________________
તો કેટલાક તામસિક ગુણને ધારણ કરી, ક્રોધમય સ્વભાવ ગ્રહણ કરી તમોગુણી બને છે.
પણ આ પ્રકારના મનુષ્યો સામાન્યપણામાં રાચતા હોય છે.
સંસાર સ્વભાવ રજોગુણી છે એટલે સંસારની મોહમાયામાં સતત નિમગ્ન રહેનારા રજપ્રકૃતિવાળા હોય, તેમાં શી નવાઈ? - તમસ ગુણ માણસના મનમાં રહેલા કોધિત સ્વભાવને વ્યક્ત કરે છે અને આ પ્રકૃતિને કારણે નાની નાની લડાઈઓ અને યુદ્ધો થતાં હોય
સાત્વિક પ્રકૃતિવાળા અંતરાત્માને સાચે જ મહાન જાણવો જોઈએ. કારણ કે સાત્વિક પ્રકૃતિવાળા બહુ ઓછા જીવો હોય છે..
સંસાર સ્વભાવની અસરજીવાત્માપર થતાં રોકેતો પ્રકૃતિમાં - સરી પડે છે. એટલે આવી પ્રકૃતિવાળા વધુ હોય તે સ્વાભાવિક છે. તેની સરખામણીમાં સત્વ ગુણને વળગી રહેનારા અને ટકાવી રાખનારા બહુ ઓછા હોય છે, તેથી સાત્વિક પ્રકૃતિવાળા અંતરાત્માને મહાન જાણવો જોઈએ.
પરંતુ રજસ, તમસુ અને સત્ત્વવગેરે ત્રણ પ્રકૃતિથી જે અલિપ્ત છે, એવો આત્મા પરબ્રહ્મ, સિદ્ધ, અહંનું થાય છે.
સવિલ માહિતી, સાવઃ સર્વભૂતો अवतीर्य स्वशक्त्यैव, भवन्ति विश्वतारकाः ॥३२॥
આ વિશ્વમાં જેમ અનેક પ્રકારી મનુષ્યો રહે છે, તેમાં અનેક પ્રકારી સાધુઓ પણ જોવા મળે છે. પરંતુ બધા જ સાધુઓ એક સમાન પ્રકૃતિ વાળા તા નથી. જેમ બાર ગાઉએ બોલી બદલાય અને ભૌગોલિક બદલાવ સાથે માણસોના સ્વભાવ વગેરે પણ બદલાય, તેમ સાધુઓમાં પણ વિવિધ ભિન્નતા જોવા મળે છે.
સાધના વગર ન રહી શકે તે સાધુ. એને તો પરમ તત્ત્વની સાધના કરવાની હોય છે.
પરંતુ આ બધું છતાં સાધુઓમાં પણ પ્રકૃતિ ભેદ જોવા મળે છે. સત્વ, રજસુ અને તમો ગુણ. આ ત્રણે ગુણો સાધુઓમાં પણ દ્રષ્ટિગોચર થાય છે.
સાધુનું સ્વરૂપ સામાન્ય રીતે આપણે સૌમ્ય અને કલ્યાણકારી કલ્પીએ છીએ. સાધુ પાસે જાવ એટલે મનની ગૂંચો ઉકલે.
૩૨
