________________
૧૭૪
અવંતિનું આધિપત્ય.
ની ગણતરીમાં જે શુંગરાજાઓનાં ૧૧૨ કે ૧૨૦ વર્ષ લખવામાં આવે છે તે તેથી વધારે હોઈ શુંગભુને સમાપ્તિ કાલ મ. નિ. ૪૭૦ થી ઓછામાં ઓછા બે ચાર વર્ષ આગળ લંબા હો જોઈએ. આમ છતાં વિક્રમાદિત્ય સાથેના યુદ્ધ પહેલાં જ શુદ્રકે વિદિશા લખી લીધી હોય તો તે એક જુદી વાત છે અને વધારે પ્રામાણિક પણ છે. . કેટલાક અંશે ધકે પુણેને આધારે કવરાજા સુશમને મારનારનું નામ “સિમુકિ', શિશુક કે “પ્રિક એવું સમજતાં ગુંચવાડામાં પડી જાય છે, કેમકે તેની માન્યતામાં, સિમુક આધવંશને સ્થાપક હેઈ, આ સમયથી બહુ જ પૂર્વે થઈ ગયેલું મનાયે હોવાથી તેનું આ સમયે અરિતત્વ ઘટી શકતું નથી. ભિન્ન ભિન્ન ગ્રંથાના ઉલેખના સમન્વયથી વિધિ શા-વર્ધમાન-શોભાવતીને રાજકર્તા, આદ્મભૂને મૂળપુરુષ, શાલિવાહનના અર્ધા શપને મેળવનાર તેને મન્દી શૈક હતું એમ કેટલાકોએ સંભાવના કરી, પણ અંતે તેઓએ શાલિવાહનના આ વિદ્વાન ને પરાક્રમી મત્રી શ્રદ્ધાને એક કરિપત જ પાત્ર માની લીધું. પરિણામે, સુશર્માને મારનાર આદ્મરાજાનું નામ “ણિમુક, શિશુક કે “સિક” નહિ, પણ શકો હશે એમ નથી કરી શકાયું નહિ. એ શુદ્રના વિષે આ લેખમાં આગળ પર લખવામાં આવશે તે પરથી સ્પષ્ટ થશે કે શુંગભૂત્ય સુશર્માને નાશ કરનાર આ આલ્બમૃત્ય શુદ્રક જ છે.
હવે અહિં અમુક સંશોધકોએ પુરાણના આધારે તારેલી શુંગરાજાઓના અને શુંગભૂત્ય રાજાઓના વિષેની નોંધ લાઈએ, કે જે પરથી તેમનાં નામ અને રાજસ્મકાલાશિ વિષે કાંઈક ખ્યાલ આવે અને સાથે સાથે એમના અનુમાદિ વિગેરેની ખાદ્ધ સવાનું પણ ભાન થાય.
