizIpurImAM AvyA, tyAM ajitanAthanI pratimAne vAMdIne bhagavAna AryamahAgiri eDakAlanagaramAM padhAryA. tyAM gajAgrapada parvata upara teo samAdhithI aNasaNa karIne develeke pahoMcyA. (30-31 ) A rIte zaradu Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI dharma ratna prakaraNa iti sphuracchAradavAridaprabhaMcaritramAkarNya mahAgireguroH / vidhatta saMsArasamudramathinIMzubhakriyAM sAdhujanA anArataM // 32 / / I ti marithA . amumevArtha sphuTataraM bhAvayannAha. [pUruM] sakami no pamAyai-asakkakajje pavitti mkunnNto| sakAraMbho caraNaM-visuddha maNupAlae evaM // 118 // (TI) zakye sAmocite samitiguptipratyupekSaNAsvAdhyAyAdhyayanAdau na RtunAM jhaLakatAM vAdaLAM jevuM mahAgiri AcAryanuM cAritra sAMbhaLIne te sAdhu jane ! tame niraMtara saMsAra samudrane maMthana karanArI zubha karaNI karyA kare. [ 32 ] A rIte mahAgirinI kathA che. eje vAtane khulAsAthI kahe che. mULane artha. zakyamAM pramAda na kare, ane azakya kAryamAM pravRtti na kare, e rIte zakyAraMbha thAya e purUSa e rIte vizuddha cAritrane vadhAre che. ( 118). TIkAne artha, zakaya eTale pitAnA sAmarthyane yogya samiti, gupti, pratyupekSaNA, svAdhyAya Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 149 pramAdyatinAlasyavAn syAt-azakye jinakalpamAsakSapaNAdau pravRttimaMgIkAramakurvan zakyAraMbhobhavatIti gamyate.-saca caraNaM saMyamaM vizuddhamakalakaM anurUpaM kAlasaMhananAdInAMpAlayati varddhayatyeva muktanyAyenasamyagAraMbhasyeSTasiddhihetutvAditi. nanudharmamapikurvan kazcidasadAraMbhaH syAd ?-ucyate, syAdevamatimohamAnAtirekavazAt. kathamiva kaiveti parAkUtamAzaMkyAha. | kuruM ! jo guru pavamannaMto-AraMbhai kira asakkamavi kiMci / sivabhUi vva na eso-sammAraMbho mahAmoho // 119 // tathAadhyayana vageremAM pramAda nahi kare, eTale ALasvavALe na thAya, ane azakya eTale jinakalpa tathA mAsakhamaNa vageremAM pravRtti na kare, eTale tene aMgikAra na kare. e rIte zakyAraMbha [ zakyane zarU karanAra ] thAya, te vizuddha eTale akalaMka cAritrane kALa ane saMgheNu vagerenA anusAra pALe che, eTale vadhAre che, evI rIte eTale kahelAM dhoraNe karIne. kemake samyaka rIte karelo maMDANa ISTa siddhine hetu che. vArU, zuM dharma karate thako paNa kaI asadAraMbha thAya ? javAba-ha. thAya ja. matineha tathA ahaMkAranA vadhArAne lIdhe. zI rIte ane kenI mAphaka ? evI zaMkA, mATe javAba kahe che - mULano artha. je kaI gurUnI avajJA karI, je azakyane paNa karavA mAMDe, te zivabhUtinI mAphaka samyapha AraMbhavALo na gaNAya, kemake tema karavuM, e mahA meha che. ( 119 ) Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI dharma ratna prakaraNa (TI.) yaH kazcinmaMdamatirguruM dharmAcAryamavamanyamAnohInAcAroyamityavajJayApazyannArabhate prakartuM pratijAnIte'zakyamapi kAlasaMhananAnanurUpaM jinakalpAdikamapi gurubhirakriyamANameva, natuzeSamanuSTAnamiti prakRtaM, zivabhUtirivAdyadigaMbaravat naivaiSa prakrAMtapuruSaH samyagAraMbhaH satpravRtti-mahAmohAdeto,-rayamAzayo-nAkRtajJatA'jJAnAtireko vinA kazcidguroH paramopakAriNazchAyAnaMzAyotsahate iti gAthAkSarArtho-bhAvArthaH kathAna kagamyaH ta rahabIrapure nayare-sIharaho nAma patthivo hutthaa| sAhasabalamANadharo-sivabhUI tassa pAiko // 1 // sUrotti samAiTo-so mahurAsAmiNo gahaNajje / sAmaMtamaMtisahio-dinnaMmi payANae paDhame // 2 // saMdeho saMjAo-sAmaMtAINa tattha savvesi / uttaradAhiNamahurANu-kANu TIkAno artha. je kaI maMdamati gurUne eTale dharmacAryane halake gaNato ke, eTale e te hInAcAri che, ema avajJAe karI tenA tarapha jete thakI kALa ane saMgheNane nahi ane nusarate, ane tethI ja gurUe nahi karAtA jinakalpAdika azakya kAmane paNa karavA mAMDe che, nahi ke zakyane. te pahelA digaMbara zivabhUtinI mAphaka samyapha AraMbhavALo eTale satyavRttivALe na gaNAya. kAraNa ke ema karavuM, te mahA meha che. matalaba e ke akRtajJatA ane ajJAnanA jera sivAya koI paNa mANasa parama upakArI gurUnI chAyAthI vegaLa nahi thAya, e gAthAne akSarArtha che. bhAvArtha kathAnakathI jaNAze. zivabhUtinuM kathAnaka A che. rathavIrapura nagaramAM siMhAtha nAme rAjA ho, tenuM sAhasika baLavAna ane mAnavALo zivabhUti nAme eka padAti [ pedalane subhaTa ] hato [ 1 ] te zaro hevAthI tene mathurAnA rAjAne pakaDavA mATe pharamAvavAmAM AvyuM, eTale te sAmaMta ane maMtrio Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 151 ghittuM samAeso ? // 3 // puNapucchiyaMminiyamA-rUsai rAya tti kimiha kAyavyaM / iya ciMtAulahiyayA-bhaNiyA sivabhUiNA te u // 4 // bho bho kiM ciMtAe-sayarAhaM dovi gihimo mahure / baliyatte DiMbhANaM-nahi doso hoi kaiyAvi // 5 // navara mahaM egAgI-tubbhe savvevi hoha egattha / duggejjha mahaM ghitthaM-iyaraM tubbhe ya sambevi // 6 // aha saMmaeNa tesiM-gahio sivabhUiNA payaMDeNa / gaMtUNa dAhiNAe-mahurAe sAmio sahasA // 7 // iyarevi uttarAe-mahurAe sAmiyaM gaheUNa / rahavIrapuraM pattA-jugavaM vaddhAvio rAyA // 8 // sivabhUi sAhaseNaM-tuTho taM pai nivo payaMpei / maggasu varaM mahAbala-muhaDa phuDaM niyamaNobhimayaM // 9 // sivabhUiNA sAthe ravAne thaze. bAda paheluM pIyANuM letAM sAmata. vagere sarvane saMdeha utpanna thayo ke, uttara ane dakSiNa mathurAmAMthI kaI mathurAM levAne mATe pharamAna che ? ane pharI pUchIe te niyamA rAjA gusse thAya, mATe A bAbata zuM karavuM ? ema ciMtAmAM teo AkuLa banyA, eTale zivabhUtie temane kahyuM ke-are bhAIo ! ciMtA kAM kare che ? game teTalA upAyo vaDe ApaNe be mathurAM lezuM. chokarAM baLavAna thAya temAM kayAre paNa doSa gaNuvAno nathI. [ 2-3-4-5 ] vadhArAmAM kahevAnuM che ke, eka tarapha huM ekale jAuM, ane eka tarapha tame sarva jAo. temAM je muzkelIo pakaDAya tene huM pakaDuM, ane bIjAne tame pakaDe. (6) tyAre tene ee tene saMmata karatAM te pracaMDa zivabhUtie jaIne dakSiNa mathurAnA svAmine ociMte pakaDyo, ane bIjAoe uttara mathurAnA svAmine pakaDe. bAda teoe vIrapuramAM AvIne samakALe rAjAne vadhAmaNI dIdhI. [ 7-8 ] tyAre zivabhUtinA sAhasathI rAjA khuzI thaI, tene kahevA lAgyo ke, mahA baLa subhaTa ! tane je joIe, te khullI rIte mAga. (9) zivabhUtie kahyuM ke, he deva ! je tame barAbara khuzI thayA hatA, te mane Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrI dharma rana prakaraNa. pavuttaM-jaha tuTTo suTu, dehito deva / maha icchiyaM payAraM-nayare rati ja tivarSa vA . 10 || evaM ti patthiveNaM-paDivanne nibhao bhamai eso / na gaNai kAlamakAlaM-akkhalio nayararakkhehi // 11 // kaiyAvi majjharatteahie UNe va ei kaiyAvi / bhajA ya jAyamANI-ciThai jA tassa AgamaNaM // 12 // nivinA sAsUe-sAhai so tujjha naMdaNo eso / ei cirAo gehaM-ahaMpi dukkheNa jaggAmi // 13 // sA ciMtai jai rAyA-tuTho, na tahAvi erisaM juttaM / ussikhalatta meyassa-sikkhavissAmi to eyaM // 14 // to bhaNai suvasu suNhe-tuma, mahayaMceva anja jaggemi / iya bhaNiya pihiyadArA-pajaggiyA sAsuyA tatto // 15 // so majjJarattisamae-ugghADAvei jAva gharadAraM / bho bhaNiyaM jaNa. NIe-ruThAe erisaM vayaNaM // 16 // ettiyamittanisAe ugghADaM jatya A nagaramAM rAte ke divase game tyAM haravA pharavAnI chuTa bakSo. ( 10 ) - rAjAe te kabula rAkhyuM, eTale have zivabhUti nirbhaya thaI bhamavA lAgyo. te kALa ke akALano darakAra rAkhyA vagara pharate, ane cokIdArothI aTakAvI zakAto nahi. [11] te pitAnA ghera kyAreka madharAte Ave, kayAreka tethI meDe vahele Ave, tyAM lagaNa tenI strI tenA AvavAnI vATa jotI jAgatI besI rahetI. ( 12 ) te nArAja thaIne sAsune kahevA lAgI ke, A tamAro dIkare moDethI ghera Ave che, ane huM jAgI jAgIne thAkuM chuM. [ 13 ] have te sAsu vicAravA lAgI ke, rAjA bhale khuzI thayo che, paNa tema chatAM e A rIte uzruMkhaLa thAya, e ThIka nahi, mATe ene mAre zIkhavavuM joIe. (14) ethI te kahevA lAgI ke, vahu ! tuM suI jA. huMja Aja jAgatI rahIza, ema kahIne daravAjA baMdha karI, te sAsu jAgavA lAgI, ane vahu suI gaI. [15] have te madharAtanI vakhate AvIne bAraNuM ughaDAvavA lAgyo, tyAre tenI mAe gusse thaIne evuM kahyuM ke, ATalI rAte jyAM ughADuM bAraNuM tArA jovAmAM Ave, tyAM ja Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu .153 picchase dAraM / tattheva gaccha puttaya-na iha gihe jagie koci // 17 // jaNaNIvayaNaM souM-gahio mANeNa mANase eso / sAhUvassaya dAraM-' niccugghADaM niyai kahavi // 18 // tattha niyacchai sUri-bhayasaMgavivajiyaM jiyakasAyaM / nAmeNa anjakaNhaM-sajjhAyaMta mahuraghosaM // 19 // dhanno esa kayattho-rahio mANAvamANa dukkhehiM / iya ciMtaMto vaMdaisUriM bhUlaliyabhAlayalo // 20 // bhaNai ya bhayavaM bhIo-bhavabhamaNAo tuhA gao saraNaM / niyadikkhAdANeNaM-karohi tA pahu pasAyaM me // 21 // bhaNai gurU kosi tuma-kiMvA pacayasi sovi paDibhaNai / nayaressarassa bhiJco-sivabhUI bhavaviratto haM // 22 // kaha rAyANa mapucchiya-pabbAvemi tti jaMpie guruNA / so bhaNai tumha purao-dikkhaM to I sayaM giNhe // 23 // iya bhaNiya jAva loyaM-eso sayameva kAu mAraddho / tA dikkhio . dIkarA cAlyA jA. ahIM koI jAgatuM nathI. ( 16-17) A rIte mAtAnuM vacana sAMbhavAne te manamAM mAnathI gherA, ane tene sAdhunA apAzarAnuM bAraNuM nitya ughADuM rahetuM yAda AvyuM, eTale tyAM gayo. [ 18 ] tyAM teNe bhaya ane saMgathI rahita jinakaSAya AkRSNasUrine madhura svare svAdhyAya karatA joyA. [ 18 ] teNe ciMtavyuM ke, A mahAtmAne dhanya che, ane eja kRtArtha che. kemake emane mAna, apamAnanuM kazuM duHkha lAgatuM nathI, ema ciMtavIne te jamIna para mAthuM aDAvI, te AcAryane vAMdavA lAgyo (20) bAda te be ke, he bhagavana ! saMsAramAM bhramaNa karavAthI bIne tamArA zaraNe Avyo chuM, mATe he prabhu tamArI dikSA ApIne mArA para maherabAnI karo. ( 21 ) gurU belyA ke, tuM koNa che, ane kema pravajyA le che ? te bolyo ke, huM A nagaranA rAjAne zivabhUti nAme cAkara chuM, ane saMsArathI vairAgya pAme chuM. [ 22 ] gurUe kahyuM ke, tyAre rAjAnI rajA sivAya tane kema dikSA ApuM ? tyAre te be ke, tamArI AgaLa ubhe rahI huM teija dikSA laI laIza, ema kahIne te pote ja leca karavA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI dharma ratna prakaraNa gurUhi-aNavatthAdosabhIehiM // 24 // balimaDDAe rAyA-uppavvAvissai ci saMkAe / savvevi samuJcaliyA-pattA desaMtaraM annaM // 25 // - kAleNa puNo ranA-bhattibbharanibhareNa AhUo / sivabhUI taMmi pure-kaNhAyariehiM saha patto // 26 // daMsaNaheuM to so-AhUo niyayamaMdiraM ranA / samANio ya suMdara-kaMbalarayaNappayANeNa // 27 // AloiyaMmi gurUNA-bhaNio , kiM puNa imaM mahAmullaM / gahiyaM ti so payaMpai-dakkhinAoM nariMdassa // 28 // dinnaM gurUhiM taM se-mucchAe naM pari nae eso / taM nAu mimassa tao-mucchAvuccheyaNanimittaM // 29 // bahibhUmigayassa kayAvi-tassa gurUNA kayA nisijjAo / appacieNa gahio-sivabhUI to maNe maNayaM // 30 // .. aha annayAkayAI-uvahiviyAro gurUhiM pAraddho / jiNakappa. berakappe-paDucca evaM suyaprasiddho // 31 // jiNA bArasa rUbAi-therA mAMDe, teTale gurUe avasthA doSanI bIke tene dIkSita ka. ( 23-24] bAda baLavAnapaNAnA kAraNe rAjA enI pratrajyA choDAvaze, ema zaMkA lAvIne te sarve tyAMthI ravAne thaI dezAMtare AvI pahoMcyA. (25). - bAda keTalAka kALe rAjAe tene bhaktipUrvaka veDAvyo, tyAre kRSNAcAryanI sAthe zivabhUti te nagaramAM Avyo. [26] tyAre rAjAe tenAM darzana karavA mATe tene pitAnA mahelamAM bolAvyo, ane tene suMdara kaMbalaratna ApIne sanmAnita karyo. [27] te teNe gurUne batAvatAM, temaNe kahyuM ke, A mahA mUlya vastra kema lIdhuM? te bolyo ke, rAjAnI dAkSiNyatAthI lIdhuM che. (28) tyAre gurUe te teneja ApyuM, paNa te tenA para mUcho rAkhI, tene vAparyA vagara sAcavI rAkhavA lAge. te jANIne tenI mUcha tevA khAtara te eka veLA bahirbhamie gayo hato, tyAre gurUe tenA pAtharaNA karI nAkhyA, tethI zivabhUtinA manamAM jarAka ane pratyaya ( deva bhAva) utpanna thayA. [ 29-30 ]. - have eka veLA gurUe nIcenI rIte jinakahipa ane sthavirakalpinA mATe zAstramAM prasiddha rahele upadhi vicAra calAvavA mAMDaze. (31) jinakalpine bAra upakaraNa hoya, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. caudasarUviNo / ajjANaM panavI saMtu-ao urdU uggaho // 32 // dugatigacakapaNagaM- navadasarakArase va vArasagaM / ee aTThavigappAuvamiGa hu~ti Nikappe // 33 // muttIrayaharaNehiM - duviho tiviho ya jaLasutro / cA tioLatu vaividdo // 34 || duviho tiviho cauhA - paMcaviho vihu sapAyanijjoo / jAyai navahA sA-kArasahAna vArasA || 31 // tumeLa kevala ussaggamau ti - dukkaro esa maMdasattANaM / sukaro ya utamo taha - uttama sattANa sattANa // 36 // taM souM sivabhUI - jaMpai jai sae uttama kappo / kAuM jujjhai paraloya - sAhaNe baddhakacchANaM // 37 // tA esa kiM na kIrai - sAhUhiM mukkhamukkhakhIhiM / mocUNa vatthapattAi saMga jiNavarAvihiyaM 1 / / 38 // jaM kira gurussa liMgaM - taM ciya sIsassa jujjae kAuM / loevi liMgiNo jaM-niyaniyadevA NuruvaMti // 39 // . 155 sthavirakalpine cAda hAya, ane AyAone pacIza hAya. tethI vadhArenAM te Apagrahika upakaraNa jANavAM. [ 32 ] jinakalpamAM che, traNa, cAra, pAMca, nava, daza, agyAra ane bAra upakaraNa ema upakaraNa bAbatanA ATha vikalpa che. [ 33 ] e upakaraNa te meAMpatI te rajoharaNu. temAM kalpa ( eDhavAnuM vastra ) umeratAM cAra thAya, traNa kalpa umeratAM pAMca thAya. e darekanA sAthe sAta pAtranA upakaraNa joDatAM anukrame nava, za, agyAra ane khAra upakaraNa thAya. [ 34-35 ] ' paNa e jita kalpa kevaLa utsargamaya hovAthI maMda sattvALAM jIvone duSkara che; bAkI uttama sattvavAna jIvAne te sukara che, ane teja uttama che. ( 36 ) te sAMbhaLIne zivabhUti kholyA ke, jo e kalpa uttama che, tA paraleAka sAdhavA bahrakala ( kamara bAMdhI taiyAra thaelA ) purUSAe karavAja joie. [ 37 ] mATe mokSanA sukhanA arthI sAdhuo jinezvare nahi karela vastrapAtrAdi saMgrahane cheDIne e jina kalpakAM karatA nathI? ( 38 ) vaLI je gurUtu liMga hoya, teja tenA ziSyane paNa rAkhavu joie. kemake lAkamAM paNa dareka liMgi potapAtAnA devane maLatu liMga rAkhe che. [ 39 ] Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrI dharma ratna prakaraNa. guruNA paDibhaNiya:tityaMkarANucirbha-kiriyaM amhArisA kahakuNati ? / kiM karivarapallANa-taraMti naNu rAsabhA boDaM ? // 40 // paDhamecciya saMghayaNesA kIrai garuyasattasArehiM / kevala muvavRhacciya-kAyaco tassa amhehiM // 41 // titthaMkarANukAraM-kAuM nahu tarai pAgao puriso / gatAkolo harikuMjarassa kiM lahai tullattaM ? // 42 // ANAvattittaMciya-pahuNo ArAhaNaM iha pahANaM / naya ko ya ri u sevai-rAyANaM rAyacinhehiM // 43 // paMcaviho ubaiTho-kappo vIreNa taM ca jahajuggaM / jahasattIi kuNato-ANa ArAhae tassa // 44 // paDhamo ya thavirakappo-parihAravimuddhikappajiNakappA / paDimAkappo bhaNio-tahA ahAlaMdakappo ya / / 45 // tatthaya icchA' micchAre-tahakAro vassiyA yA nissIhI5 / ApucchaNa6 paDipucchA chaMdaNa yAM gurU javAba ApavA lAgyA ke - - tIrthaMkare AcarelI kriyA ApaNA jevA kema karI zake? zuM hAthInA palANane gadheDAM upADI zake ? (40 ) te kriyA te pahelAM saMgheNavALA bhAre sattavAna ja karI zake; bAkI ApaNe te tenI prazaMsA mAtra karI zakIe. (1) prAkRta purUSa [ sAdhAraNa mANasa ] kaMI tIrthaMkaranI nakala karI zake ? zuM khAmAM pharanAra keLuM siMhanI tulyatA pAmI zake ? ( ra ) AjJAmAM vartavuM eja prabhunI mukhya ArAdhanA che. kemake koI paNa rAjaciha dhAraNa karIne rAjAnI sevA karatA nathI. (43) vIra prabhue pAMca prakAranA ka5 kahyA che. temAMthI je ma heya, tene yathAzaktie karatAM thakAM tenI AjJA bhArAdhA 205 che. [ 44 ] pahele sthavira kalpa, bIjo parihAra vizuddhi ka5, trIjo jina kalpa, e pratimA kalpa ane pAMcame yathAlaMda ka5. [45 ] tyAM IcchAkAra, mithAkAra, tathAkAra, AvasiyA, nistIhI, ApUchanA, pratiSThA, chaMdanA, nimaMtraNa ane upasaMpadA e dazavidha sAmAcArI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. - 157 nimaMtaNA5 ceva // 46 // uvasaMpaya tti dahaviha-sAmAyArIi pAlaNaM niccaM / mAsakappavihAro-sayAvi vAso gurukulaMmi // 47 // emAisuddhakiriyA-karaNaM khalu hoi yerakappo tti / parihArasuddhikappo-iya bhaNio jiNavariMdehiM // 48 // gimhasisiravAsApuM-cautthayAI u bArasaMto yA rAzivALa 4 to jamaNo jama | 46 . pAraNage AyAma paMcasu gaha dosu bhiggahI bhikkhe / aNuparihAriyakappa-chiyANa niccapi AyAmaM // 50 // evaM chammAsatavaM-cariuM parihAriyA aNucaraMti / aNucarage parihAriya-payaTThie jAva chammAsA // 51 // kappaTiovi evaM-chammAsatavaM karei sesA u / aNuparihAriyabhA vaM-cayaMti kappadvigattaM v|| 52 // iya ahArasamAso-parihAratavoya taM tu paDivajje / jameNa tIsavariso-pariyAraNaM ca guNavIso // 53 // ka nitya pALavI, mAsakalpa vihAra kare, hamezAM gurU kuLamAM rahevuM, e vagere zuddha kriyA karavI, te sthavira ka5 jANavo. have parihAra vizuddhi kalpa jinezvare A rIte kahele cheH- [ 46-47-48 ] grISma, zizira, ane vavakALamAM jaghanya, madhyama ane utkRSTapaNe cethathI mAMDIne bArasa sudhInuM parihAra kalpavALAnuM tapa che. [ 48 ] parihAra kalpavALA e traNe kALane viSe pAraNAmAM AMbila kare che, ane saMskRchAdika sAta bhikSA thAya che, temAMnI chellI pAMcanuM grahaNa kare che, ane AgalI bene tyAga kare che. e cAra parihArikanuM tapa jANavuM, ane bIjA je kalpa svitAdika pAMca che, temAM vAcanAcArya tathA cAra anucArio che, e sarve nitya AMbila kare che. [ 50 ] e rIte cha mAsa lagI tapa karIne pachI teo cha mAsa lagI anuparihArika padamAM rahI tapa kare, ane anuparihArika heya, te parivArika padamAM cha mAsa lagI Ave. [1] e rIte pAcho cha mAsa lagI kalpasthita rahIne tapa kare. bAkInA anuparihArikapaNAne athavA kalpasthitapaNAne dhAraNa kare che. ( para ) e rIte bAra mAsa vItyA pachI kalpasthitane vAcanAcArya te paNa pUrvekta nyAye karI cha mAsa lagI parihArika tapa kare, ane bAkInA ATha anuparihArika te vaiyAvatyapaNuM kare, tathA vAcanAcAryapaNane kalpasthitapaNe Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 158 zrI dharma ratna prakaraNa ppasamattIi tayaM-jiNakappaM vA uviti gacchaM vA / paDivajjamANagA punnnikha jANe pavanaMti / 54 . jiNapAsapavanassa va-pAse taM purimapacchimANaM vA / hoi jiNANaM titthe-parihAravisuddhi caraNaM tu // 55 // niNakappiyA u duvihApANIpAyA paDiggahadharAya / pAuraNa mapAuraNA-ikvikkA te bhane duvihA // 56 // taveNa' mutteNa satteNa3-ematteNa baleNa ya5 / tulaNA paMcahA vRttA-jiNakappaM paDivajjao // 57 // chammAsieNa tavasA-suteNu kosao u kiMcUNe / dasapuce u jahanne-aDapuce navamavatthutiyaMra // 58 // sIhAibhayavimukko-aNavikkhaMto ya liiyasAhijja / AimasaMghayaNatie-pavaTTamANo5 bhave juggo // 59 // rahIne grahaNa kare che, eTale sAta vaiyAyakara thAya, ane eka vAcanA thAya che. 'aDhAra mAsane parivAra vizuddhika tapa che. tene janmathI trIza varSane hoya, te tatha pAyathI ogaNIza varSano hoya te svIkAre che, ane kalpa samApta thatAM te jinakalpi thAya che, athavA ga7mAM pAcho Ave che. ane enA karanArA khuda jinezvaranI pAse tene aMgIkAra kare che. ( 53-54-55 ]. che athavA te jinanA pAse jeNe lIdhuM hoya, tenA pAsethI aMgIkAra karAvAya che. te parivAra vizuddhi cAritra pahelA ane chellA tIrthaMkaranA vAre hoya che. (55) jinakalpi be prakAranA che- praNipAtra ane pAtradhArI. te darekanA pAchA be bheda che, pravaraNI ane aprAvaraNa. [ 56 ] jina kalpa aMgIkAra karatAM pAMca prakAranI tulanA karAya che, te e ke, tape karI, sUtre karI, sarve karI, ekatve karI, ane baLe karI. (57) tyAM tapathI te chaggAsI tapa kare, sUtre karI ukaSTapaNe kAMIka uNu daza pUrva, ane jaghanyathI ATha pUrva ane navamAnI traNa vastu jANe. (58) sarve karI te siMhAdikanA bhaya thakI rahita rahe, eka karI te bIjAnI sAhAyanI apekSA nahi rAkhe, ane baLe karI pahelA traNa saMgheNamAM vate heya, te jina kalpane yogya thAya che. (pa) Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 19 jiNakappiyA ya sAhU-ukkoseNaM tu ega vasahIe / sattaya havaMti kahamavi-ahiyA kaiyAci no hoti // 60 // mAsAI sattaMtA' paDhamA bipa8 taiya0 satta rAidiNA / ahraay|| egarAI12-bhikkhUpaDimANa cArasagaM // 61 // paDivajjai eyAo-saMghayaNadhiIjuo mahAsatto / paDimA u pAviyappA-sama guruNA aNunAo // 63 // gacchi ciya nimmAo-jA pubbA dasa bhave asaMpunA / navamassa taiya taiyavatthUhoi jahanno muyAbhigamo // 62 // vosahacattadeho-uvasaggasaho jaheva jiSakappI / esaNa abhiggahIyA-bhattaM ca alaMbaDaM tassa // 64 // gacchA viNikkhamittA-paDivajai mAsiyaM mahApaDimaM / datte ga bhoyaNassA-pApassa va tattha ega bhave // 65 // jatthatthamei sUrona tao ThANA paryapi saMcalai / tA egarAivAsI-egaM ca dugaM ca anAe // 66 // duhANa hatthimAINa-no bhaeNaM paryapi osiraha / : jinakalpi sAdhu eka vasatimAM utkRSTA sAta rahe, paNa tethI adhika kyAre paNa nAhi 29. [10] sAdhunI mA2 pratimA mApramANe che:- pahelI sAta bhAsA che. AThama, navamI, ane dazamI sAta ahorAtranI che. agIAramI eka ahorAtranI ane bAramI eka rAtanI che, emane saMgheNuM ane dhevALo bhAvitAtmA mahA satva heya, te rUDI rIte gurUnI anujJA laIne svIkAre che. [61-62 ] te jyAM lagI daza pUrva pUro nahi thayA hoya, tyAM sudhI gacchamAM nirmayI thaIne rahe, tene jaghanyathI navamA pUrvanI trIjI vastu jeTaluM zrata jJAna heya. (63) te zarIrane sarAvIne jinakalpinI mAphaka upasarga sahe che, tenI eSaNA abhigrahavALI hoya che, ane tenuM alepa bhakta hoya che. (64) - gacchathI nIkaLIne mAsika mahA pratimAne dhAraNa kare, tyAM bhojananI eka dAtI tathA pAnakanI paNa ekaja dAtI hoya. [ 65 ] ne jyAM sUrya Athame te sthAnathI eka paga paNa bhare nahi. je sthaLe te pratimA pratipanna che, evI khabara paDI jAya, tyAM eka rAta rahe, ane khabara na paDelI hoya, tyAM eka divasa ne be rAta rahe. [ 66 ] duSTa Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI dharma ratna prakaraNa emAi niyamasevI-viharei akhaMDio mAso // 67 // pacchA gaccha muveI-eva dumAsI timAsI jA satta / navaraM dattI vaTTai-jA sattau sattamAsIe // 68 // tatto ya aThamIyA-ahavA iha paDhama sattarAiMdI / tIi cauttha cauttheNa-pANaeNaM aha viseso // 69 // uttANaga pAsalI-nesajjIvA vi ThANa ThAittA / ghoruvasagge . sahae-divvAIe akaMpamaNo // 70 // doccA vi erisa cciya-lahiyA gAmAiyANa navaraM tu / ukkaDa lagaMDasAI-daMDAyayauddhalAI vA // 71 // tacceva erisa ciya-navaraM ThANaM tu tassa godohI / vIrAsaNa mahavAvIThAijjA aMbakhujjo vA // 72 // emeva ahorAI-chaThe bhattaM apANagaM navaraM / gAmanagarANa bahiyA-vaghAriya pANie ThANaM // 73 // emeva hAthI vagerenA bhayamAM eka DagaluM paNa pAcho na haThe ityAdika niyamane seva thako Akho mAsa vicare. ema dvimAsI, trimAsI, ema sAta mAsI lagInI sAta jANavI, te sAthe dAtI paNa darekamAM vadhatI jANavI. yAvata sAtamImAM sAta dAtI hoya, te bAda AThamI athavA ihAnA hisAbe pahelI pratimA sAta rAtanI heya, temAM thanuM tapa evIhAra ekAMtarI heya, tathA pUrva kahelI pratimAothI e vizeSa che ke, pAraNe AMbila kare. ( 67-68-69) te ucI pAMsaLIo vaDe paDIne athavA nivaghAnA sthAne rahIne divyAdika ghara upasargone aDaga manathI sahe che. (70 ) bIjI pratimA paNa evIja paNa te gAmanI bAhera ukuTuka Asane rahe, athavA vAMkAM lAkaDAM mAphaka sUto rahe, athavA daMDa mAphaka labe thaI paDI rahe, athavA ubho rahe. (71 ) trIjIpaNa evI ja che, paNa jyAM sthAna te godehi. kAsana, vIrAsana athavA AmrakubbAsana heya, eja rIte arAtrinI pratimA paNa jANavI. temAM pAnaka vagaranuM chaTha bhakta hoya, ane te gAmanagaranI bAhera vAgha vagere prANionI paDozamAM rahevAnuM hoya che, eja eka rAtri pratimA paNa samajavI, temAM AThama Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 161 egarAI-ahamabhatteNa ThANavAhirao / iisiipbbhaarge-annmisnynneggi / 74 | ___laMdi tti hoi kAlo-so puNa ukkosa majjhimajahanno / udaillakaro jA iha-sukkai so hoi hu jahanno // 75 // ukosa puvvakoDImajjha puNa hu~ta gaThANAI / ukkosa mahAlaMda-paNa rattaM ittha niddiSThaM // 76 // janhA u paMcarattaM-caraMti tamhA u huMta hAlaMdi / paMceva hoi gacche tesiM ukkosaparimANaM // 77 // jA cevaya jiNakappe-merA sAceva laMdiyANaMpi / nANattaM muNa mutte-bhikkhAe mAsakappe ya // 78 // * ahalaMdiyANa gacche-appaDibaddhANa jaha jiNANaM tu / navaraM kAla vi. seso-uDuvAse paNaga caumAse // 79 // gacche paDibaddhANaM-ahalaMdINaM puNo viseso yaM / jo tesi uggaho bhakatatapa hoya che, ane bAhera I-AbhAra pRthvImAM AMkhe malakArA mAryA sivAya eka najarathI joto rahI ubho rahe. (2-73-74 ) eTale kALa. te utkRSTa, madhyama ane javanya ema traNa bhede che, tyAM ja ghanya kALa te bhIMjele hAtha sUkAya, teTalI veLA jANavI. (75) utkRSTa kALa te koDa pUrva jANavA. madhyamanAM aneka sthAna thAya che, have IhAM utkRSTra yathAlaMdapaNuM pAMca rAtanuM kaheluM che. [ 76 ] je mATe pAMca rAta lagI A kalpa pALe che, te mATe te yathAlaMda kahevAya che, teo gacchamAM utkRSTa pAMca ja heya. (77) je maryAdA jinaka95mAM che, te ja maryAdA yathAlaMda kalpavALAnI jANavI, phakta sUtramAM, bhikSAmAM ane mAsaka5mAM taphAvata hoya che. [ 74 ] gacchamAM apratibaddha yathAlaMdAnI caryAdA paNa jinakalpInI mAphakaja che. phakta kALamAM vizeSa che, te e ke RtuvAsa ca hoya che, ane comAsuM hoya che. (78 ) gaccha pratibaddha yathAlaMdiono A vizeSa che ke, je temane avagraha hoya che, 21 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. kira - so AyariyANa AbhavaH || 80 || egavasahIi paNagaM - chabvIhIo kuti gAmaMmi / divase divase annaM aDaMti vIhiM tu niyameNa // 81 // paribaddhA iyare viya-ikikA te jiNAya therA ya / atthassuyadesaMmIasamace tesi paDibaMdhA // 82 // lagAinu dUrete to paDivajjicu vittavAhiThiyA / giNhati jaM na gahiyaM tatthaya gaMtUna Ayario // 83 // tesiM pa payacchai - khittaM iMtANa tesimo doso | vaMdaMva mayaMte homi ya hor parivAo || 84 || 162 na tarijja jaiya gaMtuM - Ayario tAhieya so ceva / aMtarapalli paDivasabha - gAmavahi annavasahiM vA // 85 // tIe ya aparibhoge-te vaMdate na vaMdae sou / taM dhittu mapaDibaddhA - tao jahicchAI viharati // 86 // jiNakappiyA va tahiyaM kiMpi cigicchaM nameva kAriti / te AcAyAnA paNa gaNAya che. [ 80 ] te eka vasatimAM pAMca rahyA hoya, te gAmamAM cha pADA kare, ane niyamA dararAja judA judA pADAmAM bhikSArthe jAya. ( 81 ) pratibaddha ane apratibaddha e darekanA pAchA be bheda che:--jinakalpI ane sthavirakalpI. tyAM arthavruta deze karIne asamApta hoya, tyAM sudhI gaccha pratibaddhapaNe rahe, te pratibaddha jANavA. [82] tyAM lagnAdi karIne lAMbA AvatA hAya to, te yathAla da phalpane tarataja grahaNa karI kSetranI khAhera rahI je nahi lIdheluM zruta hoya, te grahaNa kare te e rIte ke, tyAM AcAryaM jaine temane pada ApI Ave. bAkI te kSetramAM Ave to A doSa lAge che ke, teo na vAMde, ane AcArya temane vAMde eTale leAkamAM nidA thAya. [ 83-84 ] te AcArya AvI zake tema na hoya te, te yathAladaja vaccenI pallimAM, paDA zamAM, ke gAmanI bahAra bIjI vasatimAM Ave. [85] te vasatinA aparibhegamAM, te vAMde paNa AcArya na vAMde. e rIte zruta grahaNa karIne pachI tee apratibaddha thai IcchA pramANe vicare. [ 86 ] te jinakalpI hAya te, kAMi paNa cikitsA karAve nahi. zarI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 163 nippaDikammasarIrA-acchimalaMpihu na avaNiMti // 87 // therANaM nANattaM-ataraMtaM appiNati gacchassa / te tassa phAsueNaM-kariti savvapi parikammaM // 88 // ikkikka paDiggahagA-sappAuraNA havaMti therAu / je puNa siM jiNakappe-bhayae siM vatthapAyAi // 89 // , gaNamANao jahannA-tinni gaNa sayaggaso u ukkosA / purisapamANe panarasa-sahassaso ceva ukkosA // 90 // paDivajamANagAvA ikkAi havija UNapakkhevi / hoti jahannA ee-sayaggaso ceva ukkosA // 91 // punca paDivanagANavi-ukkosa jahannao parImANaM / koDipuhuttaM bhaNiyaM-muNINa hAlaMdiyANaM tu // 92 // paMcavi ime pahANA-annunnAniMdayANa sAhUNaM / annukkarisa visUiya-vivajayANaM jao bhaNiyaM // 93 // jovi duvatthativatyo-egeNa acelao va saMtharai / naya te dUsiMti paraM-savveviya te jiNANAe // 94 // ranuM kaMI paNa pratikarma kare nahIM, ane AMkhanuM maLa paNa utAre nahi. [ 87 ] sthavirakalpi hoya, te eTale vizeSa che ke, aNu sahI zakatAne gacchamAM sepe che, ane te ga7vALA, tenI prAzuka upAyothI saghaLI cikitsA kare che. [ 88 ] sthavira kalpi hoya, te jeTalA pAtravALA hoya, teTalA prAvaraNavALA hoya che, ane jeo emAM jinakapi hoya, temanAM vastrapAmA mana choya che. [ 88 ] ganA mAnamAM jaghanyathI traNa ga7 heya, utkRSTa se gaccha hoya. purUSanA pramANamAM utkRSTa paMdara hajAra hoya. [ 80 ] pratipadyamAnanA hisAbe ochAmAM ochA jaghanyathI eka haya, ane utkRSTA eka se hoya. [ 91 ] pUrva pratipanna yathAlaMda munio utkRSTa, ane jaghanyapaNe be kroDathI navakroDa sudhI hoya. [ ra ] A rIte pAMca prakAranA kalpavALA munio ane anya aniMdaka ane bIjAnA utkarSanI vicikAthI rahita sAdhu janamAM pradhAna gaNAya che. je mATe kaheluM che ke, je be vastra rAkhe, traNa rAkhe, eka rAkhe ke, vastra vagaraja nabhAve, te eka bIjAne pUche nahi, kemake te sarve jinAdne manusarIna patteM cha. [83-84 ] Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI dharma ratna prakaraNa, ittha kira therakappo-nicco janhA imaMbhi nippannA / sesANa huMti joggA-titthaM ca imaNa nivdhahai // 95 // dubala saMghayaNANaM-esacciya vaTTamANapurisANaM / ucio kappo tamhA-eyaMmi havija ujjutto // 96 // iya viviha juttisAraM-paMnavio sariNA tahavi eso / gADhAbhimANavasao-paDibhaNiuM eva mADhatto // 97 // jai tAva maMdasattA-tubbhe muhalaMpaDA na ujjamaha / saisAmatthe kimahaM-pamAyasIlo havissAmi ? // 98 // iya japato bahuhA-vArijjatovi chuTTavasahiMto / paDivannanaggabhAvo-sivabhUI niggao sahasA // 99 // neheNa ya pavvaiyA-lahubhaiNI tassa uttarA nAma / taM vacaMtaM daTuM ciMtai maha bhAuNA nUNaM // 100 // eeNa pagAreNaM-diTho paraloya sAhaNovAo / iya ciMtiya saMcaliyA-taheva sAnaggI tassa // 101 // lajjAkari tti kAuM-vesAe sADiyA niyatthA se / ta maNicchaMti emAM sthavirakalpa che, te nitya che. kemake emAM taiyAra thaIne zeSa kalpane yogya thAya che, temaja tIrtha paNa enA vaDeja cAle che. ( 5 ) Aja kAla vartatA durbaLa saMgheNavALA purUSane eja kalpa ucita che, mATe emAM ughukta rahevuM. [ 96 ] A rIte aneka yuktiothI AcArya samajAvyA chatAM gADha abhimAnanA vaza karIne A rIte javAba ApavA lAgyuM ke, tame maMda satvavALA, ane sukhalaMpaTa hoIne je ke udyama nathI karatA, chatAM huM sAmarthyavAna chatAM zA mATe pramAdazIla thAuM ? [ 87-88 ] A rIte jela thaka, ane chuTe paDatAM ghaNA prakAre nivA thake paNa nagnapaNuM dhAraNa karIne zivabhUti jhaTa daIne chuTo paDyo. [ 99 ] tenI uttarA nAme nAnI bahena hatI, te tenA snehathI pravajita thayelI hatI, te tene jAte joIne vicAravA lAgI ke, mArA bhAIe nakkI A prakAre paraleka sudhAravAnA upAya dIThe lAge che, ema ciMtavIne te paNa tenAja mAphaka nagna thaIne tenI pAchaLa cAlI. (100-101 ) tyAre te lajave che, ema vicArIne vezyAe tenA upara sADI melI, tene aNaicchatI joine bhAIe kahyuM ke, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 165 daLUNa-bhAuNA sA imaM bhaNiyA // 102 // devayadina evaM-mA muMcanu suyaNu sADiyaM egaM / iya egasADiyattaM-saMjAyaM tassa ajjANaM // 103 // evaM so mohaMdho-AraMbheUNa kakRNuDhANaM / jAo micchAdiTThI-duggai dohaggabhAgI ya / 104 // tathAcAgamaHUhAe pannata-boDiya sivabhUiuttarAhi imaM / micchAdasaNa miNamorahavIrapure samuppannaM // 105 // azakyAnuSTAne suvahuzivabhUtihatamatiHpravRttiM kurvANaH samajani bhave duHkhabhavanaM / iti jJAtvA samyak sapadi parihatyAgrahamimaM- . sadA zakyAraMbhaM kuruta yatayo nirmaladhiyaH // 106 // // iti zivabhUtikathA // (cha) he sutanu ! devatAe ApelI A eka sADIne tuM mUkamAM. e rIte tenI A eka sADIvALI thaI. ( 102-103 ) e rIte te mehathI aMdha thaele zivabhUti kaTTAnuSThAna dhyAna bhiyyATi tathA durgati, ane hAmAyano lAgimo thayo. [ 104 ] je mATe AgamamAM kahevuM che ke, boTika zivabhUti, ane uttarAe pitAnI uhA ( mItikalpita vicAraNA) thI prarUpeluM A mithyAdarzana thavIrapuramAM paheluM utpanna thayuM. [ 105 ] A rIte azakyAnuSThAnamAM durmati zivabhUti ghaNI pravRtti karIne duHkhI thayo. ema rUDI rIte jANIne Agrahane jhaTa choDI daIne hamezAM he nirmaLa buddhivAn yatio ! tame A zakyAraMbha 322. [ 106 ] A rIte zivabhUtinI kathA che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa . mahAmohatAcAsya gurAvavajJAbudhdhyAtmAnamunnamAyituM pravRttatvAt dRSTavyA.-gurvAjJayA zAsanonnatikAriNo labdhikhyAtinirapekSasya sAdhoradhikatapaHkarmAtApanAdikaraNaM ca vIryAcArArAdhanarUpatvAd guNakarameveti. ityuktaM zakyAnuSThAnAraMbharUpaM paMcamaM bhAvasAdhorliMga-midAnI SaSTaM guNAnurAgamAha. [ pUrNa ] jAyai guNesu rAgo-suddhacarittassa niyamao pavaro / pariharai tao dose-guNagaNamAlinnasaMjaNae // 120 // . [ ] jAyate saMpadyate guNeSuvaya5 samaNadhamma10 saMjama17-yAvaccaM10 ca bNbhguttiio| zivabhUtine mahAmUDha eTalA mATe jANe ke, te gurUmAM avasAbuddhi rAkhI pitAne uce batAvavA pravRtta thaze. bAkI gurUnI AjJAe zAsananI unnati karanAra, ane labdhi ke khyAtinI apekSA nahIM rAkhanAra sAdhunuM adhika tapakarma tathA AtApanAdikanuM karavuM, te te vIcAranI ArAdhanA rUpe heIne phAyadAkAraka thAya che. A rIte zakayAnuSThAnAraMbharUpa bhAva sAdhunuM pAMcamuM liMga kahyuM. have guNanu. rAga rUpa chaThuM liMga kahe che mULane artha. zuddha cAritravALAne guNamAM niyamA vara rAga thAya che, tethI te guNene malina karanAra deSane tyAga kare che. (12) TakAne artha guNomAM eTale pAMca mahAvata, dazavidhayatidharma, sattara saMcama, dazavidha vaiyAvacca, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 167. nANAitiyaM tava 12 koha-niggahA iya caraNa meyaM // 1 // piMDavisohI4 samiI5-bhAvaNa12 paDimAu12 iMdiyanirohA5 / paDilehakara5 guttIo3-abhiggahA4 ceva karaNaM tu // 2 // ityAgamaprarUpiteSu mUlaguNottaraguNasaMjJiteSu rAgaH pratibaMdhaH zuddhacAritrasya niSkalaMkasaMyamasya niyamato'vazyaMbhAvena pravaraH pradhAno na mithyAitibhAvaH-pariharativarjayati tatastasmAdguNAnurAgAdoSAn duSTavyApArAn, kiMviziSTAn ? guNagaNamAlinyasaMjanakAnajJAnAdInAmazuddhihetUn bhAvasAdhuriti. guNAnurAgasyaiva liMgamAha | a8 I guNalesaMpi pasaMsai-guruguNa buddhIi paragayaM eso / dosalaveNavi niyayaM-guNanivahaM nigguNaM gaNai // 121 // navavidha brahmacaryanI gupti, jJAna darzana cAritra, bAra prakAranuM tapa cAra krodhAdika kaSAyane nigraha e rItanI caraNa sattari che. tathA- cAra prakAranI piMDa vizuddhi, pAMca samitI, bAra bhAvanA, bAra pratimA, pAMca Idrine nirodha, pacIza paDalehaNa, traNa gupti, ane cAra jAtanA abhigraha e karaNasattarI che AgamamAM varNavelA mULa guNa ane uttara guNomAM rAga eTale pratibaMdha [ prIti ] zuddha e rIte cAritravALA purUSane niyamo pravara eTale pradhAna heya. nahi ke, upara TapakAMne juTho rAga heya, te guNAnurAgathI te bhAva sAdhu jJAnAdika guNene malina karanAra deSane eTale duSTa vyApArone parihare che, eTale varje che. guNAnurAganuM ja liMga batAve che - maLane artha. paramAM rahelA leza guNane paNa mahAna guNanI buddhie te prazaMse che, ane lava jeTalA deSavaDe potAnA guNane nirguNa gaNe che. [ 121 ] Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. ( 2 ) guNalezama-pyAstAM mahIyAMsaM guNamityaperarthaH-prazaMsati zlAghate paragatamanyasatkameSa bhAvasAdhu,- ruttamaprakRtitvAnmahatopi doSAnutsRjya svalpamapi paragataM guNaM pazyati, kuthitakRSNazArameyazarIre sitadaMtapaMkti puruSottamabatH-tathA doSalavenApyasapramAdaskhalitenApi nijakamAtmIyaM guNanivahaM guNakalApaM nirguNamasAraM gaNayati kalpayati dhiGamA pramAdazIlamiti bhAvanayA prakRto bhAvayati,- krnnsthaapitvismRtshuNtthiikhNddaapziparApUrvathAvagrahamati. puNararataM punarevaM. asthi suraThAvisae-bAravaI nAma puravarI rammA / kaMcaNamaNimayamaMdira-pAyArA dhaNayanimmaviyA // 1 // tatyaya harikulanahacala-harigaMko arisamUhamayamahaNo / mahumahaNo nAma nivo-dAhiNabharahaddharajjadharo TIkAne artha. e eTale bhAva sAdhu pagata eTale bIjAnA guNa, lezane paNa moTo guNa te dUra rahe-prazaMse che, vakhANe che- matalaba ke te uttama svabhAvavALa hovAthI moTA dene choDIne pArakA thaDA guNane paNa joI zake che- kALA kUtarAnA saDela zarIramAM dhoLA dAMtanI paMktine vakhANanAra zrIkRSNa mAphaka. vaLI te doSanA lavathI karIne paNa eTale pramAdanA kAraNe thaelI thoDI bhUlavaDe karIne paNa potAnA guNa samUhane nirguNa eTale asAra gaNe che- eTale ke huM ke pramAdazILa chuM, evI bhAvanAvaDe potAne dhikAre che. kAnapara rAkhelA suMThanA kaTakAne visaranAra chellA pUrvadhara zrI svAmi mAphaka. purUSottama ( zrIkRSNa)nuM caritra A pramANe che. seraTha dezamAM dvAravatI nAme manahara nagarI che ke, je senA ane maNimaya maMdira tathA kaTavALI che, ane dhanada [ kubera nI banAvelI che. ( 1 ) tyAM harikuLa (yAdava vaMza) rUpa nabhastaLamAM caMdramA samAna ane duzmananA madane utAranAra Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sA. 169, // 2 // tattha kayAvihu vihuNiya-aighaNaghaNaghAikammapanbhAro / duriyadumadalaNanemI-ariTThanemI samosario // 3 // sirirevayagirisaMTThiya-ujjANe naMdaNaMbhi ramaNIe / suraraiyasamosaraNe-uvaviTTho desaNaM kAuM // 4 // tatto niuttapurisA-jiNaAgamaNaM suNevi hiTThamaNo / calio bharahaddharvaI-vaMdaNaheuM jiNidassa // 5 // caliyA teNa samANaM-dasavi dasArA samuddavijayAI / tahaceva mahAvIrA-paMcavi baladevapAmukkhA // 6 // solasa rAyasahassA-saMcaliyA uggaseNanivapamuhA / igavIsasahassA-vIraseNapamuhANa vIrAga // 7 // dudaMtakumArANaM-saTThisahassANa saMghapamuhA. NaM / pajjunnappamuhAo-aThThaTTakumArakoDIo // 8 // chappannaM ca sahassA-mahaseNappamuhabalavagANaMpi / annAvi siTThimAI-nAgaralogo aNegaviho // 9 // madhubhayana [ zrI 025 ] nAme dakSiNa matAIno 20 gal. [ 2 ] me veNA mati AkarA ghAti karmane teDanAra, ane duritarUpa jhADane bhAMgavA paDAnI dhArA samAna ariSTa nemi bhagavAna sasa. [3] te zrI revatagiri upara rahelA naMdana nAmanA ramaNIya udyAnamAM devoe racelA samavasaraNamAM dezanA ApavA mATe birAjamAna thayA. (4) tyAre khabara ApavA rekelA mANasa mAraphata jinezvara padhAryA sAMbhaLI, harSita thaine bharatAddha pati temane vAMdavA cAlyo. [ pa ] tenA sAthe samudravijaya vagere daza dazArDa temaja baLadeva pramukha pAMca mahAvIra (meTA baLavAna ) cAlatA thayA. [6] vaLI ugrasena vagere soLa hajAra rAjAo, tathA vIrasena pramukha ekavIza hajAra zuravIra sulI yAsatA thayA. [7] tema0 sAMpa prabhu5 sA // 2 duhIta [ me525|| ] a. mAra tathA pradhumra pramukha sADI traNa kroDa kumAre cAlatA thayA. ( 8 ) vaLI mahAsena pramukha chappana hajAra baLavAne tathA bIjA aneka zeTha zAhukAra vagere nAgarika leke nANI 57yA. (4) Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI dharma ratna prakaraNa itto sohammavaI-viNhumaNaM ohiNA muNeUNa | gADhaM harisiyahiyo-sahAgao bhaNai niyaamare // 10 // haMho picchaha picchaha-ee kirakesavA mhaabhaagaa| guruguNabuddhIi niyaMti-paragayaM guNalapi sayA // 11 // sisuNo iva khalu pahuNo-jahataha jaMpati iya viciMteuM / sigya parikkhaNatthaM-ego amaro iI patto // 12 // osaraNagamaNamaggegayIyaM paramadurahigaMdhahUM / vihasipamuhasiyadaMtaM-egaM sANaM viuvyei // 13 // taggaMdheNa bhijUyaM-sindhra sayalaMpi anno huttaM / daDhapihiyavayaNanAsA-uDaM phuDaM gaMtumAraddhaM // 14 // . kaNho puNa vaccaMto-teNeva paheNa dachu taM sANaM / paraguNalesaggahaNami-lAlaso jaMpae evaM // 15 // eyassa kasiNasANassa-ANaNe sevadaMtaghaNapatI / esA maragayathAle-muttAmAleva kaha sahai // 16 // iya nAuM haricariya-kahavi na dosaM vayaMti sappurisA / so jAyapacca evAmAM sadharma I avadhi jJAnathI viSNunuM mana jANIne bahu harSa pAmI sabhAmAM potAnA devone kahevA lAge ke, A mahAbhAga vAsudeva parAyA lava jeTalA guNane paNa meTA guNanI buddhithI juve che. (10-11 ) tyAre eka devatAe vicAryuM ke, bALakanI mAphaka prabhuo [ moTAo ] paNa jema tema bole che. ema vicArI tenI parIkSA karavA, te ahIM Avyo. [ 12 ] teNe samavasaraNamAM javAnA mArgamAM ati durgadhi dAMta khullA karI raheluM mareluM kUtaruM viluvyuM. [ 17 ] tenI gadhathI muMjhAIne saghaLuM sainya paDakhe thaIne, tathA moTuM ane nAka barAbara DhAMkIne cAlavA lAgyuM. (14) paraMtu zrIkRSNa te teja mArge cAlIne pAyA guNanA lezane paNa grahaNa karavAmAM lAlasa hovAthI A rIte kahevA lAgyA ke, A kALA kutarAnA moDhAmAM dhoLA dAMtanI hAra jANe marakata maNinA thALamAM matIonI mALA paDI hoya tevI zobhe che. [15-16] A rIte zrIkRSNanuM caritra [ AyaraNa ] joIne te devatAne "sahu kadApi doSa bolatA nathI. " ema ide kahelAM vacanamAM khAtarI AvyAthI teNe potAnuM rUpa pragaTa karyuM. (17) Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 17ii o suravaiMmi, payaDei niyarUvaM // 17 // paraguNagahaNapahANaM-bahuso thuNiuM hariM sabahumANaM / asivopasamaNabheri ca-dAu amaro gao sagaM // 18 // tatto kaNho patto-osaraNe jimavaraM namiya vihiNA / uciyahANe nisiyai-iya sAmI kahai dhammakahaM // 19 // bho bhaviyA bhavagahaNe-dulahaM kahakahavi lahiya saMpattaM / tassa vimuddhinimittaM-saMtaguNapasaMsaNaM kuNaha // 20 // jaha sayalatattavisayAaruI saMmattanAsigA bhnniyaa| taha saMtaguNANuvavUhaNA vi aiyArasaMjaNaNI // 21 // jai saMtAvi nahu guNA-pasaMsaNaM pAuNaMti sattANaM / to bahukilesasajANa-tANa ko AyaraM kujjA // 22 // tA nANAIvisae-guNalesaM jattha jattiyaM pAse / saMmattaMgaM avagamma-tatya saMsijja tAvaiyaM // 23 // jo puNamaccharavasao-pamAyo vA guNe na sNsijjaa| saMtevi so duhAI-pAvai bhavadeva sUri vva // 24 // bAda parAyA guNane grahaNa karavA tatpara zrIkRSNane bahu mAnapUrvaka vAraMvAra vakhANIne tathA azivane upazamAvanAra berI, tene ApIne te devatA svarge pahoMcyA. [ 18 ] te pachI zrIkRSNa samavasaraNamAM AvI vidhipUrvaka jinane namIne ucita sthAne be, tyAre bhagavAne A rIte dharma kathA kahevA mAMDI. [ 18 ] he bhavya ! A bhavarUpa aTavImAM durlabha samyakatvane jema tema karI pAmIne tenI vizuddhinA mATe chatA guNonI prazaMsA kare. [ 20 ] jema saghaLA tomAM arUci te samyakatvane nAza karanArI che, tema chatA guNonI prazaMsA nahi karavI, te temAM aticAra lagADanArI che. [ 21 ] je nA chatA guNa paNa prazaMsAya nahi, te pachI bahu kalezathI sadhAtA guNamAM keNa Adara karaze ? (22) mATe jJAnAdikanI bAbatamAM jyAM jeTalA guNuza dekhAya, tene samyakatvanuM aMga mAnIne teTalAnI paNa prazaMsA karavI. (23) kAraNa ke, je maccharanA lIdhe, athavA pramAdanA vazathI chatA guNone paNa nahi ase, te sapanasarinI bhA54 : pAme . (24) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI dharma ratna prakaraNa. pucchai ya harI bhayavaM-bhavadevo nAma esa ko sUri / bhaNai pahU iha bharahe-Asi purA esa muNinAho // 25 // buddhIi suragurusamo navara caraNami IsisiDhilamaNo / tassayaego sIso-nAmeNaM baMdhudattu tti // 26 // so puNa nimmalacaraNo-muhumamaI vAyaladdhi saMpanno / tatkAgamesu kusalo-amaccharillo viNio ya // 27 // to tassa pAyamUle-- jiNasamayaviyakkhaNA samaNasaMghA / satthaviyahAsaDhAvi-viNayapavaNA kayaMjaliNo // 28 // nisugaMti jiNiMdAgama-muvauttamaNA tahatti japaMtA / pakuNaMti ya bahumANaM-pavittacArittajuttu tti // 29 // to bhavadevo mUrI-maccharabhario viciMtae hiyae / maM muttu ime muddhA-ki eyaM pajjuvAsaMti ? 30 // ahavA muddhA muNiNo-gihiNo va ime kuNaMtu jaMkiMpi / esa uNa kIsa sIso-tahA mae dikkhio vi phuDa ? // 31 // taha bahusuo mai ciya-kaovi taha guruguNesu Tha zrIkRSNa pUchayuM ke, bhagavAna ! bhavadeva nAme koNa AcArya hatA? bhagavAna bolyA ke, A bhAratamAM pUrve bhavadeva nAme eka AcArya hatA. [ 25 ] te buddhithI bRhaspati samAna hatuM, paNa cAritramAM lagAra DhIlAM manavALo hato, tene eka baMdhudatta nAme ziSya ha, nirmaLa cAritravAna, sUkSma buddhivALo, vAdalabdhi saMpanna, tarka tathA AgamamAM kuzaLa, bhatsa2 2hita ane vinIta to. [ 26-27 ] te tenI pAse lina samayanA // zramaNe tathA zAstramAM kuzaLa zrAvake vinayapUrvaka hAtha joDI upaga rAkhIne jinAgama sAMbhaLatA, ane tene tahata karI mAnatA, tathA tene cAritravAna gaNIne tenuM bahu mAna 12tA. ( 28-28) - tyAre bhavadevasUri matsare bharAIne hadayamAM ciMtavavA lAgyo, mane choDIne A mu ene kAM seve che? [ 30 ] athavA A munio ane zrAvake te bhoLA che, mATe game te kaze, paNa A cele mAre muDela hoI Ama kema kare che? ( 31 ) meMja ene bahuzrata karyo che, ane meMja ene mATe guNomAM sthApita karyo che, chatA mane Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 173 viovi / maM avagaNiuM evaM-caTTaI parisAi bheyaMmi // 32 // naranAhami niyaMte-na chattabhaMgo havei, esovi / eeNa aNajjeNaM-manne Na suo jaNapavAo // 33 // jai saMpai vArijjai-imo mae dhammakahaNamAIyaM / to macchari tti logo-muddho maM mannae esa // 34 // tA kAu uveha ciya-imami mUDhami iNhi maha uciyA / iya jA maccharapunno-so mUrI gamai kavi diNe // 35 // tA pADali puranayarA saMghAeseNa tassapAsaMmi / patto muNisaMghADo-muNIhi abbhu. Dio sovi // 36 // atha tasyayatipati-janasya' kRtvA yathocita sarva / munizRMgATaka evaM-saMghAdeza nyavIvidata // 37 // prajJAvajJAtaguru-vidurAkhyo vyaktaliMgikastatra / svairaM vijahAra ciraM-padarzanaviplutiM kurvan // 38 // tathAhi avagaNane A rIte judI parvadA bhare che ! [ 32 ] " rAjA jIvatAM chatAM tenA chatrane mana thAya. " 20 vatane 59 ghAI chu, te anArye sAmA nathI. ( 33 ) have je hamaNAM ene huM dharma kathA vagerethI aTakAvuM te A mugdha leke mane matsarI bhAnI mese. ( 34 ) | mATe A mUDha ziSya tarapha mAre hAla ulAja karavI ucita che, ema vicArI te AcArya matsarathI bhareluM rahI, keTalAka divasa pasAra karavA lAge. (35) evAmAM pATalipura nagarathI saMghanI AjJAe tenI pAse eka munino saMghADo Avyo, eTale munioe ubhA thaI tene mAna ApyuM. ( 36 ) have te saMghADAe te AcArya tathA cationuM saghaLuM ucita sAcavIne A rIte saMghano Adeza jaNAvyuM ke, [ 37 ] tyAM prajJAthI brahaspatine paNa halako pADanAra vidura nAmano avyaktali gI cha darzanane teDIne yathecchapaNe tyAM lAMbA vakhatathI vicaratA rahyA che. [ 38 ] te bhArIte : Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. kANAdA namadAn praNaSTadhiSaNAdhikyAn bahUn gautamAna - zAkyAn tarkavacovicAravimukhAn sAMkhyAnasaMkhyAnapi / kaulAn bhraSTavAn nirastayazaso mImAMsakAn vyaMsakAn kurvan vAraNavadvizaMkamacarat sarvatra garvoddharaH // 39 // saMprati jainamunIMdraiH sArddhaM sparddhA cikIrSate duSTaH / tadarzana kRtyamidaM karttu taMtreta laghu yUyaM // 40 // iya souM so sUrIjA calio pADalIpurAbhimuhaM / patrayaNapabhAvaNatthaM - tA jAyA abhimuha chIyA // 41 // vAmA khemA, lAbhaMmi dAhiNA pacchimA niyattei / chIyA nUNa mabhimuddA - kapi kajjaM viNAsei // 42 // iya ciMtiUNa sUrI - vihArakaraNAu uvarao sahasA / to bhaNiyaM AgaMtu muNi saMghADeNa vayaNa miNaM // 43 // jara tumhANa vihArosaurNaabhAvAu tattha nahu jAo / tA baMdhudattasAhuM - lahu pesaha vAyalaliM // 44 // to sUriNA bahuviha vicitiuM saMvisajjio tattha / 194 , teNe kaNAdanA matane mAnanArAone mada utArI nAMkhyA che, gAtamanA matane mAna rAe ghaNAkAne akkalanA vheramAM echA karI dIdhA che, Adezane tarkanA vicArathI vegaLA kayA che, sAMkhyAne saMkhyAhIna banAvyA che, kAlene nabaLA jADayA che, tathA mImAMsakAnA yazane toDI bAyalA banAvyA che, ema te niHzaMka thaine garve caDI, sadhaLA sthaLe prate rahetA hatA. [ 39 ] paNa hamaNAM duSTa jaina muni sAthe bAtha bhIDavA cAhe che, mATe A darzananuM kAma karavA tame jaladI tyAM padhAro. ( 40 ) ema sAMbhaLIne te AcArya pravacananI prabhAvanA karavA pATalIpura taraph ravAnA thayA, tevAmAM tenA sAme chIka , thai. [ 41 ] ( chIkanA mATe evuM kathana che ke, ) DAbI chIka thAya te kSemakAraka che, jamaNI thAya te paNa lAbhakArI che, pachavADe thAya te pAchu vALe, ane sAme thAya te te nakkI karelA kAmane paNa bagADe che. [ 42 ] ema ciMtavIne te AcArya vihAra karatAM jhaTa aTakI gayA, tyAre AvelA sadhADAe A rIte kahyuM ke, jo zakuna sArAM na thavAthI tame tyAM nathI padhArI zakatA, te vAbdhi sapanna adatta sAdhune tyAM mokalAvA. [ 44 ] Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 175 patto thobadiNehi-susauNa parivuDiucchAho // 45 // diTTho tattha nariMdo-kayA painnA imA dubehipi / jo jeNa nUNa jippai-sa tassa sIso haveu ti // 46 // to baMdhudattamuNigA-siyavAyavisuddhabuddhivihaveNa / bahuvayaNavitthareNaM-vAyami parAjio viduro // 47 // ladaM ca vinayapattaM-viduro pavvAvio tayA ceva / vihasiyamuhakamaleNaM-pasaMsio sayalasaMgheNa // 48 // viduraviNeyasameo-paepae bahujaNeNa thuvvNto| to baMdhudattasAhU-patto niyamUripAsAMme // 49 // teNa puNa maccharavasA na maNAgaMpihu pasaMsio esa / naya diTTho sasiNehaM-Alavio saharisaM neva // 50 // hA jai guruNovi maena raMjiyA maMdabuddhikalieNa / tA sesANa guNANaM-samajjaNeNaM havau majjha // 51 // iya ciMtAulacitto-hiyayaMmi vahatao mahAkheyaM / tappabhii baMdhudatto-jAo guNaajjaNe vimuho // 52 // tyAre AcAryo ghaNo vicAra karIne tene tyAM mokalAvyo have tene sArAM zakuna thayAM, tethI te vadhatA utsAhe thoDA divasamAM tyAM AvI pahoMcyA. (45) teNe tyAM rAjAnI mulAkAta karI, bAda be jaNAe evI pratijJA karI ke, je hAre teNe jItanAranA ziSya thavuM. [ 46 ] bAda baMdhudatta munie syAdvAdathI vizuddha thaelI buddhinA jorathI bahuvacananA vistArathI vidurane vAdamAM jItI lIdho. [ 47 ] tene vijaya patra maLe, ane teja veLA vidurane pravajyA ApI, eTale vikasita mukha kamaLathI sakaLa saMdha tenI prazaMsA karavA lAge. ( 48 ] bAda te vidura ziSyane sAthe laI, pagale pagale bahu janothI vakhaNa thakI pitAnA gurU pAse Avyo. [ 49 ] paNa te gurUe matsaranA lIdhe tenI lagAre prazaMsA na karI, ane snehapUrvaka tenA tarapha draSTi paNa na karI, tathA hapUrvaka tene bolAvyo paNa nahi. [ 50 ] tyAre te vicAravA lAgyuM ke, hAya hAya ! mArA jevA maMda buddhie gurUne paNa rAjI na karyo, te have bIjA guNa upArjana karavAnuM mAre zuM kAma che ? [ 51 ] ema ciMtavIne hadayamAM mahA kheda dharI, te divasathI mAMDIne te badhudatta vadhatA guNa upArjana karavAmAM vimukha thaI rahyA. [ para ! Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrIdharbha ratna 5:291. - - akayaniyadosasuddhI-bhavadeva muNIsarovi mariUNa / payaDa bahukibisesuM-kicisietuM suro jAo // 53 // tayaNu daridiyadiyanaMdaNo ya so mUyao samuppanno / kahakahavi lahiya bohiM-kAu tavaM samga maNupatto / / 54 // iya sou kaNhapamuhA-loyA bhavadevamUriNo cariyaM / jAyA pamuiya hiyayA-paraguNa gahaNikatallitthA // 55 // bhujjo mujjo nemi-paNamiya pattA saesu ThANesu / samaNagaNasaMparibuDo-viharai annattha sAmIvi // 56 // iti sphuradoSalatAlavitraMnizamya viSNo ruciraM caritraM / duSkarmanIraughabhidAnidAghaMsusAdhavo dhatta guNAnurAgaM // 57 // // iti puruSottamacaritraM // bAda bhavadevasUri pitAnA devanI zuddhi karyA vinA marIne pragaTa rIte bahu pApavALa dekhAte kilviSika deva thayA. [ 53 ] tyAra bAda te eka daridra brAhmaNane muMge putra tha, bAda jema tema karI bodhi pAmI, tapa karIne svarge gaye. (54) ema bhavadevasUranuM caritra sAMbhaLIne kRSNa vagere leka harSita thaI, pArakA guNa grahaNa karavAmAM tatpara thayA. [ pa pa ] teo pharI pharIne neminAtha bhagavAnane namIne pitApitAnA sthAnake gayA, ane bhagavAna paNa zramaNagaNanI sAthe anya sthaLe vicaravA lAgyA. (56) A rIte uMce caDatI doSalatAne kApavA dAtaraDA samAna zrIkRSNanA manahara caritrane sAMbhaLIne he susAdhuo ! tame duSkarmarUpa pANIne cusavA unALA samAna guNAnurAgane dhAraNa 31. [ 57 ] zata pu3pottama [ zrIgog ] nu yaritra cha, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 177 - zrIvajrasvAmicaritaM punaH prAyaH supratItatvAt dinakRtyaTIkAyo suprapaMcitatvAcaneha vitanyata iti. guNAnurAgasyaiva liMgAMtaramAha. (pUrva) pAlai saMpattaguNaM-guNadsaMge pamoya muvyahai / ujjamai bhAvasAraM-gurutara guNArayaNa lAbhatthI // 122 // (2 ) pAlayati rakSAta varddhayati ca-jananIva piyaputraM-saMprApta samyakarmakSayopazamalabdhaM guNaM jJAnadarzanacAritrAdirUpaM; tathA guNairAnyAnAM saMge zrI vajasvAminuM caritra prAye prasiddha che, tathA ame dinakRtyanI TIkAmAM varNavela che, tethI IhAM nathI kahetA. guNAnurAganAMja bIjAM liMga kahe che - | mULane artha. saMprApta thaelA guNane pALate rahe, adhika guNavAnane saMga thatAM pramoda pAme, ane bhAvapUrvaka udyama kare, kemake te bahu kimatI guNarUpI rannene meLavavA icchanAra hoya che. ( 12 ) TikAne artha. pALe eTale priya putrane tenI janetA jema rAkhe tathA vadhAre, tema rUDI rIte thaelAM karmanA kSaye pazamathI maLelA jJAna darzana cAritrAdi guNane sAcave tathA vadhAre. vaLI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI dharma ratna prakaraNa mIlake-ciramoSitasnigdhabaMdhusaMprayoga iva-pramodamAnaMdamutpAbalyena vahati - tathAastaaN saMmapaMkena-yanmano malinIkRtaM / / tanmedya nirmalIbhUtaM--sAdhusaMbaMdhavAriNA // 1 // pUrvapuNyataroraya-phalaM prAptaM mayAnaghaM / saMgenAsaMgacittAnAM sAdhUnAM guNadhAriNAM // 2 // tathA guNAnurAgAdevodyacchati prayatate bhAvasAraM sadbhAvasuMdaraM yathAbhavati dhyAnAdhyayanatapaHprabhRtikRtyeSviti gamyate. kimityata AhagurutarANi kSAyikabhAvabhAvitvAd yAni guNaratnAni kSAyikajJAnadarzanacAritrANi teSAM yo lAbhastadarthI tadabhilASavAM-stathAhi-bhavatyevodyamavatAmapUrvakaraNakSapakazreNikrameNa kevalajJAnAdisaMpAptiH-supratItametaditi. guNothI je Atya eTale bharapura hoya, temanA saMga eTale meLApamAM lAMbA vakhatapara paradeza gaelA havALA bhAine maLatAM jema AnaMda thAya, tema khuba AnaMda pAme. A rIte ke - asara purUSonA saMgarUpa paMkathI je meluM mana karyuM hatuM, te mAruM mana sAdhu purUSanA saMbaMdharUpa pANIthI Aja nirmaLa thayuM che. [ 1 ] asaMga cittavALA guNavAna sAdhujanenA saMgathI Aja huM pUrve pelA puNyarUpa tarUnuM uttama phaLa pAmyo chuM. (2) vaLI guNAnurAgathI ja te dhyAna, adhyayana, tapa, vagere kRtyomAM bhAvasAra thaine eTale sadubhAvapUrvaka ujamALa thAya che, eTale prayatna kare che. kemake te gurUtara eTale kSAyika bhAvathI thanArA hovAthI mahAna gaNAtAM guNa rana eTale kSAyika, jJAna, darzana, cAritra temanA lAbhane atha eTale abhilASI hoya che. je mATe udyama karanArAone apUrva karaNa ane kSepaka zreNInA krame karIne kevaLajJAna vagerAnI prApti thAya che, e vAta supratIta [ pAdharI ] je che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu ' 99 (mUlaM) sayaNutti va sIsa tti va-uvagAri tti va gaNivvau vva ti| paDibaMdhassa na heU-niyamA eyassa guNahINo // 123 // . ( TIkA.) svakIyo janaH svajana-iti zabdasta dasUcako-cA zabdaH samuccaye-isvatvaM prAkRtazailyA,-ziSyo vineya-iti vA zabdIpUrvavat,upakArI bhaktapAnadAnAdinA pUrvamupakRtavA-niti vA zabdauH prAgvat,gaNivbau batti ekagacchavAsI-tivAzabdau pUrvavadeva,-eteSAmekaikopi-mAyaH pratibaMdhakAraNaM bhava, yetasya punarguNAnurAgiNo niyamAnizcayena na naiva hetuAnamittamekopi bhavatyeteSAM,-kiMviziSTaH sanityAha-- guNahInonirguNaH, mULane artha evA guNAnurAgane sago, ziSya, upakArI, ke gacchavALe je kaI guNahIna heya, tenA para niyama pratibaMdha heta nathI. (123) An artha: svakIya jana te svajana che, ethI karIne IhAM iti zabda tenA prakAra batAve che, ane vA zabda samuccayALe che, te prAkRtanA kAraNe hasva thaele che, athavA ziSya che eTalA mATe, athavA upakArI eTale bhAta pANI ApIne eNe pUrve upadmara karele, che eTalA mATe athavA gaNio eTale eka gacchavAsI che. eTalA mATe, emA koI paNa prAye pratibaMdhane hetu thAya che, paNa A guNAnurAgI purUSane te emane koI paNa nirguNa heya, te pratibaMdhane hetu thatuM nathI. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI dharma ratna prakaraNa sIso sajjilao vA-gaNivao vA na soggaI nei, je tasya nANadaMsaNa-caraNA te soggaImao ( iti kRtvA ) paNa nALio teja banAvInara phri viparA. [muhaM] karuNAvaseNa navaraM-aNusAsai taMpi suddhamagaMpi / accaMtAjoggaM puNa-arattaduTTho uvehei // 124 // (TIjA ) karuNA paraduHkhanivAraNabuddhiH,-uktaMca. parahitaciMtA maitrI-paraduHkhanivAriNI tathA krunnaa| paramukhatuSTirmuditA-paradoSopekSaNamupekSA. kAraNa ke te ema gaNe che ke, ziSya athavA sahAyI athavA gaNiye kAI sugatie laI janAra nathI, bAkI tyAM je jJAna, darzana, cAritra che, teja sugatino mArga che. tyAre cAritravALAe te ravajanAdikanuM zuM karavuM, te kahe che. mULane artha. nikevaLa karUNA lAvIne temane paNa zreSTha mArgamAM (lAvavA) zIkhAmaNa Ape, ane je teo atyaMta agya jaNAya, te temanA para arakatadviSTa rahI temanI upekSA kare. (124) 1 TakAne artha. karaNa eTale parAyA duHkha nivAravAnI buddhi. je mATe kahevuM che ke - parAyuM hita ciMtavavuM, te maitri bhAvanA che, parAyAM duHkha nivAravAM, te karUNA bhAvanA che, parane sukhI joI saMteSa pAmave, te muditA bhAvanA che, ane paranA deva je uvekhI meLavavA, te upekSA bhAvanA che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu, 181 tadvazena tadrasikatayA navaraM kevalaM rAgadoSaparihAreNAnuzAsti zikSayati tamapi svajanAdika-mapizabdAttaditaramApi,-ketyAha-zuddhamArge yathAvasthita mokSAdhvaviSaye, tadyathA kiM nArakatiryaDnara-vibudhagativicitrayonibhedeSu / bata saMsaranna satataM-nirvino duHkhanilayeSu // 1 // yena pramAdamuddhata-mAzritya mhaadhihetumskhlit| saMtyajya dharmacittaM-ratastvamAryetarAcaraNe // 2 // yanna prayAMti jIvAH-svarga yacca prayAMti vinipAtaM / tatra nimittamanAryaH-pramAda iti nizcitamidaM me // 3 // piMga kevalaM ripuranAdimAnayaM-sarvadaiva sahacAritAmitaH / yaH pramAda iti vizrutaH parA-masya vittazaThatAmakuMThitAM // 4 // te karUNAnA vaza karIne eTale temAM rasika thaIne kevaLa eTale rAga dveSa choDIne phakta karUNAthI te svajanAdikane paNa anuzAsita kare, eTale zikSaNa Ape. api zabdathI bIjAne paNa Ape. zI bAbatamAM te kahe che. zuddha mArgamAM eTale ke mokSa mArganI bAbatamAM. te A rIte ke - zuM tuM naraka - tiryaMca-nara ane devagatio ane vicitra yonio ke, je dukhanIja sthAnarUpa che, temAM niraMtara bhamato thake haju thAkayo nathI ? ke jethI pIDAnA hetu bhAre evA pramAdane kaMI paNa khalala karyA vagara vazavarti rahIne dharmamAM dila nahi ApatAM tuM anArya AcaraNamAM rakata baneluM che ? [ 1-2 ] chave je svarga nathI jaI zaktA, tathA je naraka jaI paDe che, tyAM bhuDe pramAdaja kAraNabhUta che, ema mane pakakI khAtarI che. ( 3 ) vaLI, je pramAda che, teja kevaLa anAdi kALane duzmana che, ane te sadAkALa sAthe sAthe rahete AveluM che, mATe tamAre enI ati sakhata luccAIne oLakhavI joIe. (4) Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI dharma ratna prakaraNa yat karoti vikathAH prethAvatI-yatkhaleSu viSayeSu dRSyati / muptamatta iva yadviceSTate-panavetti guNadoSayobhidAM // 5 // krudhyati svahitadezanepi yat-yaca sIdati hitaM vidannapi / loka eSa nikhilaM durAtmana-statpamAdakuriporvijrabhitaM // 6 // ityavetya paripoSya pauruSaM-durjayopi ripureSa jIyatAM / yat sukhAya na bhavatyupekSitA vyAdhayazcaripavazca jAtucit // 7 // ityAdivividhavAcoyuktibhirUtpAditasaMvegaM taM zuddhadharme pravartayatiprajJApanIyazcedasau syAt.-atyaMtAyogyaM vADhamaprajJApanIyaM punasta maraktadviSTo rAgadveSarahita upekSate avadhIraya-" tyupekSAnirguNeSvi." ti. vAkyamanusRtyeti gAyArthaH guNAnurAgasyaiva phalamAha. - je vistArIne vikathA karAya che, je bhuMDA viNyamAM vRddha thavAya che, je sUtelA tathA chakelA mAphaka ceSTA karAya che, je guNa ane doSane bheda jANavAmAM nathI Avato, je pitAnA hitano upadeza sAMbhaLatAM paNa gussa lAge che, ane je hita samajatAM chatAM chatAM, paNa kahI zakAtuM nathI, te badhuM A duniyAmAM durAtmA pramAdarUpa duzmananuM vibhita | tAna ] che. [ pa ] ema jANIne himmata pakaDI, e dujeya duzmanane chatA joIe. kemake vyAdhio ane duzmanonI je kyAre paNa upekSA karIe, te te nukasAna karyA vinA rahetAM nathI. (7) ityAdi aneka vacanethI temane saMvega upajAvIne zuddha dharmamAM pravartAve, paNa ema tyAre bane che, jyAre teo prajJApanIya hoya. AkI atyaMta ayogya hoya che, temanA para rAga dveSa nahi lAvatAM "nirguNemAM upekSA karavI" e vAkyane anusarIne upekSA kare. e rIte gAthAne artha che. guNAnurAganuM ja phaLa kahI batAve che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 183 te muko uttamaguNANurAyA-kAlAidosao apattAvi / guNasaMpayA paratyavi-na dullahA hoi bhavvANaM // 125 // | ( ra ) uttamA utkRSTAguNAjJAnAdayasteSvanurAgaH prItiprakarSastasmAdetoH kAlo duHSamArUpa AdizabdAt saMhananAdiparigrahaH ta eva doSA dUSaNAni vighnakAritvAt-tato'prAptA-pyAstAM tAvatmAptyaperarthaH-guNasaMpat paripUrNadharmasAmagrI cartamAnajanmanIti gamyate-paratra bhAvibhave-piHsaMbhAvanesaMbhavAca eta-naivadurlabhAdurApAbhavati bhavyAnAM muktigamanayogyAnAmiti. uktaM guNAnurAgarUpaM SaSThaM bhAvasAdhorliMga, saMprati gurvAjJArAdhanarUpaM saptamaM liMgamAha. mULa artha. uttama guNanA anurAgathI kALAdikanA deSe karIne kadi A bhavamAM guNasaMpadA nahi maLe, te paNa para bhavamAM bhavya ane durlabha nahi thAya. (125 ) TIkAne artha. uttama eTale utkRSTa guNe eTale jJAnAdika guNe temAM anurAga eTale pUrNapriIta tene lIdhe kALa eTale duHSamAkALa tathA Adi zabdathI saMgheNu vagere levAM. te rUpa deSa eTale vighakAraka hevAthI paNa tenA yoge vartamAna janmamAM guNasaMpata eTale paripUrNa dharma sAmagrI nahi maLI hoya, te paNa parabhavamAM te te bhavya janone durlabha na ja thAya, ema dhArI zakAya che. . A rIte guNAnurAgarUpa chaThuM liMga kahyuM, have guvajJArAdhanarUpa sAtamuM liMga kahe che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. // mUha // gurupasevAnirao - guruANArAhaNaMmi tallittho / caraNa bharadharaNasanto-- hoi jaI nannahA niyamA // 126 // atra kazcidAha. pUrvAcAryaiccAritriNo liMgaSaTakamevoktaM - yadavAci-- maggANusAra so panavaNijjo kriyAbaro ceva / guNarAgI sakkAraMbha saMgao tahaya cAritI || tatkutredaM saptamaM gurvAjJArAdhanarUpaM bhAvasAdholiMgaM bhaNitaM ? surata-~~ 3 184 caturdazazataprakaraNaprAsAdasUtradhArakalpaprabhuzrI haribhadrasUrIbhirupadezapada zAstre bhaNitamevedamapi liMgaM. tathAcaitatsUtraM. mULanA artha. gurUnA caraNanI sevAmAM lAgelA rahI gurUnI AjJA ArAdhavAmAM tatpara rahe, ane cAritrane bhAra upADavAmAM samartha hAya, teja yati jANavA, anyathA niyamA nahi. [ 126 ] hAM kAi zakA kare ke pUrvAcAryoe cAritriyAnAM cha liMgaja kahyAM che, je mATe kaheluM che -- mAgAnusArI hoya, zraddhAvAna hoya, prajJApanIya hAya, kriyAmAM tatpara rahenAra hAya, guNarAmo hAya, ane zayAra bhavALA hoya, te cAritrI che. mATe A sAtamu' guvAnArAdhanarUpa bhAva sAdhunuM liMga kayAM kaheluM che ? javAba. cAdasA prakaraNarUpa prAsAdanA graMthamAM A liga paNa kahelaja che. sUtradhAra samAna prabhu zrI haribhadrasUrie upadeza pada juo tenuM A sUtra cheH-- Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 185 - eyaM ca atthi lakkhaNa-mimassa nIsesa meva dhanassa / taha guru ANA saMpADaNaM ca gamagaM ihaM liMgaM // ityalaM vistareNa.-prakRtaM sUtraM vyAkhyAnayanAha. guravaH SaTtriMzadguNayuktAstathAhidesakulajAirUbI-saMghayaNI piijuo aNAsaMsI / avikatthaNo amAI-thiraparivADI gahiyavako // 1 // jiyapariso jiyaniho-majjhatyo desakAlabhAvann / Asanaladdha paibho-nANAvihadesabhAsannU // 2 // paMcavihe AyAre-jutto suttatya tadubhayavihinnU / AharaNa heukAraNa-nayaniuNo gAhaNAkusalo // 3 // sasamayaparasamayaviU-gaMbhIro dittimaM sivo somo / guNasaya kalio jutto-pavayaNasAraM parikaheuM // 4 // e bhAgyazALI bhAva sAdhunAM e badhAM lakSaNa che, ane vaLI gurUnI AjJAnuM saMpAdana karavuM, e IhAM gamaka liMga che. ATale uttara basa che. have prakRta sUtranI vyAkhyA karIe chIe. gurU chatrIza zuzyu hoya che. te // zata : deza, Na, gati, bhane 35vAna, sadhezupANI, ghA204pANI, manAsI, madi. kathana, amAyI, sthiraparipATivALa, gRhItavAkya, jitaparSa, jitanidra, madhyastha, dezakALa ane bhAvane jANa, Asapalabdhapratibha, nAnAvidha deza bhASAne jANa, pAMca prakAranA AcAramAM vaLagele, sUtra artha ane tadubhayane jANa, udAharaNa- hetu- kAraNa ane naya lAgu pADavAmAM nipuNa, grAhaNa karAvavAmAM kuzaLa, svasamaya para samayane jANa, gaMbhIra, dIptimAna, ziva ane sema ema seMkaDo guNe karIne je yukta hoya, te pravacanane sAra hevAne yoya yAya che. [ 1-2-3-4 ] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. tatra AryadezodbhUtaH sukhAvabodhavacano bhavati tato dezagrahaNaM kulaM paitRkamikSvAkAdi - tajjAtazca yathotkSiptabhAravahane na zrAmyati', jAtirmAtRkI-- tatsaMpannohi vinayAdiguNavAn syAt, " satrAkRti - " statra guNAbhavaMtI " - ti rUpagrahaNaM 4, saMhananadhRtiyukto na vyAkhyAnAdiSu khedameti 5-6, anAzaMsI zrotRbhyo na vastrAdyAkAMkSati, avikatthano hitamitabhASI, amAyI vizvAsyaH, sthiraparipATiH- sthiraH paricitagraMthasya sUtrArthagalanAbhAvAt 10 grAhmavAkyaH grAhyavAkyaH sarvatrAskhalitAjJaH 11, madhyasthaH ziSyeSu samacitta: 12 dezakALabhAvajJaH sukhenaiva guNavaddezAdau virAta3-14-15, bAsAtiyo vAghuttarAnasamaye:16, nAnAvidhdeshbhaassaajnyH nAnAdezajAn ziSyAn sukhenaivAvabodhayati 17, jJAnAcAcArapaMcakayuktaH zraddheyavacanaH syAt 18 - 22, sUtrArthatadubhayavidhijJaH utsa 9 16 te Arya dezamAM thaelA hAya, tenI bhASA sukhe samajI zakAya che, mATe dezanu grahaNa karyuM 1. kuLa te pitA saMbaMdhI IkSvAkAdi vaza, temAM janmelA hAya, te nAkhelA bhArane upADatAM thAkatA nathI 2. jAti te mAtA sabaMdhI jANavI. jAtavaMta hAya, te vinayAdi guNavALA hAya 3. jyAM AkRti haya, tyAM guNA hAya che, e kahevatane anusarI rUpanuM grahaNa karyuM che 4. sadheNu ane dhIrajavALA vyAkhyAna vageremAM thAke nahi 5-6. anAzasI hoya, te sAMbhaLanArAo pAsethI vastra vagerenI icchA rAkhe nahi 7. avikatyana hAya, te hita mitabhASI rahe che 8. amAyI hAya, te vizvAsa karavA ceAgya rahe che 9. sthiraparipATi eTalA mATe kahyA che ke, sthiraparicita graMthavALAnA sUtrArthe gaLI nahi jAya 10. grAhyavAya hAvAthI badhAne AjJAmAM calAvI zake che 11. madhyastha hAvAthI ziSyApara sacitta rAkhI zake che 12. dezakALa bhAvanA jANu hAvAthI sukhe karI guNavALA dezAdikamAM vicarI zake che 13-14-1pa. tarata zruddhivALA hovAthI paravAdine uttara devA samartha rahe che 16. aneka dezanI bhASAnA jANu hovAthI, aneka dezanA ziSyAne sukhe samajAvI zake che 17. nAnAdika pAMca AcAravALA hovAthI, tenuM vacana zraddhA rAkhavA yAgya gaNAya Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAthe. ' govavAmAM, cayAvavAjJAyAta3-25, bALa daiti--kRtunvayatirekvaan--kaarnnN dRSTAMtAdirahitamupapattimAtraM - nayA naigamAdaya - eSu nipuNaH sukhenaitAn prayuMkte 26- 24, grAhaNAkuzalaH bahIbhiryuktibhiH ziSyAn bodhayati, svasamayaparasamayajJaH sukhenaiva tatsthApanAbhyahA~ vidhatta31-32, gaMbhIro labdhamadhyaH 3 dIptimAn parAdhRSya: 34, zivahetutvAcchiva - stadadhi-STite dezemAryAdyupazamanAt 35, saumyaH sarvajanamanonayanaramaNIya: 39, guNaH zatakalitaH prazrayAyanekaguNopeto yuktoItpravacanasAraM parikathayituM pravaca nAnuyogayogyo bhavatItyarthaH 36 athavA SaTtriMzad guNA: aThThAvihA gaNi saMpaya - caugguNA navari huMti battIsaM / . viLo 2 23meyo-jInnIsa muLA, me takSNa | o II. 197 che 18-22, sUtra artha, ane tadubhayanI vidhinA jANu hevAthI, utsarga tathA apavAdanI bhAMjagaDane barAbara jaNAvI zake che 23-25. AharaNa eTale dRSTAMta-hetu eTale anvaya vyatireki sAdhana, kAraNu eTale dRSTAMta vagaranu phkata dalIla mAtra, ane naye te nAgamAdika naya, e badhAmAM kuzaLa hAvAthI sukhe temane vAparI zake che 26-29. grAhaNA kuzaLa hovAthI ghaNI yuktiovaDe ziSyone edhI zake che 30. sva samaya ane para samayane jANu hAvAthI, sukhe karI tenuM sthApana ane tarka karI zake che 31-32. gaMbhIra hAvAthI tene bharama pramAtA nathI 33. dIptimAna heAvAthI sAmA kAi TakI zakato nathI 34. zivane hetu hAvAthI ziva gaNAya che, kemake tenA adhiSTita dezamAM marakI vagere dakhAI jAya che 35. sAmya hAvAthI sa jananAM mana ane AMkhane ramaNIya lAge che 36. ema sekaDA guNA eTale praznaya [ prema ] vagere aneka guNAthI je yukta hAya, te pravacananA sAra kahevAne eTale pravacananA anuyAga karavAne yAgya thAya che, athavA trIza guNA A rIte cheH--ATha prakAranI gaNi sapat tene cAgaNA karatAM khatrIza thAya, temAM cAra prakAranA vinaya umeratAM tenA chatrIsa guNa thAya. 1 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI dharma ratna prakaraNa gaNogaccho'syAstItigaNI AcAryastasya saMpat samRddhiH-sAca ravivA AyAra' suyare sarIre3-vayaNe vAyaNa'' maIpaoga maI', eesu saMpayAkhalu-ahamiyA saMgahaparinnA: kAvAra-butara-zarIra-vana-vAvanA-ta-notisaMghArajnyaa-bhedaadssttdhaa-nvrN caturguNAzcaturbhirguNitA bhavaMtidvAtriMzat sUriguNAH tatrA cAronuSTAnaM saeva saMpat sA caturdA-tadyathA-saMyamadhruvayogayuktatA caraNenityaM samAdhyupayuktatetyarthaH, asaMpragraha AtmanojAtyAdyutsekarUpAgrahavarjanaM2 aniyatavRttiraniyatavihAraH,3 vRddhazIlatAvapurmanaso nivikAratA.4 evaM zrutasaMpaJcaturdAH-bahuzrutatA yugapradhAnAgamatetyarthaH paricitamUtratA utkramakramavAcanAdibhiH sthirasUtratA,2 vicitrasUtratA svasamayAdi gaNa jene haya, te gaNi eTale AcArya, tenI saMpata eTale samRddhi, te ATha prakAranI che-AcAra, zrata, zarIra, vacana, vAcanA, mati, prayogamati, e sAta bAbatamAM saMpata, ane AThamI saMgrahapariNA che; ema AcAra, zrata, zarIra, vacana, vAcanA, mati, pragati, ane saMgrahapariNA, e bhedevaDe ATha prakAranI saMpada che. temane cAre guNI eTale batrIza guNa thAya che, tyAM AcAra eTale anuSThAna te rU5 saMpata, te cAra prakAranI che-saMyamadhruva gayuktatA eTale cAritramAM hamezAM samAdhinA sAthe upayoga 1, asaMgraha eTale pitAnA jAti vagerenA gavarUpa AgranuM vajana karavuM 2. aniyata vRtti eTale aniyata vihAra 3. ane vRddha zILatA eTale zarIra ane mananuM nirvikAripaNuM 4. e rIte zrata saMpata cAra prakAranI che -bahuzrutatA eTale te yugamAM sau karatAM pradhAna AgamanuM jANapaNuM 1. paricitasUtratA eTale utkrama, ane krama vAcanAdikathI sthirasUtratA 2. svasamayAdi bhede karIne vicitrasUtratA 3. ane udAtta vagere svara vijJAnathI ghoSa vizuddhikaraNatA 4 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 189 bhedAt,' ghoSavizuddhikaraNatA udAttAdivijJAnAt." . zarIrasaMpaJcaturdAH-ArohapariNAhayuktatA ucitadairdhyAdivistaratetyarthaH, anavatrapyatA alajjanIyAMgatA,2 paripUrNedriyatA anupahatacakSurAdikaraNatA, sthirasaMhananatA tapaHprabhRtiSu zaktiyuktatA.4 ... vacanasaMpaJcaturdAH-AdeyavacanatA, madhuravacanatA,2 anizritavacanatA madhyasthavacanatetyarthaH asaMdigdhavacanatA.4 vAcanAsaMpaJcaturdAH-viditvoddezanaM pariNAmakAdikaM shissyNjnyaasvetyrthH| viditvA samuddezanaM,2 parinirvApyavAcanA-pUrvadattAlApakAn ziSyamadhigamya punaH sUtradAna, arthanirvApaNA-arthasya pUrvAparasAMgatyena gramanikA. matisaMpacaturdAH-avagrahe-hAra-vAya-dhAraNA: bhedAt. / prayogamatisaMpacaturdAH-iha prayogo vAdamudrA-tatrAtmaparijJAnavAdA zarIra saMpatU cAra prakAranI che - ArehapariNahayuktatA eTale ucita uMcAI vagere vistAra 1. anavatrapTatA eTale aLajajanIya zarIra 2. paripUrNakriyatA eTale AMkhe vagerenI khoDa na hoya te 3. ane sthira saMhananatA eTale tapa vagere karavAmAM samartha saMgheNa 4. vacana sapanA cAra prakAra A rIte che-adeya vacanatA, madhura vacanatA, anizcita vacanatA eTale madhyastha vacanatA, ane asaMdigdha vacanatA. vAcanA saMpatanA cAra prakAra A che -uddezavuM jANIne eTale ke ziSya pariNAmaka che ke kema ? te vagere samajIne uddeza kare 1. jANIne nirdezavuM . parinirva paNa karIne vAcanA devI eTale ke pUrve dIdhelA AlAvAo ziSyane pAkA karAvIne pachI bIjuM sUtra ApavuM 3. artha nirvANa eTale arthane pUrva para maLe, tema besADavuM 4. mati saMpatanA cAra prakAra A che avagraha, Ihi, avAya ane dhAraNa prayoga mati saMpatanA cAra prakAra A che-pahAM prayoga eTale vAdanI mudrA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI dharma ratna prakaraNa disAmarthya viSaye, 1 puruSaparijJAnaM-kimayaM vAdI sAMkhyo bauddhovetyAdi,2 kSetraparijJAnaM-kimidaM mAyAbahulamanyathA vA-sAdhubhAvitamabhAvitaM veti' vastujJAnaM kimidaM rAjAmAtyasabhyAdi bhadrakamabhadrakaM vA.. saMgrahaH svIkaraNaM tatra parijJAnamaSTamI saMpat-sAccaturdA-tathAhipIThaphalakAdi viSayA,1 bAlAdiyogyakSetraviSayA,2 yathAsamayaM svAdhyAyAdiviSayAH yathocitavinayAdiviSayAcati.4 tathA vinayazcaturbhedaH AyAre' suyaviNayera-vikkhivaNeJceva hoi boddhave, dosassa ya nigyAe-viNae cauhe sa paDivattI. tatrAcAravinayaH saMyamatapogaNaikakavihAraviSayacaturvidhasAmAcArIsvarUpaH, [ khaTapaTa ] jANavI. tyAM A parijJAna eTale pitAmAM vAda vagere karavAnuM kevuM sAmartha che, te samajavuM 1. purUSa parijJAna eTale sAme vAdI sAMkhya che, ke baidha che, vagere oLakhavuM 2. kSetra parijJAna te A sthaLa mAyA pradhAna che, ke sarala che, athavA sAdhu bhAvita che, ke abhAvita che, te jANavuM 3. ane vastu jJAna te A rAjA amAtya ke sabhya bhadraka che, ke abhadraka che, te jANavuM 4. saMgraha eTale svIkAravuM, te saMbaMdhI parijJAna te AThamI saMpata jANavI. tenA cAra prakAra A rIte che-pITha phaLakAdika saMbaMdhI 1. bALAdi egya kSetra saMbaMdhI 2.. samayasara svAdhyAya saMbaMdhI 3. ane yathocita vinaya vagere saMbaMdhI 4. (svIkAra karavAnI samaja.) tathA vinayanA cAra bheda che-AcAra vinaya, zrata vinaya, vikSepaNa vinaya, ane doSanirdhata vinaya, ema vinayamAM cAra prakAranI pratipattio che. tyAM AcAra vinaya te saMyama, tapa, gaNa, ane ekaka vihAra saMbaMdhI cAra prakAranI sAmAcArIrUpe che. tyAM pRthvIkAya rakSA vagere sattara pademAM pite karavuM, bIjA pAse karAvavuM, sIdatAne sthira karavuM, ane yatamAnane uttejana ApavuM, e saMyama sAmAcArI che. 1. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 1 ___ tatra pRthvIkAyarakSAdisaptadazapadeSu svayaMkaraNAnyakAraNasIdavasthirIkaraNayatamAnopavRMhaNAtmikA saMyamasAmAcArI.. pAkSikAdiSucaturthAditapasi svaparayoApAraNarUpA tapaHsAmAcArI, pratyupakSaNAdiSu bAlaglAnAdivaiyAvRtyAdiSu viSIdadgaNapravartanasvayamudyamanasvabhAvA gaNasAmAcArI, ekAkivihArapratimAyAH svayamaMgIkarapAnyAMgIkAraNalakSaNaikAkivihArasAmAcArI4 ___ zrutavinayazcaturdAH-sUtragrAhaNA, arthazrAvaNA,2 hita-niHzeSavAcanAtmakaH-hitaM yogyatAnusAreNa vAcayate-niHzeSamAparisamApteH4 vikSepaNAvinayazcaturdAH-mithyAtvavikSepaNAnmithyAdRSTeH svasamaya sthApana, samyagdRSTestvAraMbhavikSepaNAccAritrAdhyAsanaM,2 cyutadharmasyadharmesthApanaM, pratipannacAritrasya parasthAtmano vA neSaNIyAdinivAraNena hitArthamabhyutthAnamitilakSaNaH pAkhI vageremAM cotha vagere tapa karavAmAM svaparane pravartAvavuM te tapa samAcArI 2. ALaglAnAdikanA veyAvacca vageremAM dhImA paDatA gacchane pravartAvavuM, tathA pote paNa ujamAla thavuM, te gaNasAmAcArI 3. ekAki vihAranI pratimA pate aMgIkAra karavI, tathA bIjAne aMgIkAra karAvavI, te ekAdi vihAra sAmAcArI 4. zrata vinayanA cAra prakAra A rIte che-sava grAhaNa 1. artha zrAvaNa 2. hita vAcanA eTale ke yogyatAnA anusAre vaMcAvavuM 3. ane niHzeSa vAcanA eTale paripUrNa yAvayu. 4. | vikSepaNa vinayanA cAra prakAra A rIte che-mithyAtvanuM vikSepaNa karI, miyA daSTine svamatamAM lAvavuM 1. AraMbhanuM vikSepaNa karIne, samyaka daSTine cAritramAM caDAvavuM 2. dharmathI paDelAne dharmamAM sthApavuM 3. ane jeNe cAritra aMgIkAra karyuM hoya evA pitAne ke parane aneSaNIyAdikathI nivArI hitArthamAM caDAvavuM 4. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI dharma ratna prakaraNa. tathA doSanirghAtavinayopi caturbhedaH, kruddhasya krodhApanayanaM duSTasya viSayadoSavato doSApanayanaMra, kAMkSitasya parasamayAdikAMkSAvataH kAMkSAcchedaH3, svatazcoktadoSavirahAdAtmapraNidhAnamitisvarUpaH4. ___ evamAtmAnaM paraM ca vinayatIti vinaya iti digmAtramidaM-vizeSatastu, vyavahArAdavaseyaM. ime militAH SaTtriMzad guNAstasya gaNino bhavaMti. kutIyAtvivy chakkAI aTThAraseva-AyAramAi ava / pAyacchittaM dasahA-sUriguNA huti chattIsaM // 1 // vrataSaTkaM kAyaSadkaM ca pratItaM. akalpAdiSaTkaM tve:akalpo dvidhAH-zikSakasthApanAkalpo'kalpasthApanAkalpazcA tatra vaLI doSa nidhAta vinayanA paNa cAra bheda che. te A rIte che. krodhe caDelAne dha utAravo , duSTa eTale viSayathI dUSAyalAne deSa dUra karAve 2, para samayamAM kAMkSA dharanAranI kAMkSA chedavI 3, tathA pite -doSa-kAMkSA TALIne AtmadhyAna namAM rahevuM 4. A rIte pitAne tathA parane je sudhAre, te vinaya che. A rIte bahAM digmAtra jaNAvyuM che. vizeSathI jANavuM hoya, te vyavahAra sUtranI TIkAthI jANI levuM, ema saghaLA maLIne gaNinA chatrIsa guNa thAya che. trIjI yojanA ] A che. vrata paka, kAya Saka ane akalpa paka maLIne aDhAra tathA AcAravALApaNuM vagere ATha ane daza prakAranuM prAyazcita, ema AcAryanA chatrIsa guNa thAya che. (1) vrata paka ane kAya SaTka pAdharAM che. akalpAdi Saka A pramANe che - akalpa be prakArane - zikSaka sthApanA kalpa ane akalpa sthApanA kalpa. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 193 - aNahIyA khalu jeNaM-piMDesaNa sijavatthapAesA / teNA NiyANi jaiNo-rUpaMti na piMDamAINi // tathA uubaddhami na analA-cAsAvAsAmu dovi no sehA / dikkhijati pAyaM-uvaNAkappo imo hoi // iioLakipAtroDA, rImAna zAphrottikaadir, paryakomaMcakAdAvupavezanaM, .niSadyA bhikSArtha gRhe praviSTasya sAdhostatra niSadanaM, snAnaM dvidhAH-akSipakSmamakSAlanamAtramapi dezasnAnasarvAMgakSAlanaM tu sarvasnAnaM5 zobhA vibhUSAkaraNa, eSAM varjana-mevamaSTAdaza. eSAM cA cAryaguNatvametadaparAdheSu samyakmAyazcitajJAnAt. AcAravattvAdayoSTau guNAH pUrvavat.. tathA prAyavittaM dazadhA, tadyathA tyAM pahele te e ke - je ziSya piMDeSaNA, zayeSaNA, vaSaNa, ane pAtraiSaNA e cAra adhyayana zikhyo na hoya, te celAe ANelA AhAra vagere bIjA yatione vAparavA na kalpa. vaLI, A Rtubaddha kALamAM asamarthane dikSA nahi ApavI. varSakALamAM prAye karI be ziSya nahi muMDavA, AnuM nAma zikSaka sthApanA kalpa che. bIjo akalpa sthApanA kalpa te aSaNIya piMDa-zayA-vastra-pAtra saMbaMdhI akalpa jANo 1. gRhibhAjana te kAMsAnI kaTorI vagere 2. paka te mAMcA vagere para besavuM 3. niSadyA eTale bhikSArthe koIne ghera jatAM, tyAM besavuM te 4. snAna be prakAre che-AMkhanuM pAMpaNa pakhALavuM, te paNa deza snAna gaNAya che, ane badhAM aMga pakhALavAM, te sarva snAna che pa. bhA eTale vibhUSA karavI 6. e chaenuM varjana karavuM, ema aDhAra sthaLa thayAM, te AcAryanA guNa eTalA mATe gaNavA ke, emanA aparAdhamAM teo samyak prAyazcita jANe che. 25 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI dharma ratna prakaraNa. AloyaNa' paDikamaNe-mIsa vivege4 tahA viussagge5 / tava'-cheya-mUla-aNavamupAya-pAraMcie10 ceva // niraticArasyAsannagRhAnItasya bhikSAdeH prakaTanamAlocanAhI, anAbhogAdinA pramArjitaniSTIvanAdAvasaMpannavadhasya mithyAduHkRtadAnaM pratikramagArhara, saMbhramabhayAdau sarvavratAticAre AlocanApratikramaNarUpamubhayAI, upayuktatayA gRhItAnAdeH pazcAjjAtasyAzuddhasya tyAgo vivekAI, gamanAgamanavihArAdiSu paMcaviMzatyuccAsAdiciMtanaM vyutsargArha', yasmin pratisevite nirvikRtikAdi SaNmAsAtaM tapo dIyate tattapArha , evaM yatra paMcakAdiparyAyocchedanaM tacchedAI, yatra punavratAnyAropyate tanmUlAI', yatra punaranAcIrNatayA vrateSu na sthApyate tadanavasthApyAra, yatra ca tapoliMgakSetrakAlAnAM pAramaMcati tat pArAMcitamiti 20 ete vrataSadkAyAdayazca militAH SaTtriMzat mUriguNA bhavaMtIti. AcAravALApaNuM vagere ATha guNa pUrva mAphaka che. daza prakAranuM prAyazcita A che: mAsoyanA 1, pratibhA 2, mizra 3, vive: 4, yotsarga 5, ta5 1, che 7, bhUga, manaparathAyanA 8, mane pAyita 10. najIkanA gharethI ANela nirdoSa bhikSA vagere gurUne batAvavI, te AlocanAI prAyazcita che 1. ajANapaNe pramArjanA karatAM ke, zuM kyAM kadAca jIvane vadha nahi paNa thayo haya, chatAM micchAmi dukkaDa levuM, te pratikramaNAI che2. saMbhrama ane bhaya vageremAM sarva vratamAM aticAra lAgatAM AlecanA pratikramaNarUpa ubhayAI che 3. upayogapUrvaka lIdheluM annAdika pAchaLathI azuddha thatAM paraThavI AvavuM. te vikArya che . gamanAgamana ane vihAra vageremAM pacIza usAsAne kAyotsarga kare, te cusaMgatuM che 5. je sevatAM nIvIthI mAMDIne chamAsI sudhInuM tapa apAya, te tapAI che 6, e rIte jyAM paMcakAdi payAya 45Aya, te chAI cha 7. .5i navesa2 ta. sApAya, te bhUdAI cha 8. nyo 25. muka kAma anAcI hoya, tyAM sudhI temAM nahi sthapAya, te avasthApyAha che . ane jayAM tapa, liMga, kSetra ane kALane cheDe AvI rahe, te pArAMcita che 10. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 195 evaM ca guNasamanvitA guravasteSAM sevA samyagArAdhanaM-na punarAsannavartitvamAtraM-tasyAM nizcayenaratAnirato nahi niSTuroktibhirnirbhasitopi guru ji [graM0 9000 ] hAsati, kevalaM guruSu bahumAnameva vidhatte, yathA dhanyasyoparinipata-tyahitasamAcaraNadharmanirvApI / gurupadanamalayanisRto-vacanarasazcaMdanasparzaH // tathA lajjA dayA saMjamavaMbhaceraM-kallANa bhAgissa visohiThANaM / je me gurUsayayaM aNusAsayaMti-te haM gurU sayayaM pUyayAmi ( ityAdi) tazA gurvAjJArAdhane gurvAdezasaMpAdane tallipmustamevAdezaM labdhumicchugurorAdezaM pratIkSamANaH samIpavaryeva syAt. itthaMbhUtazcaraNabharadharaNe cAritrabharodvahane zaktaH samarthoM bhavati suvihito-nAnyathA bhaNitaviparItoniyamAnizcayeneti. e vrata SaTakAdi karatAM chatrIza sUrigaNa thAya che. e rIte guNavALA gurUo caraNanI sevA eTale barAbara ArAdhanA, nahi ke ta najIkamAM ja rahevuM, temAM tatpara rahIne niSphara vacanethI nirbhatsita thaya, te paNa gurUne mUkavA icache nahi-kiMtu gurUmAM ma maanaa| rAme. ma:- ( ayAya 4000 ) ahita AcaraNarUpa dhAmane TALanAra gurUnA mukharUpa malayAcaLamAMthI nIkaLe vacana rasarUpa caMdanane sparza bhAgyazALInA uparaja paDe che. vaLI je gurU mane hamezAM lAja, dayA, saMyama, brahmacarya tathA kalyANabhAgi ja nane maLatAM prAyazcitanI zIkhAmaNa Ape che, te gurUne huM vAraMvAra pUchuM chuM. ityAdi. vaLI gurUnI AjJA ArAdhavAmAM eTale gurUne A deza bajAvavAmAM taslipsa eTale te Adezaneja meLavavA IcchanAra heya, arthAta gurUnA hukamanI rAha joto pAseja ubho rahe, evo je hoya, te suvihita purUSa cAritrane bhAra upADavA samartha thAya, ethI viparIta hoya, te nizpU rva nADa yAya.. ... .. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. kathaM punareSa nizyovasIyata ityAha. che mUruM savvaguNa mUla bhUo-bhaNio AyArapaDhamasute / gurukulavAso vassaM-vasija to tattha caraNathI // 127 // ( 1 ) sarve guNA aSTAdazazIlAMgasahasrarUpA-stadAnayanopAyathaivaM. joe karaNera sannA3-iMdiyaH bhomAi5 samaNadhamme yo / sIlaMgasahassANa-ahArasagassa niSpattI // zApanA reya che. evo nizcaya zA parathI jaNAya che, te kahe che - mULane artha. AcArAMganA pahelA ja sUtramAM gurU kuLavAsa sarva guNonuM mULabhUta jaNAvela che, mATe cAritrAthI purUSe avazya gurU kuLavAsamAM vasavuM. [ 17 ] TIkAne artha sarve guNe te aDhAra hajAra zilAMga ratharUpa jANavA, tenI gaNatrI karavAnA upAya A rIte che - yoga, karaNa, saMzA Idriya, pRthvAdika, tathA zramaNa dharma e padethI aDhAra hajAra zIlAMga nIpajAvI zakAya che. tenI sthApanA ArIte che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlAMga ratha. jene karaMti jene katinimanna 6000 bhaNasA, 2000 vayasA 2000 taNusA 2000 jaya. nijiya! nijiya AhAra sanni| bhaya sani mehuNa sanniparigraha sani 500 500 500 bhAva sAdhu. sAyaMdI | cabiMdI | vANiMdI | jimaMdI | siMdI 100. 100 100 100 - - puDhavIkAyA AukekAyA- s raMbha T Rbha * vAukAyA- vaNasa - putavIkAyA kAlAtikAyAre bha] raMbha | kAyAraMbha sajIvakI beIdiyaA | idiyaA cariMdiyaA paMcaMdiyA yAre bha 10 10. 10 10. khaMtijuyAte | samavA te ajjavA muttinuyAta tavajuttA saMsAmAte juyAta yajute akiMcaNAne baMnnuyAta muva de | muvaMde | muNuvaMde | muvaMde muNavaMde | muNavade murNacaMde | muNuvaMde | muNavaMde | muNavaMde. 2 10. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. zrI dharma ratna prakaraNa. - teSAM mUlabhUtaH prathamakAraNaM bhaNita uktaH-AcAraH prathamamaMgaMtasya prathamasUtre- " suyaM me AusaMteNaM bhagavayA eva makkhAya " mitivacanaracanA prakAre yadyasmAt gurukulavAso gurupAdapacchAyAsevana,mayamatrabhAvArthaH-zrIsudharmasvAmI jaMbUsvAmine kathayatisma " zrutaM mayA vasatA bhagavataH samIpetiSTatA vakSyamANamarthapada " miti-kaH punarasya bhAvArtha:-sarveNa dharmArthinA gurusevA vidheyeti yasmAdevaM tasmAdveSettiSTesana gurukule caraNArthI cAritrakApI. tathAca gacche vasato guNaH guruparivAro gaccho-tattha vasaMtANa nijarA viulA / viNayAu tahA sAraNa-mAIhi na dosapaDivattI // jaivihu niggayabhAvo-tahAvi rakkhijaI sa annehiM / vaMsakaDille chinnovi-veNuo pAvae na mahiM-[ti ] // . nanvAgameyaterAhArazuddhireva mukhyazcAritrazuddhiheturupuSyate, yaduktaM te guNonuM mULabhUta eTale prathama kAraNa gurU kuLa vAsa che, ema AcArAMganA pahelAM sUtramAM eTale "surya me AuteNe bhagavAya eva makakhAya" e vAkyamAM kaheluM che. ahIM bhAvArtha A che ke, zrIsudharmasvAmI jaMbusvAmIne kahetA hatA ke, "bhagavAnanI pAse vasatA thakA meM AgaLa kahevAmAM AvanArI vAta sAMbhaLI"--Ama kahevAne bhAvArtha e che ke, sarve dhamarthIoe gurUsevA karavI. je mATe Ama che, te mATe cAritranA IcchanAra purUSe gacchamAM vasavuM. je mATe gacchamAM vasatAM A rIte guNo thAya che. gurUne parivAra te ga7 kahevAya che. tyAM vasatAM thakAM ghaNI nirjarA karI zakAya che, tathA sAraNa vagerenA lIdhe vinya sacavAyAthI doSane svIkAra thatuM nathI. jo ke koine bhAva jatA rahyA hoya, to paNa tene bIjA bacAvI rAkhe che. dAkhalA tarIke vAMsanA jhuMDamAM rahele kApela vAMsa paNa jamIna para paDI jato nathI. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu.. 199 piMDaM asAhayaMtA-acarittI ittha saMsao natthi / cArittami asaMte-savvA dikkhA niratthiyA // 1 // tathA jigasAsaNassa mUlaM-bhikkhAyariyA jiNehi pannatA / ittha paritappamANaM-taM jANam maMdasaddhIyaM // 2 // piMDavizuddhizca bahUnAM madhye vasatAM duHkaraiva pratibhAsate--ityekAkinApi bhUtvAsaiva vidheyA, kiM jJAnAdilAbhena kArya ? mUlabhUtaM cAritrameva pAlanIya-mUlerAtyeva lAbhaciMtA jayAyasIti. maivavocaH yatohaMta gurupArataMtryavarjitatvAt dvitIyasAdhvapekSAbhAvAllobhasyAti durjayataratvAt kSaNe kSaNe parivartamAnapariNAmenakAkinA piMDavizuddhireva napAlayituM zakyate, tathAcoktaM [ pUrva pakSa. ] . koI pUchaze ke, AgamamAM te yatine AhAra zuddhi rAkhavI, eja tenA cAritranI zuddhine hetu kahela che. je mATe kahevuM che ke, piDane zuddhi na sAcave, te acAritrIo che, emAM lAre zaka nathI; ane cAritra gayuM, to saghaLI dIkSA nirarthaka che 1. vaLI jinoe jinazAsananuM mULa bhikSAcaja varNavI che; mATe emAM je akaLAya, tene maMda zraddhAvAna jANavo 2. have piMDa vizuddhi to jhAjhAomAM vasatAM muzkelIeja sacavAya. mATe ekalA rahIne teja sAcavavI joIe jJAnAdika meLavavAnuM zuM kAma che ? mULabhUta cAritraja pALavuM. mULa hoya teja lAbhanI ciMtA vadhArAnI che. uttara. ema nA bele. je mATe ekale pharanAra gurUne parataMtra heya nahi, tema bIjA sAdhunI apekSA paNa tene heya nahi, ane lebha te ati durjAya che, tethI kSaNe kSaNe " badalatA pariNAmavALA ekalA karanArathI piMDa vizuddhija pALI na zakAya." Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI dharma ratna prakaraNa. ------ - ---- egAgiyassa dosA-ityI sANe taheva paDiNIe, bhikkhavisohimahavyaya-tamhA sabiijjae gamaNaM. tathA-"sTine sakha bi"rUTyA. ' tata stadbhAve kathaM mUlabhUtaM cAritrameva pAlanIya mithyAyuktaM ? rA ya jAjA zuddhAMjIniA nivAranA rort savvajiNappaDikuThaM-aNavatthA therakappabheo ya, ego ya suyAutto-vihaNai tavasaMjamaM airA.iti vacanAttibhuvanabharturAjJAvirAdhakatvAnna suMdaratAmAskaMdati. tathA vAha sUtraH [mR4] eyassa pariccAyA-suTuMcchAivi na suMdaraM bhaNiya / kamAivi parisuddha-guruANAvattiNo biti // 128 // je mATe kahevuM che ke, ekAkine aneka deSa lAge chestrI phasAve, kUtarA karaDe, duzmana mAre, bhikSAnI vizuddhi nahi thAya, mahAvrata bhaMgAya; mATe bIjA sAthe karavuM. vaLI kahyuM che ke, ekale pharanAra eSaNAne toDe che, ItyAdi. jyAre Ama che, tyAre tame kahyuM ke, mULabhUta cAritraja pALavuM, ema kema kahI zakAya? chatAM kadAca keI daDha manavALe purUSa ekale rahI, zuddha AhArathI paNa pitAne nirvAha karI zake, te paNa te sarve jinoe ekAki vihAra niSe che. te karatAM anavasthA thAya, ane sthavira ka5mAM bhaMgANa paDe. vaLI ekale hovAthI zratamAM upaga rAkhI va, te jhaTa tapa saMyamane bagADe. A vacanathI ekAki vihAra karanAra tIrthakara AjJAne - virAdhaka gaNavAthI sAro nahi kahevAya. eja vAta sUtrakAra kahe che - mULa artha. ene parityAga karI zuddha bhikSA vagere kare te paNa te sArI nathI kahelI, ane gurUnI AjJAmAM rahenArane kadi AdhArmi maLe, te paNa te parizuddhaja kahevAya che. (128) Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 201. [ 2 ] etasya gurukulavAsasya parityAgAtsarvatomocanena zuddhoMchAdi zuddhabhaikSapramukha-mAdizabdAt zuddhopAzrayavastrapAtrAdiparigrahaH-na suMdaraM zobhanaM. bhaNitaM nigaditamAgamajJairityupaskAraH tathAca taduktiH- . mudhdhucchAisu jatto-gurukulacAgAiNe ha vineo| sabarasasarakkhapicchattha-ghAyapAyAchivaNatullo // asyAvyAkhyA. zuddhoMchaM nirdoSabhaikSamAdizabdAtkalahamamatvaparihAre ca yatna udyamo gurukulatyAgenA-pizabdAtsUtrArthahAnyAglAnAdityAgena ceha jinamate vijJeyo boddhavyaH kathaMbhUtaityAha-zabararAjasya sarajaskasya picchArtha pAte pAdAsparzanatulyazvaraNAsaMghaTanAdezakalpa iti. TIkAne a. enA eTale gurUkuLavAsanA parityAgathI eTale sarvathA ene choDI devAthI zuddha bhikSA vagere kare, Adi zabdathI zuddha upAzraya vastrapAtra vagere levAM, te AgamanA jANa purUSee sAruM nathI kahyuM. juve AgamamAM A rIte kahela che - gukuLa vagerene choDIne zuddha bhikSA karavAno yatna kare, te Iha zabara nAmanA rAjAe bhagavAM vastra paheranAra pitAnA gurUnI morapIcha lUMTavA mATe tene page aDakyA vagara mArI nAkhavA pharamAvyuM tenA sarakho che. A gAthAnI vyAkhyA. zuddha ucha eTale nirdoSa bhikSA. Adi zabdathI kalaha tathA mamatva tyAgamAM je yatna eTale udyama che, te gurUkuLanA tyAga karI, tathA api zabdathI sUtrArthamAM hAni pahoMcADI, tathA glAnAdikane paDatA melIne je kare, te chatAM eTale jaina matamAM ke kahela che, te kahe che ke, zabara nAmanA rAjAe tenA bhagavAMdhArI gurUnI morapIcha levA mATe tene mArI nAkhavA pharamAvatAM page nahi aDakavAnuM pharamAna karyuM, tenA sarakhuM che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa - saMvidhAnakasaMpadAyaH punarayaM. kacitsAMnaveze zabarAbhidhAnaH sarajaskabhakto rAjA babhUva tasyaikadAdarzanArthamuparidhAryamANamayUrapatattrachatro gururAjagAma. taM ca kRtasanmAnopaviSTaM rAjapriyatamA tadAtapatraM cakaccAkacikyamAnAnekacaMdrakarAjirAjitamavalokya kutUhalAtirekatastat pArthayitumArebhe. tatra ca deze mayUrAbhAvAddurlabhAni mayUrapicchAnItyasAvaditsa nutthAya svAzrayamagamat. tatorAjJI kRtAbhojananizcayA tadAnayanAya rAjAnaM protsAhayAMcakAra. ___rAjJApi yadA punaH punaH prArthitopi gurustadAtapatrAANa na dadAti tadA durvArapremagrahavyAmohitena haThAdeva gRhItvA nayata tAnItyAdiSTAH padAtayaH pratyUcuH nAsau jIvannarpayati prahAraizvopatiSTate. tato rAjo vAca. dUrasthA eva taMbANairaceSTaM kRtvA tAni gRhNAta samAdadAnAca mA ka zabara rAjAnI vAta A rIte cAle che. koIka saMsthAnamAM zabara nAme rAjA hatA, te sarajaska (bhagavAM vastra paheranAra (bAvA)ne bhakta hate. tene bheTavA mATe eka veLA mAthA para meranI pIMchInuM chatra dharAvata guru tene tyAM Avyo. te sanmAna pAmI che, tyAre rAjAnI rANIe tenA cakyatA cAMdalAvALuM chatra joIne kutUhaLanA jorathI te mAgavA mAMDayuM. paNa te dezamAM more na hevAthI, merapIcho maLavI muzkela hovAthI, te gurU te devAnI IcchA nahi batAvatAM, uThIne pitAnA mukAme Avyo. tyAre rANI nahi khAvAnI haTha laI rAjAne uzkeravA lAgI. " rAjAe paNa jyAre vAraMvAra mAgyA chatAM te ne ApavA lAgyo, tyAre strInA premathI ghelA banIne pitAnA subhane pharamAvyuM ke, je vAparI laI Ave, tyAre teo mAlyA , Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. | 27 2SNa thamapi guroH pAdena sparza kRdhvaM, yato guroravajJA mahate pAtakAya sNpthata . .. yAzo'sya zabararAjasya gurovinAzaM kArayataH pAdasparza ca vArayato viveka-stAdRzo gurukulatyAginaH zuddhoMcchAdilAlasasya saadhorpiitimAM ___vyatirekamAha-iha karmazabdenAdhAkarmocyate-AdizabdAdaudezikAdi parigrahaH-etadoSaduSTamapyAhArAdi parizuddhanirdoSa, AstAM zuddhoMcchAdi parizuddhamityaperoM-gurvAjJAvartina ArAdhyAdezavidhAyino bruvate pratipAdayaMtyAgamatatvavidaH ___iya matrabhAvanA-utsargapade bahutarakarmanibaMdhanatvAdalpAyuSkatAkAraNatvAcAdhAkarma mahAdoSaduSTameva tathAcAha prajJasau. bhagavAnamudharmasvAmI.. - e jIva thake Ape tema nathI, e to sAme ghA mAre che, tyAre rAjA be ke, dUra ubhA rahI, tene bANothI aSTa karIne te lAve, paNa yAda rAkhajo ke, te letAM thamAM kaI rIte gurUne pagathI nahi aDakatA. kemake gurUnI avajJA kathI mahA pAtaka lAge che. A rIte saMvidhAnaka che. have kahAM gurUne marAvatA, ane pagathI aDakavAnuM nivAraNa karatAM A zabararAjAne je viveka che, te ja gurUkuLavAsane tajanAra, ane zuddha bhikSA karavA IcchA rAkhanAra sAdhune viveka samaja. vyatireka eTale ethI ulaTuM kahe che. ahIM kauzabda AdhAkarma jANavuM. Adi zabdathI aizikAdika deSa levA, e dethI dUSita AhAra vagere paNa gurUnI AjJAmAM vartanArane nirdoSa che, tyAre zuddha bhikSA vagenuM zuM kahevuM, ema AgamanA jANa kahe che. enI bhAvanA A pramANe cheH- utsarga mArge AdhAkarma ghaNuM karma bAMdhavAnuM, tathA alpAyupaNAnuM kAraNa hevAthI mahA SavALuM ja che. je mATe bhagavatI satramAM sudhama svAmie nIce mujaba kaheluM che..., Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, AhA ma naM bhuMjamANe samaNe niggaMthe kiM baMdhai kiM pakarei kiM ciNai kiM uvaciNai ? goyamA, AhAkaMmaM naM bhuMjamANe samaNe niggaMthe AuavajjAo satta kammapagaDIo siTilabaMdhaNabaddhAo ghaNiyabaMdhaNavaddhAo kare, issakAla hiIyAo dIhakAlaThiIyAo kare, maMdANubhAvAo tivvANubhAvAo kare, appapparasagAo bahuppaesagAo karei, AuyaM ca NaM kaMmaM siya baMdhai, siya no baMdhai, asAyAveyaNijjaM ta Na kammaM bhujjo bhujjo uvaciNai, aNAiyaM aNavaggaM dIhamada cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyahai. 204 se ke bhaMte evaM vaccara - AhAkaMmaM naM bhuMjamANe samaNe nigaMthe jAva aNupariyai ? go. AhAkaMmaM naM bhuMjamANe samaNe nigaMthe AyA dhammaM aikama ( AyAitti AtmanA dharma zrutadharma cAritradharma ceti ) AyAe dharma aikkamamANe puDhavikAryaM nAvakakhai, AukArya nAvakhar3a, te kAryaM nAvakakhai, bAukArya nAvakhara, vaNassaikArya nAva 27 AdhAkarmane khAnAra zramaNa nigraMtha zuM khAdhe, zuM kare, zuM ekaThuM kare, zuM vadhAre ? he gAtama ! AdhAkarmane khAnAra zramaNa nigraMtha Ayu zivAya bAkInI sAta karma prakRtie DhIlI bAMdhI hAya, te majajIta kare. TuMkI sjitanI hoya, te lAMbI sthitinI kare. mada anubhAvavALI hoya, te tIvra anubhAvavALI kare. alpa pradezavALI hoya, tene dhaNA pradezavALI kare, ane Avu karmane vakhate bAMdhe, vakhate nahi paNa bAMdhe, paNu asAtAvedanIyane to vAraMvAra vadhAratA rahe, tathA anAdi anavagra dIrdhakALavALA cAturata sa MsAra kAMtAramAM bhaTakatA rahe che. he pUjya ! bhebha zA aro ho ho ? gautama ! AdhA mAnAra zramagu nigraMtha potAnA dharmane [ eTale zruta dharma tathA cAritra dharmane ] ati krame che, tethI te pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati tathA trasakAyanI apekSA rAkhatA nathI, ane vaLI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mApa sAdhu. 205 paMkhai, tasakAyaM nAvakaMkhai,-je siMpiyaNaM jIvANaM sarIrayAI AhAra mAhArei tevi jIve nAvakaMkhai-se eeNaTheNaM goyamA evaM buccai AhAkaMma bhuMjamANe jAva pariyaTTai. ( tathA ) kahaM naM bhaMte jIvA appAuyattAe kamme pakaraMti ? goyamA, pANe aivAittA bhavai, musaM vaittA tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA aphAsueNaM agesaNijega asaNayANakhAimasAimeNaM paDilAhitA bhavai-evaM khalu jIvA appAuyattAe kammaM pakariti [tti] . dvitIyapade punargADhaglAnAdikAryAsaMstaraNAdirUpe gacchamadhyavyavasthitasyagurvAjJAvartino'zaThabhAvasya sAdhoH paMcakaparihANikrameNa sarvasthAmnA prayatamAnasyAturadRSTAMtenAdhAkarmAdyapi nirdoSa. __tathAcAgapaHsaMtharaNami asuddhaM-duhavi giNhaMtaditayA gahiMya, je jIvonA zarIrane banele AhAra vApare che, temanI paNa apekSA rAkhatA nathI, te kAraNe ema kahIe chIe. | ( vaLI sthaLAMtare kahyuM che ke, he pUjya ! jo alpAyupaNuM kema bAMdhe che ? gatama! je prANaghAtI thAya, juThuM belIne tevA prakAranA zramaNa brAhmaNane aprAzuka ane nelaNIya AhAra, pANI, khAdima, svAdima, vaherAve, e rIte ja alpAyupaNAnuM karma bAMdhe che, paNa apavAda mArga eTale bahu mAMdagI vagerenA prasaMge nahi nabhI zake, tyAre gacchamAM rahI gurUnA hukama pramANe vartI azaTha bhAva rAkhI paMcaka parihaNinA krame karI pUratA jorathI yatanA karatA munine AturanA draSTAMta karI, te AdhAkarmAdika paNa nirdoSa che. ne bhATe AgamamA cha, nabhI zakatuM hoya, te veLA azuddha che, te lenAra ne denAra e baMnene adita Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI dharma ratna prakaraNa. AuraditeNaM - taM caiva hi asaMtharaNe. tathA jA jayamANassa bhave - virAhaNA suttavihisamaggassa, sA hoi nijjaraphalA - ajjhappavisohijuttassa (tti ) gurvAjJAkAriNo vizeSataH prshNsaamaah|| mUruM // tA ghano guruANaM-na muyai nANAiguNamaNini hANaM / supasannamaNo sayayaM - karyanuyaM maNasi bhAvaMto // 129 // ( TA ) yasmAdgurvAjJA garIyase guNAya tasmAddhetordhanyogurvAjJAM na muMcati kattA che, paNu asa`staraNumAM eTale jyAre nahi nabhI zake, tyAre AturanA draSTAMte teja tikattA gaNAya che. vaLI kahyuM che ke, sUtranI vidhi pramANe yatanA karanAra, ane Atma vizuddhi sAcavIne vartanArAne je virAdhanA Aya che, te nirjarArUpa mULa Ape che. gurUnI AjJA mAnanAranI vizeSe prazaMsA kare che. maLanA artha. te mATe dhanya purUSa jJAnAdi guNarUpa minI khANa samAna gurUnI AjJAne cheDatA nathI, paNa haMmezAM Ana Mdita mana rAkhe che, ane peAtAne kRtajJa bhAve che. [ 129 ] TIkAnA artha. je mATe gurUnI AjJA mATe prAyadA kare che, te mATe dhanya purUSa gurUnI A Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 207 muvatizayena prasannamanA nirmalamAnaso niSTuramapi zikSito na kupyati-na kalupayati cAtaHkaraNaM-na ca vahati pradveSaM smaran . kuMtaladevIjJAtaM, kevalaM jaM me buddhANusAsaMti-sIeNa pharUseNa SA, mama lAbhutti pehAe-paya bho taM paDissuNe. kathaM ? satatamanavarataM kRtajJatAmupakArAvismRtirUpAM manasi hRdaye bhAvayan vyavasthApayaM-stadyathA, Tolu bva duladulaMto-ahayaM vinANanANa nilaeNa / devu ba vaMdaNijjo-kao mhi gurumuttahAreNa // itthaM bhUta eva dhanyo bhavati-dharmadhanAtvAditi. zaraNa / / zAne choDatuM nathI, ane suprasanna mana eTale atizaya nirmaLa mana rAkhatA hovAthI nibura rIte gurUe zIkhAmaNa ApatAM paNa gusse thato nathI, tathA aMtaHkaraNane kaluSita karatuM nathI, temaja kutaLadevIne draSTAMta yAda karIne proSa vaheto nathI, kiMtu ema vicAre che ke, samajavAna gurU ThaMDA athavA garama vacanavaDe je kaMI mane zIkhAmaNa Ape che, te mAreja lAbha jaIne Ape che, ema vicArI te prayatna pUrvaka svIkAre che. A rIte te kahe che ke, niraMtara upakAra nahi visaravArUpa kRtajJatAne hadayamAM sthApAne, te bhArIte : vijJAna ane jJAnanA bhaMDAra gururUpa vadhAre pattharanI mAphaka rakhaDatA mujane devanI mAphaka vadanIya karela che. Ave haya, teja dharmarUpa dhanane lAyaka hovAthI dhanya gaNAya che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. pUrvasUcitaM kuMtaladevIjJAtaM punaridaM. avaNipura matthi avaNI - varamahilA bhAlaphalayatilayaM va / tattha nivo jisasU - paDupayaDapayAva jiyasattU // 1 // 208 tassA si piyA kuMtala - devInAmA sahAvakUramaNA / annAvi tevo-mumareMga saMti thAbo // 2 // jAti tAH 3nuMga-liMgasiNgaaii kaNayakalasAI | jiNanAhaceiyAI - niyaeNaM daviNajAeNa || 3 || aha maccharabharabhariyA - kuMtaladevIvi sesahito / savisesaM ceiharaM - haragiridhavalaM karAvei // 4 // tattha ccherayabhUyaM pUyaM kAre gIyanahAI / vAyAvaDa gAyane-bhano sakhiya mAmujhe // 1 // bannettu yakRti-- pUyaM AnayANa ghaNaghosaM / muNiuM kuNai paosaM - dUmijjai takahAe vi // 6 // pUrve sUcavela ku MtaladevInuM udAharaNa A che. pRthvIrUpa mahilAnA kapALamAM tilaka samAna anapura nAme eka nagara hatuM. tyAM ati pragaTa pratApathIja zatruone jItanAra jitazatru nAme rAjA hatA. ( 1 ) tene kuMtaladevI nAme svabhAvathIja krUra manavALI eka rANI hatI, tathA bIjI sArI mativALI paNa ghaNI rANIe hatI. [2] te rANIe potAnAM dravyathI uMcA TuMkanA jevI zikharavALAM ane seAnAnAM kaLazavALAM jinama Mdire karAvyAM. [3] tyAre matsarathI bharAine kuMtaladevIe temanAthI vizeSa zezabhAvALu hImAcaLa jevuM dhALu maMdira karAvyuM. ( 4 ) tyAM te AzcaryakAraka gIta nRtya karAvatI, tathA sAMbhaLyAthI turata aca pamADanAra vAjA vagaDAvatI. ( 5 ) paNa te khIjAM madirAmAM thatI pUjA blei tathA vAjAne gabhIra avAja sAMbhaLI dreSa dhAratI, ane tenI vAta sAMbhaLIne paNa dUNAtI hatI. (6) Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 205 sesa savittINaM puNa-akUrahiyayANa jiNamayarayANa / paramattha ciM. tigANaM-na hoi thevo vihu paoso // 7 // sumahaMtajalaMtapaosa-jalaNajAlAli dadhammavaNA / kuMtaladevI kaiyA-rogAryakehiM paribhUyA // 8 // to se niveNa dhittuM-AbharaNAINi niyayabhaMDAre / khittAI tao dhaNiyaMsA paDiyA aTTajhANaMmi // 9 // mariUNa UNapunA-kUrA sA kukkurI tahiM jAyA / niyajiNabhavaNaduvAre-punbabbhAseNa ciThei // 10 // kaiyAvi tattha patto kevalanANI namevi aha pucho / aMteurIhiM bhayavaMkattha gayA kuMtalA mariuM ? // 11 // __pabhaNai gurUvi tIse-paosakaraNAivaiyaraM savvaM / jA saMjAyA muNiyA-dhuNiyAmaladulahasammattA // 12 // iya nisuNiUNa tAogaruyaM veragga munvahaMtIo / parisAi uThThiyAe-gaMtu jimabhavaNadAraMmi // 13 // picchaMti tayaM suramaM-paramaM karuNArasaM pvnaao| balipUya paNa tenI bIjI zeko akkara manavALI, jina matamAM rata ane paramArthane vi. cAranArI hatI, temane lagAre pradaiSa nahi Ave. [7] have bhAre jaLatA praSirUpa agninI javALAothI dharmarUpa vanane bALI nAkhanAra kuMtaladevI eka veLA bahu mAMdI paDI. [8] tyAre rAjAe tenA dAgInA vagere laine potAnA bhaMDAramAM rAkhyA, tethI te atizaya A dhyAnamAM paDI. ( 9 ) bAda te ochAM puNyavALI kara rANI maraNa pAmIne tyAM kUtarI thaI, te pUrvanA abhyAsathI potAnAM banAvelAM jina maMdiranA daravAjApara beThI rahatI. [ 10 ] tyAM koIka veLA kevaLajJAnI padhAryA, temane namIne aMtaHpuranI rANIoe 57yu , u bhagavan ! kuMtalA rANI bharIne yAMga che ? (11) tyAre gurUe paNa teNIne praSi karavA vagerene sarva vyatikara kahIne kahyuM ke, te durlabha nirmaLa samyakatvane dUra karIne kUtarI thaI che. [ 12 ] ema sAMbhaLIne teo bhAre vairAgya pAmI parvadA uThatAM jina bhavanane daravAje jaI te kUtarIne jovA lAgI, eTale temane bahu karUNa AvI, tethI teNIoe tenA AgaLa baLi tathA pUrI vagere 27 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI dharma ratna prakaraNa. liyApamuhaM-khivaMti tIe puro tAo // 14 // pabhaNaMti mahAbhAgedhaMmaparAevi jaM tayA tumae / naya cattaM kUrasaM-teNa imA duggai pattA // 15 // tA saMparyapi eyaM-vaNaM va akkUrabhAvajalaNeNa / dahiUNa kuNasu apaM-samabhAvajaleNa saMsittaM // 16 // he sarame, duhavirame-jiNadhame mANasaM nivesesu / cayasu sayAvi paosaM-vahesu hiyayami saMtosaM // 17 // iccAi tANa saMbhama-masamaM picchiya girAu taha muNiuM / muNiyA sA saMbhaMtA-puNo puNo ciMtai kimeyaM ? // 18 // bahuyaM viciMtayaMtI-jAI sumarittu phuriyaveraggA / bhujjo jhujjo nidai-pubbakaDaM dukaDaM sarva // 19 // siddhasamakkha maNasaNaM-paDivajjiya pUriu niyaya mAuM / jAo vemANisuro-lahihI paramaM payaM kamaso // 20 // evaM kuMtaladevyAHpraveSajuSo nizamya kaTukaphalaM / nAmI. ( 13-14 ) tem| tene vA sAnA, moTara sAyavANI ! te te vegA dharmamAM tatpara thaIne paNa krarapaNuM nahi melyuM, tethI A durgatine tuM pAmI che. [ 15 ] mATe haju paNa e dUrapaNane adUra bhAvarUpa agnithI vananI mAphaka bALIne pitAne samabhaa535 pAthA siyita 42. [16] he kUtarI ! duHkhane TALanAra jina dharmamAM mana rAkha. hamezAM pravane muka, ane hRdayamAM satiSa rAkha [ 17 ] A vagere temanI bhAre utAvaLa je, tathA vANI sAMbhaLIne te kUtarI bhaDakIne vAraMvAra ciMtavavA lAgI ke, A zuM che? [ 18 ] te ghaNuM vicAratAM vicAratAM jAti smaraNa pAmI, tethI vairAgya sparatAM saghaLAM pUrvata duSkatane vAraMvAra niMdavA lAgI. (19) bAda teNI siddhanI sAkhe aNasaNa laI Ayu pUruM karI vaimAnika devapaNuM pAmI, ane krame karI muktie jaze. [ 20 ] e rIte pradeza Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 211 bhavyA bhavabhayabhItAHprasannamanaso bhavata satataM // 21 // che rUti kuMtavAta che Aha-ki yopi sopi gururguNasaMpattaye sevanIya Ahozvit kazviviziSTa eveti prazne prativacanamAha. guNavaM ca imo sutte-jahatyagurusahabhAyaNaM iho / guNasaMpayA dariho-jahuttaphaladAyago na. mao // 130 // - (21) ca zabdasyAvadhAraNArthatvAdguNavAneva guNagaNAlaMkRta evAyamiti / dharanAra kuMtaladevIne thaeluM kaDavuM phaLa sAMbhaLI, he bhavya ! tame saMsAranA bhayathI karIne niraMtara prasanna mana rAkho. A rIte kuMtalaTavInuM udAharaNa che. koI pUchaze ke, zuM je te gurU guNa saMpatti mATe seva ke koI viziSTa gurU seva ? ene javAba kahe che. maLano artha sUtramAM guNavAnane ja yathArtha gurU zabdane pAtra gaNela che; bAkI guNamAM daridra hoya, te yakta phaLane denAra nathI gaNyA. [ 130 ] TIkAne artha ca zabda avadhAraNA hevAthI guNagaNuthI alaMkRtaja gurU satramAM eTale siddhAM- Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, guruH sUtre siddhAMte yathArtha sAnvayo guruzabdastasya bhAjanamAdhAra iSTo - mitreta-stathAdi. puroca-- 12 dhammannU dhammakattA ya sayA dhammaparAyaNo / sattANaM dhammasatthassa - desao bhannae gurU || ityanvayaH -- sa ca zrutadharmopadezakasya cAritradharmavidhAyakasya saMvina gItArthaguroreva yujyate. tasya ca guNAH prAdhAnyena-- vayachakaM kAyachakaM2 - akappo13 gihibhAyaNaM 14 / paliyaMka5 nisijjANaM 26- siNA 17 sobhavajjaNaM8 // ityaSTAdaza - ebhirvinA gurutvAbhAva eva taMtubhirvinA paTAbhAvavat, tathAcoktaM zrI zayyaM bhavasUripAdaiH tamAM yathArtha eTale anvayavALA gurU zabdanuM bhAjana, eTale AdhAra svIkArela che. te A rIte keH-- dharmane jANu, dharmane karanAra hamezAM dharmamAM tatpara rahenAra, ane jIvAne dharma zAstranA upadeza denAra hoya, te gurU kahevAya. ema gurU zabdanA anvayArca che, te anva yArca zruta dharmanA upadezaka, ane cAritra dharmanA vidhAyaka savigna gItArtha gurUtteja lAgu paDI zake che. te gurUnA mukhyatve karIne nIcenA aDhAra guNa che:---- cha vrata, chakAyanI rakSA, ane akalpa-- gRhi bhAjana~~ pala ka-- niSadyA---- snAna ane zobhA e cha bAbatane tyAga. e aDhAra mukhya guNo vinA gurUpaNAne abhAvaja jANavA. jema tAMtaNAe vagara paTa [ vastra ]nA abhAva rahe che, tema ane eja rIte zrI zayya'bhavasUri mahArAje kaheluM che keH Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 213 dasa aTThaya ThANAi-jAI bAlo varajjhaI / tattha annayare ThANe-niggaMthattAu bhassaI // ( iti ) zeSAstupaDirUvo teyassI-juggapahANAgamo mahuravako / gaMbhIro dhImaMto-uvaesaparo ya Ayario // 1 // aparissAvi somo-saMgahasIlo abhiggahamaI ya / avikatthaNo acavalo-pasaMtahiyao gurU hoi // 2 // ityAdayo-" desakulajAiruvI " --tyAdayo vizeSaguNA-ste kAdAcitkAH-paTasya raktatvAdivat. tatreha pradhAnaguNairyukto guNavAnabhipretaHkAryasAdhakatvAt. satsu teSu zeSaguNasaMprayogopi varIyAneveti. viparyaye punaH kiMsyAdityAha-guNasaMpadA sadguNavibhUtyAkaraNabhUtayA daza ane ATha eTale a ra sthAnomAM je koIne bALa purUSa virAdhe, te te sthAnamAM nigraMthapaNAthI bhraSTa thAya. bAkInA guNo jevA ke, prati35 ( 35vA ), tethI , yugapradhAnAma, mathupAya, nIra, ghAmAna , ne upazamA tat52 hoya, te pAyArtha po. tathA aparizrAvI, saumya, saMgrahazA, amiDanA bhativANI, aviztyana, aya5, ane prazAMta yavAna hoya, te 23 vAya. [ 1-2 ] ityAdika temaja dezakuLa jAtirUpa vagere e badhA vizeSa guNa che, ane te kAdAcika aniyamita ] che, paTanI raktatA mAphaka. tethI hAM pradhAna guNavaDe je yukta heya, te guNavAna le; kemake te guNothI kAma cAle che. ane teonI sAthe zeSa guNo jAya, to padhAre sA3 2. ethI viparyayamAM zuM thAya te kahe che-guNasaMpadA eTale saguNapa dithI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI dharma ratna prakaraNa daridro durgato yathoktaM gurusaMprayoge phalaMtasyadAyakaH saMpAdayitA na mato naiva saMmato jinapravacanavedinA,-mato na nirguNo guruH sevanIya iti. nanu sAMprataM kAlAnubhAvAdeva durlabhA sarvaguNasaMpad-yataH kopi kutopi kenApi guNenahInopyanyenAdhika iti tAratamyabhedenAnekadhA guravaupalabhyate, tatasteSu ke gurumAzrayAmahe, kaM vAneti dolAyamAnamAnasAnAmasmAkaM kimucitamiti ziSyeNa sapraNayaM pRSTAMgururAha. murNa mUlaguNasaMpautto-na dosalavajogao imo heo / mahurovakamA puNa-pavattiyavvo jahuttami // 131 / / je daridra heya, tene gunA saMprayoganA yakta phaLane saMpAdaka jinAgamanA jANu purUSoe bilakula nathI mAnya, mATe nirguNa gurU seve nahi. koI pUchaze ke, hamaNAM kALanA pratApathI sarva guNanI saMpa maLavI durlabha che, je mATe kaI purUSa koI kAraNe koIka guNamAM hIna heya che, te bIjA guNamAM adhika hoya che, ema taratama bheTe karI aneka prakAranA gurUo rahelA che. tethI teomAM kene gurU tarIke seva, ane kone nahi, e bAbatamAM amAruM mana delAya che, mATe amAre zuM karavuM ? ema ziSya prItipUrvaka pUchatAM gurU kahe che. . mULane artha mULaguNathI sahita gurU daSilavanA ge choDavA lAyaka nathI. tene te mIThI rIte yakata guNemAM caDAva. (132) Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. ( TIjA ) mUlaguNA: paMcamahAvratAni vrataSaTkakAyaSaTkAdayovA taiH samyak sadbodhapradhAnaM prakarSeNodyamAtizayena yuktonvito mUlaguNasaMprayukto gururiti prakRtatvAtsaMbadhyate na doSANAmAzukopila - vacanApATava- maMdatA-manAkU pramAditAprabhRtInAM lavAlezA doSalavAstadyogAttatsaMbaMdhAdayaM gururdeyaH prisA tathAnAmaH yAvi maMdi ti guruM viittA - Dahare ime appasuyatti naccA 1 hAlaMti micchaM paDivajjamANA - kuNaMti AsAyaNa te gurUNaM // paga maMdAvi ivaMti ege - DaharAvi je suyabuddhovaveyA / AyAramaMtA guNasuTThiyappA - je hIliyA sihiriva bhAsakujjA // - 215 TIkAne arthe. - mULaguNa te pAMca mahAvrata athavA cha vrata. chakAya vagere. tevarDa karIne samyak eTale sadbhASapUrvaka prakarSe karI eTale atizaya udyamavAnna thaine je yukta heAya, te mULaguNa prayukta gurU, AzukaeNpittra ( jaladI gusse thavuM ), vacanApATava [ khelavAmAM kheMcAvuM], maMdatA, manApramAditA [ jarAka pramAdipaNuM ] vagere doSonA lavAnA yAgathI heya eTale kheDavA lAyaka nathI. je mATe AgamamAM A rIte kahela che: jee gurUne mauMda, DAso ke ceDu' bhale jANIne hIle che, te mithyAtvamAM paDI gurUnI AzAtanA kare che. kemake keTalAka svabhAve karIneja maMda prakRtinA hAya che, vaLI DAsA thayA chatAM paNa te zrutanI buddhithI yukta che, tathA [ thADuM bhaNelA chatAM paNa ] AcAravAn ane guNamAM susthita rahelA che, mATe temane hIlatAM te agni mAkka bhasma kare che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI dharma ratna prakaraNa jeyAvi nAgaM DaharaMti nacA-AsAyae se 'ahiyAya hoi / evAyariyaM pihu hIlayaMto-niyarchaI jAipahaM khu maMde // guruguNarahio ya iha-davyo mUlaguNa viutto jo / nahu gugamittavihUNa ti-caMDaruddo udAharaNaM // ityAgamavacanAnyanusRtya mUlaguNazuddho gururnamoktavyaH kadAcit kiMcitpramAdavAMstu-madhuropakrama iti tRtIyArthe paMcamItato madhuropakrameNa sukhadopAyena priyavacanAMjalipraNAmapUrvaka-" manupakRtaparahitaratairbhavadbhiH suSTu vayaM mocitA gRhavAsapAzAt-tadidAnImuttarottaramArgapravarttanena nistArayatAsmAbhImabhavakAMtArA "-dityAdiprotsAhanena punarbhUyopi pravartayitavyo yathoktamArgAnusAriNyanuSTAne iti. kimityevamupadizyata ityAha. . jeo nAgane buTTo thaya jINI chaMcheDe, te temane ahita bhaNI thaI paDe che, tema AcAryane hIlatAM paNa maMda jano janmamArgamAM paDe che. IhAM gurU guNa rahita te je mULa guNothI rahita heya te jANave, bAkI koIka guNathI hIna hoya ne nahi gaNAya. Iha caMDarUdra AcAryanuM udAharaNa che. A rItanAM AgamanAM vacanane anusarI je mULaguNazuddha gurU hoya te nahi che . bAkI keI veLA gurU kAMIka pramAdI jaNAya, to madhura upakramathI eTale sukhakara upAyathI arthAta aMjali jeDI praNAma karIne priyavacana bolavA ke--" vinA upakAre parahita karanAra tamee amane gharavAsanA pAzamAMthI chaTA ka e bahu sAruM karyuM, mATe have uttarottara Akare mArga pravartAvI, A bhayaMkara bhavakAMtArathI amane pAra pamADa"-- ema uttejita karIne tene pharIne yakta mArganusAri anuSThAnamAM pravartAvavo. ema kema kahe che tenuM kAraNa kahe che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. ( mUrchA) patto susIsasaddo- eva kuNateNa paMthageNAvi / gADhappamAiNovi - selagasUrissa sIseNa // 132 // B 217 ( TIjA ) prApto labdhaH suziSya itizabdo vizeSaNamevaM gurorbhUyopi cAritre pravRtti kArayatA paMthakena paMthakanAmnA sacivapuMgavasAdhunA - pizabdAdanyairapi tathAvidhairyatobhANi-- sIijja kayAvi gurU- taMpi susIsA suniuNamahurehiM, magge vaMti puNaravi-jaha selagapaMthago nAyaM. tameva vizinaSTi - gADhapramAdinopyatizayazaithilyavatopi zailakasUreH ziSyeNeti vyaktameveti gAthAkSarArtho - bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH. maLane artha. gADha pramAdi zailakasUrinA ziSya pathake paNa ema karatAM thakAM suziSya zabdano ilakAba meLavyA. [ 132 ] TIkAnA artha. prApta karyuM eTale meLavyA suziSya evA zabda eTale vizeSaNa----te evI rIte eTale karIne paNa cAritramAM pravRtti karAvatAM pathake eTale pathaka nAmanA matripugava sAdhue paNa--apa zabdathI tenA jevA khIjAe paNa te vizeSaNu meLavyuM. je mATe kahelu` che keH-- jo kadApi gurU sIdAya te tene paNa suziSyo yuktivALA madhura vacanethI purIne mArgamAM ANe che. hAM zailaka ane paMthakanuM udAharaNa che. tenuM ja vizeSaNa Ape che--gADha pramAdi eTale atizaya zithila zailakasUrinA te ziSya hatA. A rIte gAthAne akSarArtha che,bhAvArtha kathAnakaparathI jANavA. 1 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI dharma ratna prakaraNa taccadaM. kavikulakalAvikaliyaM-selagapura matthi selasiharaMva / tattha ppayAvasiyakitti-selao selao rAyA // 1 // saddhammakammavAjjiya-chaumA paumAvaI piyA tassa / sannIinAgavallIi-maMDavo maDago putto // 2 // causuddhabuddhisaMsiddhi-paMthagA paMthagAiNo Asi / rajabharadharaNasajjA-sumaMtiNo paMcasayasaMkhA // 3 // thApaccAsuyagaNahara-samIvapaDivanasuddhagihidhamo / selagarAyA rajjaM-tibaggasAraM ciraM kuNai // 4 // annadiNe thAvaccA-suyapahupayavattiyagurusabhIve / paMcahi maMtisahi-paMthagapamuhehi pariyario // 5 // maDDagaputte raja-upiUNaM giNhae vayaM rAyA / ikkArasa aMgAI-ahinjio vajjiyAvajjo // 6 // paMthagapamuhANa taopaMcamuNisayANanAyago tthvio| muyamuNivareNa selaga-rAyarisI jiNasamayavihiNA // 7 // zakipaMthakanuM kathAnaka A che. parvatanA zikhara mAraka kavi kuLarUpa kalApi (moro )thI kalita zailapura nAme nagara hatuM. tyAM pratApa ane svaccha kIrtine zela [ pahADa ] samAna zikSaka nAme rAjA hatuM. [ 1 ] tenI saddharmanA kAmamAM niSkapaTa padmAvatI nAme rANI hatI, ane sannItirUpa nAgapesAnA samAna bha nAme putra hato. [2] tenA paMthaka vagere pAMca matri hatA, teo cAre zuddha buddhinI saMsiddhinA paMtha samAna hatA, ane tethI rAjyabhAra upADavAmAM tamataiyAra rahetA. [ 3 ] te zailaka rAjA thAvasyAkumAra AcAryanA pAsethI gRhidharma svIkArIne cirakALa trivarga sAdhI rAjya kare. [4] bAda eka veLA thAvaccakumAra prabhunA padavarti zuka gurUnA pAse paMthaka vagerA pAMcaso maMtriothI para dhako macchuka putrane rAjya ApI dIkSA laI pApa TALI agyAra aMga zIkhyo. [ 5-6 ] tyAre zuka munIzvare jina samayanI vidhithI tene paMthaka vagere pAyase bhuniyAnI nAya 2thApyo. (7) Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 210 muyasUrI u mahappA-samae AhAravajjaNaM kAuM / sirivimalAsaharisihare-sahassasahio sicaM paco // 8 // aha selagarAyarisi-aNuciyabhattAibhogadoseNa / dAhanarAItavio-samAgao selagapuraMmi // 9 // ujjANaMmi pasatthe-mubhUmimArgami taM samosariyaM / soUNa pahiSThamaNoviNiggao maDDa o rAyA // 10 // kayavaMdaNAikicco-sarIravattaM viyANiuM guruNo / vinavai eha bhaMte-mama gehe jANasAlAsu // 11 // bhattosahAiehi-ahApaMvattehiM tattha tumhANaM / kAremi jeNa kiriyaM-dhammasarIrassa rakkhaDA // 12 // tathAcoktaM. zarIraMdharmasaMyukta-rakSaNIyaM prayatnataH / zarIrAcchvate dharmaH-parvatAtsalilaM yathA // 13 // parivana miNaM guruNA-pAraddhA tattha uttamA kiriyaa| niddhamahurAiehiM-AhArohiM muvijjehiM // 14 // vijjANa kusalayAe-patthosahapANagAidhuklAmA / thevadiyahahiM eso-Ao niruo bAda mahAtmA zusUri samaya AvatAM AhAra tyAga karIne zrI vimalAcaLa para eka hajAra munio sAthe muktie pahoMcyA. [ 8 ] have zelakarAjarSi anucita AhAra vagere vAparavAnA doSathI dAhajavarathI tapIne zailapuramAM Avyo. [9] tyAM prazasta udyAnamAM sArA bhUmi bhAgamAM tene samosale sAMbhaLIne harSathI mar3akarAjA tene vAMdavA nIkaLyo. ( 10 ) te tene vaMdana vagere karI zarIranI vAta jANIne vInavavA lAgyo ke, he pUjya! mArA ghare yAnazALAmAM padhAre, ke jethI huM joIza AhAra, pANI tathA aSadhothI tamArA dharma zarIranI rakSA mATe cikitsA karAvI zake. (11-12 ) je mATe kaheluM che ke, dharma sahita zarIrane saMbhALavI rAkhavuM, kemake parvatathI jema pANI jhare che, tema zarIrathI dharma jhare che. (13) gurUe te vAta mAnya rAkhI, eTale sArA udyAe snigdha madhurAdika AhArathI uttama cikitsA zarU karI. [14] jenI kuzaLatAthI tathA patha, auSadha, pANI sarakhI rIte maLI zakavAthI cheka divasamAM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI dharma ratana prakaraNa - ya balavaM ca // 15 // navaraM siNehapesala-AhArAIsu mucchio dhaNiyaM / suhasIlayaM pavano-nicchai gAmaMtaravihAraM // 16 // bahusovi bhaNijjato-viramai no jAva so pamAyAo / tAhe paMthagavajjA-muNiNo maMtaMti egattha // 17 // kammAI nUNa ghaNa cikkaNAI kuDilAI vajjasArAi / nANaDha yaMpi purisaM-paMthAo uppahaM niti // 18 // nAUNa suyavaleNa-karayalamuttAhalaM va suvaNayalaM / ahaha nivaDaMti kevihu-opicchaha kammabaliyattaM // 19 // mucUNa rAyaridi akkhatthI tAva esa pavvaioM / saMpai aippamAyA-vimhariyapaoyaNo jAo // 20 // kAle na dei muttaM-atyaM na kahei pucchamANANaM / AvassagAi tatti-muttuM bahumannae niI // 21 // sAraNavAraNapaDicoyaNAi na maNaMpi dei gacchassa / naya sAraNAirahiegacche vAso khaNaMpi khamo // 22 // te nirogI ane baLavAna thayuM. [ 15 ] paraMtu te cikAzadAra AhAra vageremAM khuba machita thaI sukhazILa thaI paDe, ane prAmAMtaranA vihAra karavA taiyAra thaye nahi. [16] tene ghaNI vAra kahetAM, paNa te pramAdathI virame nahi, tyAre paMthaka zivAya bAkInA mu| miyA me4|| 24, yA pramANe viyaa29|| 425 // sAyA. [ 17 ] kama ghaNuM cIkaNuM, vAMkAM ane vaja jevAM sakhata hoya, te kharekhara jJAnavaMta purUSane paNa unmArge dere che. [ 18 ] karmonuM baLavApaNuM juo ke, zrutanA baLe karI hatheLImAM rahelAM metI mAphika jagatane jANatAM thakAM, paNa temAM paDe che. [ 18 ] rAga jaRddhi cheDI mekSArthI thaI, e prajita thayo che, chatAM hamaNAM ati pramAdathI te prayojanane visarI gayA che. [ 20 ] e sUtranA avasare sUtra nathI ApatA. pUchanArAone artha nathI kaheto, ane AvazyakAdikanI ciMtA melI udhane vadhu pasaMda kare che. [ 21 ] temaja gacchane sAraNa, vAraNa, prati medanA vagere jarA paNa kahetA nathI, mATe sAraNa rihata 9 kSagumara rahe yuga nA. ( 22) Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 221 tayAyAmaH nahi natthi sAraNA vAraNA ya paDicoyaNA ya gacchami / so u agaccho gaccho- saMjamakAmIhi muttavvo || 23 || ubagArI ya dar3ha mimoamhANaM dhammacaraNahe uttA / muttuM vittuM ca imaM - juttatti phuDaM na yANAmo // 24 // ahavA kiM amhANaM kAraNarahieNa nIyavAseNa / guruNo veyAvacce-paMthagasAhuM niraMjitA // 25 // eyaMci pucchittA - viharAmo ujjayAvayaM savve | kAlaharaNaMpi kIrai-jA veyai esa appANaM // 26 // sAmatthiUNa evaM paMthagasAhuM Thavittu gurupAse / te savvevihu munninnoanya mudde vivu // 27 // paMthagaNIvi guruNo-veyAvaccaM jahociyaM kuNai / asvtjogjuzo--payA anaM 6 nikriSi // 28 // dariyapAtramAse mUtuunn niddhamahurAI / parihariyasayalakicco -sutto nIsaha savvaMgo // 29 // je mATe AgamamAM kahyuM che ke, jyAM sAraNA, vAraNA, ane pratimeAdanA na hoya, te gacchane agaccha gaNI sayArthioe cheDI devA. ( 23 ) tema A ApaNA dharmAcaraNanA hetu hAvAthI ghaNA upakArI che, mATe ene cheoDavu ke, pakaDI rahevuM yukta che, te ApaNe spa STapaNe jANI zakatA nathI. ( 24 ) athavA kAraNa vinA nitya vAsa karavAnuM ApaNane zuM kAma che ? mATe e gurUnA veyAvacca sArU paMthaka sAdhune chaThThAM rAkhI, ane enI rajA lai ApaNe badhA udyata thai vicarIe, ane jyAM sudhI e peAtAne oLakhe, tyAM lagaNa kALa haraNa karavuM ghaTe che. ( 25-26 ) ema vicArI pthaka sAdhune gurU pAse melI, te sarve munie anya sthaLe sukha sAthe vicaravA lAgyA. [ 27 ] have paMthaka muni paNa gurUnu yatheAcita veyAvacca karau, tathA uttama yogamAM yukta rahI peAtAnI kriyA paNa hameza parIpUrNa rIte karatA rahetA. (28 ) bAda kArtika comAsAnA dine AcArya snigdha madhura khAine saMdhaLAM kAma hoDI sarvAge lAM thaine tA. ( 29 ) evAmAM Avazyaka karatAM khAmaNA nimitte paMthaka sAdhu vinaya nItimAM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrI dharma ratna prakaraNa. AvassagaM kuNaMtA-paMthagasAhUvi khAmaNanimittaM / sIseNa tassa pAe-AghaTTai viNayanayaniuNo // 30 // to kuvio rAyarisi-jaMpai ko esa ajja nillajjo / pAe Aghato-nihAnigghe maha payaTTo ? // 31 // ruThaM daTuM sUri-mahuragiraM paMthago iya bhaNei / cAummAsiyakhAmaNa-kae mae dUmiyA tujave / / 32 / / tA egaM avarAha-khamaha na kAhAmi erisaM bIyaM / huMti khamAsIlacciya uttamapurisA jao loe // 33 // iya paMthagamuNivayaNaM-Ayannatassa tassa sarissa / sUruggame tamaMpiva-annANaM dUra mosariyaM / / 34 // bahuso niMdiya appaM-savisesa jAyasaMjamajjoo / khAmei paMthagamurNipuNo puNo suddhapariNAmo // 35 // bIyadiNe maDDaganiva-mApucchiya dovi selagapurAo / nikkhaMtA pAraddhA-uggavihAreNa vihareuM // 36 // avagaya tavvuttA-saMpatA sesamaMtimuNiNovi / vihariya ciraM muvihiNAArUDhA puMDarIyagiriM // 37 // nipuNa heI mAthAvaDe tenA page aDo. [ 30 ] tyAre rAjarSi gusse thaI bolyo ke, Aje A koNa nirlaja mArA page aDakI mArI uMghamAM khalala karavA taiyAra thayo che ? [ 31 ] tyAre sUrine gusse thaela joI madhura vANIthI paMthaka belyo ke, mAsI bhAbhaya 425 // bhATe meM tabhane emavyA che. (32) mATe eka aparAdha mApha karo, pharIne evuM nahi karuM, kemake jagatamAM uttama pura rUSe kSamA zILaja heya che. (33) ema paMthaka muninuM vacana sAMbhaLatAM, te sarine sUrya ugatAM aMdhAruM nAze, tema ajJAna dUra nAThuM. [ 34] have te pitAne bahubahu niMdI vizeSa saMyamamAM ughukata thaI zuddha pariNAme paMthaka munine pharI pharIne khamAvavA lAge. [ 35 ] bAda bIje dine maga rAjAne pUchI, te baMne zailakapurathI nIkaLI upravihAre vicAravA lAgyA. (36) te vRttAMta jANatAM zeSa munio paNa temane AvI maLyA. have teo vidhipUrvaka cirakALa vicarIne puMDarIkagiri [ siddhagiri ] para yA. (37) Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAva. sAdhu. 223 manisans - domAsakayANasaNA-selesi kAu selagamahasI / paMcasayasamaNasahio-loyaggaThiyaM payaM patto // 38 // evaM paMthakasAdhuvRttamamalaM zrutvA caritrojvalaMsajJAnAdiguNAnvitaM gurukulaM sevadhvamuccaistathA / . bho bho sAdhujanA gurorapi yathA satsaMyame sIdatonistArAya kadAcana prabhavata sphurjadguNazreNayaH // 39 // // iti paMthakasAdhukathAnakaM // (cha ) evaM kurvataH sAdhorguNamAi. // mUlaM // evaM gurubahumAno-kayannuyA sayalagacchaguNavuDhDhI / aNavatthA parihAro huMti guNA evamAIyA // 133 // tyAM be mAsanuM aNasaNa karIne zailaka maharSi zeleSIkaraNa karIne pAMcase sAdhuo sAthe muktipada pAmyo. [ 38 ] e rIte ujavaLa caritravALuM paMthaka sAdhunuM nirmaLa vRttAMta sAMbhaLIne te sAdhu jana ! tame samyapha jJAnAdika guNavALA gurUkuLane evI rIte barAbara : sevana kare che, jethI kharA saMyamamAM lathaDatA gurUne paNa koI veLA jhaLakatA guNenI che. zivANA / pAra 5mA 25. [ 38 ] , e rIte paMthaka sAdhunuM kathAnaka che. ema karatAM sAdhune zo phAyade thAya, te kahe che - bhUganI artha. ema karatAM gurUnuM bahu mAna, kRtajJatA, sakaLa gacchamAM guNanI vRddhi, ane anavasthAne parihAra, e vagere guNa thAya . ( 133 ) Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa. ( TIkA ) evaM mUlaguNasamanvitaM gurumahuMcatA sanmArgodyamaM ca kArayatA yatinA guruvahumAno mAnasaprItyatizayaH kRto bhavati, tathA kRtajJatA cArAdhitA bhavati. - pradhAnazcAyaM puruSasya guNo lokepi gIyate, tathAhi 224 sa kalAkalApakuzalaH - sa paMDitaH sakalazAstravedI saH / niHzeSaguNagariSTA - kRtajJatA yaM samAzrayate || lokottarepyekaviMzatiguNamadhyepatita eveti. tathA sakalagacchasya guNAnAM vRddhirAdhikyaM kRtaM bhavati, tathAhisamyagAjJAvarttino gacchasya gururjJAnAdiguNAn varddhayatyeva yadi punaste ziSyAH vAiyA saMgahIyA ya - bhattapANehi posiyA / jAyapakkhA jahAhaMsA-- pakkamaMti diso disiM // TIkAnA artha. ema eTale ke mULa guNu sahita gurUne nahi mUkatAM, tathA tene sanmArgamAM udyama karAvatAM tie gurUnuM bahu mAna eTale mAnasika prItinA ubharA darzAvelA thAya, tathA kRtajJatA thaI gaNAya, ane purUSanA A e guNu lAkamAM paNa pradhAna gavAya che, je bhATe upAya che :--- teja kaLA kuzaLa che, teja pAMDita che, ane teja saphaLa zAstrane jANu che ke, jene badhA guNAmAM moTI kRtajJatA vaLagI rahe che. vaLI leAkeAttaramAM paNa e guNa ekavIza guNAmAMja AvelA che. vaLI sakaLa gacchanA guNonI vRddhi eTale vadhArA karyo gaNAya. te A rIte ---- rUDI rIte AjJAmAM vartanAra gucchanA jJAnAdi guNAne gurU vadhAreja, paNa jo te ziSyA bhaNAvyA, gaNAvyA, tathA bhAta pANIthI pAkhyA chatAM pAMkha AvelA sanI mAka Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAva sAdhu. tatastAn khalukamAyAnavabudhya na kevalaM na zikSayati guru, sta parityAgaM ca vidhatte -kAlikAcAryavaditi. tathA anavasthA maryAdAhAnistasyAH parihAraH kRtobhavati. - ayamabhiprAyo-ya ekaM guruM mUlaguNamahAprAsAdadharaNastaMbhasaMnibhamapyalpadoSaduSTatvena muMcati tasmai anyopi na rocate - kAlAnubhAvAdeva sUkSmadoSANAM prAyaH parihartumazakyatvA, - tatazcAtyarocakatayA ww 225 ikassa kao dhammo -- sacchaMda gaImaIpayArassa | kiMvA kare ikko -- pariharaU kaha makajjaM vA // 1 // katto suttatthAgama - paDipucchaNa coyaNA va ikkassa / viNao veyAvaccaM - ArAhaNayA maraNaMte // 2 // pillijje saNa miko-painnapamayAjaNAu niccabhayaM / kAumaNovi akajjaM -na tarai kAUNa bahumajjhe // 3 // daze dizAomAM bhAgI jAya teA, temane khaluka jevA gaNIne kta gurU zIkhAve nahi, eTaluja nahi, paNa temanA tyAga paNa kare che. kAlikAcAryanI mArka. vaLI anavasthA eTale maryAdAnI hAni, tene parihAra karelA thAya, eTale ke, je eka gurUne te mULa guNurUpa mahA prasAda dharI rAkhavAne staMbharUpa hovA chatAM alpa ASathI duSTa hevAnA kAraNe choDI de che, tene bIjo paNa nahi rUce. kemake kALanA anubhAvaja evA che ke, sUkSma doSo prAye pariharavA muzkela che, tethI te ati arocakapaNAthI. svacchaMda gati ane matithI cAlatA ekalAne dharma kyAMthI hoya, vaLI ekalA te zuM purI rADe, tathA apane prema taka rADe ? ( 1 ) vaLI ekalAne sUtrArtha kyAMthI Ave, tathA pratispRcchanA ke mAdanA kayAMthI maLe ? temaja vinaya, vaiyAnRtya, tathA maraNAMte ArAdhanA paNa te kema karI zake ? ( 2 ) ekalA kare, te eSaNAne bhAMge, ane chuTI pUratI kelI strIone tene nitya bhaya rahe, paNa jhAjhAmAM rahetAM kArya karavA mana kare, teApaNu tene karI zake nahi. ( 3 ) 25 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI dharma ratna prakaraNa. uccArapAsavaNavaMta-pittamucchAimohio ikko / sahavabhANavihattho-nikkhivai va kuNai uDAI // 4 // egadivasaMmi bahuyA-suhAya amuhAya jIvapariNAmA / ... iko asuhapariNao-caijja AlaMbaNaM labdhaM // 5 // ityAdinA niSiddhamapyekAkitvamAlaMbate,-taM ca svecchAcAramukhitamAlokyAnyopitadevAMgIkaro-tyevaMprakArAnavasthA parihRtA bhavati gurusevakeneti.-bhavaMti jAyate guNA evamAdayonyepi guruglAnabAlavRddhAdInAM vinayavaiyAvasyakaraNAdayaH sUtrArthAgamasmaraNAdayo bhUyAMsa iti. etadviparyaye punaH kiMsyAdityAha. ekalo kharacu pizAbamAM, vamanamAM ane pittanA uchALAthI AvelI mUchamAM muMjhAI paDe, temaja hAthamAM pIgaLelI cIjanuM vAsaNa upADatAM kAMto pADI nAkhe, athavA te uDDAha karAve. [4] vaLI ekaja divasamAM jIvane zubha azubha pariNAma AvatAM rahe che, mATe bhazuma pariNAma yatAM melA ,to mAmana 54912 (sayabhane 595 15te) ch| hai. (5) ityAkika pramANathI niSedhelA ekAdipaNane paNa jo pakaDe to, tene cArathI sukhI thaelo jaI bIjo paNa temaja karavA lAge, evI rItanI avasthA gurU sevaka thavAthI dUra thAya che. e vagere bIjA paNa gurU glAna bALavRddhAdikanA vinaya veyAvacca vagere, tathA sUtrArthanI prApti ane smaraNa vagere ghaNuM guNo thAya che. paNa ethI ulaTI rIte cAlatAM zuM thAya, te kahe che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASa sAdhu. 227 // muulN|| iharA vuttaguNANaM-vivajjao tahaya attaukkassio / appacao jaNANaM-ghohivighAyAiNo dosA // 134 // ( TIkA ) itarathA mahAvratamahAbhAroddhAradhaureyakagurutyAgenetyarthaH uktaguNAnAM gurUbahumAnAdInAM viparyayo'bahumAnAkRtajJatA sakalagacchaguNAvRdhdhyanavasthAdidoSasadbhAvaH sthAdityarthaH ____tathAtmotkarSazvAtmAna sauSTavAbhimAnazcAnathaparaMparAkAraNaM gurUkulatyAginaH syAt. tathA'pratyayo'vizvAsazca janAnAM lokAnAM sAdhuviSayesyA-ghaduta parasparavibhinnAnAmanyonyAnuSTAnadUSakANAmeteSAM na jJAyate kopi satyavA bhUjano artha. itarathA ukta guNene viparyaya thAya che, pitAne utkarSa thAya che, jene avizvAsa thAya che, ane bedhine vidhAtA thAya cha-ye vagaire doSa thAya che. [ 134 ] Alan artha ItarathA eTale mahA vratarUpa mATe bhAra upADavAmAM dharI evA gune tyAga karatAM ukta guNone viparyaya thAya che, eTale abahumAna, akRtajJatA, sakaLa gacchanA guzonI avRddhi ane anavasthA vagere de thAya che, tathA AtmatkarSa eTale pitAmAM huzIyArIpaNAnuM abhimAna, ke je anarthanI paraMparAnuM kAraNa che, te gurUkuLa tyAgane 2he che. tathA lekene sAdhuomAM apratyaya eTale ke A e parasparamAM judA paDelA, ane Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 228 zrI dharma ratna prakaraNa calIkavAdI veti. tatazca ko doSa iti ce-ducyate, bodhividhAtaH pretyajinadharmAvAptyabhAvaH teSAM vyalokabhAjAM-tannimittabhUtasya yaterapi. AdizabdAdbhAvapAtazca samyagdarzanagrahaNAbhimukhAnAM cAritragrahaNAbhimukhAnAM yasmA, dete doSA dUSaNAni gurutyAgakAriNAM bhavaMtIti. kiMca yadi svalpepi pramAdajanite doSalave guravaH pariharaNIyA stataH sarveSAmapi varjanIyatvamAyAtaM yataH pravacanenigraMthAH paMcavidhAH prrapitA-svAdi___gNtho micchattAI dhaNAio aMtaro ya bajjho ya / duvihAu tao je niggaya ti te iMti niggaMthA // 1 // micchattaM veyatiyaM-hAsAI chakkayaM ca10 nAyavyaM / kohAINa caukaM14-caudasa abhitarA gaMthA // 2 // dhaNa! dhannara khitta kuviyaM4-vatthu dupayaH kaNaya ruppaTa caucaraNA / bhava bAhirayA gaMthA-evaM te iMti puNa paMca // 3 // ekamekanA anuSThAnane deSita TharAvanArAomAM koNa sAce, ane koNe khoTa te, te jaNAtuM nathI, ema avizvAsa thAya che. vArU, tethI ze doSa che ? tene e javAba che ke, tethI badhi vidhAna eTale parabhave jina dharmanI prAptino abhAva te juThAne sevanArAone thAya che, tathA tenA nimittabhUta patine paNa bodhi vighAta thAya che. Adi zabdathI samyakatva levA abhimukha ane cAritra levA abhimukha thaelAne bhAvapAta thAya che [ bhAva paDI jAya che], e deze gurU tyAgakArIne thAya che. vaLI je pramAdajanita thoDA eka DeSa lavathI gurU pariharaNIya thatA hoya, to saghaLAone varjanIyapaNuM prApta thaze. je mATe pravacanamAM pAMca prakAranA nircatha kahelA che. te A rIte ke - aMtarane graMtha te mithyAtvAdika che, ane bAhya graMtha te dhanAdika che, te bethI je nirgata hoya, te nigraMtha che. [ 1 ] mithyAtva, traNa veda, hAsyAdi paka, ane krodhAdi catuSka, ema cada atyaMtara graMtha che. [ 2 ] dhana, dhyAna, kSetra, kupa, vastu, dvipada, senuM, rUpuM, catuSpada, e nava bAhya graMtha che, ane pAMca nigraMtha te A rIte che - Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 229 hoi pulAo? bauso'-tahA kusIlo niyaMThaya siNAo' / tattha pulAo duviho-laddhipulAo tahA seve // 4 // anyatrApyuktaMdhanna masAraM bhannai-pulAyasadeNa jassa teNa samaM / caraNaM sohu pulAo-laddhIsevAhiM soya duhA // 5 // tatra, - laddhipulAo saMghAi-kajjao cakisinnamavi cUre / so harisamaahiyasirI va hoi iyaro u paMcaviho // 6 // daMsaNanANapulAosaMkAkAlAiehi ta masAraM / mUluttaraguNasevaM-caraNapulAo puNa karei // 7 // liMgapulAo nikAraNaM tu jo giNhae ya paraliMgaM / kiMci pamAyA maNasA akappagahaNe ahAsuhuyo // 8 // uvagaraNa sarIresuMbauso duviho duhAvi paMcaviho / Abhoga maNAbhogera-saMvuDa massaMkhuDe [ 3 ] Y // 4, 0541, 426, nitha ane snAta. yAM puA me mArane cha:pujhA ane Asevana! purA. ( 4 ) bIjA sthaLe paNa kahyuM che ke-- asAra dhAnya te pulAka kahevAya che, mATe tenA sarakhuM jenuM caritra hoya, te pulAka jANa. te labdhi ane AvanAthI be prakAre che. (5) tyAM labdhi pulAka saMdhAdinA kAme cakravartinA sainyane paNa cUrI nAkhe, ane indra bhA54 adhi zrI [ sila ] pANI DAya che. AsevanA purA pAya rana cha:-[1] darzana pulAka darzanane zaMkA vagerethI ane jJAna pulAka jJAnane kALAdikathI asAra kare che, ane caraNa pulAka mULa tathA uttara guNanI pratisevA kare che. [ 9 ] liMga pulAka te e ke, je niSkAraNa parAyuM svIkAre, ane yathAsUma pulAka te e ke, je kAMIka pramAdathI manavaDe akalpanuM grahaNa kare che. [ 2 ] upakaraNa bakuza ane zarIra bakuza, ema bakuza be prakAre che, te benA vaLI pAMca prakAra che. -Abhoga, anAga, saMvata, asaM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrI dharma ratna prakaraNa. muhume // 9 // AsevaNA kasAe-duhA kusIlo duhAvi paMcaviho / nANe daMsaNacaraNe-tave ya ahasahumae ceva // 10 // ii nANAikusIlo-uvajIvaM hoi nANamAINi / ahasuhumo puNa tussaM-esa tavassitti saMsAe // 11 // uvasAmago ya khavago-duhA niyaMTTho duhAvi paMcaviho / pddhmsmo| apaDhamore-caramA caramo" ahAsahumo5 // 12 // yAvijjai ahasayaM [ 108 ]-khavagANuvasAmagANa caupanA [ 54 ] ukkoso jahanneNikko va dugaM va tigaM mahevA // 13 // muhajhANajalavisuddho-kamyamalAvikkhayA siNAu ti / duvihoya so sajogI-tahA anogI viNiddiTho // 14 // mUluttaraguNavisayA-paDisevA sevae kusIlale ya / usaraguNesu lauso-sesA paDisevaNA rahiyA // 15 // [ iti ] eSu ca niyamenApramAdinonigraMthAH snAtakAzca. kiMtu te kadAci vRta, ane sUkSma. (8) AsavanA kuzaLa ane kaSAya kuzaLa ema kuzaLanA be bheda che, te benA vaLI pAMca prakAra che--jJAna, darzana cAritra, tapa, ane yathA sUkSma. (10) IhAM jJAnAdi kuzaLa jJAna vagerethI AjIvikA kare che, ane yathA sama te je " mA ta525 cha. " mevI prazasAthI 27 yAya, te vo(11) zAma ane kSamaka ema nigraMtha be prakAre che, te benA prAMca prakAra che--prathama samaya, aprathama, carama, acarama, ane yathA sama. (12) kSamaka utkRSTa ekase ATha hoya, ane u. pazAmaka cepana heya. jaghanyathI eka, be ke traNa heya. [ 13 ] zubha dhyAnarUpa jaLathI karma maLane kSaya karI vizuddha thAya, te snAtaka te be prakAre che- sagI ane agI. [ 14 ] kuzaLa mULa ane uttara guNa e baMnenI pratisevA seve che, bakuza uttara guNamAM pratisevA seve che, ane bAkInA pratisevA rahita che. [ 15 ] eomAM nigraMtha ane snAtaka niyama apramAdi hoya che. paraMtu teo kadAcaja Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. 231 deva zreNimastakArohaNe sayogyayogiguNasthAnakayugala ca saMbhavaMtIti na tIrthapravAhahetavaH pulAkopi kadAcideva labdhisadbhAve saMbhavatI-tyete ca trayopi saMprativyavacchinnA-stato bakuzakuzIlA evaM niraMtaratIrthapravAhahe. tava-stathAcoktaM. niggaMthasiNAyANaM-pulAgasahiyANaM tiNha buccheo, sayaNA vausakusIlA-jA tittha tAva hohiMti. teSAM cAvazyaMbhAvinaH pramAdajanitA doSalavA-yadi taiH sAdhurvarjanIya-stataH sarveSAmapi pariharaNIyatA samAyAtetyetadeva cetasyAdhAya putra prA. bakusakusIlA titthaM-dosalavA tesu niymsNbhaavinno| jai tehi bajaNijjo-avajjaNijjo tao natthi // 135 // hoya che, eTale ke zreNipara caDatAM, ane sAgi agirUpa be guNa ThANAmAM heya che, tethI teo tIrtha vahevAnA hetu nathI. pulAka paNa kayArekaja labdhi hoya, tyAreja hoya. mATe e traNe hAla vicchinna thayA che, tethI bakuza ane kuzaLaja niraMtara tIrthe pravAhanA hetu che. te mATe ja kahevuM che ke - nircatha, snAtaka, ane pulAka e traNane viccheda che. bakutha, kuzaLa sAdhuo tIrtha paryata thatA raheze. have emane te pramAdajanita doSa avazya lAge che, mATe je tethI sAdhu varjanIya hoya, te baMdhA varjanIya thaI paDaze. e vAta manamAM lAvIne sUtrakAra kahe che - maLane artha. - bakuza ane kuzaLa tIrtha che, ane temAM te deSanA lava avazya saMbhave, mATe je temanAvaDe te varjanIya hoya, te avarjanIya keija raheze nahi. (135) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ghA dharma ratna prakaraNa. [ ] bakuzakuzIlA vyAvarNitasvarupA:-tisthaMti bhAmA satyabhAmeti nyAyAt-sarvatIrthakRtAM tIrthasaMtAnakAriNaH saMbhavaMti ataevadoSalavAH sUkSmadopAsteSu bakuzakuzIleSu niyamasaMbhavino, yatasteSAM dve guNasthAnake pramattApramattAkhye aMtarmuhUtakAlAvasthAyinI. tatra yadA pramattaguNasthAnake vartatetadApramAdamAdasadbhAvAdavazyaMbhAvinaH sUkSmA doSalavAH sAdhoH paraM yAvat saptamapAyazcittAparAdhamApanIpadyate tAvat sa cAritravAneva-tataHpara mAtra cA-tathA vataM- jassa hu jA tavadANaM-tA vaya megAMpa no aikkamai, ega aikkamaMto-aikkame paMca mUleNaM. ( iti ) tadevaM bakuzakuzIleSu niyamabhAvino doSalavA, yadi tairvarjanIyoyatiH syA, davarjanIya statonAstyeva. tadabhAva tIrthasyApyabhAvaprasaMgaiti.. TIkAne artha. upara varNavelAM bakuza ane kuzaLa tIrtha eTale- bhAmAM te satyabhAmA, e nyAye sarva tIrthakaronA tIrtha saMtAna karanAra saMbhave che, eTalA mATe ja teomAM dezalava eTale sUma doSa niyama saMbhave che. kemake temanA pramatta ane apramatta nAme aMtarmuhUrta kALanA be guNa sthAnaka che, tyAM jyAre pramatta guNa sthAnamAM vartatAM hoya, te veLA sA dhune pramAdane chAka kAyama hevAthI sUkSma daSalava avazya lAge che, paNa jyAM lagI sAtame prAyazcitane aparAdha heya, tyAM lagI te cAritrIja che, tyAra bAda acAritrI thAya. je mATe kahevuM che ke-jene jyAM lagI ta: pAyazcita Ave, tyAM lagI te eka vratane paNa atikrama nathI, paNa mULa prAyazcita AvatAM eka vratane atikramatAM, paNa pAMce vratane atikrame jANa. - e rIte bakuza ane kuzaLamAM devalava niyamabhAvi che, tethI jo te vaDe pati varjinIya hoya te, avanIya koI rahezeja nahi. ane tenA abhAve tane paNa abhAva thaI paDaze. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. asyopadezasya phalamAha. // mUrchA iya bhAviyapara matthA - majjhatthA niyaguruM na mucati / savvaguNasaMpaogaM- appANami vi apicchaMtA // 136 // 233 [ 2 ] iti pUrvoktaprakAreNa bhAvito manasi pariNAmitaH paramArtho yathAvasthitapakSo yaiste bhAvitaparamArthA madhyasthA apakSapAtino nijaguruM dharmAcArya mUlaguNamuktAmANikyaratnAkaraM na muMcati naiva vyutsRjati sarvaguNasaMprayogaM samagraguNasAmagrI mAtmanyapyapazyato'navalokayaMta iti. anyaca gurutyAgakArI nizcitaM guroravajJAM vidhatte - tatazvAnarthamAgamasmaraNena darzayannAha. A upadezanuM pULa kahe che. mULanA artha. A rIte paramArthane samajelA madhyastha janA potAnA gurUne mUkatA nathI. kemake sarva guNAnA cAga potAmAM paNa teo dekhatA nathI. [ 136 ] TIkAnA artha, A rIte eTale pUrvAkatta prakAre paramArtha eTale kharekharI vAtane bhAvanAra eTale manamAM paraNumAvanArA ane madhyastha eTale apakSapAtijane potAnA gurU je mULa guNarUpa mAtInA dare che, tene bilakula nathI cheDatA. (kemake) sarva guNa sapraye!ga eTale sadhaLA guNanI sAmagrI potAmAM paNa nathI dekhAtI. vaLI gurUne tyAga karanAra niyamA gurUnI avajJA kare che, ane tethI anartha thAya che, te AgamanA purAvAthI khatAve che. 30 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234. zrI dharma ratna prakaraNa. te pUruM evaM avamanaMto-vutto suttami pAvasamaNu tti / mahamohabaMdhago viya-khisaMto appaDitappaMto // 137 / / - ( Ii ) ( 1 ) | ___etaM prastutagurumavamanyamAno hIlayan sAdhuriti gamyate bhaNita uktaH sUtre siddhAMve zrImaduttarAdhyayana ityarthaH pApazramaNaH kutsitayatiriti rupadarzane. __taccedaM sUtra. . AyariyauvajjhAehi-muyaM viNayaM ca gAhie / te ceva khisai bAlo-pAvasamaNu tti vuccai // 1 // mULane artha. evA gurUne hIlanAra, niMdanAra, tathA tenI saMbhALa nahi lenArane sUtramAM pApazramaNa tathA mahA mohana bAMdhanAra kahe che. (137) TImane artha. ene eTale prastuta gurUne avamAnanAra eTale hIlanAra, sAdhu sUtramAM eTale zrI uttarAdhyayanamAM pApabhramaNa eTale nIca yati kahela che. ne mUtra A che. je AcArya ane upAdhyAyae zrata ane vinaya zIkhavyA, temane je bALa khise che, te pApabhramaNa kahevAya che. 1 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. AyariyauvajjhAyANaM- sammaM no paDitappar3a / * aparipUyae thaddhe - pAcasamaNu ti bucai // 2 // 235 tathA mahAmohabaMdhakaH prakRSTamidhyAtvopArjakathA- pizabdaH sUtrAMtaraM sUcayati - kiM kurvan ? - trisaMto tti niMdAM kurvan, apaDita paMtuti teSAM vaiyAvRtya [dAvAdarama kurvamiti sUtrAMtare cAvazyake triMzatsu mohanIyasthAneSvevaM paThayate. Ayariya uvajjhAe - khiMsaha maMdabuddhie / tesimevaya nANINaM - saMmaM no paDitappa | (kriyApadaM cAMte " mahAmohaM pakuvvai tti bhaNitamiti ). 77 Aha - guroH sAmarthyAbhAve yadi ziSyodhikataraM yatanAtapaH zrutAdhya yanAdi karoti tatkiyuktamA hozvid gurolIghavahetutvAnnayukta : mityatrocyate. AcArya ane upAdhyAyanI je rUDI rIte sevA bhakti naddhi kare, pUjA nahi kare, ane stabdha banI rahe, te pApathamaNu kahevAya che. 2 vaLI temanI khisA eTale nidA karatA thakA, tathA pratitarpaNu eTale. veyAvacca vigeremAM Adara nahi karatA thA mahAmeAha eTale bhAre mithyAtva paNa khAMdhe che. api sUtrAMtarI purAvA matAve che.. je mATe sUtrAMtaramAM eTale Avazyaka niyuktimAM trIza mahA mAhanIyanA sthAnamAM A rIte kahevAya che. je mada muddhi purUSa AcArya ane upAdhyAyanI niMdA kare, tathA te jJAtionI 3DI rIte veyAvasya lati nahi ure, te ( mahAmoha madhe che ). mahAmeAha bAMdhe che, e kriyApada tyAM aMtamAM kahela che. kAi pUchaze ke, gurU asamartha chatAM tene ziSya jo adhikatara yatanA, tapa, tathA zrutAdhyayana vagere kare, te te yukta che, ke gurUnI laghutA thavAnAM kAraNuthI ayukta che ? Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrI dharma ratna prakaraNa. gurvanujJayA yuktameva-gurorgauravahetutvAd-bhavati ca guNAdhike vineye gurogauravaM, zrIvajrasvAmini siMhagiriguroriva. tathA purA siMhagireH sUre-vineyo vinayAspadaM / ajJAnagurubhUmIbhR-dAbho vajra ityabhUt // 1 // abAladhIH sa bAlopi-saMyatyupAzrayAzrayI / ekAdazAMgImadhyeSTa padAnusRtilabdhiyuk // 2 // aSTAbdo gacchamadhyastho-yavat pUrvagatAdyapi / pApavyamAnamazrauSItattajjagrAha lIlayA // 3 // paTheti sthavirAH prAhu-yadi vajraM tadA ca saH / udgRNannasphuTaM kiMcit-zuzrAva paThato parAn // 4 // paredyavi divAmadhye-bhikSArtha bhikSavo yayuH / bahirbhUmau guNagrAma-guravo guravo pyaguH // 5 // tasthau tu vanna ekAkI-vasatau sotha veSTikAH / vi tene uttara e che ke, gurUnI anujJAe te yuktaja che. kemake te te gunA gauravanuM ja kAraNa che. je mATe ziSya adhika guNI thatAM gurUnuM zairavaja thAya che. zrIja svAmi thatAM siMhagiri gurUnI mAphaka. vajasvAminI kathA A rIte che, pUrve siMhagiririne vinIta ane ajJAnarUpa mahAparvatane teDavA vaja samAne vaja nAme ziSya hato. (1 ) te bALaka chatAM bALa buddhi rahita heI, sAdhvIonA apAsare rahe che padAnusAri labdhithI agyAra aMga zIkhe. (2) te ATha varSano thatAM ga7mAM rahI je je pUrvagAdika bhaNatuM sAMbhaLato, te ramatamAM zIkhI le. [ 3 ],vajane jyAre sthavire "traNa" ema kahetA, tyAre te kaMika achuTa uccAra karate thakA bIjA bhaNanArAone sAMbhaLatA. (4) eka veLA divasanA vakhate sAdhuo bhikSArthe gayA hatA, ane guNakAmathI mahAna gaNAtA gurU paNa bahimie gaelA hatA. (5) tevAmAM te vasatimAM vaja ekale hato, eTale teNe Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. nyasya sAdhumaMDalyAM - svayaM madhye niSadya ca // 6 // ekAdazAnAmaMgAnA - mapi pUrvagatasya ca / vAcanAM dAtumArebhe - meghagaMbhIrayA girA // 7 // 237 vyAghuTya sUrayethAguH zrutvA gahagahasvaraM / dadhyurityAttabhikSAkA:kimIyurmabhiH ? // 8 // vimarza ca vitanvAnAH - kSaNAdajJAziSan cA | ye namuna2eSa-vAsanAM to dhvanaiH // s || vumane dimetenaa - dhyApi garbhasthitena vA / evaM vyaciMtayanmauli - dhunvAnA vismyaamuddu: || z. // gayA maMgaLAcchA-mAmUAiti vivitya te| apasRtya zanairucai-kunaiSedhika tataH // 11 // tAmAkarNya sunaMdAsUtyutthAya viSTarAt / kRtahasto'mucat sarvAH svasvasthAneSu veSTikAH / / 12 mAM - sametya ca gurordaDa - mAdadehImamArja ca / prAzukenAtha nIreNa - svayaM prAkSAlayat padauM || 13 || evaM ca dadhyurAcAryA vidyAvRddhopyasau / vIMTaNAone sAdhuma`DaLImAM pAthayA, ane pote temanA vacce besIne, [ 6 ] te medhanI mAka gaMbhIra vANIthI agyAra aMga tathA pUrvagata zrutanI vAcanA devA lAgyo. [7 ] evAmAM AcArya vaLI AvyA, tee galabala thatI sAMbhaLIne vicAravA lAgyA ke, zuM bhinnu bhikSA lai jaladI AvI pahoMcyA che ke ? ( 8 ) ema vicAra karatA thakA taratamAM temane mAlama paDayu. ke, are e te vAcanA ApatA vajramuninI dhvani che. [ 9 ] zuM e pUrva bhave zIkhyA haze, ke garbhamAM rahI zIkhyA haze ? ema vismayathI vAraMvAra mAthuM dhuNuAvatA thakA ciMtavavA lAgyA. [ 10 ] bAda temaNe vicAryuM ke, amArA sAMbhaLavAthI ene gabharATa ma thAe, ema vicArI dhImethI pAchA haDI uMcA svare temaNe nissIhI karI. [ 11 ] te sAMbhaLIne sunaMdA suta [ vajra ] jhaTa hAthe sadhaLA vIMDhaNAo jyAM hatAM, tyAM melate haveA. ( 12 ) AsanathI uThI cAlAka bAda te sAme AvI gurUnA dAMDA lai paga pramA lAgyA. [ 13 ] tyAre AcArya vicAra karavA lAgyA ke, A prAzuka prANIthI pakhALavA bALaka chatAM paNa vidyAvRddha Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI dharma ratna prakaraNa. ajAnadbhyonyasAdhubhyo-rakSyovajJAspadIbhavan // 14 // evaM vimRzyayAminyAM-ziSyebhyo'kathayanniti / gaMtAsmaH zvomukaM grAma-dvitrAhaM tatra naH sthitiH // 15 // athocurmunayo yoga-prapannA, vAcanapradaH / ko no bhAvItyatho sUri-rvajra ityAdizat punaH // 16 // Rjavaste vinItAzcatattathaiva prapedire / na saMto jAtu laMghate-gurvAjJAM bhadradaMtivat // 17 // ___prAtaH kRtvAnuyogasya sAmagrI te gate gurau / varSi guruvadbhaktyAniSadyAyAMnyeSadayan // 18 // tato vajramanirjJAna-kaMdakaMdalanAMbudaH / AnupUrvyA maharSINAM teSAmAlApakAn dadau // 19 // ye maMdamedhasasteva-pyabhUdvaje hyamoghavAk / tIkSya navyamAzcarya-gacchaH sarvo visiSmiye // 20 // AlApanmunayaH pUrva-paThitAn nistuSAnami / saMvAdahetave'pRcchan-sopi vyAkhyAttathaivatAn // 21 // ye yAvat sUrito neka-vAcanAbhiradhIyire / peThuvajrAcchrataM tAva-dekavAcanayApi te // 22 // che, mATe bIjA sAdhuo ajANatA rahI evI avajJA kare, tema na thavuM joIe. [ 18 ] ema vicArIne temaNe rAte ziSyane kahyuM ke, kAle amAre amuka gAme javuM che, ane tyAM be traNa dina rahevuM thaze. [ 15 ] tyAre yoga vahenAra munio bolyA ke, tyAM lagaNa amane vAcanA keNa Apaze ? AcArye pharamAvyuM ke, vaja Apaze. [ 16 ] te munio sarala ane vinIta hovAthI gurUnI te vAtane tahata karI kabulatA havA. kemake bhadra hAthInI mAphaka sajajane gurUnI AjJAne kadApi udhaMdhatA nathI. ( 17 ) have gurU ravAnA thatAM prabhAte anuganI sAmagrI karI, temaNe varSine gurU mAphaka bhaktithI niSadyA (Asana) para besADo. [ 18 ] tyAre vajamuni jJAnarUpa kaMdane vadhAravA megha samAna heI, anukrame te maharSione AlAvA devA lAgyo. [ 18 ] tyAre je maMda buddhivALA hatA, temanA pratye paNa vajanI vANI saphaLa thavA lAgI. te navuM Arya joIne tamAma gaccha vismaya pAme. ( 20 ) A veLA munio pUrve zIkhIne cekha karelA AlAvAone saMvAda jevA khAtara pUchavA lAgyA, tyAre ja temanI teja rIte vyAkhyA karI. (21) vaLI jeo AcArya pAsethI jeTaluM aneka vAcanAo vaDe Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. athocUH sAdhavo hRSTA-vilaMbeta gurUyadi / vajrAMtika tdaashtre-buta samAta 23 dhajA waa tajhatyA -gSAnyujaagraanni nH| yadeSa * vAcanAcAryo-vajrA'smAbhiralabhyata // 24 // zrImaMto guravosmAka-mete dhanyatamA bhuvi / ziSyAyaM vijayI yeSAM-sa zrutanivAsabhUH // 25 // vinayenA munA datta-hastAlaMbA zanaiH zanaiH / zrImadguroH praddhApi-kIrtibhrAmyatu viSTape // 26 // athaiyadbhirdinaivajro-bhAvI jJAtaguNaH khalu / munInAmapi, matveyu-rmuditAstatra muurA: 27 .. munayastAnavaMdaMta-bhaktibhAjo'tha sUribhiH / pRSTAH svaadhyaaynirvaahR-zAMgvathAriyad | 28 / navApU te ziSyA purSi - jijJapan / bhagavan vAcanAcAryo-vajra evAstu naH punaH // 29 // gusarvabhASe sarveSA-meSa bhAvI guruH kramAt / kiMtu mAnyo'dhunApyucca-gu bhaNyA hatA, teo vajamuni pAsethI teTaluM eka vAcanAmAM zIkhavA lAgyA. (22) have sAdhuo harSita thaI arasaparasamAM kahevA lAgyA ke, je gurU meDA Ave, te vajInA pAse A zrutaskaMdha jaladI samApta thaI jAya. [ 23 ] vaLI ApaNe dhanya ane kRtakRtya thayA chIe, ane ApaNAM puNya jAgatAM che ke, jethI ApaNe A vA vAcanAcArya meLavyuM che. (24) vaLI A pRthvI para ApaNu zrImAna gurU te sauthI vadhu bhAgyavAna che ke, jemane A sarva zrutane nivAsa ghara ane vijayI ziSya che. (25) A ziSyanA hAthane Teke pAmIne zrIgurUnI vRddha thaelI kIrti, have haLave haLave (AkhA) jagatamAM bhamaze. [ 26 ] have gurUe dhAryuM ke, ATalA divasomAM muniene vajInA guNa jaNAI rahyA haze, ema dhArI teo AnaMdita rahI, tyAM pAchA AvyA. ( ra7) che tyAre bhakti dharIne munioe temane vAMdhA eTale sUrie svAdhyAyanA nirvAha mATe pUchatAM, teoe jema banyuM hatuM, tema kahyuM. [ 28 ] ane pharIne gurUne namIne teo vInavavA lAgyA ke, he bhagavana ! vajaja amArA vAcanAcArya thAo. [ 28] gurU bolyA ke, vakhata AvatAM e sarvene gurU thaze, ane hAlamAM e bALaka che, chatAM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI dharma ratna prakaraNa paddho'rbhakopi hi // 30 // ataeva vayaM grAme-gamAmAyaM ca vo'pitaH / muriyathAhi jAnItha-yUyamasyedRzAn guNAn // 31 // natva sya vAcanAcArya-padavI yujyate'dhunA / karNazrutyA dadenena-zrutaM yanna guvAra che rU tatazca zrutasArajJaH zrutamarthasamAnvitaM / adhyApayadguruvajra-vidhAyotsArakalpakaM // 33 // sAkSIkRtaguruja-munirgupitaM zrutaM / maatRkaapvAta najhAra kuzAgraI / rU4 . tathA achUta -thA siMhgirerpi / cirasaMdehasaMdoha-rajaHpavanatAM yayau // 35 // kramAdAsAditAcArya-vaibhavo bhavanAzanaH / kumatadhvAMtavidhvaMsa-haMsaH sllbdhisevdhira 26 rApUrvathatAdhAra zrImAn vjrmuniishvrH| paNa guNathI vRddha havAthI khAsa karIne mAnavA gya che. [ 30 ] ethI karIne ja ame gAmaDe gayA hatA, ane e ja tamane AcArya tarIke sevo hato ke, jethI tame enA evA guNone jANe. [ 31 ] chatAM hamaNAM ene vAcanAcAryanI padavI ApavI ghaTe nahi. kAraNa ke, eNe haju gunA mukhathI kAnokAna zruta grahaNa karyuM nathI. (32) bAda zrutanA sArane jANanAra gurU " amuka vaye zIkhADavuM kalpa " e kalpane choDIne tene artha sahita kRta zIkhADavA lAgyA. [ 73 ] tyAre gurUnI sAkhe, kuzAgra buddhi vajamuni gurUe ApelAM sarva zrutane mAtRkAnA padanI mAphaka (varNamALAnI mAphaka) grahaNa karavA lAgyA. (34) e rIte vajakumAra zrutanA evA jANanAra thayA che, jethI te siMhagirinA paNa lAMbA vakhatanA saMdeharU5 rajane haravA pavana samAna thaI paDayA. (35) bAda vakhata AvatAM AcArya pada meLavIne bhavane nasADanAra kamatarUpa adhArAne vidhvaMsa karavA sUrya samAna, rUDI labdhionA bhaMDAra, ane daza pUrvanA dharanAra, zrImAna Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. bhRzaM prabhAvayAmAsa suciraM jinazAsanaM // 37 // che phati zrI vajhasvAmithA tadevaM guNAdhike vineyesyAdevagurorgauravaM.-kiMtu tena ziSyeNa guNAdhikenApihIna iti kRtvA na gururavamAnya, ityetadevAha. (mR4) savisesapi jayaMto tesi mavannaM vivajae saMmaM / to daMsaNasohIo-suddhaM caraNaM lahai sAhU // 138 // [ TI ] savizeSamapi zobhanatarama-pyAstAM samaM hInaM vetyaperoM yatamAna- . . vaju munIzvara cirakALa lagI jina zAsanane khuba dIpAvavA lAgyAM. ( 36-37) e rIte vaja svAminI kathA che. e rIte guNAdhika ziSyamAM gurUnuM gairava rahe che, chatAM te ziSya guNAdhika he ine paNa gurU pitAthI hIna che, ema dhArI tenI avamAnanA na karavI, teje kahe che - mULano artha savizeSapaNe ughata thatuM, paNa je ziSya temanI avajJAnuM rUDI rIte vajana kare, te darzana zuddhi thavAthI te sAdhu zuddha cAritra pAme che. ( 138) TIkAne artha. . savizeSapaNe eTale sarasa rIte paNa [ api zabdathI sarakhI rIte ke, hIna rI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 - zrI dharma ratna prakaraNa. stadAvaraNakarmakSayopazamAt sUtrAryAdhyayanatapazcaraNaprabhRtisadanuSTAne prayanavAn teSAM gurUNAmavajJAmabhyutthAnAdhakaraNarUpAM varjayati pariharati samyak zuddhapariNAmo bhAvasAdhuriti prakRtaM,-tatazca darzanazuddhehetoH zuddhamakalaMka caraNa cAritraM labhate prAmoti sAdhurbhAvamuniriti.. . ayamatrAzayaH-samyaktvaM jJAnacaraNayoH kAraNaM-yataevamAgamaH . tA daMsaNissa nANaM-nANeNa viNA gahu~ti caraNaguNA / aguNassa nathi mukkho-natthi amukkhassa nivvANaM // ( iti ) tacca gurubahumAnina eva bhavatyato duHkarakArakopi tasminnavajJAM na vidadhyAt-tadAjJAkArI ca bhUyAdyatauktaM.. . chaSmadasamaducAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM / ...' akarato guruvayaNaM-aNaMtasaMsArio bhaNio // ( ityAdi ) tenI vAta to dUra raho. ] yatamAna eTale tadAvaraNI karmanA kSayopazamathI sUtrArthanA adhyayanamAM tathA tapazcaraNa vagere sArAM anuSThAnamAM prayatna karanAra zuddha pariNAmavALo bhAva sAdhu te gurUnI abhyathAna vagere nahi karavArUpa avajJA rUDI rIte varje che, ane tethI darzana zuddhinA kAraNe te bhAva muni akalaMka cAritrane pAme che. ho Azaya e che ke, samyakatva e jJAna ane cAritranuM kAraNa che. je mATe bhAgamabhA A rIta DeguM che: samyakatvavaMtaneja jJAna hoya che, ane jJAna vinA cAritranA guNa hotA nathI. aruNine mokSa nathI, ane mokSa vagaranAne nirvANa nathI. - have te samyakatva te gurUne bahu mAna karanArane ja hoya che, ethI karIne dukarakArI thaIne paNa tenI avajJA nahi karatAM, tenA AjJAkArI thavuM. je mATe kahevuM che ke - chaTha, AThama, dvAdaza tathA ardha mAsakhamaNa ane mAsakhamaNu karate thaka, paNa jo gurUnuM vacana nahi mAne, te anaMta saMsArI thAya che. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva sAdhu. ra43 atha sAdhuliMganigamanapUrvakaM tatphalamabhidhitsurAha. ne mRtyuM che iya sattalakkhaNadharo-hoi carittI tao ya niyameNa / kallANaparaMparalAbha-jogao lahai sivasukkhaM // 139 // iti rupapradarzane pUrvoparzitaprakAreNa sakalAmArgAnusAriNI kriyA -- zraddhApravarAdharme2- prajJApanIyatvamRjubhAvAt-kriyAsvapramAdaH4-AraMbhaH zakyAnuSTAne 5-garIyAn guNAnurAgaH:-gurvAjJArAdhanaM parama-miti saptasaMkhyayA lakSaNadharo bhavati cAstriI: bhAvasAdhuH. . tau tti sakaH-ca zabdo'vadhAraNe-sa eva-nAnyaH-kalyANaparaMparA have sAdhunAM liMgonuM nigamana karatA thakA, tenuM phaLa kahevAnI IcchAthI kAMIka kahe che. mULano artha. e rIte sAta lakSaNane dharanAra cAritrI thAya che, ane teja niyama kalyANanI paraMparAnA lAbhanA yoge karIne ziva sukha pAme che. [ 139 ] TIkAne artha. Iti zabda upapradarzanArthe che, tethI ema eTale pUrve batAvelI rIte sakaLa mArganusAriNI kriyA-dharmamAM pravara zraddhA- saraLa bhAvathI prajJApanIyatA-kriyAmAM apramAda, zakyAnunane AraMbha- sakhata guNAnurAga ane pUratI rIti gurUnI AjJAnuM ArAdhana. e sAta lakSaNane dharanAra heya, te cAritrI eTale bhAva sAdhu thAya che. ne bhAva sAdhujanahi ke, bIje- kalyANa. paraMparA eTale sudevapaNuM sumanuSyapaNuM" Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI dharbha ratna 429. sudevatvamanujatvAdirUpA tasyAlAbhaH prAptistadyogAttatsaMbaMdhAlabhate'vAmoti zivasaukhyaM siddhizarmeti. uktaM zrAvakasAdhusaMbaMdhabhedAvidhA dharmaratna,--midAnI kaH kIdRgidaM kartuM zaknotItyetadAha. (mUlaM) duvihaMpi dhammarayaNaM-tarai naro cittu mavigalaM sou / jasse gavIsaguNarayaNa-saMpayA sutthiyA asthi // 140 // ( TIkA ) dvividhamapi dviprakAramapi-na punarekataramevetyapizabdArthaH-dharmaratnaM pUrvoktazabdArtha tarai ti zaknoti-zakezcayataratIrapArA itivacanAt-nara iti jAtinirdezA-narI narajAtIyo jaMtu-naM punaH pumAneveti-gRhItu vagerArUpa tene lAbha eTale prApti tenA yogathI eTale saMbaMdhathI ziva sukha eTale siddhi suma pAme che. zrAvaka ane sAdhu saMbaMdhI ema be prakAranuM dharmarane kahyuM. have koNa, kevA ene 2 cha, te . . mULane artha. baMne prakAranA dharmaratnane pUratI rIte teja mANasa grahaNa karI zake che, jenA pAse ekavIza guNanI saMpadA kAyama heya. [14] artha. - eka prakAranA nahi, paNa baMne prakAranA dharmaratnane avikaLa eTale saMpUrNapaNe teja nara (ihAM nara zabda jAti vAcaka che, tethI purUSa ja nahi letAM narajAtine prANI - ema samajavuM. ) grahaNa karI zake che, jene zrI prabhu mahArAjAnI mAphaka ekavIza guNa Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra, 245 mupAdAtumavikalaM saMpUrNa saeva tu zabdasyAvadhAraNArthatvAt-yasya kimityAha, yasya zrIprabhamahAsajasyevaikaviMzatiguNaratnasaMpat " akkhuddo rUvavaM ghagaisomo " ityAdi zAstrapaddhatipratipAditaguNamANikyavibhUtiH susthitA durbodhAdyadUSitatvAnirupadravAsti vidyate iti. nanu pUrvamuktamevaikaviMzatiguNasamRddho yogyo dharmaratnasyeti, taki punaridamucyate ? ___ satyaM-pUrva yogyatAmAtramuktaM, yathA cAlatvepi vartamAno rAjaputrI rAjyAI ucyate,-saMpati karaNazaktirapyasyAbhidhIyate-yathA prauDhIbhUtI rAjaputraH kattuM zaknAtyatAvadvayA rAjyamiti. zrIprabhamahArAjakathA ceya. saudhojvalaprabhAbhi-niraMtaraprasRtadhUpadhUmyAbhiH / jitasurasaridarkasutAsaMgAsti purI vizAleti // 1 // suralokAvadhi vidala-dvicakila ratna saMpata eTale "akakhuddo rUvavuM pagaIsamo " ItyAdi zAstra paddhatimAM kahela ekavIza guNarUpa mANikyonI vibhUti susthita hoya, eTale ke dubodha vagerethI adUSita hevAthI khalela vagaranI hoya. koI pUchaze ke ekavIza guNavALo hoya, te dharmaratnane gya che. e te pUrve yuM che, to 521 mA ma he| ch| ? kharI vAta, paNa pUrve phakta yogyatAja kahI che. jema ke bALapaNAmAM paNa rahelo rAjaputra rAjyane yogya kahevAya che, ane hamaNuM ene samartha karavA paNa jaNAve che. jemake meTo thaela rAjaputra ATalI ummare rAjya karI zake che zrI prama mahAjanI thA mA che. nA rAjamahelanI ujaLI prabhA tathA niraMtara pasarI rahelA dhUpanI dhUmADIvaDe gaMgA ane yamunAnA saMgamane jItanArI vijJALA nAme nagarI hatI, (1 ) tyAM jenuM karelI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 - zrI dharma ratna prakaraNa. kalikAmalaM yazo yasya / prabalabalazatrusaMhati-kulakSayAvadhi sadA zaurya // 2 // tyAgastarkukajanavAMchitAvAdhiH sAgarAvadhirvasudhA / zrIjinapati padakamala-dvayapraNAmAvadhibhaktiH // 3 // zeSaH punarguNagaNo-niravadhiravadhIritAnyadoSabharaH / sa zrIcaMdranareMdra-stA nagarI pAlayAmAsa // 4 // kSitipatihradayakuzezaya-zayA sadAcaraNarAgaparikalitA / zuddhobhayapakSA jani-haMsI haMsIva tasya janI // 5 // tanayo tayorabhUtAM paribhUtAkhilavipakSasaMdohau / jyeSTaH zrIprabhasaMjJa-stathAkaniSTaH prabhAcaMdraH // 6 // tatra jyeSTo gAMbhIrya-sAgaro', rUpavijitaratikAMtaH2 / saumyAkRtiH prakRtyA-lokapriyaguNamaNikaraMDaH // 7 // akrUracittapariNati-nirjarajaMbAlinIhimAnIbhRt5 / zivamukhaghAtakapAtaka-bhIrutvasarojadinanAthaH // 8 // zaThatAlavAlavitraM, dAkSiNya jAyanA phUlanI kaLIkAnA jenuM nirmaLa yaza devaleka sudhI [ pahoMcatuM ] hatuM, tathA jenuM zaurya hamezAM jorAvara zatruonA kuLakSaya paryata ( pahoMcatuM ) hatuM. [ 2 ] jeno tyAga ( dAna) mAyaNa jananA vAMcchita sudhI pahoMca, tathA jenI jamIna dariyA sudhI pahoMcatI, ane jenI bhakti zI jinezvaranA be caraNa kamaLa namavA sudhI pahoMcatI hatI, (3) ane jenA bIjA denA jene teDanAra bAkInA guNo niravadhi [ hada vinAnA ] hatA, evo te zrIcaMdra rAjA te nagarIne pAlana karato hato.. [4] kamaLamAM rahenArI hamezAM rAtAM caraNavALI ane be ujaLI pAMvALI haMsanI mAphaka rAjAnA hadayarUpa kamaLamAM rahenArI sadAcaraNa [ rUDAM AcaraNa nA rAgavALI ane ubhaya pakSathI pavitra haMsInAme tenI rANI hatI. [ pa ] temane saghaLA duzmanone harAvanAra be putra jA, temAMnA meTAnuM nAma zrI prabha ane nAnAnuM nAma prabhAcaMdra hatuM. (6) temane mATe kumAra gAMbhIrya guNa sAgara hata 1, rUpathI kAmane jItanAra hato 2, svabhAveja sampAkAra hato 3, ane jokapriya guNarUpa maNIne karaDa kiraMDiye hate. (7) apUra pariNatirUpa nijharaNAvALI nadIne himAlaya hato 5, zivasukhanA ghAtaka pAtakanA DararUpa kamaLane vikasita karavA sUrya samAna hato . [8] zatArUlatAne kApavA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra ra47 hiraNyamerumirisadRzaH8 / saMtatamakAryalajjA-sphuradalinIkamalinItulyA 2 | navayauvaLa-rArA pAraNitadhyA1i | TNarAgajanavataMsaH12-sAdhukathAkathanapathapAthaH13 // 10 // jinadharmadakSasatpakSa-kakSasevanapayodharamatimaH14 / sphUrjadurudIrghadarzitva-tArakAtArakAmArgaH15 // 11 // jinaparidRDhagaditAgama-vizeSavijJatvakelidhAmasamaH / sabudviddhajanasevana kasarasIvaramarAla:17 // 12 // vinynybddhcetaaH|8-kRtjnytaakuuliniidhuniinaath:18 / parahitakaraNapravaNaH20-sulabdhalakSyazca kRtyeSu21 // 13 // tatrAparechu rAgAt kevalakalito gururbhuvanabhAnuH / taM naMtumagAnnRpatiH-sutasAmaMtAdiparikalitaH // 14 // kRtvA pradakSiNAtraya-mAnamya guruM gariSTayA bhaktyA / ucitasthAnenyaSada-yatipatiratha dezanAM cakre // 15 // iha bhavagahanenaMte dAtaraDA samAna hato 7, dAkSiyarUpa senAne merU ho 8, akAryathI hamezAM lajajArUpa caLakatI bhamarIne rahevA kamalinI samAna hatA. 9 li] jIvadayArUpa kumudinInA mATe caMdra samAna hata 10, mAdhyayyarUpa hAthIne viMdhyAcaLa hata 11, guNarAgi janene mugaTa hato 12, sArI kathA kahevAnA mArgane vaTemArga hato 13, jinadharmamAM kuzaLa evA sArA pakSarUpa kakSa[ ghAsa ] ne vadhAravAmAM megha samAna hato 14, ati moTA dIrdhadarzitvarUpa tArAono AkAza hato 15, [10-1 ] jinezvara praNIta AgamanA vizeSa vijJAnane krIDAdhara samAna hato 16, sArI buddhivALA vRddha janenA sevanarUpe sarovaramAM haMsa samAna hato 17, vinaya nItimAM citta rAkhanAra hato 18, kRtajJatArUpa nadIno dariyo hato 19, parahita karavAmAM taiyAra rahenAra hato 20, ane karavAnA kAmamAM barobara lakSa ApanAra hato 21. [ 17 ] tyAM eka divase bhuvanabhAnu nAme kevaLajJAnI gurU padhAryA, temane namavAne rAjA, putra, ane sAmaMtAdikane sAthe laIne tyAM Avyo. [ 14 ] te traNa pradakSiNuM karI gurUne moTI bhaktithI namIne ucita sthAne beThe, eTale yatIzvara dezanA devA. lAgyA. [ 15 ] A cheDA vagaranA bhavarUpa jaMgalamAM bhaTakato jIva aneka duHkha saheto Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI dharma ratna prakaraNa. bhrAmyan jIvaH sahannasAtabharaM / jAtikulaprabhRtiyutaM-kathamapi labhate manujajanma // 16 // tadavApya bhavyalokA-jinadharma kuruta sakaladuHkhaharaM / sa punardedhA prokto-yatigRhidharmaprabhedena // 17 // tatrAdya paMca yamAH-pratyekaM paMca bhAvanAH pAlyAH / hiMsA-lIkara, te-tra--vipatiparaMpAra ?8 . ___ vividhairniyama vidhAnaiH-pratyAkhyAnairniraMtaraM matimAn / Alocya bhASaNenApi-bhAvayet sUnRtaM ca yamaM // 20 // yAcanamavagrahasyA'-locyA vagrahavimArgaNaM ca bhRzaM / satataM samanujJApita-bhaktAnnAbhyavahRteH karaNaM // 21 // sAdharmikato yAcana-mavagrahasyoccakai stathAsyaiva / maryAdAkaraNa5 kipa-2 mAMvanA paMra . rara thake jAti ane kuLa vagerethI yukata manuSya bhavane mahA muzkelI pAme che. [1] te pAmIne he bhavya ! tame sakaLa du:kha haranAra jina dharma kare. te dharma be prakAre kahela che-- yatidharma ane gRhidharma. [ 17 ] - tyAM pahelA yatidharmamAM pAMca yama mihA vrata chete darekanI pAMca pAMca bhAvanAo pALavAnI che, te pAMca yama A pramANe che - hiMsAne tyAga alIkane tyAga, temane tyAya, abrahmano tyAga ane parigrahane tyAga. (18) jAtajAtanA niyama ane pratyAkhyA vaDe karIne tathA vicArIne canAvaDe karIne matimAna purUSe bIjAsatarUpa emane bhAvavuM. [ 20 ] asteyarUpa yamanI pAMca bhAvanA A che--avagrahamAgave, bebara joI tapAsI vicArIne avagraha mAga 2, niraMtara gurUnI anujJA lai bhAta pANI vAparavAM che. [21] sAdharmi pAsethI avagraha yAco 4, ane tenI maryAdA [ mudata ] karavI 4. ema pAMca bhAvanA che. [ rara ] Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa'hAra. 249 3 nArIpaMDaka pazuma-nivAsakuDyAMtarAsanojjhanataH 1 / strIramyAMganirIkSaNa-nijAMgasaMskAraparihArAt // 23 // snigdhAtyazanatyAgAt - sarAgayoSitkathAvivarjanataH 4 / pUrvaratAsmaraNena - brahma sadA bhAvayeddhImAn // 24 // sparze rase ca gaMdhe - zabde4 rUpe zubhAzubhe satataM / rAgadveSatyAgo hi - bhAvanA: paMcamayame syuH || 25 || evaM vratAni paMcApi - paMcabhiH paMcabhiH suvAsya bhRzaM / sadbhAvanAbhiragama - nasumaMtaH zivaradamanaMtAH // 26 // gRhamedhinAM tu dhammai- nizamya samyak susAdhugurupArzve / jJAtvA tathA gRhItvA vratAni paripAlanIyAni // 27 // 3 AyatanasevanAdyaM'-zIlaM parizIlanIyamanavarataM / sadbhiH samarjanIyaH - svAdhyAyaprabhRtivibhavabharaH // 28 // vyavahArazuddhiranizaM - bhavyai vyAjabhAvanaiH kAryA4 | guravazcaraNavihaMgamataravaH zuzrUSaNIyA ca // 29 // bhAvyaM pravacana kauzala - supezalairgalitasakalapApamalaiH / strINAM vazyavazyaM strI--paDaka-- pazuvALI vasati, yAMrita vasati, ane eka Asana tyAga karavAM 1, strInAM ramya aMga jovAneA tathA potAnAM aMge rANugAra karavAne parihAra karavA 2, snigdha bhAjana tathA ati bhAjanane tyAga karavA 3, rAgathI strInI kathA nahi karavI 4, tathA pUrvanI krIDA nahi sa'bhAravI 5. e pAMca bhAvanAthI buddhimAne brahmacaryane hamesh lAva. ( 23-24 ) zubhAzubha sparza, rasa, gaMdha, zam, bhane 35mAM hamezAM rAgadveSa cheDavAM, e pAMcamA yamanI bhAvanA che. [25] e rIte pAMca pAMca bhAvanAothI pAMce vrata kharAbara bhAvIne anaMta jIve. zivapada pAmyA che. ( 26 ) gRhasthanA dharmamAM susAdhu gurUnI pAse rUDI rIte tratA sAMbhaLI, jANI, tathA laIne pALavAM neie. [27] Ayatana sevavuM, 1 niraMtara zILa pALavuM, 2 ane sajjatAe svAdhyAya vIgere vibhava upArjana karavA. 3 ( 28 ) vaLI bhavya jateAe niSkapaTa bhAva rAkhIne vyavahAra zuddhi karavI, 4 tathA cAritrarUpa pakSinA tasamAna gurUnI zuzruSA karavI. pa [ 29 ] saghaLA pApamaLa gALIne pravacananI kuzaLatAthI zAlatA thavu, ane kadApi potAne strInI 32 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpe zrI dharma ratna prakaraNa nAtmA kAryaH kadAcidapi // 30 // sujJAnazrRMkhalAbhi-hRSIkarupayaH samaMtato rodhyAH2 / gRddhirnacArthasAthai-klezAyAsAkare kAryAu // 31 // nirvedaH saMsAre-duHkhAgAre sadA vidhAtavyaH / viSayAH kunRpAdhiSTita viSayA iva duratastyAjyAH5 // // 32 // tIvrAraMbhA daMbhA iva nirdabhaiH kadApi nahi sevyAH / saMkalaklezanivAse-na gehavAse ratiH kAryA // 33 // dhArya niratIcAra-sudarzanaM sthagitadurgati dvAraM / mohanRpavijayabherI-na lokahesai mano dheyaM // 34 // zuddhAgamavizadavidhiH samastakalyANazevadhiH secyA0 / daanaavizrAddha-gharSa zivakRta 1 rUpa / cA ke kRau- vimugdhahasitevadhAraNA dheyA12 / heyau rAgadveSau-bhavabhAviSu saphalabhAve'pu13 // 36 // dharmAdharmavicAra-zvityo mAdhyasthyasusthacetobhiH14 / svajanadhanAdiSu niviDaH pratibaMdho no vidhAtavyaH15 // 37 // vaza nahi thavA de[ 30 ] samyajJAnarUpa sAMkaLathI iMdriyarUpa vAMdarAne barobara bAMdhI rAkhavA, ane kaleza ane mahenatanA Akara samAna dhana dolatamAM vRddhi nahIM karavI [ 31 ] duHkhanA ghara saMsAramAM hamezAM nirveda dhAra, ane viSayone bhUMDa rAjAnA ' viSaya [ deza ] nA mAphaka dUrathI tajavA." [ kara ] nirdabha rahIne daMbhanA mAphaka tIvra AraMbhone kyAre paNa nahi sevavA tathA sakaLa lezanA nivAsa samAna gharavAsamAM rati nahi rAkhavI. (33) durgatinA daravAjAne DhAMkanArUM niraticAra sudarzana [ samyakatva dharavuM 8, ane meharAjAnA vijayanI bherI samAna lekaherI [dekhAdekhI ] mAM mana nahi dharavuM 9, (34) samasta kalyANanI khANa evI zuddha AgamanI nirmaLa vidhi sevavI 10, ane zivasukha ApanAra dAnAdika cAra prakArane dharma karatA rahevuM 11, [ 35 ] nyAyanA mArge cAlatAM mugdha hase, te para be darakAra rahevuM 12, ane saghaLA sAMsArika banavAmAM rAga dveSa nahi karavA 13, [ 36 ] vaLI dharmadharmane vicAra madhyasthapaNe sustha citta rAkhIne kara 14, ane sagAsnehi tathA dhanamAM AkarI prIti nahi bAMdhavI 15, [ 37] Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra, 251 -- --- - - -- ------ -- - bhogopabhogatRSNA-kRSNAhivinigrahe prayatitavyaM / satataM yatidharmadhuro-ddharaNodhdhurakaMdharairbhAvyaM17 // 38 // evaM zramaNopAsaka-dharma vidhinA vidhAya vimalamanAH / sucaritramApyalabhate-bhavASTakasyAMtarapavargaH // 39 // ityAkarNya zrIcaMdra-narapatirbhuvanabhAnugurumUle / zrImabhamutAdisahito-jagRhe. gRhamedhinAM dharma // 40 // atha natvAgurucaraNau-nijadhAma jagAmaH vasuma-. tInAthaH / vijahAra hAranirmala-guNoccayaH sUriranyatra // 41 // aparedhuH zrIcaMdra-kSitIzituH savinayaM tanUjAbhyAM / saMvAhyamAnacaraNa-dayasya muku-- pArakSama che kara che. maulimaNirucirarocI-racitasada sadanabhUriharicApaiH / bhakyA paraHsahasra-ravanidhavaiH sevyamAnasya // 43 // rAjyabharabhavanadharaNa-staMbhaiH sadbuddhibhirvigatadaMbhaiH / zatazaH sacivavariSTai-ralaMkRtAsannadezasya // 44 // bhogapabheganI tRSNArUpa kALI nAgaNane pakaDavA taiyAra rahevuM 16, ane niraMtara yatidharmanI dhurA upADavAmAM tamataiyAra thaI rahevuM 17, (38) e rIte vidhipUrvaka zrAvakane dharma karI, nirmaLa manavALo purUSa cAritra pAmI, ATha bhavanA aMdara mekSa pAme, che. [ 39 ] ema sAMbhaLIne zrI caMdrarAjAe zrIprabha vigerenI sAthe bhuvanabhAnu gurU pAsethI gRhasthadharma svIkAryo. [ 40 ] have gurUnA caraNe namI, rAjA. pitAnA mukAme AvyA, ane nirmaLa guNavAna AcArya anya sthaLe vicaravA lAge. [41) eka divase zrIcaMdrarAjAne tenA be putro vinayapUrvaka potAnA kamaLa karakamaLathI pagacaMpI karatA hatA, ane potAnA mugaTonI maNionI suMdara kAMtithI sabhA sthAnamAM aneka indradhanuSyo banAvatA hajAre rAjAo tene bhaktipUrvaka sevatA hatA, tathA rAjyabhArarUpa bhavanane dharavA staMbha samAna, saddabuddhivALA, niSkapaTa seMkaDo maMtrIzvare tenI AsapAsa beThA hatA; vaLI ghaNI bhAre laDAImAM maLatI saMpatamAM laMpaTa rahenAra keDe senikethI te parivarAyo hato, tevAmAM hAthamAM senAne daMDa pakaDanAra chaDIdAra tene A rIte Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para zrI dharma ratna prakaraNa. bahasamasamarasapa-llaMpaTabhaTakoTibhiH parivRtasya / karakalitakanakadaMDo-vi. jJApayAmAsa vetrIti // 45 // __(caturbhiH kalApakaM ) deva dikSurvairiMgamallanAmA naTAgraNI ruddhaH / saMkSepanibaddhasana-tkumAranATyaprabaMdhosti // 46 // laghu muMcetyuktesati-mahIbhujA vetriNA sa AnAyi / kRtvAtripAtrakiMkara-mityAziSamathanRpasyAdAt // 47 / / tadyathApakhaMDAmavani, nidhInnava, catuHSaSTiM sahasrANi ca-strINAM, zoNibhujAM tadarddhamaparaM dviHsapta ratnAni ca / yastyaktvA tRNavadbhavAtividhuro jainaM vrataM zizriye-rAjarSiH sa sanatkumAra ihate bhUpAla bhUyAcchyei // 48 // atha nATakAvalokana-kautukarasavivazamAnasaM sakalaM / nijatanayamabhRtijanaM-nRpatirvispaSTamaikSiSTa // 49 // tasyAnuvRttivazataH savilAsAmujvalAM tato dRSTiM / tadabhinayakRte / . sa kRtI-naTanetari pAtayAMcakre // 50 // budhdhvAtho nRpahRdayaM-hradayaMga vinAsAya. ( 42-43-44-45 ) [ L yAre gAyA mAnusA54 cha. ] he deva ! vairiMgamala nAme meTe naTa sakumAranA nATaya prabaMdhane saMkSepamAM taiyAra karI tamane bheTavA Ave che, tene meM aTakAve che. (46) rAjAe pharamAvyuM ke, tene jaladI aMdara mokalAva, eTale chaDIdAra tene tyAM lAvyA, eTale teNe traNa pAtronI gira [ benA upara trIje ubho rahe tevo dekhAva ] karIne A pramANe rAjAne AziSa devA lAge. (47) cha khaMDavALI pRthvI, nava nidhAna, cosaTha hajAra rANIo, batrIza hajAra rAjAo, ane caMda ratnone taNakhalA mAphaka cheDIne saMsAranA duHkhathI gabharAI jeNe jananI dIkSA lIdhI, te sanaskumAra rAjarSi, he bhUpALa! tane zrIsaMpadAdAyaka thAo. [48 ] have nATaka jovAnA kautuknA rasamAM pitAnA putro vagere tamAma janene teNe khulI rIte Atura manavALA joyA [49] eTale temanI anuvRttinA vaze te catura Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upama hAra. gamayA girAgRNAt sopi / bho bho pArSadyajanAH zrIcaMdranarezvaramamukhAH ! // 51 // kSaNamekamekatAnI - bhUya zrRNuta turyacakriNazcaritaM / iti jalpa uMca-tAmananuM sumA2ema ! 12 tathAhi 53 1 zrIhastinApurapateH - sanatkumArasya nRpatitilakasya / pakhaMDabharatabhartuH prAjyaM sAmrAjyamanubhavataH // 53 // apratimarUpalakSmI-vilokanotpannavismayotkarSaH / madhyesabhaM niliMpAn surapatiriti nigadatisma mudA / / 54 / / bho bho amarAH pazyata - sanatkumArasya sArvabhaumasya / pUrvArjitazubha nirmANakarmanirmita sanmUrtteH // 55 // sA kApi rUpalekhA - vareNyalAvaNyakAMti riNitA !! susavanasmitApa--yA mAyo naiva samarthAta / / 16 / azraddhadhatAviti surapatervaco vijayavaijayaMtAkhyau / kSipraM vasuMdharAyAM-dvA mRtabhujAvavAtarataM // 57 // rAjAe te naTanAyakane te sanatkumAranA abhinaya karI batAvavA khAtara tenA tarar isArA karavA sAthe ujaLI najara pheravI. [ 57 ] tyAre rAjAnA abhiprAya samajI jaI, te naTa mane hara vANIthI khelyA ke, he zrIcaMdranarezvara pramukha sabhAjane ! thADA vakhata ekatAna thaine cothA cakravarttanuM caritra sAMbhaLeA, ema khelIne te naTanAyaka tene abhinaya karavA lAgyA. [ 11-12 ] te A rIte che. zrIhastinApuranA svAmi, cha khaMDavALA bharatakSetranA uparI, mahAt sAmrAjaya bhogavanAra sanakumAra narezvaranI atyuttama rUpalakSmI jovAthI ati vismaya pAmIne sAdharmaiMdra potAnI sabhAmAM rahelA devAne A pramANe kahevA lAgyA. [ 53-54 ] he deva ! pUrve upArjana karelA zubha nirmANa nAma karmathI banelA jhaLakatA zarIrAkAravALA sArvabhAma mahArAjA sanatkumAranI kevI rUparekhA che, te jIvA ke, je ahIM devalAkamAM janmelAone paNa prAye haze nahi. ( 55.56 ) A rIte IMdre kahelA vacanapara zaka lAvIne vijaya ane vaijayaMta nAmanA e devA jaladI pRthvI taraph utarI paDayA. [ 57 ] Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI dharma ratana prakaraNa ___ atrAMtare ca sarvepi-vismayasmeralocanAlokAH / kimito bhavitetyavahita-cittA AkarNayAmAsuH // 58 // tau tadanu viprarUpeNa-bhUparUpAvalokanasatRSNau / dvArasamIpesthAtAM prAsAdadvAri bhUmibhujaH // 59 // AsIt sanatkumAro-muktAlaMkArasAranepathyaH / prArabdhamajjanobhyaMga-saMgamaMge vahannuccaiH // 60 // dauvArikeNa to viprapuMgavau dvArasaMsthitau kathitau / bhAvIviSattadApyeSa-cakravartI sanayavartI // 61 // apratirUpaM rUpaM-tau dRSTvA tasya rAjarAjasya / mauliM vidhUnayaMtau-dathyaturiti vismitau manasi che dUra che. etasya bhAlapaToya-mastazastASTamIrajAnajAniH / nIlotpalajapayapatrenetre kA~tavizrAMte // 63 // daMtacchadayugamabhibhUta-pakavivIphalacchavi vijApAM gitazuttizutapurI--tAM pavananyathI | ka che ( A vakhate sarve sabhAsado vismayathI vikaselI AMkho vaDe jotA thakA " haze. pachI zuM banaze " te jANavA khAtara dhyAna daIne sAMbhaLavA lAgyA. ) [ 18 ] te be de tyAra bAda brAhmaNanuM rUpa dharIne rAjAnuM rUpa jovA Atura thaI, rAjamahelanA bAraNe. daravAjA pAse ubhA rahyA. (58) A veLA sanakumAra pitAnA alaMkAra ane kapaDAM utArIne aMge khuba abhaMga [ tela attara ] lagaDAvI snAna karavA beTho hato, teTale dvArapALe daravAje be brAhmaNe ubhelA jaNAvyA. tyAre nyAyazALI te cakravartIe te vakhate paNa temane aMdara bolAvI lIdhA. [ 60-61 ] tyAre te rAjarAjezvaranuM anupama rUpa jaIne vismita thaI, mAthuM dhuNavatA thakA te be devo manamAM A rIte vicAravA lAgyA. - (6ra) enuM A kapALa ajavALI AThamanA caMdrane bhulAvI de che, ane karNanA cheDA sudhI pahoMcelI enI AMkha nIlelane jIte tevI che. [ 63 ] enA be hoTha pAkelI gaLanI kAMtinA vikAsane harAve che, e kAna chIpane jIte tevA che, ane A kaMTha pAMcajanya zaMkhane vijaya kare che [ 14 enI be bhujAe hasti rAjanI suMDhanA AkArane Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra. 55 staMveramarAjakarA- kAratiraskArakAriNau bAhU / vakSaHsthalamamarAcala-pRthulazilAzrITAkaM // 65 // kaTare karacaraNatalaM - trjitkaaNphillipllvpracaya / zikSaramamulya soLa nAda gauSaro vaSaoN // 66 // jovasyaahii lAvaNyasatitapUro nirargalo yena / jAnImonAbhyagaM - bhavibhAmitra vAsaMtriya ! 67 // varNayatisma yatheMdra-stathedamAbhAti samadhikaM cApi / na kadAcanApi mithyA vadati vAcaM mahAtmAnaH // 68 // kimihAgatau bhavaMtA viti pRSTau cakriNAtha tau jagaduH | apratimaM tavarUpaM - trijagatyAM gIyate sUtra | 61 || pUrA itat jIvA-gitAmu jAtusamudro ! gayA vitumihA vA - mAyAva nareMdrazArdUla // 70 // vyAvarNyamAnamatulaM - tavarUpaM gujIne yathA eje / navara topa sAcoSa-metAjoyatemAmiH || 7o || tiraskRta kare che, tathA vakSa:sthaLa merUnI paheALI zilAenI zobhAne luTe tevI che. [65] enA hAtha paganAM taLa kharekhara azekanA palAne tarachoDI nAkhe tevAM che, khIjuM vadhu zu kahIe ? enAM saghaLAM agAnI zAbhA vANIne agAcara che. [ 66 ] enAM lAvaNyarUpa nadInA kANu jANe kevA chuTa vahetA pUra che ke, jenA lIdhe caMdrikAmAM jema tArAnI jyeAti na dekhAya, tema enA zarIre karelu abhyaga paNa jANI zakAtu nathI. [ 67 ] iMdre jema enu rUpa varNavyu hatu tevuMja, balke tethI vizeSa adhika te lAge che. kharI vAta che ke, mahAtmA kAi vakhate paNa mithyA vANI khelatA nathI, ema devA vicAravA lAgyA ). [ 18 ] have krie temane puchyuM ke, tamA zA prayeAjane iMDAM AvelA che ? tyAre teo khelyA ke, he bhUpa ! traNe jagamAM tArUka rUpa anupama gavAya che, te sAMbhaLIne ame bhAre kaiAtuka pAmI, he naredra zArdUla ! tamane jovA mATe durathI igAM AvyA chIe. [ 6-70 ] he narezvara ! leAkamAM jevuM tArU rUpa atula varNavAya che, tenA karatAM paNa vizeSa ame joie chIe. ( 71 ) A rIte te brAhmaNanuM vacana Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI dharma ratna prakaraNa zrutveti vipravacana-smitaviccharitAdharo nRpaH proce / kAMtiriya kila kiyatI-paritopyaMge kRtAbhyaMge // 72 // kSaNamAtramito bhUtvA-bho bho dvijasattamau pratIkSethAM / majjanakakSaNa epo'smAbhinirvayete yAvat // 73 // racitavicitrAkalpa-vibhUSitaM bhUribhUSaNagaNena / rUpaM mama pazyetaM-saratnamiva kAMcanaM bhUyaH // 74 // tadanusnAtavilipto-laMkRtinepathyabhUSito bhUpaH / adhyAsAmAsa sadaH-sadanaM gaganaM gaganamaNivat // 75 // samanujJAto bhUyopi-bhUparUpaM dvijau prapazyaMtI / davadagdhakIcakAviva vicchAyau jhagititau jAtau // 76 // [ahaha kimetaditi sarvepi sabhyAH sAkUtaM parasparamudIkSAmAsuH ] - analaMkRtepi pUrva-mapidRSTe harSitau yuvAM vibho / samalaMkRtepi saMpatidRzyethe kimiti saviSAdau ? // 77 // iti cakrabhRtA pRSTau-bhUdevau tau jajalpaturbhUpa / adhunA tAvakadehe-saMkrAMtA vyAdhayaH sapta // 78 // tad sAMbhaLI hAsyathI haTha pharakAvIne rAjA bolyo ke, atyaMgathI saghaLA sthaLe chavAyelAM aMgamAM hamaNAM A kAMti te zI gaNatrInI heya. ( hara ) he bhalA brAhmaNa ! kSaNabhara bahAra jaine tame ubhA rahe, eTale ame nahAvAne prasaMga patAvI laIe. bAda tarehavAra kapaDAMthI sajeluM ane ghaNAM bhuSaNathI zaNagAreluM mAruM rUpa ratnathI jaDelA senA mAphaka [pAne thaze, meTale ] tame zane nene. ( 73-74 ) mA te nhAyo ra kAra tathA nepathya (Dresa )thI zaNagArela thaI, AkAzamAM jema sUrya prakAze, tema sabhAsthAnamAM AvI beThe. ( 75 ) have brAhmaNane rajA maLatAM pharIne teo rAjAnuM rUpa jotA thakA davathI baLelA vAMsanI mAphaka jhaTa jhaMkhavANuM paDI gayA. [ 76 ] - (bhA mate sapA samAsahI yamAne ' arere ! te zu ze' ema ciMtavI IsArA sAthe arasaparasa jevA lAgyA.) - tyAre cakravartI temane pUchavA lAgyo ke, pUrve zaNagAra vagaranA mane joIne paNa Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra 257 zavinazyadatulAMga-rUpalAvaNyavarNakAMtiguNaH / tvaM varttasa ityAvAM pratipannau zokasaMbhAraM // 79 // kathametadvijJAyata-ityevaM prazcitau bharatapAtanA / to ziSTayathAsthitasarvapUrvasurarAjavRttAMtau // 80 // prakaTitanijasvarUpau-gIrvANau pratigatau yathAsthAnaM / vairAgyopagatamati-cakradharo'ciMtayadathaivaM bhavanajanayuvaticaturaMgasaMgraho yasya kAraNAt kriyate / tadArudAruNaghuNai-riva rogailRpyate gAtraM // 82 // yena vimohitamatayo-hita mahitaM ciMtayaMti nahi jIvAH / tadyauvanamiha vanamiva-jarA davAnalazikhA dahati // 83 // avalipto yena janaH kRtyAkRtyaM na vetti tadrUpaM / maMkSu vinazyati dhAtu-sobhe himapAta iva kamalaM // 84 // adyazvotha vinAzina-etasya zarIrakasya tadidAnIM / gRhNAmyavinazvaraphala-miti nR he vipro ! tame harSita thayA hatA, tyAre hamaNAM mane zaNagAra sajelo che, chatAM tame dilagIra kema dekhAo cho ? tyAre te brAhmaNo belyA ke, he bhUpati ! hamaNuM tamArA zarIramAM sAta vyAdhio dAkhala thaI che, tenA lIdhe tArA aMganuM atula rUpa, lAvaNya, varNa, tathA kAMti, guNa, e badhAM nAza pAmatAM jAya che, ethI ame dilagIra banyA chIe. [ 77-78-79 ] bharatAdhipe puchayuM, e tame kema jANuM ? tyAre teo yathArthapaNe pUrve kahelI IdanI vAta jaNAvIne pitAnuM rUpa darzAvI, pitAnA sthAne pAchA AvyA. have sanakumAra vairAgyanI buddhi dharIne A rIte ciMtavavA lAgyo. - ( 80-81 ) jenA kAraNe ghara, sagAM, strIo, ane caturaMgI lazkarano saMgraha karAya che, te zarIra bhayaMkara kIDAothI jema lAkaDuM bagaDe che, tema rogothI bagaDe che. ( 2) jeNe karIne mati khoI daI jIvo hitAhita vicAratA nathI, te vaivanane davAnaLanI jvALA jema vanane bALe, tema jarA bALI de che. ( 3 ) jenAthI garvita thaIne mANase kRtyAkRtya jANI zaktA nathI, te rUpa hima paDatAM jema kamaLa nAza pAme, tema dhAtukSobha thatAM jhaTa bagaDI jAya che. [ 84 ] te mATe Aja ke kAla nAza pAmanAra A zarIranuM avi 33. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrI dharma ratna prakaraNa. patizcetasi vibhAvya // 85 // prAjyaM sAmrAjyamidaM-vihAya [ lokA aho nirIkSadhvaM ] / Adatte jinadIkSAM-tAratarI miva bhavAMbhodhau // 86 // rAjA rAmorni vinizitA i. ( Tzyata pazyata purataH )-samUlamunmUlayatyepaH // 87 // ( puratovalokayadhaM ) maNiratnotkaTakirITahArAdiH / AbharaNasamUho yaM-nirmAlyamivA anAyAba ! 88 [niSNAta ] nAyamurtAi-caMtAju ku vA kharatarasamIralaharI-prakaMpitaM khagakulamivAgre // 89 // hA nAtha nAtha kiM vy-mekpdepyshrnnaastvyaatyktaaH| evaM vilapaMti janA hRtasarvasvA pha [ zakaa ] | 20 || - iti tena bharatabhartu-niSkramaNavyatikarastathAdarzi / zrIcaMdranRpopi yathA-tatkAlaM jAtavairAgyaH // 91 // smRtapUrvabhavazrutazuddha-saMyamaH paMca najara phaLa hAla meLavI lauM, ema cittamAM vicArIne [ he le ! juve ] te rAjA moTuM rAjya tyAga karI, bhavasAgaramAM nAva samAna jina dIkSA grahaNa karavA lAge. [ 85-86 ] ( [ sAme juvo sAme juvo ] A dazamA dvArane rokI rAkhanAra hovAthI jANe aparAdhI thaelA heya, tema kALI kAMtivALA vALAne A rAjA mULathI ukheDI nAkhe che. [ 87 ] ( sAme juve ) maNi ane ratnothI bharelA mugaTa tathA hAra vagere A e AbharaNe eNe nirmAlya mAphaka tanyAM che. [ 88 ] ( juvo ) dhaNIe mukI dIdheluM aMtaHpura duHkhI avAje jhADanA agrabhAga para beThelAM pakSIo sapta pavananA jhapATAthI dhrujIne cIcIyArI pADe tema raDe che. [ 88 ] [ juvo ] he nAtha, he nAtha ! ame ane zaraNene tuM ekadama kema melI jAya che ? ema luMTAyelAonI mAphaka leke vilApa kare che. (90 ) e rIte naTanAyake bharatAdhipati manakumAranA niSkramaNane banAva evI rIte darzAvyo che, jethI zrIcaMdra rAjA paNa tatkALa zaigya pAmI, pUrvabhavanA zruta saMyamane saM Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra. 259 muSTidhrutaTopa | muttasAdhuvejo-viniyeyo rAgaevittaH || 12 || naTavilsitmimedkhilN - nirnAyAnAtha mAsma nastyAkSIH / evaM rudatyapi jane - vihRtaH sa RSiryathAbhimataM // 93 // athapitRviyogaviddala- citta manicchaMtamazrupUrNAkSaM / zrIprabhamuccai rAjye - kaumAre ca prabhAcaMdraH // 94 // vinivezya vinayanamraiH sAmaMtaiH sacivapuMgavaizvoktaM / astokazokazaMkU-da raNapravaNairidaM vacanaiH // 95 // 1 mA deva kRthAH - svapituH - zokamazocyo hyasau mahAbhAgaH / khalamahileva vimuktA - yena samagrApi rAjyazrIH // 96 // ko nAma prArabhate - duHkaramevaMvidhaM zramaNadharmma / prAyo vairAgyamatiH-kSaNa mekaM matimatAmapi yat // 97 // zocyAstaeva ye kAla - dharmatAmupagatA akRtasukutAH / yairudyata matidharme - te bhuvane paMcaSAH puruSAH // 98 // nizamayati ko na samayaM 1 - kaH sarva nete kSaNavinAzi 1 / pratisamayabhAvi bhArI, pAMcamuSTithI leAca karI, deveAthI sAdhune veSa pAmI, rAjama MdirathI nIkaLI paDayA. C > ( 91-92 ) * A e badhuM naSTanuM vilasita che, mATe he nAtha ! amAne nAtha vagaranA karI cheDI nahi jA. ema tene parivAra raDatAM chatAM paNa te RSi potAnI pRcchA pramANe vihAra karavA lAgyA. [ 93 ] have bApanA viyogathI viSphaLa banelA, ane AMsu bharelI AMkhAvALA zrIprabhakumArane tenI icchA nahi chatAM paNa vinayathI namelA sAmatA tathA matrizvarAe esApyA, ane prabhAyadrakumArane yuvarAjapade sthApyA, ane bhAre zekarUpa zakuM kahADavAmAM huzIyAra te leAkAe temane vacaneAthI A rIte karyuM. ( 94-95 ) he deva ! tame tamArA pitAnA zeka ma karA, kemake mahAbhAga te azeAcyaja che ke, jeNe kapaTI strInA jevI saghaLI rAjyalakSmIne cheDI che. [ 96 ] AveA duHzkara zramaNadharma kANu upADI zake ? kemake buddhiva tene paNa vairAgyanI buddhi kSaNabhaja rahe che. [ 97 ] zAka Dhe temanA karavA joe ke, jeo sukRta karyA sivAya maraNa pAme. bAkI je dharmazAM khuba udyama kare, tevA jagamAM pAMca chaja purUSA hoya che ( 98 ) kANu. zAsra nathI sAMbhaLatA ? krANu sadhaLu kSaNa vinAzI che, ema nathI jotA ? prati samaye prANionu Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI dharma ratna prakaraNa maraNaM-zarIriNAM ko na bhAvayati ? // 99 // ko vA hRdi nahi dhattegurUpadezaM sadA sukhaniveza ? / kasya navApriyamakSaya-manaMtamasadRzamamRtasaukhyaM ? // 100 // ___ kiMtu calacittabhAvA-ttadanuSTAne bhRzaM gatotsAhAH / girigurukA api puruSA-avasarpato vilokyate // 101 // devena punastakimapi sAhasaM vyavasitaM mahAmatinA / yadasamasAhasikAnAmapi cetaH khalu camakurute // 102 // eSopi devaparamo-pakAribhAvena nATakavidhAtA / saddharmasUririva ko vizeSatazcAcituMyuktaH // 103 // evaM nizamya rAjAraMgAcArya prapUjya visasarja / kiMcidupazAMtazoko nItilatAsajalajalavAhaH // 104 // nIhArahAradhavalAn-navyavihArA vidhApayan bahuzaH / guru gauraveNa kurvan-sAdharmikalokavAtsalyaM // 105 // mugdhajanaM saddharme-sthirayan jinazAsanonnatIstanvan / sAmAyika thatuM maraNa koNa nathI vicArato ? hamezAM sukha ApanAra gurUne upadeza pitAnA hRdayamAM koNa dhAraNa nathI karatA? ane kene akSaya anata anupama amRtasukha [ muktisukha ] priya' nathI ? [ 85-100 ] paraMtu parvata jevA moTA purUSa paNa caLacittapaNAthI dharmanA anuSThAnamAM utsAha choDI pAchaLa paDatA dekhAya che. (101) chatAM tamArA mahA mativALA pitAe te kaMi evuM sAsa yuM che 3, re malA sAhasinA bhanane 595 mata 42 // nANe cha. ( 102 ) vaLI A nATaka karanAra te ApanA pitAne paramapakArI hovAthI kharA dharmAcAryanA mAphaka tamAre vizeSa pUja joIe. [ 103 ] ema sAMbhaLIne rAjAno zoka kAMIka narama paDatAM te nItilatA vadhAravAmAM sajaLa megha samAna rAjA te nATaka karanArane barAbara pUchane rajA ApavA lAgyo. (104 ) have te barapha ane hAra jevA dhaLA aneka navA vihAro [miEiI ] 42115 sAyo, mane mAre mastithA sAdharmivAtsalya 421 // sAdhyo. [ 105 ] vaLI te jinazAsananI unnati karato thake bheLA janene dharmamAM sthira karavA Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa'hAra. pauSadhamukhya - dharmaniratojani prAyaH // 106 // atha satataM dharmodyata - majigISu zrIprabhaM nRpaM jJAtvA / aridamanakSitipasta - dezamupadrotumArabhata / / 107 jJAtve daM caramukhataH - sa bhANitaH zrIprabheNa dUtena / kiM nanu katipayasIma- grAmakuTIrakaviluMTanataH // 108 // pUrvajavihitapraNayaprAgbhAra masAramAracayya bhRzaM / AhatyadurjanatvaM - vipriyamevaM mama vidhsse || 11 || 261 yataH te dhanyAH satpuruSA- yeSAM sneho bhinnamukharAgaH / vRddhiM gcchnnduni--mULamitra putrapu saMcarati // . / tasmAvittopAdhA-sthAparamamayAna tatte / zAMta, nAprerlR-mavAmyahaM netameve // 1 // zrutvetyaridamananRpastaM dUtaM pratihasanniti jajalpa / bho bho tvayA nijaprabhu - revaM vAcyo madIyagirA // 112 // lAgyA, ane te prAye karI sAmAyika, pASadha vagere dharmamAM ( hamezAM ) lAgyAja rahetA. [ 106 ] have zrIprabharAjAne hamezAM dharmamAM lAgelA ane jIta meLavavAno icchA vagaranA jANIne aridamanarAjA tenA dezane upadrava karavA lAgyA. ( 107 ) te dUtanA mukhe jANIne zrIprabharAjAe dUta mArataja tene kahevarAvyuM ke, amArA sImADAnA keTalAka gAmaDAonI jhUMpaDI phUTIne, ( 108 ) tuM ApaNA pUrvajoe jamAvelI hetaprItane khuba bagADIne rAmATe durjanapaNu AdarIne AvI rIte zAmATe tuM mArUM apriya kare che? ( 109 ) je mATe kahyuM che ke, che te satpurUSAne dhanya jANavA ke, jemane sneha karamAyA vagara pratidina vRddhi pAmatA thakA karajanI mAphaka putrAmAM paNa cAlu rahe che. [ 110 ] mATe A aparAdhathI hajI paNa vegaLA thA. A tArA gunhA huM mApha karUM chuM. kemake sneharUpa jhADane toDI pADavA huM AgevAnI nathI karatA. ( 111 ) Ama sAMbhaLIne aridamanarAjA te dUta pratye hasatA cA khelyA ke, huM dUta ! tAre tArA dhaNIne mArI taraphathI A rIte kahevu ke,-- [ 112] Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI dharma ratna prakaraNa yathA. tava pArthiva dharmArtha-savistarArabdhakuzalakRtyasya / pRthvyAH paripaMthanayA-kRtamanayAnarthakAriNyA // 113 // atha vAMchasyenAmapi-tadraM muMca dharmakarmedaM / ekatra kathaM saMbhavati-khalati sImaMtasaMghaTanaM 1 // 114 // atha lokaraMjanAmAtra-meSa ArabhyatatvayA dharmaH / tadbhava nizcitamanA-na hanmi tava dezamahamadhunA // 115 // pUrvapraNayaprakaTana-mavanIzAnAM paraM jigISUNAM / dUSaNameva gariSTaM gADha. masAmarthyamathavApi // 116 // zrutveti dUtamukhataH-zrIprabharAjaH pradIptakopAgniH / kiMkaragaNena sahasA-raNabherI tADayAmAsa // 117 // tacchabdAkarNanajhagiti-militacaturaMgasainyaparikalitaH / zatruprati pratasthesvadezasImAnyagAt kramazaH // 118 // aridamananRpopyasyAzu-saMmukhaM samajaniSTa raNarasikaH / alasA na he pArthiva! te te vistArathI dharmanAM kAma zarU karyo che, mATe jamIna saMbaMdhI A anarthakArI mAthAphoDa mokupha rAkhavI joIe. [ 13 ] agara je ene paNa tuM vAMcchato hoya, te A dharmakarmane dUra mUka, kemake mAthuM beDakuM karAvavuM, ane keza samAravA, e be eka ThekANe kema thaI zake ? [ 114 ] paNa je teM phakta lekane rAjI karavA khAtaraja A dharma AraMbhyo hoya, te nizciMta rahe, huM tArA dezane havethI nahi lUMTIza. (115) vaLI pUrvanA snehanI vAta karavI, te te vijayanA 'iSNu rAjAone moTuM dUSaNarUpa che, athavA te pUratuM asamartha che. (116) A rIte dUtanA mukhethI sAMbhaLIne zrISabha rAjAe khUba gusse thaIne kika mAraphata ociMtI raNanI bherI (nobata ) vagaDAvI. (117 ) tene zabda sAMbhaLI jhaTa ekaThI thaelI caturaMgI senA laI, te zatru tarapha caDyo, ane krame karI dezanA sImADe AvyuM. (118 ) tyAre raNarasio aridamanarAjA paNa tenA sAme jhaTa taiyAra thaye, kemake zarAo Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra, --- puSe zuA-vimA phara maunanAda che ? A a sainyathori- mubhaTAnAM tatra citrazastrabhRtAM / saMphoTo jani gagane-savidyutAmiva payodAnAM // 120 // atyadbhutabhaTavAdai-rathamAlavabhUbhujaH subhaTasaMdhaiH / parabalamabhajyatAmRta-mudyAnamivadvipairmattaiH // 121 // atha rathamadhyArUDho-bhagnaM saMdhIrayannanIkaM svaM / udatiSTatAridamanaH-samarAyAsphAlayaMzcApaM // 122 / / yugapadvimuktazitavizikha-saMcayaiH sopyadhatta ripusainyaM / taTaparvatamiva jaladheH-prasaradvelAsalilapuraiH // 123 // kSaNamAtrAdaridamanaH-parasainyamadainyabhujabalo'bhAMkSIt / kuTakoTiM lakuTa iva-prabhaMjano vRkSalakSamiva // 124 // nijasainikabhaMgena-kruddhaH zrIprabhanRpo vipakSavalaM / uttasthe saMhartuM-kInAzasyAnujanmeva // 125 // naivamanAgapi sehe-mAlavapatirApatan praaniikaiH| bhujagairiva vinatAyAH laDavA mATe ALasu nahi hoya, dAkhalA tarIke brAhmaNo khAvA mATe ALasu nahi hoya. [ 119 ] have bane sainyanA aneka hathiyArovALA subhaTone AkAzamAM vIjaLIvALA vAdaLAMone jema meLApa thAya, tema meLApa thayo. [ 120 ] have mALavapatinA ati adabhuta bhaTavAdavALA subhaToe zatrunA lazkarane madonmatta hAthIo jema udyAnane bhAMge, tema bhAMgI nAkhyuM, [ 121 ] tyAre aridamanarAjA ratha para caDIne pitAnA bhaMgAyelA lazkarane sAMdhate thaka, dhanuSa pachADate thake pote lavA taiyAra thayo. (122 ) te samakALe tIkSya bANone varasAda macAvI dariyAnI vadhatI vIra pANIvaDe jema kinArAnA parvatane pakaDe, tema ripu sainyane dharI rahyA. (123 ) A kSaNa vAramAM bhAre bhujabaLavALA aridamane lAkaDuM jema ghaDAnI kinArane bhAge athavA vAvAjhoDuM jemAM lAkho jhADone bhAMge, tema sAmA sinyane bhAMgI nAMkhyuM. [124] tyAre pitAnA lazkarano bhaMga thavAthI kepelo zrIprabharAjA yamane nAno bhAI hoya, tema zatrunA lazkarane puruM karavA ubho thayo. [ 135 ] mAlavapatinI sAme zatrunuM lazkara garUDanI AgaLa sarpa na Take, athavA siMhanA AgaLa haraNo na Take, tema lagAra paNa TakI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI dharma ratna prakaraNa sUnurhariNairiva vyAghraH // 126 // vidrutasainyaM purataH-sthitamaridamanaM nRpaM raNAyAya / AhvAsta mAlavezo-balAnujanmeva bhUrivalaH // 127 // tadanu vicitraiH zastrai-rastrairapitau nRpAvayudhyetAM / vanyebhyAviva dazanairanyonyavadhAbhilASamatI // 128 // yudhdhvA ciramaridamanaM-guruzaktirmAlavAdhipazcakre / gatavIrya gatazastraMbhujagaM nirviSamiva nareMdraH // 129 // aridamananRpaH zrIprabha-nRpeNa kalabho mahAgajeneva / paribhUtaH pazcAGmukha-mavekSamANaH palAyiSTa // 130 // atha tasyazriyamakhilA-rathakaDyAzcIyahAstikapramukhAM / jagRhe zrIpabharAja-stasya zrIvikramo yasya // 131 // ApUrNa ivAM budharo-nivRtya raNasAgarAdavaMtIzaH / kRtasakalalokatoSo-nijanagarI mAjagAma tataH // 132 // tatra trivargasAraM-rAjyazriyamanubhavannasau nRpatiH / bhUyAMsamanehAMsaM-svaHsurapativadaticakrAma // 133 // ... zakyuM nahi. [ 126 ] tyAre vikharAyelA lazkaravALA chatAM sAme ubhA rahelA aridamana rAjAne zrIkRSNa jevA baLavAna mALavapatie laDavA bolAvyo. [ 127] bAda te bane rAjAo aneka zastra, ane astrathI eka bIjAne mAravAnI mativALA jaMgalI hAthIo ma tathA saDe, tema 17vA sAyA. ( 128 ) mALavapatie ghaNA vakhata sudhI laDIne aridamanane gArUDI jema sapane nirveiSa kare, tema gatavIrya ane gatizastra karyo (29) tyAre moTA hAthIe haNele hAthInuM bacyuM jema nAse, tema zrIprabharAjAe parAbhavela aridamana pAchA mukhe jota ke nAsavA mAMDe. [ 130 ] have tenA ratha, gheDA, hAthI, vagere saghaLI lakSmI zrIprabharAjAne maLI. kemake jene parAkrama tenI lakSmI. (131 ) bharAyelAM vAdaLAM mAphaka mAlavapati raNasAgarathI nivattane saghaLA lekone rAjI karate thake potAnI nagarImAM AvyA. [ 133 ] tyAM te rAjA trivarga sAdhavA sAthe idanA mAphaka rAjyazrI bhagavate thake ghaNe a pasAra 425 // vAyo. ( 133 ) Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAra. . - tatra prabhAsaguravaH-samavasRtA anyadA sumunisahitAH / baMghuparivA. rayukta-stAnaMtuM niryayau rAjA // 134 // samyak vinamya munipati'milAtalAzliSTamastako nRpatiH / niSasAda yathAsthAnaka-matha gururiti dezanAM vivadhe // 135 // . .. ihahi bhavasamudre saMsaran bhUrikAlaMkathamapi manujatvaM prApnuyAt kopi jIvaH / tadapi kathamapIha prApya saddharmakarma kSamatanubalamAyurdIrghakAlAllabheta // 136 // idamapi samavApya prauDha mithyAtvalupta-sphuTavizadavivekaH pApatApAtirekaH / (pra. 9000 ) punarapi ca bhavetrAnaMtazonaMtaduHkha-vyatikaravidhuro yaM saMbhramI baMbhramIti ||137||iti bhavajalarAzau majjanonmajjanAnipravidadhadiha daivAdApya bhUyopi nRtvaM / dRDhaguNagaNaladdhA jainadIkSA ta tyAM eka veLA sArA munionI sAthe prabhAsa nAmanA AcArya samasa. - tyAre temane namavA mATe bhAI ane parivAranI sAthe rAjA nIkaLe. [ 134 ] te rAjA jamInapara mAthuM aDADI munIzvarane namIne ucita sthAne beThe, eTale gurU A rIte dezanA devA lAgyA. (135) A saMsAramAM kaI paNa jIva bahu kALa bhaTakI bhaTakIne mahA muzkelIe manuSyapaNuM pAme che. te pAmatAM paNa dharma, karma karavA samartha zarIra baLa, ane AyuSya te bahu lAMbA vakhate ja maLe che. [ 136 ] e pAmIne paNa bhAre mithAvathI ati nirmaLa viveka khoine pApa vadhArI, pharIne A bhavamAM anaMta vAra, anaMtA duHkhanI pIDAthI vidhura thaI, A utAvaLIo jIva bhaTakyA kare che. ( 137') / ( . 4000) A rIte bhavasamudramAM nIce buDato, ane upara AvatA thakA nazIboge pharIne manuSyapaNuM pAmIne he bhavya leke ! tame majabuta guNagaNathI bAMdhelI nAva samAna kalezane 34 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa rIva-cchrayata bhavikalokAH klezavicchedadakSAM // 138 // kiMca__ atyutkttbhttkottii-rthhrikrinikrblbhrsmRddhaaH| yairjIyateripavaHparamzatA jagati te puruSAH // 139 // yena punaHsvAtmA sA-vanalpa kuvikalpakalpanAkalitaH / jIyeta tena vijitaM-trijagadiMda, paramazUro sau // 140 // tathAcArSa. jo sahassaM sahassANaM-saMgAme dujjae jiNe / egaM jiNijja appANaM-esa se paramo jao // 141 // ege jie jiyA paMca-paMca jie jiyA dasa / dasahAu jiNittANaM-savvasattU jiNija to // 142 // ityAkarNya zrIprabha-Anamya gurUnuvAca vaH pArthe / pravajyAmAdAsye-rAjyaMnyasya prabhAcaMdre // 143 // devAnupriyamAsya vyadhAH pramAdamiti sAriNA gadite / nAza karanArI jaina dIkSA aMgIkAra karo. [ 138 ] vaLI ati utkaTa koDa subhaTa, tathA rathe, ghoDA, hAthIonA lazkaravALA duzmanane jeo jIte, tevA te jagatamAM sekaDe mANaso maLe che, paNa je aneka kuvikalpanI kalpanA karatA pitAnA AtmAne jIte, teNeja A traNa jagatane jItyuM che, ane te ja parama zara jANavo. [ 130-140 ] je mATe AgamamAM kahevuM che ke - * je saMgrAmamAM lAkho duya duzmana cho, ( tenA karatAM ) je eka AtmAne jIte, tene te jya moma che. [ 141 ] eka jItatAM pAMca chatAya che, pAMca jItatAM daza chatAya che, daza chatyA, eTale sarva zatru chatAyA jANavA. (142 ) ema sAMbhaLIne zrIprabha rAjA gurUne namIne be ke, huM prabhAcaMdrane rAjya soMpI, tamArA pAse dIkSA laIza. [ 133 ] tyAre AcArya kahyuM ke, he devAnupriya ! pramAda karato nA. eTale rAjA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra. 267 rAjA saparivAro-nijadhAma jagAma muditamanAH // 144 // atha sakalarAnaloka-pratyakSa bhrAtaraM prabhAcaMdraM / saMsthApya rAjyabhAre-pradadAviti narapatiH zikSAM // 145 // ____ vatsAtaMraMgazatrUn-sadA jaye, ravijaye yatasteSAM / vijitA apyajitAH khalu balavaMtaH zatravo bAhyAH // 146 // paripAlayeH prajA-' stvaM-mAlika iva sumanasaH prayatnena / sarvatrApyaucityaM-hRdaye dadhyA jineMdramiva // 147 // itaretarAvighAtena-vatsa dharmArthakAmapuruSArthAt / pratilekhanAdiceSTAH-susAdhuriva sAdhayeH satataM // 148 // sicayamivAnaladUSita-mujjhenijamapi nayena parihINaM / durdamamiMdriyavarga damaye-sturagAhinivahamiva // 149 // parivarjayeH kusaMga-dvidalAtte gholabhojanamivo-. caiH / sevethA Aryajana-dhanaM yathA cAtakasamUhaH // 150 // . . baMdho baMdhusbhaktyA-baMdhumiva shraaddhlokmNceyaa| rakSeneyena vasudhAM hata thaI, parivAra sAthe pitAnA mukAme AvyuM. (144) have saghaLA rAjalokanI, rUbarUmAM potAnA bhAI prabhAcaMdrane rAjyamAM sthApIne te rAjA tene A rIte zIkhAmaNa hevA sAdhyA. ( 145 ) De pasa ! tu sataraganA zatrubhAne hameza ta. bha tathA nahi chatAyA haze te, bahAranA baLavAna zatruo jItelA chatAM vagara chalAja jANavA.. ( 146 ) paNa tu bhAgI ma 5sone rAme, tema tarI prajamAne mahenata / pAgo,.. tathA hRdayamAM jineMdrane dhArIe, tema saghaLA sthaLe aucityapaNuM dhAraje (147), temaja susAdhu jema hamezAM paDilehaNA vagere kriyAone sAthe sAthe sAdhe che, tema tuM paNa dharma, artha, kAma, e traNa purUSArthane paraspara avidha sAdhate raheje. ( 148). agnithI bagaDelAM kapaDAMnI mAphaka nyAyahIna pitAnAM sagAMne dura mukaje, ane ghoDAonI mAphaka durdama Idriyane damato raheje, dvidaLanA annamAM gerasanA mAphaka kusaMgane vaje, bhane yaat| ma bhedhane seve, tama Aryanane sevara. [ 144-150.] he baMdhu ! rUDI bhaktithI zraddhAvAn janane bhAI gaNune pUjaje, ane nAga jema Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '298 . zrI ghama ratna prakaraNa. sudhAM yathA bhoginAM bhartI // 151 // AdhArastvamasi bhuvo-nAdhAra stava samasti kazcidapi / AtmAnamAtmanaiva hi-tatsatataM dhArayetsa // 152 // ityuktvA tUSNIkI-bhUte zrIprabhanRpe prabhAcaMdraH / evamiti pratipade-sarva bhaktyA namIvaH // 153 // atha susnAtavilipto-ranAlaMkArabhUSitazarIraH / sadazAMzukasicayadharo-dadadarthibhyo mahAdAna // 154 // kRtasakalasaMghapUjo-bhrAtRvidhApitasahastranaravAhyAM / zibikAmadhyAsAmAsa-puSpakaM yakSarAja iva // 155 // caturaMgacamyuktena-baMdhubhUpena vinayanamreNa / anugamyamAna uccaimAgadhakRtajayajayArAvaH // 156 // puryAmadhyaMmadhyena-niryayaunarapatirmahAbhUtyA / gurupadapAvitamudyAna-mApya zivikAta udatArIt // 157 // atha bhUSaNasaMbhAraM-vizvaM vizvabharApatijhagiti / udatArayadaMgAdbhuja-daMDAdiva basumatIbhAraM // 158 // siddhAMtagaditavidhinA-guruNAtha zrI amRtane saMbhALI rAkhe che, tema tuM vasudhAne nyAyathI rAkhaje. [ 151 ] tuM pRthvIne AdhAra che, tAre AdhAra koI nathI, mATe he vatsa ! tuM pitAvaDeja pitAne hameza dhArI rAkhaje. (15ra ) ema kahIne zrIprabha rAjA cupa thayo, eTale prabhAcaMdra bhaktithI gaLuM namAvI, e saghaLI zIkhAmaNa kabula rAkhavA lAge. ( 15 ) bAda zrIprabharAjA nahAI dhoI ratnAlaMkArathI vibhUSiIta thaI, cheDAvALAM rezamI vastro paherI yAcakane mahA dAna te thako sakaLa saMghanI pUjA karI, bhAIe karAvela hajAra mANasothI vahatI pAlakhIparapuSpaka vimAna5ra kubera caDe, tema caDI beThA. [ 154-1papa ] bAda caturaMgI senAvALA vinayanamra bhAI tenI pAchaLa cAlavA lAgyo, ane mAgadha jane uMcA svare jayajaya zabda pukAravA lAgyA. (156) e rIte meTrA ADaMbarathI rAjA nagarInI vaccovaccethI pasAra thaI, gurUnA caraNathI pavitra udyAnamAM AvatAM pAlakhIthI nIce utaryo. ( 15 ) have te bhUpatie potAnA bhujadaMDathI jema jamInane bhAra utAryo, vitra pitAnA aMgathI saghaLAM AbhUSaNo utAryo. [ 158 ] bAda gurUe siddhAMtamAM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahA2. prabhaH paritrAjya / paramAMmudaMdadhatsA-bhAratyA samanuziSTa iti // 159 // kamaleMdudarzanamiva prApyadurApAM jinAdhipatidIkSAM / zayanAsanAdiceTA-sakalApi hi yatanayA kAryA // 160 // yataH yatanA sudharmajananI-yatanA dharmasya pAlanI nityaM / tavRddhikarI yatanA-sarvatra mukhAvahA yatanA // 161 // ekAmevahi yatanA-saMsevya vilInakarmamalapaTalAH / prApuranaMtAH sattvAH zivamakSayamavyayaM sthAnaM // 162 // evaM zikSAMdatvA-prabhAsaguravo vijahuranyatra / zAradikavAridA iva-tityekatra nahi munayaH // 163 // zrIprabharAjarSirapi-pravisamayavizudhyadamalapariNAmaH / yUthapatineva kalabhaH-satataM vijahAra saha guruNA // 164 // jinaparidRDhagaditAgama-sUtrArthasudhAM pibannamartya iva / paMcamahAvrata kahelI vidhithI tene dIkSA ApIne parama AnaMda ApanArI vANIthI A rIte zIkhAmaNa ApI. ( 15 ) kAcabAne caMdranuM darzana thayuM, te daSTAMte durlabha jinadIkSA pAmIne zayana, bhAsana kore sapaNI yeSTA yatanA567 42vI neyame, [ 110 ] - je mATe yatanA dharmanI utpAdaka che, yatanA dharmanI nitya rakSaka che, yatanA tevI vRddhi karanAra che, ane sarva sthaLe yatanAja sukhakAraka che. ( 11 ) eka yatanAne sevIne anaMtA che kamaLa dUra karI, akSaya avyaya zivapada pAmyA che. [ 162 ] ema zikSA ApIne prabhAsagurU bIjA sthaLe vicAravA lAgyA. kemake zaraduRtunA vAdaLAM mAphaka munie eka ThekANe rahetA nathI. [ 163 ] zrIprabha rAjA paNa pratisamaye vizuddha thatA nirmaLa pariNAmavALe thaIne hAthInuM bacyuM jema yUthapati [ zALAnA saradAra ] hAthI sAye 52, tema 43nI sAte meza viya25sAyo. ( 114 ) . - have te zrIprabha muni jinezvara kathita AgamanA sutrArtharUpa amRtane devanI mAphaka Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raha0 zrI dharma ratna prakaraNa. mA-dhanImAnava se ka | vaMra nizAta samiti-hRtabaaniv dhanurdharo bibhrat / tisro guptIH zaktI-narapatiriva dhArayan zuddhAH // 166 // mArgAnusAriNImiha-kurvan sakalAM kriyAM supathiiva / zraddhAM pravarAM dharma-tanvan makaraMda iva ,gaH // 167 // prajJApanIyabhAvenasaMyuto bhadravAraNa ivoccaiH / sAdhaka iva vidyAsu-pramAdamuktaH kriyAsu sadA // 168 // AdriyamANaH zakyA-nuSTAne yogyamaMda iva vaidyaH / hRSyan guNADhyasaMge-sarautsaMge marAla iva // 169 // ArAdhayan gurujanaM-paramAtmAnaM yathA paramayogI / muciraM niraticAra-caraNaM paripAlayAmAsa // 170 // atha vargatrayapAlana-parAyaNasya prabhedurAjasya / tanayAvubhAvabhUtAM-hariSeNaH padmasaMjJazca // 171 // tau sakalakalApUrNI-pUrNed iva samastajanasukhadau / aparAviva bhujadaMDo pIta thake, pAMca mahAvratanA bhArane zeSanAga jema pRthvIne bhAra upADe, tema upADato. thake - 165 ] pAMca tINa samitione dhanurdhArI jema hAthamAM pAMca bANa dhare, tema dhAro thake, traNa guptiene rAjA jema traNa zaktio dhAre, tema zuddha rIte dhArata thake - ( 16 ) sArA vaTemArgunI mAphaka saghaLI mArganusAriNI kriyA karato thaka, phUlanA rasamAM bhama jema prIti rAkhe, tema dharmamAM zraddhA rAkhatA thakA - 167 ] bhadra hAthInI mAphaka prajJApanIyapaNAthI yukta thaye thake, vidyA sAdhaka jema vidyAomAM apramAdI rahe, tema kriyAomAM hamezA pramAda rahita raheto ke, 168 ] vaidya jema yogya mAMdAne svIkAre, tema zakyAnuSThAnane svIkAra thake, taLAvanA vacce rahI, haMsa jema rAjI thAya, tema guNavAnanA saMge rAjI thato thako - (168 ) ane paramanI jema paramAtmAne ArAdhe, tema gurUjanane ArAdha ke, ciraMkALa lagI niratIcAra cAritra pALavA lAgyo. [ 170 ] have ANImera trivarga pALatA prabhAcaMdra rAjAne hariSaNa ane padmanAme be putra thayA. (171 ) te be sakaLa kaLAothI pUrNa thaI, pUnamanA caMdra mAphaka samasta janane sukhadAyI thayA thakA rAjAnA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa hAra. rejAte tasya bhUpasya // 172 // aparedyuravanijAne - rajaniSTArocikatva - mannAdau / marUnipatitahaMsa iva - pratidinapakSIyate tato sau // 173 // AhUtA varavaidyAH - kriyA vicitrAzca taiH samArabdhAH / na ca jajJe kopi guNo-vyacitayattata iti nareMdraH || 174 // dravyauSadhaiH kimebhi - jyeSTaM putraM nivezya rAjyabhare / kaumAre ca kaniSTaM zrayAmi dharmauSadhamidAnIM / / 175 / / atrAMtare ca sahasA - saMjAta HeeroigeNa / api vaidyeH kriyamANo-pacAra ApamRti padmaH / / 176 / / atha tanayamaraNamAkarNya - nRpatirastokazoka saMtaptaH / daMbholinihata giririva - mUrcchAvivazaH papAta bhuvi // 177 || pavanAdyupacAravazAdavApya caitanyamiti nRpovyalapat | hA putra kvAsi gataH 1 - prativacanaM kiM na mamadarase ? || 178 // udiyAya pUrNacaMdro - hA grasyata maMkSu saiMhikeyena / ahaha phalegrahirabhavat tarurudamUlyata mahAkariNA // 179 // 271 jANe bIjA be bhujadaMDa heAya, tema zobhavA lAgyA. [ 172 ] have eka veLA rAjAne anna vageremAM arocakabhAva thayA, tethI te marUbhUmimAM AvI paDelA sanA mAka pratidina ghasAtA cAlyeA. [ 173 ) tyAre sArA vaidyA khelAvavAmAM AvyA, temaNe aneka kriyA karavA mAMDI, paNa kai guNa thayeA nahi, tyAre rAnta A rIte vicAravA lAgyo ( 174 ) A dravyoSavAthI zu thavAnu che ? have te meTA putrane rAjyamAM sthApI, ane nAnAne yuvarAjapade sthApI, huM dhAvadha karUM teA ThIka. [ 175 ] evAmAM eciMtA thayelA sakhta zULathI vaidyAe upacAra karyA chatAM paNa padmakumAra maraNa pAmyA. [ 176 ] tyAre putranuM maraNu sAMbhaLIne rAjA bhAre zAkathI sa Mtapta thai vajrathI hAyalA parvatanA mAka mUvaza jamInapara paDayA. [ 177 ] bAda pavanAdikanA upacArathI te caitanya pAmyA, tyAre A rIte vilApa karavA lAgyA;--he putra ! tuM kayAM gayA che ? mane uttara kema nayI vyApato ? [ 178 ] are ! pUrNacaMdra ugyo hai, asya ! arere! phaLapara AveluM jhADa moTA hAthIe ukheDI nAkhyuM ! ( 179 ) Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrI dharma ratna prakaraNa. ___ potaH pApa payonidhi-pAraM taTazikhariNA hahAbhaMji ! / , dRSTo nidhirvizAlo-hA hA hA hiyata hatavidhinA ! // 180 // udanama daMbhovAho-nabhasvatA kSiSyata kSaNenAho ! / rAjyocitojani hahAtanayaH samahAri daivena ! // 181 // evaM pralapan saciva-yaMbodhi kathamapi nRpo karot sUnoH / mRtakRtyamalpazokaH-kAlenai vaM manasi dathyau // 182 // ye daMDasAt sumeruM-pRthivIM vA chatrasAt kSamAH kartuM / tepi svamanyamavitu-nAlaM kiM haMta punaritare ! // 183 // pIyUSapoSapuSTaHpavibhISaNapANiramarakoTikRtaH / surapatirapi suralokA-ccyavate pakaMphalamivadroH // 184 // : SaSTiM putrasahasrAn-sagarazcakrayapi na rakSitumadhIzaH / jvalanaprabhAcamAdiva-tatopi kiM tvaM baliSTataraH ? // 185 // kRtvA pAtakamapi yAn-puSyedutpazyatAmapi hi teSAM / raMka iva yamena bhavI-gatazaraNonIyate hAya hAya ! dariyAnI kAMThe AvelAM vahANa khaDake bhAMgI nAkhyAM, arere ! masa maTe nidhAna dekhAyuM ke, kamanazIbe harI lIdhuM ! [ 180 ] are vAdaLuM uMce caDyuM ke, pavane kSaNamAM vikherI nAkhyuM, hAya hAya ! ema A kumAra rAjyane ucita thayo, eTalAmAM deve harI lIdhuM. [ 181 ] e rIte pralApa karatA rAjAne maMtrioe jema tema karI samajAvyo, eTale teNe te putranuM nRtyakRtya karyuM. bAda kALe karI alpa zoka thayo thaka, te manamAM AvuM vicAravA lAgyo. ( 182 ) jeo merUne daMDa ane pRthvIne chatra karavA samartha hatA, teo paNa svaparane bacAvI zakyA nathI, te bIjAno zuM gajuM che? [ 183] amRtathI pilAte, hAthamAM bhayAnaka vajIne dhAraNa karate, keDe devAthI parivarele IMdra paNa 752thA pAusu 50 5, tebha devothA 5 . [ 184 ] sagara cakravartI paNa sATha hajAra chokarAone yama jevA javalana prabhathI bacAvI zake nahi, te zuM tuM tenAthI paNa vadhAre baLiSTa che ke ? (181 ) pApa karIne jemane khyiA heya, teo dekhatAM chatAM rAMkanI mAphaka bicArA azaraNa saMsArI jIvane yama Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 hA2. ..273 kRSTvA // 186 // nItastatazca narake-sahate khalu vedanAH paramaghorAH / janmAMtarAnudhAvIni dehinAmahaha karmANi ! // 187 // jananI me janako me-bhrAtA me sutakalatravargo me / mithyaiva buddhireSA-na dehamapi vastutaH svIyaM // 188 // putrAdInAmeSAM-bhinnasthAnAtsamayuSAM sthAne / ekatra nivAsaH khalu-vihagAnAmivatarau sAyaM // 189 // gacchaMti tatopi punaH-pRthak pRthak sthAnakeSu dehabhRtaH / ekatra nizi suSuptA-nizAvasAne yathA pAMthAH // 190 // araghaTTaghaTInyAyAdathaihireyAhirAM kriyAM satataM / iha kurvatAM tanubhRtAM-ko haMta svaH paraH . ko vA ? // 191 // evaM yAvat saMvega-saMgatazciMtayatyavaninAthaH / tAvat tabodyAne kumAranaMdI guruH prApa // 192 // guvAgamanaM jJAtvA-gatvA tatra pragamya muninAthaM / ucitasthAne niSasAda-dezanAmaya gururvi ghasaDIne laI jAya che. [ 18 ] tene te narakamAM lAve che, eTale tyAM te parama ghora benAmI sa. cha. ma prANimAnair-mAMtare 595 tai mApe cha. ( 187 ) mArI mA, mAro bApa, mAro bhAI, mArA dIkarA, mArI strI, e buddhi mithyA che. - paramArthe deha paNa potAne nathI. [ 188 ] A e putrAdika jUdAM judAM sthAnathI AvIne eka sthAne AvI vasyAM che. te kharekhara saMdhyAkALe jhADamAM pakSio AvI vase, tenA cha. [ 1 ] tyAMthI pAchA rAte sUIne savAre uThelA vaTemArguonA mAraka che judAM judAM ' sthAne cAlyA jAya che. [ 190 ] A rIte araghanI ghaDIonA nyAyathI hamezAM Ava jAvanI kriyA karatA jene Ihi koNa pitAne ane koNa pArake che? (101) e rIte rAjA saMvege caDIne ciMtava hato, evAmAM tyAM udyAnamAM kumAranaMdI gurU padhAryA. [ 192 ] tyAre gurunuM Agamana jANI tyAM ja temane namIne rAjA ucita sthaLe beTho, eTale gurU dezanA devA lAgyA. [ 17 ] saghaLI bAjuethI pitAnA jAtavALAothI tathA 35 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zrI dharma ratna prakaraNa. dadhe // 193 // digbhyaH sarvAbhyApi-svatonyavazthApatadvipanivahAH / yamadatayaMtrasaMsthAH -kaSTaM jIvati tanubhA naH // 194 // jIvAtubhiragadagarbha-rAyurvedena saprabhedena / sayuMjayAdibhirvara-maMtranahi rakSyate mRtyoH // 195 // ahaha khalamAryamadhanaM-mahAdhanaM maMdamedhasaM prAjJaM / kavalayati satatamazaraNa-mavizeSeNeva samavartI // 196 // tApApahamajarAmara-padamaMdazramaNadharmamamRtasamaM / muktvA tadatra bhuvana-kacidapinAnyaccharaNamasti // 197 // ityAkarNa narezo-vinamyapatipatipadau jagAdeti / yatidharmecchoraniza-pAlitagRhamedhi dharmasya // 198 // pUrvabhavArjitagurutara-rogabharapasaravidhuradehasya / dIkSAM gRhItumanalaMbhUSNo rucitaM kimadhunA me ? // 199 // __ alpAyuSkatvamatho-jAnannRpatergururbabhANahaM / svAtIcArAn vikaTaya-yamAMzcapunaruccara nareza // 200 // kSamayassa prANigaNaM-vyutsRja savA parajAta- vALAothI AvI paDatI aneka Aphato bhagavatA thakA yamane datayaMtramAM rahelA prANio mahA muzkelIe jIve che. ( 194) - jIvADanAra aneka auSadha tathA tamAma jAtanA AyurvedanA upacAro tathA mRtyuMjaya vagere sarasa me paNa metathI bacAvI zakatA nathI. [ 185 ] aphase nI vAta che ke, dhUrta tathA Aryana, nirdhana tathA mahA dhanavAnane, maMda buddhi tathA prANane, samavartI (mRtyu) kaMI paNa pharaka rAkhyA vagara niraMtara khAte rahe che. [196 ] mATe tApane haranAra ane ajarAmara pada denAra amRta samAna zramaNadharmane cheDIne, A jagatamAM kayAM paNa bIjuM koI zaraNa nathI. (197) ema sAMbhaLIne rAjA yatIzvaranA page namIne belyo ke, huM zrAvakane dharma pALI cUkayo chuM, ane yatidharma karavA niraMtara IcchuM chuM. [ 18 ] chatAM pUrvabhave upArjalA ( karmathI thaelA ) bhAre roganA jorathI zarIre pIDAuM chuM, eTale dIkSA laI nathI zakate, mATe have mAruM zuM karavuM ucita che ? [ 199 ]. tyAre gurU rAjAnuM apAyu jANIne bolyA ke, he narezvara ! tArA aticAra Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAra. Ni pAtakapadAni / jinasiddhasAdhuSarSa-samyak zaraNaM prapadyasva // 201 // garhasva duHkRtabhara-kuruSva sukRtAnumodanaM bhuur| zubhabhAvanAM ca bhAvayamudito nazanaM prapadyasva // 202 // paMca namaskAraM smara-vimuMca mamatAM ca rAjyarASTrAdau / iti gurugiro nizamya-pramuditacitto mahIma // 203 // nijatanaye hariSeNe-harSeNa nivezya vmumtiibhaarN| saMgha ca kSamayitvAvidhApya pUjAM jinagRheSu // 204 // .... . suguroH samakSamanazana-murarIcakre samAhitamanaskaH / svAdhyAyadhyAnaparo-vAsarasaptarUpatIyAyaH // 205 // vidalaccaraNAvAraka-karmacayotrAMtare prabhAcaMdraH / vihitAMjaligurupani-vijJapayAmAsivAnevaM // 206 // dIkSA jagRhe na mayA-prabholpasatvena pUrvamadhunA kiM / sA samucitA gRhItuM-naveti ? gururAha bho bhUpa // 207 // ekAhamapi prANI-patrajyAM pAlayedananyamanAH / yadi nahi gacchenmokSaM sa bhavedvaimAnikovazyaM a.leva, ane pharIne vrata uccAra kara[ 200 ] prANIone khamAtra, saghaLAM pApasthAnane vosarAya, forna-si-sA bhane dhanu. 34zata za291 se, ( 2.1 ) tanI galI 42, sutalI anuhanA 4, zubha mAnA jApa, ane aan| masa se. [ 202] paMca namaskAra maMtra saMbhAra, ane rAjaya ane rASTranI mamatA choDa; ema gurUnI vANI sAMbhaLIne rAjA harSita thaze. [ 203 ] bAda teNe pitAnA putra hariveNune harSathI pRthvInebhaa2 sepyo, sadhane mamAvyu, mate mihiremA pUm 42 // ii. [ 204 ] bAda teNe sugurUnI sAMkhe samAhita manathI aNasamAM laI, svAdhyAya dhyAnamAM tapa rahI, sAta divasa pasAra karyA; evAmAM tenuM cAritrAvaraNI karma tUTayuM, eTale te sasa ne zu3 mA rIte vinA sAyo. [ 205-2016 ] he prabhu! meM a5 sAvAna banI pUrve dIkSA nathI lI vI, te have te levI ucita che ke nahi? tyAre gura besthA ke, he bhU ti ! je prANI eka manathI eka divasa paNa pravajyA pALe, te je bhI nala Mya, to vaimAni to 255zya thAya 2. [ 207-208 ] bhATe 4 para Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 zrI dharma ratna 5421. // 208 // tat saMstArakadIkSAmadhunApi vidhehi dhehi samabhAvaM / zrutvaivaM muditamanAH saMstArakayatyabhUnnRpatiH / / 209 // anizaM 'zrutipatrapuTe na' pivan samayAmRtaM vigatatRSNaH / avagADho haMsa iva-sphurnaniravadhisamAdhihade // 210 // pakSaM vihitAnazanaH-paMca. namaskRtimanusmaran manasi / mRtvA sa vaijayaMte mahaddhiramAH samutpede // 211 // grAmapurakarbaTAdiSu-sAI viharan prabhAsamunipatinA / zrIpabhamuniraridamana-zitipatijanapadamathAyAsIt // 212 // tatra ca nizamya lokAt prabhedurAjasya maraNadRttAMta / vairAgyopagatamanA-evaM sa mahAmanA dadhyau // 213 // dhanyaH kRtakRtyo yaM kRtArthajanmA nRpaH pra.. bhAcaMdraH / paMDitamaraNaM labdhaM-bhavakoTisudurlabhaM yena // 214 // - suragiridhIreNApi ca-marttavyaM pherubhIruNApi tathA / ubhayoniyate maraNe-dhIratayA tadaraM maraNaM // 215 // tadveSAkRtasaMlekhanasya ciravi saMstAraka dIkSA laI le, ane samabhAva dhAraNa kara, ema sAMbhaLIne rAjA harSa pAmI saratA26 yati thayo. [ 208 ] te niraMtara karNarUpa patrapuTathI siddhAMtarUpI amRta pIto thako, tRSNa rahita thaIne uchaLatA mahAna samAdhirUpa hadayamAM haMsanI mAphaka avagAhanA karavA lAgyo. (210 ) A rIte paMdara divasa aNusaNa pALI manamAM paMca namaskAra saMbhAra te thaka, marIne vaijayaMta vimAnamAM moTI addhivALe devatA . ( 211 ) ANI mera zrIprabhamuni prabhAsamunIzvaranA sAthe gAma, pura ane kheDA khADAmAM vicarato thaka, aridamana rAjAnA dezamAM Avyo. [ 212 ] tyAM lekamukhe prabhAcaMdra rAjAnuM maraNa-ttAMta sAMbhaLIne vairAgya pAmI, te mahA manasvI AvuM ciMtavavA lAge che, e prabhAcaMdarAja dhanya ane kRtakRtya che, ke jeNe doDe bhavamAM paNa ati durlabha paMDita-maraNa meLavyuM. [ 213-14 ] merU jevA dhIrane paNa maravAnuM che, ane ziyALa jevA bIkane paNa maravAnuM che, ema baMnene maravuM te nakkI che, te pachI dhIre rahIne ja maravuM sAruM che. ( 215 ) mATe Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra. 277 hitavimala caraNasya / abhyuyatamaraNaM khalu-vidhAtumucitaM mamApyadhunA // 216 // evaM vibhAvya sa muni-gurUnanujJApya pAparipumuktaH / pratisamayazudhyadadhyavasAyo dehepica nirIhaH // 217 // samazatrumitrabhAvonirjatuzilAtalaM samanusRtya / vidadhe vidhinA supanA-anazanayatha pAdapopagamaM // 218 // atrAMtare caramukhA -daridamananRpo nizamya tadvRttaM / Agamya tatra hRSTastasya muneriti nurti cakre // 219 // jaya jaya munIza vikasitazatadaladalapaTalavimalakArtibhara / niHzepasatvasaMhati-rakSAdakSAzaya sudhIra // 220 // zucisatyavacanaracanA-prapaMcapIyUSazamitabhavadAha / dazanavizodhanamAtrepi-paradhane niHspRhamanaska . // 221 // jitabhuvanamadanamadakala-kuMbhasthaladalanakesarivarISTa / padalagnadhUlilIlA-parimuktapAjyasAmrAjya // 222 // maitrIpramodakaruNA-mAdhyasthya mahArNavAvagADhAya / atiduHkarataratapase-namonamaste mahAbhAga // 223 // be prakAre saMlekhanA meM karI che, ane cirakALa cAritra pALyuM che, te have mAre maraNa sAme thaI maravuM, eTale aNasaNa laI maravuM ucita che. ( 256) ema vicArIne te muni gurUnI rajA laI pApathI mukta rahI, pratisamaya caDatA pariNAmathI dehamAM paNa niHspRha thayo thako-zatru mitrapara samabhAva rAkhI nirjiva zilA para jaIne, nirmaLa manathI vidhipUrvaka pApa gama aNasaNa lete ha. [ 217-218 ] A avasare caranA mukhathI te vRttAMta sAMbhaLIne aridamanarAjA tyAM AvI harSa pAmI, te muninI A rIte stuti 421 / sAyo. ( 218) he munIzvara ! tuM vikasita zata patranA daLapaTalanA jevI vimaLa kIrtivALe che, sadhA yonI 2kSAmA kSa AzayapAnA cha, 152620 dhairyavAnA che. ( 220 ) pavitra satya vacananI racanAnA vistArarUpa amRtathI saMsAranI baLatarAne samAvanAra che, dAMta zodhavA jeTalI parAI cIjamAM paNa niHspRha mana rAkhanAra che. (221) jagatane jItanAra kAmarUpa hAthInA kuMbhasthaLa vidhAravAmAM moTA kesarIsiMha samAna che, ane pagamAM lAgelI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 , - zrI dharma ratna prakaraNa iti tena nUyamAnopi sarvathotkarSavarjitaH sa muniH / tatkAlaM truTitAyu:paramadhyAnaM samadhiruDhaH // 224 // muktvA tanmavakrayakuTIparItyAgahelayAtraiva / savArthavaravimAne-tridazavariSTha samajaniSTa // 225 // harSaprakarSakalita-ratha tasya kalevarasya saMnihitaiH / vibudhairvidadhe mahimA-gaMdhodakakusumavarSega // 226 // devaH sa tatra hasto-cchyo nizAkarakarapratimarociH / triyutatriMzajaladhi-sthiti rahamiMdro vigatamAnaH // 227 // sukhazayyAmadhizayito-niHpratikarmA sadA vimalalezyaH / muktsthaanaaNtrgtirkRtottrvaikriyvikaarH|| 228 // AyuHsAgarasaMkhyaiH-pakSaiH kurvan sugaMdhiniHzvasitaM / varSasahasbai stAvAddhireSa AhArayan manasA // 229 // . dhULa mAphaka jhapATAthI mahAna rAjyane mUkanAra che. [ 222 ] [ mATe javAnuM rahe. jayavAna rahe. ] matrI, pramoda, karUNA, ane mAdhyayyarUpa mahAsAgaramAM avagAhI rahelA, ane ati dukAtara tapa karanAra he mahAbhAga ! tujane namaskAra che, namaskAra che. ( 223) e rIte teNe stavyA chatAM paNa sarvathA utkarSa rahita rahIne te muni te vakhate Ayu tUTatAM parama dhyAna para caDayA. [ 224 ] te A zarIrane bhADAnI koTaDIne mUkI ApIe tema sapATAmAM IhAM paDatuM melIne savArthasiddha vimAnamAM uttama devatA thayo. ( 225) have tyAM najIkamAM rahetA devoe harSita thaIne te ga ghedaka ane kusumanI vRSTi varasAvIne te muninA kalevarane mahimA karyo. [ ra26 ] savArthasiddha vimAnamAM te deva eka hAtha uce ane caMdranAM kiraNa jevI kAMtivALo, tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALo, ahamiMda, ahaMkAra rahita, sukhazayAmAM sUte rahenAra, ni:pratikama ( zaNagAra utAravA, paheravAnI khaTapaTa vinAne ) hamezAM vimaLa lesyAvALo, sthAnAMtare javA AvavAnI jaMjALathI mukta rahenAra, uttara vaikriya vikArane nahi karanAra, tetrIza pakSe sugaMdhi niHzvAsa lenAra, ane strIsa hajAra varSe manavaDe AhAra lenAra ( rara7-ra8-rara4 ). Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 2. bhinnAM ca lokanAlI vilokayannavadhisaMpadA muditaH / nirvRtimukhadezIyaM sukhamanubhUya pravaratejAH // 230 // svasvasthAnAccyutvA zrIpramajIvaH prabhedujIvazca / aparavidehe mukti-lapsyete zuddhaca- - raNena // 231 // evaM saMyuta ekaviMzatiguNaiH sa zrIprabhaH mApatiHsAdhuzrAvakadharmabhAradharaNe dhaureyako'jAyata / to bhavyajanAH sanAtanasukhasthAnAtivaddhAdarAetAn mUlaguNAnupArjitumahI yatna vidhattAnvahaM / / 232 // (iti zrIprabhamahArAjakathA.). (cha) evaM ca sthite vizeSataH pUrvIcAryANAM zlAghAmAha. tathA avadhi jJAnathI lokanALane chuTI rahelI che ke AnaMdita rahIne pravara te425 d bhuti sa24 su5 bhogayatA khA. ( 230 ) mA zrIna bhane prmaacaMdranA chava svastha sthAnathI cavIne pazcima mahA videhamAM zuddha cAritra pALI mukti pAmaze. [ 231 ] e rIte ekavIza guNethI yukta te zrIprabha rAjA sAdhu zrAvakanA dharmane bhAra dharavAmAM dherI tho. mATe . bhavya jano ! tame paNa zAzvata sukhasthAna meLavavAmAM Adara bAMdhIne e mULa guNone upArjana karavA dararoja yatna karatA 24. ( 232 ) e rIte zrIprabha mahArAjanI kathA che. ema hovAthI vizeSa karIne pUrvAcAnI prazaMsA kare che - Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ran - zrI dharma ratna prakaraNa. | mUruM tA suDu imaM bhaNiyaM-puvAyariehi parahiyaraehiM / igavIsaguNoveo-jogo sai dhaMmarayaNassa // 141 // (TI . ) yata ebhirguNairyukto dharma kartuM zaknoti, tataH suSTu zobhanamidaM bhaNitamuktaM pUrvAcAyaH pUrvakAlasaMbhavamUribhiH parahitaratairanyajanopakArakaraNalAlasaiH kiM tadityAha-ekaviMzatiguNairupeto yukto yogya ucitaH sai ti sadA. dharmaratnasya pUrvavyAvarNitasvarUpasyati. atha jItazAstrArthamanu vajupasaMjJAvAnA . ' mULano artha. te mATe parahita parAyaNa pUrvAcAe e ThIka kahyuM che ke, ekavIza guNae karIne je yukata hoya, teja hamezAM dharmaratnane yogya thAya che. [ 141 ] TIkAne artha. je mATe e guNothI yukta hoya, te dharma karI zake che, te mATe pUrvAcAryoe eTale pUrva kALamAM thaelA surioe parahitarata eTale anya janane upakAra karavAmAM lAlasa thaIne A e suTu kahyuM che, eTale ke zobhana sArU-DIka kahyuM che ke, ekavIza guNoe karIne upeta eTale yukta hoya, te sadA pUrva varNavelA svarUpavALA dharmaratnane yogya thAya che. have prakRta zAstrArthano anuvAda karatA thakA upasaMhAranI be gAthA. kahe che - Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra - 281 II (mu) dhammarayaNasthiyANaM-desacarittINa taha carittINaM / liMgAI jAiM samae-bhaNiyAI muNiyatattehiM // 142 // tesi imo bhAvattho-niyamaivihavANusArao aNio / saparANuggahaheu-samAsao saMtisUrIhiM // 143 // ( 2 ) dharmaratnocitAnAmuktasvarUpANAM dezacAritriNAM zramaNopAsakAnAM tathA cAritriNAM sAdhUnAM liMgAni cinhAni yAni samaye siddhAMte bhaNitAnyabhihitAni muNitatatvairavabuddhasiddhAMtatatvai,-riti prathamagAthArthaH-teSAmayamuktasvarUpo bhASArthastAtparya nijamativibhavAnusArataH svabuddhisaMpadanurUpaM maLane artha, dharmaratnanA atha, deza cAritrI tathA (sarva) cAritrInAM je cinha tatvanA jANa purUe siddhAMtamAM kahyAM che, temane A bhAvArtha pitAnI matinI saMpadAnA anusAra svaparanA anugraha mATe zAMtisUrie saMkSepathI kahe che. [ 14-14 ] TIkAne arthe. dharmaratnane ucita deza cAritriyA eTale zramaNopAsaka ane cAritriyA eTale sAdhuo, temanAM liMge eTale cinha je samayamAM eTale siddhAMtamAM bhaNyA che, eTale kahyAM che. muNita tatva purUSoe eTale siddhAMtanA tatvane samajanAra purUSoe e pahelI gAthAne artha cheteone A pUrve kahelA svarUpavALo bhAvArtha eTale tAtparya nijamati Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 , zrI dharma ratna prakaraNa bhaNita:-siddhAMtamahAbhodheH pArasya labdhumazakyatvAdyAvadavabuddha tAvagaNitamitibhAvaH kimartha punariyAn prayAsaHkRta ityAha-svaparayoranugraha upakAraH saeva hetuH kAraNaM yasya bhaNanasya tat svaparAnugrahahetu kriyAvizeSaNa che. svaparAnugrahopyAgamAdeva bhaviSyatIti ce-na-tatrAgame kopyarthaH kvApi bhaNitastamalpAyuSolpamedhasazcaidaMyugInA nAvagaMtumIzA iti samAsatolpagraMthena bhaNitaH kairityAha-zAMtisUribhirjinapravacanAvadAtamatibhiH paropakAraikarasikasAnasaizcaMdrakulavimalanabhastalanizIthinInAthairiti dvitIyagAthArthaH . atha ziSyANAmarthitvotpAdanAyoktazAstrArthaparijJAnasyaphalamupadarza vibhAvanA anusAra, eTale pitAnI buddhi saMpanA pramANe ka che. matalaba ke siddhAMtarUpa mahA samudrane pAra pAma azakaya hovAthI jeTaluM jANyuM teTaluM kahyuM che. zA mATe AvaDo prayAsa kare che ? eTalA mATe kahe che ke, svaparano anupraha eTale upakAra teja hetu eTale kAraNa che je kahevAnuM te svaparAnumaha hetu, e kriyA vizeSaNa che. svaparAnugraha te AgamathIja thaze, ema koI kahe, te ema nathI. kemake AgamamAM te koI artha kayAM ane koI kyAM kahela che, tene hAlanA alpAyu ane a5 buddhivALA cha samajI zake nahi, teTalA khAtara samAsathI eTale sva5 graMthathI A kahyA che. ' koNe karI? te kahe che ke, zAMtisUrie. eTale ke jina pravacanathI nirmaLa thaela buddhivALA, popakAranA rasika manavALA, caMdrakuLarUpa vimaLa nabhastaLamAM caMdramAM samAna zAMtisari nAmanA AcAryuM. e bIjI gAthAne artha che. have ziSyane arthapaNuM upajAvavA khAtara kahelA zAstrArthanA parijJAnanuM phaLa batAve che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa'hAra. // mUrchA jo paribhAvara evaM samaM siddhaMtaganbhajutsIhiM / o muslimakhalo-zeda na 16 | 144 || (fr) 183 laghukarmA paribhAvayati samyagAlocayatyenaM pUrvoktaM dharmaliMgabhApArtha samyag madhyasthabhAvena siddhAMtagarbhAbhirAgama. sArAbhiryuktibhi: rupapattibhiMH, sa prANI muktimArge nirvANanagarAdhvAne lagno gaMtuM pravRttaH kugrahAduHSamAbhAvino matimohavizeSAstaeva gardA avaTA - gatividhAtahetutvAdanarthajanakatvAtha teSu naiva patati-hu zabdasyAvadhAraNarthatvAdataeva sukhena. sanmArgeNa gacchatI. ti. uktaM prakaraNArthaparibhAvanasyAnaMtaraM phala-madhunA paraMparaphalamAha. - maLanA artha. je kAi ene samyak rIte siddhAMtanI yuktithI vicAre, te mukti mArgamAM lAgyA rahI kugraharUpa khADAmAM nahi paDe. [144] TIkAne artha.. je kAi ladhukA~ purUSa e pUrvokta dhamaliMgAnA bhAvArthane samyak rIte eTale madhyasthapaNe siddhAMta garbha yuktithI eTale AgamanA purAvAvALI yuktithI khAkhara vicArlR, te prANI mukti mArgamAM eTale nirvANu nagaranA rastAmAM lAgyA thakA eTale cAlavA mAMDayA caDhDhA kugraha eTale duHkhamA kALamAM thanAra matimAMha vizeSa te rUpa gatta eTale kUvA ke khADAo, kemake te gatimAM aTakAva kare che, tathA anartha pazu utpanna kare che, te ' khADAomAM naja paDe. huM zabda avadhAraNArthe che, ane tethIja te sukhe karIne sanmArge cAlyeA jAya che. prakaraNanA arthane vicAravAnuM anatara phaLa karyuM, have parapara phaLa kahe che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrI dharma ratna prakaraNa // mUlaM // iya dhammarayaNapagaraNa-maNudiyahaM je maNami bhAvaMti / te galiyakalilapaMkA-nivvANasuhAI pAvaMti // 145 // [ TIkA ] ityanaMtarotaM dharmaratnamuktazabdArtha tatpratipAdakaMprakaraNaM zAstrazeSA dharmaratnaprakaraNamanudivasaM pratidina-supalakSaNatvAt pratipraharamityAyIpadraSTavyaM ye kecidAsannamuktigamanA manasi hRdaye bhAvayati vivekasAraM ciMtayaMti, te zubhazubhatarAdhyavasAyamAjo-galito'petaH kalilapaMkaH pAtakamalotkaro yebhyaste galitakalilapakA-nivyANamuhAI ti-nirvANaM siddhistata AdhAre AdhayopacArAdiha nirvANazabdena nirvANagatA jIvA ucyate siddhA ityarthaH mULane artha. A rIte dharmaratna prakaraNane darareja je manamAM vicAre che, teo pApa paMkathI rahita thaI nirvANa sukhane pAme che. [15] A martha, A anaMtara kahela dharmaratnanuM pratipAdaka prakaraNa eTale zAstrazeSa te dharmaratna prakaraNa. tene anudivasa eTale pratidina--upalakSaNathI pratiprahara vagere paNa jANI levuM. je koI AsAmutigAmi cha manamAM bhAve che, eTale vivekapUrvaka ciMtave che, teo zubha zubhatara adhyavasAyavALA thaI pApaMkathI rahita thaIne nirvANanAM sukhane pAme che. | nirvANa eTale siddhi jANavI, tethI AdhAramAM Adheyane upacAra karatAM ihAM nirvANa zabda nirvANamAM rahelA che eTale ke sihe jANavA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B5sahAra. 285 teca gatisthAnAvagAhanAbhirevaM sUtre ciMtyate-tatra gatiH lAuyaeraMDaphale-aggI dhUmeya isudhaNuvimukke / gaipuvvApaogeNaM-evaM siddhANarviio // 1 // aloe paDihayA siddhA-loyaggeya paiTThiyA / ihaM bodiM caittANaM-tatthaH gaMtUNa sijjhai // 2 // sthAnaMtuIsIpabbhArAe-sIyAe joyeNaMmi logNto| bArasahiM joyaNehi-siddhI sabaTThasiddhAo // 3 // nimmaladagarayavannA-nusAragokhIrahArasarivannA / uttANayachattayasaMThiyA ya bhaNiyA jiNavarehiM // 4 // egA joyaNakoDI-lakkhA bAyAlatIsayasahassA / doya saya auNavannA-siddhisilAe imA parihI // 5 // te siddha gati, sthAna, ane avagAhanAthI, A rIte stramAM vicArela che. tyAM gati A rIte che. tuMbaDuM, eraMDiyAnuM phaLa, agni, dhUma, dhanuSathI chUTela bANa, emanA mAphaka pUrvaprayogathI siddhonI gati che. [1] alekathI pratihata thaIne siddhanA cha kAcamAM 29 cha. te khai zarIra chaDIne tyA Hi thAya che. (2) 2thAna yA zata ch:iSata prAbhAra zilAthI janapara lekane aMta che, ane savArthasiddha vimAnathI ra yona52 sidi . ( 3 ) nirmaLa pANInA biMdu, barapha, gerakSIra ane hAranA sarakhA varNavAnI arthAta ghaLI, ane uMdhA chatranA AkAre rahelI siddhizilA jinezvare kahelI che. [4] siddhizilAnI paridhi eka keDa betALIza lAkha trIsa hajAra bese ane ogaNapacAsa ejana Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, bahumajjhadesabhA - aTTheva ya joyaNAI bAhallaM / carimaMtesuya taNuI- aMgulasaMkhijjai bhAga // 6 // ( iti ) avagAhanA punaH zarIrAbhAvAtsiddhajIvamadezAvagADhAkAzapradezarUpeha nRta 286 taMtra ME TE sabhAe uaft khalu joyaNassa jo koso kosassaya chanbhAe siddhANo gAhaNA bhaNiyA // 1 // tibhisayA tittIsA - dhaNuttibhAgoya hoi ukosA / cAri ya rayaNIo - rayaNitibhAgUNiyA majjhA // 2 // ogAhaNA jahannA - samahiya aTThagulA ya igarayaNI / selesisaMTThiyataNu-tibhAgahINA tadAkArA // 3 // ( iti ) tato nirvANagatAni saukhyAni siddhazarmANi prApnuvaMti labhate. che. ( 5 ) te bahu madhyadeza bhAgamAM eTale pUrA vaccamAM ATha pejana jADI che, ane cheDAomAM jhINI eTale AMgaLanA sa MkhyAtA bhAga jeTalI che. [6] avagAhanA te siddAnuM zarIra nahi hAvAthI siddha jIvAnA jIvapravezathI avagADha thaelA ( vyAsa thaelA ) AkAza pradezarUpe iMDAM levI. tyAM dhRSar prAgbArAnI uparanA ceMjananA je chelle kAza ( gAuM), te kAzanA chaThThA bhAgamAM siddAnI avagAhanA che. 1] traNase tetrIza dhanuSu ane eka tRtIyAMza num e utkRSTI avagAhanA, ane cAra hAthamAM eka tRtIyAMzca kamatI e madhyama avagAhanA che. [2 ] jadhanya avagAhanA eka hAtha te ATha AMgaLa che. e badhI avagAha zaileSIkaraNu vakhate rahelA zarIra karatAM tenA eka tRtIyAMza uNI ane tenA jevA AkAravALI hAya che. [ 3 ] te mATe nivANugata sukhAne eTale siddha vAnAM sukhAne pAme che, ema samajavuM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 hA2. 287 - tAni punaravamAgame varpateHnavi asthi mANusANaM-taM mukkhaM naviya savvadevANaM / jaM. siddhANaM sukkha-avvAbAhaM uvagayANaM // 1 // jaha nAma koi miccho-nagaraguNe bahuvihe viyaannNto| na caei parikaheuM-uvamAi tahiM asaMtIe // 2 // , mlecchajJAtaM tvevaM. koi nariMdo niya paTTaNAu vivarIyasikkhaturaeNa / aDavIe pakkhitto-khuhApikcasAhiM paribhUbho // 1 // pAyavatalaMmi paDio-keNAvi puliMdarpaNa karuNAe / vihio pauNasarIro-varasalilapphalaphalappayAgheNaM // 2 // piliyaMmi yaniyasinne nei kayannuttitaM nivo nayare / DAvai vara pAsAe-parihAvai pavaracIrAiM // 3 // caramoyagapamuhehiM-di siddhanAM sukho AgamamAM A rIte varNavyAM che - mANasane te sukha nathI, temaja sarva devone paNa te sukha nathI, ke je sukha avyAbAdha padane pAmelA siddhone che. ( 1 ) jema koI mleccha nagaranA aneka prakAranA guNa jANato thake paNa kahevAne samartha nahi thAya, kemake tene tyAM koI tevI upamA maLI zatI nA. [ tema sinA sabhI mAre 55 . ] [2] plecchanuM udAharaNa A rIte che. keIka rAjA pitAnA nagarathI udhI rIte zIkhavelA ghaDAvaDe aTavAmAM AvI paDyo. tyAM te bhUkha tarasathI pIDA. (1) eTale te jhADanI nIce jaI paDyo. tevAmAM ke puliMde [ oNeN ] karaNa lAvIne tene sAruM pANI tathA phaLa ApIne huMziyAra yo. (2) have tene sanya AvI pahoMcatAM te kRtArAjA te puliMdane nagaramAM teDI lAvyA, ane tyAM sArA mahelamAM tene rAkhyo, tathA sArA vacce tene paherAvyAM. [3] tathA sArA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 . 2tna 29. vAhArehiM pINai puliMdaM / aha so kayAi sumarai-niyamabhuvaM puliMdanaro // 4 // muNiUNa imaM ranA-visajio so gao niyaM addviN| milio sayaNANa imehi pucchio kattha patto si // 5 // so kahai naravareNaM-nayare nIomhi, taM payaMpati / kerisayaM taM nayara-so jaMpai pallitallatiH // 6 // te viMti kattha vasio-so bhAsai maNimayaMmi pAsAe / te biMti keriso so-so sAhai uDapasArittho // 7 // te biti kiM parihiyaM-tumae ? so bhaNai paTTavatthAI / te biti kerisAI ? so saMsai vakalasamAI // 8 // te viti kiM ca bhuttaM ? vajarai sa, moyagA, bhaNaMti ime / te kerisA ? puliMdo-phullai, te pakkabillasamA // 9 // iya aDavipasiddhehi-dilutehiM adinayarANa / jaha so sayaNANa puro-nayarasasvaM paruvei // 10 // taha kevalIhiM sumuNi medaka vagere divya AhArathI te pulidane khuza karyo. have koI veLAe te puliMda pitAnI janmabhUmine saMbhAravA lAge. ( 4 ] te jANIne rAjAe tene rajA ApI, eTale te pitAnI aTavImAM gayo, ane sagAMone maLyo, eTale temaNe pUchayuM ke, tuM kayAM pahoMcyo st ! ( 5 ) te mAlyo , me 20 // bhane nagaramA gayo hato. temA moTyA , nagara te jI rI ? pusiMha moTyo , mA pasinA . [ ] temA mAlyA , tyAM tuM kayAM utaryo hato ? puliMda bolyo ke, maNimaya mahelamAM. teo bolyA ke, mahela to ze? pusiMha moTyA 4, 5 gayo. [7] temA mAlyA , te zu paDeyu ? puti moTyA 4, rezamI 45i. temA motyA, te 4i di ? biTa mAdayo , 1848 vai. [ 8 ] teso polyA , zu sAdhu ? puliMda be ke, modake. teo bolyA te kevA heya? puliMda bolyo ke, pAkelA bila jevA. (9) ema aTavI prasiddha daSTAMtathI te jemaNe nagara nahi joyeluM tevAM sagAMonA AgaLa nagaranuM svarUpa prarUpavA lAge. ( 10 ) tema siddhisukhane barobara jANatA kevaLa Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra, 289 yasiddhimuhehipi aNukmatteNa / taM vulu masakakaM tahavi-kiMci uvamAi sAhemi // 11 // sayalAhivAhirahio-mahurAhArehiM piinniysriiro| taruNo kalAsa kusalo-viyamittehiM pariyario // 12 // ... muNamANo saMpINiya-kanaM kiMnarakayaM sarasageyaM / picchaMto bahuvihahAva-bhAvarammaM ramaNinaI // 13 // kusummynaahidhnnsaar-cNdnnaamoygaaivgyaanno| kappUrapUraparigaya-pamihataMbolamurahimuho // 14 // pttttsuypcchaaiymhllplNkiNstuulimo| pesalapasanasaMnihiya-kAmiNI vihiyacahukammo // 15 // iya aNukUle visapa-sevato muhaM imo lhi| taM ikasiddhasukkhassa-hoi nANaMtabhAgevi // 16 // - tathA jaha savya kAmaguNiyaM-puriso muttUNa bhoyaNaM koi / tapahA chur3A jJAnio tevI upamAnA abhAve tene kahI zakatA nathI, chatAM kAMIka upamAvaDe huM te kahuM chuM. ( 11 ) jema koIka sakaLa Adhi, vyAdhithI rahita, madhura AhArathI tRpta thaela zarIra . vA, kaLA kuzaLa, catura mitrathI parivarele taraNa purUSa. [ 12 ] } ! ! ! kAnane AnaMda ApanAra kinnaree gAeluM sarasa gAna sAMbhaLI zake, ane bahu hAvabhAvathI ramaNIya evuM strIonuM nRtya jete tha. [ 17 ] tathA phUla, kasturI, kapura, ane caMdananI khuzabethI nAkane khuza karate thake, temaja kapUrathI bharelAM umadA : taLathI mukhane suvAsita karate thaka, [ 14 ] ane rezamI kapaDAMthI DhAMkelA mesa. palaMgamAM rahelA haMsataMlika (suMvALA gAdalA) para sUte zake, ane komaLa ane hasamukhI kAminInA hAthe caMpI karAvate thake. [15] ema ( saghaLA ) anukuLa viSayo sevata thake je sukha pAme che, te sukha eka siddha jIvanA sukhane anaMtamAM bhAga . jeTaluM paNa nathI. [ 16 ] je mATe AgamamAM kahevuM che ke- jema koI purUSa sarva kAma guNALa bhajana karIne bhUkha, tarasathI vimukta Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HTuner 280 zrI dharma ratna prakaraNa vimukko-akkhija jahA aniyatitto // 17 // iyaH sabakAlatittAaulaM nivvANa muragayA siddhA / sAsaya manvAbAI-ciThatisuhI . muhaM pattA // 18 // . . . . . ityAdi. .. ... idamuktaM bhavati-samyak siddhAMtArthaparibhAvanaparANAM taduktAnuSTAnakaraNa-pravRttAnAM pratikSaNapravarddhamAnocarottarazubhAdhyavasAyanIrapUraprakSAlitasakalaghanaghAtikarmakAluSpANAmavikalasakalavimalakapalakhalAvalokitalokAlokAnAMjaghanyatotarmuhUrtamutkRSTato dezAnapUrvakoTiM: yAvat kRtavasumatI talapAvitryANAM zailezIkaraNavazakSapitaniHzeSabhavopagrAhikarmaprakRtisaMhatInAM bhavyasatvAnAM saMbhAvyataeva kSetrakAla saMhananAdisamagrodagrasAmagrIvazAt pAraMparyeNa nirvANamukhamAptiriti. [iti zrIdharmaratnattiH samAptA] thAya, eTale khuba tRpta thayo kahevAya che, tema anupama niSNane pAmelA siddho sarva kALa tRpta rahI zAzvata ane avyAbAdha sukhane pAmI sukhI banyA rahe che. [-18] ItyAdi. bhAvArtha e che ke rUDI rIte siddhAMtanA arthanI vicAraNA karatAM, temAM kahelI kriyAmAM pravartelA pratikSaNa vadhatA uttarottara zubha adhyavasAyarUpa nIranA pUrathI sakaLa dhAtikarmanI kalupatAne joI nAkhanAra saMpUrNa kaLAvALA kevaLajJAnanA baLe karI kAlekane jonArA, jadhanyathI aMtarmuddharta lagI, ane utkRSTapaNe deze uNI pUrvakaTi sudhI pRthvItaLane pAvana karatA, ane zelezI karaNathI saghaLe bhopagrahiM karmanI prakRtiene khapAvanAra bhavya jIvane kSetrakALa-saMgheNu vagere samagra bhAre sAmagrInA vazathI paraMparAe nirvANa sukhanI prApti thAya che. e barAbara saMbhave che. ........ // zrI bharatanI vRtti samAsa ya4 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prazasti, 5. viSNoritrayasya vibhoH-padatrayIvyAnaze jaganikhilaM / saddharmaratnajaladhiH sa zrIvIro jino jayavAt // 1 // kuMdojvalakIrtimauH-mura bhIkRtasakalaviSTapAbhogaH / zatamakhazatavinatapadA-zrIgautamagaNAraH pAtu // 2 // tadanu sudharmasvAmi-jaMbUbhabhavAdayo munivariSTAH / zrunajalanidhi pArINA-bhUSAMsaH zreyase saMtu // 3 // kramazazcitrAvAlaka-gacche kavirAjarAjinabhasIva / zrIbhuvanacaMdrasUri-gururudiyAya pravaratejAH // 4 // - vineza bA-dira nALijUgA zukiyajanaknikaa babhUva bhuSi viditabhUrizuNaH // 5 // tatpAdapadmabhaMgA-nissaMgAzcaMgatuMgasaMvegAH / saMjanitazuddhabodhA jamati jagaccaMdramUrivarAH // 6 // te pAkumauvizau-zrImAna racAI 1 zrInivari-rritI viSNunI mAlka je prabhunAM traNa pada [ utpAda, vyatha ane dravya ] AkhA jagamAM vyApI rahela che, te saddharmaratnanA sAgara zrI vIrajina jyAna rahe. [1] kuMdanA phUla jevI ujavaLa kIrtithI sakaLa bhuvananA A bhegane (vistAravALA pradezane ). sugaMdhita karanAra, ane se ko Idrae namela pagavALA zrI gatama gaNadhara ( amAruM) rakSaNa kare. [2] tyAra bAda sudharma svAmI tathA jaMbu ane prabhava vagere mRtasAgaranA pAragAmI ghaNI munIzvare [ amArA ] kalyANa bhaNI thAo. [ 3] ema paraMparAe citrAvAlaka [ citravALa nAmanA ] gacchamAM kavIzvaranI zreNirUpa AkAzamAM zrI bhuvanacaMdra nAme bhAre tejavAna gurU udaya pAmyA. [4] temanA ziSya prathama guNanA maMdira pUjya devabhadra gaNuiM thayA, teo pavitra sihatarUpa senAnI kasoTI samAna ane jagadikhyAta ghaNu guNavALA hatA. [5] tenA pAdapamAM bhamara samAna, niHsaMga, sarasa uMcA savegavALA, jagatamAM zuddha bodha phelAvanAra, evA jagacaMdrasUrIzvara thayA. [6] temanA be ziSya thayA-pahelA zrImAna desari ane bIjA zrI vijayacaMdrasUri, ke je anupama kIrtivAna hatA. (7) temAMnA Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa, yo daivakIrttibharaH // 7 // svAnyayorUpakArAya - zrImadeveMdrasUriNA / dharmaratnasya TIkecaM mukhapodhAvinirmame // 8 // trayamataM pratimapratimai- vibhrANo gurujaneSu bhaktibharaM / vidvAn vidyAnaMda:- sAnaMdamanA lilekhAsyAH // 9 // zrIhemakalazavAcaka paMDitavara sitionbudhaiH / straparasamaye kakuzalaistadaiva saMzodhitA ceyaM // 10 // yahUditamalpamatinA- siddhAMtaviruddhamihakimapizAstre vi isvica hai:- prasAdamAdhAya tacchodhyaM // 11 // maharSamalpazabdazAkhamiMdaM racayatA mayA kuzalaM / yadacApi dharmaratna-mAptirjagatopri tenAstu // 12 // ( graMthAgaM. 9700 ) // iti zrI dharmaratna TIkA samAptA // zrImAna devedrasUrie svaparanA upakAra mATe dharmaratna nAmanA graMthanI sukhakhAdhA [ sukhe samajAya evI athavA evA nAmavALI ] A TIkA banAvI che. [8] A TIkAnI pahelI prata gurUjanamAM anupama bhaktibhara dharatA vidvAna vidyAna mAnadita manathI lakhI che. [ 4 ] temaja ene teja vakhate zrI hemakaLaza upAdhyAya tathA paMDitavaryuM dhamakIrtti pramukha vidvAnee zeAdhI che, ( 10 ) ( chatAM ) apa matithI A zAstramAM je kaMi siddhAMta virUddha kahevAmAM AvyuM. hAya, te tatvajJa vidvAnee prasAda karIne sudhArI levuM. [ 11 ] bahu arthavALA ane apa zabdavALAM A cAstrane racatAM me je kuzaLa meLavyuM che, tenAvaDe jagane paNa dharmaratnanI prApti thAo. ( 12 ) ( atha sacyAu 8700 ) A rIte A amerana mAMthanI TIkA samApta thaI che. B Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatrakam. zuddham azuddham. prIkSA pRSTa.paMkti. mokSA tyanurupe tyanurUpe mArgo 37 8 mAryoM iTThavA bhAvavatitvaM teSArasa zraddhacaraNa metAtaive raduSita caritravato mayayasya kriyAmAM puSpikA maskhIlataM liMgaSaTaka jayAyasI mithyAyuktaM ttibhuvana yathArtha 104 108 daTThavvA bhAvayatitvaM teSAM rasa zuddhacaraNa metAvatave radUSita cAritravato mayamasya kriyAyAM muSmikA masvalitaM liMgaSaTka. jyAyasI mityAyukta tribhuvana yathArthaH 142 181 sv 9 9 murrrrrrrurs v vrdr or or ur v 184 2000 212 221 tUNa tUNa 244 vidhA japaya dvidhA jaya . . 254 265 284 . 292 // zuddhipatraM samAptam // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharma ratna prakaraNa bhAga pahelA mATe judA judA sadagRhastha tathA nyusa pepara ane mAsiko taraphathI maLelA abhiprAya A pustaka 2 ju. jana bhavetAMbara konpharansa hareDa aMka 3 je. zrI dharmaratna prakaraNa- zrI pAlItANA jaina dharma vidya prasAraka varga taraphathI abhiprAya mATe Avela " zrI dharma saMgraha " mATe abhiprAya ame DIsembaramAM ApI gayA chIe. teja varga taraphathI prasiddha thaela A pustaka zrImAna deveMdrasUrinuM raceluM che. A pustakamAM paNa mULa ane gujarAtI bhASAMtara bane ApavAmAM AvyAM che. A pustaka paNa prathama bhAga che, tethI saMbhava ane AzAM rahe che ke, pAchaLanA bhAge eja varga taraphathI chapAze. kAgaLa, chapAI ane TAIpa, uttama che. zuddhipatraka bahu moTuM thayuM che, mATe eka vakhata vizeSa pupha tapAsavA amArI namra , sucanA che. lagabhaga 200 pAnAnA A pustakanI kIMmata rUA. 2 bIlakula vadhAre nathI. zubha saMskAra ropanAra pitAnA pAMca suputroe potAnA pitA zeTha khIesI karamaNanA smarNArthe A pustaka prasiddha karAvyuM che. e pAMce bhAIomAM zeTha khetasI khIsI sArI rIte AgaLa paDatA che; ane jena komamAM temanuM nAma jANItuM che. arpaNapatrikA batAve che ke, putrarUNa tathA pitarUNa e kevI moTI javAbadArI che, ane e samajanAra pote kevA sukhI thAya che, ane bIjAne kevI sukhI kare che ? A graMtha asala mAgadhI ane saMskRta bhASAmAM lakhAela che.. kevA graMtho lAMbo vakhata TakI zake che, tene mATe prastAvanAmAM yogya kahevAyuM che. A graMthamAM zrAvakanA 21 guNa para 21 kathAo kahevAyelI che, eTale ke graMtha kathAnuga che. bahu uMDA viSayomAM utaratAM manane guMcavaNa Ave, evA sAmAnya vAcaka mATe paNa graMtha uttama che. bIjI jJAtio ane prajAo karatAM sakhAvata, dAna, dharma vigeremAM jana kAIthI utare tema te nathI ja, paraMtu jJAna dvArA pustako chapAvIne vaDIla smaraNa rAkhavuM, e smaraNa cirasthAyI che, sakhAvatane khare prakAra che, anukaraNIya che. pitAnA smarNArthe rU. 1000 ApI pustaka chapAvavAmAM pAMca bhAIoe zubha karma bAMdhI bIjAone uttamadhaDo besADyo che. pustaka uttejana ane madadane dareka rIte pAtra che. zrI jana dharma vighA prasAraka varganA onararI sekreTarI zA. zivajI ravInI preraNAthI e varga taraphathI prasiddha thayelA keTalAka graMtha abhiprAya mATe mArI tarata mokalavAmAM AvyA che, tene prema sahita svIkAra karatAM ati AnaMda upaje Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1, che. e zraMtha zreNImAMthI " zrI dhamarana makaraNa nAmanA graMthanuM avaleAkuna prathama sAdyaMta karatAM ati harSe utpanna thAya che. A graMthanA lekhaka zrImAna devedrasUrI jaina graMthakArAmAM prakhyAta che, temanA dhaNA graMthA bhAtanA jaina vargamAM prakhyAta rIte vacAya che. e mahAzaye Arhata graMthanI samRddhi dhaNI vadhArI che. jainatatva graMthaiAnI upara teoe sArI vRttio ane TIkAo racelI che. karmagraMtha jevA gahana viSayamAM temanI lekhanIe sArUM nRtya karyuM che. jema veda dharmamAM zakarAcArya bhASyakAra kahevAya che, tema jaina dharmamAM e sUrirAja bhASyakAra kahevAya che. temaNe devavadana bhASya, gurUvaMdana bhASya, pratyAkhyAna bhASya, vigere bhAkhyA lakhelAM che, te sivAya karmaprathAnI upara sArI TIkA karelI che. A vidvAna munirate gujarAtanA ma MtrI vastupALane sArA pratidha ApyuM! hato, e maMtrInI AgevAnI nIceja e mahAmunine suripada ApavAmAM AvyuM hatuM. temanA gurU jagaccadrasUrI hatA, jeoe tapagacchanI sthApanA karI hatI. te gurUe po tAnA A prabhAvika ziSyane sUcanA ApelI hatI ke, ziSya ! tArI buddhi je mane saMtASa thAya che, tArA jevA vidvAna munine dharmanI yAgyatA prApta karAvanArA guNAne mATe koi paNa graMtha lakhavAnI jarUra che. gurUnI AvI sUcanA uparathI teNe A dharmaratna matha lakhI te upara vRtti karelI che. A sukhAdhaka ane zikSaNa levA lAyaka graMtha kharekharA jaina vargane upayogI che. A graMthanA lakhanAra sUrivaryanI dhAraNA sarva aMze samULa thai che. graMthakAre je utkRSTa uddezathI, ane udAra vRttithI A lekha lakhyA che, te uddeza ane te vRtti temAM ezaka kSaNe kSaNe jaNAi Ave che. lekhakeAnA judA judA varga pADIe, te eka rIte e lekhakAnA be prakAra hAi zake che. ( 1 ) peAtAne mATe lakhanArA ane ( 2 ) leAkAne mATe lakhanArA lekhake svArthI chatAM dhaNIvAra lokapriya thai paDe che. paNa temAM svArthabuddhi eTalIja hAya ke, bIjA lokAne mArA lekhathI lAbha thaze, ane te lAbhanuM dharmarUpa La jo teo prApta kare, to mane puNya thaze. bIjA dharma pAme, tenA lAbhaneA huM bhAgIdAra thaiza, AvI tenI uttama prakAranI dhAraNA paNa kharekhara prazaMsanIya hoya che; kAraNake teone temAM kAMi paNa sAMsArika lAbha prApta karavAne adhama svArtha hetA nathI. AjakAla vyApAra draSTithI lakhI lakhAvI pustakA prasiddha karanArA pehelA prakAranA svArthI lekhakeA vyApAranI saphaLatAne arthe sAmAnya lAkarracane anusarI lekha lakhe che, ane lakhanArA to lokeAnI vRttine tRpta karavAmAMja lAbha rahelA heAvAthI evAM pustakA bahera pADI sAMsArika lAbhanI prAptinI sAthe lokeAnA moTA bhAgamAM lokapriyatA pazu meLavI zake che. khIjA prakAranA lekhakA pAramArthika draSTie lakhe che, teo potAnA upara kahelA uttama svArthane gArbhata rAkhI leAkeAnA paropakArane mATe lakhe che. te leAkeAnI icchA ane thavA rUci pramANe nahi, paNa dharma nyAya, ane nItinA dheAraNe je rItie leAkAe vartavuM joie, te dhAraNane lakSamAM rAkhI lakhe che, Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMtha paropakArI zrIdeveMdrasUrie tevI dhAraNAthI lakhe che. graMthakAra AdimAM avataraNanI aMdara lakhe che ke, " A jagatamAM tyAjya, ane grAhya padArthanI samaja dharanArA leka ghaNuM hoya che, te chatAM tenA janma; jarA mRtyu, roga, ane zokAdi viSaya paMcAtIthI pIDAya che, mATe temaNe svarga tathA mekSAdi sukhanuM kAraNabhUta dharmarUpI ratna grahaNa karavuM joIe. " AvuM avataraNa lakhI, graMthakAra potAnA lekhane uddeza jaNAve che, ane te sAthe graMthamAM maMgaLa, abhidheya, prayojana, ane saMbaMdhanuM spaSTikaraNa kare che, te pachI graMthane upa dudhAta zarU kare che. upaghAtamAM graMthanA prayojanane mATe sAruM vivecana karI upadeza upadezakanA guNanuM varNana karatAM graMthakAra potAnuM pAMDitya sArUM darzAve che. upadezakane mATe teNe je vAkyo lakhelAM che, te kharekhara manana karavA yogya che, te mATenuM eka padya A pramANe che - zuddhamArgopadezena yaH satvAnAmanugraham / joti nitAM tera : vAva baghAna | 1 | "je purUSa zuddha mArgane upadeza karI, bIjAM prANIo para anugraha kare che, te pitAnA AtmA upara paNa atize mahAnuM anugraha kare che. kAraNa ke, hitopadeza sAMbhaLavAthI kadi sarva zrotAone kAMI ekAMte dharma prApti thatI nathI, paNa anugraha buddhithI upadeza ApanArane te ekAMte avazya dharmanI prApti thAya che. upadezakanI dharma mATe A asarakAraka padya che, AvA pAnA udgAra jenA prAcina upadezakonA hRdayamAMthI nIkaLatA hatA, tyAreja jaina dharmanI bhAvanAe A AryA varta upara vijaya meLavyo che. te pachI graMthakAra dharmarUpa ratnanI durlabhatA viSe sAruM khyAna Ape che. " A apAra saMsArarU5 samudra, ke jemAM janma, jarA, maraNaMdirUpa anaMta jaLa bhareluM che, te agAdha samudra Adi ane aMta vagarane che, tenI aMdara prANIo karmane vaza thaI nArakI, tiryaca, nara tathA devarUpe utpanna thAya che, ane temAM bhamyA kare che, tevAM prANIone manuSyapaNuM prApta thavuM durlabha che. kadi te prApta thayuM, te pachI sadharmarUpa ratnanI prApti durlabha che. " ItyAdi varNana karI graMthakAra pitAnA graMthanuM nAma dharmanA prakaraNa evuM sArthaka kare che, ane A graMtha dharmarU5 ratnanI prAptinuM sAdhana che, evo lakSyArtha jaNAve che, te dharmarUpa ratnanI sArI rIte prazaMsA karI, graMthakAra mAnuSya bhavanuM mAhAmya ghaNI chaTAthI varNave che. mAnavajIvananI mahattA darzAvavAne tenA vicAro eTalA badhA uttama che ke, vAMcanAranA hRdayamAM te asarakAraka rIte ThasI jAya che. te viSe mULamAM alpa lekha chatAM tene vRttimAM e pallavita kare che ke, je vAMca, vAthI sahadaya vidvAnane ghaNo AnaMda Ave che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava jIvanano eka kSaNa paNa kevA upayogI che ? tene mATe graMthakAre yukita pUrvaka siddha karavAne bIjAM pramANa vAkya sArAM ApyAM che, jemAMnuM eka padya sarva jaina baMdhuone manana karavA yogya che. . anANyapi ratnAni labhyate vibhavaiH sukham / durlabho ratnakoyyApi kSaNo'pi manujAyuSaH // 1 // . - " amUlya evAM rane paNa vaibhavavaDe sukhe meLavI zakAya che. ane manuSyanI AyuSyane eka kSaNa paNa keTI ratnathI meLavI zakAtuM nathI. "1 A pramANe mAnuSya janmanI durlabhatA jaNAvI, graMthakAra dharma ratnanI durlabhatAne mATe vivecana kare che. ane tene ciMtAmaNinI sAthe sarakhAve che, te prasaMge eka mUrkha pazupALanuM subodhaka daSTAMta Ape che, je ghaNuM asarakAraka draSTAMta che, jene sAra nIce pramANe che. hastinApura nagaramAM nAgadeva nAme eka zeTha hatuM, tene vasuMdharA nAme strI hatI, ane jyadeva nAme eka putra thayo hato. jayadeva ghaNo catura hovAthI ratnonI parIkSA karavAnuM kAma zIkhavA lAgyo. eka vakhate tenA manamAM vicAra thayo ke, bIjA mane Ni paththara jevA che, kharekharUM ratna te ciMtAmaNija che, mATe koI paNa ThekANethI tene nI zodha karavI. AvA irAdAthI jyadeva, nagaramAM ghera ghera, ane dukAne dukAne pharI vaLyo, paNa tene koI ThekANethI ciMtAmaNi ratna maLyuM nahi. chevaTe teNe potAnAM mAtApitAne jaNAvyuM ke, A nagaramAM ciMtAmaNi ratna maLatuM nathI, mATe te meLavavA huM bIje sthaLe jAuM chuM. mAtApitAe kahyuM, putra ! ciMtAmaNi kyAMI hoyaja nahi, te te mAtra kalpanA che; te viSenI vAta choDI de. je bIjAM rane maLe che, tenAthI vepAra kara, jethI tene apAra lakSmI prApta thaze. mAtApitAnAM A vacana jayadeve mAnyAM nahi. te hastinApura cheDI bAhara nIkaLI paDe. aneka sthaLe teNe ciMtAmaNinI zedha karI, paNa koI sthaLe tene pa maLyo nahi. pharatAM pharatAM tene eka vRddha mANasa maLe, teNe jayadevane kahyuM ke, A sthaLe maNivatI nAme eka maNinI khANa che, temAM uttama ane pavitra maNa maLI zake che. te sAMbhaLI jayadeva te sthaLe gayo. tyAM eka pazupALa jovAmAM AvyuM. pazupALanA hAthamAM eka paththara hatuM, te jayadevanA jovAmAM AvyuM. ciMtAmaNine jANanAre catura jayadeve te paththarane joyo, tyAM tene te lakSaNothI ciMtAmaNi mAluma paDe. harSa pAmelA jayadeve pazupALa pAsethI te paththara mAge, eTale pazupALe kahyuM, bhAI ! tAre A paththaranuM zuM kAma che ? jayadeve kahyuM, A paththara mAre ghera laI jaIza, ane nAnAM bALakone ramavA ApIza. pazupAle kahyuM, ahIM AvA bIjA paththara ghaNA che, te laI le. A paththarAnI zI jarUra che ? ghaNuM samajAvyuM, paNa samaye nahi, ane upakAra karavAnI tene Teva na hovAthI, teNe te paththare jayadevane Apa Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi, pachI catura jayadeve vicAryuM ke, A mUkha pazupALane " A ciMtAmaNi che, ' evI A khabara nathI, tema enuM zuM mahatabhya che ? te paNa jANa nathI, to A ciMtAmaNi tenuM bhale zubha kare, mATe tene enA mahAbhyanI khabara pADavI joIe. AvuM vicArI jayadeve kahyuM, are bhalA mANasa ! jene tuM eka patharo gaNe che, te ciMtAmaNi ratna che, te maNinI ArAdhanA karavAthI tArA sarva vAMchita purA thaze, mAre te ratnanI jarUra nathI, tene lAbha tuM pitaja meLava. mUrkha pazupALe kahyuM, vArU, je A citAmaNi che. e vAta kharI heya te, huM ciMtavuM chuM ke, e maNithI ghaNuM bera, kera tathA kabADa vigere mane prApta thAo. mUrkha pazupALanAM e vacana sAMbhaLI jayadeva hasI paDyoteNe kahyuM, bhoLA mANasa ! ema kahevAthI kAMI vAMcchitane lAbha thAya nahi prathama traNa upavAsa karI, te maNine bAjaTha upara sthApana kara, pachI tenI vidhithI pUjA karI, ane praNAma karI, je mAgavuM hoya te mAgI le. pazupALe te vAta mAnya karI, pachI te maNine laI pi tAnA gAma tarapha gayo. jayadeve jANyuM ke, A puNyahIna che, mATe tenI pAse maNi ra heze nahi, tethI tenI pAchaLa javuM joIe. AvuM vicArI jayadeva tenI pAchaLa cAle. mArgamAM cAlatAM pazupALe te maNine saMbodhIne kahyuM, are maNi ! A bakarIo vecI, tenI dravyathI caMdana, kezara, kapura, vigere laIne tArI pUjA karIza. pachI tuM mArA manoratha purA karaje. vaLI kSaNavAra rahIne pAchuM maNine puchayuM, maNi! haju gAma dura che, mATe rasto khuTe tevI kAMIka vArtA kahe. je tuM vArtA kahI jANatA na ho te sAMbhaLa, huM tane eka vArtA kahuM koI hAthanA derAmAM cAra hAthane deva rahe che, A vAtamAM koIne zaMkA karavI nahIM. kAraNa ke, eka hAthanA derAmAM cAra hAthavALA deva rahI zake che. Ama pazupALa vArtA kahevA mAMDI, paNa maNi te kAMIja belyo nahi, eTale pazupALe gusso karIne kahyuM, are maNi! tuM huMkAro paNa Apato nathI, te tArI AgaLa zuM vAta kahevI ? A uparathI tArAmAM vAMchita pUrNa karavAnI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? tArUM ciMtAmaNi nAma khoTuM ja che, tethI 'tAre mATe traNa upavAsa karI, kaSTa bhogavavuM nakAmuM che, ane huM te rAba ane chAza vagara eka kSaNa paNa rahI zakuM tema nathI, ane mane mukhya mAravAne mATeja te vANIyAe tane vakhANe haze. ahIMthI dura cAlyo jA. A pramANe kahI, te pazupALe maNine dura pheMkI dIdhe. pAchaLa cAlyA AvatA jayadeve te maNine laI lIdhe, ane tenI vidhi pramANe ArAdhanA karI, tethI jayadeva maTe dhanADhya thayo. dhananA prabhAvathI mArgamAM AvatA mahApura nAmanA nagarane viSe AvI, tyAMnA subuddhi nAmanA zeThanI ratnAvatI nAme putrIne paro. dAsa dAsInA meTA parivAra sAthe te potAne vatana A vya, ane mAtApitAne prItithI maLe. A daSTAMta ApI graMthakAre mAnuSya bhavanI aMdara dharma e ciMtAmaNI ratna samAna che, e siddha karI ApyuM che. deva, nArakI ane tiryaMcanI gati, e sAmAnya maNinI khANarUpa che, tene zodha karavA bhamate e prANu A manuSya gatirUpa uttama maNivA Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khANa meLavI zake che. tyAM paNa ciMtAmaNInI mAphaka jinabhASita dharmarUpa ciMtAmaNI prApta tha durlabha che. paNa tevA maNine puNyarUpa dhanavAna jayadeva samAna prANI meLavI zake che, ane puNya vagarano pazupALa samAna prANa tene meLavI zakatA nathI, ane kadi meLavI zake, te te tene gumAvI de che. AvuM manoraMjaka daskRta ApI aMdhakAra uddaghAta pUrNa kare che, ane te dharma ratnane kevA guNavALA manuSya yogya thAya, tevo AkSepa karI graMthane AraMbha kare che. dharmanI gyatA dharAvanArA purUSamAM kevA guNa joIe ? te gugune nAmavAra darzAve che, je guNonI saMkhyA ekavIzanI che. te pratyeka guNane mATe uttama vivecana karI, te viSe utama daSTAMtarUpa kathAo Ape che. kathAomAM graMthakAre pitAnI buddhinuM sAmarthya sAruM darzAvyuM che. anvaya ane vyatirekathI kathA daSTAMta darzAvI, vAcakanAM aMtaHkaraNa zubha saMskArathI rasabharita ane te te guNanA rAgI karavAne temAM sAruM mathana karavAmAM AvyuM che. dareka kathA Aghata vaccA pachI te te guNa upara hadaya sAvaza vartI tathA svarase karI pravRtta evuM rasika thaI jAya che. : AvA guNadarzaka 2 jaina prajAnI AgaLa avazya mukavAnI jarUra che. kAraNa ke jene prajAnA jJAnodaya yuga haju AraMbhAya che. sArAsAranI parIkSA karavA upara adhika lakSa rAkhI tathA yathAzakti vivekI thavAnA pavitra pAThe haju temane zIkhavAnA che, tevA yuganA AraMbha kALe AvAM AvAM uttama pustaka dezI bhASAmAM utArI temanI A gaLa dharavAthI ubhayane mahAna lAbha prApta thAya che. jaina graMthakArenI paddhatine mane Aja sudhImAM je kAMI anubhava thayo che, te uparathI eTaluM kahevAnI mane himmata Ave che ke, jaina graMthakAro prAye karIne saMyamadhArI hoya che, ane tethI teonAM hadaya hamezAM ucca cAritrathI vAsita hoya che. AthI karIne jayAre teo graMtha lakhavA tatpara thAya che, tyAre te pitAnA hadayano AnaMda bIjA adhikArI manuSyanA hRdayamAM reDI tRpta pAmI saMtoSa sAthe AnaMdano anubhava Ape, tevI graMtha racanA race che. prAcIna sAhityakArane evo siddhAMta che ke, kavi ke graMthakAra pitAne maLele uMco ane zuddha Anada anya hadamAM reDavAnI caMcaLatAthI temanAmAM lekhanakaLA janma pAme che, te vastu A graMthanA lekhamAM jaNAya che. - A graMthamAM dareka guNa upara AvelI kathAo dhAmaka ane kAMIka sAMsArika vastuothI bharelI che. kathAnA prasaMgamAM saMkSipta varNano, bedhaka vAka, ane dhArmika satya vacane vAcakane vAMcananA rasamAM jhulAvatAM kathAne AdithI aMta sudhI vAMcavAnI jIjJAsA karAve che. bhASAMtaranI bhASA saraLa che, koI koI sthaLe alpa rasane AbhAsa thAya che, tathApi ekaMdara mULano artha samajI zakAya tevI paddhati rAkhelI che. je kAMI alpa strAbhAsa dekhAya che, te bhASA lekhakanA dezanI paddhatine laIne thayela hoya tema lAge che. mULa sAthe rAkhI barAbara artha karI abhyAsa karavA dhAre, to paNa te banI zake tema che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM khuzInI vAta e che ke, bhASAMtarakAre mAgadhI bhAganuM bhASAMtara ghaNuM sAruM kareluM che. mULa saMskRta ane mAgadhInI zuddhine mATe paNa sArA prayatna kare che. ' A ati upayogI graMtha dareka jaina gRhasthane vAMcavA lAyaka che. jyAre AvA AvA gra bahAra paDaze, tyAre jainenI jJAna samRddhine prabhAva jagatamAM sarva sthaLe jaNAI Avaze, jana vidvAnoe pitAnA sAdharmi baMdhuonI kevI sevA karI che ? te AvA graMthe jovAthI siddha thaI jAya che. vizeSa lakhavAne AnaMda Ave che ke, pAlItANAnA bI jaina dharma vidyA prasAraka varga je kAma hAtha dhAryuM che, te sarva jaina vargane A daraNIya che. jaina prajAmAM pitAnA pAcIna graMthonA vAMcananI abhivRddhi thAya, tevA uttama hetuthI e varga je kArya kare che, te kharekhara prazaMsanIya che. varga je sadicchAthI ane kamaLa bhAvathI A pustakane uddhAra karI jaina varga sanmukha raju karyuM che, te temano hatuM ane zrama saphaLa thaze evI huM AzA rAkhuM chuM pustakanI chapAI. baMdhAI ane saphAI jotAM tenI a5 kiMmata rAkhavAmAM AvI che, te paNa te varSanI udAratAnuM zubha cinha che. AvA AvA graMtho uddhAra karavAnI IcchA rAkhanArA kacchI jana gRhasthanAM nAma ghaNI vAra sAMbhaLavAmAM Ave che, ethI e grahasthanI udAratAne kharekhara dhanyavAda ghaTe che. A suMdara graMthanA agra bhAga upara paNa eka svargavAsI kacchI gRhastha mUrtinuM nirIkSaNa karI, ane tenI nIce svargIya zeTha nI asI karamaNa evuM nAma vAMcI dareka jaina dhanADhaya gRhasthe vicAravuM, ane nIcenuM nIti vAkaya smaraNamAM rAkhavuM. " H si riyA " A prasaMge vaLI vizeSamAM jaNAvavAnuM ke, A jaina dharma vidyA prasAraka varganI pramANika, utsAha, ane zuddha hadayathI sevA karanAra tathA AnaMda ane madhukara [ mAsika ] mAM " saMta caraNepAsaka ziva " AvI varNamALAthI prakhyAta zA zivajI devazIne saMpUrNa abhinaMdana ghaTe che. jana sAhityanI sevA karavAmAM AnaMda ane nubhavatA jenA dhArmika ane sAMsArika udaya mATe sthapAelA maMDaLomAM agresara kArya karanArA temanA A stutya prayAsane mATe moTuM mAna dharAvatA jovAnI icchA darzAvI temanuM ane temanA varganuM huM satata kalyANa cAhuM . bhAvanagara, zAstrI narmadAzaMkara dAdara, tA. 8-2-6 mAgha zukala 15 saM. 1962. J. bhAvanagara hAiskulanA saMskRta zikSaka Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAya. caitra pustaka 1 lu aka rRA. zrI dharma ratna prakaraNa prathama bhAga. A pustaka tenA prasiddha kattA pAlItAluAvALA "zrI jaina dharmavidyA prasAraka varga " tarathI amane abhiprAyArthe bheTa maLyuM che. A pustakanuM kada moTAM 60] pRSThanuM che, ane te zeThe khIasI karamaNanA smarNArthe chapAvavAmAM AvyuM che. A pustaka muLa mAgadhI bhASAmAM lakhAeluM hatuM, tenu gujarAtI vivaraNa karAvI, mULa sAthe gujarAtI TIkA A pustakamAM ApavAmAM AvI che. vaLI vidyArthIne, abhyAsa karanArane sugamatA paDe te mATe pustakanA theADA bhAga sudhI mAgadhI sAthe tenI sa MskRta chAyA paNa ApavAmAM AvI che, je zailI abhyAsa karanArAone ati sugamatAvALI thaI paDavA sabhava che. A vibhAgamAM zrAvakanA ekatIrA guru viSe varNana karavAmAM AvyuM che, ane te dareka guNunA varNana pachI teneja lagatI ekeka rasIka kathA ApavAmAM AvI jethI vAcakanA hRdayamAM zrAvaka guNa hasAvavAne Azaya paripUrNa thAya che. kathAe vigere rasIka che. paraMtu mUrtipUjaka jaina baMdhuone vadhAre upayukata che. zarUAtanAM cAlIrIka pRSTamAM ApavAmAM Avela upodghAtamAM ' dharma te zuM ' ? ane tenI jarUra zA mATe che ? e viSayApara tA bahu sArUM varNana karavAmAM AvyuM che, temAM dharmanI vyAkhyA nIce pramANe ApavAmAM AvI che. durgati sRtAn jaMtUna yasmAddhAra yate tataH / caitAn zubhAsthAne tasmAddharma iti smRtaH // durgatimAM paDanAra prANIone [ paDatAM ] dharI rAkhe, ane sugatie paheAMcADe, te dharma kahevAya che. zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphthI je pustake paDatara kiMmate vecAya che, temAM A pustaka paNa che. tenI ceAgyatA ane kadanA pramANamAM tenI ki Mmata za. 2-0-0 rAkhavAmAM AvI che. te kAMI vadhAre gaNAya nahiM. temAM zeTha khImasI karamaNanA phoTA paNa ApavAmAM AvyA che. A varga AvAM pustakAdvArA svabaMdhunI sArI sevA bajAvata rahe, ema ame icchIe chIe, muMbai samAcAra zanIvAra tArIkha 24 mI mArca 1906 " zrI dharmaratna prakaraNa, 1 zrImAna devedrasUri viracIta "zrI dharmaratna prakaraNa" nAmanA pustakanA prathama bhAga (mULa ane gujarAtI bhASAMtara sAthe ) pAlItANA khAtenA zrI jaina dharma vidyA prasA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raka varga taraphathI chapAvI, prasiddha karavAmAM AvyuM che, jenI eka nakala amArI upara ane vakanArthe mokalavAmAM AvI che, tenI pahoMca mAna sahita svIkArIe chIe. A pustaka ka7. sutharInA rahIza svargastha zeTha khIsI karamaNanA smarNArthe temanA putroe pitAnA kharce pragaTa karAvyuM che ane AvI rIte jJAna dAna karavAmAM, bAhera paDavA mATe teone mubArakabAdI ApavAmAM Ave che. unmANa vigere prasaMge zrImaMta jene A pramANe prAcIna sAhityanA uttama graMtha gujarAtI bhASAMtara sAthe bAhara pADavAmAM dhyAna Ape, te jaina dharmanA anupama graMthane sAre phelAve thayA vagara rahe nahIM. "zrI dharma ratna prakaraNa graMtha" nA mULa racanAra zrImAna devedrasurI nAmanA jaina dharmanA eka samartha vidvAna thaI gayA che, jemaNe te graMtha mAgadhI tathA saMskRta bhASAmAM lakheluM hatuM. A anupama graMthano lAbha sAmAnya zikSaNa pAmelA mANase laI zake, evA hetuthI te gujarAtI bhApAMtara sAthe pragaTa karavAmAM Avyo che. je jainazailIvALA muni mahArAjanA hAthamAMthI AvA graMthe pasAra karavAnI tajavIja karavAmAM Ave, te jaina bhAIo pitAnA dharmanA AvA rasIka graMtha pratye vadhAre zraddhALu bane che, ane te pratye vadhAre mAnanI najarathI jue che. pAlItANu jevA mahAna tIrtha sthAne vidyA prasAraka vargane paMDita munimAhArAje nA samAgamamAM AvavAnI sArI rIte taka maLatI hevI joIe, ane tene teone sArI rIte lAbha levAnI AvazyakatA che. A graMthamAM zrAvakanA ekavIza guNo upara ekavIza kathAo varNavelI che, je jainone bedhaka tathA rasIka lAgyA vagara rahe nahIM, 'taraMga pustaka 1 luM aMka 10 piza 196ra. " dharma ratna prakaraNa-pAlItANuM jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphathI A nAmane vizALa graMtha ane abhiprAyArthe bheTa maLyo che. tene svIkAra karatAM ame harSa pradazata karyA vagara rahI zakatA nathI. A varga jaina dharmanAM junAM mahAna AcAryonAM likhita pustaka chapAvavA mATe ghaNoja uttama prakAranA prayAsa kare che, ane bhASAMtara karavAnuM kAma eTalI vizeSa kALajI pUrvaka karavAmAM Ave che ke, vAMcanArane mULanI sAthe bhASAMtara meLavatAM bhAgyeja zaMkAnuM kAraNa rahe che. AvA uttama pratinA graMtho bahAra pADavAne A dharma zrImAna gRhasthanI madadathI je prayAsa kare che, tethI te samasta jaina kemane moTo upakAra kare che, ema kahyA vagara cAlatuM nathI. A uttama graMthamAM zrAvakanA ekavIza guNupara ekavIza kathA zreSTha rIte varNavelI che. sAmAnya vAMcanArane paNa te sahaja samajI zakAya tevI che. vaLI lagabhaga 600 pRSThane mATe graMtha hovA chatAM tenI kismata atize juja eTale be rUpIA rAkhI che. ame AzA rAkhIe chIe ke, zrImAna jaina gRhastha je A varSane AvI rIte madada karatA raheze, te A varga jana sAhityane AgaLa vadhAravAne pitAne utsAha vRddhigata karaze. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanAtana jina phebruArI 1906 pustaka 1 luM aMka 7 me, zrI dharma ratna prakaraNa nAmano--eka graMtha pAlItANA jaina dharma vidyA prasAraka vage taraphathI bheTa dAkhala maLe che. e upakAra sAthe sarakArIe chIe, temAM zrAvakanA eka viza guNanuM varNana ApyuM che, ane te sAthe te te guNanI 21 kathAo ApavAmAM AvI che. A graMtha e thAo ne guNenA varNanathI bhareluM che, te vAMcavA lAyaka che. pAnagaDha phAgaNa sudI 13ne gurUvAra lI. muni mehanavijayajI paMDita zrI mAnavijayasuri racita " zrI dharma saMgraha" tathA zrI deveMdrasuri racita " zrI dharmaratna prakaraNa" nAmanA be ati uttama prathe bheTa tarIke abhiprAya jaNAvavA arthe ApaNu varga taraphathI mokalavAmAM AvyA che, te amane pihoMcyA che. vAMcatAM eTalo badho AlhAda utpanna thAya che ke, e be graMtha zrAvakane bedha levA mATe avazya upayogI thaI paDavA joIe. hamaNunA vakhatamAM dhaNuM graMtho bahAra paDyA che, paNa A graMtha tenA karatAM paNa vizeSa caDhIAtA thaI paDe, e Azaya samajavAmAM Ave che. bhApAMtara ghaNuMja sarasa, zuddha, ane saraLa rIte karavAmAM AvyuM che mULa sAthe mAgadhI temaja saMskRta leke ane TIkA bhASAMtara sAthe A graMtha karavAmAM A varga ati prayAsa karyo che. zeThIAoe graMtha chapAvavA mATe je rakamo ApI che, te stutipAtra che. A pramANe satkAryo karanAra zeThIAo bhaviSyane viSe AvAM kAryo karavA, karAvavAmAM vizeSa udyamavaMta thaI puNya upArjana karaze, evI AzA che. dareka jene A graMthamAMnI ekeka nakala dhananA saM. graha mAphaka pitapatAnA gharamAM badhAryo kharIda karavI joIe chIe, evI amArI khAsa bhalAmaNa che. A graMthanA jevA ja bIjA prathe AvIja DhabamAM pragaTa karavAmAM Ave te, te sAdhu temaja zrAvaka Adine manana karavA mATe ghaNuja priya thaI paDaze, bAInDIMga temaja puMThAM ghaNuMja sArAM che. kAgaLa je kaI vadhAre jADA vAparavAmAM Avaze te bhavibamAM phATavAnI dahezata raheze nahIM, mATe kAgaLa jADA vAparavA mArI chevaTanI bhalAmaNuM che. zrAvakanA ekavIza guNe upara je kathAo ApavAmAM AvI che, te ghaNI ja bodhadAyaka, ane rasIka che. manuSya janma, ane dharmarUpa ratnanuM vivecana dhArmika janane puSTi karavA mATe zreya che. jevI rIte gujarAtI bhASA samajavAvALA mATe A graMthamAM gujarAtI bhASAMtara vaparAyeluM che, tevI ja rIte hiMdustAnIone hIdI bhASA vAparIne graMtha pragaTa karavAmAM Ave, te te ghaNuMja zreya gaNAze. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 jaina viveka prakAza pustaka 4: thu. aMka 6 chaTo... zrImAn deveMdrasUri viracita, dharma, ratna prakaraNa mUla aura gujarAti bhASAMtara sahita, prathama bhAga, zeTha khIasI. karamaNake smaraNArtha pAlItANA jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphase chapako hamako unake abhiSAyArtha bheTa milA hai, so prasannatApUrvaka svIkAra kIyA jAtA hai| ___ ukta graMthameM zrAvakoMke ekIsa guNoko atyaMta alhAdajanaka bo-. dha diyA gayA hai, jisameM ekeka guNakA yathAvasthita svarUpa ora unako dRDha karaneke lie tadapayogI ekeka dRSTAMta likhA gayA hai. jisake vAMcane ora manana karaneseM AtmAko tat tat guNAnuyAyI pravRtti ke svAdAnubhavakA aura tat tat guNoki upAdeyatAkI AvazyakatA samajajI jAti he. graMtha karttAne upAdeya guNokI AvazyakatAke lie. spaSTAkSara aura pramitAkSarame Abehuba citravicitra dRSTAMta dArTItikoMse manoraMjanatApUrvaka prabodhaka acchA vistAra kiyA hai. mUla aura bhASAtarakI bhASA vicakSaNoMkoM atyaMta cittAkarSaka aura abhiruci pravardhaka dekhI jAtI hai. yaha graMtha deveMdrAcArya viracita honese unako prazaMsA jItanI kahe, itanI kamI hai, kyoMkI karttAne jaina nyAyake aura naya nikSepoke. ese ese graMtha race he kI, jinako prazaMsA mahAn vicakSaNa janonebhI uccakarNa karakebhI jesI sunIthI, vesIhI. vadanadvArA shstr| jivhAse prasaMgAnusAra prakAzita karanekI AvazyakatA kahI hai.... .. yaha graMtha royala aSTa pejI adAMja 600 pRSTako aura gleja kAgajapara chapake pakI jildase bAMdhA he, tathApi prakAzakane sArvajanika hitArtha mAtra rupyA dohi kImata rakhI hai. so atyaMta hitacita hitArthItA prakAzIta karatA hai. hama yaha kahanekI aura likhanekI AvazyakatA. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 samata he kI, ese graMthoke bhASAMtara honekI atyaMta AvazyakatA thI, so ukta vargane pUrNa karI hai. isase ukta mahodaya maMDalakI jaina koma AbhArI hai. aura svalpa mulyaseM samarpaNa karanese apane kRtyameM adhika abhirucitA prakAzita karI he. dhanya he ese maMDaLoko. ese hitArthI kAryopara dattaM citta rahate hai. jisake uparokta graMthakI AvazyakatA hoya, unone nica likhe pattese maMgavAya lenA. __zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga gNItA che phAgaNa vadI 8 vAra zanI. lI. muni guNacaMdajI. ( kuzaLacaMdajI mahArAjanA ziSya ) - zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphathI zivajIbhAIe Apela pustake dharma saMgraha ane dharma ratna prakaraNa, e nAmanAM pustake apUrva jaI mane AnaMda thAya che ke, evAM pustako je mULa sahita bhASAMtaravALAM bahAra paDe, te ghaNuM jIvone lAbha maLe, ane mULa graMpa kAyama rahe. hAlanA samayamAM ghaNAM pustake bahAra paDe che, paNa mULane uDADI nAMkhe che, tethI mULa kane Azaya samajAya nahi. je mULa sAthe rahe te mULa graMtha rahe ane samajaNa paNa paDe, mATe mULa sAthe rAkhavo, e uttama che. vizeSa e khubI ke prApta upara saMskRta zabdo Apela che, tethI mArA jevA alpa mativALAne sAthe saMskRta temaja prAkRtanuM paNa jJAna vadhe che. prAcIna vA arvAcina graMtho chapAvavA vicAra hoya te, mULa sAthe rAkhavA, jethI jaina dharmanA mULa vicAro jANavAmAM Ave, ane pUrvacAnA ApaNe AbhArI thaIe. are zIvajIbhAI ! tamane keTalA dhanyavAda ApuM ? je ATale badhe zrame parane mATe upADe che. paNa paropakAra karanAra purUSa pitAne mATe zrama mAne ja nahIM, ane mAne che tenAthI meTAM kArya paNa banI zake ja nahIM. hAlanA jamAnAmAM paisA ApanAra te maLe, paNa parArtha sAdhanAra na maLe, te uttama kAmamAM tamane paramAtmA virya Ape, e amArI bhAvanA che. leke jemAM sudhAro vadhAre jaladIthI thAya, tevAM kArya karo. apAra. saMsAramAM je sukRtya A dehathI thAya, teja karavAnAM che. tamArA jevA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nararatna A pRthvI upara ghaNA thAo. tethI ghaNuM jIvone lAbha maLe. eka hAthanI eka AMgulIthI jema thoDuM kArya thAya che, ane pAMca jyAre bhegI thAya che, tyAre dhArela kAma bane che, temaja tamArA jevA bIjA thAya te ghaNAM kArya pAra paDe. A jagatamAM tama jevA purUSonI khAmI che, paNa kAMI dravyanI khAmI nathI. mATe ghaNuM nararatna thAo. tamArA zubha vicAromAM mArA je suvicAro hoya, te tamane madada karo. re bhavya purUSo ! AvA uttama purUSanA kAryamAM tamArAthI banatI sahAya Apa, ane tethI puNyanA bhAgI thAo. vadhAre zuM kahevuM ? parAI purUSane te pitAne deha arpaNa kare, e paNa thoDuM ja che. AtmAnaMda prakAza pustaka 3 juM saM. 196ra mAhA aMka 7. zrI dharmaratna prakaraNa bhAga 1 le-A pustaka pAlItANAnA zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphathI amane upahAra tarIke maLeluM che, tene prema sahita svIkArIe e chIe. A graMtha jaina dharmanA graMthakAra tarIke prakhyAta thayelA zrI deveMdrasUrie racele che. graMtha kartAnA nAma uparathI ja tenI kRti mATe jeTalI prazaMsA karIe teTalI theDI che. ukta graMthakAranI kalama sarva sthaLe kIrtivALI che. A graMthanI zailI evI uMcI che ke, je sahadaya vAcakane uttarottara vizeSa lAbha Ape che, ane dhArmika zraddhAne kSaNe kSaNe prabaLa kare che. graMthano lekha saMskRta ane mAgadhI bane bhASAmAM che, tethI AvA graMthano lAbha sAmAnya zikSaNa pAmelA manuSya laI zakatA nathI, mATe tevA graMthanA bhASAMtaranI avazya jarUra hatI, te A varga pUrI pADI che. vizeSa saMtavanI vAta e che ke, tenuM mULa sAthe bhASAMtara kareluM che. A graMthanA prathama bhAgamAM zrAvakanA ekavIza guNe upara ekavIza kathAo varNavelI che, te kathAo ghaNI bodhaka, rasika, ane vAcakane AnaMdadAyaka che. graMthanA uddaghAtamAM manuSya janma, ane dharmarUpa ratna viSe sAruM vivecana kareluM che, je dhArmika hRdayane pUrNa puSTi ApanAruM che. bhASAMtaranI bhASA. sarala che, tathApi koI koI sthaLe bhASAnI rasikatAmAM khAmI Ave che, te mAtra bhASAMtarakAranI deza bhASAnI zailIne laIne lAge che; tathApi mULa Azaya yathArtha lAvavAne sAro prayatna karavAmAM Avyo che. graMthanI zuddha chapAI, saphAI, ane baMdhAmaNI sArI karI, graMthanA svarUpane suMdara banAvavAmAM AvyuM che, te chatAM mUlya svalpa che. AvA graMthane uddhAra karI e varga kharekharUM pitAnuM kartavya karyuM che, tene pUrNa dha nyavAda ApatAM tevAM stutya kAryane saMpUrNa sahAya karanAra svargastha zeTha khImasI karamaNa nA AjJAMkita putrane paNa ame pUrNa dhanyavAda ApIe chIe, ane AvAM kAryamAM bIjA prahasthAne anukaraNa karavAnI prArthanA karI, te vargane sarvadA abhyadaya IcchIe chIe. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 lekhaka-muni buddhisAgara-sA. vijApura , zrI jana dharma vidyA prasAraka varganA adhipati --mu. pAlItANA vizeSa dharma lAbha pUrvaka mAluma thAya ke, tamArI taraphathI abhiprAyo arpaNa karelA graMtho jevA ke, ( dharma saMgraha bhAga 1 le bhASAMtara sAthe, dharma ratna prakaraNa bhAga 1 le bhASAMtara sAthe tathA pradyumna caritra bhASAMtara sAthe bhAga 1-2) e graMthe AvyA, te vAMcatAM ati AnaMda sAthe abhiprAya che ke, uparanA graMthe paikI tathA dharma ratna bhAga 1 lAmAM zrAvakonA ekavIza guNenuM savistara [ spaSTa ] vivecana kIdheluM che te vAMcanArane ati bedhadAyaka ne lAbhadAyaka che. tema chApa paNa sArI ne zuddha che. pradhu nuM caritra paNa sAruM rasIka ne zuddha bhASAMtara sAthe chapAvI bahAra paDeluM che, te ati uttama che, ne te kathA zravaNa karatAM game tevAne dharmanI daDha zraddhA thAya tema che. pUrvekata graMtha bahu sArA, dharmane saMpUrNa baMdha karanArA, ne ramaNIya che, mATe tamAma zrAvaka bhA Ioe te graMthe avazya rAkhavA yogya che. Avo maLele vakhata jJAnane mATe uttama che dareka jaina baMdhuoe AvA bhASAMtaranI eka eka prata grahaNa karavI joIe. ethena bhASAMtarathI jemAM ghaNuM lAbha thAya che. bhASAMtara jevI DhabathI tathA sudhArAthI karavuM joIe, te pramANe thayuM che. dharma nA prakaraNa ane dharma saMgrahane kadI sAMbhaLavAne va khata paNa zrAvakane maLI zake nahi, tenA badale gurjara bhASAmAM ghera beThAM gaMgAnA jevuM samaya maLe che, tenuM sArthaka karavuM joIe. mAravADa, mALavA, paMjAbI tathA baMgALa jene mATe ke je gurjara bhASAnuM jJAna nahi dharAvatA hoya, tene mATe hiMdusthAna bhASAmAM bhASAMtara thavAnI AvazyakatA che. tyAM zAMti zAMti , Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIcaMdra kumAra. yAne AnaMda maMdIra zrAvaka dharmanuM rahasya darzAvanAra uttama nevela. uparanA nAmanuM novela amArA taraphathI chapAI prasiddha thayeluM che. A graMthanI vastu saMkaLanAmAM "zrIcaMdra kumAra " nA caritrane viSaya che, je ati manohara ane bedhaka che, eTaluM ja nahi, paNa te viSaya eTale to rasika che ke, te vAMcavAmAM ghaNo AnaMda thAya che sivAya zrI jaina dharma tatvano bAdha thAya, evI yojanA A graMthamAM pratyeka sthaLe karelI che, jethI vAcaka vargane AnaMdanI sAthe dharma jJAnano amUlya lAbha prApta thaI zake tevuM che. A graMtha royala 8 pejI 450 pRSTane suMdara kAgaLamAM ane suMdara akSarothI chapAI prasiddha thayo che, ane bAInDIMga suzobhita karAvyuM che. vAMcanArane sugamatAthI lAbha levA banI zake, mATe tenI kiMmata mAtra rUA. 1 rAkhI che. nIcene zIranAme lakho. pustaka vI. pI. thI mokalazuM. pisTeja juduM paDaze. zrAvikA bhUSaNa zrAvaka saMsAranA uttama cAritra rU5 bedhaka nevela. uparanA nAmanuM pustaka amArA taraphathI chapAI prasiddha thayuM che. A graMthamAMne cAritrano viSaya ghaNe rasika, bedhaka ane manahara che. vaLI nIti ane ucca saddaguNanA varNanathI bharapUra che. kathAne prasaMga ati addabhUta ne rasika hovAthI vAMcanArane bahuja priya thaI paDe te che, uparAMta sthaLe sthaLe kathAnA prasaMgamAM zrAvaka dharmanuM rahasya uttama rIte darzAvyuM che. bhASA ghaNI sarala che. zrAvikAone khAsa vAMcavA yogya pustaka che. pustaka vAMcavAthIja tenI rasikatA ane uttamatAnI khAtrI thaze. pustakanuM kada royala bAra pijI phA. 34 pRSTha 408nuM che. tenuM bAIDIMga kApaDanuM pAkuM ane chApavALuM ghaNuM suMdara karAvyuM che. chatAM sarvene lAbha levA banI zake te mATe tenI kismata phakata 12 AnA jeTalI juja rAkhavAmAM AvI che. posTeja juduM paDaze. pustaka vI. pI. thI mekalIzuM. nIcene zIranAme lakhe. zrI jana dha vidyA prasAraka varga pAlItANA, Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAherakhabara, zrI pAlItANA jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphathI prasiddha thaelAM pustaka 1 zrI dharmaratna prakaraNa bhAga 1 le oyala zarama 75 pAnAM 600 2-00 2 zrI dharma ratna prakaraNa bhAga 2 je royala phorama 67 pAnAM 536 1-8-0 3 zrI dharma ratna prakaraNa bhAga 3 jo ( chapAya che ) ... ... ... ... -0-0 4 zrI dharma saMgraha bhAga 1 le royala phorama 33 pAnAM 264. e. 1-0-0 5 zrI jaina tatvAdarza bhAga 1 le royala phorama 50 pAnAM 400... .. 10-0 6 zrI jaina tatvAdarza bhAga 2 je royala phorama 50 pAnAM 400... ... ....1-0-0 7 zrI caMdrakumAra (AnaMda maMdIra novela ) royala phorama 54 pAnAM 43ra ...1-0-0 8 zrI zrAvikA bhUSaNa prathama alaMkAra royala phorama 34 pAnAM 235 - 0-1ra-0 9 zrI zreNika caritra bhAga 1 le royala phorama 32 pAnAM 256. * -- 10 zrI pradyumna caritra bhAga 1 le DemI kArama 30 pAnAM 240 - 08-0 11 zrI pradyumna caritra bhAga 2 je DemI rama 38 pAnAM 304 . . ...0-8-0 12 zrI duniyAne sAthI prAcIna dharma DemI kArama 25 pAnAM 200 ... 0-12-0 13 zrI dhanA caritra royala phorama 10 pAnAM 160... ... ... ... ... --0 14 zrI purUSArthasiddhi DemI phAra 7 pAnAM 112... ... ... ... ...0-2-0 15 zrI AnaMda vyAkhyAnamALA DemI phArama 7 pAnAM 112... ... ... ...0-2-0 16 zrI sukha prAptinAM sAdhane DemI phArama 10 pAnAM 160.. ... .. ...0-3-0 17 zrI AnaMda ratnAvaLI prathama ratna DemI phArama 5 pAnAM 80. 18 zrI AnaMda maMgaLa stavanAvALI DemI phArama rA pAnAM 40... >> ...0-1-0 19 zrI AcAra pradIpa graMthanuM bhASAMtara bhAga 1-2... ... ... ... ..1-4-0 20 zrI guNavarmA rAsa DemI phArama 51 pAnAM 408 . .. . . ..1-0-0 21 zrI zrAvikA zikSaNa rahasya DemI zarama pA pAnAM 88 ... ... ... ...0-222 zrI jaina dharmanI pahelI copaDI DemI phArama 20 pAnAM 160 . .. ...0-6-1 23 zrI guhalI saMgraha DemI phArama 5 pAnAM 40 ... ... ... ... ... -1-6 24 zrI jaina dharma praveza pothI bhAga 1-2-3-4 ( chapAya che ) A pustaka paDatara kImate kAMI paNa nAnI AzA rAkhyA vagara vecavAmAM Ave che, mATe dareka gRhastha pitAnA zreya sArU tenI nakale kharIda karaze, evI AzA che. e pustakanA AvakanA paisA jJAnamAM kharacAze, mATe eka paMtha ne do kAja thavA jevuM che. dareka pustakanuM TapAla kharaca judu paDaze. nIcene zIranAme lakhavuM. zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga-pAlItANA