________________
અવંતિનું આધિપત્ય. પદ તીર્થે જઈ ત્યાં અનશન કરી સ્વર્ગ સીધાવ્યા.૧૦૭ ચૂર્ણિકાર, હેમચંદ્રસૂરિ, વિગેરેની ઉપરોક્ત પ્રકારની નધેિ પરથી સમજાય છે કે, મ. નિ. ૨૪૫ વર્ષે યુગપ્રધાનપદે આવેલા આસુહસ્તિના અને તેમની સાથે વિચરતા યુગપ્રધાનપદથી નિવૃત્ત થઈ જિનકલ્પની તુલના કરતા આર્યમહાગિરિના સમયમાં માર્યસમ્રા સંપ્રતિ સામ્રાજ્યનો ભોક્તા હતે. ચાલુ જૈન સંપ્ર. દાય પ્રમાણે મૌયરાજપારંભ મ નિ. ૨૧૫ વર્ષે માનીએ તે ઉપરોક્ત નેધન કેઈપણ રીતે મેળ મળે જ નહિ. સામાન્ય રીતે આર્ય મહાગિરિના યુગપ્રધાન પદનો અંત અને સ્વર્ગવાસ એક જ સમયે એટલે મ. નિ. ૨૪૫ વર્ષે મનાય છે તેમ ન માનતાં, મળતાં અન્ય સાધનેથી તેઓ ૨૪૫ પછી પણ કેટલાંક વર્ષો સુધી હયાત હતા એમ માની તેમને સ્વર્ગવાસ વધારે મોડામાં મેડો મ. નિ. ૨૬૧ વર્ષ લંબાવીએ તે તે સમય સુધી અશોક જ ગાદીએ આવ્યું નથી તે પછી ૩૬ વર્ષ કે ૪૦ વર્ષ રાજય કરનાર અશોક પછી ગાદીએ આવનાર સંપ્રતિની રાજા તરીકે હયાતીની વાત જ કયાં કરવાની રહી. ચાલું જૈન સંપ્રદાય પ્રમાણે અશોકને
(૧૦૭) એલકાક્ષ (શાપુર)ની નજીકમાં આવેલા ગજાગ્રપદાથે આ મહાગિરિ સ્વર્ગસ્થ થયા એમ આવશ્યકર્ણિકાર અને હેમચન્દ્રાદિ આચાર્યો કહે છે, પરંતુ હિમવંત થેરાવલી કઈ જુદા જ સ્થળે (કમરગિરિ પર) મહાગિરિજી સ્વર્ગસ્થ થયા હતા એમ વિનિત કરતી લાગે છે. જેમ :__. “ जिणकप्पियपरिकम्म, जो कासी जस्स संथवमकाली। कुमरगिरिम्मि सुहत्थी, તે બાગમ વૈ ”
હિમ સ્થવિરાવલી, પૃ. ૨ (મુદ્રિત). થરાવલીની આ ગાથાને અર્થે આવી રીતે છે–જેમણે જિનકલ્પ સંબંધી પરીકર્મ આચર્યું અને સુહસ્તિઓ કુમારગિરિ (કલિગ દેશનું તીર્થ) પર જેમની સ્તુતિ કરી તે આર્યમહાગિરિને વંદુ છું.
શ્રામેતુંગાચાર્યની બહપદાવલીમાં જણાવ્યું છે કે, આર્ય મહાગિરિએ કમરગિરિ પર અનશન કર્યું હતું અને સુહસ્તિને સ્વર્ગવાસ ઉજયિન માં થયો હતેા. આ પરથી અનુમાન થાય છે કે,
મવત થેરાવલીએ નાધલા માથામાં જે “ સસ્તવ’ને વાત કરવામાં આવી છે, તે તેમના અં-સમ૧ની હવા જાઇએ. આ સમયમાં લિંગના કુમરગિરિ “ શત્રુંજયાવતાર' તથ' તરીકે મનાતો હોય તે પ્રદેશ મા નુ મહ શ્રી સહક્ષેત્ર જવું મનાતું હતું,
૦૮, , શ્રિ . ધ..તા અને બસ ભેમિકતાના અંગે ચૂર્ણિકારોએ લખેલી હકીકત આ પાને સાફ કવ છે કે, આ મહામરિજીએ યુગ ધાનપદ ત્યાગ કર્યું (મ. નિ. ૨૪૫) તે પછી પણ તેઓ કટલોક સમય જીવ ત હતા, પરંતુ તેઓ કયાં સુધી જીવંત હતા એનો ચોકકસ સમય મેળવવાનું સાધન નથી. ફક્ત શ્રીવત ૫. કલાવિજ ૧૭ આ૫ણુને આવી રીતે જણાવે છે –
___ "मर पासके एक युगप्रधान यन्त्रमें स्थूलभद्र के अनन्तरके युगप्रधानका पर्यायकाल ४६ वर्षका लिखा हुवा है । इससे यदि यह अनुमान कर लिया जाय कि ये ४६ वर्ष स्थूलभद्र के पाछे उनके शिष्य महागिरिकी जीवितदशाके सूचक है तो इसका अर्थ यह होगा कि आर्य महागिरिका स्वर्गवास निर्वाण संवत् २६१ के अन्तमें हुआ था।"
* ક૫સુબાધકા (મ. વિ. રચિત) વિગેરેમાં ઉદિર' (શ્રેષ્ઠિના ઘર) પાઠ નોંધાય છે. માં સ્પષ્ટ મતાંતર છે.
