________________
અવંતિનું આધિપત્ય. મહાશયના કથનને સમજી શકતું નથી. પ્રકરણવશાત્ એ ગાથામાં અંગકૃતને નાશ, એ યુગમાં થયેલો નન્દવંશનો તથા કલ્પકવંશને નાશ અને અંગશ્રતના નાશની સાથે થયેલ
ધ્યાનને નાશ એ ચાર બાબતેને જ ઉલ્લેખ કરાયો છે. એમ મારી સમજ હેઈ, મ. નિ. ૧૫૫ વર્ષે નં રાજયનો અંત આવ્યો હતો એ વાતને # vg ગાથાથી હું સમર્થન કરી રહ્યો છું.
તિથ્થગાલીએ શ્રીભદ્રબાહુના યુગની આદિની લગભગથી તેના અંત સુધીમાં બનેલા બનાવને જણાવના જે ગાથા સંગ્રહ કર્યો છે તેમાં નન્દવંશાહિના નાશને જણાવનારી i ga૦” એ ગાથાને સંગ્રહી છે. એ સંગ્રહિત ગાથાઓમાં કરણfiro' વિગેરે કાલગણ નાની ગાથાઓ પણ છે એમાં “જર્જગિર' એ ત્રીજી ગાથાને ઉત્તરાર્ધ શ્રી મેરૂતુંગાચાર્ય નેધેલી કાલગણનાની ત્રીજી ગાથાના ઉત્તરાર્ધથી શાબ્દિક અને આર્થિક ફેરફારવાળો છે, પરંતુ તે પૂર્વેની અઢી ગાથા શાબ્દિક ફેરફારવાળી છે, પણ તેમાં આર્થિક ફેરફાર નથી. “uળવઝ રઘંg r dવા એના સ્થાને તિથ્થગાલીમાં guruvraષે વિશાળ વાળ એવો પાઠ છે. આ ચરણને અર્થ નંદેનું રાજ્ય ૧૫૫ વર્ષ સુધી હતું” એ કરવાને એ જ તિથ્થગ્સાલીની ‘ga” ગાથા સ્પષ્ટ રીતે સૂચન કરી રહી છે. એ વખતે એવો જ સંપ્રદાય હશે અને તે વધારે વ્યાપક પણ હશે, એમ અનુમાન થાય છે. નોએ ૧૫૫ વર્ષ રાજ્ય કર્યું એ સીધે અર્થ કરનાર સંપ્રદાય આ પછીથી જ જન્મી કાલાન્તરે વધારે વ્યાપક બન્યા હશે એમ લાગે છે. અહિં સુધી ઉલેખેલાં સાધનો ઉપરાંત અન્ય પણ એવાં કેટલાંક સાધને છે કે જેથી નન્દનું રાજ્ય મ, નિ. ૧૫૫ સુધી હd, નહિ કે મ, નિ. ૨૧૫ સુધી, એમ સમજી શકાય. એ અન્ય સાધનેને ઉલેખ અમુક અવસરે આગળ પર કરવામાં આવશે.
આ વિષયમાં એમ પણ કલ્પના કરી શકાય કે, કાલગણનાની બીજી અને ત્રીજી ગાથા શરૂઆતમાં નીચે પ્રમાણે રચાયેલી હોવી જોઈએ – વંશ શબ્દ વપરાય છે, તેમ અંગેના અનુયાગ કરનારાઓના માટે વંશ શબ્દ જવામાં કોઈ બાધ નથી અત્યારસુધી સંપૂર્ણ અંગશ્ન નો અનોય પરંપરાગત ચાલું હતું તે, પૂવોને અમુક ભામ વિદ જવાથી અને પૂર્વે એ અંગશ્રતમાં જ હોવાથી, બંધ પઢતાં એમ કહેવાય કે અંગધારકોને વં, નષ્ટ થયે, અને આ અંગદારોના વંશના નાથને અભેદ વિક્ષાથી અંગવંશના નાશ તરીકે જે લખવામાં આવે તો તેમાં કાંઇ બાધ નથી
કુરિ' શબ્દનો અર્થ મૌય' થાય પણ “મ' શબ્દનો અર્થ મૌય થઈ શકે જ નહિ આ શબ્દને અર્થે રાજેન્દ્રદેશમાં આવી રીતે કર્યો છે –
મહા-મા. વિ. નીતળ માળ ગામથી નિવૃol giા મા-મક. ગ્રહને बृ-१, उ०२ प्रक० धिग्वणे दश० ९ म० ४ उ०॥
અહિં પ્રકરણવશાત નાંધાયલે વિઝવંશ, એ કલ્પકવંશ જ હોઇ શકે “રંgષ ગાથામાં એના નાશની જ નધિ છે. મૌર્ય વંશના નાથને અહિં કોઈ પ્રસંગ જ નથી.
