________________
મોહનાં વસ્ત્રો પહેરીને માયા બેઠી છે અને શરીર ઉપર રાગાત્મક લેપ લગાવ્યા છે. એ જોઈને માણસના મનમાં પ્રબળ ખેંચાણ થાય છે.
એનો સંયમ ઓગળી જાય છે ને મનમાં રાગભાવનો અનુભવ કરે
આનંદ પેદા થાય છે મનમાં. પણ ક્ષણિક. અલ્પજીવી. તરત જ નષ્ટ થનારો આનંદ. કાયમી આનંદ નહિ. દેહનો આનંદ મર્યાદિત અને ક્ષણજીવી છે. દ્રષ્ટિનો આનંદ મર્યાદિત છે. ઈન્દ્રિયોનો આનંદ ક્ષણિક છે. ઉત્પન્ન થાય છે ને તરત જ નષ્ટ પણ થાય છે. રાગનાં રમકડાં છે એ. સાચા અર્થમાં તો રાખનાં રમકડાં છે. શરીરનું તેજ હણાય છે. ને નાશની આંતરપ્રક્રિયા શરૂ થાય છે. આવો આનંદ ક્ષણિક જ નહિ, મૃત્યુમુખી પણ છે. દેહનો આનંદ સાચો આનંદ નથી. સાચો આનંદ છે આત્માનો. તે પૂર્ણાનન્દ પ્રકાશક છે.
ને જ્યાં આત્માનું પૂર્ણ સામ્રાજ્ય પ્રવર્તતું હોય, ત્યાં દુઃખની ગંધ માત્ર પણ શી રીતે આવે?
માણસ દુઃખથી ડરે છે. દુઃખ એને નથી જોઈતું. દુઃખ એને ભય પમાડે છે.
તે દુઃખથી દૂર ભાગવા મથે છે. દુઃખથી ગભરાય છે.
દુઃખનો અંશ માત્ર પણ તેને પીડા આપનારો બની રહે છે ને એથી જ તે દુઃખને ક્યારેય નથી ઈચ્છતો.
દેહનું સુખ દુઃખનું નિમિત્ત છે. ઈન્દ્રિયોનું સુખ દુઃખ નોતરે છે. રાગાત્મક સુખ અલ્પજીવી છે ને તેની ગતિ મૃત્યુમુખી છે. સાચું સુખ આત્મા અર્પે છે. આત્મા જ આનંદના કારણરૂપ છે. તે પૂર્ણાનંદ પ્રગટાવે છે.
ને પૂર્ણાનંદના પ્રકાશક એવા આત્માનું પૂર્ણ સામ્રાજ્ય જ્યાં પ્રવર્તે છે, ત્યાં દુઃખની થોડી સરખી ગંધ પણ આવી શકે નહિ.
ગંધના આભાસ પણ ન થાય. દુઃખ આવે જ નહિ. પૂર્ણાનંદ જ પ્રકાશી રહે.
૧૩૯
