Book Title: Chabi
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005190/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI. anuvAdakA nepALIdAsa 5Tela rara graMtharatna kAryAlaya mAM thI rastI amRdAvAda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI anuvAdaka: gopAladAsa jIvAbhAI paTela [ zrI. rAmanArAyaNa vi. pAThakanI prastAvanA sahita ] prakAzaka : gUrjara graMtharatna kAryAlaya amadAvAda Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : gurjara graMtharatna kAryAlaya rA'bhulAla jagazI zAhu gAMdhIstA :: amadAvAda 1996 : : savA rUpiyA : [ zrIjI AvRtti ] suksa : maNilAla pu. mistrI, bI. e. Aditya muke NAla ca rAyakhaDa roDa amadAvAda :1947 . Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana A saMgrahamAM ' chabI ' ane ' harilakSmI ' e banne pustakAmAMnI vArtAne samAveza karyAM che. temAM ' hiralakSmI ' nAmanI vArtAne anuvAda zrI. bhAgIlAla gAMdhIe karele che. A vArtAsaMgraha pahelI AvRtti vakhate zrI. nagInadAsa pArekha saMpAdita zaragraMthAvalimAM trIjA makArUpe i. sa. 1933 mAM prasiddha thayA hatA. te vakhate zrI nagInadAsa AkhA anuvAdane kALajIthI mULa aMgALI sAthe sarakhAvI gayA hatA. A bIjI AvRtti vakhate paNa temaNe Akhe| anuvAda AMkha taLethI kADhaLyA che. A anuvAdanA upedghAta lakhI ApavA badala pahelI AvRtti vakhate zaragraMthAvalinA saMpAdaka tarIke zrI. nagInadAse zrI. pAThakasAhebaneA AbhAra mAnyA hatA. tethI vaiyaktika rIte temanA AbhAra mAnavAnI mane te vakhate taka maLI na hatI. A vakhate te takanA lAbha letAM mane hArdika AnaMda thAya che. anuvAdaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u pa d ghA to zaradabAbu jevA lAMbI vArtAnA siddhahasta lekhaka che tevA ja TUMkI vArtAnA paNa che. zrIyuta mahAdevabhAIe zaradabAbunI traNa vArtAonuM bhASAntara karIne gujarAtI vArtAvAcakavargane temano prathama paricaya karAvyuM. A saMgrahamAM temanI bIjI cha TUMkI vArtA Ave che. "pahelIsamAja' je A pahelAM zaradagraMthAvalinA bIjA pustaka tarIke prasiddha thaI che, te uparathI gAmaDAnA samAja taraphanI zaradabAbunI TIkAdaSTi pUrepUrI spaSTa thAya che. A saMgrahamAM "chabI" ane "mukaddamAnuM phaLa' e sivAyanI cAra vArtAo baMgALanA pallIsamAjanAM ja vArtAcitro che. ApaNe prathama palI samAja sAthe saMbaMdha na dharAvatI vArtA laIe. "chabI" emAM prathama Ave che. A vArtA eka juvAna premIonI vArtA che. kavi bhavabhUtie kahyuM che? kacativagati pAnAMtaraH koDapi detuH keI AMtara hetu padArthone bhegA kare che. prema manuSyane bhegAM karanAra koI AMtara hetu che e kharuM, paNa e AMtara hetu kAma karatA hoya che tyAM paNa e vyaktione ekabIjAne anukula thatAM ghaNI vAra lAge che, ghaNuM yAtanAo sahana karavI paDe che, ane temAMthI ghaNuM karuNa pariNAmo paNa kaI vAra Ave che. - A vArtAmAM evuM karuNa pariNAma AvatuM AvatuM rahI jAya che, paNa vyaktionI yAtanA ochI nathI. vArtAnI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarUAtathI ja kaI paNa kahI zake ke aDhaLaka dravyanI vArasa ane adabhuta rUpasaMpanna mA-zo ane addabhuta rUpasaMpanna te sAthe citrakalAkAvida bA-thina paraNIne sukhI thavAne mATe Izvarane tyAMthI sarajAyAM che. paNa eka nahi jevI vAtamAMthI bane vacce bheda thAya che ane jANe bane samajatAM chatAM, kaMIka bannenI marajI na chatAM, te vadhato jAya che. rasazAstrIoe kAmane vAma kahyo che te aneka dRSTie sAcuM che. bA-thinanA pitAne mA-zenA pitAnuM devuM hatuM, te devuM citro vecIne bharI devAnI bA-thinanI pratijJA hatI. pitAnA premasaMbaMdhamAM Avo leNadeNane sabaMdha bA-thina manamAM rAkhe te vicAra paNa mA-zayene asahya hato. alabata evA premamAM leNadeNano saMbaMdha manamAM bAMdhI rAkhavo e kaMIka anudAratA gaNAya ane mA-zemene e asahya lAge e svAbhAvika che, paNa ghaNIvAra kaI bhUla nimitta nIce vadhAre gaMbhIra rahasyale vahetAM hoya che tevuM A che. vizeSa te e che ke bA-thina tenI citra karavAnI latamAM mA-zeyenA svAbhAvika mugdha vilAsa-vizvama tarapha paNa udAsIna--jANe tenAthI apRSTa-rahe che, ane tene mA-zo yene kharo deza lAge che. ane prema hovA chatAM bheda thavAnuM kharuM rahasya e che ke bA-thina lagnanI khAtara pitAnI kalAne bhoga-pitAnA jIvanakartavyane bhoga ApavA Icchato nathI. jIvananI rahasyadaSTinA AvA bhede, jIvananI zraddhAnA bheda, mAtra tapathI ane bIjAnuM jIvana samajavA jeTalA abhimAnanA sAcA tyArathI ja lupta thaI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake che. prema paralakSI hovA chatAM tenA kAcA svarUpamAM te svAthI ane abhimAnI hoya che. ane dareka premIne parasparanA saMliSTa jIvanamAM dAkhala thatAM pahelAM e svArthavRtti game te prakAre jovI paDe che. vArtAkAranI khUbI e che ke banne vacce matabheda vadhata jato batAvatAM chatAM, dareka kSaNe vAMcanAra samajatA hoya che ke banne vacce adamya sneha che. je citranI latamAM bA-thina mA-zeene bolAvatA nathI, te citramAM ajANapaNe te mA-zaene mUke che. mA-zonuM to jIvana AkhuM bA-thina vinA nIrasa, artha vagaranuM thaI jAya che. mAnye zarada bAbunAM keTalAMka strI-nirmANonI mAphaka bahu prabala svabhAvanI strI che. tenA svabhAvanA AghAta-pratyAghAto ghaNe vegavALA che. te jeTalI premamAM AvezavALI che teTalI ja TheSamAM avicArI bane che. chatAM pote upasthita karelI sthiti ja parAkASTAe pahoMcatAM tene sAce prema UchaLI Ave che, ane khara patnI premathI te svayaM jitAI ne bA-thinane jIte che. kathAkAra kaI jagAe ApaNane spaSTa kaheto nathI. kayAMI sUcavatA paNa nathI, paNa vAMcanAra jANe che ke bannenI vacceno bheda nIkaLI gayA che ane vAMcanAre nirmANanA prArambhamAM dhakeluM je chevaTe paraNIne sukhI thaze. chabI'nI vArtA kevaLa kalpita gaNAya. eTaluM ke temAM vArtAkAre kaI paNa vAstavika vastusthitino citAra ApavAne te nathI lakhI, mAtra mAnavahRdayamAM rahelA bhAvene naisargika vyApAra batAvavA pAtro ane vastusthiti kalpelAM che. "mukaddamAnuM phaLa" Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e arthamAM kevaLa kapita vArtA nathI. zaradabAbu jANe A vArtAmAM kahevA mAge che ke pallIsamAja bhale patita che, paNa temAM kyAMka evuM strIratna raheluM che, jenI addabhuta naisargika mAtRvatsalatA hajI caitanyamaya rahI che. zrIyuta mahAdevabhAIe prasiddha karela traNeya vArtAmAM A mAtRvatsalatA vilasI rahI che. paNa te traNamAM khAsa karIne vacalI vArtA 'rAmanI sumati" mAM AvatI nArAyaNa ahIM vizeSa yAda Ave che. bannemAM nAyikA kaI parAyA chokarA tarapha mAtRtA dharAve che. bannemAM gharanAM badhAM mANase eka chokarA tarapha dveSabhAva rAkhavA chatAM, strInI mAtRtA vijayavaMta nIvaDe che, ane gharanA kaMkAsa tenI pAse parAjita thAya che. vArtAmAMthI kartAnI zraddhA vize kaMI kahevuM e je kevaLa ayathArtha na hoya te kahI zakIe ke zaradabAbune strInI mAtRtA upara niHsIma zraddhA che. bAkInI vArtAo pallIsamAjanI vastusthiti cItare che tema kahI zakAya. vilAsI" nI vArtA upara kahI te dRSTie, ardhakalpita kahI zakAya. pallIsamAjamAM kaI brAhmaNane kare gAruDInI chekarI sAthe paraNe e saMbhavita che ema kathAkAra mAnatA ke manAvavA mAgatA nathI, paNa jo Ama bane te samAja tenI kevI dazA kare tene temAM AbehUba citAra che. AkhI vAta zaradabAbunA lAkSaNika kaTAkSathI kahevAI che, ane samAja upara temAM sattamAM sakhta TIkA che. vArtAmAM karaNa ane hAsya kevA mizrita thaI vahe che te jovA jevuM che. vArtA kahenAra pitAnuM nAma temAM nathI Apate e Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucita che. AkhA eka jaNanuM nAma samAja ja jyAM ema karatA hAya, tyAM ApavAne ze| artha che ? ' ' maheza 'nI vArtAmAM zarakhANunI pallIsamAjamAM joyelI mAnyatA pharI dekhAya che. pallIsamAjamAM temane nAyaka spaSTa kahe che ke, ' A musalamAnAmAM dharma che, paNa hiMduemAM nathI.' ahIM paNa eka musalamAna peAtAnA pyArA baLada 'maheza' ( baLada mATe musalamAne pADeluM kevuM adbhuta nAma ! ) mATe vIraprayatna kare che, ane tenA ja jAgIradAra hiMdu brAhmaNa zeThane nathI paDI e baLadanI ke nathI paDI mANasanI ! te te peAtAnA 'dharama' (!) pALyA kare che ! 'abhAgInuM svarga ' paNa pareAkSa rIte baMgALanA jamInadAravanI hRdayahInatAnAM citAra che. paNa temAM sAthe sAthe garIba-tavaMgaranA bheda, ane aMdhazraddhAnI karuNa kahANI che. chellI 'hiralakSmI ' paNa baMgALanA jamInadAranI IrSyA, kSudratA, juThThAI, kalApriyatA, ghamaMDa, kulAbhimAnanA saceTa dAkhalA che. temAM harilakSmInuM pAtra dhaNA kauzalathI deArAyuM che. tenuM abhimAna jarA paNa kAraNu vinA ghavAya che; te potAno vadhAre buddhizALI ane cakAra paNa garIba majhalI-vahunI IrSyA kare che; kAI kamanasIba kSaNe patine vAta kare che, ane pachI ghaNI vAra pastAya che; majhalo-vahunI durdazA thaI jaze ema khIe che, chatAM majhalI- vahunI pUrepUrI durdazA thayA pahelAM tene sAna AvatI nathI. patine uzkarI zakI, te patine vArI zakatI nathI. majhalIvahu rAMDIne garIba rasAiyaNa tarIke potAnA dharamAM Ave che tyAre ja TheTha tene sAre| svabhAva chevaTe bahAra Ave che. e manuSyasvabhAvanA citAra sAcA teTalA ja upadezaka paNa che. : Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyAra sudhIne vArtAsaMgraha joyA pachI zaradabAbunI mAnyatAo, pallIsamAja viSene temane abhiprAya, strI uparanI temanI zraddhA, manuSyasvabhAvanI nirbaLatAne temane khyAla vagere jaNAI jAya che. chatAM kalAnI daSTie kahevuM joIe ke temanI sarjanazaktinI sImA temAM kyAMya dekhAtI nathI. temanuM dRSTibindu samajAI jAya che, paNa temanAM pAtro navAM navAM ja AvatAM jAya che, mAnavasvabhAvanA navA navA bhAva ja ramamANa thatA jAya che. kayAMya e ne e ja pAtra navA prasaMgoe nAmapherathI ceSTA karatuM hoya ema jaNAtuM nathI. temanAM badhAM pAtro svataMtra rIte vairalIlA kare che. kathAkAra temane utpanna karIne jANe pitAnI meLe ramavA-lIlA karavA chUTAM mUkI de che. prasaMge enI meLe baLe jAya che ane vArtA gUMthAtI jAya che. ane je ke pallA samAja sAme temanI TIkA bahu vedhaka ane tIkhI che, paNa temanuM hRdaya kharI rIte kaI tarakkA deSathI nahi, paNa anyAya ane ayogya du:khenA bhaMga thatA leka taraphanA samabhAvathI ja pravRtta thatuM jaNAya che. koI jagAe vArtAmAM koI aMgata abhiprAya ke maMtavya vArtAnI vairalIlAmAM aMtarAyabhUta thatAM ke ADAM AvatAM nathI. eka kharA vArtAkAranI taTasthatA ane samabhAva temanAmAM che. hiMdane samAja prAMtabheda, bhASAbheda, rUDhibheda chatAM eTale badhe eka che ke A vArtAo ApaNane ApaNI ja lAge. kharekhara A vArtAo sarvathA bhASAntarane yogya che, ane te kAma karIne anuvAdagujarAtI sAhityanI eka sevA bajAvI che. tA. 9-4-33 rAmanArAyaNa vizvanAtha pAThaka Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA * . * . * . * . 1 41 1. chabI * * 2. vilAsI . . 3. mukaddamAnuM phaLa * 4. maheza * * 5. abhAgInuM svarga * 6. harilakSmI . . * . . . . Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SIJka azuddha zuddha 15 pitAnI pitAnI A ja Aja 17 karIe ka karIe Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI - A vAta je samayanI che, te samaye brahmadeza aMgrejonA tAbAmAM gaye na hatuM. te vakhate tene pitAnAM rAjA-rANI, maMtrI-mitra tathA sainya-sAmata hatAM, tyAM sudhI teo pitAnA deza upara pote ja rAjya calAvatA hatA. rAjadhAnI mAMDale hatI, paraMtu rAjavaMzamAMnAM aneka jaNa dezanA judAM judAM zaheramAM jaIne vasavATa karatAM hatAM. | dhAravA mujaba e ja pramANe kaI eka rAjavaMzoe bahu kAla pUrve peguthI pAMceka koza dakSiNa amedina gAmamAM AvIne vAsa karyo hato. che. temane vizALa mahela vizALa bAga, puSkaLa dhanasaMpatti ane meTI jAgIra hatI. e badhAnA mAlikane jyAre paralekanuM teDuM AvyuM, tyAre temaNe mitrane belAvIne kahyuM, "bA-ke ! sy Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI tamArA putra sAthe mArI putrIno vivAha karI javAnI IcchA hatI. paraMtu te avasara Avyo nahi. mA-zaye have ekalI paDI, tenA tarapha jatA raheje." AthI vadhAre kahevAnI temane jarUra lAgI nahi, bA-ke temane bALapaNane mitra hato. eka divasa tene paNa puSkaLa dhanasaMpatti hatI. mAtra phayAnuM maMdira banAvarAvIne, tathA bhikSuone khavarAvIne Aje te bilakula khAlI te zuM paNa devAdAra thaI gayo hato. topaNa e mANasane ja potAnI sarva viSayasaMpatti sAthe ekanI eka kanyAne bedhaDaka soMpI jatAM, A maraNapathArIe paDelAne jarA paNa saMkoca thayo nahi. pitAnA bAlya-baMdhune sArI peThe pichAnI levA jeTale suyoga paNa temane A jIvanamAM maLyo hato. paraMtu A javAbadArI bA-kene lAMbe vakhata upADavI paDI nahi. tene paNa pele pArathI teDuM AvI pahoMcyuM. ane e mahAmAnya samansa mAthe caDAvIne Desa, eka varSa paNa na vItyuM eTalAmAM to ahIMne bhAra ahIM ja paDatuM mUkI, ajANuM dizAe cAlyo gayo. A dharmaprANa daridra mANasa upara gAmanA lekane eTale prema hatuM, jeTalAM zraddhA-bhakti hatAM, teTalA ja prabaLa utsAhathI teoe tene maratsava zarU karI dIdho. bA-kene mRtadeha mAlya-caMdanathI sajijata thaI, palaMga upara sUtelo rahyo, ane nIce ramata-gamata, nRtya-gIta tathA AhAra-vihAranI relamachela rAtadahADe satata UDavA lAgI. eno jANe aMta nahi Ave ema lAgavA mAMDayuM. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : chabI pitRzAkanA A utkaTa AnaMdamAMthI kSaNavAra mATe game tema karIne bhAgI chUTI, bA-thina eka nirjana jhADa nIce besIne raDato hato. ekadama camakIne pAchA pharIne joyuM, te mA-zeye tenI pAchaLa AvIne UbhI che. teNe oDhaNunA cheDA vaDe bolyAcAlyA vinA tenI AMkho lUchI nAkhI. temaja pAse besI tene DAbe hAtha pitAnA hAthamAM kheMcI laI dhImethI kahyuM - bApu marI gayA che, paraMtu tamArI mA-zaye hajIye jIvatI che." Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bA-thina citrakAra hato. tenI chellI chabI teNe eka sodAgara mAraphate rAjAnA darabAramAM mokalAvI hatI. rAjAe chabIne svIkAra karyo hato, temaja khuza thaIne pitAnA hAthe uparanI moMghAmUlI vIMTI inAma tarIke ApI hatI. AnaMdathI mA-zeyenI AMkhe AMsu AvyAM. te tenI pAse UbhI rahIne mRdukaMThe bolI, "bA-thina, jagatamAM tame sauthI meTA citrakAra thaze." bA-thina hasIne be, "bApunuM devuM cUkate karI zakIza ema lAge che." vArasAhakathI mA-zeye ja atyAre tenI ekanI eka leNadAra hatI. tethI A vAtathI te badhA karatAM vadhAre lajA pAmatI. te bolI, "tame je vAraMvAra mane A pramANe TANe mAraze, te have huM tamArI pAse AvIza ja nahi." bA-cina cUpa rahyo. paraMtu devAne kAraNe potAnI mukti thaze nahi, e mahA duHkhadAyaka vAta yAda AvatAM tenuM samasta aMtara jANe kaMpI UThayuM. bA-cinane parizrama AjakAla atyaMta vadhI gayo che. jAtaka-kathAmAMthI te eka navI chabI taiyAra karate Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ besavAne eka paNa AvI tenI hatI. cAkara, badhuM te hato. Aja Akhe divasa teNe mAthuM UMcuM karIne joyuM sudhdhAM nahatuM. mA-ze jema roja AvatI hatI, tema Aje paNa AvI hatI. bA-thinane sUvAne eraDa, besavAne eraDe, chabI cItaravAne oraDe, badhuM te pitAne hAthe sajAvI-goThavI jatI hatI. cAkara-dAsIne mAthe e kAmane bhAra nAkhavAnI tenI keme karI hiMmata ja cAlatI nahi. sAme eka darpaNa hatuM temAM bA-thinanuM pratibiMba paDyuM hatuM. mA-zoye ghaNIvAra sudhI ekITaze joI rahyA bAda acAnaka eka niHzvAsa nAkhI belI, "bA-thina, tame je mArI peThe strI hota, to Aja sudhImAM dezanI rANI thaI gayA hata." bA-thina UMcuM joI hasate mee belyo, "kema vAra ?" "rAjA tamane paraNI siMhAsana para besAData. tene ghaNI rANIo che, paraMtu A raMga, AvA keza, AvuM mukha temAMnI koIneya che kharuM?" ATaluM bolI teNe kAmamAM citta paregyuM; paraMtu bA-cinane yAda AvyuM ke, mAMDalemAM te jyAre chabI cItaravAnuM sIkhato hato, tyAre paNa AvI vAta kaI kaI vAra tene kAne athaDAtI. te hasIne bolyo, "paraMtu rUpa erI levAnuM che, te Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI tA: mane lAge che ke tuM mane dheAkhe| daIne Aja kyAranI ya rAjAnI seDamAM jaIne beThI hAta." "6 mA-zAyee A AreApane kaze! javAba ApyA nahi. kevaLa manamAM te manamAM khelI, tame strInA jevA ja du`La, strInA jevA ja kAmaLa, ane strInA jevA ja suMdara che. tamArA rUpane kaMI pAra nathI. e rUpa AgaLa te peAtAne ghaNI nIcI mAnatI hatI. ?? Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasaMtanI zarUAtamAM A imedina gAmamAM dara varSe bhAre dhAmadhUmapUrvaka ghoDa-doDa thatI. Aja e ja kAraNe gAmabahArane medAnamAM lekene mATe samudAya ekaThA thayA hatA. mA-zoye dhIre dhIre bA-thinanI pAchaLa AvIne UbhI rahI. te ekAgratAthI chabI cItarato hato, tethI tene pagarava sAMbhaLI zakI nahi. mA-ze belI, "huM AvI chuM, pAchaLa pharIne juo." bA-cine cakita thaI pAchA pharIne joyuM, tathA navAI pAmI pUchayuM. "kema kaMI Aje ATalo badho zaNagAra saje che ?" "vAha, Aje ApaNe gheDa-deDa che ene tamane khyAla ja nathI ke zuM? Aje je jItaze te mane ja mALA paherAvaze!" are mane to khabara ja nathI," ema belI bAcina tenI pIMchI pharI upADavA jato hato. mA-zoye tene gaLe vIMTaLAIne belI, "nA sAMbhaLyuM hoya to kAMI nahi paNa tame uThe;-haju keTaluM moDuM karavuM che?" e baMne jaNa lagabhaga sarakhI umaranAM hatAM-kadAca - bA-thina becAra mahine moTe haze, paraMtu nAnapaNathI A Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI. rIte ja teoe ogaNIsa varSa gALyAM che ! ramyAM che, jhaghavyAM che, laDyAM che, ane premagAMTha bAMdhI che. sAmenA vizALa arIsAmAM be mukha teTalI vAramAM be khIlelAM gulAbanI peThe khIlI UThayAM hatAM, bA-thina te batAvIne bolyo, "A je-" mA-zeye DIvAra cUpakIthI e be mukhAkRtio sAme atRpta nayane joI rahI. akasmAta A ja pahelI ja vAra tene lAgyuM ke, pote paNa ghaNuM suMdara che. AvezathI tenI baMne AMkha mIMcAI gaI. kAnanI aMdara bolI, "huM jANe caMdranuM kalaka." bA-thina vaLI vadhAre najIka tenuM mukha kheMcI lAvIne belyo, "nA, tuM caMdranuM kalaMka nathI,-tuM keInuM ya kalaMka nathI -tuM caMdranI kaumudI che. ekavAra barAbara dhArIne je." paraMtu AMkha ughADavAnI mAnye nI hiMmata cAlI nahi. te pahelAMnI peThe ja be AMkha mIMcI rahI. kadAca ema ne ema ja puSkaLa vakhata cAlyo jAta paraMtu strI-puruSonuM eka moTuM ToLuM nAcatuM ane gAtuM sAmene raste thaIne utsavamAM bhAga levA jatuM hatuM. mA-zoye adhIrI banI, jaI UbhI thaIne bolI, "cAle, vakhata thaye." paNa mArAthI bilakula avAya tema ja nathI, mA-ze." kema?" Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI r A chabI pAMca divasamAM pUrI karIne ApavAnuM meM vacana ApyuM che. 6( HH ane na karI Ape te ? " " te mAMDale cAlye! jAya, eTale pachI alabatta chakhI paNa na le, paisA paNa na Ape. "" ,, paisAnA ullekhathI mA-zAye duHkhI thatI, lajjA pAmatI, ciDAI ne kheAlI, " paNa tethI kaMI tamane Ama jIva upara AvIne mahenata karavA nahUi dauM. "" mA-thine e vAtane kazo uttara ApyA nahi. pitRRNa yAda AvatAM tenA mukha upara je myAna chAyA chavAI gaI, te bIjA eka jaNanI najara bahAra rahI nahi. te khAlI, " mane Apajo, huM bamaNI kiMmata ApIza." bA-thinane e vAtamAM saMdeha na hatA. hasIne pUchyuM, paNa tuM tenuM zuM karIza ? ' mA-zeAye gaLAmAMneA kImatI hAra dekhADIne kheAlI, " AmAM jeTalAM meAtI che, jeTalI cUtI che, e badhAM vaDe e chI maDhAvIza. tyAra pachI sUvAnA oraDAmAM mArI AMkhe sAme laTakAvI rAkhIza. '' "" tyAra pachI ? " "( tyAra pachI je rAtre khuba mATe caMdra UgyuM| . haze, tathA 11 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI khullI bArImAM thaIne tenI cAMdanIne prakAza tamArA UMdhatA mukha upara khelatA haze---" r kr vAkaya pUruM na thaI zakayuM. nIce mA-zAyenA ratha rAha jotA hatA, tenA sArathie UMce sAde pADelI khUma saMbhaLAI. khA--thina adhIrA thaI jaI khelyA, " tyAra pachInI vAta pachI sAMbhaLIza. atyAre nahi. tAre javAnA vakhata thaI gayA che, jaladI jA. '' 12 tyAra pachI ? " tyAra pachI tamArI UMdha uDADIne-' paraMtu vakhata thaI gayAnAM kAI cihna mAzAyenA AcaraNamAM dekhAyAM nahi. kAraNa, te vaLI vadhAre nirAMte besIne khAlI, mArI tabiyata kharAbara nathI lAgatI, mAre nathI javuM. " << " nathI javuM ? javAnI hA pADI che, khadhAM UMcI Deke tArI rAha jue che, te khabara che ? " mA-zeAye jorathI mAryu halAvI elI, " bhale rAha jue. vacanabhaMga thAya enI mane eTalI badhI zarama nathI,mAre nathI javuM." chi:~: "tyAre tame pazu cAle. zakya hota te jarUra Avata paNa tethI karIne mAre (C "6 "" Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI lIdhe tane huM vacanane bhaMga karavA nahi dauM, have moDuM na. kara, jA." tene gaMbhIra mukha ane zAMta, daDha avAja sAMbhaLI mAzeye UThI UbhI thaI. rIsathI mukha plAna karI belI, "tame potAnI sagavaDa khAtara mane dUra kADhavA mAgo cho. huM dUra thAuM chuM, paNa have kadI tamArI pAse nahi AvuM." eka kSaNamAM bA-thinanI kartavya-parAyaNatA snehanA jaLamAM pIgaLI gaI. te tene pAse kheMcI laI hasatA hasatA bolyo, "AvaDI moTI pratijJA na karI besatI, mA-zeke,huM jANuM chuM, ene aMta zo Avaze te. paNa have tuM moDuM kare e nahi cAle." mA-zayee tevA ja khinna mukhe javAba Ape, "huM nahi AvuM te khAvApaheravAthI mAMDIne badhI ja bAbatamAM tamArI je dazA thaze, te mArAthI sahevAvAnI nathI, e tame jANe che, eTale tame mane hAMkI kADhavAnI hiMmata kare che." eTaluM belI te javAbanI rAha joyA vinA utAvaLe pagale oraDAmAMthI bahAra cAlI gaI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - lagabhaga pAchale pahere mA-zeyene cAMdIthI maDhele mayUrapaMkhI" ratha jyAre medAnamAM AvI pahoMcyA, tyAre ekaThA thayelA lokoe pracaMDa kalaravathI kolAhala karI mUkyo. te yuvatI che, te suMdarI che, avivAhitA che, temaja vipula dhanasaMpattinI mAlika che. manuSyanA yauvana-rAjyamAM tenuM sthAna ati ucca che. tethI A jagAe paNa ati AdaranuM sthAna tene mATe ja nakkI thayeluM hatuM. te Aje puSpamALAo vahecavAnI che. tyAra pachI je bhAgyavAna A ramaNane sauthI pahelAM vijayamALa paherAvaze, tenuM bhAgye ja Aje jANe jagatane IrSyA karavAnI ekamAtra vastu banI raheze. sajelA ghaDAonI pITha upara lAla pizAka paherIne beThelA savAro utsAha ane caMcaLatAne Avega mahAkaSTa kAbUmAM rAkhI rahyA hatA. temane jotAM ema lAge ke, Aje saMsAramAM temane asAdhya evuM kazuM nathI. dhIme dhIme vakhata najIka AvI pahoMcyo, tathA je leke bhAgyanI parIkSA karavA Aje taiyAra thayA hatA, teo eka hAramAM AvI UbhA rahyA, ane eka kSaNa pachI ja ghaMTane Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAja thatAMnI sAthe mUA-jIvyAnuM bhAna bhUlI jaIne, temaNe pitAnA ghaDA deDAvI mUkyA. e te vIratva! yuddhane ja aMza. mA-zene badhA ja vaDavAo laDavaiyA hatA. yuddhane unmatta vega, nArI hovA chatAM, tenI nasomAM vahI rahyo hato. je vijayI nIvaDe tenuM hArdika abhinaMdana karyA vinA tenAthI rahevAya ema ja nahotuM. ' ' tethI jyAre paragAmanA eka aparicita yuvake lAla lAla zarIre, kaMpita mukhe, parasevAthI rebajheba thayelA hAthe tenA mAthA upara vijayamALa paherAvI dIdhI, tyAre mAyenA AveganI atizayatA ghaNuM ya meTA gharanI strIonI AMkhane paNa kaDavI lAgI. pAchA pharatAM teNe te yuvakane pitAne paDakhe potAnA rathamAM besADyo, tathA sajalakoThe tene kahyuM, "tamArI mane bahu phikara thatI hatI. eka vAra manamAM ema paNa thaI AvyuM ke, ATalI badhI UMcI dIvAla che, kyAMka Thokara lAgI gaI che !" yuvake vinayathI pitAnuM mAthuM nIcuM namAvyuM; paratu e asAdhAraNa sAhasI baliSTha vIranI sAthe mA-zayethI manamAM ne manamAM tenA pelA durbaLa, kamaLa tathA sarva bAbatamAM akuzaLa citrakAranI tulanA karyA vinA rahevAyuM nahi. e yuvakanuM nAma pi-cina hatuM. vAtamAM ne vAtamAM paricaya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI thatAM mAlama paDayuM ke, te ucca kuLane hato, paisAvALo hato, tema ja temane ja dUrane so hatA. mA-zeyee Aje ghaNAM mANasone pitAnA mahelamAM rAtrI-bhejana mATe nimaMtraNa ApyuM hatuM. teo temaja bIjA paNuM ghaNuM leke ToLe vaLI gADInI sAthe AvatA hatA. AnaMdanA AvegathI, temanA tAMDava-nRtyathI UDelI dhULanA vAdaLathI, temaja saMgItanA asahya ninAdathI saMdhyAnuM AkAza AkhuM bharAI gayuM hatuM. e bhISaNa janasamudAya jyAre tenA gharanI sAme thaI AgaLa cAlyo gayo, tyAre kSaNavAra mATe bA-thina tenuM kAma paDatuM mUkI bArIe AvI cUpakIthI joI rahyo. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIje divase rAtri-bhajana saMbaMdhI vAta karatAM mA-zeyee bA-thinane kahyuM, "kAle rAtre khUba AnaMda AvyuM. keTalAya mahemAne kRpA karIne AvyA hatA. phakta tamane vakhata nahote, eTale nahotA bolAvyA." pelI chabI pUrI karavA te prANAMta parizrama karI rahyo hate. UMcuM joyA vinA ja belyo, "bahu sAruM karyuM." eTaluM bolI te kAma karavA lAgyo. - vismayathI mA-zeye jaDa banI besI rahI. vAtonA bhArathI tenuM peTa phATI jatuM hatuM. kAle bA-thinathI kAmanA dabANane lIdhe utsavamAM hAjara rahevAyuM nahotuM, eTale Aje lAMbA vakhata sudhI puSkaLa vAto karaze, ema mAnI te AvI hatI. paraMtu ahIM to badhuM ja UMdhuMcatuM thaI gayuM. ekalAM ekalAM to lavAre thaI zake, paNa vAtacIta na thAya. eTale te mAtra stabdha banI besI rahI, sAmA pakSanI prabaLa udAsInatA tathA gaMbhIra nIravAnuM baMdha bAraNuM ThelIne aMdara praveza karavAnI Aja keme karI tenI hiMmata cAlI nahi. dararoja je badhAM nAnAMmoTAM kAme te karI jatI hatI, te paNa Aje paDI rahyAM -keme karyuM hAtha halAvavAnuM tene Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI mana ja thayuM nahi. Ama ne Ama ghaNe samaya vahI gayo,- ekavAra paNa bA-thine UMcuM joyuM nahi. ekavAra paNa eka prazna sarakho pUcho nahi. kAlanA evaDA moTA banAva viSe paNa jema tene leza mAtra kautuhala na hatuM, tema kAmamAMthI UMcuM joI zvAsa levAne paNa tene vakhata na hatA. bahu vAra sudhI bolAcAlyA vinA saMkoca ane zaramamAM besI rahIne aMte te UThIne UbhI thaI, mRdu kaMThe bolI, "ThIka tyAre, jAuM chuM." bA-thina chabI upara ja AMkha rAkhI bolyo, "bhale." jatI vakhate mA-cenA manamAM thayuM ke jANe te e mANasanA aMtaranI vAta pAmI gaI che. pUchI khAtarI karavAnI tene eka vAra IcchA thaI paraMtu mukha khelI zakI nahi, bAlyA cAlyA vinA bahAra nIkaLI gaI. gharamAM paga mUkatAM ja joyuM te pi-thina beThela hato. gaI rAtanA AnaMda-utsava mATe te dhanyavAda devA Avyo hatA. atithine mA-zeyee jatanapUrvaka besADavo. pelAe prathama mA-zenA ezvaryanI vAta upADI, pachI tenA vaMzanI vAta, tenA pitAnI khyAtinI vAta, rAjadarabAramAM temanA sanmAnanI vAta, e pramANe keTaluM ya te acakyA vinA bakI javA lAgyo. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI A badhAMmAMthI keTaluMka teNe sAMbhaLyuM, keTaluMka tenA bedhyAna kAne pahoMcyuM paNa nahi. paraMtu pele mAtra baliSTha ane atisAhasI ghoDesvAra ja nahoto. te atyanta dhUrta paNa hatA. mA-zonuM audAsInya tenI najarabahAra rahyuM nahi. teNe mAMDalanA rAjaparivAranI vAta upADI ne aMte jyAre sandaryanI AlocanA zarU karI tathA kRtrima saraLatAthI mA-zene uddezIne ke ADakatarI rIte vAraMvAra tenA rUpa ane vaivananuM te sUcana karavA lAgyo tyAre te manamAM ne manamAM atizaya zaramAvA lAgI e kharuM, paraMtu eka prakAranA halakA AnaMda ane gauravane anubhava paNa karyA vinA tenAthI rahevAyuM nahi. vAtacIta pUrI thatAM pi-thine vidAya lIdhI tyAre e divasanI rAte paNa bhojananuM nimaMtraNa te leto gayo. parantu te gayA pachI tenI vAto manamAM ne manamAM ghUMTatAM mA-zoyenuM AkhuM mana halakAI temaja glAninI lAgaNIthI bharAI UThayuM, temaja nimaMtraNa ApI besavA mATe tene potAnA upara behada cIDa ane kaMTALo Avyo. teNe utAvaLe utAvaLe bIjAM paNa keTalAMka sagAMvahAlAMne nimaMtraNa ApI, cAkara mAraphate ciThThI mokalAvI dIdhI. atithio yathAsamaye hAjara thayA, temaja Aja paNa puSkaLa hAsya-vinoda, puSkaLa vAtacIta, puSkaLa mRtyagItanI sAthe khAvApIvAnuM pUruM thayuM, tyAre rAta bahu bAkI rahI nahatI. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI thAkIne lothapotha banI te sUvA gaI, paraMtu AMkhamAM UMgha AvI nahi. paNa navAInI vAta e che ke jenA vaDe tene ATale samaya A rIte pasAra thaI gaye, tenI eka paNa vAta tene yAda AvI nahi; te badhI jANe keTalAya yuganI purANa, arthahIna vAte--tadana zuSka ane virasa. tene vArevAre bIje ja eka mANasa yAda AvavA lAgyo, je tenA ja bAgane cheDe eka nirjana oraDAnI aMdara atyAre nirvidane beThe che, -AjanI ATalI moTI dhamAlane eka aMza paNa kadAca tene kAne pahoMcyo nahi hoya. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAMbA vakhatanI Teva prabhAta thatAM ja mA-gAyene kheMcavA lAgI. phI te jaIne khA-cinanA eraDAmAM AvIne kheDI. rAjanI mAphka Aja paNa te mAtra eka 'Ave!' melIne ja tene svAbhAvika satkAra pUrA karI, kAmamAM parAvAI gayA. paraMtu pAse besavA chatAM khIjA eka jaNane lAgavA mAMDayuM ke, kAmamAM mazagUla thayelA A mUMgA mANasa jANe gupacupa bahu dUra sarI gayA che. ghaNIvAra sudhI mA-zAyene tyAra bAda saMkAca dUra karI teNe pUchyuM, AI che? " ** kAMI khelavAnuM sUjhathuM nahi. (6 tamAre hajI keTaluM ,, ghaNuM ya. << tyAre A e divasa zuM karyuM ? ,, bA-thina tene javAba na ApatAM cisTanI DakhI tenA tarapha khaseDI kheANyeA, A dArUnI gaMdha mArAthI nathI HH sahana thatI. '' mA-zAce A kaTAkSa samajI gaI. krodhathI saLagI UThIne hAtha vaDe tene jorathI pAchI ThelI mUkIne kheAlI, "huM savAranA paheAramAM ciruTa pItI nathI,~~~ciTa vaDe gaMdha DhAMkavI paDe evuM kAma paNa meM karyuM nathI,--huM halakI varNanI chokarI nathI.", Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI. bA-thina UMcuM joI zAMta kaThe belyo, "kadAca tArAM sADI-kabajA upara kaMI karatAM lAgyo haze, dArUnI gaMdhanI vAta huM banAvaTI kahetA nathI." mA-zoye vIjaLIvege UThI UbhI thaI belI, "tame jevA nIca tevA ja IrSALu che, tethI mAruM vinA kAraNa apamAna kare che ! ThIka, bhale, mArAM sADIkabaje tamArA gharamAMthI huM hamezane mATe laI jAuM chuM." eTaluM bolIne javAbanI rAha joyA vinA ja jhaDapathI oraDo choDI cAlI jatI hatI teTalAmAM bA-cina tene pAchI bolAvI pahelAMnI mAphaka ja khAmozIthI be, "mane nIca ke IrSALu keIe kadApi kahyuM nathI. tuM acAnaka boTe raste javA beTho eTale ja tane meM cetavI." mA-zeye pAchI pharI UbhI rahIne bolI, "kheTe raste zI rIte gaI?" mArA manane ema lAge che." "bahu sAruM. tamAruM mana tamArI pAse rAkhI mUkaje. paNa jenA pitA AzIrvAda mUkIne gayA che, potAnA saMtAna mATe abhizApa rAkhIne gayA nathI, tenI sAthe tamArA manane meLa nahi khAya." eTaluM bolIne te cAlI gaI. paraMtu bA-thina sthira thaI besI rahyo. game te kAraNe kaI paNa bIjAne Ama marmAghAta karI zake, ATale badhe prema eka divasamAM ja Ama AvuM kAtila viSa banI jAya, evuM te kapI paNa na zakyo. 22 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI mA-zAe ghera AvatAM veMta ja joyuM te pi-cina beThele hate. te vinayapUrvaka UThI Ubhe thaI atyaMta madhuratAthI hasya. hAsya joI ne mA-zenI baMne bramara jANe ajANatAM saMkucita thaI gaI! te bolI, "Apane zuM kaMI khAsa kAma che ?" "nA, kAma te evuM- "te mane hamaNAM kurasada nathI," bolI pAsenA dAdare thaI ne te upara cAlI gaI. gaI rAtanI vAta yAda karIne pele bilakula dimUDha thaI gayA. paraMtu nokara sAme AvatAM ja lakhuM hasI tenA hAthamAM eka rUpiye sarakAvI daI, te sisoTI vagADatA vagADate bahAra cAlyo gayo. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bacapaNathI mAMDIne je be jaNane kadI ya eka kSaNa mATe paNa viccheda thayo nahata, te be, bhAgyanI viDaMbanAne lIdhe eka mAsa karatAM vadhu samaya cAlyA javA chatAM, ekabIjAne eka vAra paNa maLyAM nathI. mA-zeye pitAnI jAtane e rIte samajAvavAno prayatna karatI ke je mohajALe tene ATalA lAMbA samaya sudhI kaThina baMdhanamAM jakaDI rAkhI hatI, te tUTI gaI e eka rIte ThIka ja thayuM. have tenI sAthe leza paNa saMbaMdha rahyA nathI. A dhanikaputrInI juvAna uddAma prakRti, pitA jIvate hato tyAre paNa ghaNI vakhata evAM aneka kAryo karavA taiyAra thatI hatI, ke je gaMbhIra ane saMyatacitta bA-thinanA gussAnA DarathI ja te karI zakatI nahi. paraMtu Aje te svAdhIna che, pitAnI jAtanI pote mukhatyAra che, kyAM ya koInI AgaLa have jarA paNa javAba ApavAne tene rahyA nathI. A eka ja vAta upara teNe manamAM ne manamAM puSkaLa vicAre, puSkaLa bhAMjagaDa karI che, parantu, eka divasa paNa teNe kadI pitAnI UMDI aMtaraguhAnAM dvAra kholIne najara karI joyuM nathI ke tyAM zuM che? joyuM hota te tene mAlUma paData ke ATalA divasa te ra4 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI mAtra pote peAtAne ja hagatI AvI che. te gusa UMDA sthaLamAM AThe paheAra te baMne jaNAM sAmasAmAM esI rahe che, premAlApe karatAM nathI, jhaDeAya karatAM nathI;--kevaLa cUpakIthI baMnenI AMkhamAMthI AMsu vaLyAM jAya che. potAnA jIvananuM A atyaMta karuNa citra tenAM manazcakSune ageAcara hatuM, tethI ja A daramyAna tenA dharamAM aneka utsavarAtrIenA niSphaLa abhinaya thaI gayA,----parAjayanI lajjAe tene dhULabhegI karI nAkhI nathI. paraMtu Aja divasa e ja naheAtA. zAthI, e ja vAta prathama rIte pasAra thavA mAgatA kahIzuM. janmatithi nimitte dara varSe tenA gharamAM eka prakAranA AnaMdautsava tathA bhAjana vagere thatAM. Aja enI ja taiyArI kaMIka vizeSa ADaMbara sAthe thatI hatI. gharanAM dAsadAsIethI mAMDIne pADezIe sudhdhAM AvIne made lAgyAM hatAM. kevaLa tenuM peAtAnuM ja jANe kazAmAM citta coMTatuM nahatuM. savArathI mAMDIne Aja tenA manamAM thayAM karatuM hatuM ke, badhuM ja vRthA che. badhuM ja nakAmuM vaitaruM che. kANu jANe zAthI paNa Aja sudhI tene ema lAgatuM hatuM ke, e mANasa paNa duniyAnA bIjA badhA jevA ja che, te paNa manuSya che--te paNa IrSyAthI para nathI. tenA dharanA sarva AnaMda-utsavanI mabalaka temaja navI navI taiyArIonI vAta zuM tenI baMdha bArI bhedIne pelA ekAMta eraDAnI aMdara pesatI nahi haiAya ? tenA kAmakAjamAM vighna nAkhatI nahi hAya ? 5 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI kadAca te tenI pIMchI mUkI daIne koIvAra sthira thaIne besI rahetA haze, keIvAra asthira jhaDapI pagalAMe oraDAnI aMdara AMTA mAryA karate haze, keIvAra vaLI nidrAvihIna tata zayA upara paDIne AkhI rAta baLyA karatA haze, keIvAra kadAca-paraMtu javA do e badhuM. A kalpanA vaDe ATalA divasa mA-zeye eka prakArano tIrNa AnaMda anubhavatI hatI. paraMtu Aja acAnaka tene lAgavA mAMDyuM, "kAMI ja nahi. tenA kAI kAmamAM kyAMyathI kazuM ja vina paDatuM nathI. saghaLuM mithyA che, saghaLo bhrama che. te pakaDavA paNa mAgatA nathI-pakaDAvA paNa mAgato nathI. ene evo durbaLa deha akasmAta keNa jANe kema karIne ekadama pahADa jevo kaThaNa ane acala thaI gayo che,-game tyane game tevo jhaMjhAvAta paNa have tene jarA ya vicalita karI zakatuM nathI." paNa teye janmatithinA utsavanI virATa taiyArI Abara sAthe cAlatI hatI. pa-thina Aja badhe ja, badhAM kAmomAM lAge che. eTaluM ja nahi paNa paricita lokonI aMdara eka prakAranI gusapusa paNa cAlatI hatI ke, eka divasa A mANasa ja A gharano mAlika banavAno che-temaja e divasa bahu dUra hoya ema paNa lAgatuM nathI. gAmanAM strIpuruSothI ghara bharAI gayuM ne-cAre bAju AnaMda-kalarava thaI rahyo che. phakta jene mATe A badhuM thaI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI rahyuM che te mANasa ja udAsIna che-tenuM mukha glAninI chAyAthI chavAI gayeluM che. paraMtu e chAyA bahAranA keInI najare ghaNuMkharuM paDI nahi -mAtra gharanAM ekAdabe jUnA vakhatanAM dAsadAsIonI najare paDI. tathA je najarabahAra hovA chatAM badhuM jue che tenI najare kadAca paDI haze. mAtra te ja joI zakyA ke, A chokarIne mana Aje badhuM ja kevaLa viDaMbanA mAtra che. A janmatithine divase dara varSe je mANasa badhAMnI pahelAM gupta rIte tenA gaLAmAM AzIrvAdanI mALA paherAvI jate, te mANasa Aje nathI, te mALA ya nathI. te AzIvaMdanI Aja bhAre khaTa lAge che. mA-zenA pitAnA vakhatanA eka vRddha AvIne kahyuM, "nAnI-mA, te kema kaMI dekhAto nathI?" Dose thoDA vakhata pahelAM nekarImAMthI chUTo thaI cAlyo gayo hato. tenuM ghara paNa bIje gAma hatuM,--A UMcAM mana thayAnI vAta te jANatA nahatA. Aje ja AvyA tyAre cAkara pAse e vAta teNe sAMbhaLI. mA-zaye uddhatabhAve bolI, "maLavAnI jarUra hoya to tene ghera jAo -mAre ahIM zuM che ? " ThIka, jAu chuM," belI vRddha cAlyo gaye. manamAM manamAM belate gaye, "kevaLa tene ekalAne maLavAthI zo lAbha ? mAre te tamane baMnene bhegAM jovAM che. nahi te ATale raste cAlIne AvyA te nakAmo ja." paraMtu DosAnA mananI vAta A yuvatIthI chAnI rahI nahi. tyArathI mAMDIne eka rIte sacakti avasthAmAM ja saghaLAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI kAryomAM tene samaya vyatIta thavA lAge. acAnaka eka dhImA kaMThanA askaTa avAjathI najara karI teNe joyuM to, bA-thina. tenA AkhA zarIramAM vIjaLI pharI vaLI. paraMtu AMkhanA palakArAmAM pitAne saMbhALI laI te mukha pheravI bIjI bAju cAlI gaI. - thoDIvAra pachI Deso AvIne be, "nAnI-mAM, game tema hoya paNa teya tamArA atithi ! jarA bolavuM na joIe ke ?" paraMtu tamane meM bolAvI lAvavAnuM kayAre kahyuM hatuM?" e ja mAro aparAdha thayo che," bolIne te cAlyo jate hate. mA-zeyee tene bolAvI kahyuM; "bhale, mArA vinA bIjA mANasa kyAM nathI, teo temanI sAthe vAta karaze !" belyo, " teo kare e kharuM, paNa have kaMI jarUra nathI, te te cAlyo gayo." mA-zoye kSaNavAra stabdha banI rahI. tyArabAda belI, "mAruM nasIba, nahi to tame te temane jamIne javAnuM kahI zakta." nA, huM eTale bezarama nathI, " belI, Deso gusse karI cAlyA gaye. - 28 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A apamAnathI bA-thinanI AMkhe pANI bharAI AvyAM. paraMtu teNe koIne ya deSa dIdho nahi. kevaLa pitAne vAraMvAra dhikkAra daI bolyA, "e ThIka ja thayuM che. mArA jevA nirlajane e ja ghaTatuM hatuM." paraMtu eTalAthI ja--e eka rAtamAM ja te patI nahetuM gayuM; enA karatAM puSkaLa anekagaNuM apamAna tenA nasIbamAM lakhAyuM hatuM enI tene be divasa pachI khabara paDI. ane khabara paNa evI paDI gaI ke, e zarama jIvanabhara kyAM DhAMkI rAkhavI e paNa tene sUjhayuM nahi. - je chabInI vAtathI A vAta zarU thaI che te jAtaka- kathAnI pelI gopAdevInuM citra ATale divase pUruM thayuM. eka mAsa karatAM vadhu samayanA satata parizramanuM phaLa Aje pAkyuM. savArane badho vakhata te A AnaMdamAM ja magna thaI rahyo hate. chabI rAjadarabAramAM javAnI hatI. je gRhastha paisA ApI laI javAnA hatA, te khabara maLatAM AvI pahoMcyA. paraMtu chabInuM DhAMkaNa dUra karatAM te camakI UThaDyA. citranI bAbatamAM te anADI na hatA. bahu vAra sudhI ekkInajare jaI rahI aMte kSubdha svare bolyA, "A chabI mArAthI rAjAne nahi apAya." Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI khA-thina bhayathI, vismayathI digmUDha thaI melyA, " kema ?" " tenuM kAraNa e ke, A mAM huM eLakhuM chuM. mANasane caherA laI ne devatAnuM citra derIe, te devatAnuM apamAna thAya. A vAta pakaDAi jAya teA rAjA mAruM memAM na jue.' eTaluM bolI te citrakAranI phATelI vyAkula daSTi sAme kSaNavAra joI rahI meAM malakAvI melyA, jarA dhyAna daI te joze! te jaNAze ke A kANu che. cAle. "" A chakSmI nahi << dhUmasanA bA-thinanI AMkho uparathI dhIredhIre eka paDado haTatA jatA hatA. pelA gRhastha cAlyA gayA chatAM te ema ne ema AMkha sthira karI Ubho rahyo. tenI AMkhamAMthI AMsu TapakavA lAgyAM tathA tene pUrepUruM samajAI gayuM ke ATalA divasa Avate|Da mahenata karIne teNe aMtaranA UMDANamAMthI je sAMdarya, je mAdhu` bahAra kADhI ApyuM hatuM, jeNe tene devatAnA rUpe aharniza chetaryAM karyAM hatA, te jAtakakathAnI geApA na hatI, te tenI mAzAye hatI. "C AMkha lUchI manamAM te manamAM te elye, N bhagavAna ! mArI A rIte mazkarI karI,--tAruM meM zuM bagADayuM hatuM ? ' Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pi-thina hiMmata AvatAM be, "tamArI te deve paNa kAmanA kare, mA-ze, huM te mANasa chuM." mA- e anyamanaskanI peThe javAba dIdhe, "paNa je nathI karate, te te tyAre devathI paNa moTo ho joIe." paraMtu A prasaMgane teNe AgaLa vadhavA dIdhuM nahi, te belI, "meM sAMbhaLyuM che ke, darabAramAM ApanI puSkaLa lAgavaga che.-mAruM eka kAma na karAvI Ape ? khUba jaladI ?" pi-thine utsuka thaIne pUchayuM, "zuM?" "eka jaNa pAse mArA ghaNuM paisA leNuM che. paNa te vasUla thatA nathI. kAMI lakhANa che nahi. Apa kaze upAya karI zakaze ?" " karI zakIza. paNa e khAtAne amaladAra koNa che e tame zuM nathI jANatAM ?" eTaluM belI te mANasa hasyo. e hAsyanI aMdara spaSTa uttara hatA. mA-zo adhIrI banI tene Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI hAtha dabAvIne kheAlI, "tyAre have kaMI kareA. Aje ja. huM eka divasa paNa vadhu vilaMba karavA mAgatI nathI. peA-thina DAkuM halAvI khelyuMA, " bahu sAru. ema karIzuM. "" A devuM haMmezAM evuM tuccha, asaMbhavita ane hasavA jevuM gaNAtuM AvyuM hatuM ke, e saMbaMdhe kAi e kadI vicAra sudhdhAM karyo nahAtA. paraMtu amaladAranA zabdothI RgelI AzAnI uttejanAthI mA-zAthene samasta deha kSaNabhara uttejita thaI UDyo; te AMkhA camakAvIne samasta itihAsa vistArapUrNAMka kahevA lAgI. "" "huM kazuM ja jatuM karavAnI nathI, eka kADI sudhdhAM nahi. jaLA jema lADI cUsI le che, barAbara te ja pramANe; Aje ja, atyAre ja nahi ane ?' * A bAbatamAM A mANasane vadhAre kahevAnI jarUra na hatI. ATalI badhI teNe AzA naheAtI rAkhI. te aMdarane AnaMda ane Avega jematema DhAMkIne melyeA, rAjAnA kAyadA pramANeya ochAmAM ochA sAta divasa te tene maLe. tyAM sudhI te game tema karIne dhIraja rAkhavI ja paDaze. tyAra bAda je rIte khuzI hAya te rIte jeTaluM lehI cUsavuM hoya teTaluM cUso, huM Dakhala nahi karuM.' "" kara " eya ThIka che. paratu atyAre Apa jAe, " eTaluM melI te jANe doTa mUkI bhAgI gaI. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dI A agamya chokarI pratyenA A mANasanA lebhanI avadhi na hatI. tethI ghaNIvAra te pitAnI avagaNanA cUpakIthI sahana karyA karato hato. Aje paNa sahI gaye. UlaTuM ghera pAchA pharatAM Aja tenuM prakruTilata citta vAraMvAra eka ja vAta raTavA lAgyuM ke have bhaya nathI-mArI saphaLatAne mArga niSkaTaka thatAM have jhAjhe vilaba nahi thAya ema lAge che. vilaba nahi thAya e vAta sAcI. paraMtu keTalI jaladI temaja keTalI moTI vismayakAraka vastu bhagavAne tenA nasIbamAM lakhI rAkhI hatI, tenI Aje tene kalpanA paNa AvI zake ema nahatuM. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leNAnA tagAdAnI ciThThI AvI. kAgaLa hAthamAM laI bA-thina ghaNI vAra sudhI cUpa besI rahyo. barAbara AvuM ja thaze evI teNe AzA rAkhI na hatI, e vAta kharI, paraMtu tene navAI paNa lAgI nahi. samaya thaDo hato, jaladI kAMIka karavuM joIe. eka divasa mA-zee gusse thaIne tenA pitAnA uDAupaNAnI mazkarI karI hatI. tene e aparAdha te bhUlI paNa nahoto gayo tema teNe mApha paNa nahote karyo. eTale teNe vadhu samaya mAgIne temane vadhu apamAnita karavAnI kalpanA paNa karI nahi. phakta ciMtA e hatI ke, pitAnuM je kAMI hatuM e badhuM ApIne paNa pitAne traNamukta karI zakAze ke nahi. gAmanI aMdara ja eka dhanika zAhukAra hatA. bIje divase savAre ja tenI pAse jaIne teNe gupta rIte badhuM vecI nAkhavAnI vAta tene karI. evuM mAluma paDyuM ke jeTaluM te ApavA mAgatA hatA, teTaluM ja pUratuM hatuM. paisA laIne te ghera 04 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI Avyo, paNa eka jaNanI akAraNa hRdayahInatAe tenA samasta deha-mana upara ajANI rIte ke meTe AghAta karyo hato, e vAta te jyAre te tAvathI paTakAI paDyA tyAre teNe jANuM. kevI rIte divasa ane rAta pasAra thaI gayAM teno khyAla tene rahyo nahi. bhAna AvatAM UThI beThA thaIne joyuM te e divasa ja tenI mudatano chelle divasa hato. Aje chelle divasa hato. potAnA ekAMta oraDAmAM besI mA-zoye kalpanAjALa gU thI rahI hatI. tenA pitAnA ahaMkAre vAraMvAra ghA khA khAIne bIjA eka jaNanA ahekArane cheka gaganabhedI UMce karI mUkyo hato. te virATa ahaMkAra Aje tenA paga AgaLa paDI dhULabhege thaI jaze, emAM tene leza mAtra saMzaya na hatA eve vakhate nekare AvI jaNAvyuM ke, nIce bAcina rAha jue che. mAzoye manamAM ne manamAM krara hAsya hasIne bolI. " jANuM chuM." te pote paNa tenI ja rAha jotA hatI. mA-zeye nIce AvatA ja bA-thina UDI Ubho thayo. paraMtu tene mukha sAmuM jotAM ja mA-zenI chAtI vIMdhAI gaI. tene paisA joItA na hatA. paisAne te tene phUTI badAma jeTaleya lebha nahoto. paraMtu te ja paisAne kAraNe ke bhayaMkara atyAcAra pravartI zake che, te teNe Aje atAre ja joyuM. bA-thine vAta upADI. te belyo " Aja sAta divasano chelle divasa che, tamArA paisA lAvyo chuM " hAya re ! mANasa maravA paDe te paga ahaMkAra choDavA 35 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI mAgatuM nathI, nahi to javAbamAM mA-zayanA mukhamAMthI AvA zabdo zI rIte nIkaLata? te bolI, "meM kaMI thoDAghaNuM rUpiyA mAgyA nahotA, devAnI pUrepUrI rakama vasUla karavAnuM meM te kahyuM che." bA-thinanuM pIDita sUkuM mukha hAsyathI bharAI gayuM. te bolyA, "ema ja che, tamArI pUrepUrI rakama ja lAvyo chuM." pUrepUrI rakama? kyAMthI ANI ?" "enI kAle khabara paDaze. pilI peTamAM paisA che. koIne gaNI levAnuM kahe." | gADIvALAe daravAjA pAsethI tene udezIne bUma mArI, "haju keTalI vAra thaze ? veLAsara nahi nIkaLI javAya te pigumAM rAtane utAro nahi maLe!" mA-zeyee Deka laMbAvI joyuM te raratA upara peTI, bichAnuM, vagere sAmAnathI lAdelI baLadagADI UbhI che. bhayathI eka palakArAmAM tenuM AkhuM meM phIkuM paDI gayuM, vyAkuLa banI jaI ne ekIsAthe hajAra prazna te pUchavA lAgI, "pegu kANuM javAnuM che ? gADI konI che? ATalA paisA kyAMthI AyA ? cUpa kema rahyA che ? tamArI AMkha ATalI nisteja kema thaI gaI che ? kAle zI khabara paDavAnI che ? Aje kahevAmAM tamane--" bolatAM bolatAM ja bhAna bhUlI jaI pAse AvI tene hAtha pakaDaze, ane bIjI ja kSaNe hAtha choDI daI tenA kakSAnI sparza karatAM ja te camakI UThI-"o re! A te tAva che, eTale ja, mane thayuM, moM upara ATalI phikAza kema che?" Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI bA-thine dUra khasI zAMta mRdu kaMThe kahyuM, "jarA bese." eTaluM bolI pote ja besI paDIne be, "mAMDale jAuM chuM. Aja tame mArI eka chellI vinaMti sAMbhaLaze?" mA-zee DokuM halAvI jaNAvyuM ke sAMbhaLIza. bA-cina jarA sthira thaI belyo, "mArI chellI vinaMti che ke, sAru pAtra joIne koI sAthe jaladI para jaje. Ama kuMvArI avasthAmAM have jhAjhA divasa raheze nahi. bIjI eka vAta -" eTaluM belI te pharI thelIvAra cUpa rahI, vaLI vadhu mRdu kaMThe bolavA lAgyo, "vaLI eka vastu tamane hamezAM yAda rAkhavA kahuM chuM. e vAta paNa kadI bhUlatA nahi ke lajaLanI peThe abhimAna paNa bAImANasanuM bhUSaNa che kharuM, paNa hadabahAra thavAthI--" mA-zoye adhIrI banI jaI vacce ja bolI UThI, "e badhuM bIje kaI divase sAMbhaLIza, paNa paisA kayAMthI ANyA ?" bA-cina hasIne bolyA, "emAM zuM pUche che? mAruM tame zuM nathI jANatAM ? paNa paisA ApyA kyAMthI ?" bA-thina ghUMTaDo gaLI jaI jarA gallAtallAM karI ane belyo, "bApanuM RNa temanI saMpatti vecIne ja cUkavyuM che. nahi te mAruM pitAnuM evuM vaLI che ja zuM" rA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI "tamAre phUlane bagIce ?" te paNa bApune ja che." "tamArI ATaATalI copaDIo ?" "copaDIone have zuM karuM? ane te paNa temanI ja hatI." mA-zaye niHzvAsa nAkhI belI, "javA de, ThIka ja thayuM che. have upara jaIne sUI jAo, cAle." paraMtu Aje te mAre javuM ja joIe." "A tAva laIne ? tame zuM sAce ja ema mAne che ke huM tamane A hAlatamAM javA daIza ? " eTaluM bolI teNe pAse AvI pharIthI tene hAtha pakaDo. A vakhate bA-thinane joIne navAI lAgI ke mA-zoyenA mukhane bhAva bilakula badalAI gayo hato. te meM upara viSAda, viSa, nirAzA, lajaja, abhimAna kazAyanuM cihna nahotuM, phakta virATa sneha temaja teTalI ja moTI AzaMkA hatAM. e mee tene taddana maMtramugdha banAvI dIdho, te cUpakIthI dhIre dhIre tenI pAchaLa pAchaLa upara zayanakhaMDamAM AvI pahoMce. tene pathArImAM suvADI daIne mA-zeye pAse beThI. be sajala garviSTha AMkhe tenA phikkA meM upara sthira karIne bolI, "tame zuM ema mAne che ke DAghaNA paisA laI AvyA eTale mAruM devuM cukavAI jaze? mAMDale javAnI vAta bhUlI jAo. mArI rajA sivAya A gharanI bahAra jaze, te Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI tarata ja huM A chAparA uparathI paDatuM mUkI AtmahatyA karIza. tame mane ghaNuM du:kha dIdhuM che, paNa have mArAthI vadhAre duHkha veThAya ema nathI, e huM tamane cokhkhuM kahI dauM chuM!" bA-thine kaMI javAba na Ape. zarIra upara vastra tANI laI, te eka dIrdha niHzvAsa mUkI, pAkuM pheravI sUI gayA. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI* parA be kesa rasto khuMdIne nizALe vidyA bhaNavA jaIe chIe. huM ekale nahi-dasabAra jaNa. jeo gAmaDAmAM rahetA hoya che, temanA chokarAomAMthI e eMsI jaNane e rIte ja vidyA prApta karavAnI hoya che. tenAthI lAbhanA khAnAmAM aMta sudhI bilakula mIMDuM bhale nahi paDatuM hoya, chatAM eo je bhaNe che tene hisAba karatI vakhate A thoDI vAtane vicAra karI jazo te basa thaze ke, je chokarAone savAranA ATha sudhImAM bahAra nIkaLI, AvavA javAmAM cAra kesa mArga khUdavAne heya.-cAra kesa eTale ATha mAIla nahi - ghaNuM vadhAre - cemasAne divase mAthe varasAdanuM pANI ane nIce DhIMcaNapUra kAdava, temaja unALAnA divasamAM pANIne badale baLabaLato sUraja tathA kAdavane * eka gAmaDiyA chokarAnI nityane dhamAMthI utAre. tenuM kharuM nAma jANavAnI koI jarUra nathI;-manAI paNa che. tenuM upanAma joIe te lo-neDA" (beDake). che. 4 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI badale dhULano sAgara tarIne nizALa-dhara karavAnAM heya, e hatabhAgI bALakane mA sarasvatI prasanna thaI kaye moDhe vara devAnAM hatAM, UlaTuM temanuM kaSTa joIne kyAM meM saMtADavuM e ja temane sUjhatuM nathI hotuM. tyAra bAda A bhaNuM UtarelAM bALake meTAM thaI Akhare gAmamAM ja rahe ke bhUkhanI lAyathI bIje kyAMka jAo - temanI cAra kAsa khUdIne meLavelI vidyAnuM teja pragaTa thavAnuM ja. keI kAIne evuM kahetA sAMbhaLyA che, 'vAru, jemane bhUkhe maravuM paDatuM hoya temanI vAta paDatI mUkIe, paraMtu jemane te muzkelI nathI evA badhA bhadra leke paNa zA sukhe gAma choDI bhAgI jAya che? teo vAsa karIne rahetA hota to gAmaDAnI ATalI durdazA thAta nahi !' meleriyAnI vAta bhale javA daIe, te bhale hoya. paraMtu cAra kesa mArga khUdavAnA trAsathI je bhadra lake chokarAyAM laI gAma cheDI zaheramAM cAlyA jAya che, temanI saMkhyAno kaMI pAra nathI. tyAra bAda eka divasa chokarachayAMnuM bhaNatara jeke pUruM thAya che kharuM, paraMtu pachI zaheranAM sukha-sagavaDa ane sacine TevAI javAthI pharI temanAthI gAmaDAmAM pAchA pharAtuM ja nathI. paraMtu e badhI nakAmI vAta javA do. nizALe jaIe chIe -be kesa daramyAna evAM bIjAM paNa betraNeka gAmaDAM pasAra karavA paDe che. konI vADImAM kerI pAkavAnI zarUAta Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI thaI che, kaI jhADImAM kekamAM mabalaka phaLyAM che, jenAM jhADa upara phaNasa pAkavAnI aNu upara che, kenI sonerI keLAMnI mane kApI levAnI ja vAra che, kene ghara AgaLanAM jhADavAMmAM anAsane raMga beThe che, konI talAvaDInI pALa uparanAM khajUrAM teDI khAIe to pakaDAI javAno saMbhava ocho che,- A badhI mAhitI meLavavAmAM ja vakhata vahI jAya che; paraMtu je kharI vidyA - kAmaskATakAnI rAjadhAnInuM nAma zuM, tathA sAIbIriyAnI khANamAMthI rUDuM nIkaLe che ke senuM, e badhI jarUrI vAta jANavAnI phurasada ja maLatI nathI. pariNAme parIkSA vakhate eDana zuM che ema pUchatAM meM kahyuM IrAnanuM baMdara, ane humAyunA bApanuM nAma pUchyuM, tyAM lakhI A taghalakakhAM - temaja Aja cAlIsa varSa pUrAM karyA bAda paNa jouM chuM te e badhI bAbateno khyAla lagabhaga evo ne e ja che - tyAra bAda varga caDAvavAne divase meM bhAre karI ghera pAchA AvI, koIvAra ToLuM jamAvI manasUbo karIe ke mAstarane UMdhe mAthe TiMgADavuM joIe; koI vAra vaLI nakkI karIe ke AvI kharAba nizALa choDI ja devI yogya che. amArA gAmanA eka chokarA sAthe vacce vacce nizALane rasta meLApa thato. tenuM nAma hatuM mRtyuMjaya. mArA karatAM te umaramAM ghaNe me hatA, tathA trIjA joraNamAM bhaNato hato. kayAre te pahelavahele trIjA dhoraNamAM cAlyo hato te khabara Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI amane keIne nahatI - kadAca e purAtattvavidenI zodhane viSaya haze - paraMtu ame te tene e trIjA dhoraNamAM ja pahelethI jotA AvyA hatA, - tenA cothA dhoraNamAM bhaNavAnI vAta paNa kadI sAMbhaLI nathI ke bIjA dhoraNamAMthI caDavAnI khabara paNa kadI sAMbhaLI nathI. mRtyuMjayane bApa-mA, bhAIbahena keI nahatuM; gAmane eka cheDe eka moTI AMbAphasanI vADI ane tenI vacce eka khaMDera ghara, eTaluM mAtra hatuM. tathA eka dUrane kAke hato. kAkAnuM kAma hatuM bhatrIjAne vividha rIte badanAma karyA karavAnuM - e te gAMjo pIe che, aphINa khAya che, vagere. tenuM bIjuM eka kAma e kahetA pharavAnuM hatuM ke, pelI vADImAM aradho bhAga tene pitAno che, dAvo karI kabaje le eTalI ja vAra che, ane kabaje eka divasa teNe lIdhe paNa kharo, paraMtu te jillA-kacerImAM dAvo karIne nahi - uparanI kacerInA hukamathI. paraMtu te vAta pachI thaze. mRtyuMjaya jAte rAMdhIne khAtA tathA kerInI mosamamAM e AMbAvADiyAnI UpajamAMthI ja tenuM AkhA varSanuM khAvApIvAnuM kharca nIkaLatuM; tene kaI vAtanI tANa nahatI. jyAre maLe tyAre mRtyuMjaya phATI tUTI melI copaDI bagalamAM ghAlI rastAnI eka kAre gupacupa cAlyA jatA hoya. tene kadI koInI sAthe cAhIne vAta karato joyo nathI. UlaTuM ame ja garachalA banI vAta karatA. tenuM mukhya kAraNa e hatuM ke, dukAnethI khAvAnuM kharIdIne khavaDAvavAmAM gAmamAM tene joTo na hato. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI ane mAtra chokarA ja nahi, keTalAya karAnA bApa keTalIya vAra chUpI rIte chekarA mAraphate tenI pAsethI nizALanI phI khevAI gaI che," "copaDI corAI gaI che, vagere kahI kahIne paisA paDAvatA hatA. paraMtu upakAra kabUla karavAnI vAta to dUra rahI, pitAne chokaro tenI sAthe eka akSareya belyo che eTaluM paNa kaI bApa be sArA mANaso vacce kabUla karavA mAgato nahi. gAmanI aMdara mRtyuMjayanI AvI khyAti hatI. ghaNuM divasa sudhI mRtyuMjaya jaNAye nahi. eka divasa khabara maLI ke te marmaruM karI rahyo che. pharI eka dahADe vAta sAMbhaLI ke gAruDI-mahollAnA eka buTTA gADIe tenI davA karIne, tathA tenI dIkarI vilAsIe mAvajata karIne mRtyuMjayane mRtyunA moMmAMthI pAcho ANyo che. ghaNA divasa tenI ghaNu mIThAIne sadupayoga karele-- eTale mana keme karyuM hAthamAM rahyuM nahi. eka divasa rAtrInA aMdhakAramAM chupAI ne tene jovA gayo. tenA khaMDera gharane vaMDAnI balA na hatI. svacchede aMdara jaI joyuM, te oraDAnuM bAraNuM khulyuM hatuM, ThIkaThIka ajavALAvALA eka dIvo baLato hato, tathA barAbara sAme ja khATalA upara sapheda dUdha jevA bichAnA upara mRtyuMjaya sUtele hato. tenA hADapiMjara jevA zarIra tarapha najara karatAM ja jaNAI AvatuM ke kharekhara yamarAjAe mahenata karavAmAM kazI kasara rAkhI na hatI, to paNa chevaTa sudhI phAvyA nahi, te mAtra pelI chokarInA jere. te Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cho ozIkA AgaLa besIne paMkho nAkhatI hatI. acAnaka mANasane joI camakI UThI UbhI thaI gaI. e ja pelA buThThA gADInI chokarI vilAsI. tenI uMmara aDhAra varSanI hatI ke aThThAvIsa te nakkI karI zakyo nahi, paraMtu meM tarapha najara karatAM ja samajI gayA ke umara game teTalI hai, paNa vaitaruM karI karIne tathA rAte ujAgarA karI karIne tenA zarIramAM kAMI bAkI rahyuM nahotuM. barAbara jANe phUladAnImAM pANI bharI bhIMjAvI rAkheluM vAsI phUla ! hAthavaDe saheja aDatAM veMta ja, saheja halAvavA jatAM ja jANe kharI paDaze ! mRtyuMjaya mane oLakhIne belyo, "koNa ne ?" huM be , - "haM..." mRtyuMjaye kahyuM, "besa." pelI chokarI mAthuM nIcuM karI UbhI rahI. mRtyuMjaye becAra zabdomAM je kahyuM, tene sAra e hato ke lagabhaga doDha mAsa thayAM te pathArIvaza che, vacamAM dasa paMdara divasa te bebhAna bezuddha avasthAmAM paDyo hato. ane je ke atyAre te bichAnuM choDI Ubho thaI zakato nathI, paraMtu have ciMtA karavA jevuM nathI. ciMtA karavA jevuM bhale na che. paraMtu nAno chokaro hovA chatAM huM eTaluM samajI zakyo, ke Aje paNa jenAmAM pathArI cheDI UbhA thavAnI tAkAta nathI, e rogIne A vananI aMdara ekalAM je chekarIe bacAvI levAne bhAra mAthe lIdhe 48 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI che. te keTale moTe bhAra che? divasa upara divasa, rAta upara rAta, teNe keTalI sevA, keTalI sAravAra karI keTaluM vairya batAvyuM che, keTalA ujAgarA vekyA che ? e keTaluM meTuM hiMmatanuM kAma che ? paraMtu je vastue A asAdhya kAma sAdhya karyuM hatuM, tene khyAla che ke te divase mane AvI zakyo nahi, paraMtu bIje eka divase barAbara AvI gayo. pAchA pharatI vakhate chokarI bIjo eka dIvo laI mArI AgaLa AgaLa bhAMgelA vaMDAnA cheDA sudhI AvI. atyAra sudhI te eka zabda paNa belI na hatI, have dhIre rahIne belI" rastA sudhI tamane mUkavA AvuM?" moTAM moTAM AMbAnA jhADathI AkhI vADI jANe aMdhakAranA eka DhagalA jevI dekhAtI hatI. rasto dekhAvAnI vAta to dUra rahI, pitAne hAtha sudhdhAM dekhAto nahato. meM kahyuM, "mUkavA AvavAnI jarUra nathI. phakta dIva Apa." te dIvo mArA hAthamAM ApatAM ja tenA utkaMThita mukhano cahere mArI najare paDaze. dhIre dhIre te belI, "ekalA jatAM bIka te nahi lAge ne ? jarA AgaLa sudhI mUkI jAuM ?" chokarI pUchatI hatI, "bIka te nahi lAge ne !' eTale manamAM game te hatuM, paNa javAbamAM phakta eka "nA" belIne ja AgaLa cAlavA mAMDayuM. ha Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI te pharI vAra bolI -"vana-vagaDAne raste che, jarA joIne pagalAM bharajo." AkhA zarIre rUMvADAM UbhAM thaI gayAM paraMtu ATalI vAre samaja paDI, ke teno uddega zA kAraNathI hatA, tathA zA mATe te dI dharI A jaMgalane raste pAra karAvI javA mAgatI hatI. kadAca te mArI "nA" dhyAna upara na leta, sAthe ja Avata, paraMtu mane lAge che ke mAMdA mRtyuMjayane ekale mUkI dUra khasavAne tene chevaTa sudhI jIva cAlyo nahi. vIsapacIsa vIghAnI vADI hatI, eTale raste kaMI mUke na hatA. A dAruNa aMdhakAramAM dareka pagaluM DaratAM DaratAM ja mUkavuM paData, paraMtu bIjI ja kSaNe pelI chokarInA vicArathI ja AkhuM mana evuM rokAI gayuM ke bhaya pAmavAne vakhata ja maLyo nahi. vArevAre eka ja vicAra AvavA lAge ke eka marelA jevA rogIne laIne ahIM ekalA rahevuM keTaluM kaThaNa kAma che! mRtyuMjaya te game te ghaDIe marI jAya evo thaI gayo che. je te marI jAya te AkhI rAta A vananI aMdara e chekarI ekalI zuM kare ! e rAta te zI rIte kADhe ! A prasaMge aneka divasa pachInI eka vAta mane yAda Ave che. eka sagAnA mRtyu vakhate huM hAjara hatA. aMdhArI rAta, gharamAM chokarAMchiyAM ke cAkarabAkara keI nahotuM. oraDAnI aMdara phakta tenI taratanI vidhavA strI ane huM. tenI trIe to zakanA AvegathI dhamapachADA karI evI dhAMdhala Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI macAvI mUkI ke, teneya prANa hamaNuM nIkaLI te nahi jAya, e Dara lAgavA mAMDo. raDatI raDatI vAraMvAra mane pUchavA lAgI, "mAre jyAre svecchAe sAthe baLI maravuM che, tyAre temAM sarakArane zuM ? mane have jIvatA rahevAnI jarA jeTalI ye IcchA nathI, e zuM teo samajI nahi zake ? temane ghera zuM strI nahi hoya ? teo zuM paththara che ? ane rAterAta ja gAmanA pAMca mANase je nadInA kinArA paranA kaI ekAda jaMgalanI vacce mane sAthe baLI maravAnI goThavaNa karI de, te piolIsanA leke kema karIne jANavAnA hatA ?" evuM evuM te keTaluMya. paraMtu mAre to vadhAre vAra besI rahI tenuM rudana sAMbhaLyA karyo cAle ema hatuM nahi! mahellAmAM khabara ApavI joIe,-aneka vastuonI taiyArI karavI joIe. paraMtu mArI bahAra javAnI vAta sAMbhaLatAM ja tenuM bhAna ThekANe AvI gayuM, AMkho lUchI te belI,-"je thavAnuM te to thaI gayuM che, have bahAra javAthI zuM thavAnuM che? rAta javA de ne. " meM kahyuM, "hajI keTalo taiyArIo karavAnI che, gayA vagara kema cAle ?" te bolI,-"che rahI taiyArIo ! tuM besa." huM bolyo,-"besI rahyuM na cAle, eka vAra khabara to ApavI ja joIe," eTaluM bolI jarA DagaluM bharuM chuM tyAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI te te cIsa pADI UThI,"e re, bApa re ! mArAthI ekalI nahi rahevAya." pariNAme mAre besavuM ja paDayuM. kAraNuM, tyAre ja mane khabara paDI ke, je svAmI jIvate hato tyAre te nirbhaya rIte pacIsa varSa jenI sAthe ekalI ghara mAMDIne rahI hatI, tenuM mRtyu je ke sahana karyuM, paraMtu tenuM mRtazarIra A aMdhArI rAte pAMca miniTa mATe paNa te strIthI nahi sahevAya; chAtI je kazAthI paNa phATaze to te A mRta svAmInI pAse ekalI besavAthI. paraMtu tenuM duHkha halakuM pADI batAvavAno paNa mAre udeza nathI, ke te sAcuM na hatuM ema kahevAne paNa mAre Azaya nathI, athavA eka jaNanA AcaraNathI ja ene chevaTano nikAla thaI gayo, ema paNa nathI. paraMtu evA bIjA paNa aneka prasaMge huM jANuM chuM ke jemane ulekha karyA vinA paNa huM e vAta kahevA mAguM chuM ke, phakta kartavyabuddhine re athavA bahu samaya sudhI sAthe ghara mAMDIne rahI che teTalA mAtrathI ja e bhayane koI paNa strI dUra na karI zake. e eka judI ja zakti che ke jenI, ghaNuM svAmI-strI se so varSa eka sAthe ghara karyA pachI paNuM kadAca gaMdhamAtra paNa meLavI zakatAM nathI. paraMtu acAnaka e ja zaktine paricaya jyAre kAI naranArInI pAse maLI Ave che. tyAre samAjanI adAlatamAM temane gunegAra TharAvI temane sajA karavAnI jarUra kadAca bhale para Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI hoya, paraMtu mANasanI je vastu sAmAjika nathI te pote te emanA dukhe chUpI rIte AMsu pADyA vinA kaI rIte rahI zakatI nathI. Azare beeka mahinA sudhI mRtyuMjayanI khabara lIdhI nahi. jemaNe gAmaDuM joyuM nathI, athavA relagADInI bArImAMthI DokuM kADhIne joyuM che, teo te kadAca abe pAmI bolI UThaze,-"e kevI vAta ! e zuM kadI saMbhavita hoI zake ke ATalI gaMbhIra bImArI najare joI AvyA chatAM, be mahinA sudhI tenI pharI khabara ja kADhI nahi?temane mAre kahevuM Avazyaka che, ke e mAtra saMbhavita nathI, paNa e ja bane che. ekAda jaNanA duHkha vakhate AkhuM gAma kamara kasI deDI Ave evI je eka lekavAyakA che, te vastusthiti satyayuganAM gAmaDAMmAM hatI ke nahi te jANatA nathI, paraMtu atyAranA vakhatamAM to kyAMya evuM joyuM hoya, ema yAda AvatuM nathI. eTale tenA maryAnI khabara haju maLI nathI te te jIvato haze e vAta nakkI.. eTalAmAM acAnaka eka divasa vAta kAne AvI ke mRtyuMjayane pele AMbAvADiyAno hissedAra kAke, bhAre hAhe karate kahete phare che ke -"gayuM, gayuM, gAma have rasAtAla gayuM. nAtAnA mittira tarIke leka vacce have pitAne moM batAvavA jevuM rahyuM nahi-pelA abhAgiyAe * eka gAruDInI * mULaH -kavakhatanA keLAe. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI chokarI sAthe nikA karI tene gharamAM ghAlI che. are mAtra nikA nahi. teTaluM hota to te cUlAmAM gayuM, tene hAthe rAMdheluM paNa khAya che! gAmamAM je tenI sA na hoya, te pachI vanamAM jaIne ja vAsa karavo paDe ! keDolA, haripura gAmanA leke. te AvI vAta sAMbhaLe te "-ItyAdi ItyAdi. pachI te chokarAM-DokarAM badhAMnAM meMmAM e eka ja vAta, "eM--A thayuM zuM ? kaLi sAce ja badhuM UMdhuM vALavA beThe che ke zuM?" Deso kaheto pharavA lAgyuM ke Ama banavAnuM che ema bahu pahelAMthI ja te jANato hato. te mAtra tamAso jote hatA, ke kyAMnuM pANI kyAM jaI mare che ! nahi to e kAMI pArakA nathI, pADApADozI nathI, sago bhatrIjo! te pitAne ghera na laI jaI zakata? tenAmAM zuM dAktara ke vaidane dekhADavAnI zakti na hatI ? tyAre kema e badhuM na karyuM, te have juo badhA. paraMtu have vadhu vAra mUMgA besI rahevAya nahi! A te mittira vaMzanuM nAma DUbavA beThuM ! gAmane kalaMka lAge! te vakhate ame gAmanA lekee maLIne je kAma karyuM, te yAda AvatAM Aje paNa huM lajajAthI marI jAu chuM. kAke cA nAtAnA mittira vaMzane vAlI thaIne ane ame daza bAra jaNa sAthe cAlyA gAmane kalaMka na lAge te mATe. mRtyuMjayanA khaMDera ghara AgaLa jyAre ame jaI pahoMcyA, tyAre sAMja paDaye thoDI ja vAra thaI hatI. chokarI bhAgelA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI vaMDAnI eka bAjue roTalA ghaDatI hatI, acAnaka hAthamAM DAMga lAThIvALA mANasone AMgaNAmAM jeIne bIkanI mArI te kALI paDI gaI. kAkAe oraDAnI aMdara DokiyuM karI joyuM to mRtyuMjaya sUtelo hato. caTa daIne sAMkaLa caDAvI daI pelI bhayathI maravA jevI thaI gayelI chokarI sAthe teNe saMbhASaNa zarU karyuM. kahevAnI jarUra nathI ke, jagatamAM kaI kAkAe kaI samaye bhatrIjAnI strI sAthe e rIte vAta na karI hoya. e vAta evI hatI ke chokarI halakA gAruDInI dIkarI hovA chatAM tenAthI sahana na thaIAMkha UMcI karI belI -"bApue mane bAbujI sAthe paraNAvI che, te jANe che ?" kAkA bolyA,-"harAmakhera !" ityAdi ityAdi. tathA sAthe sAthe ja dazabAra jaNa vIratApUrvaka huMkAra karIne tenI garadana upara dhasI gayA. koI e bharI vALanI mUThI, keIe pakaDyA kAna, keIe pakaDyA be hAtha-tathA jemane e suga na maLyo, teo paNa nizreSTa UbhA rahyA nahi. kAraNa ke raNasaMgrAmamAM kAyaranI mA cUpa UbhA rahIe evuM kalaMka amAre mAthe ceDatAM te kadAca sAkSAta nArAyaNanA vaDIlane paNa AMkhanI zarama naDe. A jagyAe eka bIjI vAta kahI rAkhuM. sAMbhaLyuM che ke vilAyata vagere maleccha dezomAM puruSone e kusaMskAra paDele hoya che, ke teo strIone durbaLa tathA nirupAya gaNIne temanA upara hAtha upADatA nathI. e 51 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI vaLI kevI vAta! sanAtanI hiMduo e kusaMskAra mAnatA nathI ! amAre mata e che ke, jenA zarIramAM jera nathI tenA ja zarIra upara hAtha upADI zakAya. pachI te strI, puruSa, game te hoya ne. pelI chokarI pahelI vAra ja je eka cIsa pADI UThI hatI te ja; pachI te bilakula cUpa thaI gaI. paraMtu ame jyAre tene gAmanI bahAra mUkI AvavA tene ghasaDIne laI cAlyA tyAre te vinaMtI karatI bolavA lAgI,-"bhAI sAheba, ekavAra mane choDI do. huM roTalA oraDAmAM ApI AvuM. bahAra ziyALa kUtarAM khAI jaze, mAMdA mANasane AkhI rAta bhUkhyA rahevuM paDaze." mRtyuMjaya baMdha oraDAnI aMdara pAgalanI mAphaka mAthuM phUTavA lAgyo, bAraNune lAta mAravA lAgyo, temaja sAMbhaLavA na sAMbhaLavA yogya aneka prakAranI vANIne prayoga karavA lAge. paraMtu ame tenAthI jarA paNa DagyA nahi. svadezanA kalyANa khAtara badhuM hiMmatapUrvaka sahana karI laI pelIne DhasaDAtI laI cAlyA. DhasaDAtI laI cAlyA," ema meM kahyuM. kAraNa ke huM paNa badho vakhata sAthe ja hato. paraMtu keNa jANe kyAM mArAmAM eka prakAranI durbaLatA hatI. huM tenA zarIrane hAtha aDADI zakyo nahi, UlaTuM jANe raDavuM AvavA lAgyuM. teNe meTo aparAdha karyo hate, tethI tene gAmanI bahAra kADhavI, Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI e ja ucita paNa hatuM. chatAM ame A sAruM kAma karI rahyA hatA ema paNa huM keme karyo mAnI zakyo nahi. paratu mArI vAta javA do. Apa loko ema mAnazo nahi ke gAmaDAmAM udAratAno bilakula abhAva hoya che. jarAya nahi. UlaTuM pratiSThita hAIe to ame evI te udAratA batAvIe chIe ke, sAMbhaLIne Apa ke AbhA thaI jaze. A mRtyuMjaye ja je tenA hAthane bhAta khAIne akSamya aparAdha na karyo hato, te amane ATale gusse cheDe AvavAne ha ane kAyasthanA chekarAnI sAthe gAruDInI chokarIne nikA,-e te eka hasIne uDAvI devAnI vAta ! paraMtu dATa vALe A bhAta khAvAe! bhale ne te aDhI mAsane rogI heya, bhale ne te pathArIvaza heya! paraMtu teTalA mATe bhAta ! pUrI nahi, peDA nahi, bakarAnuM mAMsa nahi! bhAta khAvo e te annapApa ! te te sAce ja mApha na karI zakAya! bAkI, gAmaDAnA loka saMkucita vicAranA nathI hotA cAra kAsa khUMdIne meLavelI vidyA badhA chokarAonA piTamAM che. teo ja te eka divasa meTA thaI nAtanAM mAthAM bane che! pachI devI sarasvatInA varadAnathI saMkucitatA temanI aMdara Ave ja zI rIte ? are AnA ja thoDA divasa bAda prAtaHsmaraNIya svargIya mukhopAdhyAya mahAzayanI vidhavA putravadhu aMtaranA vairAgyathI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI be varSa kAzIvAsa karIne jyAre pAchI AvI, tyAre nidAkhera leke gusapusa karavA lAgyA ke aradhI milakatanI hakadAra A vidhavA bAI che, ane rakhene te milakata bIje hAtha jAya e bhayathI ja choTA bAbue aneka prayatna-aneka parizrama karIne vahumAne kAzI jevA dhAmamAMthI pAchAM ApyAM che ! game te he, nAnA bAbue temanI svAbhAvika udAratAthI vArSika gAI pUjA mATe base rUpiyA dAna karI, pAMceka gAmanA brAhmaNane dakSiNa sAthe uttama phalAhAra bAda pratyeka bhUdevanA hAthamAM jyAre eka eka kAMsAno pyAle ApI vidAya kya, tyAre sarvatra jayajayakAra thaI gaye. eTaluM ja nahi paNa raste AvatAM aneka jaNa dezane temaja dasanA kalyANane artha kAmanA karavA lAgyAM ke, A pramANe jeo paisAdAra leke che teone tyAM ghera ghera mahine mahine A pramANe badhA prakAranAM uttama anuSThAna thatAM rahe to kevuM ? paraMtu javA do. amArI moTAInI vAta puSkaLa che; yugoyugathI saMcita thaI lagabhaga dareka grAmavAsInA bAraNamAM tenA DhagalA thayA che. A dakSaNa baMgALAnA aneka gAmaDAMmAM aneka divasa pharIne abhimAna levA yogya evA aneka moTA moTA prasaMge najare joyA che. cAritranI bAbatamAM kahe, dharmanI bAbatamAM kahe ke keLavaNInI bAbatamAM kaha-badhA pAraMgata che; have phakta aMgrejone kamara kasIne gALo bhAMDatA thaI jaIe eTale dezane uddhAra thaI jaze. . Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvAsI eka varasa pasAra thaI gayuM che. maccharanA DaMkha vadhAre sahana na thavAthI saMnyAsIgIrIne tilAMli ApI hamaNAM ja ghere pAchA pharyAM hatA. eka divasa apeAre eeka kAsa dUra AvelA gAruDI-mahAllAmAM thaI te jatA hatA. acAnaka joyuM te eka jhUMpaDInA bAraNAmAM mRtyuMjaya kheDele hateA. tenA mAthA upara bhagavA raMganI pAdhaDI hatI, lAMbI lAMbI dADhI ane lAMkhA lAMbA vALa, gaLAmAM rudrAkSa ane kIDiyAMnI mALA,! kANu kahI zake ke te amAre pele mRtyuMjaya ja che ? kAyasthane cheAkare| eka ja varSamAM vaTalAI jaI bilakula gArDI thaI gayeA hate!. mANasa keTale! jaladI tenI caiAda peDhInI jAta cheDI daI bIjI kArya jAtane! banI jaI zake che, te eka ajAyabI pamADe tevI vastu che. brAhmaNate cheAkara metarANI paraNI metara thaI gayA che, ane tene dhaMdheA kare che, e vAta to tame badhAe sAMbhaLI haze. ema mAnuM chuM. meM custa brAhmaNanA chokarAne maeNTrika pAsa karIne paNa DheDano chokarone paraNIne DheDa banelA joye che. hAlamAM te cALaNA, sUpaDAM banAvIne vece che, tathA bhUMDa carAve che. seLaseLa Anau kAyasthanA saMtAnane kasAinI dIkarI paraNIne kasAI banI jatA paNa joye! che; Aja petAne hAthe gAya kApIne vace iM,--tene dekhIne kAnI magadUra che ke kahe,--e kAka vakhata kasAI sivAya bIjo keAI hato ? paNa badhAyanuM e eka ja kAraNa. eTale ja mane thAya che ke A rIte, ATalI sahelAithI puruSane jee kheMcI nIce pADI zake che, teo zuM e ja rIte ramata 59 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI ramatamAM ja teone ThelIne upara na laI jaI zake ? gAmaDAnA puruSonI je sukhyAtinuM varNana karatAM Aje paMcamukha banI gayo chuM, tenuM mAna zuM ekalA temane ja che? mAtra pitAne jere ja teo ATalA jaladI adhogatine mArge paDatA jAya che ? gharanI aMdarathI zuM jarA jeTale utsAha ke jarA jeTalI madada nathI maLatAM? paraMtu javA de. AvezamAM AvI jaIne kadAca anadhikAracarcA karI besIza. paraMtu mArI muzkelI e che ke, dezanAM 90 TakA strIpuruSa A gAmaDAMmAM rahe che, ane tene mATe ApaNe kAMIka karavuM ja joIe, e vAta huM keme karyo bhUlI zakatA nathI. paNa javA de. huM kahetA hatA ke ene joIne kazuM kaheze ke e pele ja mRtyuMjaya che, paratu mane teNe AdarapUrvaka besAryo. vilAsI taLAvaDImAM pANI bharavA gaI hatI; mane joI te paNa bhAre khuza thaI, vAraMvAra bolavA lAgI, 'tame vacce nA paDA hota te rAte mane teoe mArI ja nAkhI hatI. mAre kAraNe koNa jANe keTalo mAra tame khAdhe haze! "vAtamAM ne vAtamAM khabara paDI ke bIje divase ja teo ahIM nIkaLI AvyAM hatAM. ghara badhI vAsa kare che, ane sukhamAM che. "sukhamAM che' e vAta mane kahI batAvavAnI jarUra na hatI. phakta temanA mukha sAmuM jotAM ja huM e samajI gaye hatA. eTale jevuM meM sAMbhaLyuM ke Aje kyAMka temane sApa ya che Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI pakaDavAnuM bAnuM maLyuM che, tema ja teo javA taiyAra paNa thaI gayAM che, ke tarata huM paNa ekadama emanI sAthe javA mATe kUdI UThayo. bacapaNathI ja be vastuone mane bhAre zokha hato. eka te gokharA-kevaTA * sApa pakaDIne pALavAne ane bIje maMtra sAdhavAno. maMtra sAdhavAne raste hajI mane jaDatho nahatuM, paraMtu mRtyuMjaya jevo guru prApta thavAnI AzAnA AnaMdathI huM nAcI Uryo. te tenA nAmajAdA sasarAne ziSya hatA; eTale pUrepUre ustAda hovo joIe ! vidhAtA Ama mArA para akasmAta khuza thaI jaze, evuM keNe dhAryuM paNa hoya ? paraMtu kAma muzkela ane jokhamano saMbhava, eTale prathama te baMnee nA pADI; paNa meM evI haTha lIdhI ke eka mahinAnI aMdara mane cele banAvyA vinA mRtyuMjayane chUTake na thayo. teNe sApa pakaDavAno maMtra temaja rIta mane zikhavADI dIdhAM, tathA kAMDA upara auSadhasameta mAdaLiyuM bAMdhI daI ne rItasarane gAruDI banAvI dIdho. maMtra ke te jANe cho? tene chelle bhAga mane yAda che - ore kevaTA ! tuM manasAnuM vAhana- manasAdevI mArI mA- * jherI sApanI jAta Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI ulaTapAlaTa pAtALa pheDapiDavAnuM jhera tuM le, tAruM jhera paDavAne Apa --dUdharAja, maNirAja ! kenI ANa-viSaharinI ANa! ene artha che, te huM jANato nathI. kAraNa je A maMtranA draSTA RSi hatA-jarUra keI ne kaI te haze ja, temanAM mane kadI darzana maLyAM nathI. aMte eka divasa A maMtranA sAcA jUThApaNAnI aMtima parIkSA thaI gaI e vAta kharI, paraMtu jeTalA divasa nA thaI teTalA divasa sApa pakaDavAnI bAbatamAM huM cAre dizAe prakhyAta thaI gaye. badhA ja kahevA lAgyA, "khare ja taiDe IlamI mANasa te khare, emAM zaMkA nahi. saMnyAsI hatA tyAre kAmaru dezamAM jaI siddha thaI Avyo che." ATalI uMmaramAM ATale moTo ustAda Tharyo eTale abhimAnathI mAro have jamIna upara paga aData nahote, evI sthiti thaI gaI hatI. mAtra be jaNane vizvAsa na hato. mArA je guru hatA te to sAruMnarasuM kAMI ja kahetA nahi. paraMtu vilAsI vacamAM vacamAM meM malakAvI hasIne kahetI, "mahArAja ! e badhAM bhayaMkara jAnavara kahevAya, jarA sAvacetIthI hAtha ghAlavo." vastutAe jherI dAMta teDavAnuM, sApanA meMmAMthI jhera bahAra kADhavAnuM, *nAne jhera vagarane sApa. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI vagere kAme meM evI bephikarAIthI karavA mAMDyAM hatAM ke e badhuM yAda AvatAM mAruM Aje paNa zarIra dhrujI UThe che. kharI vAta e che ke, sApa pakaDe e paNa muzkela nathI, tathA pakaDelA sApane becAra divasa hAMllImAM pUrI rAkhyA pachI teno jherI dAMta pADI nAkhele hoya ke na hoya, keme karyo te karatA paNa nathI pheNa UMcI karI karaDavAno DhoMga kare, bhaya batAve, paNa karaDe nahi. vacce vacce amo guruziSya sAthe vilAsI dalIla karatI. gAruDI lakano sauthI vadhu napho maLe evo dhaMdhe jaDIbuTTI vecavAno che--je buTTIne jotAM veMta ja sApane nAsatAM bhaya bhAre paDe che. paraMtu tyAra pahelAM eka sAmAnya kAma e karI levuM paDe che, ke jaDIbuTTI dekhIne bhAgI janArA sApanA me upara eka leTAno saLiye tapAvI becAra vAra DAma devA paDe che, tyAra pachI tene jaDIbuTTI dekhADo ke ekAda lAkaDuM ja dekhADe, tene kyAM nAsavuM tenI sUjha paDaze nahi. A kAmanI viruddha vilAsI bhAre vAMdho uThAvI mRtyuMjayane kahetI, "juo ema karI mANasane ThagatA nahi." mRtyuMjaya kahete. "badhA ja kare che pachI temAM beTuM zuM ?" vilAsI javAba ApatI, "bhale badhA kare, ApaNane te khAvApIvAnA sAMsA nathI, ApaNe zA mATe vagara phegaTanA lekene ThagavA jaIe." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI bIjI eka vastu meM barAbara joI hatI. sApa pakaDavAnuM bAnuM maLatuM ke tarata vilAsI aneka rIte vadhe nAkhavAne prayatna karatI-Aja zanivAra che, Aja maMgaLavAra che, ema keTalAMya bahAnAM kADhatI. mRtyuMjaya hAjara na hoya te te te AvelA mANasone cakkasa bhagADI mUkatI. paraMtu hAjara heya tyAre mRtyuMjaya nagada rUpiyAno lebha khALI zakato nahi. ane mane to eka prakAranuM vyasana ja thaI paDayuM hatuM. aneka rIte tene uzkeravAno prayatna karavAmAM kazI kacAza rAkhato nahi. kharuM jotAM e kAmamAM mA sivAya jokhama kyAMya hatuM, e vAta mArA manamAM ja UgatI nahi. paraMtu e pApane daMDa mAre eka divasa sArI peThe Apavo paDyo. te divase deDheka kesa dUra eka govALiyAne ghera sApa pakaDavA gayA hatA. vilAsI dara vakhate sAthe ja rahetI, Aje paNa hatI. mATInA gharanI jamIna jarAka khodatAM ja eka daranuM cihna maLI AvyuM. amArA keIna lakSamAM AvyuM nahi. paNa vilAsI to gADInI dIkarI,-te nIcI namI keTalAka kAgaLanA TukaDA upADI mane kahevA lAgI, --"mahArAja, sAvacetIthI kAma karajo. sApa eka nathI. eka jeDuM che ja, paNa kadAca vadhAre paNuM hAya." mRtyuMjaya bolyo, "A lake te kahe che ke eka ja sApa AvI bharAya che, eka ja javAmAM Avyo che." Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAsI vilAsI kAgaLa batAvI khelI, " jotA nathI ke dhara karyuM che? ' mRtyuMjaya melyA, "kAgaLa teA uMdara paNa lAvyA hAya ?" vilAsI khAlI, " eme hAya, paNa e sApa te che ja, ema huM cokkasa kahuM chuM, '' aMte vilAsInuM kahevuM ja sAcuM paDyuM, ane te divase ahu jIvaleNa rIte. dazeka miniTamAM ja eka meATA kharIza gAkharA sApane pakaDIne mRtyuMjaye mArA hAthamAM ApyA. parantu tene karaMDiyAmAM pUrIne pAchA pharyA na karyAM eTalAmAM ja mRtyuMjaya hu cha karIne hAya nAkhI, bahAra AvI Ubhe rahyo. tenI hatheLInI uparanI bAjuethI daDa daDa leAhI vahI rahyuM hatuM. "" pahelAM te badhAM ja jANe diRsmUDha thaI gayAM. kAraNa sApane pakaDavA jatAM te nAsI javAnAM phAMphAM mAravAne badale UlaTA daramAMthI eka hAtha pheNubahAra kADhI, DaMkha mAre evI ajaba vAta jiMdagImAM A eka ja vAra mAtra joI che. khIjI ja kSaNe vilAsIe cIsa pADI doDI jaI ne pAlava vaDe tenA hAtha bAMdhI dIdhA, ane jeTalI jAtanAM mULiyAM--mULiyAM te sAthe lAvI hatI, te badhAM ja tene cAvavA ApyAM. mRtyuMjayanuM peAtAnuM mALiyuM te hatuM ja, tenA upara meM mAruM mAdaLiyuM paNa kADhIne tene hAthe bAMdhI dIdhuM~evI AzAe ke jhera enAthI upara nahi caDe, ane mArA pelA 'viSaharinI kapa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI AjJAvAne maMtra jarathI vAraMvAra japavA mAMDyo. cAre bAju bhIDa jAmI gaI. tathA e gALAmAM jyAM jeTalA ilamI mANase hatA, te badhAne khabara ApavA mATe cAre dizAe mANaso deDI gayAM. vilAsInA bApane paNa khabara ApavA mANasa gayuM. mArA maMtra japavAne to have tAga na hato, paraMtu kAMI phera paDato hoya ema lAgyuM nahi. te paNa japa te ekasarakhe ja cAlavA lAgyA. paraMtu paMdaravIsa miniTa thatAM ja jyAre mRtyuMjaye ekavAra UlaTI karIne nAkamAMthI bolavAnuM zarU karI dIdhuM, tyAre vilAsI jamIna upara sIdhI pachADa khAIne paDI. huM paNa samajo ke mArI viSaharinI ANa have kAma nahi Ave. pAsenA bIjA paNa be cAra ustAda AvI pahoMcyA. ame koIvAra to ekIsAthe te kaIvAra judA judA tetrIsa karoDa devadevInI ANa devA lAgyA. paraMtu kere ANuM mAnI nahi. rogInI avasthA dhIre dhIre bagaDatI ja cAlI. jyAre mAlUma paDayuM ke sIdhI vAta karyo nahi cAle, tyAre traNacAra jaNa bhUvA-bhAthIoe bhegA thaI jherane evI te na belAya, na saMbhaLAya evI gALo bhAMDavA mAMDI, ke je jherane kAna heta te te mRtyuMjayane te zuM paNa te divase deza choDIne bhAgI jAta. paraMtu kazAthI kazuM vaLyuM nahi. bIjA ardhA kalAka sudhI dhamapachADA karyA bAda rogIe tenAM bApa-mAe ApeluM mRtyuMjaya nAma tathA tenA sasarAe Apela maMtra ane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI auSadhio badhAMne khoTAM pADIne A duniyAnI lIlA pUrI karI. vilAsI tenA svAmInuM mAthuM khoLAmAM laIne beThI hatI, te jANe bilakula paththara banI gaI javA do, tenA duHkhanI kahANI vadhAre nahi laMbAvuM. phakta eTaluM kahIne patAvuM chuM ke tene jIvana eTaluM akAruM thaI paDyuM hatuM ke te sAta divasathI vadhu jIvI naha. mane mAtra eka divasa kahI gaI, "mahArAja, mArA mAthAnA sogaMda, A dhaMdho tame have kadI karatA nahi." mAruM mAdaLiyuM ane kavaca te mRtyuMjayanI sAthe sAthe ja kabaramAM gayAM hatAM, bAkI hatI mAtra viSaharinI AjJA. paraMtu te AjJA kaMI mejisTreTa sAhebanI AjJA na hatI, ane sApanuM jhera e kaMI baMgALInuM jhera na hatuM, e huM paNa samajI gayA hatA. eka divasa tyAM gayo te khabara maLI-gharamAM kAMI jheranI kheTa nahAtI-vilAsIe AtmahatyA karI hatI, ane zAstra pramANe te nakkI narake gaI hatI. paraMtu game tyAM gaI hoya mane potAne jyAre javAne samaya Avaze tyAre e prakAranA koI ekAda narakamAM javAnuM thatAM pAchA paga nahi karuM, eTaluM mAtra kahI zakuM chuM. kAkA-mahAzaya soLe AnA AMbAvADiyuM kabaje karI laI atyaMta zANe mANasanI peThe cAre kera kahetA pharavA lAgyA ke tene je kamote mata na thAya te thAya tenuM ? puruSa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI mANasa evI eka nahi paNa dasa bhale ne karate, temAM kaMI jatuM rahetuM nathI, bahu to thaI thaIne jarA badanAma thAya. paraMtu tenA hAthane bhAta zuM maravA khAdho ? jAte te maryo ane mAruM paNa mAthuM nIcuM karato gayo. nA pApe eka pULo Aga, nA pApe eke piMDa, nA thayuM kaMI jamADavA-khAvAnuM. gAmanA leke ekeavAje kahevA lAgyA,-emAM vaLI saMdeha zo ? annapApa ! bApa re ! enuM te kaMI prAyazcitta hoya ? vilAsInI AtmahatyA paNa ghaNuM jaNane mana mazkarIne viSaya thaI paDI. mane ghaNIvAra vicAra Ave che, ke e aparAdha kadAca e baMne jaNe karyo haze, paraMtu mRtyuMjaya te gAmaDAne ja cheka hatA, gAmaDAmAM ja UcharIne meTa thayela hatA; topaNa je vastue tene ATaluM moTuM duHsAhasa karavA pravRtta karyo, te vastu kadI koInI AMkhe ja nahi caDI ? mane lAge che, ke je dezanAM strIpuruSanI aMdara paraspara hadaya jItIne lagna karavAno rivAja nathI, balake e niMdAne viSaya che; je dezanAM naranArI AzA karavAnA saubhAgyathI ke AkAMkSA sevavAnA bhayaMkara AnaMdathI sadA sATe vaMcita che; jemane vijayanuM abhimAna ke parAjayanI vyathA jIvanamAM ekavAra paNa anubhavavAM paDatAM nathI; jemane bhUla karavAnuM duHkha ke bhUla na karavAne sateSa e kazAnI balA ja nathI; jemanA prAcIna temaja bahudarzI buddhizALI samAje sarva prakAranA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilAsI haMgAmAmAMthI atyaMta sAvacetIthI dezanA lokone bacAvI laI AkhI jiMdagI kevaLa surakSitatAmAM rahevAnI ja vyavasthA karI ApI che, jethI karIne lagna e vastu jemane mana kevaLa karAra che-bhalene pachI vaidika maMtro vaDe te karAranAmuM game teTaluM pAkuM kareluM hoya - te dezanA lokonI magadUra nathI ke teo mRtyuM. jayanA annapApanuM kAraNa samajI zake. vilAsIne jeoe parihAsa karyo hato, teo badhAM sAdhu gRhastha tathA sAdhvI gRhiNIo hatAM. teo badhAMyane akSaya satAleka maLaze te paNa huM jANuM chuM. paraMtu zekha gAruDInI dIkarI jyAre eka mAMdA pathArIvaza mANasane aNue aNue chatatI hatI, tyAre tenA te vakhatanA gauravane kaNamAtra paNa kadAca Ajeya teomAMthI kaI AMkhe jevA pAmyAM nahi hoya. mRtyuMjaya bhale eka taddana tuccha mANasa hoya, paraMtu tenuM hRdaya jItI kabaje karavAne AnaMda tuccha na hato; te saMpatti jevI tevI na hatI. A vastu ja A dezanA loko mATe samajavI kaThaNa che. huM bhUdeva bAbunAjha "pArivArika prabaMdha ne paNa doSa deto nathI, temaja zAstrIya tathA sAmAjika vidhivyavasthAnI paNa niMdA karatuM nathI. evI niMdA karavA jatAM ja meDhA upara kaDaka javAba ApI jeo bole che ke A hiMdu samAja x bhUdeva mukhapAdhyAya baMgALAnA prakhyAta nibaMdhakAra thaI gayA. pArivArika prabaMdha" emanA lakhelA pustakanuM nAma che. emAM kauTuMbika viSayanI carcA che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI tenI bhUla vagaranI vidhivyavasthAne je re ja ATalA saikAnI ATaATalI UthalapAthalanI vacce TakI zakyA che, te leke pratye paNa mane atizaya bhakti che; javAbamAM huM kadI kahevAnuM nathI ke TakI rahevuM emAM ja ekamAtra sArthakatA nathI; ane atikAyahastIjha lepa pAme che, paraMtu vaMde TakI rahyo che. huM phakta eTaluM ja kahIza ke paisAdAra lekanA kahAnakuMvaranI peThe rAtadivasa najara sAme tathA khoLAnI aMdara ja rAkhavAthI samAja sAro sacavAya temAM kAMI ja saMdeha nathI, paraMtu cheka vaMdAnI peThe bacAvI rAkhavA karatAM eka adhaghaDI kheLAmAMthI nIce utArI bIjAM ghaNuM mANasanI peThe beeka pagalAM bharavA devAthI paNa prAyazcitta karavuM paDe evuM pApa nahi thaI jAya. * bahu jUnA samayanuM ane khUba moTuM prANI, jemAM mAtra DhAMchavAyAM hADakAMnA avazeSa maLI Ave che. Ge Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukadamAnuM phaLa vRddha vRMdAvana sAmaMtanA mRtyu bAda tenA be chokarA ziva ane zaMbhu sAmate reja laDAI-jhaghaDA karatAM karatAM chaeka mAsa ekacUle eka gharamAM kAvyA. tyAra bAda eka divasa teo judA thaI gayA. gAmanA jamInadAra caudharI mahAzaye jAte AvIne temanAM ghara-khetara, dara-dAgInA, vADI-taLAvaDI, badhuM vahecI ApyuM. nAne bhAI sAmenI taLAvaDInI pelI bAju beeka mATInA kUbA taiyAra karI, nAnI vahu tathA chekarAM-chaiyAne laI vAsa choDI nIkaLI gayo.' badhuM ja vaheMcAI gayuM hatuM. phakta eka nAnuM vAMsanuM jhADa vaheMcAyuM nahotuM. kAraNa, zivue vAMdhe nAMkhI kahyuM, "caudharI mahAzaya! vAMsanuM jhADa te mAre joIze ja. gharabAra badhuM jUnuM thaI gayuM che, chAparAmAM vaLI-khapATiyAM badalavAmAM TekaNa-bekaNa devAmAM vAMsanI mAre roja jarUra paDavAnI. gAmamAM "konI pAse mAgavA jAuM, bele." Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " chabI zaMbhu eno virodha karavA Ubho thaI moTAbhAIne meM upara hAtha halAvatA be, "ehe, enA gharanAM TekaNuM- bekaNa mATe vAMsa joIe, ane mArA gharamAM keLa kApI lAvye ja cAlaze ema ne ! e banavAnuM nathI; caudharI mahAzaya vAMsanuM jhADa mane nahi maLe te nahi cAle e huM kahI dauM chuM. " takarAra ahIM sudhI ja AvIne aTakI gaI. tethI karIne eTalI milakata baMne hissedArenI rahI. tenuM pariNAma e AvyuM ke, zaMbhu ekAda DALane hAtha lagADavA Ave ke tarata zivu vAMsI laIne bhagADI mUke. tathA zivanI strI vAMsanA jhADanI nIce thaIne pasAra thAya eTalAmAM ja zaMbhu lAThI laI mAravA doDe. eka divase savAre e vAMsanA jhADane kAraNe ja baMne kuTuMba vacce bhAre daMga macI gayo. SaSTIpUjA ke evA keI ekAda devakAryamAM meTI vahu gaMgAmaNine ceDAM vAMsanAM pAnanI jarUra hatI. gAmaDAmAM e vastu durlabha nathI, saheje bIjI jagAethI maLI zakata. paraMtu pitAnuM jhADa hovA chatAM pArakA AgaLa hAtha laMbAvavA jatAM tene zarama AvI. khAsa karIne tene manamAM bharese hatuM ke, diyera e vakhata jarUra khetaramAM gayA haze ane nAnI vahu ekalI zuM karavAnI hatI ? paraMtu koNa jANe zA kAraNe zaMbhune te divase khetaramAM javA nIkaLatAM moDuM thayuM hatuM. te pAntA-bhAtax pUre karI hAtha * pANImAM palALelA vAsI bhAta. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa devA jate hato, eTalAmAM nAnI vahue talAvaDIne ArethI utAvaLe utAvaLe doDI AvI svAmIne khabara ApI. zaMbhune pANIne leTe kyAM ya rahyo,-hAthamAM chevAnuM kyAM ya rahyuM. teNe hAhe karI AkhA mahilAne gajAvI mUkI, traNa kUdake AvI pahoMcI, eMThA hAthe ja moTI bhAbhIe je keTalAMka pAna cUMTelAM hatAM te chInavI laI, khUMTa mArI nIce nAkhyAM; tathA sAthe sAthe ja tenA pratye je bhASA-prayoga karyo, te badhA te bIje game tyAMthI zIkhe che, paNa rAmAyaNanA lakSmaNa-caritramAMthI to zIkhe na hato, eTaluM cokkasa kahI zakAya. A bAju moTI vahue raDatAM raDatAM ghera jaI khetaramAM svAmIne khabara mekalAvI dIdhI. zivuM haLa paDatuM mUkI, dAtaraDuM hAthamAM laI doDI Avyo, tathA vAMsanA jhADanI najIka UbhA rahI apratyakSa nAnAbhAIne udezI potAnuM astra vIMjhI, rADe, nAMkhI, teNe evI dhAMdhala macAvI mUkI ke lekanI ThaTha jAmI gaI. eTalAthI paNa teno krodha zamyo nahi, tyAre te jamInadArane baMgale phariyAda karavA gayo, ane evI dhamakI Apato gayo ke caidharI mahAzaya ene nyAya karaze te ThIka che; nahi te pote kacerImAM jaI phariyAda na mAMDe te potAnuM nAma zivu sAmaMta nahi. A bAju zaMbhu vAMsanAM pAna jhUMTavI levAnuM kartavya pUruM karI nirAMte haLa-baLada laI khetaramAM cAlyo gayo hato. strInuM kahevuM teNe mAnyuM nahi. gharamAM nAnI vahu ekalI hatI. e daramyAna jeTha AvIne bUma-barADA pADI Akho maholle saDaka Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI karI daI bahAdurIthI ekataraphI vijaya meLavI cAlyA gayA. to paNa, nAnAbhAInI vahu hovAthI badhuM kAne sAMbhaLyA chatAM eka paNa vAtane te javAba ApI zakI nahi. ethI karIne tenA mananA saMtApanI tema ja svAmI pratye gussAnI avadhi rahI nahi. te raseDA tarapha paNa gaI nahi, caDele e osarImAM paga lAMbA karI besI rahI. zivunA gharamAM paNa e ja dazA. meTI vahu pratijJA karIne svAmInI rAha joIne beThI che, ke te Ave ane je karavuM hoya te kare; nahi te pite pANI paNa meMmAM nAkhyA vinA bApane ghera cAlI jaze. be eka vAMsanAM pAMdaDAM mATe diyerane hAthe ATaluM apamAna ! | doDha pahora veLA thaI gaI te paNa zivunuM nAmanizAna nahi. meTI vahune caTapaTI thavA lAgI. zI khabara, caidharI mahAzayane baMgalethI ja kadAca te phariyAda mAMDavA sIdhA kacerImAM cAlyA gayA hAya. e vakhate bahAranA bAraNune dha5 daIne jorathI dhakko -mArI zaMbhune bheTe dIkare gayArAma dAkhala thaye. tenI uMmara soLa-sattarane Azare haze. paraMtu ATalI umaramAM ja tene krodha ane tenI bhASA tenA bApane paNa vaTAvI gayAM hatAM. te gAmanI prAthamika zALAmAM bhaNatA hatA. AjakAla savAranI nizALa hato. sADAdasa vAgye nizALa chUTI che. gayArAmanI uMmara jyAre eka varSanI hatI, tyAre tenI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukamanuM phaLa mAnuM mRtyu thayuM hatuM. tenA bApa zaMbhue pharIvAra lagna karI joke navI vahu gharamAM ANuM kharI; paraMtu A namAyA bALakane ucheravAne bhAra kAkImA upara ja pa, tathA jyAM sudhI, be bhAI judA nahotA thayA, tyAM sudhI e bhAra te ja vahana karatAM AvyAM hatAM. sAvakI mA sAthe teno kadI paNa kaze vizeSa saMbaMdha na hatuM,-eTaluM ja nahi paNa temaNe navuM ghara mAMDayuM tyAra pachI paNa gayArAma je divase jyAM phAvyuM tyAM khAI lete. Aja te nizALamAMthI chUTayA bAda sAvakImAnuM meM tema ja bhajanano baMdobasta joIne baLatA aMgArA jevo thaIne A ghera Avyo hato. kAkI-mAnuM moM dekhIne tenA te agnimAM pANI cheTAyuM nahi, ghAsatela chaMTAyuM. teNe jarA paNa prastAvanA karyA vinA ja kahyuM, "khAvAnuM Apa, kAkI-mA." kAkI-mA kazuM bolyAM nahi. jema beThAM hatAM tema ja besI rahyAM. gayArAme gusse thaI jamIna upara paga pachADI kahyuM, "khAvAnuM Ape che ke nathI ApatI, bola." - gaMgAmaNie gussAthI meM UMcuM karI tiraskArapUrvaka kahyuM, "tAre mATe rAMdhIne beThI chuM ne, te ApuM? tArI sAvakI-mA abhAgaNIthI khAvAnuM na apAyuM ke ahIM AvyA che utpAta karavA ?" Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI gayArAma bUma pADI balya,-"te abhAgaNInI vAta huM na jANuM. tuM Ape che ke nahi te bela. na ApavAnI he te A cAlyo tArAM badhAM hAMDI-hAMllAM khokharAM karavA." eTaluM kahI te koThAramAM paDelA phAcarAnA DhagalAmAMthI eka phAcare upADI vegathI raDA tarapha cAlyo. kAkI-mAM bIkathI cIsa pADI UThayAM,-"gayA ! harAmI ! cora ! khabaradAra ! tephAna karyuM che te ! khabara paDI jaze! navAM hAMDI-hAMllAM kAryone hajI be divasa te thayA nathI ! eka paNa vAsaNa bhAMgyuM te tArA moTA kAkAnI pAse tAro ekAda paga je na bhaMgAvuM te mAruM nAma nahi." gayArAme rasoDAnI sAMkaLe jaIne hAtha lagA hatA, acAnaka kaMIka navI vAta yAda AvatAM te jarA zAMta bhAve pAcho AvIne be, "sAruM, khAvAnuM na ApavAnI hoya te na ApatI ! mAre nathI joItuM. nadIkinAre vaDanA jhADa nIce brAhmaNonI strIo badhI kethaLA bharI bharIne piAMAmamarA laI pUjA kare che, je mAge che tene Ape che, te joIne Avyo chuM. A huM cAlyo temanI pAse." gaMgAmaNine tarata ja yAda AvyuM ke Aja araNyaSachI che. ane eka kSaNamAM ja tene mijAja garama maTI ThaMDo banI gayo. to paNa menuM jora rAkhI belI, "to jAne, ke jAya che, jeuM te kharI?', "jevuM che tyAre ?" bolI gayArAma eka phATelo aMgUThA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukadamAnuM mULa kheMcI laI, tene kamare vIMTALI javAnI taiyArI karavA lAgyo. teTalAmAM ja gaMgAmaNi tapI jaI bolI, "Aja chaThane divase pArake ghera bhIkhIne khAI AvyuM to tArI zI vale karuM chuM te jeje, abhAgiyA." gayArAme javAba Apyo nahi. rasoDAmAM ghUsI ekAda cAMgaLuM tela laI mAthAmAM ghasatAM ghasato tene bahAra ja jeI kAkI-mA AMgaNe AvI Dara batAvI tyAM -"abhAgI kyAMne ! ThAkora-devatA sAthe mastI ! DUbake mArI pAcho na cAlyo Avyo, to bhUMDI vale karIza e kahI dauM chuM tane, Aja huM khijavAI rahelI chuM." paraMtu gayArAma Dare e nahote, te phakta dAMta kADhI kAkI-mAne DIMgo batAvI deTa mUkI cAlyA gaye. gaMgAmaNi tenI pAchaLa pAchaLa rastA sudhI AvI bUme pADavA lAgI, "Aja chaThane divase vaLI kenA chokarA rAMdheluM khAya che, ke tuM khAvAne ? cakatI-goLanA saMdezanI, caMpAkeLAMnI, dUdha-dahIMnI pharALa karyo nahi cAlatuM hoya, te pArake ghera bhIkhI khAvA cAlyA ! kaivartana gharamAM tuM kaMI navAba thaIne janme che ?" gayArAma jarA dUra jaI pAcho pharI Ubho rahI bolyo, "tyAre teM ApyuM kema nahi, banyA-menI? kema kahyuM ke kazuM nathI ?' 79 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI. ' gaMgAmaNi gAle hAtha mUkI avAk thaI jaI kheAlI, joyuM che!karA mele che te ! kayAre vaLI tane kahyuM : kazuM nathI ? nahi nAhavAnuM, nahi dhAvAnuM, dhADiyAnI peDha pesatAM veMta ja kahe ke khAvAnuM Apa. Aje echuM ja ke rAMdheluM che te Ape ? meM kahyuM, je che te te taiyAra che, DUbakuM mArIne Ave eTale..." gayArAme kahyuM, pharALa tAruM jahAnamamAM gayuM. rAja rAja abhAgaNIo jhadhaDA karI raseADAne sAMkaLa caDAvI, paga lAMbA karI besI rahevAnI, ane reAja mAre traNa paheAra veLAe na khIcaDA khAvAne ? jA, mAre tamArI kAryanI pAse khAvAnuM joituM nathI." eTaluM khAlI tene dhaDadhaDATa cAlyA jatA joI gaMgANi tyAM UbhI rahI gaLagaLe avAje bUmA pADavA lAgI, Aja chaThane divase kAinI pAse mAgI khAI amaMgaLa karIza nahi, gayA!--mArA DAhyo dIkarA--joIe te cAra paisA ApuM, re 66 sAMbhaLa--" gayArAme joyuM. sudhdhAM nahi, jhaDapathI cAlye! gaye. ema khelatA khelatA gaye!H "nathI joItuM mAre pharALa, nathI joItA mAre paisA, tArA pharALane huM...' ityAdi. te najara bahAra nIkaLI gayA eTale gaMgAmiNa ghera pAchI AvI gussAthI, duHkhathI, abhimAnathI nirjIvanI peThe osarImAM besI gaI, ane gayArAmanI vartaNUkathI aMtaramAM duHkha pAmI tenI sAvakI mAne zApa devA lAgI. * mULa: ' bhAte-bhAta. ' 80 66 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukAtuM phaLa paraMtu nadIne raste jatAM jatAM gayAne kAkI-mAnA zabdo kAnamAM guMjavA lAgyA. eka teA uttama AhAra pratye svAbhAvika rIte ja tene jarA vadhAre prema hatA. cakatI-gALanA saMdeza, dahIM, dUdha, caMpA-keLAM, tenI upara cAra paisAnI dakSiNA----tenuM mana tarata pIgaLavA lAgyuM. ,, snAna pUruM karI gayArAma pracaMDa kSudhA laI pAcho AvyeA. AMgaNAmAM UbhA rahI khUma pADI, "phaLAranuM badhuM jaladI laI Ava, kAkI-mA, mane khUba bhUkha lAgI che. parantu cakatI saMdeza je thADe ApyA te Aja tane ja khAI jaIza. gaMgAmaNu humaNAM ja vAsIdAnuM kAma karavA kADhamAM peThI hatI. gayArAmanI khUma sAMbhaLI manamAM manamAM jarA mUMjhAI. gharamAM dUdha, dahIM, pAMA, gALa tA hatAM; parantu caMpA-keLAM na hatAM. cakatI-gALaneA saMdeza paNa na hatA. te vakhate te gayAne rAkavA khAtara je mee AvyuM te melIne leAbha dekhADavo hatA. teNe tyAM rahyAM rahyAM ja avAja daI kahyuM, " tuM teTalI vAramAM bhInAM kapaDAM badala, bhAI, huM taLAvaDImAM hAtha dheAi AvuM chuM. >> ,, jaladI Ava," kahI hukama calAvI gayArAma kapaDAM badalI pote ja eka Asana pAtharI, leATAmAM pANI bharI, taiyAra thaI kheThA. gagAmiNa jaladI jaladI hAtha dhoI AvI. gayArAmane prasanna mijAja dekhI khuza thaI mAlI, "kevA mArA DAhyA t 66 1 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI dIkare, vAtavAtamAM gusse zuM thaI ja haze, bhAI." belI teNe bhaMDAramAMthI bhejananI sarva sAmagrI ANI sAme rajU karI. gayArAma AMkhanA palakArAmAM badhI vAnIo joI laI tIrNa avAje pUchavA lAge, "caMpA-keLAM kayAM ?" gagAmaNi jarA gallAtallAM karI belI, " DhAMkavAnuM yAda na rahyuM bhAI, badhAM uMdaraDA khAI gayA. ekAda bilADe pALyA vinA have nahi cAle ema lAge che!" gayArAma hasIne bejo, "keLAM vaLo kadI uMdaraDA khAtA haze ? tArI pAse hatAM ja nahi, ema kahene." gagAmaNi avAka thaI jaI bolI, "tuM A zuM bele che ! keLAM uMdaraDI na khAya! " gayArAma paMA, dahIM bheLavatAM bheLavatAM bolyA, "vAru khAya, khAya. keLAMnI mAre jarUra nathI. cakatI-gebane saMdeza laI Ava. jeje zeDo lAvatI." kAkI-mA pharIvAra bhaMDAramAM jaI thoDI vAra khoTAM kheTAM hAMDIhAMlAM halAvI bItAM bItAM bolI UThyAM, " are, e paNa uMdaraDA khAI gayA che bhAI, eka TukaDo paNa nathI, keNa jANe kyAre bhUlathI tapelInuM meM khulluM rahI gayuM hatuM." tenuM vAkya pUruM na thayuM teTalAmAM ja gayArAma Akho pheravI bUma pADI UTho, "cakatI-gaLa kadI uMdaraDA khAya, rAkSasI, mArI sAthe cAlAkI ? tArI pAse kazuM jyAre nahetuM tyAre zA mATe mane bolAvyA ?" Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa kAkI-mA bahAra AvI bolyAM, "sAcuM kahuM chuM, gayA." gayArAma kUdako mArI bolyo, "haju kahe che "sAcuM ? jA, mAre tAruM kazuM khAvAnuM joItuM nathI." belI teNe paga vaDe haDaselo mArI badhI vastuo AMgaNAmAM uDAvI mUkI kahyuM, "ThIka, huM dekhADuM chuM majA." eTaluM bolI te pele phAcara hAthamAM uThAvI bhaMDAra tarapha do . gAmaNi hAM, hAM karatI doDI gaI, paraMtu AMkhanA palakArAmAM gayArAme hAMDI-hAMllAM bhAgI, sarasAmAna nIce gabaDAvI, badhuM ekAkAra karI mUkyuM. rekavA jatAM tene paNa hAtha upara sAmAnya ekAda jakhama thaye. barAbara e ja vakhate zivu jamInadArane baMgalethI pAcho pharyo. badhI dhamAla sAMbhaLIne bUma pADI kAraNa pUchatAM veMta ja gaMgAmaNi svAmIno avAja sAMbhaLI raDI paDI. tathA gayArAme hAthamAMne phAcare nIce nAkhI UMce zvAse doTa mUkI. zivue gussA bharele avAje prazna karyo, "dhamAla gaMgAmaNie raDI paDI ne kahyuM, "gayArAma mAruM badhuM bhAMgI nAkhI, mArA hAtha upara eka ghA mArI, nAsI gayo. A juo sUjI gayo che." belI teNe svAmIne hAtha batAve. zivunI pAchaLa tene sALo hato. heziyAra temaja lakhatAM -vAMcatAM jANe che ema mAnI jamInadArane baMgale jatI veLAe ziva tene pelA mahelAmAMthI lAvI gayo hato. te belyo, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ << chaLI sAmaMta mahAzaya, e badhI kAravAI nAnA sAmaMtanI che. A kAma karAvyuM che, tame zuM kahe! chekarA mAraphate temaNe ja che, didi, kharuM kenI ? '' gaMgANanuM e veLAe hRdaya khaLatuM hatuM, te tarata ja DAku halAvI khelI, " kharI vAta che bhAI, e meAMbaLyAe ja chekarAne zikhavADIne mane mAra khavADe che. enuM je kaMI ghaTita karavuM heAya te tame karA, nahi te huM gaLe phAMsa| khAI marI jaIza. ' 35 atyAra sudhI zitrunuM nAhavAkhAvAnuM ThekANuM nahotuM, jamInadAra pAse paNa joI te nyAya maLye nahi, temAM vaLI gharamAM paga mUkayo na mUkazo ne A phAna. tene hitAhitanuM bhAna rahyuM nahi. te eka pracaMDa pratijJA karIne kheAlI UDavo, huM cAA thANAmAM dArAgAnI pAse. emane ghaTatuM na karuM te huM biMdu sAmatanA dIkarA nahi. "" " tene sALA bhaNelAgaNelA mANasa hatA, << uparAMta tene gayA upara pahelethI ja dAjha hatI. te melyA, kAyadA pramANe mene anadhikArapraveza kahevAya. lAThI laI te ghara upara caDI AvavuM, jasapAtra bhAMgI nAMkhavAM, mANasa upara hAtha upADavA,--enI sarjA cha mahinA jela. sAmaMta mahAzaya, jarA kamara kasIne UbhA thAe jouM, juo huM e bApa-beTAne ekasAthe jelamAM purAvuM chuM ke niha. 84 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa zivu pharI kAMI bolyo nahi, sagAne hAtha pakaDI thANunA daregAne maLavA cAlI nIkaLyo. gaMgAmaNine sauthI vadhAre gusso Avyo hato diyera ane -nAnI vahu upara. te A saMbaMdhe jarA bakheDe karavAnA hetuthI kamADane sAMkaLa caDAvI pele phAcaro hAthamAM laI sIdhI zaMbhune AMgaNe AvI UbhI rahI. meTe avAje bolI, "kema re diyera, chokarA pAse mane mAra marAvavo che ? have bApabe ekasAthe jelamAM jaje." zaMbhu hamaNuM ja tenA navI vahunA chokarAne laI phaLAra pUruM karI Ubho hato; moTI bhAbhIne dekhAva tathA tenA hAthamAMne phAcaro dekhI dimUDha thaI gayo. bolyo, "thayuM che zuM ? huM te kazuM ja jANatA nathI " gaMgAmaNie moM bagADI javAba Apyo, "have ajANyA na thaze. darego Ave che, temanI pAse jaIne kaheje, ke kazuM ya jANo che ke nahi?" nAnI vahu gharamAMthI bahAra AvI eka thAMbhalAne aDhelIne : cUpakIthI UbhI rahI. zaMbhu manamAM manamAM bhaya pAmI pAse AvI gaMgAmaNine eka hAtha pakaDIne bolyo, "mArA sama, moTAM vahu, ame kazuM ja jANatAM nathI." tenI vAta sAcI hatI, e meTI vahu pite ja jANatI hatI. paraMtu te vakhate udAratA batAvavAno samaya na hato. teNe zaMbhunA mAthA upara ja badhe doSa nAkhI mIThuM maracuM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI bhabharAvI gayArAmanI kIrti kahI batAvI. e chekarAne jeo oLakhatA hoya temane mATe e vAta na mAnavI e muzkela hatuM. DAbelI nAnI vahue ATalI vAre moM ughADyuM ane svAmIne kahyuM, "kema, huM kahetI hatI te ja thayuM ke nahi ? keTalI vakhata kahyuM, e tophAnI laDadhAne have gharamAM pesavA deze nahi, tamArA nAnA chokarAnuM kadI ne kadI mArI khUna karI nAkhaze. paNa te mAne ja kANu, have vAta kharI paDI ne ?" - zaMbhu vinaMti karatA gaMgAmaNine kahevA lAgyA, "mArA sama, moTAM vahu, moTAbhAI sAce ja thANAmAM gayA che ? " tenA karuNa avAjathI jarAka narama paDI moTI vahue bhArapUrvaka kahyuM, "tamArA sama diyarajI, gayA che, sAthe amAre pAMcu paNa game che." zaMbhu atizaya gabharAI gayo. nAnI vahu svAmIne uddezIne belavA lAgI, "roja kahuM chuM didi, kayAMka nadI upara sarakArI pula thAya che, keTalAya leka majUrIe jAya che, tyAM laI jaI ene kAme lagADI do. teo cAbUka mAraze ne kAma karAvaze--nAsavA te pAmaze ja nahi-be divasamAM sIdho thaI jaze. paNa te nahi, nizALe mUkyo che bhaNavA. emano chokaro jANe vakIla mukhatyAra thavAne ne!" zaMbhu duHkhI thaI belyo, "are tyAM nathI mUkyo te kAMI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa vagara kAraNe tyAMthI zuM badhA jIvatA ghera pAchA phare che ? aradhAka mANasa mATImAM dabAI kyAMya taLiye jAya che tenI khabara paNa maLatI nathI. " nAnI vahu bolI, " tyAre bApa beTo maLIne jela bhegavavA jAo. " moTI vahu cUpa rahI. zaMbhu tene hAtha pakaDI bolyo, huM kAle ja e chekarAne laI jaIne pAMcarAne pule kAme lagADI daIza, moTAM vahu, bhAIne ThaMDA pADe. pharI evuM nahi thAya. " tenI strI bolI, "jhaghaDAragaDA te mAtra e abhAgiyAne kAraNe ja che. tamane paNa keTalI vAra kahyuM chedidi, ke tene gharamAM na pisavA do. bahu bahekA nahi. e to meM kahyuM nathI, nahi te gaye mahine tamArI sonerI keLanI lUma rAtre keNa kApI gayuM hatuM ? e ja cera, bIjuM koNa? lAkaDAnA devane khAsaDAMnI pUjA karyA vinA kaMI cAle ? pulane kAme mokalI de, gAmaneya jaMpa vaLe." zaMbhue mAnA sogaMda khAIne kahyuM, "kAle game tema karIne chokarAne gAma bahAra kADhyuM tyAre pANInuM TIpuM meMmAM mUke." gaMgAmaNie e vAtane paNa kazo javAba Apyo nahi, hAthamAMne phAcare nAMkhI daI cUpakIthI ghera pAchI pharI. svAmI, bhAI, haju paNa khAdhA vinAnA che. pAchale Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khI paheAre te khinna mukhe raseADAnA bAraNAmAM besI temanA ja khAvAnI taiyArI karatI hatI, teTalAmAM gayArAme DAkiyuM karatAM karatAM haLave pagale praveza karyAM. dharamAM khIjuM kAI nathI ema joI teNe hiMmata dhAraNa karI, bilakula pAchaLa AvI avAja dIdhA, kAkI-mA ! " 66 kAkI-mA camakI UThayAM, paraMtu kazuM khelyAM nahi. gayArAme thADe dUra thAkelAnI peThe dhaba daIne besI paDIne kahyuM, vAru, je heAya te ja Apa. mane khUba bhUkha lAgI che. ' << khAvAnI vAtathI gaMgAne zAMta paDelA krodha kSaNamAM pharIvAra bhabhUkI UThayo. te tenA mAM tarapha joyA vinA ja krodhapUrvaka khelI UThI, " naphphaTa ? balyA meAMnA ? have mArI pAse Ave che bhUkhanuM nAma laIne ? dUra thA ahIMthI. ' 13 gayArAma khelyuM, tAre kahyuM dUra thavAnA ? ,, kAkI-mA dhamakI ApI khelyAM, harAmajAdA, napATa ? huM huve tane khAvAnuM ApuM ? " 8. "6 gayArAme kahyuM, "tuM na Apaze te kANu Apaze ? zA mATe tuM uMdaraDAne vAMka kADhI khATuM melI? sAce sAcuM kema na khelI ke bhAI, ATaluM ja khAI le, Aja khIjuM kazuM nathI ? tema karyuM hota te mane gusse caData nahi, jaladI khAvAnuM mUkI de, rAkSasI, mArA peTamAM te Aga lAgI che !" kAko-mA gheADIvAra cUpa rahI manamAM manamAM theADAM narama : Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukaddamAnuM phaLa thaI bolyAM, "Aga lAgI hoya te tArI sAvakI mA pAse jA." sAvakI mAnuM nAma sAMbhaLatAM gayArAma AMkhanA palakArAmAM jhALa thaI gayo. te bolyo, "e abhAgaNInuM zuM have huM mAM jevAne chuM ? huM mAtra gharamAM mArI mAchalI pakaDavAnI soTI levA gayA hatA, teTalAmAM bolI UThI, "A jA, Adho! have jelane bhAta khAje jA !" meM kahyuM, "tAro bhAta khAvA huM Avyo nathI, huM kAkI-mA pAse jAuM chuM." baLyA menI ochI zetAna che ? eNe jaIne bhaMbheraNuM karI eTale te bApue tArA hAthamAMthI vAMsanAM pAMdaDAM khUMcavI lIdhAM !" eTaluM kahI te jorathI jamIna uparathI eka paga UMce karI be, " tuM ja rAkSasI jAte pAMdaDAM levA jaIne apamAna pAmI. kema mane kahyuM nahi ? e vAMsanuM jhADa AkhuM huM je devatA mUkI nA bALI nAkhuM te mAruM nAma gayArAma nahi, te jeje ! abhAgaNuM mane zuM kahe che te jANe che, kAkI-mA ? kahe che ke tArI kAkI-mAe thANAmAM khabara mokalI che, darego AvI tane bAMdhI jaI jelamAM pUraze. sAMbhaLI vAta abhAgaNInI ?" gaMgAmaNi belI, "tArA kAkA pAMcane sAthe laIne thANAmAM gayA ja che te, tuM mArA upara hAtha upADanAre- eTaluM badhuM tAruM gumAna ?" pAMcamAmAne gayArAma dekhyA khamI zakate naha. te pAche emAM bhaLyo che e sAMbhaLI saLagI UThI te be, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "> Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukadamAnuM phaLa eTale te e A thaI gayuM che. pharI je kadI e harAmajAdAne gharamAM pisavA dIdho te tane bhAremAM bhAre sogaMda che." pAMcuM bolyo, "didi, tamAre zuM ? mAruM ja satyAnAza vaLI jAya. keka vakhata rAta-asUra bhIMte chupAIne mArI lAkaDI vaDe mAre TAMTiye ja e bhAMgaze ema lAge che !" zivue kahyuM, "kAla savAre ja je polIsa pAse tene hAthe beDI na paherAvuM te mAruM...ItyAdi ItyAdi." gaMgAmaNi pUtaLAnI jema besI rahI, eka zabda paNa tene meMmAMthI bahAra nIkaLe nahi. bIdhele pAMcakeDI te rAte ghera gaye nahi, ahIM ja sUI rahyo. bIje divase daseka vAgyAne sumAre be kesa dUrane rastethI daragAbAbu Avazyaka dakSiNadi grahaNa karI pAlakhIe caDI koMsTebala tathA cokIdArAdi sahita mukaddamAne sthaLe jAte tapAsa karavA hAjara thayA. anadhikAra-praveza, jaNasapAtrane nukasAna, phAcarA vaDe bAImANasanA zarIra para prahAra ityAdi kAyadAnI meTI maTI kalamano Aropa hato eTale AkhA gAmamAM eka prakAranI hA-hA thaI gaI ! mukhya AropI gayArAma hato. tene kuzaLatAthI pakaDI AvyuM hAjara karatAM ja te konTebala, cekIdAra vagerene joI bhayathI raDI paDI belyo, "huM keIne dekhyo gamatuM nathI eTale mane jelamAM mokalavA mAge che." dArAgAbAbu vRddha Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI mANusa hatA. temaNe AreApInI uMmara tathA tenuM raDavuM joI yArDa citte pUchyuM, "tane kAI ja cAhatuM nathI, gayArAma ?' gayArAma khelyuM, mane phakta mArI kAkImA cAhe che, khIjuM kAI nahi. ' << (6 dArAgAe prazna karyo, " tyAre kAkI-mAne mAryAM kema ?" gayArAma khelyA, nA, mArI nathI. '' khAraNAnI ADamAM gaMgAmaNa UbhI hatI, te tarapha joine khelye, tane meM cAre mArI che kAI-mA ? " 66 2. ** pAMcu pAse beThe| hatA, te jarA vyaMgathI najara karI melye!, " didi, hajUra pUche che, sAcI vAta kahejo. te vakhate apAra veLAe dhara upara caDI AvI lAkaDAnuM phAcaruM tamane mAryuM hatuM ke nahi ? dharmAvatAra pAse jojo nUDI vAta khelatAM. >> rIte khelyuM, mArI hatI. gaMgANue askruTa svare je kahyuM, te ja pAMcu spaSTa hA, hajUra, mArAM bahena kahe che eNe tr "} gayArAma agnimUrti thaI jaI bUma pADI UThayo, "kheMcA jo tAre huM paga na bhAMgI nAkhuM te--" gussAthI tenuM vAkaya pUruM thaI zakayuM nahi. te raDI paDyA. TI " pAMcu uzkerAI jaI khAlI UThayo, " joyuM, hajUra ? joyuM ? hajUranI sAme ja kheAle che, paga bhAMgI nAkhIza-- Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa ApanI gerahAjarImAM te khUna karI nAkhe. tene bAMdhavAne hukama thavo joIe." dAregAbAbu phakta jarA hasyA. gayArAma AMkha lUchatA bolyo, "mAre mA nathI tethI ja te ! nahi te--" A vakhate paNa tenuM vAkaya pUruM thaI zakyuM nahi. je mA tene yAda ja na hatI, yAda karavAnuM kadI prayajana paNa paDayuM na hatuM, tene ja Aje akasmAta vipatine samaye yAda karI, te daDadaDa AMsu. pADato raDavA lAgyo. bIjA ApI zaMbhu viruddha eka vAta siddha thaI zakI nahi. daregAbAbu kacerImAM phariyAda karavAne hukama ApI ripaTa lakhI laI cAlyA gayA. pAMcue mukaddamo calAvavAnI ane tene mATe yathAyogya tadabIra karavAnI javAbadArI pitAne mAthe lIdhI tathA tenI bahena pratye Avo bhayaMkara atyAcAra karavA mATe gayArAmane sakhata sajA thaze evI vAta cogaradama kahetA pharavA lAgyA.. paraMtu gayArAma kayAMya alepa thaI gayo. ADozIpADezIe zivunA A kAmanI atyaMta niMdA karavA lAgyA. ziva temanI sAthe laDavA lAgyo. paraMtu zivanI strI bilakula cUpacApa rahI! eka divasa gayArAmanI dUranI eka mAsI khabara sAMbhaLI zivane ghera jaI tenI strIne jema marachamAM AvyuM tema belI gALAgALI karI gaI paraMtu gaMgAmaNi taddana cUpa besI rahI. zivae pAsenA gharanA lokone meMe e Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI vAta sAMbhaLI gusse thaI strIne kahyuM, " tuM cUpa besI rahI? eka zabda paNa belI nahi ? " zivunI strIe kahyuM, "nA." zivue kahyuM, "huM ghera hota te rAMDane sArI peThe sAvaraNuM sAvaraNae mArIne kADhata." tenI strI bolI, "ema hoya to AjathI gharamAM ja besI rahe, have kyAMya pharatA pharaze nahi." eTaluM kahI te pitAne kAme cAlI gaI. eka divasa bapore zivu gharamAM na hato. zaMbhu AvI vAMsanA jhADamAMthI keTalAka vAMsa kApI laI gaye. avAja sAMbhaLI zivanI strIe bahAra AvI pitAnI AMkhe badhuM joyuM, paraMtu rokavAnI vAta to dUra rahI, Aja te sarasI paNa AvI nahi, cUpakIthI gharamAM pAchI cAlI gaI. beeka divasa bAda khabara sAMbhaLI ziva phUMphADA mAravA lAgyo, strIne AvI kahyuM, " tArA kAna zuM baLI gayA che? gharanI pAse thaIne te vAMsa kApI gayo ane tene khabara paDI nahi ?" tenI strIe kahyuM, "khabara kema na paDe ? meM najare to badhuM dekhyuM che!" zivu gusse thaI belyo, "tyAre mane te jaNAvyuM kema nahi?" gaMgAmaNi belI, "jaNAvavAnuM zuM hatuM? vAMsanuM jhADa zuM tamArA ekalAnuM che? diyarajIno temAM bhAga nathI ?" Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukadamAnuM phaLa zivu vismayathI dimUDha thaI jaI mAtra bolyo, "tAruM zuM magaja khasI gayuM che ?" te divase sAMja paDayA bAda pAMca kacerImAMthI pAchA AvI zAMtithI dhapa karate besI paDyo. zivu baLada mATe pULA kApato hato, aMdhArAmAM tenA moM ane AMkha uparanuM gupta hAsya te joI zakyo nahi, bhayathI pUchavA lAge, "zuM thayuM ?" pAMce gabhIratA sAthe jarA hasI be, "pAMcu hoya tyAM je thAya te ja ! vAraMTa kaDhAvyuM tyAre Avyo chuM. have te kyAM che eTaluM jANIe eTale thayuM." zivane ke jANe eka prakAranI jIda caDI gaI hatI. te bolyo, "game teTaluM kharaca thAya, chokarAne pakaDavo ja che. tene jelamAM purAvuM tyAra bAda mAre bIjuM kAma hAtha levuM. pachI baMne maLI vividha ghATa ghaDavA lAgyA. paraMtu rAtanA agiyAra vAgI gayA chatAM aMdarathI vALanuM teDuM AvyuM nahi e joI zivue Azcarya pAmI rasoDAmAM jaI joyuM te aMdara aMdhAruM." sUvAnA oraDAmAM jaIne joyuM to strI jamIna upara sUtI che. zivae barADa pADI pUchayuM, "haju rAMdhyuM nathI ?" gaMgAmaNie kahyuM, "nA. mAruM zarIra sAruM nathI, Aja mArAthI raMdhAze nahi." Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI dAruNa kSudhAthI zivunI nADIo saLagatI hatI, tenAthI vadhu sahana na thayuM. sUtelI strInI pITha upara eka lAta mArI be, "AjakAla reja "zarIra sAruM nathI," roja raMdhAze nahi"! na raMdhAtuM hoya te nIkaLa bahAra mArA gharamAMthI. " gaMgAmaNi kAMI belI paNa nahi, UThIne beThI paNa na thaI. jema sUtI hatI tema paDI rahI. te rAte sALI banevI keIne khAvAnuM maLyuM nahi. savAramAM khabara paDI ke gaMgAmaNi gharamAM nathI. Ama tema thoDIvAra zodhAzodha karyA bAda pAMcu be, " bahena jarUra mAre ghera cAlyAM gayAM che.' - strInA A prakAre Akasmika parivartanane hetu zivu manamAM manamAM samajatA hatA. tethI tene gusse paNa jema jema uttarottara vadhato jato hato, tematema mAmalA mukaddamA taraphane tene Agraha paNa kamI thato jato hato. te phakta bAlyA, "cUlAmAM jAya, mAre zodhavAnI garaja nathI." pAchale pahore khabara maLI ke gaMgAmaNi bApane ghera AvI nathI. pAMca dhIraja ApI be, " tyAre jarUra phAIne ghera gayAM che. " temanA eka paisAdAra pheI pAMcacha kesa dUra ekAda gAmamAM rahetAM hatAM. pUjAparvanimitte te kaI kaI vAra gaMgAmaNine laI jatAM hatAM. zivu strIne atyaMta cAhate Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sunuM phaLa hatA. te moDhethI teA khelyu ke, " jyAM khuzI paDe tyAM jAya ! mare ne !" paraMtu aMdara aMdaracita tathA utkaMThita thaI UThayo. te paNa gussAmAM te gussAmAM pAMca cha divasa cAlyA gayA. A bAju kAmakAja ane dvAraDhAMkharanI mAvajata vagerene kAraNe tenAthI AkhA eka divasa paNa vadhAre nabhAya nahi evuM thaI gayuM. sAta divasa bAda te jAte te na gayA, paraMtu peAtAnI maradAnagI cheADI dai phAIne ghera baLadagADI mekalI dIdhI. bIje divase khAlI gADIe pAchA AvI khabara ApI ke tyAM kAI nathI. zivu mAthe hAtha daI besI paDayo. AkhA divasa nAhavAkhAvAnuM nAma nahi, maDadAnI peThe te eka pATa upara pADyo hatA. pAMcu atyaMta uzkerAyelA dharamAM dAkhala thaI khelyo, " sAmaMta mahAzaya, patto lAgyo che!" zivu saphALA UThI beThA thaI bolyeA, "kayAM che ? kANe khabara ApI ? mAMdIkhAMdI tA nathIne ? gADI laIne cAlene abaDI baMne jaie. pAMcu oklyA, "bahenanI vAta nathI karatA----gayArAmane patto lAgyA che? ' ,, zivu pharI leTI paDayo, kaMI bolyA nahi. tyAre pAMcu bahu prakAre samajAvavA lAgyA ke A taka kAI paNa rIte jatI karavI yeAgya nathI. bahena tA eka divasa Avaze ja, paraMtu pachI A meTA pharI jaladI hAca Avaze 7 va Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - chabI nahi. zivu udAsa kaThe be, "hamaNuM rahevA de pAMcu ! pahelAM te pAchI Ave-tyArabAda - pAMcu vAMdho laI be, " tyAra bAda vaLI zuM thavAnuM sAmaMta mahAzaya? UlaTuM bahena pAchAM phare nA phare teTalAmAM ja kAma pUruM karavuM joIe. te AvI caDe te kadAca pachI na ja bane." ziva kabUla thayo. paraMtu pitAnA khAlI ghara tarapha jotAM bIjA upara vera levAnuM jora tenAmAM rahetuM nahatuM. atyAre pAMcunA jora upara ja tenuM kAma cAlatuM hatuM. bIje divase rAta pUrI thatA pahelAM ja teo kacerInA sipAI vagerene laIne bahAra nIkaLI paDyA. rastAmAM pAMcue jaNAvyuM, "mahA mahenate khabara maLI che, zaMbhue tene pAMcalAnA sarakArI pulanA kAmamAM nAma chupAvI bharatI karI lIdho che tyAM ja tene giraphatAra karavo paDaze." zaMbhu atyAra sudhI cUpa rahyo hato, haju paNa cUpa rahyo. teo jyAre gAmamAM dAkhala thayA tyAre bapora thaI gayA hatA. gAmane eka cheDe eka moTuM medAna mANase, lAkaDAM -loDhAM, eMjina-saMcAthI ThasoThasa bhareluM hatuM. cArebAju nAnAM nAnAM paDAM bAMdhI majUro rahetA hatA. ghaNI paDapUcha karyA bAda eka jaNe kahyuM, ' je chokarA sAhebanuM baMgALI lakhavA vAMcavAnuM kAma kare che te ne ? tenuM ghara A rahyuM." 98 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddamAnuM phaLa kahI eka nAnuM jhUMpaDuM batAvI dIdhuM. teo gupacupa dhIme pagale aneka sAvacetIthI tenI pAse AvI UbhA rahyA. aMdara gayArAmane avAja saMbhaLAyo. harakhathI pAMcanAM rUMvADAM UbhAM thaI gayAM. te sipAI ane zivane laI bahAdurIpUrvaka ekadama jhUMpaDAnA ughADA bAraNAne rokIne Ubho rahyo. teTalAmAM to tenuM samasta mukha vismaya, kSobha, ane nirAzAthI kALuM paDI gayuM. tenI bahena bhAta pIrasI eka vIMjhaNo hAthamAM laI pavana nAkhatI hatI ane gayArAma bhajana karavA beThA hate. najare paDatAM gaMgAmaNi mAthAno pAlava UMcA karI phakta bolI, "tame leke jarA zvAsa khAI nadImAM jaIne nAhI Avo, teTalAmAM huM bhAtanI bIjI tapelI caDAvI dauM." Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza gAmanuM nAma kAzIpura hatuM. gAma nAnuM hatuM, jamInadAra tethIye nA ho, to paNa enA dorathI praja cUM ke cAM paNa karI zakatI nahotI,-evo ruAba hato. nAnA chokarAnI varasagAMTha hatI. pUjA patAvI takaratna baranI vakhate ghera pAchA pharatA hatA. vaizAkha pUre thavA Avyo hato, paraMtu vAdaLanI chAyA sarakhI kayAMya na maLe. anAvRSTinA AkAzamAMthI jANe agni varasI rahyo che. sAmenA kSitija sudhI vistarelAM khetare baLI-dhakhIne cirAI gayAM che. ane lAkho cirADAmAMthI dharatInI chAtInuM lehI niraMtara dhumADo thaI UDI jAya che, agninI jvALA jevI tenI gUMchaLAM vaLatI Urdhvagati tarapha joI rahIe to mAthAne tammara caDe-jANe ghena caDayuM. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI tene ja sImADe rastA upara gaphura vaNakaranuM dhara hatuM. tenI mATInI dIvAla paDI javAthI AMgaNuM ane raste ekAkAra thaI gayAM hatAM tathA aMtaHpuranAM zarama-maryAdA raste janAranI dayAne zaraNe jaI te nizciMta thayAM hatAM. rastAnI kAre eka jhADanI chAyAmAM UbhA rahI tarane U~ce sAde khUma pADI, "Are e garA, kahuM chuM gharamAM Ci che ke ' tenI dazeka varSanI che|karIe bAraNAmAM UbhA rahI javAba dIdhe!, "bAbAnuM zuM kAma che? bAbAne tAva caDyA che. " tAva ? kheAlAva bahAra harAmajAdAne ! pAkhaMDI ! mleccha !" hAMkArA-bakArAthI gaphuramiyAM gharamAMthI bahAra AvI tAvathI kAMpatA kAMpatA pAse AvI UbhA. bhAMgelI dIvAlanI khAjIne aDIne eka jUnuM bAvaLiyAnuM jhADa UbhuM hatuM, tenI DALe eka sAMDha bAMdheleA hateA. ta ratna tene batAvI kheAlyA, A zuM kare che, khela jouM ? A hiMdunuM gAma che, jamInadAra brAhmaNa che, tene khyAla che ? << temanuM mAM gussAthI tathA taDakAnI jhALathI lAlaceALa thaI gayuM hatuM. eTale bezaka temAMthI dhIkatAM kaTheAra vAkaya ja bahAra Ave, paraMtu kAraNu na samajAvAthI gaphura mAtra sAmuM joI rahyo. tarka ratna khAlyA, ' savAre jatI vakhate huM joI ne gaye ke AMdhelA che, apeAre pAchA pharatAM jouM chuM te temane tema bAMdhelA che. gehatyA thaze teA bAbujI tane jIvatA kabaramAM dATI deze. e kaMI game tevA brAhmaNa nAya ! '' 104 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza zuM karuM, bAbAThAkura ? bahu lAcArImAM AvI paDyo chuM. keTalA divasathI zarIramAM tAva che, deraDuM pakaDI be khAMpA khavarAvI ANavA jatAM paNa tammara AvI paDI javAya che." tyAre choDI mUkane, enI meLe carI karIne Avaze." "kayAM cheDe bAbAThAkura ? lekenuM anAja badhuM UpaNAI gayuM nathI, khaLImAM paDayuM che; pULAnA haju eghA khaDakAI rahyA nathI. khetaranA khAMpA bApA badhuM baLI gayuM-kyAMya eka mUThI ghAsa nathI, koInA anAjamAM meM ghAle. koIno e vIkhI khAya,-kema karIne choDuM, bAbAThAkura ?" takaratna jarA narama thaI bolyA, "nA choDe te chAMyaDAmAM kayAMka bAMdhI daI beeka pULA khaDa nAkhane. eTalI vAra cAve te kharo. chokarIe bhAta bAta rAMe nathI ? osAmaNa besAmaNa mUkane. ekAda tagAruM che pIto." gaphure javAba Ape nahi. lAcAranI peThe takaratnanA meM sAme joI rahyo. tenA memAMthI mAtra eka UMDe nisAso bahAra nIkaLyo. takaratna belyA, "teya nathI, ke zuM? khaDanuM zuM karyuM? A vakhate je bhAgamAM AvyuM hatuM te badhuM vecIne peTAya namaH? baLada mATe paNa ekAda pULo rAkhavo na joIe ? beTa sAI! " A niSphara ApathI gaphuranI vAcA jANe raMdhAI gaI. kSaNeka vAra pachI te dhIre dhIre bolyo, " hajAreka pULA ghAsa A vakhate bhAgamAM AvyuM hatuM. paraMtu gaI sAlanI bAkI kahIne 105 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbu mahAzaye badhuM aTakAvI rAkhyuM. raDI kakaLIne page paDIne kahyuM, "bAbu mahAzaya, tame hAkema che ! tamAruM rAja cheDI bIje kayAM nAsI javAnA chIe ? mane nahi to pAMcase sAtaso pULA kaDaba udhAra Apo. chAparA upara ghAsa nathI. bApa beTIne rahevAnuM eka koTaDuM rahyuM che, te to kadAca tADanAM pAMdaDAM DhAMkI TUkIne A comAsuM kADhI nAMkhIzuM, paraMtu khAvAnuM nahi maLe te mATe maheza marI jaze." hasIne bolyA, "yeha! vaLI Arata karIne nAme khAsuM maheza rAkhyuM che ! huM te hasI hasIne gAMDa thavA AvyuM." paraMtu A mazkarI gaphuranA sAMbhaLyAmAM AvI nahi. te kahevA lAgyo, "paraMtu hAkemane dayA na AvI. be eka mAsanI kherAkI jeTaluM theDuMka dhAna mane ApyuM. paraMtu tamAma ghAsa sarakAramAM Dhagale thaI gayuM. ane mane eka taNakhaluM paNa na maLyuM"--belatAM bolatAM tene avAja AMsu bharAI AvavAthI bhAre thaI gayo. paraMtu takaratnane tethI dayA AvI nahi; bolyA, " tuMya ThIka mANasa che ne, khAdhuM che te ApavuM nathI; jamInadAra zuM tane gharamAMthI kADhIne khavarAve, kema ? tame loke to rAma-rAjyamAM rahe che, paNa halakI jAtanA cho eTale emanI niMdA karatA pharo cho ! " gaphara zaramAI jaI bolyo, "niMdA zA mATe kahyuM, bAbAThAkura, ame emanI niMdA karatA nathI. paNa kyAMthI lAvIne. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza ApuM, kahe| joIe ? cAreka vIdhAM jamIna bhAge rAkhI, pazu uparAuparI e sAla dukALa paDayo, khetaranuM dhAna khetaramAM ja sukAI gayuM,--mApa dIkarIne me veba peTa bharIne khAvAnuM maLatuM nathI, koTaDA sAmuM najara karIne jue, varasAda-pANImAM cheAkarIne laine khUNAmAM khesI rAta kADhuM chuM, paga lAMbA karI sUvA jeTalIye jagA maLatI nathI. mahezane eka vAra tAkIne juo, pAMsaLAM gaNI zakAya che, Apane, ThAkura mA'zaya eeka hAra pULA udhAra; baLadiyAne e divasa peTabharI khavarAvuM '- melate khelatA ja te dhapa karate brAhmaNanA paganI najIka leTI paDyo. taratna tIranI peThe be DagalAM pAchA haThI melyA, " are mara, aDakI paDayo ke ? '' * * nA, bAbAThAkura, aDakuM zA mATe? nahi aDakuM. paraMtu A vakhate mane e eka hajAra pULA dhAsa Ape!. tamArA cAra cAra AdyA te divase joi ne Avyo chuM, eTaluM Apaze te jaNAze paNa nahi. ame khAdhA vinA marI jai e te kaMI vAMdhA nahi, paraMtu e mAre vAcA vinAne jIva, khelatAM nahi, phakta sAmuM joyA kare, ane AMkhamAMthI pANI pADe." AvaDe. tarkaratna khelyA, " uchInuM le che te pAchuM kema karIne vALavAnA che, kahe jouM ! " . x mULa, e eka kAhana '-(kartApaNa) 1 kAryApaNa=16 paNa; 1 paNa=20 gaDA; 1 gaDA=4 107 - Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khI ** gapura AzAmAM AvI jaI vyagra svare kheAlI UThayo, game tema karIne pAchuM vALIza, bAbAThAkura, tamane dheAkhA nahi dauM. ' taratna mAMmAM eka prakAranA avAja karI gajjuranA vyAkula avAjanA cALA pADI khelyA, " dhAkhA nahi dauM ! game tema karIne pAchuM vALIza ! DhAMgI kAMgalA ! jA, jA. khasa, khasa, rastA mUka. ghera jAuM, dahADA caDaco.' eTaluM kahI te jarA mAM malakAvI AgaLa DagaluM mAMDavA jatAM ja ekadama bhaDakI pAchA haThI krodhapUrvaka kheAlI UThyA, ".are mara, pA vaLI zIMgaDuM vIMjhe che, gAtuM mAraze ke zuM?" 66 gaphura UThI UbhA thaI gayA. brAhmaNa-ThAkuranA hAthamAM phaLamULa ane bhInA ceAkhAnI pATalI hatI, te batAvI kheAlyA, gaMdha AvIne eTale mUThIeka khAvA mAge che. '' 66 khAvA mAge che! vAha, ema ? jevA kheDUta tevA baLada. zvAsa khAvA maLatuM nathI, te cAkhA-keLAM khAvAM che ? laI jA, laI jA, rastAmAMthI Adhe bAMdha. zIMgaDAMye evAM che ke kAka divasa kAryanuM khUna karaze. " eTaluM kheAlI tarka ratna jarA vegaLethI paDakhuM vaTAvI josabhera cAlyA gayA. 66 gaphura e bAjuethI najara pheravI kSaNavAra stabdha thaI mahezanA mukha sAme joI rahyo. tenI gADhI UMDI kALI khe AMkhe vedanA ane kSudhAthI bharelI hatI. te khAyeA, "tane eka mUThI na ApI? e lekA pAse dhaNuM che, te paNa ApatA 66 108 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza 66 "" nathI. bhale na Ape, "--tenuM gaLuM bharAI AvyuM tyAra bAda AMkhamAMthI TapaTapa karatAM AMsu paDavA lAgyAM. pAse AvI zAMtithI dhIredhIre tenA gaLA upara, mAthA upara, pITha upara hAtha pheravatA pheravatA khUba dhIme avAje kheAlavA lAgyA, maheza, tuM mArA dIkarA che, tuM mAruM ATha varSa sudhI bharaNapASaNa karI dharaDe thayA che, tane huM peTapUra khavaDAvI zakatA nathI, paraMtu tuM te jANe che te ke tane huM keTalA cAhuM chuM. '" maheza javAbamAM phakta DArka laMbAvI, ArAmathI AMkha mIMcI rahyA. gapura baLadiyAnI pITha upara AMsu lUchI nAkhI tevA ja askruTa avAje kahevA lAgyA, jamInadAre tArA mAMmAMthI khAvAnuM kADhI lIdhuM, smazAna pAse gAmane je nAnA sarakhA care hatA, te paNu paisAne lebhe jamAbaMdhI karI dIdhuM. A dukALane varSe tane kema karIne jIvatA rAkhuM, khela ? cheADI mUkuM teA tuM khIjAnA ekadhA vIMkhI khAya, leAkAnI kaLAne mAM lagADe, tane huM zuM karuM? tArA zarIramAM have jora nathI, gAmamAM kAI ne tArI jarUra nathI, leke tane gujarImAM x vecI nAkhavAnuM kahe che. " e vAkaya manamAM manamAM khelatAM ja pharIthI tenI be AMkheA chalakAI te TapaTapa karatuM pANI paDavA lAgyuM. hAtha vaDe lUchI nAkhI gaTTure eka vAra Amatema najara karI. lIdhI, tyArabAda bhAMgelA gharanI pachItethI keTaluMka jUnuM meluM thaI gayeluM dhAsa ANI mahezanA mAM AgaLa nAkhI dhIme x mULa gA-hATa, " DhAra vecavAnuM majAra, jyAM vepArIo ane kasAI DhAra kharIde che. 10 A Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI dhIme kahevA lAgyA, " le, jaladI jaladI eTaluM khAI le, bApu, vAra lAgaze teA vaLI!" bAbA ' '' "kema mA ? << khAI laI e cAlA--" eTaluM melI amInA eraDAmAMthI khAraNe AvI UbhI rahI. eka kSaNa joI rahyA khAda khelI, " mahezane pharI chAparAmAMthI kheMcIne zvAsa nAkhyuM ke mAmA ?" 66 tene e ja Dara hatA, zaramAI jaI mAlyA, " dhAsa jUnuM saDI gayeluM che eTale mA, pAtAnI meLeja garI paDayuM hatuM. ' are meM aMdarathI sAMbhaLyuM ne bAkhA, ke tame kheMcIne bahAra kADhyuM ! ,, ,, 66 'nA, mA, kaMI khAsa kheMcyuM nahotuM--" 66 paraMtu bhIMta paDI jaze te, khAmA, gajura cUpa rahyo. eka oraDA bAda karatAM khIjuM badhuM paDI gayuM che, tathA Ama rAja karavA jatAM AvatA comAsAmAM e paNa Takaze nahi, e vAta tenA potAnA karatAM khIjAM krANu vadhAre jANatuM hatuM? temaja vaLI e rIte paNa kaiTalA divasa cAle ? chekarIe kahyuM, meM pIrasI dIdhuM che. "" 10 ,, << hAtha dheAI bhAta khAvA cAle bAbA, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ gaphura bolyo, "jarA osAmaNa Apa to mA, ekavAra A bhukhALavAne pAI AvuM." A "osAmaNa to nathI, bAbA, hAMllImAM ja gayuM che." - " nathI ?gaphura cUpa rahyo. duHkhanA dahADAmAM eTaluM paNa nakAmuM javA devAya nahi e A daza varasanI chokarI paNa samajatI hatI. hAtha dhoI te oraDAnI aMdara jaI Ubho rahyo. eka pittaLanI thALImAM pitAnuM bhojana pIrasI daI putrIe potAne mATe eka mATInA zANukAmAM bhAta pIrasyo che, TIkI TIkIne joIne gaphura dhIre dhIre be, "amInA, mane DIle pharI TADha caDavA mAMDI che, mA, tAvale zarIre khavAthI zuM phAyade !" amInA udvigna mukhe bolI, "paraMtu tyAre te kahetA hatA khUba bhUkha lAgI che !" "tyAre ? tyAre kadAca tAva nahi hoya, mA." "ema hoya te DhAMkI rAkhuM, sAMje khAje." gaphura mAthuM halAvI be, "paraMtu TADha bhAta khAuM te tabiyata vadhAre bagaDe, amInA." amonAe kahyuM, "te pachI ?" gaphUre keTaloya jANe vicAra karI acAnaka e keyaDAne ukela ANI dIdhe; te bolyo, "eka kAma karane, mA. nahi te mahezane ja mUkI Ave, pachI rAtanA ane ekAda mUThI pharI 211 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI nahi rAMdhI apAya zuM, amInA ? " javAbamAM amInA mAM UMcuM karI kSaNavAra cUpa rahI pitAnA meAM tarapha joI rahI, tyAre khAda mAthuM nIcuM karI dhIre dhIre DeAkuM halAvI kheAlI, " rAMdhI apAze, khAJA. < "" gapuranuM mAM rAtuM thaI gayuM. pitA ane putrInI vacce Aje chetarapiMDInA je eka abhinaya thaI gayA, te e e prANI sivAya khIjA paNa eka jaNe jANe aMtarIkSamAM rahyAM rahyAM joyA hatA. 112 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca sAta divasa bAda eka divasa mAM gapura ciMtAgrasta mukhe osarImAM beThe che, tene maheza gaI kAlane hajI sudhI ghera pAcho pharyo nathI, te pote azakta hato tethI amInA savArathI badhe baLatI phare che. Athamate pahere te pAchI pharIne kahevA lAgI, "sAMbhaLyuM, bAbA ? mANika zeSane tyAM nAe ApaNA mahezane DabAmAM mokalyo che. " gapura bolyo, "jA, jA, gAMDI ! " "hAM, bAbA, sAce. temanA nekare kahyuM, tArA bApane kaheje ke jAya dariyApuranA DabAmAM zedhavA." "teNe zuM karyuM hatuM ?" "temanA bAgamAM ghUsI jaI jhADapAle dI nAkhyo, bAbA." gapura stabdha thaI besI rahyo. maheza saMbaMdhI teNe manamAM manamAM bahu prakAranI durghaTanAonI kalpanA karI hatI. paraMtu te AvuM karaze evI bIka tene na hatI. te jevo rAMka te garIba hato, eTale khAsa karIne tene pADozIomAMthI koI tene ATalI bhAre zikSA kare evo bhaya tene hatuM nahi. temAM paNa mANika ghoSa; ga-brAhmaNa pratye temanI bhakti A gALAmAM prasiddha hatI. 11 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI ' chokarIe kahyuM, "rAta te paDavA AvI, bAbA, mahezane levA nahi jAo?" gaphura be , "nA" "paraMtu temaNe te kahyuM che ke traNa divasa pUrA thatAM ja polIsane leke tene gujarImAM vecI nAkhaze." gapura bolyo, "cho vecI nAkhe." gujarI e vastu vAstavika rIte zuM che te amIna jANatI na hatI, paraMtu mahezanI bAbatamAM eno ullekhamAtra thatAM tenA pitA kevA vicalita thaI UThatA, te teNe bahu vAra joyuM hatuM. paraMtu Aje te eka paNa zabda bolyA vinA Aste Aste cAlI gaI. rAtrinA aMdhArAmAM lapAtAM chupAtAM gaphure baMsInI dukAne AvI kahyuM, "kAkAeka rUpiyo Apavo paDaze, " eTaluM kahI teNe tenI pittaLanI thALI besavAnI mAMcI nIce mUkI dIdhI. e vastunuM vajana vagere baMsIne khUba paricita hatuM. be eka varSanI aMdara teNe pAMceka vAra tene sAnamAM rAkhI eka eka rUpiyo Apyo hato. tethI Aje paNa kaMI vAMdhe lIdhe nahi. bIje divase maheza pAche tene asala ThekANe jovAmAM Avyo. e ja bAvaLiyAnuM jhADa, e ja deraDuM, e ja khIlo, e ja ghAsa vinAnI khAlI jagA, e ja kSudhAtura kALI AMkhanI sajala utsuka daSTi. eka buTTA jevo musalamAna tene atyaMta tIvra najare tapAsato hato. thoDe dUra eka bAjue baMne 114 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza hIMcaNa bhegA karI gapuramiyAM gupacupa beThe hate. parIkSA pUrI karI buDhDhAe cAdarane cheDethI eka daza rUpiyAnI noTa bahAra kADhI tenI gaDI ukelI vAraMvAra masaLI joI tenI pAse jaI kahyuM, "have vadhaghaTa nahi karuM, A pUrepUrA ja ApuM chuM; le." gakure hAtha laMbAvI te lIdhI ane pahelAMnI peThe te cUpa ja besI rahyo. paraMtu je be jaNa sAthe AvyA hatA temaNe baLadanuM deraDuM choDavA mAMDayuM ke tarata ja te acAnaka sIdhe UThI Ubho thaI uddhata avAje bolI UTho, "deraDAne hAtha lagADazo nahi. kahuM chuM, khabaradAra. jeje, sAruM pariNAma nahi Ave." - teo camakI gayA. buTTo Azcarya pAmI bolyo, "kema?" gaphure te ja pramANe gussAmAM ne gussAmAM javAba dIdho, "kema vaLI zuM? mArI cIja mAre vecavI nathI, mArI khuzI." eTaluM bolI teNe noTa pAchI pheMkI dIdhI. teoe kahyuM, "kAle raste AvatAM bAnuM letA AvyA che te ?" "A lene tamAruM bAnuM pAchuM !" eTaluM kahI teNe keDethI be rUpiyA bahAra kADhI khaDiMga karatAM pheMkI dIdhA. jhaghaDo thaI besavAnI aNI upara vAta pahecI che e joI buDhDhAe hasIne dhIrethI kahyuM, "dabAvIne bIjA be rUpiyA vadhAre levA che, e ja ne ? AlyA Apa mIThAI khAvA enI chokarInA hAthamAM be rUpiyA. kema, e ja ne ? 115 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI. " nA." paraMtu ethI vadhAre kaI eka ara paNa ApavAnuM nathI. khabara che? gapura jorathI mAthuM halAvI belyo, "nA." buddo gusse thaI gayo, bolyo, "nA, te zuM? cAmaDAnA paiisA Upaje ema che, nahi te bIje mAla zo banyo che ?" ( tobA ! tobA ! gapuranA meDhAmAMthI acAnaka eka kharAba kaDavo zabda nIkaLI gaye tathA bIjI kSaNe ja te deDI potAnA gharamAM pesI rADa nAkhI dhamakI ApavA lAge ke je teo jaladI gAma choDI nahi jAya, te te jamInadAranA mANaso belAvI lAvI temane khAsaDAM marAvyA vinA choDanAra nathI. bakheDe dekhI pelA leke cAlyA gayA, paraMtu thoDI vAramAM ja jamInadAranI kacerImAMthI tene teDuM AvyuM. gakura samajI gayo ke A vAta bAbujIne kAne gaI che. kacerImAM sArA kheTA aneka mANase beThA hatA. zivu bAbu AMkha rAtI karI bolyA, "gapurA, tane mAre zI zikSA karavI te ja samajAtuM nathI. tuM kyAM rahe che te jANe che ?" gakura hAtha joDI be, " jANuM chuM. amane khAvAnuM maLatuM nathI. nahi to Aja Apa je daMDa karatA tenI huM nA na paData." badhA ja vismaya pAmyA. A mANasane teo jiddI tathA khUnI svabhAvane jANatA hatA. te raDuM raDuM thaI jaI bolyo, "evuM kAma pharI kadI nahi karuM, bAbujI !" Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza eTaluM bolI teNe pite ja pitAne be hAthe be kAna cImaLyA, ane AMgaNAnI eka bAjuethI bIjI bAju sudhI nAkalisoTI tANa UThI Ubho thayo. zivu bAbu dayAbharyo avAje bolyA, "ThIka, jA, jA, thayuM, thayuM. pharI kadI AvI akkala laDAvIza nahi." vAta sAMbhaLI badhAnAM rUMvADA khaDAM thaI gayAM ane mAtra bAbujInA puNyaprabhAvane lIdhe tathA zikSAnA DarathI ja e mahApAtaka thatuM aTakyuM e bAbatamAM keIne leza paNa saMzaya rahyo nahi. takaratna hAjara hatA, temaNe ge zabdanI zAstrIya vyAkhyA karI ApI, tathA zA mATe A dharmajJAnahIna zleSTha jAtine gAmanI najIka vasavATa karavA devAne niSedha che. e khulluM karI badhAnAM jJAnanetra kholI dIdhAM. | gaphure eka vAtane javAba dIdhe nahi. ThIka badale maLe che, ema manamAM mAnI, apamAna tathA badho tiraskAra vinayapUrvaka mAthe caDAvI prasanna citte ghera pAchA AvyA. pADozIone gherathI osAmaNa mAgI lAvI mahezane pivaDAvyuM tathA tene zarIre, mAthe ane zIMgaDe vAravAra hAtha pheravI askaTa avAje kiMI keTaluMya bolavA lAgyA. 'nA. 11 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTha pUruM thavA Avyo. rudranI je mUrtie eka divasa vaizAkhane aMte dekhA dIdhI hatI, te hajI keTalI bhISaNa, keTalI bhAre kaThora thaI zake te AjanA AkAza tarapha joyA vinA khyAlamAM ja AvI zake nahi. kyAMya jANe dayAne AbhAsa sudhdhAM nathI. keka divasa A rUpanuM leza mAtra parivartana thaI zake, pharI kaI divasa A AkAza vAdaLAMnI ghaTAthI snigdha jalapUrNa banI dekhA daI zake, evI Aje kalpanA karatAM paNa jANe Dara lAge che. evuM thAya che ke saLagI UThelA AkhA AkAzamAMthI je agni roja roja varasyAM kare che, tene aMta nathI, samApti nathI; badhuM pUrepUruM bilakula khAkha thaI jAya tyAM sudhI e have thaMbhavAno nathI. e divase baparI vakhate gapura ghera pAchA AvyA. pArake bAraNe majUrI karavAno tene abhyAsa na hata; temaja mAtra cAra pAMca divasathI teno tAva thobhyo hatA; zarIra haju jevuM durbaLa tevuM ja thAkeluM hatuM. to paNa Aja te kAma zodhavA bahAra gayA hatA. paraMtu A pracaMDa taDake phakta teNe mAthe lIdhe e ja, bIjuM kAMI vaLyuM nahi. bhUkhathI, tarasathI tathA thAkathI tene lagabhaga aMdhArAM AvatAM hatAM. AMgaNe UbhA rahI teNe bUma pADI, "amInA, bhAta thayo che ke ?" 18 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAhera chokarI gharamAMthI dhIme dhIme bahAra AvI javAba ApyA vinA thAMbhale pakaDI UbhI rahI. javAba na maLatAM gaphura rADa nAkhI bolyo, "tha che bhAta ? zuM belI, nathI thayo ? kema kahe jeuM ?" "cokhA nathI, bAbA." "cokhA nathI ? savAre mane kahyuM kema nahi ?" "tamane rAte to kahyuM hatuM." ga phara meM vAMkuM karI tenA avAjanA cALA pADI cAlyo, "rAte te kahyuM hatuM ! rAte kahe eTale keI ne yAda rahetuM haze ?" potAne karkaza avAjathI tene krodha bamaNo vadhI gaye. meM vadhAre bagADI bolI UThyo, "cekhA kyAMthI rahe ? mAM bApa khAya ke nA khAya, paNa buddhI dIkarI divasamAM cAra cAra pAMca pAMca vAra bhAta DUsyA kare. havethI cokhAne huM tALuM vAsIne bahAra jaIza. lAve eka leTa pANI, tarasathI chAtI phATI gaI. kahene ke te paNa nathI." amInA ema ne ema nIce mee UbhI rahI. theDIkavAra rAha joI, gaphura jyAre samaje ke gharamAM pIvAnuM pANI paNa nathI, tyAre te potAnA para vadhu kAbU na rAkhI zake. utAvaLe pagale pAse jaI paTAka daIne jorathI tenA gAla upara eka dhela ceDI daI bolyo, "baLyA meDhAnI ? harAmajAdI, Akho divasa tuM kare che zuM ? ATalA leka marI jAya che, tuM kema maratI nathI ?' chokarI eka zabda belI nahi, mATIne khAlI ghaDe upADI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI laI te taDakAnI aMdara ja AMkha lUchatI lUchatI cUpakIthI bahAra cAlI gaI. paraMtu te najarabahAra jatAM ja gapuranuM hRdaya tIrathI vIMdhAI gayuM. e namAI chokarIne teNe zuM zuM karIne ucherI che, te phakta te ja jANe che. tene vicAra Avyo ke tenI e snehALa, kAmaDhI, zAMta putrIne kazo doSa na hato. khetaranuM sAmAnya thoDuM ghaNuM dhAna khUTI gayA bAda temane peTa bharIne be veLA khAvAnuM maLyuM nathI. keI divasa eka veLA te kaI divasa vaLI te paNa nahi. divasamAM pAMca cha vAra bhAta khAvo e jeTaluM asaMbhavita teTaluM ja khoTuM hatuM. vaLI pIvAnuM pANI na hatuM, tenuM kAraNa paNa tene ajANyuM na hatuM. gAmamAM je be traNa taLAvaDIo hatI te bilakula sukAI gaI hatI. zivacaraNa bAbune pAchale bAraNe taLAvaDImAM je thoDuM ghaNuM pANI hatuM, te sAmAnya lekIne maLatuM nahotuM. bIjAM jaLAzayomAM ekAda be khADA khAdyA hoya ane temAM je kAMI pANI ekaThuM thayuM hoya, tenA upara paNa joIe eTalI paDApaDI ane bhIDa. vadhArAmAM musalamAna hovAne lIdhe A nAnI chokarI te pAse ja jaI na zake. kalAkanA kalAka dUra ubhA rahI bahu kAlAvAlA karyA pachI keAI dayA karI che tenA vAsaNamAM reDatuM te teTaluM ja te ghera lAvatI. e badhuM ja te jANato hato. kadAca Aja pANI haze nahi, athavA paDApaDI. nI aMdara koIne chekarI upara dayA karavAne avasara maLyA nahi heya. evuM ja kAMIka thayuM haze evI khAtarI thatAM tenI pitAnI AMkhomAM paNa pANI bharAI AvyuM. evAmAM jamIna 120 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza "dAranA sipAI yamadUtanI peThe AvI AMgaNe Ubho rahyo; rADa nAkhI bUma pADI, " gapharA gharamAM che ke ?" gaphura tIkhA avAje javAba daI khelyA, "chuM, kema ?" bApu mahAzaya khelAve che, cAla." 66 ' gapura khelyuM, hajI meM khAdhuM nathI, pachI AvIza. ' ATalI badhI tumAkhI sipAIthI sahana na thaI. te eka bApunA hukama che ke khAsaDe gaMduM saMkhAdhana karI khelye, mAratAM mAratAM ghasaDI lAvavA tr ,, gaphura pharIvAra bhAna bhUlyA, te paNa eka kharAba vAkaya uccArI melyA, " mahArANInA rAjyamAM kAI kAi ne gulAma nathI, kara ApIne rahuM chuM. huM AvavAne nathI." paraMtu saMsAramAM AvA kSudra mANase ATalI meATI ANu batAvavI e mAtra niSphaLa ja nahi, paNa AphatanuM kAraNa che. paNa eTaluM nasIba ke, ATalA kSINa avAja eTalA moTA kAna sudhI pahoMcatA nathI. hiMdu te tenA mAMnA kALiyA ane AMkhanI UMdha aMte nAza pAmata. tyAra pachI zuM banyuM te vistArapUrvaka kahevAnuM prayeAjana nathI. paraMtu ekAda kalAka bAda jyAre te jamInadAranI kacerImAMthI ghera pAchA Avye ane cUpakIthI leTI paDaco, tyAre tenI AMkha ane mAM phUlI gayAM hatAM. tene ATalI meATI sA thavAnuM kAraNa mukhyatve maheza hatA. gaphura dharamAMthI bahAra cAlyA gayA te pachI maheza paNa deraDuM te DI bahAra nIkaLI paDaco ane jamInadAranA AMgaNAmAM ghUsI phUlajhADa khAI gayA, anAja sUkavavA mUkayuM 121 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI hatuM te verI nAkhI bagADa karyo, aMte pakaDavAno prayatna karyo tyAre bAbunI nAnI chokarIne gabaDAvI pADI nAsI gayo. e banAva A pahelI vAra ja nahi, AnI pahelAM paNa banyo hatuM, paNa garIba jANI tene javA dIdhuM hatuM. pahelAMnI peThe A phere paNa te AvIne page paDyo hota, to kSamA pAmata. paraMtu te kara bharIne rahe che, eTale keI no gulAma nathI" ema ughADuM belyo hato. prajAnA meDhAmAM AvA tumAkhInA zabdo jamInadAra thaIne zivacaraNa bAbu kaI rIte sahana karI zakyA nahi. tyAM AgaLa teNe mAra tathA apamAnano jarA virodha sara karyo nahi, badhuM mUge moDhe sahana karyuM, ghera AvIne paNa te temaja gupacupa paDI rahyo. bhUkha-tarasanI vAta tene yAda ja na hatI, paraMtu chAtInI aMdara bhAga jANe bahAranA madhyAhna AkAzanI peThe saLagavA lAgyo. e sthitimAM keTale vakhata gayo tenuM tene bhAna rahyuM nahi. paraMtu AMgaNuMmAMthI acAnaka tenI putrInI cIsa kAne AvatAM ja te vegathI UThI Ubho thayo, tathA doDato bahAra AvI jue che to amInA jamIna upara paDI hatI. tenA bhAMgI gayelA ghaDAmAMthI pANI vahI jatuM hatuM, ane maheza jamIna upara meM mAMDI e ja pANuM jANe marabhUminI peThe zodhI rahyo hato. Akhano palakAro paDyo nahi. garane hitAhitanuM jJAna rahyuM nahi, samAravA mATe kAle teNe haLanI keza chUTI pADI hatI, tene ja be hAthe upADI mahezanA namelA mAthA upara jorathI ghA karyo. eka ja vAra mAtra maheze meM UMcuM karavAno prayatna karyo, 1rara Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maheza tyArabAda tarata ja tene bhUkhe dUbaLo paDI khakhaLI gayelo deha jamIna upara DhaLI paDayo. AMkhanA khUNAmAMthI thoDAM TIpAM AMsunAM tathA kAnamAMthI thoDAM TIpAM lehInAM TapakyAM. be vAra tenuM AkhuM zarIra tharathara karatuM kaMpI UThayuM. tyArabAda tenA AgaLanA tathA pAchaLanA baMne paga jeTale dUra jAya eTale laMbAvI daI maheze chelle zvAsa mUkyA. amInA raDI paDI belI, "zuM karyuM, bAbA, ApaNe maheza marI gayo." gakura hAlya nahi, javAba Apo nahi, phakta phATelI AMkhe bIjI eka jeDa palakArA vinAnI gADha kALI AMkhe sAme joto paththaranI peThe nizcala banI rahyo. be eka kalAkamAM khabara paDatAM bIjA gAmanA camArenuM ToLuM AvI pahoMcyuM. teo vAMsa para bAMdhI mahezane DhAra dATavAnI jagyAe ghasaDI cAlyA. temanA hAthamAM dhAravALI cakacakatI charI jeI gaphura thatharI UThayo ane AMkha mIMcI gayA, paraMtu eka zabda bolyA nahi. zerInA lake kahevA lAgyA, "tarka ratna pAse prAyazcittanI vidha jANavA jamInadAre mANasa kahyuM che; prAryAzcattanuM khaca pUruM karavA tAre joje A vakhate gharanI jamIna vecavI na paDe te." gakure A badhAne paNa uttara dIdho nahi; baMne DhIMcaNa upara meM rAkhI sthira besI rahyo. moDI rAte phare chokarIne jagADIne kahyuM, "amInA, cAla ApaNe jaIe..." 13 . Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI te osarImAM UMdhatI paDI hatI, AMkho lUchI UThI beThI thaI bolI, "kyAM, bAbA ?" gakura belyo, "kulabeDanA zaNanA kArakhAnAmAM kAma karavA." chokarI Azcarya pAmI jaI rahI. A pahelAM aneka duHkha paDavA chatAM tene bApa kArakhAnAmAM kAma karavA kabUla thata nahato. tyAM dharma rahetuM nathI, bAI mANasanI Ijajata-AbarU rahetI nathI, e vAta teNe bahu vAra sAMbhaLI hatI. gakura belyo, "huM karIza nahi, mA, cAla, ghaNe Adhe javAnuM che." amInA pANI pIvAne laTo tathA pitAne bhAta khAvAnI pittaLanI thALI sAthe letI hatI. gaphure tene vArI ane kahyuM, "e badhuM rahevA de mA, te vaDe mAra mahezanuM prAyazcitta thaze." gADha aMdhArI rAte te chokarIne hAtha pakaDI bahAra nIkaLyo. A gAmamAM koI tenuM saguM na hatuM, koIne paNa kazuM kahevAnuM na hatuM. AMgaNuM vaTAvI rastAnI dhAre pelA bAvaLiyA nIce - AvI aTakI UbhA rahI acAnaka te piAka mUkI raDI paDyo. nakSatrothI bharelA kALA AkAza tarapha meM karI bolyA, "allA! mane marachamAM Ave eTalI sajA karaje, paraMtu mAre maheza tarasane mAryo maryo che, tene carI khAvA jarA jeTalI paNa jamIna keIe rAkhI nahotI. tamAruM dIdheluM khetaranuM ghAsa tathA tamAruM dIdheluM pIvAnuM pANI paNa jeNe tene khAvA-pIvA dIdhuM nahi, tenI kasUra tame kadI mApha na karazo." * 124 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga ThAkuradAsa mukharjInAM vRddha patnI sAta divasanA tAvathI marI gayAM. vRddha mukhopAdhyAya mahAzaya anAjanA vepAramAM puSkaLa paisA kamAyA hatA. temanA cAra putra, traNa putrIo, temanAM paNa chokarAM-cheyAM, jamAIo-pADozIonuM jUtha, cAkaranaphara, jANe eka utsava jevuM thaI rahyuM hatuM. dhAmadhUmabharI smazAnayAtrA jovA mATe AkhA gAmanA lekanI ThaTha jAmI hatI. dIkarIoe raDatAM raDatAM mAnA be pagamAM khUba gADha aLate tathA mAthAmAM khUba jADe siMdUrane lepa lagADI dIdhA. vahue caMdana cepaDI kImatI vastrathI sAsune deha DhAMkI pAlava vaDe temanI chevaTanI caraNaraja lUchI lIdhI. puSpa, patra, gaMdha, mAlya, ane kalarava e badhuM jotAM ema te lAgyuM nahi ke A kaI zokane prasaMga che; A te jANe moTA gharanI 127 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI maka vyakti patAvI na hatI. mA gRhiNI pacAsa varSa bAda pharI ekavAra navesarathI tenA svAmIne ghera sidhAvatI na hoya! vRddha mukhopAdhyAya zAMtamukhe temanI lAMbA vakhatanI sahacarIne chelI vidAya ApI keI na jue tema AMkhanAM be eka TIpAM AMsu lUchI zakAtura dIkarIo ane vahuone sAMtvana devA lAgyA. prabaLa "hari dhvanithI. prabhAtanuM AkAza gajAvatuM gajAvatuM AkhuM gAma sAthe sAthe cAlyuM. bIjI eka vyakti jarA dUra rahI A ToLA sAthe cAlavA lAgI. te kAMgAlInI mA. te pitAnI jhuMpaDInA AMgaNunAM ceDAM veMgaNuM laI e ja raste hATamAM jatI hatI. A dazya joyA pachI tenA AgaLathI khasAyuM nahi. te hATamAM javAnuM bhUlI gaI ane cheDe veMgaNa bAMdhavAnuM bhUlI gaI, te AMkhanA AMsu lUchatI lUchatI badhAnI pAchaLa smazAne AvI pahoMcI. gAmane eka cheDe, garuDa nadIne kinAre smazAna hatuM, te jagAe pahelA paherathI ja lAkaDAMne khaDakale, caMdananA TukaDA, ghI, madha, dhUpa, lebAna vagere sAmagrI ekaThI karavAmAM AvI hatI. kAMgalInI mA halakI jAtanI hatI. bhAInI dIkarI, eTale pAse javAnI hiMmata karI zakI nahi. dUra eka UMcI TekarI upara UbhI UbhI badhI aMtyeSTi kriyA pahelethI. chevaTa sudhI utsuktAthI dhArI dhArIne AMkha phADIne jevA lAgI. khAsI vizALa citA upara jyAre zaba goThavavAmAM AvyuM, tyAre tene raMgelA be paga joI tenI AMkho tRpta thaI gaI, tathA tene manamAM thayuM ke doDI jaIne saheja aLatA lUchI laI mAthA upara caDAvuM. aneka kaMThamAMthI nIkaLatA hari' 128 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga dhvani sAthe putrane hAthe maMtrapUta agni citAmAM mukAyA tyAre tenI AMkhamAMthI daDadaDa karatuM pANI TapakavA lAgyuM. te manamAM ne manamAM vAraMvAra bolavA lAgI, " bhAgyavaMtAM mA, tame sarage jAo cho, -mane paNa AzIrvAda detAM jAo ke huM paNa e ja pramANe kAMgAlInA hAthanI Aga pAmuM." dIkarAne hAthe Aga ! e kaMI sahelI vAta nathI. eka strIne svAmI, putrakanyA, pautra-pautrI, dAsa-dAsI, parijana, A saMsAra UjaLA rAkhI Ama svarge jatI joI, tenI chAtI phulAI javA lAgI - A sAbhAgyanI tenAthI jANe maryAdA AMkI zakAtI nahotI. taratanI saLagelI citAne geTegeTa nIkaLate dhumADe nIla raMganI chAyA phelAvate, gUMchaLuM vaLate vaLate AkAzamAM UMce caDavA lAgyo. kAMgAlInI mA temAM eka nAnuM sarakhe ratha jANe spaSTa jevA lAgI. tenI bAjue upara jANe keTalAMya citra cItarelAM che. tenA zikhara upara jANe keTalIya velanAM pAMdaDAM bAMdhelAM che. aMdara jANe kaIka beTheluM che, tenuM meM oLakhI zakAtuM nathI, paraMtu tenA saMcAmAM siMdUranI rekhA che, paganAM be taLiyAM aLatAthI raMgelAM che. UMcI najare jotAM jotAM kAMgAlInI mAnI baMne AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahetI hatI; evAmAM eka caudapaMdareka varSane chokaro tenA pAlavane kheMcI be, "ahIM tuM UbhI rahI che mA, te bhAta rAMdho nathI ?" mAe camakI pAchI pharI joIne kahyuM, "rAMdhuM chuM, are hamaNAM have." acAnaka UMce AMgaLI karI vyagra svare belI, je je, beTA,bAmaNu-mA pelA rathamAM besI sarage jAya che!" 129 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khI <" chokarA vismayathI mAM UMcuM karI melye, kayAM che ?' ce|DIvAra bArIkAIthI joI aMte khelye!, " tuM gAMDI thaI gaI che? e tA dhumADA che!" ciDAI ne kheAlyA, "khapeArI vakhata thaI te'ya mane bhUkha nahi lAgI hAya ! '' ane sAthe sAthe mAnI AMkhamAM AMsu joI khelyA, AmaNune tyAMnI bairI marI gaI temAM tuM zAnI raDaraDa kare che, 66 mA?' kAMgAlInI mAne ATalI vAre bhAna AvyuM. pArakA mATe smazAne UbhA rahI A rIte AMsu DhALavA mATe manamAM te manamAM zaramAI gaI, eTaluM ja nahi paNa cheAkarAnA azubhanI bIke eka kSaNamAM AMkha lUchI nAkhI jarA hasavAnA prayatna karI kheAlI, "raDuM zA mATe huM? AMkhe dhumADeA lAgyA che. khIjuM kaMI thayuM nathI ! ' << "" ' ' hA, AMkhe dhumADA lAgyA che! tuM raDatI tA hatI ! ' mAe kaze| javAba na ApyA. chekarAtA hAtha pakaDI AvArA UtarI jAte paNa snAna karyuM, kAMgAlIne pazu snAna karAvyuM ane ghera pAchI pharI. smazAnasatkArane chevaTanA bhAga jovAnuM tenA bhAgyamAM nahotuM. 130 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtAnanuM nAma pADatI veLAe mAtapitAnI mUDhatA joI vidhAtApuruSa aMtarIkSamAM rahyA rahyA phakta hAsya karIne ja ghaNe bhAge bhatA nathI, tIvra virodha paNa kare che. tethI nAma pADelAonuM AkhuM jIvana teonA pitAnA nAmanA ja jANe maratAM sudhI cALA pADayA kare che. kAMgAlInI mAnA jIvanano ItihAsa TUke che. enuM TUMke kaMgALa jIvana ja vidhAtAnA pelA parihAsamAMthI bacI gayuM hatuM. tene janma ApIne mA marI gaI hatI, bApe ciDAIne abhAgI nAma pADyuM. mA hatI nahi, bApa nadImAM mAchalAM pakaDate pharato; tene nahoto divasa, ke nahotI rAta te paNa kema karIne nAnI abhAgI eka divasa kAMgAlInI mA thavA jIvatI rahI, te eka ajaba vastu che. jenI sAthe lagna thayuM, tenuM nAma rasika vAgha. vAghane bIjI vAghaNa hatI, tene laIne te bIje gAma cAlyo gayo. abhAgI tenuM abhAgya tathA bALaka putra kAMgAlIne laI gAmamAM ja paDI rahI. tene te kAMgAlI moTe thaI Aja paMdara varSa thayA che. hajI hamaNAM ja netaranuM kAma zIkhavAnI zarUAta karI che. abhAgIne AzA baMdhAI hatI ke haju ekAda varSa je te tenA bhAgya sAthe bUjhIne kADhaze, te duHkhane pachI aMta 131 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI Avaze. e duHkha kevuM hatuM, te tenA denAra sivAya bIjo koI jANatuM na hatuM. kAMgAlI taLAvaDImAM hAthame gheI AvI jue che te tenA pAMdaDAmAM khAtAM vadheluM khAvAnuM mA eka mATInA vAsaNamAM DhAMkI rAkhe che. Azcarya pAmI te pUchavA lAgyo, "te khAdhuM nahi, mA ?" "bahu moDuM thaI gayuM che beTA, have atyAre bhUkha nathI." chokarAne vizvAsa Avyo nahi, be. "nA, bhUkha hAya zAnI ? kyAM che, dekhADa, jeuM tArI hAMlI !" e rIte bahu divasathI kAMgAlInI mA kAMgAlIne chetaryA karatI hatI. teNe hAlI joI tyAre chAla mUko. temAM bIjA eka jaNa jeTale bhAta je, tyAre te prasanna mukhe mAnA khaLAmAM jaI beThe. e umaranA chokarA badhA ema nathI karatA, paraMtu bacapaNathI ja te bahu lAMbA vakhata sudhI mAM hato eTale mAne oLo cheDI bahAranA sAthI-sobatI sAthe bhagavAne tene avasara maLyo na hato. e khaLAmAM besIne ja tene ramatagamatanI lAlasA pUrI karavI paDI hatI. eka hAthe gaLuM pakaDI meM upara meM rAkhatAM veMta ja kAMgAlI cakita thaI belI UDyo, "mA, tAruM zarIra te garama che, zA mATe tuM AvA taDakAmAM maDaduM baLatuM jovA gaI? zA mATe pAchI nAhI AvI ? maDaduM baLatuM zuM tuM ja-" mAe hAMphaLAphAMphaLAM chokarAnA meM upara hAtha dAbI daI kahyuM, "chi ! beTA, maDaduM baLatuM hatuM ema nA kahevAya, pApa 13ra Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga lAge, satI-lakSmI, mA-devatA rathe caDI sarage gayAM." chekarAe zaMkA lAvI kahyuM, "tuM to eka ja vAta bolyA kare che, mA, rathe caDI kaI vaLI sarage jatuM haze?" mAe kahyuM, "meM najare joyuM, kAMgAlI, bAmaNu-mA rathamAM beThAM hatAM. temanA lAla be paga badhAe ughADI AMkhe joyA hatA !" badhAe joyA ?" "badhdhAMe." kAMgAlI mAnA haiyAne aDhelIne besI vicAravA lAgyA. mA upara vizvAsa rAkhavAne ja te TevAyela hatA. vizvAsa rAkhavAnuM ja te nAnapaNathI zIkhyo hato. te ja mA jyAre kahe che ke badhAe ughADI AMkhe AvI moTI vAta joI che, tyAre avizvAsa lAvavAnuM kazuM kAraNa nahotuM. thoDIvAra pachI dhIre dhIre te belo, " tyAre te tuM paNa mA, sarage javAnI. biMdInI mA te divase rAkhalanI phaIne kahetI hatI, kaeNgalAnI mAnA jevI satI-lamI joIvADAmAM bIjI kaI nathI." kAMgAlInI mA cUpa rahI. kAMgAlI te ja pramANe dhIre dhIre kahevA lAgyuM, "bApu jyAre tane choDI gayA, tyAre tane keTalAMya lekee pharI lagana karavA samajAvI, paNa teM kahyuM, 'nahi, kAMgAlI jIvata haze to mAruM duHkha jatuM raheze. have zA mATe pharI lagana karavA jAuM!" he mA, teM je pharI lagana karyuM hota, to huM kyAM hota? kadAca bhUkhe-tarase Aja kyArane marI gayo hota." Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI nAe chAkarAne eya hAthe haiye cAMpyA. vastutaH te vakhate tene e salAha kaMi theADA leAkAe ApI na hatI. chatAM paNa te keme karI taiyAra thaI nahi, tyAre tenI cheDaNIsatAmaNI paNa ochI naheAtI thaI. e vAta yAda AvatAM abhAgInI AMkhamAMthI AMsu paDavA lAgyAM. chekarAe hAtha vaDe te lUchI nAMkhI kahyuM, "gADI pAtharI ApuM mA, jarA sUI jaIza ? '' mA cUpa rahI. kAMgAlIe sAdaDI nAkhI, geAdaDI pAtharI, mAMcA uparathI nAnuM ezikuM nIce nAkhI hAtha pakaDI tene bichAnA upara kheMcI javA mAMDI, eTalAmAM tenI mAe kahyuM, "kAMgAlI, Aja tAre kAme javAnI jarUra nathI. '' "" kAme na javAnI vAta kAMgAlIne khUba gamI, paraMtu khelye, "teA. pachI cavANAnA be paisA nahi Ape, mA!' ' bhale nA Ape, Ava tane vAta kahuM. vadhAre theAlavAnI jarUra paDI nahi, kAMgAlI tarata ja mAne haiye lapAI sUI jaI kheAlyA, " tA kahe, rAAneA dIkare, kATavAlaneA dIkarA ane pelA pakSIrAja dheADe.'' abhAgIe rAjaputra, kATavAlaputra ane pakSIrAja gheADAnI kathAnI vAta zarU karI. e badhI vAta teNe khInna pAse keTalAye divasa upara sAMbhaLelI tathA keTalIvAra kahelI paraMtu thoDIvAramAM te tene rAjaputre kayAM gayA ane tenA kATavAlaputre katyAM gayA. teNe evI vAta zarU karI ke je pArakA pAsethI zIkhelI na hatI, potAnI ja racelI hatI. tene tAva jema 134 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga jema vadhate gaye, UnA UnA lehIne pravAha jemajema jhaDapathI mAthAmAM vahevA lAge, tema tema te jANe navI navI vAtanI idrajALa racatI AgaLa cAlavA lAgI. te aTakatI nathI, tUTa paDavA detI nathI. kAMgAlIne nAne deha vAraMvAra romAMcita thavA lAgyo, bhayathI, vismayathI, romAMcathI te jerapUrvaka mAnuM gaLuM pakaDI tenA haiyAnI aMdara jANe samAI javA lAgyo. bAraNe divasa pUro ga, suraja AthamI gayo, saMdhyAnI plAna chAyA vadhu gADha banI carAcarane vyApI rahI. paraMtu gharanI aMdara Aja haju dIvA saLage nahi, gRhasthanuM zeSa kartavya pUruM karavA keI UDyuM nahi. gADha aMdhArAmAM kevaLa bimAra mAtAnuM satata guMjana nistabdha putranA kAnamAM amRta varasAvatuM AgaLa cAlavA lAgyuM. e ne e ja smazAna ane smazAnayAtrAnI kahANI, e ne e ratha, e ne e be raMgelA paga, e ne e temanuM svarge javuM! kevI rIte zekAtura svAmIe chevaTanI caraNaraja ApI, raDIne vidAya ApI, kevI rIte "haridhvani karatA putro mAtAne UMcakI laI cAlyA, tyAra bAda putrane hAthe Aga. "Aga te Aga no'ya, kAMgAlI ! e ja pite hariteno AkAza pahoMcate dhumADe te dhumADo no'ya beTA, e ja saragano ratha ! kAMgAlIcaraNa, bApa mArA !" kema mA !" "tArA hAthanI Aga je pAmuM, beTA, te bAmaNI-mAnI peThe huM paNa sarage jAuM." Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khI kAMgAlI asphuTa svare mAtra eTaluM ja khelyuM!, "jA, evuM na khelAya. " mA e zabdo sAMbhaLI ja zakI nahi hAya. Une niHzvAsa nAkhI khelavA lAgI, '" halakI jAta kahIne te vakhate krAI dhutakArI nahi zake, duHkhI kahIne kAI aTakAvI nahi zake, vAha ! dIkarAnA hAcanI Aga, racane AvyA vinA chUTako ja nahi ! ' chekarA mAM upara mAM rAkhI bhAMgele avAje khelyeA, "tuM melIza nahi mA, kheAlIza nahi, mane khUba khIka lAge che." mA beAlo, ane jo kAMgAlI, tArA bApune eka vAra teDI lAvaje, A ja pramANe page aLatA ane mAthe siMdUra lagAvIne,--paraMtu kANu lagADaze? tuM ja lagADaje te kAMgAlI ? tuM ja mArA dIkarA, tuM ja mArI dIkarI, tuM ja mAruM badhuM! khelatAM khelatAM teNe kirAne ekadama chAtIsarasA cAMpI dIdhe, ' Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInA jIvana-nATyane chello aMka pUruM thavA AvyuM. vistAra kaMI vadhu na hato, sAmAnya ja. trIzeka varSa Aje paNa pUrAM thayAM hoya ke na thayAM heya; aMta paNa te sAmAnya rIte ja AvyuM. gAmamAM vaidya hatA nahi, bIjA gAmamAM temanuM ghara hatuM. kAMgAlI jaI re-kakaLa karI page paDa, aMte gAgara sAnamAM mUkI temane eka rUpiyo salAmI ApI. vaidyarAja padhAryA nahi, cAreka paDakAM ApyAM. zI tenI khaTapaTa ! khala, madha, AdAne rasa, tulasInA pAnane rasa. kAMgAlInI mA putra upara gusse thaI belI, "zA mATe tuM mane kahyA vagara gAgara sAnamAM mUkI Avyo, beTA !" hAtha laMbAvI paDIkA hAthamAM laI cUlAmAM pheMkI daI belI, "sArI thavAnI haIza te eTalAthI ja thaIza. bAgadI ke bhAInA gharanuM kaI kadI osaDa khAIne banyuM nathI." be traNa divasa ema ja gayA. pADozIo khabara paDatAM jevA AvyA, ane mUThanA maMtra, haraNanuM zIMgaDuM ghasIne pAvuM, gAMThALI keDI bALI madhamAM bheLavI caTADavI, vagere jene je rAmabANa auSadha AvaDatuM hatuM te batAvI pitatAne kAme cAlyA gayA; nAne cheka kAMgAlI atyaMta gabharAI gaye. 137 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI mAe tene pAse kheMcI laI kahyuM, "vaidyarAjanI paDIkIthI kazuM vaLyuM nahi, beTA, te emanAM osaDiyAMthI zuM vaLe ? huM ema ne ema sArI thaI jaIza." kAMgAlI raDIne belyo, "te paDIkAM te khAdhAM nahi mA, cUlAmAM pheMkI dIdhAM. ema ne ema te kaI sAruM thAya ?" "ema ne ema sArI thaI jaIza tenA karatAM tuM ja beeka koLiyA bhAta rAMdhIne khAI le, huM ahIMthI jeuM chuM." kAMgAlI A pahelIvAra AvaData vinAne hAthe bhAta rAMdhavA beThe. na esAvI zakyo osAmaNa; nA sArI rIte pIrasI zako bhAta; tene cUlA saLage nahi,-aMdara pANI UbharAI dhumADe thAya; bhAta pIrasavA jatAM cAre bAju verAI jAya; mAnI AMkha bharAI AvI. pite ekavAra UThavAno prayatna karyo paraMtu mAthuM sIdhuM karI zakI nahi, pathArImAM gabaDI paDI. khAvAnuM pUruM thatAM chokarAne soDamAM laI kevI rIte zuM karavuM tene vidhipUrvaka upadeza ApavA jatAM tene kSINa kaMTha aTakI gaye, AMkhamAMthI mAtra avirata dhAre AMsu paDavA lAgyAM. A gAmane Izvara hajAma nADI jovAnuM kAma jANatA hatA. bIje divase savAre teNe hAtha joI tenI sAme ja meM gaMbhIra karyuM, dIrgha niHzvAsa nAMkhe, ane chevaTe mAthuM dhuNAvI UThI. gayo. kAMgAlInI mA ene artha samajI, paraMtu tene bhaya ja lAge nahi. badhA cAlyA gayA pachI teNe chokarAne kahyuM, have ekavAra temane bolAvI lavAze ne, beTA ?" 128 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM sva "kAne mA ?" emane stA--je pele gAma cAlyA gayA che'. kAMgAthI samajI gayA ane khelyuM, " bApune ? ' abhAgI cUpa rahI. kAMgAlI khelyuM, "te zAna! Ave, mA !" abhAgIne peAtAne ja pUrepUrA zaka hatA, te paNa dhIre dhIre mAlI, " jaIne kaheje, mA phakta jarA tamArI caraNaraja mAge che. " ' te tarata ja javA taiyAra thaye jarA raDA-rALa pakaDI laI kahyuM, mA jAya che. "" t eTale mAe teneA hAtha karaje, beTA, kaheje ke jarA theAbhIne pAchI meAlI, " pAchA pharatI vakhate vALa6nI vahu pAsethI jarA aLatA mAgI lAvaje. kAMgAlI, mAruM nAma de eTale Apo; mArA upara bahu vahAla rAkhe che. "" vahAla tenA upara aneka jaNa rAkhatAM hatAM. tAva Avye tyArathI mATe mAMe teNe A keTalIka vastuonI vAta eTalI vAra eTalI badhI rIte sAMbhaLI hatI ke te tyAMthI ja kAMpatA kAMpatA cAlI nIkaLyeA. 139 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIje divase rasika bhaI vakhatasara AvI pahoMcyo tyAre - abhAgIne kaMI khAsa bhAna na hatuM. meM upara maraNanI chAyA patharAyelI hatI, AMkhanI dRSTi A saMsAranuM kAma patAvI koNa jANe kyAMye ajANyA dezamAM cAlI gaI hatI. kAMgAlI raDIne bolyo, "mA! bApu AvyA che, caraNaraja lene !" mA kadAca samajI haze, kadAca nahi samaja hoya, athavA kadAca tenI gaMbhIra saMcita vAsanAo saMskAranI peThe tenI UMghatI cetanA upara ghA karyo. e mRtyumArganA yAtrIe tene avaza hAtha pathArInI bahAra kADhI labA. rasika dimUDhanI peThe Ubho rahyo. pRthvI upara tenI paNa caraNarajanI jarUra che, enI paNa koI vaLI IcchA kare, e tenI kalpanAnI bahAranI vAta hatI.bidinI phoI pAse UbhI hatI, te belI, "Apa bhAI Ape jarA paganI raja." rasika AgaLa vadhIne najIka Avyo. jIvatAM je strIne teNe prema Apyo nathI, khAvApaheravAnuM ApyuM nathI, kazI khabaraaMtara lIdhI nathI, te strIne maraNusamaye phakta paganI rajA ApavA jatAM te raDI paDyA. rAkhalanI mA belI, "AvI satI-lakSmI bAmaNa-kAyane ghera na janmatAM amArA bhAIne Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga ghera zA mATe janmyAM? paraMtu have emanuM kaMIka kriyA-karama karajo bhAI, -kAMgAlInA hAthanI Agane lebhe te eNe jIva Ave." abhAgInA abhAgyanI devatAe AMkha ADe besIne zo vicAra karyo tenI to khabara nathI paraMtu nAnA chokarA kAMgAlInI chAtImAM pesI A zabdoe jANe tene tIranI piThe vIMdhI nAkhyo. divasa te vItI gayo, pahelI rAta paNa vItI gaI, paraMtu savAra sudhI kAMgAlInI mA bhI na zakI. kezu jANe, AvI halakI jAtine mATe paNa svargamAM rathanI vyavasthA che ke nahi, ke pachI aMdhArAmAM page cAlIne ja temane ravAnA thavuM paDe che, paraMtu eTaluM te samajAyuM ke rAta pUrI thatAM pahelAM ja A duniyAne te tyAga karI gaI hatI. jhUMpaDInA AMgaNAmAM eka bIlInuM jhADa hatuM ekAda kuhADe mAgI lAvI rasike tene Taca mAryo na mAryo tyAM te jamInadAranA daravAne koNa jANe kyAMthI deDI AvIne tenA gAla upara jorathI eka lapaDAka coDI dIdhI. kuhADI khUMcavI laI belyo, "sAlA, A kaMI tArA bApanuM jhADa. che ke kApavA beThe che?" rasika gAle hAtha pheravavA lAvyA, kAMgAlI rahuM raDuM thaI jaI bolyo, "vAha, e to mArI mAe hAthe vAveluM jhADa che, karavAnajI, bApune khAmUkhA tame mAryA zA mATe?" Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI hiMdustAnI daravAna tene paNa eka na sAMbhaLI zakAya tevI gALa daI mAravA gayA, paNa tenI mAnA maDadAne aDIne beThe! hateA, eTale abhaDAvAnI ke tenA zarIre hAtha lagADavo nahi. bUmabarADAthI jarA bhIDa jAmI gaI. sahue kabUla karyuM ke rajA vinA rasika jhADa kApavA gaye| e ThIka na karyuM, paNa teo have daravAnajIne page paDI vinaMtI karavA lAgyA ke dayA karI kApavAnI rajA Ape|. kAraNa, mAMdagImAM je kAi maLavA AvyuM hatuM te darekane hAtha pakaDI kAMgAlInI mAe peAtAnI chellI icchA jaNAvI hatI. daravAna bhALavAI jAya tevA mANasa nahAtA. teNe hAtha mAM halAvI jaNAvyuM ke e badhI cAlAkI tenI AgaLa nahi cAle! jamInadAra gAmanA mANasa naheAtA, gAmamAM temanI eka kacerI hatI, ane gumAstA adhararAya tyAMnA temanA kArabhArI hatA. badhA lekA jyAre hiMdustAnI AgaLa byaPS kAlAvAlA karavA lAgyA, tyAre kAMgAlo UMce zvAse deADI cheka kacerInA oraDAmAM jaI pahoMcyA. teNe leAkAte mADhe sAMbhajyuM hatuM ke paTAvALAe lAMca le che. tene dRDha vizvAsa hateA ke ATalA meTA ayeAgya atyAcAranI vAta jo mAlikane kAne nAMkhavAmAM Ave tA tenA upAya thayA vinA rahe ja nahi. ene anubhava nahAtA. baMgALAnA jamInadAra ane tenA kArabhArIone te eLakhatA nahAtA. taratanA namAyA anele bALaka zAka 142 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga tathA AvezathI bAvare banI jaI cheka upara caDI Avyo hato. adhararAya te ja vakhate saMdhyApUjana tathA zeDoghaNo nAsta karI bahAra AvyA hatA, acaMbA ane gussA sAthe bolyA, "koNa che ?" huM kAMgAlo. daravAnajIe mArA bApune mAryA." "sAru, karyuM. harAmajAdAo mahesUla nahi bharyuM hoya !" kAMgAlI bolyo, "nA bAbu mozAya bApu jhADa kApatA hatA, -mArI mA marI gaI che.---" bolatAM bolatAM te raDavuM khALI zakyo nahi. - savAranA pahoramAM A rekakaLathI adharabAbu atyaMta gusse thaI gayA. chokare maDadAne aDIne Avyo che, koNa jANe ahIMnI kazI vastune aDI te nahi paDyo hoya! dhamakAvIne belyA, "marI gaI che to jA nIce jaIne Ubho rahe, are , kaI che ke, ahIM jarA ge-mUtara chAMTI de. zI nAtane chokaro che tuM ?" kAMgAlI DaratA Darate AMgaNAmAM jaI Ubho rahI balya, "ame joI chIe." adharabAbu bolyA, "bhoI bhoInA maDadAne vaLI lAkaDAM hetAM haze, bela jouM!" kAMgalI bolyo, "mA mane Aga devAnuM kahI gaI che! tame pUchI juone bAbu mazAya, badhAne kahI gaI che! badhAe sAMbhaLyuM che!" mAnI vAta bolavA jatAM teNe kSaNe 143 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNe karelI badhI AjIjI, vinati eka paLavAramAM yAda AvatAM tene avAja jANe raDavAne lIdhe phATI javA lAgyA. adharabAbu belyA, "mAne bALavI hoya te jhADanI kiMmata pAMca rUpiyA laI Ava, jA, lavAze ? " kAMgAlI jANato hato ke A vAta asaMbhavita che. tene erADavAnI cUMdaDI kharIdavA tenI bhAta khAvAnI pittaLanI thALI biMdinI pheI eka rUpiyA mATe sAnamAM mUkavA gayAM che, e te najare jaIne Avyo che; teNe DokuM dhuNAvI kahyuM, "nA". adharabAbu meM atyaMta bagADI belyA, "nA, te mAne laI jaI nadInA bhAThAmAM gADI de, jA. konA bApanA jhADane tAre bApa kuhADo aDADavA jAya,-pAjI, hatabhAgI, napATa !" kAMgAlI belo, " paNa e amArA AMgaNunuM jhADa che, bAbu mazAya e te mArI mAe hAthe ropeluM jhADa che!" hAthe ropeluM jhADa! pAMDe, beTAnuM gaLuM pakaDI dhakko mArI bahAra kADhI mUka te !" pAMDee AvI gaLuM pakaDI dhakko mAryo, tathA evuM vAkaya meMmAMthI ucAryuM ke je kevaLa jamInadAranA nekare ja bolI zake. kAMgAlI dhULa khaMkherI nAkhI UThI Ubho thayo, tyArabAda dhIme dhIme bahAra cAlyo gayo. teNe zAthI mAra khAdhe, tene che aparAdha hato, te e chekare samajI ja zakyo nahi. gumAstAbAbunA nirvikAra cittane saheja paNa DAgha lAgyo nahi. lAge ema heta te A nokarI temane maLatA nahi. te belyA, "pareza, je te, e beTAnuM mahesUla bAkI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAgInuM svarga nIkaLe che ke nahi. nIkaLatuM hoya to jALa-bALa kazuM laI AvIne rAkhI mUka-harAmajAdI bhAgI jAya." mukhapAdhyAyanA gharamAM zrAddhano divasa che. vacce phakta eka ja divasa ADe che. dhAmadhUmanI taiyArI gRhiNIne chAje evI rIte ja karavAmAM Ave che. vRddha ThAkuradAsa jAte dekharekha rAkhatA pharatA hatA. kAMgAlI AvI temanI sAme Ubho rahyo ane bolyo, "ThAkura mazAya mArI mA marI gaI che." "tuM koNa che ? tAre zuM joIe che?" "huM kAMgAlI. mA pitAne bALavAnuM kahI gaI che." "te bALane." kacerIne banAva ATalA vakhata sudhImAM meDhAmoDha badhe phelAI gayo hato. eka jaNa beyo, "are ene te ekAda jhADa joIe che."--eTaluM belI teNe pele banAva kahI saMbhaLAvyA. mukhopAdhyAya cakita tathA gusse thaI bolyA, "vAta to ' sAMbhaLo, amAre pitAne ja keTalAM lAkaDAM joIe che. -kAla jatAM parama divase avasara che. jA, jA, ahIM kazuM nahi vaLe, ahIM kazuM nahi vaLe." eTaluM belI bIjI bAju cAlyA gayA. bhaTTAcArya mahAzaya De dUra besI noMdha karatA hatA, te bolyA, "tamArA lekamAM kyAM keIne bALavAmAM Ave che, alyA ? jA, meM upara ekAda pULe saLagAvI nadInA bhAThAmAM mATI vALI deje." mukhapAdhyAya mahAzayane meTA putra hAMphaLAphAMphaLe e raste Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI jato hato, teNe kAna khaDA karI jarA sAMbhaLI laI kahyuM, "joyuM ne bhaTTAcArya mazAya, badhAone ja sALAone bAmaNa-kAyaca thavuM che." evuM belI kAmanI dhUnamAM bIje kyAMka cAlyo gayo. kAMgAlIe have AjIjI karI nahi. A beeka kalAkanA anubhavathI duniyAmAM te jANe bilakula buTTo thaI gayo hate. cUpakIthI dhIre dhIre tenI marelI mAnI pAse jaI Ubho rahyo. nadInA bhAThAmAM khADo khodI abhAgIne suvADavAmAM AvI. rAkhalanI mAe kAMgAlInA hAthamAM eka ghAsane pULa saLagAvI ApI tenA ja hAtha vaDe mAnA mene sparza karAvI nAkhI dIdhA. tyArabAda badhAe maLIne mATI vALI daI kAMgAlInI mAnuM cheluM cihna lupta karI nAMkhyuM. badhAM ja bIjAM kAmamAM rokAyelAM hatAM-phakta pelA saLagelA ghAsanA pULAmAMthI je cheDe ghaNo dhumADe gUMchaLAM vaLatA AkAzamAM UMce jato hato tenI ja tarapha palakArA vinAnI AMkho TheravI kAMgAlI UMcI najare stabdha thaI joI rahyo. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSamI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSamI jene laIne A vArtAnI utpatti thaI, te vAta bahu zuddha che; chatAM e zudra banAvane lIdhe harilakSmInA jIvanamAM je kAMI banI gayuM, te luka paNa nathI, tuccha paNa nathI. jagatamAM ema ja bane che. belapuranA be bhAgIdAra hatA. zAMta nadIkinAre moTA jahAjanI pAse mAchInA nAnA hADakAnI piThe baMne ekabIjAne paDakhe baMdhAyelA nirvine rahetA hatA. emAM akasmAta ke jANe kyAMthI UDatA vaLiyAe AvI ja uchALI vahANanuM doraDuM toDI nAMkhyuM, ane eka kSaNamAM pelA zudra heDakAnA zI rIte bhukkA UDI gayA, tene patto sarakho lAgyo nahi. belapura tAluke kaMI moTI matA nathI. prajA upara bahu dabANa kare toye Avaka bAreka hajArathI vadhatI nathI, paraMtu sADA paMdara AnAnA bhAgIdAra zivacaraNa AgaLa be pAI jeTalA aMzanA bhAgIdAra vipinavihArIne je jahAja pAse bAMdhelA hADakAnI upamA ApIe, to temAM atizayokti karavAne aparAdha karIe chIe evuM amane nathI lAgatuM ! 149 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI. dUranA toye sagA, ane cha sAta peDhI pahelAM te baMnene vAsa bhego ja hato. paNa Aje eka jaNanI traNa mALanI havelI gAmane mAthe caDhI beThI che; ane bIjAnuM jUnuM ghara dahADe divase bhUmizA levA tarapha ja DhaLatuM jAya che. te paNa Ama ne Ama ja divaso jatA hatA ane vipinanA bAkInA divaso paNa Ama ne Ama ja sukhe duHkhe kaMkAsa vinA ja nIkaLI jAta; paNa je vAdaLAne kAraNe tophAna jAmyuM ane badhuM UMdhuMcatuM thaI gayuM, te A pramANe che : sADA paMdara AnAnA bhAgIdAra zivacaraNane acAnaka patnIviyoga thatAM sagAMvahAlAM kahevA lAgyAM, "cALIsa ekatALIsa e kAMI vaLI ummara kahevAya ! tame pharI lagna kare.' zatru pakSavALA A sAMbhaLIne hasyA. kahevA lAgyA,-cALIsa to zivacaraNane cALIsa varSa pahelAM ja pasAra thaI gayAM che, eTale ke eka vAta sAcI nahotI. sAcI vAta e hatI ke meTA bAbunuM zarIra suMdara UjaLA vAnanuM ane hRSTapuSTa hatuM, ane temanA bharAvadAra meM upara vALanuM nAma nahotuM. yogya umare dADhI mUcha na uge emAM sagavaDa kadAca kaMIka haze, paNa agavaDeya puSkaLa che. uMmarane aMdAja kADhatI vakhate ochI AMkavAnuM jemane mana nathI hotuM, teone vadhAre AMkavA jatAM AMkane kaye kaThe jaIne bhavuM e ja nakkI karavuM muzkela banI jAya che. te game tema che, paisAdAra mANasanuM kaI paNa dezamAM umarane kAraNe lagna aTakatuM nathI. baMgALAmAM to nahi ja. doDheka mahine to zakatApamAM ane hA-nA karatAM karatAM gayo, 150 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSma tyArabAda rilakSmIne paraNIne zivacaraNu ghera lAvyeA. khAlI dhara eka divasamAM ja sALe kaLAe bharAI UDavu, kAraNa zatrupakSavALA bhale ne game tema kahe, paNa vidhAtA puruSa khare ja zivacaraNa upara A vakhate khUba khuza hatA e vAta mAnavI ja paDaze. pelA chUpI rIte gusapusa karavA lAgyA ke varatI sarakhAmaNImAM navavadhUnI uMmara cheka anugatI nathI, te paNa e eka bALabaccAM sAthe laIne AvI heAta te pachI khADakhAMpaNu kADhavA jevuM kazuM ja na raheta! te!paNa, te khUbasUrata hatI, e vAta te temaNe svIkArI. vastutaH sAmAnya rIte meTI gaNAtI umara karatAM paNa harilakSmInI uMmara jarA vadhAre thaI gaI hatI. ogaNIsathI echI nahi hoya. tenA pitA Adhunika navA jamAnAno mANasa hatA. mahenata laIne putrIne meTI uMmara sudhI keLavaNI ApI maeNTrika pAsa karAvI hatI. temanI icchA judI hatI. mAtra vepAra paDI bhAMgavAthI ekAeka nabaLA dahADA AvavAne lIdhe ja A supAtrane kanyA ApavAnI pharaja paDI hatI. hiralakSmI zaheranI ThekarI hatI eTale svAmIne e cAra divasamAM ja eLakhI gaI. tene muzkelI e AvI ke, sagAMvahAlAM ane aneka dAsadAsIethI bharelA e meTA kuTuMbamAM te mokaLe mane kAinI paNa sAthe bhaLI zakI nahi. pelI tarapha zivacaraNanA premane to kaI pAra rahyo nahi. kevaLa "vRsya taruNI bhAryA' hatI e kAraNe ja nahi, paNa tene mana te jANe kAI bhAre amUlA bhaMDAra hAtha AvyeA. gharanAM sagAM 151 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI saMbaMdhI strI puruSone paNa kevI rIte, zuM karIne harilakSmInuM mana jogavavuM tenI sUjha paDI nahi. eka vAta tene vAraMvAra sAMbhaLavA maLatI, "have majhalI vahune moDhe meza copaDAI rUpamAM zuM ke guNamAM zuM ke vidyA-buddhimAM zuM, ATale divase tenuM abhimAna UtaryuM." paraMtu ATaATaluM karavA chatAM ya vAta sIdhI UtarI nahi. be eka mahinAmAM harilakSmI mAMdI paDI. A mAMdagI daramyAna ja eka divasa majhalI-vahune meLApa thayo. te vipinanI vahu thAya moTA gharanI navI vahune tAva AvyAnuM sAMbhaLI te jovA AvI hatI. uMmare. kadAca be traNa varSe moTI haze; te suMdara hatI e vAta harilakSmIe manamAM manamAM kabUla karI. paraMtu ATalI uMmaramAM garIbAInA bhISaNa cAbakhAnA seLa tene Akhe zarIre spaSTa dekhAI AvatA hatA. sAthe eka varSane eka chokare hato, te paNa mAMdale. harilakSmI pathArIne eka cheDe premapUrvaka besavAnuM sthAna ApI kSaNavAra cUpakIthI mITa mAMDI jovA lAgI. hAthamAM ekAda be senAnI cUDI sivAya bIjuM kazuM ghareNuM nahotuM. zarIra para jarA meluM, lAla kinAranuM dhetiyuM hatuM. kadAca tenA svAmInuM ja haze. gAmaDAnI rIta pramANe chokaro nAgo pUro na hato, tene paNa kamare eka zephAlanA phUlanI bhAtavALI TUMkI pitaDI paherAvelI hatI. harilakSmI tene hAtha kheMcI laI dhIredhIre belI, "sAruM thayuM ke tAva Avyo, e bahAne ApanAM darzana te thayAM. paraMtu sagAIe te huM jeThANI thAuM, majhalI-vahu, meM 15ra Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI sAMbhaLyuM che ke majhalA diyejI emanA karatAM uMmare ghaNA nAnA che." majhalI vahu haste mAMe kheAlI, "sagAI saMbaMdhamAM je nAnuM heAya tene vaLI kAI 'Apa' kahIne kheAlAvatuM haze, didi ?" hiralakSmI melI, "pahelA divasa, eTale melI, huM te 79 ' Apa ' kahuM evI nathI. paraMtu tethI karIne tame paNa mane didi X kahIne melAvaze| nahi--mArAthI e sahana nahi thAya. mAruM nAma lakSmI che." majhalI-vahu kheAlI, "nAma kahevuM paDe ema nathI, didi, Apane jotAM ja khabara paDI jAya che. ate mAruM nAma kANu jANe kANe mazkarI karIne kamalA pADayu che.'' eTaluM kahI te kautukapUrvaka mAtra jarA hasI. hiralakSmIne paNa thayuM ke huM paNa sAmo javAba H ke tamane paNa jotAM veMta ja tamAruM nAma jANI javAya. paraMtu anukaraNa jevuM lAgavAnI bIke tenAthI khelAyuM nahi. teNe kahyuM, "ApaNA nAmanA artha eka che. paNa majhalI-vahu, huM tamane 'tame' kahI zakI, tame na kahI zakyAM." majhalI-vahue hasatAM hasatAM javAba ApyA, "ekadama naye kahevAya, didi, eka uMmara sivAya badhI bAbatamAM Apa ja mArAthI meTAM che. javA dAne e divasa; jarUra haze te! badalI nAkhatAM zI vAra ? ' mATI bahena. 153 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI harilakSIne ekadama ene javAba jaDyo nahi. paraMtu te manamAM samajI ke e strI pahelA divasanA paricayane gADha saMbaMdhamAM pariNata karavA mAgatI nathI. paraMtu kaMIka bele te pahelAM ja majhalI-vahu UThavAnI taiyArI karI belI, "have tyAre uThuM, didi kAle pharI" - lakSmI Azcaryacakita thaI bolI, "eTalAmAM ja javAnuM kevuM ? jarA bese." majhalI-vahu bolI, "Ape hukama karyo eTale besavuM ja joIe, paNa Aje te jAuM, dida, temane AvavAne vakhata thayo." eTaluM belI te UThI ubhI thaI, tathA chokarAne hAtha pakaDI jatA pahelAM hasate moMe bolI, "jAuM chuM, didi, kAle jarA vahelI AvIza, basa ?" eTaluM belI dhIredhIre bahAra cAlI gaI. vipinanI strI cAlI gayA bAda harilakSmI e dizAmAM ja najara karI cUpacApa paDI rahI. atyAre tAva hato nahi, paNa sustI hatI. te paNa thoDIvAra mATe te badhuM bhUlI gaI. ATalA divasa AkhA gAmanI keTalI vahuvAruo AvI hatI tenI gaNatarI na hatI, paraMtu pAsenA gharanI daridra kuTuM banI A vahu sAthe te emanI sarakhAmaNI paNa na thAya. pelAM to cAhI karIne AvyAM hatAM, UThavAnuM mana ja kare nahi ane je besavAnuM kahe to te vAta ja zI! ane zI temanI nirlajajatA, keTalI vAcALatA ane tenuM mana khuza 154 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilamI karavA mATe kevA ane keTalA zaramAve evA prayatna ? tenA akaLAI rahelA mane keTalIkavAra baLavo paNa karyo hato, paNa emAMthI ja ekAeka kANe AvIne tenI ragazayA upara DIka kSaNa mATe pitAne paricaya ApI gayuM ? tenA bApanA gharanI vAta pUchavAno vakhata maLyo nahoto, paraMtu pUchayA vinA ja lamI keNa jANe kema karIne samajI gaI ke te tenI peThe kalakattAnI karI kadI na hoya. gAmamAM vAMcatAM lakhatAM AvaDe che evI vipinanI strInI khyAti hatI. lakSmIe dhAryuM ke ghaNuM karIne bahu bahu to rAgaDA kADhI rAmAyaNa mahAbhArata vAMcI zakatI haze. paraMtu ethI vadhAre nahi hoya. je bApe vipananA jevA dIna du:khIne dIkarI dIdhI teNe kaMI khAsa mAstara rAkhI nizALe bhaNAvelI pAsa karAvelI karI ApI nahi hoya. te UjaLA zyAma raMganI hatI. gorI na kahevAya. paraMtu rUpanI vAta cheDI daIe te paNa keLavaNa, saMsarga ke rithati-kaI paNa bAbatamAM vipinanI strI tenI babarI karI zake ema nahatuM. paraMtu eka bAbatamAM lakSmIne potAnI jAta jANe UtaratI lAgI, te teno aMDaravara, barAbara saMgIta jevA, ane belavenI Dhaba paNa jANe taddana madhathI bharela; jarA paNa aspaSTatA nahi. badhI vAta jANe te gherathI moDhe karIne AvI hoya evI svAbhAvika. paraMtu badhA karatAM je vastu tene vadhu kheMcI te to e strInuM ataDApaNuM, te pite garIba gharanI vahu hatI e vAta eNe moDhe bolyA vinA paNa evI rIte jaNAvI dIdhI hatI 155 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI ke jANe e ja sthiti tene svAbhAvika hatI, jANe e sivAya kAMI tene kaI rIte zebhata nahi. daridra paNa kaMgAla nahi. eka kuTuMbanI vahu koI eka jaNanI bImArIne kAraNe jema kAI khabara kADhavA Ave ema AvI hatI ethI vizeSa leza paNa bIjo udeza hato nahi. sAMja pachI svAmI jovA AvyA tyAre harilakSmIe keTalIka vAta karyA pachI kahyuM, "Aja pelA gharanAM majhalI-vahune joyAM." zivacaraNe kahyuM, "kone ? vipinanI vahune ?" lakSmIe kahyuM, "hA, mAruM sadabhAgya ke ATalA vakhata pachI mane jAte ja jovA AvyAM. paraMtu pAMceka miniTathI vadhu besI zakyAM nahi, kAma che kahIne UDI gayAM." zivacaraNe kahyuM, "kAma ? are emane te dAsI che ke cAkara che ? vAsaNa mAMjavAthI mAMDIne hAMllI utAravA sudhI- jarA tArI peThe sUtAM sUtAM ArAmamAM divasa kADhI te jue ? eka leTe pANI sudhdhAM tAre te jAte laIne vuiM paDatuM nathI." pitAne viSe A abhiprAya harilakSmIne bahu kharAba lAge. paraMtu e zabdo tenI vaDAI karavA khAtara ja uccArAyA hatA, nahi ke tenI niMdA karavA ema mAnI teNe gusso karyo nahi. te bolI, " kahe che ke majhalI-vahune gumAna bahu che. ghara cheDI kyAMya jatAM nathI ?" zivacaraNa bolyo, " jAya kyAMthI ? hAthamAM eka be cUDI sivAya bIjuM kazuM ja nathI, zaramanI mArI meM dekhADI zakatI nathI !" - 156 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI harilakSmI jarA hasIne bolI, "zarama konI ? gAmanA loka zuM temane zarIre jaDAu ghareNuM jevAne Atura thaI gayA che ke jovA na maLe te phiTakAra varasAve ?" zivacaraNa be, "jaDAu ghareNuM meM tane je ApyAM che, te ghareNAM kyA sALAnA beTAo najare paNa dekhyAM che ? bairIne Aja sudhI be eka cUDI sivAya bIjuM kaMI ghaDAvI zake nathI! bApu ! kaladAranI karAmata ajaba che. khAsaDuM mArIne--" harilakSmIne duHkha thayuM. te atizaya zaramAI jaI bolI, "chi, chi, A badhuM tame zuM bele che ?" | zivacaraNa be, "nA nA. mArI pAse kazuM DhAMkavA chupAvavAnuM na maLe, je beluM te khulle khullI vAta." harilakSmI javAba ApyA vinA AMkha mIMcI sUI rahI. balavAnuM hoya paNa zuM ? A leke nabaLA mANasanI viruddhamAM atyaMta apriya zabda kaThera ane karkaza rIte bolavA ene ja spaSTavAditA mAne che ! zivacaraNa zAMta paDavo nahi, bolavA lAge, "lagana karavA pAMcaso rUpiyA vyAje laI gaye che; te vyAja ane muddala maLI sAta AThaso thaI gayA che, tene khyAla che ? garIba thaI eka khUNe paDI rahevuM hoya te rahe, nahi te marachamAM Ave te kAna pakaDI hAMkI kADhI zakuM ema chuM. nekaraDI thavAnI lAyakAta nahi, ne mArA gharanAMnI AgaLa gumAna ?" harilakSmI pAsuM pheravI sUI gaI. bImArI uparAMta cIDa. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI ane lajajAthI tenuM AkhuM zarIra jANe saNasaNuM UThavuM. bIje divase bapore oraDAmAM dhImo avAja thatAM harilakSmIe AMkha ughADI joyuM te, vipinanI strI bahAra jatI hatI. bolAvIne kahyuM, "majhalI-vahu, kema cAlyAM ?" majhalI-vahu zaramAI jaI pAchI pharI bolI, "meM dhAryuM ke Apa UMghI gayAM che. Aja kema che, didi ? " harilakSmIe kahyuM, "Aja ghaNuM sAruM che. kema, tamArA chokarAne lAvyAM nahi ?" majhalI-vahu bolI, "Aje te ekAeka UMghI gayo, didi" "ekAeka UMghI gayo eTale zuM ? " "abhyAsa bagaDe eTalA mATe huM ene divase bahu UMghavA detI nathI, didi." harilakSmIe pUchayuM, "bare taDakAmAM tophAna karate rakhaDyA karatuM nathI ?" majhalI-vahue kahyuM, "rakhaDe te chete ? paNa UMdhavA karatAM te balka e sAruM." "tame pite UMghatAM nathI, nahi ?" majhalavahue hasate meDhe mAthuM dhuNAvI kahyuM, "nA." - harilakSmIe mAnyuM hatuM ke strIonA svabhAva pramANe ' hamaNAM kadAca te pitAne vakhata nathI maLato kahI kAmanI moTI yAdI ApavA besaze; paraMtu eNe evuM kazuM karyuM nahi. tyArabAda bIjI vAta cAlI. vAta vAtamAM harilakSmIe potAnA bApanA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI gharanI vAta, bhAI bahenanI vAta, mAstara mahAzayanI vAta, nizALanI vAta, eTaluM ja nahi paNa pitAnA maeNTrika pAsa thayAnI vAta paNa karI nAkhI. bahu vAre jyAre te sAvadhAna thaI tyAre khe cokhuM joI zakI ke zrotA tarIke majhalo-vahu game teTalI sArI hoya, paraMtu vaktA tarIke bilakula ja nakAmI. pitAnI vAta eNe bhAgye ja kaMIka karI, AthI zarUAtamAM te lakSmIne zarama AvavA lAgI. paraMtu te ja vakhate tene thayuM ke mArI AgaLa vAta karavA jevuM enI pAse che paNa zuM ? paraMtu gaI kAle e vahunI viruddhamAM enuM mana jeTaluM aprasanna thaI gayuM hatuM, teTale ja bhAre saMteSa paNa Aje . bhIMta uparanI kImatI ghaDiyALamAM vAjiMtranA jevA raNakA karatA traNa TakorA thayA. majhalI-vahue UThIne UbhA thaI vinayapUrvaka kahyuM, "didi, Aje to tyAre huM jAuM." lakSmI sakautuka belI, "tamAre to bahena traNa vAgyA lagI ja chUTI hoya che ke zuM ? diyarajI ghaDiyALane Take re ghera Ave majhalI-vahue kahyuM, "Aje e ghera ja che." "Aje kema tyAre vadhAre besatAM nathI ?" majhalI-vahu beThI nahi. Aste Aste belI, "didi, Apa keTalAM keLavAyelAM, keTalAM bhaNelAgaNelAM ne huM gAmaDA gAmanI..." 159 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI. 66 tamArA bApanuM ghara gAmaDAmAM AvyuM lAge che ? " hA, didi, taddana khUTa gAmaDAmAM. vaNu samajyuM kAla mArAthI zuMnuM zuM melAI gayuM, paNa apamAna karavAne irAde nahiM, Apa mane kaheze! te sAgana khAIne di-i' ** harilakSmIe Azcarya pAmI kahyuM, " e zuM, majhalI-vahu ? tame te! mane evA eke zabda paNa kahyo nathI !'' 66 majhalI--vahu enA javAbamAM kazuM paNa kheAlI nahi. para tu, jA kahIne pharIthI vidAya laI ne jyAre te dhIre dhIre bahAra cAlI gaI, tyAre enA kaMte avAja jANe ekakrama judI ja jAtane saMbhaLAyA. rAte zivacaraNa jyAre eAraDImAM peThe, tyAre harilakSmI cUpacApa sUtelI hatI. majhalI-vahunA chevaTanA zabdo ene have yAda na hatA. zarIra pahelAM karatAM svastha ane mana paNa zAMta ane prasanna hatuM. 130 "" ,, zivacaraNe pUchyuM, kema che, meTAM-vahu ? " lakSmIe UThIne eThAM thaI kahyuM, "C "" sAru che. zivacaraNe kahyuM, '' savAranI vAta te jANe che ne ? karamaphUTacAne meAlAvI maMgAvIne badhAnI sAme evA te khakhaDAvI nAkhyA che ke AkhA janamArAmAM bhUlavAnA nathI. huM khelapuranA zivacaraNa ! hAM !" r harilakSmIe bhayapUrvaka pUchyuM, " kAne ?" zivacaraNe kahyuM, " vipanAne melAvIne kahI dIdhuM ke tArI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI bairI mArA gharanAMnI AgaLa gumAna karIne enuM apamAna karI jAya eTalI badhI enI gustAkhI? pAcha, napATa, halakA gharanI chokarI ? tenuM mAthuM muMDAvI, upara chAza reDI, gadheDe besADIne gAmanI bahAra kaDhAvI mUkI zake ema chuM, jANe che?" - harilakSmInuM mAMdagIthI UtarI gayeluM meTuM ekadama phika paDI gayuM--" kahe che. zuM A ?" zivacaraNa pitAnI chAtI upara hAtha ThokIne belavA lAgyo, A gAmamAM nyAyAdhIza kahe, mejisTreTa kahe, ke dAraga pilIsa kahe, badhuM A baMdA ! A ja baMdA ! maraNane jIvana A hAthamAM. tuM kaheje, je kAle vipinanI vahu AvIne tAre page nA paDe, te huM lATu caudharIne dIkarA nahi! huM" vipinanI vahune badhAMnI AgaLa apamAnita karavAmAM ane halakI pADavAnAM varNana ane vyAkhyAnamAM lATu caudharInA dIkarAe apazabdo ane gALAnI kAMI hada rAkhI nahi. ane tenI ja sAme sthira AMkhoe ekITase jaI rahelI harilakSmIne thavA lAgyuM, "dharatImAtA mAraga Ape." Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIjI vAranI juvAna patnInuM zarIra sAcavavAne mATe zivacaraNa mAtra potAnI deha sivAya khIjAM badhuM ja ApI zake ema hatuM. hiralakSmInuM zarIra elapuramAM suryuM nahi, DAkaTare havAphera karavAnI salAha ApI. zivacaraNe sADAudara AnAne chAje evI dhAmadhUma karI havAphera karavA javAnI taiyArI karI. musApharIne zubha divase gAmanA leAka UlaTI pAcA. AvyAM nahi mAtra vipina ane tenI strI. bahAra zivacaraNa na khelavAnuM khelavA lAgyA, ane aMdara meTAM phAI AkarAM thaI gayAM. bahAra paNa hAjIhA karanAra lokAne teTA na hatA. aMtaHpuramAM paNa phAIbAnI ciciyArImAM sUra purAvavA pUratAM strIpuruSa bhegAM thayAM hatAM. kazuM ja melI nahi mAtra harilakSmI. majhalI-vahu pratye tene kSeAbha ane rIsa khIjA kAInA karatAM kaMI AchAM na hatAM. manamAM manamAM te khelavA lAgI, mArA asabhya svAmIe game teTale anyAya karyo hAya paNa meM pote te kaze| karyAM nathI. paraMtu 132 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI Aje gharanI ane bahAranI je badhI strIo ciciyArI karI rahI hatI, temanI sAthe koI paNa rIte avAja bheLavatAM tene ghaNuM thavA lAgI. jatAM jatAM raste pAlakhIne paDade sarakAvIne lakSmI Atura nayane vipinanA jIrNa gharanI bArI tarapha joI rahI, paraMtu koIne paDachAye paNa tenI najare paDyo nahi . kAzImAM ghara rAkhavAmAM AvyuM hatuM. tyAMnAM havApANInA guNathI bhAMgI gayelI tabiyata pAchI meLavatAM lakSmIne bahu divasa thayA nahi. cAreka mahinA pachI jyAre te pAchI AvI tyAre tenA dehanI kAMti joIne strIonI gupta ISyane pAra rahyo nahi. hemaMta Rtu AvI pahoMcI che. baporanI vakhate majhalIvahu lAMbA vakhatanA bImAra svAmIne mATe eka Unane galapaTe gUMthatI hatI. pAse beThe beThe chokare ramata hato. tenI najara paDatAM te kalabala karI UTho, "bA, kAkI AvyAM." mAe hAthamAMnuM kAma mUkI daIne utAvaLe utAvaLe nama'skAra karIne Asana pAtharI ApyuM. hasate moDhe pUchayuM : "zarIra sAruM thaI gayuM, didi!" lakSmIe kahyuM, "hA, thayuM che, paNa kadAca na thAta, pAchI naye AvI hata. ema chatAM jatI vakhate tame eka vakhata tapAsa paNa karI nahi. A rasto tamArI bArI tarapha jetI jatI gaI, jarA paDachAya sarakhAye najare paDaze nahi. bImAra bahena cAlI jAya che, chatAM jarA sarakhI lAgaNI paNa 163 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI thaI nahi, majhalI-vahu evAM paththara jevAM che tame?" majhalI-vahunI AMkha bharAI AvI, paraMtu eNe kaze uttara Apyo nahi. lakSmI bolI, "mAro bIjo game te vAMka haze, paNa majhalI-vahu, tamArA jevuM kaThaNa hRdaya mAruM nathI. na kare nArAyaNa- paNa eve vakhate tamane maLavA AvyA vinA mArAthI rahevAta nahi." majhalI-vahue A phariyAdane paNa kazo javAba Apyo nahi. gupacupa UbhI rahI. lakSmI pahelAM kadI paNa AvI nahotI. Aje pahelI ja vAra A gharamAM praveza karyo hate. oraDe raDA cAlI pharIne jevA lAgI. so varasanuM jUnuM purANuM ghara -mAtra traNa oraDA ja jema tema karI rahevAnA kAmamAM Ave evA rahyA hatA. daridranuM raheThANa -sarasAmAna nahote ema kahIe toya cAle. badhethI cUno kharI paDyo hato, pharI samarAvavAnI zakti nahatI. chatAM paNa nakAmo kacare phUTe kayAMya nahoto. nAnuM bichAnuM cakacakATa mAratuM hatuM. becAra devadevIonI chabIo laTakAvelI hatI. uparAMta tyAM majhalI-vahunA hAthanI vividha prakAranI kaLA-kArIgarI paNa hatI. moTe bhAge Una-derAnuM ja gUMthaNa hatuM, paraMtu te zikhAunA hAthanI lAla cAMcavALA lIlA raMganA piopaTanI ke pacaraMgI bilADInI AkRtio nahatI, ke kImatI phremamAM maDhAvelA lAla, lIlA, vAdaLI, bhUkharA, bhUrA vividha raMge vaDe UnanA gUMthelA "vela kama" "padhAro, beso " athavA joDaNInI bhUlavALA gItAnA. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI zlokArdha paNa nahotA. lakSmIe vismayapUrvaka pUchayuM, "A konI chabI, majhalI-vahu, jANe paricita hoya evuM lAge che" majhalI-vahue lajajA sahita hasIne kahyuM, "e te tilakamahArAjanI chabI joIne gUMthaNamAM utAravAne prayatna karatI hatI, didi paNa kazuM thayuM nahi." ema kahIne eNe sAmenI dIvAla upara TIMgADelI bhAratanA kaustubha, mahAvIra tilakamahArAjanI chabI AMgaLI vaDe batAvI. lakamI bahuvAra sudhI enI ja tarapha jaI rahIne Ate Aste belI, "oLakhI na zakI, e mAre ja doSa che, majhalI-vahu, tamAre nathI. mane zIkhavaze, bahena ? A kaLA je zIkhI zaku te tamane guru tarIke gaNavAmAM mane vAMdho nathI." majhalI-vahu hasavA lAgI. te divasa traNa cAra kalAka pachI sAMjane vakhate jyAre lakSmI ghera pAchI gaI tyAre e vAta nakkI karatI gaI ke kAla savArathI e gUMthaNakAma zIkhavA Avaze. AvavA paNa lAgI, paraMtu daza paMdara divasamAM spaSTa samajI gaI ke e vidyA mAtra agharI nathI, AvaDatAM paNa khUba lAMbo samaya lAge ema che. eka divase lakSmIe kahyuM, "kema majhalI-vahu, tame mane kALajIpUrvaka zIkhavatAM nathI ?" majhalI-vahu bolI, "bahu vakhata lAgaze, didi, balake tenA karatAM Apa bIjuM badhuM gUMthavAnuM zIkhe." 165 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - lakSmI manamAM ne manamAM ciDAI paNa te chupAvI rAkhI teNe pUchyuM, "tamane zIkhatAM keTalA divasa lAgyA hatA, majhalI-vahu ?" majhalI-vahue javAba Apyo, "mane to keIe zIkhavyuM nathI, didi, mArI meLe mathI mathIne jarAtarA--" lakSmIe kahyuM, "eTale ja te, nahi to bIjAnI pAse zIkhavA gayAM hota to tamane paNa vakhatanI gaNatarI raheta." meDhe game tema kahe paNa manamAM ne manamAM e niHsaMdeha samajatI hatI ke smRti ane tINa buddhimAM majhalI-vahunI barAbarI e karI zake ema nathI. Aje tenuM zIkhavAnuM kAma AgaLa cAlyuM nahi ane vakhata thavAnI bahu pahelAM ja soya, dara tathA namUno vIMTI karIne te ghera cAlI gaI. bIje divase AvI nahi. ane A pahelI ja vAra rojanI hAjarImAM khADo paDayo. cAreka divasa pachI pharIthI eka divasa harilakSmI tenI seya dorAnI peTI hAthamAM laIne pele ghera jaI pahoMcI. majhalI-vahu tene chokarAne rAmAyaNamAMthI citro dekhADI dekhADIne vAta kahetI hatI. teNe AdarapUrvaka UDIne Asana pAtharI ApyuM. teNe khina kaMThe pUchayuM, "be traNa divasa AvyAM nahi te ApanuM zarIra sAruM na hatuM ke zuM?" lakSmIe gaMbhIra thaI kahyuM, "nA, ema ja pAMca cha divasa avAyuM nahi." Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI majhalI-vahue Azcarya batAvI kahyuM, "pAMca cha divasa ne AvyAM ? haze kadAca, paNa Aje te pachI be kalAka vadhAre rahIne gerahAjarInuM sATuM vALavuM joIe." lakSmI bolI, "huM, paNa huM je mAMdI ja paDI heta - majhalI-vahu tamAre eka vakhata tapAsa te karI javI joItI hatI ?" ' majhalI-vahu zaramAIne belI, "karavI te joItI ja hatI, paNa gharamAM pAra vinAnuM kAma-ekalI paDa, kene vaLI mokaluM, bele ! game tema paNa bhUla thaI eTaluM to kabUla karuM chuM, didi." lakSmI manamAM manamAM AnaMda pAmI. A keTalAka divasa te atyanta abhimAnane lIdhe AvI zakI na hatI tema chatAM rAta divasa jAuM jAuM karavAmAM ja vItyAM hatAM. A majhalIvahu sivAya mAtra gharamAM ja nahi paNa AkhA gAmamAMya bIjuM kaI evuM na hatuM jenI sAthe e mekaLe mane bhaLI zake. cheka tallIna thaI citro jete hato. harilakSmIe tene belAvI kahyuM, "nikhila, pAse Ava to, bhAI." te pAse Avyo eTale lakSmIe peTI ughADIne eka serane senAne hAra tenA gaLAmAM paherAvI daI kahyuM, "jA, ramyA kara, mAnuM mukha gaMbhIra thaI gayuM. teNe pUchayuM, "Ape e ApI dIdho ke zuM?" lakSmIe hasate meDhe javAba Apyo, "ApI dIdho nahi te?" 16 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI majhalI-vahue kahyuM, "Ape te A paNa e leze zAne!" lakSmI jhaMkhavANuM paDI bolI, "meTI kAkI zuM eka hAra paNa na ApI zake ? " majhalI-vahu belI, "e na jANuM, didi, paNa eTaluM jarUra jANuM chuM ke, huM mA thaIne paNa lAvI ApI zakatI nathI. nikhila, e kADhI nAkhIne tArAM jeThAImAne ApI de, didi, ame garIba chIe paNa bhikhArI nathI. game te kaI kImatI cIja ekadama maLI jatAM be hAtha lAMbA karI laI laIe evAM nathI." lakSmI stabdha thaI besI rahI. Aja paNa enA manamAM thavA lAgyuM, "dharatImAtA ! mAraga Ape." jatI vakhate eNe kahyuM, "A zabdo tamArA jene kAne pahoMcaze, majhalI-vahu." majhalI-vahu belI, "emane ghaNuM zabdo mAre kAne Ave che; mAre ekAda zabda emane kAne jaze te kAna kaMI apavitra nahi thaI jAya." lakSmIe kahyuM, "vAru, parIkSA karI jaze eTale thayuM." jarAka aTakIne belI, "mAruM khAkhA apamAna karavAnI jarUra nahotI, majhalI-vahu, mane paNa sajA karatAM AvaDe che." 168 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -harilAmI ' majhalI-vahu belI, "e Apa krodhamAM bole che. nahi, meM ApanuM apamAna karyuM nathI, mAtra Apane meM mArA svAmInuM khAmakhA apamAna karavA dIdhuM nathI.--e samajavA jeTaluM te tame zIkhyAM che." lakSmIe kahyuM, "hA. mAtra tamArA gAmaDAnI strIo sAthe kajiyo karavAnuM zIkhI nathI." ' majhalI-vahue A kaDavA zabdono javAba Ape nahi; cUpa rahI. lakSmI javAne taiyAra thaI belI, "e hAranA paisA game teTalA heya, chokarAne premapUrvaka A ha; tamArA svAmInuM duHkha dUra thaze evuM vicArI A naheto. majhalI-vahu, moTA loke nAme garIbanuM apamAna karatA phare che eTaluM ja mAtra tame zIkhI rAkhyuM che, paNa teo prema paNa karI zake che e tame zIkhyAM nathI; zIkhavuM joIe. paNa pachI page paDI kAlAvAlA karavA Avaze nahi." javAbamAM majhalI-vahu mAtra jarAka meM macakAvI hasIne belI, "nA, didi, e bIka tame rAkhaze nahi." 169 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUranA sapATAmAM mATIno baMdha jyAre tUTavA mAMDe che tyAre tenI najIvI zarUAta joIne ema thatuM paNa nathI ke akhaMDa jaLadhodha ATalA thoDA vakhatamAM ja Ane ATaluM bhayaMkara ane ATaluM vizALa karI mUkaze. barAbara evuM ja harilakSmInuM thayuM. svAmInI pAse vipina ane tenI strInI viruddha phariyAda jyAre pUrI thaI, tyAre tenA pariNAmanI kalpanA karIne e pote ja bhaya pAmavA lAgI. jUThuM belavAne teno svabhAva paNa na hatuM, belavA jatAM paNa tenA saMskAra ane maryAdA ADe AvatAM hatAM. paratuM na aTakAvI zakAya evA jaLapravAhanI mAphaka badhAM vAkyo pitAnI meLe tenA moDhAmAMthI bahAra dhasI AvyAM. temAMnAM ghaNAMkharAM sAcAM na hatAM ema te pote paNa jANI zakI. tema chatAM paNa tene aTakAvavAnuM paNa tenI zaktinI bahAra hatuM ema paNa lakSmIne lAgyA vinA rahyuM nahi. mAtra eka vAta te haju barAbara jANatI na hatI,-te tenA svAmIne svabhAva. e je niSphara 170 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilamI hate te ja kinnAkhora temaja jaMgalI paNa hato. sAmAne kaSTa ApavAnI hada kaI che e te jANe e jANato ja nahi. Aje zivacaraNe barADA nAkhyA nahi. badhuM sAMbhaLI laI mAtra kahyuM, "bhale, chaeka mahinA pachI je eka varasa to thavAnuM nathI, e nakkI." apamAna ane lAMchanAnI javALA harilakSmInA aMtaramAM saLagI ja rahI hatI. vipinanI strI sArI peThe sajA bhogave e ja e IcchatI hatI. paraMtu zivacaraNa bahAra jatAM tenA moDhAnA A keTalAka sAmAnya zabdanuM pharIpharIne raTaNa karatAM lakSmInA mananI svasthatA UDI gaI, kayAMka jANe kaMIka bhAre bUruM thaI gayuM, ema ja ene lAgavA mAMDyuM. keTalAka divasa pachI kaMIka vAta nIkaLatAM harilakSmIe hasate moDhe svAmIne pUchayuM, "emanI bAbatamAM kaMI karo cho ke?" konI bAbatamAM ?" "vipina diyarajInI ?" zivacaraNe niHspRhabhAve kahyuM, "zuM karavAno hato ane mArAthI thaI paNa zuM zake ? huM te sAmAnya mANasa rahyo ne ?" harilakSmIe ugna thaIne kahyuM, "eTale ?" zivacaraNa bolyA, majhalI-vahumA kahetAM ja hatAM ne ke rAja kaMI moTAchanuM noya-aMgreja sarakAranuM che ?" harilamIe kahyuM, "evuM kahyuM tuM ? paNa-vA-" "zuM vAru ?" Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI strIe jarAka saMzaya khatAvIne kahyuM, paraMtu majhalI- vahu te evuM kazuM ghaNe bhAge mele evAM nathI. bhAre cAlAka che ne? kadAca vadhArI vadhArIne leAkA badhuM tamArI AgaLa kahI gayA haze. 17 << zivacaraNe kahyuM, " navAI nahi. paNa A khela meM mAre peAtAne kAne ja sAMbhaLyA che. ,, << harilakSmIne vizvAsa na AvyeA. paraMtu e ghaDIne mATe svAmInuM maneAraMjana karavAnA hetuthI ekadama kApa pradarzita karIne kheAlI UThI, " zuM kaheA che ? eTalA badhA ahaMkAra ? mane te bhale mana phAve evuM kahI gaI, paraMtu jeTha tarIke tamAruM te jarAka sanmAna rAkhavuM joI e ? " zivacaraNa khelyuM, "hiMdunA dharamAM te badhAM ema ja mAne che. bhaNelI gaNelI vidvAna bAI kharIne ? tApaNu mAruM apamAna karyuM e te| ThIka che, paraMtu tAruM apamAna karIne te kAI ne ugArA nathI. kacerImAM jarAka jarUrI kAma che, huM AuM chuM. " ema kahIne zivacaraNu cAlyA gayA. vAta je rIte kaDhAvavAnI harilakSmInI icchA hatI tema nIkaLI nahi, balke enAthI bilakula UMdhuM ja thayuM. svAmI cAlyA gayA pachI e ja ene vAre vAre yAda AvavA lAgyuM. 171 kacerImAM jaIne zivacaraNe vipinane kheAlAvIne kahyuM, " pAMca sAta varasathI tane kahetA AvyA chuM ke, vipina, tAruM kADhAruM pherava, sUvAnA eraDAmAM mArAthI have TakAtuM nathI, te zuM nahi ja sAMbhaLavAnuM nakkI karyuM che? ,, Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI vipina Azcaryacakita thai khelyA, " kayAre, mane teA eka vAra kahyuM nathI, moTAbhAI ? '' 66 zivacaraNe anAyAse kahyuM, "kaMI nahi te daza khAra vakhata meM mAre mADheja tane kahyuM che, tuM yAda na rAkhe teA tane paravaDe, parantu ATalI meATI jamInadArI jene calAvavAnI hAya ene kazuM bhUlI gaye pAlave nahi. e game tema hAya paNa tArA peAtAmAM te eTalI akkala hAvI joItI hatI ke pArakI jagAmAM peAtAnuM kADhAruM rAkhavuM keTalA divasa nabhe ? kAle ja ene pheravI nAkha, mane have phAvatuM nathI, vAranuM jaNAvI dIdhuM. A tane have chellI . vipinanA mukhamAMthI jarA sarakhe! zabda akasmAt A parama AzcaryakAraka sUcanAthI e banI gayA. tenA bApadAdAonA vakhatathI je e pAtAnI tarIke mAnatA AvyeA hatA, te evI narAtAra juTThI vAtane javAba sudhdhAM te ApI zakA nahi. gupacupa pAche ghera Avye. khIjAtI che 66 tenI strIe badhuM vivaraNu sAMbhaLI kahyuM, " sarakAranI kacerI tA khullI che ne?" nIkaLye nahi. ekadama AbhA gAyanI kADhane vipina cUpa rahyo. e game teTalA bhoLA mANasa hAya paNa eTaluM te te jANutA hatA ke aMgreja sarakAranI adAlatenAM moTAM bAraNAM game teTalAM khullAM hAya paNa garIba mANasane aMdara dAkhala thavAneA rastA te lagAre khulleA nathI 17. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI hete. thayuM paNa ema ja. bIje divase moTA bAbunA mANase - AvIne jUnI ane jIrNa kaDhAra teDI nAMkhIne lAMbI dIvAla UbhI karI dIdhI. vipina thANumAM jaIne khabara ApI Avyo, paraMtu navAI e thaI ke zivacaraNanI purANuM ITanI navI dIvAla pUrI na thaI tyAM lagI eka lAla pAghaDI paNa e jagAe pharakI nahi. vipinanI strIe hAthanI cUDI vecIne adAlatamAM phariyAda nedhAvI, paraMtu emAM to mAtra ghareNuM gumAvavA uparAMta kazuM thayuM nahi. vipinanI pheI jevI gaNAtI koI hinaiSiNI A muzkelImAM halakSmInI pAse jaI pahoMcI hatI eTale teNe vipinanI strIne salAha kahAvI hatI, eno eNe javAba Ape ke, "vAghanI sAme be hAtha joDI UbhA rahevAmAM lAbha zo, phaIbA ? jIvate javAno te jAya ja, mAtra apamAna thAya te vadhArAnuM." A vAta harilakSmIne kAne AvI tyAre e cUpa rahI, paNa uttara ApavAno prayatna sudhdhAM karyo nahi. pazcimamAMthI pAchI AvI tyArathI enuM zarIra kaI paNa divasa pUrepUruM sAruM rahyuM na hatuM. A banAvane mahine thAya te pahelAM ja e pharI tAvathI paTakAI paDI. thoDoka vakhata gAmamAM ja davA karI, paraMtu kazo phera paDyo nahi tyAre dAktaranI - salAha pramANe pharIthI tene bahAragAma javAnI taiyArI karavI paDI. " aneka kAmanI dhamAlamAM A vakhate zivacaraNa sAthe jaI : 174 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "harilakamI zakyo nahi, dezamAM ja rahyo. jatI vakhate svAmIne eka vAta kahevAne mATe e manamAM manamAM akaLAvA lAgI, paraMtu meM phADIne keme karI A badhA lekanI AgaLa te vAta karI zakI nahi. ene vArevAre ema thavA lAgyuM ke je vinaMti karavI che eno artha e nahi samaje. 175 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmInuM regiSTa zarIra barAbara sAruM thatAM A vakhate bahu vakhata lAge. lagabhaga ekAda varasa pachI e belapura pAchI AvI. mAtra jamInadAranI lADakI patnI tarIke ja nahi paNa bharyAbhAdaryA kuTuMbanI gRhiNI tarIke. mahallAnI strIo ToLe vaLI jevA AvI. je saMbaMdhamAM meTI hatI te AzIrvAda ApatI, je nAnI hatI te praNAma karIne caraNaraja letI. AvI nahi mAtra vipinanI strI. e Avaze nahi ema harilakSmI jANatI hatI. A eka varasamAM emanuM zuM thayuM che, badhA ujadArI ane dIvAnI ke temanI sAme cAlatA hatA enuM zuM pariNAma AvyuM che, vagere badhA samAcAra keInI paNa pAsethI jANavAne e prayatna karatI nahi. zivacaraNa kadIka ghera, to kadIka pazcimamAM, strInI pAse jaI rahetA. jyAre jyAre meLApa thatuM tyAre sauthI pahelAM enA manamAM e lekanI vAta yAda AvatI, tema chatAM paNa eke divasa eNe svAmIne pUchyuM nahi. prazna pUchatAM jANe ene bIka lAgatI. manamAM thatuM ke ATalA divase game tema paNa 176 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilekamI badhAnI patAvaTa thaI gaI haze athavA to krodhanI te ugratA have nahi rahI hoya-to vaLI pUchApUcha karavAthI rakhene pAchA pelo bujhAyele agni bhabhUkI UThe ! Ama zaMkAne lIdhe e e ja bhAva dhAraNa karI rahetI ke jANe e badhI tuccha vAta to enA dhyAnamAM paNa nathI. bIjI bAju zivacaraNa paNa pitAnI meLe kaI paNa divasa vipinane viSe carcA karatA nahi. strInA apamAnanI vAta bhulAI gaI nathI, eTaluM ja nahi, paNa UlaTuM tenI gerahAjarImAM jarUra jogI vyavasthA karI rAkhI che, e vastu te harilamIthI chupAvI rAkho. enI icchA evI hatI ke lakSmI ghera AvIne potAnI AMkhe ja badhuM joI karIne AnaMda ane AzcaryathI chaka thaI jAya ! divasa caDI jAya e pahelAM ja phaIbAe pharI pharI nehapUrvaka TokavAthI lakSmI snAna karIne AvI ke tarata ja temaNe utkaMThApUrvaka kahyuM, "tAruM zarIra sAruM nathI, vahu-mA, nIce javAnuM kAma nathI. ahIM ja pATale mAMDIne thALI bhale ApI jatI." lakSmIe vadhe uThAvI hasatAM hasatAM kahyuM, "zarIra to pahelAMnA jevuM ja sAruM thaI gayuM che, phaIbA, huM rasoDe jaIne khAIza, upara laI lAvavAnI jarUra nathI. cAle, nIce ja jaIe." phaIbAe tene rekI, zivanAthanI manAI che ema jaNuMvyuM ane temanA ja hukamathI nekaraDI oraDImAM ja jamIna 17 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI upara Asana gaThavI gaI. bIjI ja kSaNe rasoIyaNe thALa lAvI hAjara karyo. te pAchI gaI eTale lakSmIe Asana upara besIne pUchayuM, "A rasoIyaNa keNa, phaIbA ? pahelAM to joI nahatI ?" phAIbA hasIne bolyAM, "oLakhI nahi ? vahumAM, e to ApaNuM vipinanI vahu" lakSmI stabdha banIne besI rahI. manamAM ne manamAM teNe vicAra karyo ke tene acaMbo pamADavAne mATe ja AvaDuM moTuM kAvataruM A pramANe gupta rAkhavAmAM AvyuM hatuM. thoDIvAre pite svastha banIne jijJAsu mukhe phaIbAnA meDhA sAme joI rahI. phoIbA belyA, "vipina marI gayA che e to sAMbhaLyuM ne ? " * lakSmIe sAMbhaLyuM kazuM ja na hatuM, paraMtu A tenuM khAvAnuM ApI janAra vidhavA che eTaluM to jotAM veMta ja pArakhI javAya evuM hatuM. eNe mAthuM dhuNAvI kahyuM, "hA." phaIbAe bAkInI ghaTanAnuM vivaraNa karIne kahyuM, "je kaMI dhULaDhephAM hatAM te kesamAM badhuM khalAsa karIne vipina marI gayA. devAmAM ne devAmAM ghara paNa jAta, e te meM ja zikhAmaNa ApI, "meja-vahu, varasa be varasa tanatoDI mahenata karIne pisA vALI ApIza to tArA sagIra chokarAne UbhA rahevAnuM ThekANuM raheze." 178 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI lakSmI phikke cahere temane tema ja palakAro paNa pADyA vinA niHzabda joI rahI. phaIbAe ekadama avAja nAne karIne kahyuM, "to paNa meM eka divasa ene bAjue bolAvI kahyuM hatuM, "meja-vahu, je thavAnuM hatuM e te thayuM. have te mAgI karIne game te rIte paNa ekavAra kAzI jaIne vahumAne page paDa! chokarAne laI jaIne emanA paga AgaLa nAkhIne kaheje, didi, Ane te kAMI vAMka nathI, ene bacAvo." badhI vAta pharIthI kahevA jatAM phiIbAnI AMkho pANIthI chalakAI gaI. cheDA vatI lUchI nAMkhIne te bolyAM, paNa e to mAthuM nIcuM ghAlIne moDhuM sIvI besI rahI. hA, nA- kazo ja javAba sudhdhAM Ape nahi." harilakSmIne lAgyuM ke A badhA ja aparAdhane bhAra tenA potAnA mAthA para jaI paDyo che. enA moDhAmAM badhI rasoI kaDavI jhera jevI thaI gaI ane eka kaLiye paNa jANe gaLethI Utarato na hato. phaIbA, kaMI eka kSaNa mATe bahAra gayAM hatAM, teo pAchAM AvatAM pIraselI rAInI sthiti joIne AkuLavyAkuLa thaI gayAM ne bUma mArI, " vipinanI. vahu ! e vipinanI vahu! vipinanI vahu bAraNuM bahAra AvI UbhI rahetAM teo jhaNaNI UDyAM; kSaNa pahelAMnI temanI karuNAbharI AMkho AMkhanA palakArAmAM to kyAMya badalAI gaI tINa svare bolyAM, "Ama bedarakArIthI kAma karyuM nahi, pAlave vipinanI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI vahu vahumA eka dANo paNa meMmAM mUkI zakayAM nahi, evuM te rAMdhyuM che." bahArathI A tiraskArane kazo uttara Avyo nahi, paraMtu bIjAnuM apamAna thayuM tenA bhArathI zarama ane vedanAnuM mArka oraDAmAM harilakSmInuM mAthuM nIcuM namI gayuM. phoIbAe pharIthI kahyuM, "cAkarI karavA AvI ne sarasAmAna bagADe e na cAle beTA, bIjAM badhAM jevI rIte kAma kare che evI ja rIte tAre paNa karavuM paDaze, e kahI mUkuM chuM." vipinanI strI A veLA Aste Aste bolI, " kharA dilathI ema karavA te mathuM chuM, phoIbA, Aje kadAca bagaDI gayuM haze." ema belIne e nIce cAlI gaI, eTale lakSmI UbhI thaI ke tarata ja phoIbA hAya hAya karI UThayAM. lakSmIe mRdu kaMThe kahyuM, " zAne duHkha karI che, phaIbA ? mAruM zarIra - sAruM nathI eTale ja khAI zakI nahi. majhalI-vahunI rAMdhavAmAM kasUra na hatI." hAtha meTuM dheAI pitAnA sUnA oraDAmAM AvI tyAre harilakSmIne zvAsa jANe raMdhAI javA gA. badhI rItanuM apamAna sahIne paNa vipinanI vahu bhale Aja pachI paNa A ja gharamAM cAkarI karI zake, paraMtu Aja pachI gRhiNI paNAnuM - gadhdhAvaitaruM DhasaDavAmAM tenA pitAnA divase zI rIte vItaze ? vaLI majhalI-vahune te eka sAMtvana paNa bAkI che--vinA deSe duHkha sahevAnuM sAMtvana; paraMtu tene pitAne mATe evuM zuM bAkI raheluM che ? Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSmI rAte svAmInI sAthe zI vAta karavI e paNa harilakSmIne barAbara sUjhayuM nahi. Aje tenA meDhAnA eka zabdathI vipinanI strInuM badhuM duHkha dUra thaI zakata. paratu eka nirUpAya abaLA upara je mANasa AvuM bhayaMkara vera laI zake, jenA pauruSane e khaTakayuM paNa nahi, tenI pAse bhikSA mAgavAnI hInatA karavAnuM keme karyuM lakSmIne mana thayuM nahi. zivacaraNe jarAka hasIne pUchayuM, "majhalI-vahune joI ke? kahuM chuM, kevuMka rAMdhe che ?" harilakSmI javAba ApI zakI nahi. tenA manamAM thayuM, A AdamI ja tene svAmI! ane AkhI jiMdagI enI ja sAthe tene ghara karI rahevuM paDaze ! eTaluM manamAM AvatAM ene thayuM, "dharatI mAtA ! mAraga Ape!" bIje divase savAre UThatAM ja lakSmIe dAsI mAraphata phaIbAne kahevarAvyuM ke mane tAva Avyo che, mAre kazuM khAvuM nathI. phaIbAe oraDImAM AvI, UlaTatapAsa karI lakSmIne akaLAvI nAkhI-tenA mukhanA bhAva ane kaMThesvarathI temane kema jANe saMzaya po ke lakSmI kaMI chupAvavAno prayatna kare che. emaNe kahyuM, "paraMtu tamane kaMI kharekhara asukha thayuM dekhAtuM nathI, vahu-mA ? " lakSmIe mAthuM dhuNAvIne jerapUrvaka kahyuM, "mane tAva Ave che, mAre kaMI ja khAvuM nathI." dAktara AvatAM tene bAraNuM bahArathI ja lakSmIe vidAya 181 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chabI karI dIdhA, "Apa jANe! te che ke ApanI davAthI mane kazA guNa thatA nathI--Apa padhArA. "" zivacaraNe AvI aneka prazno pUchyA, paraMtu ekane javAba maLyA nahi. bIjA e traNa divasa jyAre Ama ne Ama vItI gayA tyAre gharanAM badhAM ja jANe kArya ajANI AzaMkAthI uddeiza thaI gayAM. te divase pAle paheAra hatA. lakSmI nAhavAnI oraDImAMthI gupacupa dhIme pagale AMgaNAnI eka bAjue thaI upara jatI hatI. phAIbA rAMdhaNiyAnA varaMDAmAMthI e joi te cIsa pADI UThayAM, "jue vahu-mA, vipinanI vahunuM kAma, majhalI-vahu, Akhare cerI zarU karI? " hiralakSmI pAse jaI UbhI rahI. majhalI-vahu jamIna upara melyA cAlyA vinA nIce mAMe beThelI hatI. khAvAnuM bharelI eka thALI TuvAla DhAMkIne sAme mUkelI hatI. te batAvIne phAI bA melyAM, " tame ja kahA, vahumA, ATalAM bhAta zAka eka mANusa te khAI zake ? ghare laI jAya che AkarAne mATe--zivacaraNane kAne vAta gaI teA jIvatI nahi rahe--garadana pakaDIne haDeDuDe karI hAMkI kADhaze. vahu-mA! tame mAlika che, tame ja Ane nyAya kare. " ATaluM melIne phAIbae jANe potAnI eka krUja pUrI karI heAya ema hAMpha khAdhI. temanA moTA avAjathI gharanAM cAkara, dAsI, mAse 82 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harilakSma je jyAM hatAM te badhAMya tamA jovA deADI AvyAM, ane ema saunI vacamAM gupacupa beThAM hatAM pelA dharanI majhalI-vahu ane temanI zeThANI A dharanI gRhiNI. ATalI nAnI, najIvI cIja mATe AvaDuM meTuM dhamasANa cAya ene lakSmIne svapne paNa khyAla na hatA. AreApane javAba ApavAnuM te| dUra rahyuM paNa apamAna, abhimAna ane lajjAthI temAM paNa UMcu karI zakI niha. lajajA, khIjAne mATe nahi tene peAtAne mATe ja. AMkhAmAMthI AMsu TapakavA lAgyAM. tenA manamAM thayuM, ATalAM mANusenI samakSa pote ja jANe pakaDAI gaI che ane vipinano strI ja tene nyAya karavA eDI che. etraNa miniTa ema ne ema esI rahIne ekadama bhAre prayatnapUrvaka peAtAne kAbUmAM rAkhI lakSmIe kahyuM, "phoIbA re! tame badhAM ja ekavAra A eraDAmAMthI jAe. ' tenA izArAthI badhAM bahAra gayAM, eTale lakSmI dhIre dhIre majhalI-vahunI pAse jaI beThI. hAtha vaDe tenuM mukha UMcu karIne joyuM. tenI paNa banne AMkheAmAMthI AMsu vahI rahyAM hatAM. te eTalI, " majhalI-vahu huM tArI dvidi chuM. " eTaluM kahIne pAtAnA cheDA vatI tenAM AMsu lUchI nAkhyAM. ' 183 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________