________________
સ્વર્ગ પ્રસન્નતાનું પ્રતીક છે. સ્વર્ગ ચિત્તના આનંદનું પ્રતીક છે. અશુભ ભાવનાએ મળે છે નરક. નરક એટલે યાતના. નરક એટલે દુઃખ. મળે છે ચિંતા. મળે છે વેદના. જો સ્વર્ગ ગતિ જ પ્રાપ્ત કરવી હોય તો શુભ ભાવના ભાવો. જો નરકગતિ મેળવવી હોય તો અશુભ ભાવનાથી જ તે મળશે. જેવો ભાવ, તેવું ફળ. જેવી ભાવના, તેનું પરિણામ.
શુભ ભાવના મેળવી આપે સ્વર્ગ. અશુભ ભાવના મેળવી આપે નરક.
તો પછી શુભને જ ભાવો. શુભને જ ધ્યાવો. શુભત્વ તરફ ગતિ કરો.
आत्मभावाद् भवेन्मुक्तिरखण्डानन्दरूपिणी। ज्ञात्वा निष्कामभावेन, कर्तव्यं कर्म मानवैः ॥१६५॥
આત્મભાવ કેળવાય તો મુક્તિની મંઝીલો દૂર નથી. મુક્તિનાં શિખરો તો સાદ દઈ રહ્યાં છે ને કહી રહ્યાં છે કે, આત્મભાવ કેળવો અને મુક્તિ મેળવો.
વાત સાચી છે. આત્મભાવ વગર મુક્તિ નથી. આત્મભાવે સ્થિર બનો. આત્મભાવે રમી રહો. આત્મભાવ જ પરમાત્મભાવ સુધી પહોંચાડે છે. આત્મભાવની મંઝીલ મુક્તિ છે અને એય સાધારણ મુક્તિ નહિ. સ્થૂલભાવવાળી મુક્તિ નહિ. અખંડ આનંદ સ્વરૂપી મુક્તિ.
જ્યાં માત્ર આનંદ છે - અને એ પણ અખંડ રીતે પ્રવાહિત થતો આનંદ.
બસ, એવા અખંડ આનંદ સ્વરૂપી મુક્તિ મળી રહે છે આત્મભાવથી.
આટલું જાણો. ને નિષ્કામભાવે કર્મ કરો. કામના વગરનું કર્મ. ફળની આશા રાખ્યા વગરનું કર્મ. તે નિષ્કામ કર્મ.
માનવોએ નિષ્કામભાવે આ જાણીને કર્મ કરવું જોઈએ. જગતભાવ નહિ. સંસારભાવ નહિ. પણ આત્મભાવ. આત્મભાવથી મુક્તિ મળે છે, એ જાણી નિષ્કામભાવે કર્મ કરો.
૧૮૨
