________________
કે ગમે તે એક કારણ પ્રધાનપણે વિવક્ષા કરાય ત્યારે શેષ ચાર કારણો અપ્રધાનપણે કારણ તો હોય જ છે. તે શેષ ચાર કારણનો અપલાપ થતો નથી. માત્ર તે શેષ ચાર કારણો પ્રધાનપણે ગણાતાં નથી. હકીક્તથી તો પાંચે કારણોના સમુદાય સ્વરૂપ સામગ્રી જ ફળનિષ્પાદક માનેલી છે. માત્ર વિવક્ષાવશથી એકની પ્રધાનતા અને શેષની અપ્રધાનતા માનવામાં આવી છે.
એકાન્તવાદનું ખંડન અમે ધર્મસારાદિ અન્યગ્રંથોમાં કરેલું જ છે. ત્યાંથી જાણી લેવું. | ૧૧ |
છે
અવતરણ :- વિજ્ઞયં ચૈતત્સિાહ -
-
આ અધિકારિતા જાણવી અતિશય દુષ્કર છે. એ જ વાત આચાર્યશ્રી જણાવે
'ए' निच्छयओ, 'अइसयणाणी "वियाणए 'णवरं । યો વિ ય ૧તિ હૈિં, વડત્તો તે૫ ૧૧મગિĒિ ॥ ૧૨૫
44
" एतत् पुनः "= अनन्तरोदितविधिसमायातमधिकारित्वं, “निश्चयतः " નિશ્ચયન, અતિશયજ્ઞાની વિજ્ઞાનાતિ, નવાં વેવલી, નાન્યઃ ।યોવમ્, अनर्थक વાયોપન્યાસ કૃત્યાહ- ‘‘ફતરોપિચ’’- અનતિશયી = છદ્મસ્થઃ, ‘‘તિÎ: વિદ્ભવશ્વમાળેઃ ૩પયુવત: સત્, નાન્યથા,‘‘તેન’’= અતિશવિના,‘‘ખિત='' પ્રતિપાતિઃ, નાનાતિ । કૃતિ ગાથાર્થ:।। ૨ ।
=
ગાથાર્થ:- યોગ માટેનું આ અધિકારીપણું નિશ્ચયથી તો વળી અતિશયજ્ઞાની એવા કેવલીભગવાન્ જ જાણે છે. પરંતુ ઈતર એવા છદ્મસ્થ આત્માઓ પણ ઉપયોગવાળા થયા છતા તે કેવલી ભગવાન્ વડે કહેવાયેલાં (અને હવે પછીની ગાથાઓમાં કહેવાતાં) એવાં લિંગો વડે જાણે છે. II ૧૨ ॥
Jain Education International
''
ટીકાનુવાદ :- વળી અનન્તર પૂર્વે ૮ થી ૧૧ ગાથામાં કહેલી વિધિથી પ્રાપ્ત થયેલું એવું આ અધિકારીપણું વાસ્તવિકપણે તો અતિશયજ્ઞાની એવા કેવળી ભગવાન્ જ જાણે છે. અન્ય કોઈ જાણી શકતું નથી. અહીં ગાથામાં “અતિશયજ્ઞાની’' શબ્દ છે. તેનાથી અવધિજ્ઞાની અથવા મન:પર્યવજ્ઞાની એવા ત્રણ-ચાર જ્ઞાનવાળા મહાત્માઓ પણ બે જ્ઞાનવાળાની અપેક્ષાએ અતિશયજ્ઞાની કહેવાય છે. પરંતુ તેઓ
યોગા
૪૧
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
