________________
દૈહિક આકર્ષણ હોવાને કારણે તથા સુખનો સાચો અર્થ ન જાણતો હોવાને કારણે તે માત્ર ક્ષણિક સુખને જ સાચું સુખ માની બેસે છે.
ક્ષણિક આનંદને જ તે સાચો આનંદ માની લે છે. જેમ નાનું બાળક છીપલાંને જ સાચાં મોતી માની લે તેમ.
જેમ પાગલ માણસ શ્વાનના ગલુડિયાને જ પોતાનું બાળક માની લે તેમ.
હાથમાં હીરો પકડ્યો છે એવું તે સમજે છે, પણ વાસ્તવમાં તે કાચ જ છે.
રાગમય જગત છે અને આ જગતમાં રાગાત્મક ચીજોનો પાર નથી.
શો-કેશમાં સુંદર રીતે વેચાણ માટેની ચીજો ગોઠવેલી હોય, તેમ આ જગતમાં રૂપ રંગવાળી આવી અનેક ચીજો મોહ પમાડે તેમ ગોઠવાયેલી છે.
આ બધી વસ્તુઓ પર તે અધિકાર પ્રાપ્ત કરે છે અને આ વસ્તુઓ ચોરાઈ જશે તો? અથવા નાશ પામશે તો?' એવા સંશયથી તે સતત ફફડ્યા કરે છે.
ભય પામતો રહે છે તે સતત. દહેશતમાં તે જીવે છે. તેને મૃત્યુનો ડર છે. પોતાની ચીજો છીનવાઈ જવાનો ભય છે. રોગનો ભય છે. રૂ૫ ઝાંખું પડવાનો ભય છે. સતત સતાવે છે અને આ બધા ભયો. સતત ફફડ્યા કરે છે તે. શંકાઓમાં જીવ્યા કરે છે તે. ને એ જતું રહેશે તો? આ રૂપ ચાલ્યું જશે તો? આ યૌવન ચાલ્યું જશે તો? મૃત્યુ મને ઉપાડી જશે તો? મારી સમૃદ્ધિ લૂંટાઈ જશે તો?
સ્ત્રીના, બાળકોના, મિલ્કતના, યુવાનીના - કેટકેટલા ભયો તેની આસપાસ રહી તેને સતત ઠોલતા રહે છે !
એ ક્ષણે ક્ષણે કપાતો રહે છે. રહેંસાતો રહે છે. માણસ નિર્ભય શી રીતે બને? આત્માના અનુભવયુક્ત બોધથી મનુષ્ય નિર્ભય બને છે. આત્મભાવે રમી રહેનારને કોઈ ભય સતાવતો નથી!
' ૧૪૪
