________________
આ દુઃખની દિશા છે. અધઃ પતનનો માર્ગ છે. વેદનાનું વાવેતર
તેમ છતાં માણસ મોહના અંધત્વને કારણે એવું પાપ કર્મ કરી નાંખે
વિવેકદ્રષ્ટિવાળો સમભાવી મનુષ્ય કદી પણ પાપ કર્મ વડે પોતાના હાથ કાળા કરતો નથી. કારણ કે તે સમજે છે કે આ પાપ કર્મ જ ક્યારેક અવશ્ય તેના દુઃખનું કારણ બનશે.
તેથી એ ખોટા માર્ગે જતો નથી. અશુભ કર્મ કરતો નથી.
શુભ કર્મ જ કરે છે. કારણ કે કર્મ જ ઈશ્વર છે. કર્મ જ સુખ દુઃખ કારક છે. કર્મ રૂપી ઈશ્વરની ઈચ્છા જ ભાવી ભાવના રૂપથી પ્રવર્તે છે.
कर्मेच्छा यादृशी यस्य, तस्य भवति तादृशम् । कर्मेश्वर समो देवो, नास्ति विश्वप्रवर्तकः ॥ २४ ॥ જૈનધર્મ કર્મના મહત્ત્વને સવિશેષપણે સ્વીકારે છે. કર્મ જ કર્તા હર્તા છે. કર્મ જ ઈશ્વર છે. જેવું કર્મ તેવું ફળ. કર્મ કોઈને છોડતું નથી. , ' , , : 55 . . !
ગમે ત્યાં જાવ, ભાગી જાવ, છુપાઈ જાવ કે ભોંયરામાં પેસી જાવ, પણ કર્મ તમને છોડશે નહિ. કર્મ સત્તા આગળ માનવ માત્ર લાચાર છે.
કારણ કે કર્મનો નિયમ અફર છે. એને કોઈ બદલી શકતું નથી. કોઈ પડકારી શકતું નથી.
કર્મ રૂપી ઈશ્વરની ઈચ્છા જ સર્વમાન્ય છે, સર્વ સ્વીકૃત છે. એ ઈચ્છાને દરેક જીવે શિર પર ચઢાવ્યે જ છુટકો. રાજ હોય કે રંક, સ્ત્રી હોય કે પુરુષ પણ સર્વ કોઈ કર્મની સત્તા હેઠળ આવરી લેવાયેલા છે.
કર્મ પ્રમાણે ફળ શુભ કર્મનું શુભ ફળ. અશુભ કર્મનું અશુભ ફળ. એમાં કોઈ વિકલ્પ નથી. એમાં કોઈના જામીન ચાલતા નથી.
જેને જે સમયે જે સુખ કે દુઃખ પહોંચવાનું હોય, તે તે જ સમયે તેને પહોંચે છે. એને કોઈ મિથ્યા કરી શકતું નથી. મિથ્યા કરવાનો પ્રયાસ પણ મિથ્યા જ સાબિત થાય છે.
કર્મનું ફળ ભોગવ્યે જ છુટકો. જેની જેવી કર્મેચ્છા. તેનું તેવું ભાવી. તેવું તેનું ફળ.
૨૪
