Book Title: Madan Dhandev Charitra
Author(s): Tirthbhadravijay
Publisher: Shraman Seva Religious Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005520/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijaya kanakasUri prAcIna graMthamAlA-2 madana-vainadeva yaritra saMpAdaka che. gaNi tIrthabhadravijayajI ma.sA. che, e che ke che che , che , ' , , ja kare che .. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijaya kanakasUri prAcIna graMthamAlA-2 maTana - dhanaheva yaritra divyAziSa che. adhyAtmayogI pa.pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA. 6 AzIrvAda 7 gacchanAyaka pa. pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA. pa. pU. AcArya deva zrImad vijaya kalpatarusUrIzvarajI ma.sA. tathA 5. pU. sA. dhairyabhadrAzrIjI ma.sA. (bA ma.sA.) 7 saMpAdaka adhyAtmayogI pa. pU. AcAryadeveza zrImad vijaya kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna 5. pU. gaNivarya zrI tIrthabhadravijayajI ma.sA. zrI zramaNa sevA rIlIjIyasa TrasTa, dhrAMgadhrA vi. saM. 2069 For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttiH saMvata 2069 zrAvaNa vada-4 (I. sa. 2013), nakalaH 400 lidANIyA paNa kAma Kra kalA jaE prakAzaka-prAptisthAnaH zrI vijaya kanakasUri prAcIna graMthamAlA zrI zramaNa sevA rIlIjIyasa TrasTa, navakAra InvesTamenTa, grIna coka, dhrAMgadhrA - 363 310, ji. surendranagara Mob.:(nileSabhAI) 9429110425 mudraka : malTI grAphiksa 18, Khotachi Wadi, Vardhaman Bldg., 3rd Floor, V. P. Road, Prathana Samaj, Mumbai - 4. Ph.: 23873222 / 23884222. E-mail: support@multygraphics.com kiMmataH 2275/ For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajay R parama pUjya AcAryadeveza zrImad vijaya kanakasUrIzvarajI ma. sA. For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritranA ojo AkarSaka pUMja... paraM brahmanuM atUTa saMdhisthaLa... nirmala vAtsalyanuM mAnasarovara... sabhyatAne sAkSAt karatuM letrAMjana... pAtAnuM premala pratinidhitva... audArya ane gAMbhIryanuM mahAtIrtha... zAsana samarpitatAnuM prakRSTa preraka baLa... asaMgatAnuM asIma AkAza... sAtvikatAnI amUlya lakhANa... zAstrAjJAnuM rahasyodyAna... upakAronI avirata vahetI gaMgotrI... samasta kaccha-vAgaDano hRdayathabakAra... parama pUjya AcAryadeveza zrImad vijaya kanakasUrIzvarajI ma. sA. 'ApanuM sadguNa saMkIrtana to ame zuM karIe?, bAhubaLe mahAsAgara kema karI tarIe?, basa, ahobhAvathI ApanA caraNa-sparza karIe, maLI jAya ekAda guNa Apano e ja bhAvanA dharIe'. ApazrInA punita caraNe anaMtazaH vaMdanA saha, A nAnakaDI jJAnAMjalinuM samarpaNa... For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 7 AbhAra che." zrI zvetAMbara mU. pU. jaina saMgha vallabhavidyAnagara mth`hhh` zrI vijaya kanakasUri prAcIna graMthamAlAnA A graMthanA prakAzanano saMpUrNa lAbha laI pUjyazrInA upakAronuM RNa adA karyuM che. - - - - - - teozrInI amo aMtaHkaraNapUrvaka anumodanA karIe chIe. - prakAzaka oe) For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HETEnavarita - so sAtheerut y+ 11' - nyUlI mAtA nila yunane-jANe, lAmanu ghara banAIre sUryatAse parahethIbhAryo, DAsai saMguhI hamAre..... -~-yApI sI uTavIya paMDitanI zAstramA sbhIyaritrane yajoDatAharAMta ----zepa syAI chai. prebhane yazacanepachI cAhi araharI sapiyArI sya sAyaranArI strIsonA sTAMno lapalI apane marejara saMbhArathI nirye --pamA'yAmA kAdhanasUta 2.--- prastuta 'thAnamA vijhI panayinyanmA se sochA pA saMgharapayomA prahana sane ghanadhya-janenuyanamA rUsIlobhI dharIne kehI durghanA pAbhyA teno tAzA sitAra nAlebhyo chai.DAvyamA prayobhamela salaMDAragarmitapayau tema rasAhi tinIkaratAnAM padhAro recha.-------- prAkRta sAhityanAmamainAhacariya tathA saMskRta sAhityanA--- jayAnandakeyalincaritra nIsayAntara dhApa bhahana-ghanadeyarijanA tebhara mahanadhanaparAsa no kRtinAthA ghaTonI tulanA, kRtino ramA-- svAda ityAhi pAhananI zolAnAM padhAro to ure chai sAdhesAdhe saMpAEF nImUha ,saMghAna pati tara vizeSa dRSTi rIlI re che. mAsa prastuta saMpAhana DarayA jalapItIla yinya bhAsA tathA - temanA pariyArane bhUlacUla mAlinahana sahasAzIryA.zrImarIzayanane-- nepranA taradhI sAdhA saMpAmo mAyA resa zaTalelA. sobhamaMpinAM manuyaMhanA suNazAtA For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI paTma-ta-hIra-805-2venTra--SHIye-SCIMsUrisasulyo namaH / / kalApUstu maMgalam aa zubhAzasanama -----zrImainasaundha smAritazrutakaivalizrutavaibhavamahopAdhyAcazrIvazovijayAnantaraM drAgeva saMskRta-racanA samApteva jAtAAtasminca 250 varSamite samathe pradhAnarUpaiNa gurjarabhASA-racanA eva jaataaraasbhaas-vlli-puujaa-stvn-stuti-stotndevvndn-caitvvndnaadiruupaa| yataH anakaviSu tadAnIM premAnanda-zAmaladAsa-davArAmapramRtikavInA gurjarakRtavaH lokapriyatA gacchantyA AsanAtanzrotuMca jainAH api tat gacchantaH dRzyantai smAimA sthiti nirauTuM tadAnIMtanaiHmahApuruSaiH icaMguramASacAracanAgapaddhatianusatAsthAtA tadAnI pravacanAdiSu api mukhyarUpeNa rAsAdigranthAH eva: AzIthamANA: AsanAtannAmAsAdhAdhAreNaiva pravacanAni krizvamANAniAsArAsapaThanAt bahUnAM jIvana-parivartanamapi jAyamAnam AsItAcathA amadAvAdavidyAzAlAsthApaka subAjI khacaMdavarcastha jIvanaM pUjya-padmavijayaviracita-samarAdityarAsa paThanAdeva parivRttamApUrvasAdhUtazauNDaH dharmanirapekSaH eva AsItAataH eva kaThAnivAsinAtalpinnAsA gRhAdeva niSkAsitaH AsItAkaDAgrAma parityajyasa: amadAvAdaM prAptAhaThIsiMga-jinAlayaH tadAnI nirmIcamA AsItAtanasA karmakararUpeNa sthitAharakora auSThindhAandhuHsamarAdityarAsaH tasmai paThituM pradattAtatmaThanAnantaraM sAatyanta dharmasthiramatiH jAtAna kevalam etAvadevAtenaanekajaina vidhArthinAm upakArAya amadAvAde vidyAzAlAapi sthApitAAcathA ahaM dhArmika pustaka paThanAt sanmArgasthaH jAtaH, tathA anye'pi bhavantu iti bhAvanayAA astuA---------param adhunArAsAdikRtayaH anupayogindhaH iva kevalaMgranthAlaceSu nihitAH santiA bavyastu aprakAzitapUrvA evA imAH kRtayaH kAlakrameNa naSAAmA bhavantu iti bhAvanayA pravacanaprabhAvakeNa gaNinAzrItIrthabhadravinayenatA: kRtI: prAkAzyamAnetuM niraNAciAkacchavAgaDadezoddhArakapUNyAcAryazIvijayakanakasUrisvargamanasya paJcAzattamamidaM varSa vartatItatsmaraNArtha 'kanakasUriprAcIna-- granthamAlA ityapi kA'pi saMsthA sthApitAgatadvArA etAdRzA:paJcAzat granthAH prakAzaciSyante iti kAmayatesA ime granthAH kaivalaM granthAlayazomArUpA: mA bhavantu, param upayogino'pi bhavantuAtadarthaM ca sAdhu-sAvyAdayaH rAsAdisAhityaparizIlanarasikAH bhavantuAityapi AdhunikI AvazyakatA astiAtatA'pi puNyazloko gaNiracaM pryttaamitikaamyaamhe| iyaM tastha bhAvanA saphalA bhavatu, nirvighnaMca pUrNatAM gacchatu iti va punaH punA amilaSAmA jayantu gurudevA: jayatu jinazAsanA - 5 Esthetana vi.saM. 2068, .........-5-ti Lau AGAIRE)B. 22-9-2013 For Personal Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazAza$Aya kaMcana ane kAminI A be saMsArIjIvane phasAvavA mATe moharAjAnI gUDha beDI che. beDImothI mukta karavA mATe jJAnI mahApuruSoe aneka caritra graMthonI racanA karI che. gurjara sAhitya kSetramAM jemanuM nAma suprasiddha che evA pU. paMnyAsa zrI padyavijayajI ma. sA. nI A racanAne prakAzita karatA amo dhanyatA anubhavIe chIe. visaM. 1857 mAM racita "madana dhanadeva rAsa" je Aja paryanta aprakAzita rahela tene prakAzita karavAnuM kArya pa. pU. gaNivarya zrI tIrthabhadravijayajI ma. sA. tathA temanA ziSya parivAre hAthamAM laI zrutabhaktinI paraMparA AgaLa vadhArI che. zrI zramaNa sevA rilijIyasa TrasTa je chellA traNa varSathI vihAramAM vicaratA pU. sAdhusAdhvIjI bhagavaMtonI sevAno lAbha laI rahyuM che. sAthe sAthe graMtha prakAzanano paNa lAbha maLI rahyo che te amArU ahobhAgya che. kacchavAgaDadezoddhAraka saccAritracUDAmaNi pa. pU. vijaya kanakasUrIzvarajI ma. sA. nA svargArohaNanA 50 mAM varSe "zrI vijayakanakasUri prAcIna graMthamALA" no zubhAraMbha karavAmAM Avyo. prathama varSe ja A dvitIya graMthanuM prakAzana thaI rahyuM che te kharekhara deva-gurunI kRpAnuM phaLa che ane amArA mATe gaurava samAna che. malTI grAphIksa suMdara ane sughaDa prinTIMga karI ApI graMthanI zobhA vadhArI che. zrI vallabha vidyAnagara jaina che. mU. saMghe graMtha prakAzanano lAbha lIdho tenI paNa amo anumodanA karIe chIe. zrI zramaNa sevA rilijIyasa TrasTa vatI hasubhAI premacaMda zAha (pramukha) For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdaDIyama kAMThe besI nihALIe to sAgara sohAmaNo lAge. paraMtu DubakI mArIe tyAre khyAla Ave ke kevo bihAmaNo che? bahArathI sohAmaNA ane sukhamaya dekhAtA saMsAranuM uMDANa kevuM bihAmaNuM ane duHkhamaya che? tenuM vAstavika svarUpa darzana pU. padmavijayajI ma.sA.e "madana-dhanadevarAsamAM darzAvyuM che. Aja paryata aprakAzita rahelA A rAsanuM ahIM prakAzana thaI rahyuM che. prastuta rAsa je graMthone AdhAre racAyo che te graMtho sAtheno tulanAtmaka abhyAsa ane te graMthomAMnI mULakathAne paNa ahIM sAthe ApavAmAM AvI che. rAsa sArvatrika bodhadAyI bane e hetuthI saraLa bhASAmAM saMpUrNa kathA paNa ahIM ApI che. A kathAnA mAdhyame saMsAranI duHkhamayatAnuM darzana thAya. e darzana bhavanirveda pragaTAve, nirvedanA mAdhyame prabaLa saMvega pragaTe ane sva-paranuM parama kalyANa thAya e ja bhAvanA. paramopakArI kacchavAgaDadezoddhAraka saccAritracUDAmaNi parama pUjya AcArya deveza zrImad vijaya kanakasUrIzvarajI ma.sA.nA svargArohaNanA 50mA varSa nimitte smaraNAMjali rUpe prastuta saMpAdana thaI rahyuM che. je emanI satata varasatI kRpAnuM ja phaLa che. adhyAtmayogIrAja parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI kalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA AziSe ja pUjya upakArI gurudevo pratye kRtajJatAno bhAva jagADyo che. vartamAna gacchanAyaka parama pUjya AcArya deva zrI kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA. tathA gacchahita ciMtaka paramapUjya AcArya deva zrI kalpatarusUrIzvarajI ma.sA.nA AzIrvAda ane anujJAthI A saMpAdana kArya dIpI uThyuM che. sarva gurubhagavaMtonA caraNomAM vaMdanA. saraLa svabhAvI pa. pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya somacandrasUrIzvarajI ma. sA. tathA pa. pU. AcAryadevazrImukticandrasUrIzvarajI ma.sA.ane pa.pU.AcAryadevazrI municandrasUrIzvarajI ma.sA. e AzIrvacana pAThavIne amArA utsAhamAM abhivRddhi karI che. graMtha-saMpAdana temaja pUpha-rIDIMgamAM atha thI iti sudhI parizrama karIne graMtha prakAzanane sAkAra karanAra ziSya parivAra ne yAda karavAnuM kema bhUlAya? saMpAdanamAM sahAyaka banela sarvano upakAra sadAya zire raheze. zeTha ANaMdajI kalyANajI jaina jJAna bhaMDAra-lIMbaDI (dhanezabhAI) tathA AcAryazrI kailAsa sAgarasUri jJAnamaMdira-kobA A bane bhaMDAroe udAratApUrvaka hastapratanI kopI ApI, banne bhaMDAronI hArdika anumodanA. prastuta saMpAdanamAM kartAnA Azaya viruddha ke jinAjJA viruddha kAMI lakhAI gayuM hoya to aMtaHkaraNa pUrvaka kSamAyAcanA karu chuM. prastuta rAsanuM parizIlana sva-parane bodhadAyI bane e ja abhilASA. - gaNitIrthabhadra vijaya For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KA anurmANasi anurmANakA [] | mAnatAhamAM kati ca gAvAda - chA phara. jaE , , jhI kI ja che je chekathA ghaTakono vikAsa 10 : kAkA kAlA phare hastaprata paricaya 21 ' F RAii madana - dhanadeva kathA mana dhana che , 25 karI che. je ja kaI rIte karI zake che rI de che. mana-dAnava vasa che. je ke raka sirisomapudAyariyaviraphajhA mayaLa - ghaLavevamaNA 111 - ra zrI munisundarasUriviracitA mana-thanavevathA 133 rahe che, ma A pharaja che ke, , , , , 28 divasa che, je pIDa hara hara kI eka laTa na ha ka ': ' kIDA .. , A tA : mArA rAka ja para '' ' , " , , , , : che. zrI vinayaviravitA mana-ghanaphevakathA 157 jayAbaRE VEducation International For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAradidDam saMsAramAM mukhya be baMdhana che. (1) rAga ane (2) dveSa. temAM paNa mukhya baMdhana rAga che.kAraNa ke jenA para rAga hoya tenA pratipakSa dareka vyakti ke vastu pratye dveSabuddhi thAya che. rAganA astitvane kAraNe ja dveSanuM astitva che. vaLI rAganA pAtrano viyoga paNa duHkhadAyI hoya che. rAga thavAnA mukhya traNa pAtro che. (1) zarIra (2) saMpatti (3) strI. prastuta rAsano mukhya uddeza strI pratyenA rAgane toDavAno che. strI nirveda pragaTAvavA mATe madana ane dhanadeva nAmaka be vyaktinI jIvanaghaTanA ahIM varNavavAmAM AvI che. A rAsanA racayitA pUjya paMnyAsa zrI paddhavijayajI ma. sA. che. teo pUjya satyavijayajI > kSamAvijayajI > jinavijayajI > uttamavijayajInA ziSya che. pUjA-devavaMdana- stavana - rAsa - stuti - sajhAya vagere aneka kAvya racanAo dvArA teo jaina samAjamAM suvikhyAta che. temaNe racelA comAsI devavaMdana ane navvANuprakArI pUjA atyaMta lokapriya che. nemIzvara rAsa (5503 kaDI), samarAditya kevalI rAsa (199 DhALa), jayAnaMda kevalI rAsa (202 DhALa). Adi temanI dIrgha racanAo che. pU. pahmavijayajI ma.sA.no janma vikrama saMvata 1792bhAdaravA suda bIjanA divase amadAvAdanI zAmaLApoLamAM rahetA vaNika jJAtIya gaNezabhAI ane jhamakubenanA putra tarIke thayo hato. temanuM nAma pAnAcaMda hatuM. saMvata 1805nA mahAsuda-5nA zubha divase pUjya uttamavijayajI ma.sA. pAse rAjanagaramAM dIkSA grahaNa karI. gurudeva pAse zAstrAbhyAsa karyA bAda suratamAM suvidhivijaya pAse vyAkaraNa tathA kAvyAlaMkArAdino abhyAsa karyo. rAdhanapuramAM tapAgacchanA AcArya vijayadharmasUrijI ma.sA.e saMvata 1810mAM temane paMDita padathI vibhUSita karyA. aneka pratiSThAo, cha'rI pAlita saMgho, sthAnakavAsI sAthe vAdo Adi zAsanaprabhAvaka kAryo karavAnI sAthe temanuM racanAkArya paNa AjIvana cAlu rahyuM. temanI racanAono kula saravALo pa5,000 zloka pramANa thAya che. saMvata 1862nA caitra suda-4nA divase 70 varSano jIvanakALa pUrNa karI pATaNamAM kALadharma pAmyA. TI-1 rohiM kiM vaMdaM to vaMdai (yati pratikramaNa satra) For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvikram kathA sAmAnyataH sarvajanone priya hoya che. ane tenA dvArA bodha saraLatAthI grahaNa thaI zake che. pU. padmavijaya ma.sA. e kAvyamAM DhALIne te kathAne vadhu priya-grAhya ane rasika banAvI che. kAvyanA traNa uddezyo che. (1) AnaMdaprApti (2) yazaprApti ane (3) saraLatAthI upadeza pradAna. niHspRha ane nirIha jaina muni mATe yazaprAptino uddezya prAyaH na ghaTe. bIjA banne uddezyo AnaMda prApti ane saraLatAthI upadeza pradAnanA hetuthI A rAsa racAyo hoya ema lAge che. 2 prastuta rAsanI racanA pUjya padmavijayajI ma.sA.e vikrama saMvata 1857nI zrAvaNa suda-paMcamIe rAjanagara (amadAvAda)mAM rahIne zrI sImaMdhara svAmI tathA zrI bhAbhA pArzvanAtha prabhunA sAnnidhyamAM pUrNa karI. kavizrIe A rAsa 19 dezIomAM DhALyo che. dareka DhALanI zarUAta thoDA duhAthI karavAmAM AvI che. rAsanI kula kaDI 462 che. rAsanA aMte kavizrI pote ja jaNAve che ke A madana-dhanadeva kathAno adhikAra sumatinAtha cAritra tathA jayAnaMda caritramAM che. 'paMcama sumati jiNesaru re, tehanA caritra majhAra, vaLI zrI jayAnaMda caritramAM re, bhAkhyo eha adhikAra.' (19/30) (1) vikramanI 13mI sadImAM thayelA caMdragacchIya zrI somaprabhasUrijI viracita 'sumaInAha cariya' (graMthAgra-9821)nA prathama prastAvane aMte tathA dvitIya prastAvanI AdimAM A kathA mahArASTrI-prAkRta bhASAmAM gadya-padyanA mizraNathI varNavAyelI che. ahIM zrI sumatinAtha prabhunA puruSasiMha rAjakumAra tarIkenA prathama bhavanA pitA vijayasena rAjAne maNicUDa (ke je dhanadevanA mahendrasiMha vidyAdharacakravartI tarIkenA bhavamAM putra che te) potAnI AtmakathA jaNAvatA A kathAnaka kahe che. 1. TI0 AvyamAnaMdrAya yazase vAntAtunyatayopavezAya ca| (kAvyAnuzAsanam-1/1) 2. TI A somaprabhasUrijI - municaMdrasUrijI tathA mAnadevasUrijInA ziSya ajItadevasUrijInA ziSya vijayasiMhasUrijInA ziSya che. teo kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrijInA samakAlIna hatA. A caritra uparAMta temaNe sUktimuktAvalI (saMbodhasattarI), zatArtha kAvya, zRMgAra vairAgya taraMgiNI, kumArapAla pratibodha (saM. 1241)nI racanA karI che. For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvik (2) tapAgacchIya zrI munisuMdarasUrijI (janma vi.sa. 1436, svargavAsa 1503) e jayAnaMdakevalI mahAkAvyanI (7500 zloka pramANa) racanA karI che. je 14 sargamAM vibhakta che. tenA 9mA sargamAM A kathA guMthAyelI che. kamalaprabha rAjA brAhmaNavezamAM rahelA jayAnaMda kumAranI sAme potAnI putrI kamalasuMdarIno svIkAra karavAno prastAva mUke che. tyAre te brAhmaNa (jayAnaMda kumAra) rAjaputrIno asvIkAra karatA be strI karavAne kAraNe AvatI ApattinA draSTAMta rUpe A madana-dhanadevanI kathA kahe che. je saMskRtabhASAmAM 235 zloka uparAMta 1 suvA (mRgendramukha) 1 AryA tathA 1 mAlinI chaMdamAM vaNAyelI che. 3 (3) padmavijayajI ma.sA.e A jayAnaMda kevalI mahAkAvyano saraLa saMskRta gadyAnuvAda (2.saM. - 1858) karelo che. temAM paNa prastuta kathAnaka che. A madana-dhanadeva kathA mAtra uparokta traNa kRtimAM ja maLe che. mULakRtino gurjara rAsa sAthe rasAsvAda mANI zakAya. e mATe traNeya mULakRtio paNa ahIM ApavAmAM AvI che. prastuta rAsanI madhyakAlIna gurjara bhASAnuM svarUpa jALavI rAkhavA lekhana=joDaNInA prayogo yathAtatha rahevA dIdhA che. hastalikhita pratomAM daMDa(=virAmacinha), anusvAra, dhruvapada saMketo vagerenI niyatatA jaLavAyelI nathI, prastuta saMpAdanamAM virAma cinho tathA dhruvapada saMketonI niyatatA jALavI che. anusvArone bhASAnI AvazyakatA anusAre sudhArI levAmAM AvyA che sAthe kaDIkramAMkanI paNa niyatatA sAcavI che. pAtronA mukhe bolAyelA vAkyo darzAvavA avataraNa cinho umeryA che. rAsamAM upayukta saMskRta padyonuM zakya zuddhikaraNa karyuM che. dareka patramAM nIce rAsamAM prathama vAra prayojAyela alpa pracalita lAgatA zabdono artha Apyo che. A nUtana pATha saMpAdana paddhatine anusaravAno prayatna karyo che. saMpAdanamAM rahI gayelI kSati badala vidvAnone sUcana karavA namra vinaMti. 1. TI 'sahasrAvadhAnI', 'vAdIgokulasaMDaka', 'kAlI sarasvatI' vagere aneka birudo temane maLelA. teozrI devasuMdarasUrijI (dIkSAguru) tathA jJAnasuMdarasUrijI (vidyAguru)nA ziSya hatA. temaNe saMtikara stava vagere aneka maMtragarbhita stotra tathA adhyAtmakalpadruma, upadezaratnAkara, traividhagoSThI vagere aneka graMtharatno racyA che. For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstaivam So kRti AsvAda Go pUjya paddhavijayajI ma.sA.e prathamanA be duhAthI vaza viharamAna paramAtmA tathA pArzvanAtha paramAtmAne ane gurutattvane namaskAra karI maMgalAcaraNa karyuM che. tyArabAdanA 9 duhAmAM bhUmikA darzAvyA bAda kathAnI zarUAta karavAmAM AvI che. ja kavizrIe rAsanA kAvyadehane vividha alaMkArothI vibhUSita karyo che. kAminI viraha agana thakI, dhUma-lekhA dhanamAlA re vistarI gagana teNe karI, megha huA mAnuM kAlA re. 3/12 virahiNI strInA aMtaramAM jAgelA viraha-agninI dhUmrasera gaganamaMDaLamAM vyApI gaI, ane jANe enA kAraNe meghaghaTA zyAma banI che. Ama meghanI zyAmalatAne ubhekSAthI zaNagArI che. ehavI nArI na pAmIyo, kSINa deha tiNe kAma, halaI - haluI anaMga thaI, te duHkhathI mAnuM Ama. 9/3 zrImatI jevI rUpavAna strI na maLavAnA duHkhathI kAmadevano deha kSINa thato gayo. ane chevaTe te anaMga (zarIra vinAno) thaI gayo. Ama, kAmadevanI anaMgatAne ulTekSA dvArA pradarzita karIne zrImatInA rUpane atizAyI banAvyuM che. dizIvadhune AbharNa pare, jalada bhartAI dIdhuM re; camake cihu dizI vijalI, kanakamayI suprasidhU re. 3/13 meghapatie dizI-vadhUne kanakamaya AbhUSaNa paherAvyuM. e AbhUSaNa eTale caLakatI vijaLI! ahIM kavizrInI kalpanA rUpakanI ArasImAM pratibiMbita thaI che. meghaghaTA mahiSI valI, pRthvIne AkAze re; paya-jharatI gAje ghaNuM, zyAma varaNazuM prakAze re. 3/18 meghaghaTAne mahiSI sAthe sarakhAvI che. mahiSI zyAma hoya, gAjatI hoya che. ane payam (dUdha) jharAve che. meghaghaTA paNa zyAmavarNI che, garjArava kare che ane payas (pANI) For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRti AsvAda jharAve che. ahIM upameyanA sarva aMgane upamAna sAthe sarakhAvIne varNavAyelI pUrNopamA cittamAM camatkRti sarje che. gaurI gharI gharI bAraNe, Izvara manuSya mAta; raMbhA vana-vana dekhII, dhanadanI kaI kahuM vAta?. gaurI Izvara raMbhA dhanada, sahune hasatI teha; nAma haMsatI tehanuM, surajUrI adhika che eha. 6/1-2 "gaurI-Izvara-raMbhA-dhanada! tame to badhA eka eka ja cho jyAre mArA ghare-ghare gaurI = gAya che. mArA pratyeka manuSya Izvara = samRddha che. vana-vanamAM raMbhA = keLa che. ane dhanada = dAtAono to koI pAra nathI." Ama kahIne te nagarI jANe gorI, Izvara, raMbhA, dhanada para hasatI rahe che. AthI enuM nAma hasatI che. Ama, nagarInA nAma pAchaLanA hetunI kalpanA aMtarane ApyulAdita kare che. vidyAdhara vAso jihAM jI, rUpe jItyo anaMga; vidyAdharI rUpe karI che, rati hArI ekaMga. 8/16 samudranI madhyamAM AvelA ratnadvIpamAM vidyAdhara-vidyAdharIo vase che. je vidyAdharoe potAnA rUpathI anaMga = kAmadevane paNa jItI lIdho che. ane vidyAdharIoe to mAtra eka aMganA lAvaNyathI paNa rati (= kAmadevanI patnI) ne harAvI dIdhI che. ahIM vidyAdharonA rUpane atizayokti alaMkArathI alaMkRta karIne teonI zobhA atizaya vadhArI dIdhI che. tihAM nayara vara nAmathI huM vArI lAla, rathaneuracakravAla re huM vArI lAla; rati bhavane jihAM dhUpanA huM vArI lAla, dhumra te meghanI mAlare huM vArI lAla. rayaNamaNi paMktitaNI huM vArI lAla, prabhA te IndracApa re huM vArI lAla; gagane vidyAdhara maNitaNA huM vArI lAla, kiraNa te vIjaLI vyApa ke huM vArI lAla. (16ra1-rara) vaitADhaya parvatanA rathaneuracakravAla nagaranA ratibhavanomAMthI dhUpanI dhUmrasero nIkaLe che. te meghaghaTA jevI zobhe che. vidha-vidha ratno ane maNIonI prabhAthI Indra dhanuSya racAyuM che. ane vidyAdharamaNIonA kiraNo vIjaLI banIne camake che. Ama nagara racanAne gaganAMgaNa sAthe sarakhAvIne khUba suMdara rUpaka alaMkAra vyakta karyo che. Ama, to uttarapadamAM, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvim mUkela "maNi' zabda zreSThatA vAcaka che. chatAM ahIM vidyAdhara-maNi evo upamAna uttara pada samAsa karIne kavizrIe vidyAdharonI zreSThatA ane vijaLI jevI prakAzitatA banne prakAzita karI che. A prastuta rAsamAM rasavarNana paNa rasALa rIte thayeluM che. rAkSasI jevI traNa-traNa strIothI nirveda pAmIne madana ghara choDIne cAlyo gayo che. pharatA-pharatA hasatI nagarInI bahAra Ave che. tyAM udyAnamAM eka caitya joIne aMdara jAya che. sarvAMgasuMdara zrI RSabhadeva prabhunA darzana karIne AnaMdita thaI jAya che ane prabhunI stavanA kare che. madana deulamAM peTho harakhe, RSabha jisesara dIThA; janma-maraNa TALe bhavijananA, manamAM lAge mIThA re. jinavara nirakhI lAla, hiyaDe harakha dharIne; jinaguNa parakhI lAla, narabhava saphaLa karIe. bhavasAyaramAM bhamatA janane, AlaMbana jinarAyA; devano deva surAsuravaMdita, pUrava puNya pAyA. hAthe nahIM hathiyAra ne mAlA, nahIM ucchaMge vAmA; avikArI akaSAyI mudrA, nirabhayI ne guNadhAmA. eka sarUpa na jagamAM dIse, saphaLa thayo avatAra; nayaNa kRtAratha mAharA huA, dhana huM jaga ziradAra. bhavasAgarano pAra huM pAmyo, duralabha jinapada pAmI; bhavakhayakAraNa bhavaduHkhavAraNa, have thayo zIvagati gAmI. 6/8 ahIM thayeluM bhakti zRMgAranuM bhArobhAra nirUpaNa prabhu darzanathI pragaTelA madananA AnaMdane suMdara rIte abhivyakta kare che. rANI ratnamAlAnA mRtyu samaye vidyAdhara cakravartI mahendrasiMhano karUNarasasabhara vilApa haiyuM pIgaLAvI de che. For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRti AsvAda 'anukrame Ayu athIrathI re, chAMDyA teNII prANa; tava AnaMda te uchalyo re, rove saha tiNa ThANa. rAya AsuMbhara loyaNe re, karato aneka vilApa; 'hA! devI tuM mujhane re, kima navi Ape jabApa?'. poka melhI rAjA ruI re, bole roto vANI; 'kaMkellI dala rAtaDA re, hA! tujha varaNa ne pANI. netra te kamalanA dala samA re, caMdavayaNI mRdu-bola; kuMda-suMdara daMta tAharA re, viThThama adhara amola. tujhane kihAM have dekhIsyuM? re, tribhuvana sunu Aja; bhAsye tujha viNuM mujhane re, ima rove mahArAja. dAha deI have tehane re, doya putrasyuM rAya; roto na rahe koIthI re, na kare kAMI vyavasAya. sArathavAhano pUta, vastra amUlika aMge dhare jI; rayaNa tarUNa alaMkAra, tAsa kiraNa ati vistare jI. sAbelA zrIkAra, paheryA vAgA jarakasI jI; nATika kare vara pAtra, jANe raMbhA-uravasI jI. 17/15 vAje vividha vAjIMtra, zaraNAI Tahake ghaNI jI; sAjana mIlIyo sAtha, maMgala gAve jANaNI jI. For Personal & Private Use Only 17/16 17/17 17/20 ahIM 'tava AnaMda te uchalyo re' A padamAM karUNarasano uchALo Avyo che. tyAra pachInA 'poka melhI rAjA I re' A padathI te uchALo ati puSTa banyo che. 17/18 sArthavAha vasudattanA putranA zrIpuMja zeThanI putrI zrImatI sAthenA lagnotsavanuM varNana vAMcatA mAnasa para jIvaMta prasaMga upasthita thaI jAya che. 17/19 7 9/6 9/7 9/8 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvim bole birUda aneka, loka jovA bahu AvIyo jI; zrIphaLane vaLI pAna, vararAjA kara bhAvIyo jI. 9/9 vIMjhe cAmara pAsa, chatra dharyuM zira upare jI; nobatI gaDagaDe chaMdI, coTe cAle INipare jI. 9/10 strInA jAti svabhAvanI kuTilatAnuM AbehUba ane vistRta varNana vAcakanA aMtaramAM prabaLa strI-nirveda pragaTAvI zake tema che. AMkhe samajAve anyane re, kare vaLI anyasu vAta, anya hRdayamAM dhAratI re, kAMI nArI kuTila kujAta re; jo hoI potAno bhrAta re, valI jo hoI nijano tAta re, tehane paNi vaMcavA jAta re, ehavA guNa jagata vikhyAta re. 11/8 sahaja saluNe sAMbhaLo mere lAla. koInI na hoI e kadA re, mUkI nija pati rAya, rANI rAMka sAthe rame raMgamyuM, tasa jANe jIvita prAya re; nadInI pare nIcI jAya re, sApaNI pare kuTIla sadAya re, rAkhasaNI pare khAvA dhAya re, jIhAM mana mAnyuM tihAM jAya re. 11/9 sahaja khiNaIka rovaI khiNa hase re, khiNa dekhAvaI rAga, khiNamAM verAgiNI huI rahe, khiNamAM kahe mIThI vAga re; khiNa phUTa vacanano lAga re, khiNa ruse tUse athAga re, khiNamAM kare nija ghara tAga re, khiNa dII nija pati dAga re. 11/10 sahaja0 nija pati paradese jatA re, para mohaI sukha deha, mukhi kahe "tuma viNa kima rahuM? re, A sunu DhaDhera che gere; tumasya mujha ati he sanehare, ghaDI varasa samI mujha eha re, have thAsya kaho karUM tehare, have duHkhanA varasase meha re. 11/11 sahaja For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRti AsvAda nArI raMga pataMga syo, jAtA na lAge vAra, jima vAdalanI chAMyaDI re, jima vIjaLIno camakAra re; jima rAja-mAna alpa vAra re, jima kapaTI dhyAna vicAra re, nahIM sAcuM vayaNa kI vAra re, azuci apavitra bhaMDAra re. paMkhI pagaluM AkAzamAM re, jalamAM maccha-pada joya re, tima nArInA hRdayano re, jana na lahe mAraga koya re; buddhi suragurU jadi hoya re, tArAnuM gaNita kare loya re, ehano pAra na pAme soya re, khiNa hasatI khiNamAM roya re. 11/12 sahaja0 11/13 sahaja0 aMtima DhALamAM potAnI gurU paraMparA varNavyA pachI kavizrIe rAsa-racanAno saMpUrNa yaza gurUkRpAne samarpaNa karyo che. 'gurUkRpAthI kIdhalo re, eha rAsa abhirAma.' 19|29 For Personal & Private Use Only 9 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prAstavam koi gzA ghaTakono ukAsa jd. | jinAgamomAM ane tyAra pachInA karyuM che. jayAnaMda kevalI caritra (gadya)mAM prakIrNaka graMthomAM kathA sAhityano munisuMdarasUrijInI kathAno ja gadyAnuvAda vizALa bhaMDAra saMgRhIta che. sAmAnyataH hovAthI parmavijayajI ma.sA. be kathA sAhitya lokapriya hovAthI ene apavAdane bAda karatA saMpUrNapaNe temane ja sAMbhaLavAmAM rasa Ubho thAya che. A anusaryA che. jyAre rAsa e temanI svataMtra vAstavikatAno lAbha laIne mahApuruSoe kRti che. mATe temAM thoDo vikAsa jovA jene gahana kahI zakAya tevuM tattvajJAna maLe che. ahIM ApaNe A cAreya kRtimAM saraLatAthI lokamAnasa sudhI pahocADavA kathA vikAsa nihALIe. ahIM e noMdhavuM kathA sAhityane mAdhyama banAvyuM che. emAM ghaTe ke somaprabhasUrijInI kathAmAMnA je paNa mULa kathAmAM rasikatA UbhI karavA kathA ghaTaka no vikAsa munisuMdarasUrijIe ke kathA ghaTakane satarka banAvavA paravartI karyo hoya ane te ghaTaka paddhavijayajIe sAhityakAro temAM thoDo-thoDo vadhAro paNa svIkAryo hoya to pahmavijayajIno ghaTADo karatA hoya che. judo ullekha karyo nathI. paraMtu jo mULamAM prAkRta ke saMskRta bhASAmAM pahmavijayajIe svayaM koI kathAghaTaka rahelI kathAone madhyakAlIna gurjara vikasAvyo hoya to teno ullekha kavioe rAsa, bhAsa, AkhyAna vagere karyo che. je be apavAda sthAnoe aneka gurjara kAvya prakAromAM DhALI che. padmavijayajI ma.sA. saMskRta-gadya kathAmAM kathAnA navA-navA rUpAMtaraNomAM kAvyatva munisuMdarasUrijIthI bhinna thayA che tyAM ja paNa umerAtuM rahe che. pariNAme mULakathA temano judo ullekha karyo che. vadhu lokapriya ane pracalita bane che. ahIM somasuMdarasUrijIe madananI madana-dhanavAnI prApta cAra kRtiomAM banne patnInA caMDA ane pracaMDA evA kathAghaTakono kramika vikAsa rajU thayo che. guNAtmaka nAma ja rAkhyA hatA. jyAre prastuta kathAnuM mULa zrI munisuMdarasUrijIe bannenA nAma ApyA somaprabhasUrijI che. tyAra pachI zrI pachI temanAmAM caMDatA ane pracaMDatA guNa munisuMdarasUrijIe A kathAnuM Alekhana judA darzAvyA che. For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA ghaTakono vikAsa 11 caMDA ane pracaMDAne somaprabhasUrijIe potAnI sAthe ghaNuM dhana laI lIdhuM hatuM. tathA paddhavijayajI e (saMskRta-gadyamAM) ( zreSThI putrI vidyulatAne rUpavAna , pahelAthI ja vidyAsiddha kahI che. jyAre darzAvavA mULamAM be ja vizeSaNo paravartI kathAmAM teone pahelAthI vidyAsiddha vAparyA che. "manatanayA ane na kahetA kathAmAM thoDI rahasyatA umerI che. surasuMdarIsanA , munisuMdarasUrijIe e madana koI kAraNasara pracaMDAnA ghare be vizeSaNone thoDA zabda parivartana sAthe eka divasa vadhu rahyA bAda jyAre caMDAne prayojyA to che ja paNa sAthe bIjA be ghare pAcho Ave che. tyAre krodhamAM caMDA vizeSaNo paNa umeryA che. "padmanovanA, tenA para musala pheke che. munisuMdarasUrijIe phUpeLa-tirati, vivizlokI ane 'tyAre te anAja khAMDatI hatI. evuM kahIne candrAcA.' padmavijayajIe- "bhAla mULanA kathAghaTakane tArkika banAvyo che. ardhacaMdrabhAga, caMpakavAna, amRtavANa, nahIM potAnA para nAkheluM muzala sarpa tilottamA ehavI' A vizeSaNo umerIne banIne pAchaLa paDe che tyAre madana bhAgatA vidyutalatAnA rUpane thoDu vadhu zaNagAryuM che. bhAgatA pracaMDA pAse pahoMcI jAya che. tyAM bhAnudatta zreSThInI ciMtita avasthA pracaMDA bhayabhrAMta hovAnuM kAraNa pUche che. somaprabhasUrijIe darzAvI che ke tenA madana teno uttara Ape che. tyAra pachI bhUkha-tarasa zamI gayA che, te zUnyamanaska pracaMDAnA gharane AMgaNe sarpa Ave che. thaI gayo che. teNe samagra vyApAra choDI mArgamAM sarpane pAchaLa rahI javAnuM kAraNa dIdhA che. ane rAtre UMgha paNa AvatI somaprabhasUrijIe ApeluM ke "mArgamAM nathI.' munisuMdarasUrijIe A varNana nadInA kinAre madane potAnuM uttarIya tenA TuMkAvI mAtra - "te ciMtAtura hato." para nAMkhyuM hatuM. A kAraNa paravartioe ATaluM ja sAmAnya kathana karyuM che. jyAre choDI dIdhuM che. paddhavijayajIe chUTI gayeluM varNana pharIthI madana banne strIone choDIne AvarI lIdhuM che. cAlyo gayo, A prasaMge munisuMdarasUrijI bhAnudata zreSThI kuladevInA AdezathI vyavahArikatA umere che ke tyAre madane putrI vidyulatAne paraNavAno prastAva For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prAstavam madana samakSa mUke che. ane madana tene madane pUrva patnIo yAda AvyAnI svIkArI le che. ahIM munisuMdarasUrijI vAta karI tyAre vidyulatAe tene madananI manodazA darzAvIne rasikatA UbhI "varSARtumAM girinadIo viSama hovAthI kare che. "pUrva patnIone tyAgIne huM vaMThanI ane mArga kAdavane kAraNe durgama hovAthI jema bhaTakuM chuM, priyA vinA mAre ekalA pravAsa viSama hoya che. mATe varSARtu utare kyAM sudhI rakhaDavuM? devatAnA AdezathI tyAre jajo.' AvuM kahIne samajAvyo. ahIM durlabha evI A navayauvanA mane sulabha munisuMdarasUrijIe Ama kahevA pAchaLanA banI gaI che. vaLI, uparathI zreSThI bharapura vidyutalatAnA manobhAvo darzAvIne dhana ane mahela paNa Ape che. to zA vidyalatAnI vAtane tarkayukta banAvI che. mATe A taka jatI karavI?' AvuM vicArIne "huM dAsInI jema sevA karuM chuM, ATalo prema madana prastAva svIkAre che. karuM chuM. enI badhI ja AjJAne anusAre ja somaprabhasUrijInuM varSARtunA vartu chuM, mArA pitAe Ane ATa ATalI AgamananuM alaMkAra sabhara varNana samRddhi ApI chatA ene rAkSasIo jevI padmavijayajIe svIkAryuM che. paraMtu caMDA-pracaMDA ja yAda Ave che? emanI munisuMdarasUrijIe choDI dIdhuM che. choDI pAse javAnI vAta kare che? hamaNAM to A devA pAchaLa koI hetu haze? varSARtumAM mane kAma khUba pIDe che, koIka - somaprabhasUrijI ane paddhavijaya bahAnuM kADhIne Ane rokI lauM, kAlakSepa thaze to bhUlI paNa jaze." AvuM vicArIne jIe - "varSARtumAM koI virahiNI strI daridratAne kAraNe raDe che. evuM pratipAdita vidyulatAe madanane varSARtumAM mArga karyuM che. jyAre munisuMdarasUrijIe - durgama hovAnI vAta karI. te virahiNI kAmadazAne vaza thaIne varSARtu pUrNa thaI ane zaradaRtu raDe che. evuM kAraNa ApyuM che. je vadhu AvI tyAre vidyulatAe Apelo karabo satarka lAge. kAraNa ke te virahiNIno laIne madana kuzasthala javA nIkaLyo. raDavAno avAja sAMbhaLIne madanane ahIM munisuMdarasUrijIe thoDuM umeryuM che. caMDA-pracaMDAnI mArA vinA kaI dazA "zaradaRtu AvI tyAre madane pharIthI javA thatI haze?" Avo vicAra Ave che. mATe pUchyuM, ane vidyulatAe kAMIka For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA ghaTakono vikAsa 13 vicAra karIne anumati ApI ane mArganA judI rIte varNavAI che. somaprabhasUrijIe bhAtA tarIke karabo Apyo. ahIM kathAmAM kareluM viraktinuM varNanaH- "potAnuM kuzala AgaLa khulanArA karavAnA rahasyano IcchatA mAnave mahAanarthonI ekamAtra IzAro kAMIka vicAra karIne mAM thaI sAraNI samAna strIono tyAga karavo gayo che. jethI kathAghaTaka rasAtmaka banyo joIe. jene jovA mAtrathI paNa cittamAM che. padmavijayajIe (saMskRta-gadya mAM) saMtApa utpanna thAya che evI strIonuM kAMIka vicAra karIne mAtra A eka ja caritra khyAlamAM hovA chatAM jIva strIomAM vAkya prayojyuM nathI. mUDha bane che. e kharekhara mahAmohano ja prabhAva che. strIo to thoDo paNa aparAdha vidyulatA krodhathI bokaDAne thaI jAya to atyaMta priya patinA paNa lAkaDIthI mAre che ane bokaDo rADo pADe prANano vinAza karI de che. strIo bole che. tyAre vidyulatA zuM bolatI haze? e che kAMIka, kare che kAMIka ane enA haiyAmAM vicArano vyavahAru dRSTithI nirNaya karIne bIjI ja kAMI ramatuM hoya che. to kayo munisuMdarasUrijIe vidyulatAnA mukhamAM buddhimAna puruSa strIo para vizvAsa kare?' vAkyo mUkyA che. "niraparAdhI mane choDIne munisuMdarasUrijIe kareluM viraktinuM aparAdhI evI caMDA-pracaMDAne maLavA jAya varNana - "yogIone paNa strIonuM caritra che? lAMbo kALa pasAra thavA chatAM tene agamya hoya che. A rAgAndha jIvane hajI bhUlyo nathI? zuM mArI pAse muzala dhikkAra che. ke je strIomAM rAgI bane nathI? ke tane lAkaDIthI mAruM paraMtu patino che. jenI krUratA rAkSasI, sApaNa ke vAghaNa mAre jIva levo nathI. caMDAnA muzalathI karatA paNa caDI jAya. evI strIo para je DarIne pracaMDAnA zaraNe gayo. have huM mAruM vizvAsa kare che e mAnava rUpe rahelo pazu chuM to bacavA mATe konI pAse jaIza?' che. huM A saMkaTamAMthI chUTyo ja chuM to AvA vAkyo umerIne munisuMdarasUrijIe have caMDA-pracaMDA ane vidyulatAne paNa prasaMgamAM strIcaritra vaghu vyakta karyuM che. choDIne svahitane sAdhu." vidyulatAnuM caritra joIne virakta jinAlayanA raMgamaMDapamAM madana beTho thayelA madananI vicAradhArA thoDI judI- che. tyAM dhanadeva AvIne bAjumAM bese che. For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvikam ane tene haiyAmAM zuM duHkha che?' ema pUche somaprabhasUrijI ane paddhavijayajIe karyuM che. tyAre madana tene potAno vRtAMta kahe che ke "jIvalokamAM maraNa nizcita che. pratyeka che. somaprabhasUrijInA A kathA-ghaTakane samaye AyuSya ghaTatuM jAya che. dhanapati zeTha munisuMdarasUrijIe thoDo vikasAvyo che- potAnuM AyuSya pUrNatAne Are AvyuM che madana jinAlayamAM beTho che. tyAre evuM jANIne zatru-mitramAM samAnabhAva dhanadevaduHkhanA niHsAsA nAkhato tyAM Ave dhAraNa karI, saMsArathI virakata thaI, paMca che. ane bAjumAM bese che. tene dIna joIne parameSThI maMtra (navakAra mahAmaMtrInuM smaraNa karatAM-karatAM paraloka sidhAvyA. patinA madana pUche che-mitra! tuM koNa che? ane zuM mArI jema tuM paNa duHkhI che?' A sAMbhaLI viyogane kAraNe lakSmI khUba zokAtura thaI. gRhavAsa tene bihAmaNo lAgyo. tene dhanadeve kahyuM- "A ja nagarano rahevAsI vaNikaputra dhanadeva chuM. huM mAruM duHkha to tane saMvega pragaTyo, viSayothI vimukha thaIne, atizaya tapa dvArA potAnuM zarIra zuSka kahuM paNa tane zenuM duHkha che?" madane uttara banAvI dIdhuM. ane aMte te paNa mRtyu pAmI." vALyo- "mAruM duHkha khUba lajjAkara che. chatAM tArA prathama darzanathI ja mane sneha mAtA-pitAnA mRtyunA kAraNe dhanasAra ane dhanadeva banne bhAIo khUba zokAtura ubharAya che. AthI tane kahuM chuM." AvA thaI jAya che. te samaye municaMdra muni tyAM vArtAlApa bAda madana potAno vRtAMta kahe Ave che. ane temane saMsAra svarUpanuM darzana che. madana ane dhanadeva banne ekabIjAthI karAvIne pratibodha kare che. A badhuM varNana sAva ajANyA hovA chatAM madana potAnI TUMkAvIne munisuMdarasUrijIe mAtra sAmAnya jIvanaghaTanA tenI samakSa rajU kare che. tyAre kathana karyuM che ke- "dhanapati zeTha ane lakSmI banne vacce prathama darzanathI ja ubharAto mRtyu pAmyA. zokAtura banne bhAIone sneha ane bannenA hRdayanuM duHkha vArtAlApa municaMdramunie pratibodhyA." Ama to, dvArA pragaTa karIne munisuMdarasUrijIe vRttAMta dhanadeva madanane potAnI patnIone kAraNe kahevAnI vAtane vyavahArasaMgata banAvI che. duHkhI hovAnI vAta kare che. A avasare dhanadevanA pitA dhanapati zreSThI mAtA-pitAnA mRtyunuM ane munidvArA maLelA tathA mAtA lakSmInA mRtyu samayanuM varNana upadezanuM lAMbu varNana aprastuta lAge. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA ghaDhyono vikAsa svecchAcAriNI be patnIonuM caritra jovA mATe dhanadeva rAtre temanI pAchaLa jAya che. te banne strIo AMbA (AmravRkSa) para caDhe che. dhanadeva paNa pAchaLathI te AMbA pAse Ave che. tyAre somaprabhasUrijI kahe che ke - 'dhanadeve uttarIya vastrathI potAnuM zarIra thaDa sAthe bAMdhyuM. ane tyAM rahyo.' jyAre munisuMdarasUrijI kahe che- dhanadeva vastrathI potAnuM zarIra bAMdhIne vRkSanI koTaramAM bese che.' jyAre padmavijayajI evuM kahe che ke'AchA vastrathI zarIra bAMdhIne dhanadeva pRthvI para beTho.' ahIM traNe prarUpaNamAM prazna thAya che. (1) dhanadeva thaDa sAthe baMdhAIne rahyo... to upara rahelI strIo zuM joI na jAya? (2) jo dhanadeva vRkSanI koTaramAM rahyo to vastrathI zarIra bAMdhavAnI AvazyakatA zuM haze? (3) dhanadeva potAnuM zarIra bAMdhIne pRthvI para beTho hoya to zuM upara rahelI strIo tene jue nahIM? ane AMbA sAthe tyAMnI pRthvI paNa uDavA lAgI? sArthavAha vasudattano putra zrIpuMjazeThanI putrI zrImatIne paraNavA Ave che. tyAre sthaMbha paDavAthI vasudattanA putranuM Akasmika maraNa thaI jAya che. tyAre zrIpuMja zeTha 'mArI dikarInuM zuM thaze?' ema vicArIne vilApa kare che. tyAre tenA svajano samAdhAna Ape ke che ke 'Aje ja koI bIjA sAthe paraNAvI do.' ahIM munisuMdarasUrijI zrIpuMja zeThanA vilApamAM evo vicAra umere che jo mArI dikarI Aja nahIM paraNe to e lokamAM abhAgaNI tarIke paMkAze. ane kalaMkita kanyAne koI paraNaze nahIM.' tyArabAda svajano Aje ja koI bIjA sAthe paraNAvI do.'nI vAta kare che. ahIM zrIpuMja zeThanA vicArano thoDo vistAra karIne munisuMdarasUrijIe svajanoe ApelA samAdhAnane sabaLa banAvyuM che. - 15 zreSTha rUpavAna joIne zrIpuMja zeThanA ghare laI 'zrIpuMja zeThanA mANaso dhanadevane Ave che. tyAM tene snAna-vilepana karAvIne bahumUlya vastrAdi paherAvIne zrImatI sAthe lagna karAve che.' somaprabhasUrijInA A kathA-ghaTakane tarkayukta ane rasayukta banAvavA munisuMdarasUrijIe zrIpuMja zeTha ane dhanadeva vacce vArtAlApa ane dhanadevanI manovicAraNA darzAvI che. mANaso dhanadevane zrIpuMjazeTha pAse lAve che. tyAre zeTha dhanadevane potAnI putrI jevo ja rUpavAna ane guNavAna joIne tenI sAme lagnanI prArthanA kare che. dhanadeva vicAre che. pUrva patnIonuM caritra to Aje meM joI lIdhuM. potAnuM kSema kuzala IcchavuM For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvikS thaI gayo! zuM karuM?'' Ama vicArI duHkhI thayelo te Darane kAraNe jyAM uDavA jAya che. tyAM ja tene pakaDIne pelI duSTa strI bolI- re! tAvanuM kapaTa karIne amAruM caritra juve che? tArA jevAone amAruM caritra gamya nathI hotuM, have tArA kapaTanuM phaLa tuM ja bhogava!'' pachI tene piMjaramAM nAkhyo. munisuMdarasUrijIe karelA vikAse kathAghaTakamAM rocakatA UbhI karI che. uDavA jatA popaTane pakaDIne pelI strI bole che tyAre padmavijayajIe strIcaritranI dhanadevanI patnIo doro maMtrita karIne dhanadevanA pagamAM bAMdhe che. tyAre munisuMdarasUrijI te doro maMtrita karatA kuTilatA sAMgopAMga varNavIne kathA ghaTakane karatA sAta gAMTha devAnI vAta kare che. vadhu rocaka banAvyo che. 16 ja hoya to koI paNa rIte e strIono tyAga to karavo ja paDaze paNa strI vinA atithisatkAra Adi kAryo to kaI rIte thaI zake? ane strI vinAno puruSa viTa kahevAya. eka to A kanyA ATalI rUpavAna che. tenA pitA sAmethI prArthanA kare che to A taka jatI karavA jevI nathI.' AvuM vicArIne dhanadeve zeThanI prArthanA svIkArI. pagamAM maMtrita doro bAMdhavAthI dhanadeva popaTa(zuka) banI gayo. ane tene piMjaramAM nAkhyo.' somaprabhasUrijInA ATalA kathA-ghaTakano munisuMdarasUrijIe vistAra karyo ke- 'patnInA hAthano sparza thavAthI jyAM dhanadeva jAgyo tyAM te potAne popaTa rUpe juve che. ane sAme UbhelI be patnIone jue che. tyAre vicAre che ke 'huM lagnanAM kaMkaNa choDavAnuM bhUlI gayo hato. nakkI te kaMkaNa joIne Amane zaMkA thaI che ane rAtrino vRttAMta jANIne mane popaTa banAvI dIdho che, dhikkAra che mane ke huM manuSyapaNuM hArI gayo, have to pazu popaTanA pagamAM rahelo doro malina thaI javAthI zrImatI e doro toDI nAkhe che.' evuM somaprabhasUrijI TAMke che. jyAre munisuMdarasUrijI kahe che ke- ramatA-ramatA zrImatIne eka divasa popaTanA pagamAM acAnaka ja doro dekhAyo ane vismaya thavAthI doro toDyo.' ahIM somaprabhasUrijInI vAta yogya lAge kAraNa ke popaTa sAthe zrImatI ghaNA divasathI ramatI hatI. mATe doro na dekhAyo hoya e banI zake evuM lAgatuM nathI. paraMtu ghaNA divaso thavAthI doro malina thaI gayo e vAta vAstavika lAge che. For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA ghaTakonovikAsa 17 zrIpuMja zeTha mRtyu pAmyA pachI vadhatu jatu pANI zrImatI eka ghUMTaDe pI bhAbhIonA meNA sAMbhaLIne zrImatIne gaI. tyAre dhanadevanI pUrvapatnIozrImatIne kheda utpanna thayo ane dhanadevane traNa caraNe paDI ane kahyuM. "tArI zaktithI te prakAranA puruSonI vAta karIne janmabhUmimAM amane jItI lIdhI che.' tyArabAda dhanadeva javAnuM kahyuM tyAre dhanadeve "bhAjinA tyAMthI nIkaLI jinAlayamAM Avyo. chaNakA hajI yAda Ave che'- evuM kahyuM. ahIM munisuMdarasUrijI thoDuM vistAra somasuMdarasUrijInA A kathA-ghaTakanA che.- zudra vidyAone kAraNe samAnazIla municaMdrasUrijIe be vibhAga karyA che. hovAthI traNe patnIomAM paraspara prIti (1) zrIpuMja zeThanA mRtyu pachI bhAIono baMdhAI gaI, benI sAthe trIjI paNa ghaTato prema joIne zrImatIe dhanadevane svecchAcAriNI thaI gaI. tyAre dhanadeve potAnuM ghara ane pUrva patnIo sAthe meLApa vicAryuM ke "zrImatI paNa pelI be jevuM karaze karAvavAnI vAta karI. tyAre dhanadeve- "samaya to mAruM rakSaNa koNa karaze?' ane tyAMthI Avaze tyAre teonI sAthe tArA meLApa nIkaLI jinAlayamAM Avyo. "benI sAthe karAvIza." Avo uttara vALyo. (2) thoDA trIjI paNa svecchAcAriNI thaI gaI e divaso pachI pharI zrImatIe dhanadevane prasaMge pahmavijayajI dRSTAMta Ape che ketraNa prakAranA puruSonI vAta karI. Ama "AMbo ane lImaDo banne bAjumAM ugyA, be vAra zrImatIno sasarAnA ghare javAno bannenA mULa paraspara maLyA ene kAraNe Agraha kahevA dvArA dhanadevanI potAnA ghare AMbo paNa kaDavo banI gayo." na javAnI IcchA vadhu prabaLa darzAvAI che. madane ane dhanadeve paraspara moTI patnInA kahevAthI nAnI potapotAno vRttAMta kahyo e samaye tyAM patnIe dhanadevanA caraNanuM prakSAlana vimalabodha nAmanA AcArya bhagavaMta karyuM. ahIM munisuMdarasUrijI - dhanadevane padhAryA. teo padhAryA e pahelA citrazALAmAM laI javAnuM TALe che ane madana ane dhanadeva vacceno vArtAlApa sAthe pANI lAvavAnA pAtra (pAdya)no ane munisuMdarasUrijIe vistAryo che. dhanadeva prakSAlana mATe caraNa rAkhavAnA tAmrapAtrano potAno vRtAnta jaNAvyA bAda madanane kahe paNa ullekha kare che. che. "meM popaTa banIne tArAthI adhika duHkha For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstavam anubhavyuM che. tene to AvelI pazutA paNa prAsuka (nirjIva) bhUmimAM kaMbala (UnanuM bhAgyayoge TaLI gaI. zarIrathI tAre pazutA Asana) pAtharyuM ane tenA upara AcArya anubhavavI paDI nathI. mATe tuM bhAgyavAna bhagavaMta beThA. che." tyAre madane paNa tene AzvAsana somaprabhasUrijIe vimalabodhaApyuM- "mitra! A saMsAra ja duHkhamaya AcAryanI dezanAmAM mAtra strI svabhAva che. cAlane A saMsArane choDIne ApaNe viSayaka varNana mUkyuM che. jyAre Atmahita sAdhIe." munisuMdarasUrijIe saMsAra svarUpanuM varNana "samagra svarga - apavarganA mUkyuM che. pavijayajIe banne varNano mAgadazaka, dazavidha samAcArImAM samAvI lIdhA che. nirata, narakanA aMdhakUpamAM paDatA jIvone | munisuMdarasUrijIe madana ane bacAvavA jemaNe potAno hAtha laMbAvyo dhanadevano paMcama devaloka pachIno bhava che." somaprabhasUrijIe kareluM vimalabodha khUba TUMkANamAM varNavyo che. madanano AcArya bhagavaMtanuM AvuM guNavarNana jIva vijayapura nagaramAM samarasena rAjA munisuMdarasUrijIe samAvyuM nathI. jyAre ane vijayAvatI rANIno putra maNiprabha paddhavijayajIe thoDuM judI rIte guNavarNana thayo. kAlAMtare te rAjA thayo. ghaNo kAla karyuM che. e AcArya nahIM paNa muni rAjya lakSmI bhogavI kamalavanane plAna hatA. ghaNA ziSyavRdothI parivaryA hatA. thayeluM joI vairAgya pAmyo. putrane rAjya sAdhuguNothI zobhatA hatA. paMca samitithI soMpI jinezvarasUri pAse dikSA grahaNa karI yukta ane traNa guptinA dhAraka hatA. maNiprabha muni thayA. atizayatapa dvArA dazavidha sAdhu dharmanA ArAdhaka hatA. ane avadhijJAna ane AkAzagAminI vidyA bAra bhAvanA bhAvatA hatA." pAmyA. dhanadevano jIva rathanupuracakravAla AcArya bhagavaMta AdInAtha nagaramAM vidyAdhara cakravartI mahendrasiMha prabhunA darzana karI te caityanA maMDapamAM thayo tenI ratnamAlA nAme rANI ane AvIne beThA. ahIM munisuMdarasUrijIe racUDa ane maNicUDa nAmanA be putro sAdhvAcArane anusAre jaNAvyuM ke ziSyae thayA. koI mahAvyAdhi thavAthI ratnamAlAnuM For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izA ghaTakono vikAsa 19 mRtyu thayuM. tenA paranA mohanA kAraNe mAro ApanI sAthe koI pUrvabhavano saMbaMdha mahendrasiMha khUba vilApa karato hato. tyAre che kharo?' tyAre maNiprabhamuni rAjAne maNiprabhamuni avadhijJAnathI tenI avasthA pUrvabhavano saMbaMdha jaNAvatA A kathAnaka jANI tene pratibodha karavA tyAM padhAryA. kahe che. kathAne aMte mahendrasiMha rAjA pUrvabhavonI strIonuM caritra jaNAvIne rAzane ratnacUDane rAjya soMpI maNiprabhamuni pAse vairAgya pamADyo. ratnacUDane rAjya upara dikSA grahaNa kare che. ATalo ja ullekha che. besADI mahendrasiMharAjAe dikSA grahaNa banne rAjarSinA mokSagamananI vAta nathI. karI, ugra tapa tapI, lablinidhAna banyA, aSTAMgayoga sAdhIne, samagra karmamalano paddhavijayajIe somaprabhasUrijInuM nAza karIne banne rAjarSi zivasukha pAmyA. samagra varNana AvarI lIdhuM che. paraMtu somaprabhasUrijInI kathAmAM maNiprabha rAsa svataMtra kathA hovAthI tenI eka sUtratA jALavavA mahendrasiMha rAjAno bhava rAjAnA vairAgyanuM kAraNa vistArathI maNiprabhamuninI dikSA thayA pachI laI varNavAyuM che. jyAre mahendrasiMha cakravartInA gayA che. paraMtu, maNiprabhamuninI dezanA bhavanuM varNana sumatinAtha caritranA prathama prastAvanA aMte thaI jAya che. tyAM vaitADhaya vadhu vistArathI ApI bharapUra saMvegarasa bharyo che. kathAne prAMte-banne rAjarSi zuddha parvata, rathanupuracakravAla nagara, vidyAdhara sAdhukriyA ane AcAronuM pAlana karI, cakravartI mahendrasiMhanA guNo, ratnamAlA devI, AdinuM alaMkArika varNana che. tathA apUrvakaraNathI kSapakazreNI para ArUDha thaI, ratnamAlAnA maraNa pachIno mahendrasiMha kSINamohI thayA. kevalajJAnanI prApti karI, zailezIkaraNa karI, sarva karmamalano nAza karI rAjAno karUNa vilApa ane maNiprabhamuninuM rAjAne pratibodhavA mATenuM Agamana ane ajara-amara thayA. AvuM mokSa prAptinuM muninI dezanA ATaluM varNavIne prathama varNana karavA dvArA kathA-nigamana karyuM che. prastAva pUrNa thAya che. dvitIya prastAvanI Ama ahIM kathA ghaTakomAM kramika zarUAta A rIte thAya che ke mahendrasiMharAjA vikAsa dvArA mULakathA kaI rIte rocaka - munine prazna kare che. "ApanA darzanathI mane rasayukta ane lokapriya banI rahe che? teno atyaMta AnaMda utpanna thAya che. to zuM AMzika abhyAsa karavA prayatna karyo che. For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prAstAvim A rIte joIe to padmavijayajIe lagna vakhate dhanadevane strIo joI khAsa pheraphAra karyA vinA somaprabhasUrijI jAya che. paraMtu, moTI patnI "eka jevA ane munisuMdarasUrijI e bannenI kathAno dekhAtA ghaNA hoya che evuM mAnI le che. suMdara samanvaya karyo che. ane saraLa gurjara tevI rIte caMdarAjAne paNa lagna vakhate kAvyamAM e samanvaya DhALyo che. bhale - mAtA ane pUrvapatnI joI jAya che. ane padmavijayajIe navuM kazuM ja karyuM nathI. kathAghaTakothI mAMDIne kAvyAlaMkAro sudhI mAtA paNa "eka jevA dekhAtA ghaNA hoya badhAnuM mAtra anukaraNa karyuM che. paraMtu emanI che" evuM mAnI le che. saraLa gurjara kAvyAnuvAdanI viziSTatA to nagaramAMthI pAchA pharatA dhanadevanI cokkasa anumodanIya che. jema ja caMdarAjA paNa AMbAmAM pehalAnI - tulanAtmaka dRSTie joIe to A jema bharAI rahe che. ane potAnA dhanadevanI kathA pUrepUrI caMdarAjAnI kathA nagaramAM AMbo utare tyAre jaldIthI sAthe maLatI Ave che. gharamAM jaIne sUI rahevAno DoLa kare che. dhanadevanI be patnIo AMbA para dhanadevanI strIonI jema ja caDI AMbo uDADI ratnapUre jAya che. tema caMdarAjAnA hAthanuM mIMDhaNa joIne mAtA caMdarAjAnI sonelI mA ane tenI patnI banne AMbA para caDI AMbo uDADI ane patnI lagnanI vAta jANI jAya che. vimalapUrIe jAya che. dhanadevanI moTI patnI doro maMtrIne dhanadevane bAMdhe che. ane dhanadeva popaTa banI jAya che dhanadevanI jemacaMdarAjA paNa AMbAmAM tevI ja rIte mAtA caMdarAjAne maMtrelo doro saMtAI jAya che. badhI kukaDo banAve che. ratnapUrImAM dhanadevanA lagna thAya che. ane te patnIne potAnI oLakha sAMketika popaTa banelo dhanadeva ane kukaDo rIte ApIne tyAMthI nIkaLI jAya che. tevI banelA caMdarAjA banne jenI sAthe lagna ja rIte vimalapUrImAM caMdarAjAnA lagna thayA hatA tenI pAse pahoMcI jAya che. ane thAya che. patnIne potAnI oLakha sAMketika acAnaka pagamAM rahelo doro dUra thavAthI rIte ApIne tyAMthI nIkaLI jAya che. potAnA mULa svarUpe AvI jAya che. For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ staprata paricaya -%DaaN hastaprata paricaya vi . A kRtinI be prata maLI che. pratanI AdimAM icon zrI nInA ka zeTha ANaMdajI kalyANajI jaina nama:II zrI gurubhyo nama:It' lakhyuM che jJAnabhaMDAra - lIMbaDI. ane puSpikA A mujaba che- "ti zrIma duttamavijayaga / ziSya pN| padmavijayaga kha AcArya zrI kailAsasAgarasUri ra / viracitoyaM madanadhanadevarAsaH samApta jJAnamaMdira-kobA. imti paMgzAlavijhana ' banne pratanA pATho prAyaH samAna ja che, chatAM joDaNInI draSTie "ka" pratane kha prata kramAMka-13760, mukhya banAvavAmAM AvI che "ka" pratamAM 35 kulapatra-19, pratanuM mApa 25 4 12.5 koika karI ra aa che. je pa se.mi. che, dareka patramAM 14 paMkti ane pratamAMthI pUrI che. prati paMktie 36thI 44 akSaro che. ka prata kramAMka-3065, kulapatra AkhI pratamAM kyAMya daMDano prayoga 27 dareka patramAM paMkti-10, dareka nathI mAtra paMktine aMte jagyA pUravA ja paMktie akSara-38thI 42, pratanuM mApa daMDano prayoga thayo che. "kha" mATe "" no ja 25 x 11 se.mi. che. vadhu prayoga che kvacit "ra" no prayoga che. ghaNe sthaLe kaDIne aMte be daMDa anusvAranI pracuratA che. anunAsikanI pachI ": visarganI nizAnI karavAmAM pUrvanA vyajana para anusvAranuM pramANa vadhu AvI che. akSaro ekadhArA ane suvAcya jovA maLe che. che. anusvAranI pracuratA dekhAya che. khUTato pATha mAtra patra-11 mAM anunAsika para ane tenI AgalA vyaMjana ja DAbI bAjunA hAMsiyAmAM umeravAmAM para anusvAranuM khAsa valaNa che. "kha" mATe Avyo che. bIjI vyaya karato G" ane "ra" ema banne vaparAyA che. nathI. koIka sthAne zAhI ukhaDI gaI che. A pratanuM lekhana paMnyAsa khuzAla prata akhaMDa che. graMtha racanAnI najIkanA vijayajIe karyuM che. samayamAM ja A prata lakhAI che. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 A prata pATaNamAM saMvata 1868 kAtaraka suda-12nA somavAre lakhAI che. lekhake potAnuM nAma ApyuM nathI. pratano AraMbha ||o||'thI thayo che. ane puSpikA A pramANe jovA maLe che. kRti zrI manadhanavevarAsa saMpUrNa: zrIrastuH zrI pATaNanagare saMvat 1869 varSe prAstAvikram kArti sudi 12 dine caMdravAzare sarvagAthA 462 cheM zra udAratApUrvaka saMzodhanArthe prata ApavA badala zeTha ANaMdajI kalyANajI jaina jJAna bhaMDAra lIMbaDI, zrI dhanezabhAI tathA AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdIra - kobAnA ame RNI rahIzuM. For Personal & Private Use Only - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastaprata paricaya toMbaDI-zeTha ANaMdajI kalyANajI hai| jJAna bhaMDAra - NOTIbATAmamAgrIerusyomanAidAviharamAnapatarAUtAvaraMjAnavaravAsAyadakalA pUNa gAsanAnehanAvaTatoDagAmAmagaMgadAdAkaraNasyUsasyopaNa garunApATayAsamata jitaksAdAropavaMdaNasamayaravAyAzAGagamAbaMdhanadokagArAgataghAvaMloiyAtedamAga!! rAganavAjehaghAkhavatoSAzAsavA IvakarAUjAsukhanavinalakoTagADi hAyAtmikasukhanAyajA tshaavmdaarh| dhAdisUravastrAMtidhAramaviNTAmA laanaatgsddnpuruupnjaamsukRtmti| pAnajutihavAyaMTAsAdhanAbAmukhyadhakAall nAzitatArakTAlakadAsAyiNAparinAradhArAvAlAkodhamavAdhaNAnAradaTAsAhasa takaladakArakapaTIvalAdhAralanahAsaMtAzAkaTakavAyAkayarANAmadhAtUMgAToiMdAdyA TAMtAmadanatadhAdhanadevanAvivarAkaratAnAdharAvadeyAnArataNAvArampAnehamahatAtemA vATAsaMsAramAtidhAraMgaNavAtieNiedRSTAMtadhAmAgomagANagAMdhAnAkAmayAdaragaMDI - - pe - 115 // 3.305, malayanadevara ''ta - prathama patra 3 lAbaDA-zeTha bANaMdajI kalyANajI.jaina jJAna bhaMDAra nayasam / yAsaMdasyimadhAmasaMbhAmadhasmAtAle timayamAnAsAyAsAsa mAniyaharahAlayamAromadama dhamadevanArAsAzasaMgamezApAsaMgApavalArovAMdarapura vimAnasamAtevaravasaMghalAMdhanavAraNa sonagamamAzAsagAsarvagAmAyANAtI minamavinayamANAyAmakhimayAdivitIyaMmadanadhanadevarAma:samAnAtimA foristine mAravatI | Hansi hajArAcA nadI sakamA 28 DA-114 grantha - 3056 mallaghanadevarAsa ''prata - aMtIma patra For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prAstAvikam jAnatarPAL BAD IIMocAramanaparAjatA jAnavaracIsa padakajaSaNApatAjehanI cInIyA picara mpyuvA khArIyAvasAyaTara para vAyarala gamAvIdhUnadIkasA sAtavAcatAhaya nehamIpaesajavajedayImAna muSAkA rakanI chUNatarISatraNeya rAgorIvazuSanI teroprayAsa pAtithIrameMviSayamAlina nagamesaUntipuruSale jAsasuzatamavipanapanehavA payasAdhAra TH mumakIvarAritatAvATIka sApaNAparatAradhArasamucIkAdhamukhIdhA samAnArayA sAhasavata kalahakArIkapaTIkatA pAratahanahAsata kadaka vipAkaparINAma supA hAiSTata madatavAdhanadevanAvIvarIkalAtAcaravadakhAjArAta viramAna jahamata taiSIyAsaMsAramoteghAIguMgavatAnavipAedRSTonachI jAposuguNanidhana ki prazrAdarInAmAvalI jAeApanAdInAkairanaverAmpanI vANusavAnAdasAlayatA baje pUrabahasamAdazahAlA mAsAkarAvAgI doyanAripakarato ahadiyA pani jIpajarakanIyako jagatIsaMsoherekhohojA meruprvtmaalaamaadessiimnmohirelii|| ahode tehadhIdakSiNadAsata kSetrataratadAdAvareto adohe vidhanagavatArArupamA nAvArurelohorupaztehAdakSiNataratamA sahisalavizarato AhAmo nAmasabhyatA For more .. ''prata - prathama patra aada.namashankarera Wwikisostiring app-gmayawad.1M... nadhana tAzakapuravijayakAre lAvA nimAvijayatasamAsacAmANekarImAhIra bAbAmahI rAsapa jasarAgarasa saM027 paMjhIzIrakAjIrAvA lakSaNAcanamasaMkalIvijayo vara sosIyArelAlAhanAsIsasudyAsaMba27 samAnAnasohAgarurevAjApanensIhata saMzriIgurukanadhijayajArajAlAvarAmIekAtisaMtasaMpadapayavasassamArAlA pAvijayavarata saMngurupAcI kApalA jAtAeharAzayanigamapaMcamAsamA jIsakarejAtAtedanAdhasvikArasaMpanIzrIjayAnaMdavarImAlAvatAyAdhIkara rasaMnnA zrImadharasvAmInadhAratAlA himavatIlAsApAsasammAnisaMparaNyAjAjAmA madananedhadevarAjA se rAjezaNaguNasavIrenAsA vAcanavigAvasa vesamA | samAnusArajAlA tahasegalAmAla samma itizrImadAdevarAyamA zrIpArapAnAre saMvAhavarSakArtikadizadina cazcAbAremAcI 204 Meandersonafinery ''mata-satIbha patra. For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AA madana - dhanadeva kathA eng For Personal & Private Use Only 25 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 'huM zuM karuM?...' 'kyAM jAuM?...' 'kone kahuM?...' 'A te kAMI strIo che ke DAkaNa?... laDavA-jhaghaDavA sivAya Akho divasa bIjo koI dhaMdho ja nathI.' 'he bhagavAna! have to mane tArI pAse ja bolAvI le!... meM Aja sudhI tArI bhakti karavAmAM zuM bAkI rAkhyuM che? tAro sevaka banIne rahyo chuM prabhu!, tAro dAsa banIne rahyo chuM, tArA bhaktanI A hAlata? tuM ya joyA kare che? kharekhara to saMsAramAM sauthI vadhu duHkhI, sauthI vadhu pApI ja hovo joIe. paNa... paNa A zuM? ATa-ATalI dharmakriyAo karavA chatAM ya mane ATalA duHkho? mane nathI lAgatuM ke mArAthI vadhu duHkhiyAro koI A saMsAramAM haze?'.. 'have to bhagavAna! mota ApI de to sAruM, trAsI gayo chuM A saMsArathI ratnonA DhagalA ya kAMkarAnI jema vAge che. duniyA mAne che. 'dhanADhaya zeThano dikaro, kevo sukhI?'" e to mAruM mana ja jANe che. ''huM kevo sukhI?''... madana-dhanadeva thA 'chatAMya bhagavAna! tArI eTalI to kRpA che ja ke huM jIvato chuM'. kuzasthala nAmanuM nagara, sukha, samRddhi ane saundarya traNeno ahIM vasavATa hato. nagaranA agragaNya dhanADhya zeThano ekano eka dikaro madana, saMpattinI relamachelamAM ucharyo hato. janmathI mAMDIne kyAreya ene 'kleza-kalaha kevA hoya?' e jANavA nhotu maLyuM. phUDa-kapaTathI e ajANyo hato. vArasAmAM maLelI pitAnI amApa samRddhimAM enuM aDhaLaka sukha samAyeluM hatuM. je lagna thayA pachI patnIonA divaso-divasa vadhatA jatA kleza agnimAM homAtuM gayuM. lagna pahelA, lagna pachInA AnaMdamaya jIvananI karI lIdhelI kalpanAo bhAMgIne bhukko thaI cUkI hatI. potAnI be patnIonA roja-rojanA kalahathI e trAsI cUkyo hato, roja-rojanI gharamAM thatI rAmAyaNe madanane taMga karI nAkhyo hato. e kyAreka ekAMtamAM besIne potAnA nasIba para raDI leto, to kyAreka UMDI vicAradhArAmAM khovAI jato. kyAreka to sAva digmUDha banI jato. nAma pramANe ja guNo dharAvatI caMDA ane pracaMDA nAmanI For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva thA banne patnIoe madananA jIvanamAMthI AnaMda ane harSa nAmanI vastu ja chInavI lIdhI. eka divasa to caMDA ane pracaMDAnA jhaghaDAe raudra svarUpa dhAraNa karI lIdhuM. 'svAmInAtha! kAna kholIne sAMbhaLI lo ke'... pracaMDAnI pracaMDa trADe madanane dhrujAvI nAkhyo. 'ke?'.. madana gabharAtA svare bolyo. 'A gharamAM kAM to huM rahIza ane kAM to caMDA'... madana kAMI javAba Ape e pahelA caMDA garjI 'tuM paNa sAMbhaLI le, tAre jyAM javuM hoya tyAM jA, huM A ghara choDavAnI nathI, A ghara mAruM ja che ane mAruM ja raheze samajI.' 'tamAre Ane kAMI kahevAnuM che?' pracaMDA madanane khakhaDAvavA lAgI. 'joIne enI nIcatA? nAlAyakatA? atyAra sudhI e jema vartI ema varatavA dIdhI enuM A pariNAma che. mAtra rUpamAM ja mohAI jaI bAkInA badhA doSone gauNa karI devAnI khataranAka bhUla tame karI che. ane enI sajA huM bhogavuM chuM.' 1271 gadheDo game teTalo dhoLo hoya paNa enA doSo rUpathI DhaMkAtA nathI.' pracaMDAnA Aga jharatA tIkhA zabdoe caMDAne nakhazikha saLagAvI dIdhI ane chelle bolAyelA vyaMga vAkye to caMDA ukaLatA telanI jema baLI uThI. pracaMDA!... zuM samaje che tArA manamAM?' bannenA keTalAya samayathI cAlatA saMklezathI madana trAhimAm pokArI cUkyo hato. emAM paNa AjanA A mahAbhAratathI to madananI parezAnI hadapAra thaI gaI. madanane paNa lAgyuM A jhaghaDAno Aje haMmezA mATe aMta lAvavo ja paDaze. ane madane jhaghaDAne pUrNa virAma ApavA hiMmata karI trADa pADI. khabaradAra! have bannemAMthI eka paNa eka akSara paNa bolI cho to!'... lagna pachI madananuM atiraudra svarUpa prathama ja vakhata joI banne DaghAI gaI. 'eka akSara paNa bolavAmAM have majA nathI.' evu madananA A eka ja vAkye samajAvI dIdhuM. 'tamane bannene nAka jevuM kAMI che ke nahIM? roja-rojanA tamArA bannenA jhaghaDAe mArA kuLanI pratiSThAnA dhajAgarA For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 uDADyA che. tamArI ja ciMtAmAM mAro Akho divasa bagaDe che. dharma ArAdhanA to bAjue rahI vepAramAM paNa mAruM mana lAgatuM nathI.' 'tamArI sAthe lagna karIne huM pastAuM chuM. AnA karatA koI hInakUlanI kanyA sAthe lagna karyA hota to ya ATalI rAmAyaNa na hota.' A zabdothI banne samasamI uThI, paNa Aje to have sAme bolI zakAya tema na hatuM. keTa-keTalA divasothI tamArA trAsathI huM AkuLa-vyAkuLa banI gayo chuM. have tame mAro aphara nirNaya sAMbhalI lo.' 'najIkanA ja gAmamAM mArA pitAjInuM bIju ghara che. eka ne tyAM rahevAnuM ane ekane ahIM, huM eka eka divasa tamArI sAthe vArApharatI rahIza.' 'svAmInAtha!' 'khabaradAra!... eka zabda paNa mAre sAMbhaLavo nathI.' madane potAno chello pheMsalo saMbhaLAvI dIdho. 'caMDA A ja gharamAM raheze ane pracaMDA navA gharamAM madana-dhanadeva thA A rIte bannene alaga pADI madana divaso pasAra karavA lAgyo. e rIte bannene paNa thoDI nirAMta thaI. madanane paNa mAnasika zAMtino anubhava thavA lAgyo. madana kyAreya krama cUkato nahIM, eka divasa caMDAne tyAM ane eka divasa pracaMDAne tyAM, eka divasanI vAta che. koIka kAraNosara madana pracaMDAnA ghare eka divasa vadhu rokAyo. bIjA divase caMDAne tyAM javA nIkaLyo. rastAmAM madanane khUba bhaya hato. 'Aje caMDA mArA para kopita thaze.' 'mAre Aje ghaNuM sAMbhaLavuM paDaze.' mAro nAnakaDo pramAda Aje moTA jhaghaDAnuM kAraNa banaze.' gabharAto gabharAto madana caMDAne ghare pahoMcyo. - caMDA e vakhate ghare anAja khAMDatI hatI. jevo madane gharamAM praveza karyo ke tarata ja caMDAe vikarALa svarUpa dhAraNa karyuM. For Personal & Private Use Only 'nAlAyaka! strIlaMpaTa! cAlyo jA ahIMthI, zuM mukha batAvavA Avyo che? tane to pracaMDA para ja prema che ne? jA enA ghare. A gharamAM paga mUkyo che to tArI khera nahIM rahe.' Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva thA ane caMDAnA Akroze AkramaNanuM rUpa dhAraNa karyuM. hAthamAM raheluM muzala sIdhuM chUTuM pheMkyuM madanapara. madana to gabharAIne muThThIvALIne tyAMthI bhAgyo. patine Ama hAphato-phAMphato Avelo joI pracaMDAe pUchyuM 'zuM thayuM svAmInAtha?' ATalA badhA kema DarI gayA cho?' na jANe A rAkSasaNI zuM karaze?' thoDe dUra bhAgyA pachI pAchaLa joyuM to muzaLe bhayaMkara sarpanuM rUpa dhAraNa karyuM sarpa dUra thavAthI madanane haiye TADhaka vaLI, AMkho phADIne madana joI ja rahyo, paNa sAtho-sAtha mAnasapaTa para navo bhaya upasyo. hatuM ane phUMphADA mArato madanane DasavA AvI rahyo hato. madanano to jIva paDIke baMdhAyo, badhI zakti bhegI karI doDyo. sarpa paNa tIvra vege tenI pAchaLa doDyo, mArgamAM sarpane atyaMta najIka Avelo joIne madane potAnuM uttarIya tenA para nAkhyuM. sarpa temAM thoDIvAra phasAyo. madana to doDAya eTaluM doDIne pahoMcyo sIdho pracaMDAnA ghare. 'tuM jaldI daravAjA baMdha kara, caMDAe mane mAravA muzaLa pheMkyuM ane e sarpa banI mArI pAchaLa paDyuM che.' tyAM to sarpa bAraNA pAse AvI gayo. madananA to zvAsa addhara thaI gayA. paNa pracaMDAe madanane ekadama svasthatAthI 29 AzvAsita karyo. zarIrano mela utArI enI goLIo banAvI. sApa para pheMkI, tarata e goLImAMthI noLIyA utpanna thayA, e noLIyAoe sApanA TukaDeTukaDA karI nAkhyA. ane thoDIvAramAM to noLIyA paNa adRzya thaI gayA. caMDAnA prakopamAMthI pracaMDAe mane bacAvyo. paNa bhAgyayoge pracaMDA kopita thaze to mAruM zuM thaze? 'mane pracaMDAnA prakopathI bacAvI le evuM koI nathI, mATe have to pracaMDAne paNa choDIne ahIMthI kyAMya dUra bhAgI javu ja zreSTha che.' Avo vicAra karI badhI ja yojanA banAvI rAtre pracaMDAne ekalI mUkI tyAMthI nIkaLI gayo. jeTaluM cAlI zakAya teTaluM rAtre ja cAlI javA prayatna karyo. thoDA divasonI musApharI bAda koI agamya sthaLe pahoMcI gayo. najIkamAM ja koI gAma hovAno aNasAra Avato hato eTale 'ahIM ja For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maThana-dhanadeva thA vidyutsatA che. mArI lADakavAyIne meM khUba lADakoDathI ucherI, moTI karI, e yauvananA uMbare AvIne ubhI, eTale huM ciMtAtura thaI gayo. huM kSaNamAtra paNa Ano viraha sahana karI zakato nathI. to lagna karAvIne sAsare vaLAvIza pachI viraha kema sahevAze?'' gaI rAtrie AvI ciMtAmAM huM sUto hato tyAre kuLadevIe svapnamAM ane kahyuM. 'madanakumAra! cAlo mArA ghare, mAruM AvIne kahyuM. "AvatI kAle paroDhIye Atithya svIkAro.' nagaranI bahAranA udyAnamAM azokavRkSanI nIce madana nAmano nararatna sUto haze. enI sAthe tArI putrIne paraNAvaje. ane tene tArA ghare ja rAkhaje.'' kuladevInA saMketa pramANe Aje badhuM ja maLyuM. mATe mArI kanyAno svIkAra karo!' 30 thoDIvAra ArAma karI lauM, pachI nirAMte nagaramAM jaIza.' evo vicAra karI eka udyAnamAM vRkSa nIce sUto. ATalA divasanI musApharIno zrama to hato ja eTale paDatA sAthe ja ghasaghasATa UMgha AvI gaI. thoDIvAre koIe ene jagADyo. potAnA nAmathI saMbodhana karanAra ajANyA vyaktine joI madanane Azcarya thayuM. pelA zeTha jevA dekhAtA mANasa sAthe madana nIkaLyo. ghera pahoMcyo. khUba AgatA svAgatA karIne ene snAna-bhojana vagere karAvyuM. madana mATe badhuM ja Azcaryajanaka hatuM? bhojana pachI zeThe potAnI putrI AgaLa karI madanane tenI sAthe pANigrahaNa karavA kahyuM. 'zeThajI! mAruM nAma Ape zI rIte jANyuM? ane kuLa-gotra jANyA vinA ATalI badhI AgatA-svAgatA ane kanyAdAna karavA kema taiyAra thaI gayA cho?' 'madana! A saMkAza nagarano rahevAsI huM bhAnudatta nAmano vepArI chu. cAra putronI upara AvelI mArI ekanI eka dIkarI A mAnyo. 'ghara choDIne nIkaLyA pachI "have madane to manomana prabhuno upakAra kyAM javuM?'' nI moTI ciMtA TaLI, sAthe A zeTha to rUpavAna strI ane saMpatti paNa Ape che. to AvI taka teM jatI karAya?' Avu vicArIne zeThano prastAva svIkArI lIdho. bhAnudatta zreSThIe khUba dhAmadhUma pUrvaka bannenA lagna karAvyA, aDhaLaka saMpatti mUlyavAna vastro, alaMkAro AdithI bharapUra eka mahela teone rahevA Apyo. For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva zA madana vidyutsatA sAthe sukhapUrvaka rahe che, vidyutsatA paNa madanano khUba vinaya kare che. bannene ekabIjA pratye atyaMta rAga che. mahinAo divasonI jema pasAra thatA jAya che. eka vakhata varSARtuno samaya hato. madana jharUkhAmAM beTho hato, sAmenI havelImAM koI strI patinA virahamAM raDI rahI hatI. varSARtune kAraNe tene kAmajvara pIDato hato. A dRzya joI madananA hRdayamAM caMDA ane pracaMDAnA smaraNanA jharaNA phUTyA. 'e banne game tevI hatI. paNa mArA virahamAM keTalI duHkhI thatI haze?' madananI AMkhamAM AMsu AvI gayA. eTalI ja vAramAM vidyutsatA tyAM AvI pahoMcI patinI AMkhamAM rahelI vedanA eNe pArakhI lIdhI. 'svAmin! Aje ApanI AMkhomAM AMsu?' 'zuM mArAthI koI bhUla thaI gaI che?' 'athavA to pitAjIe ke bhAbhIoe kAMI kahyuM che?' ke pachI zArIrika koI pIDA che?' 31 'nA priye! evuM koI kAraNa nathI.' madane uttarIyathI potAnI AMkho luMchI nAkhI. 'koI kAraNa to che ja, nahIM to Ama udAsa banIne zA mATe beThA cho?' 'evI koI mahattvanI vAta nathI.' nA, Aje to Ape jaNAvavu ja paDaze? huM banI zakaze teTalI sahAya jarUra karIza.' vidyutsatAnA atizaya Agrahane vaza thaIne madane potAnuM hRdaya khullu mUkI dIdhuM. 'priye! varSARtu che. A RtumAM kAmapIDA AkarI hoya che. jo, pelI sAme virahiNI raDI rahI che. ene joIne mane caMDA-pracaMDA yAda AvI gaI.' 'are! emAM to zuM thaI gayuM? emane bhUlavavA mATe huM to chu ja ne ApanI sAthe!' 'vidyutsatA! tuM to mArI sAthe ja che. paraMtu, huM to teothI dUra chu ne? zuM thatuM haze e bannenuM? game tevI hatI to paNa mArI patnI hatI. mAre ekavAra to teone maLI levuM joIe.' madananA A vacanoe vidyutpatAnA cittane khaLabhaLAvI nAkhyuM. 'huM AmanI For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 madana-dhanadeva kathA dAsI banIne rahI chuM. satata emanI khullA thAya pachI sukhethI jajo." sevA karuM chuM. emanI icchA anusAra madana to svabhAvathI saraLa ja hato. ja vartu chu. emane sukha ApavAmAM meM eTale vighulatAnI vAtane vinA vikalpa kazuM ja bAkI rAkhyuM nathI. mArA pitAe mAnya karI lIdhI, vidyulatAne paNa lAgyuM aDhaLaka saMpatti ApI, ahIM ezo ke varSARtune kAraNe svAmI kAmarogathI ArAmathI jIvana vyatIta karI rahyA che. chatAM pelI rAkSasIo ja emane yAda Ave pIDAtA haze. to ja AvI duSTa caMDAche?" mananA vicAronI eka paNa rekhA pracaMDA yAda Ave ne?' Ama vicArI e madananI sAthe bhogasukho bhogavI vizeSathI vidyullatAe mukha para upasavA dIdhI nahI. vinaya-bhaktibharyo vyavahAra karavA lAgI. "svAmI! ATalI ja vAta che ne? cAturmAsa pUrNa thatA zaradaRtu AvI emAM ATalo badho uga zA kAraNe? tyAre utkaMThIta haiye madane caMDA-pracaMDA pAse tyAM jaIne temane maLI lyone." javA pharIthI anumati mAMgI, vidyullatA 'tuM anumati Ape to javAya ne? vicAramAM paDI. nahIM to huM kema jAuM?" "ATalI bhakti karuM chuM chatAMya vighulatAe vicAryuM- "atyAre emane duHkhadAyI pelI be yAda Ave che?' koI paNa bahAnuM kADhI kAlakSepa karI dauM. chatAMya, have nA kahI zakAya evuM hatuM samaya pasAra thaze to teone bhUlI jaze, che nahIM, mATe madanane kuzasthala javA mATe ane Ama paNa atyAre varSARtumAM mane eNe badhI taiyArI karI ApI ane madananA paNa kAma bahu pIDe che, hamaNA to na ja hAthamAM bhAtu ApatA kahyuM. javA devAya' "lyo! mArgamAM bhUkha lAge tyAre A "svAmInAtha! varSARtuno samaya che, karaMbo sukhethI Arogajo. ane mane yAda rastAo kAdava-kIcaDavALA hoya, mArgamAM nadIo paNa be kAMThe vahetI hoya. Apa "tane to kevI rIte bhUluM?" kevI rIte tyAM pahoMcazo? thoDA samaya pachI ATalu bolI madane vidAya lIdhI, jyAre varSARtu utarI jAya ane mArga nagara bahAra nIkaLI kuzasthalano mArga For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva thA jANyo. ane e mArge cAlavA mAMDyo, bapora paDI, eka vRkSanAM chAMye potAnI lAkaDI nIce mUkI, sAmAna utAryo. Asana pAtharIne beTho. bhAtu kholyuM. 'koI atithi maLI jAya to temano satkAra karI pachI AhAra karuM. dAna vinA punya zI rIte maLe? ane punya vinAno nara to . pazu tulya che.' ATaluM vicArato hato tyAM ja sAmenA maMdiramAMthI nIkaLato eka saMnyAsI tenI najare caDyo. atithinA darzane madanane AnaMdita karI dIdho. karI. 'vAha! jaMgalamAM maMgala thayuM.' bAvAjI najIka AvatA madane vinaMtI 'bAvAjI! mane atithi satkArano lAbha Apazo?' 'hA hA, kema nahIM? mAre kAlano upavAsa che.' atithi satkAra sAthe pAraNAno paNa lAbha maLatA madanano AnaMda bevaDAyo. bAvAjIne bhAvapUrvaka bhojana ApIne pote paNa jamavA taiyAra thayo tyAM ja madanane chIMka AvI, apazukana thayA jANI madane 33 thoDIvAra pachI bhojana levuM pasaMda karyuM. A bAju bAvAjIe sAme jhADa nIce besIne bhojana karyuM tyAM ja bAvAjInAM zarIramAM camatkAra sajAryo. dhIme-dhIme bAvAjInuM zarIra mAnavamAMthI pazu jevuM thavA lAgyuM. madana to joI ja rahyo. thoDI ja vAramAM e bAvAmAMthI bokaDo banI gayo. bokaDo to beM-beM karato cAlavA lAgyo. madananA Azcaryano pAra na rahyo. 'bokaDo kyAM jAya che?' e jovA madana pAchaLapAchaLa cAlyo. bokaDo to saMkAzanagara tarapha jaI rahyo hato, madananA manamAM aneka jAtanI ciMtAo savAra thaI gaI. thoDIvAre bokaDo ane tenI pAchaLa lapAto chupAto madana banne gAmamAM AvI pahoMcyA, bokaDo to 'beM-beM, be-beM' karato sIdho bhAnudatta zeThanA ghara pAse AvIne Ubho. A bAju vidyutsatA paNa tenI rAha jotI taiyAra ja UbhI hatI, jevo bokaDo ghara pAse Avyo ke vidyutsatAe ene gharamAM lIdho ane eka jADI lAkaDI laI bokaDA para tuTI paDI. meM tArI bhakti karavAmAM zuM bAkI rAkhyuM hatuM? chatAM mane choDIne pelI For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 madana-dhanadeva kathA rAkSasIo yAda Ave che tane?' bokaDo jora-jorathI be.. be.. beM. caMDAe muzala mAryuM to bacavA pracaMDA rADo pADato hato teno avAja sAMbhaLI pAse gayo. Aja huM mAruM chuM to bacavA loko bhegA thaI gayA.. konI pAse jaIza?" 're mUDha! pazune zuM ATaluM mAre che?" "caMDAe muzala mAryuM hatuM. to zuM 'vaNika kulamAM utpanna thavA chatAM mArI pAse muzala nathI? paNa mAre tane tArAmAM koI dayA nathI? mArI nathI nAkhavo." lokonI vAto sAMbhaLI vidyulatAe tAre caMDA-pracaMDA pAse ja javuM hatuM lAkaDI bAjue mUkI dIdhI ane pANI to ahIM zuM joIne Avyo hato?" maMtrIne bokaDA para chAMTyuM. tarata bokaDAmAMthI le khA mAra, Aja to tane evI e pAcho bAvo banI gayo. vidyutulatA majA cakhADuM ke bIjIvAra gharanI bahAra to madananA ThekANe bhabhUtiyA bAvAjIne nIkaLavAno ya kho bhUlI jaIza." joIne daMga rahI gaI. loko paNa vismita thaI gayA, bAvAne to eTalI zarama AvI Ama bolatI jAya che. ne bokaDAne ke e tarata lokonI vaccethI nIkaLIne lAkaDIthI pITatI jAya che. jaMgala tarapha bhAgI ja gayo. vidyulatAne madana paNa bokaDAnI pAchaLa-pAchaLa paNa niraparAdhIne mAravA badala pazcAttApa chupI rIte gharamAM pravezI cUkyo hato, eka thayo. ane sAthe madanane khoyAno paNa khUNAmAM UbhA rahI teNe bokaDAnI hAlata zoka thayo. joI lIdhI. meM to vicAryuM hatuM ke Ane zikSA are! A nArI cAritra?.." karI pachI zAMtithI sukha bhogavIza." "meM kadAca karaMbo khAI lIdho hota to paNa A to ulaTuM ja thaI gayuM. Aje mArI A dazA hota!" mAruM akArya jANIne e kyAM gayo haze? koIne koI parvanA pazyane sAthe huM patine sAva khoI besI." bacI gayo." loko vidyulatAnI niMdA karIne For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva zA 35 vikharAyA, madana paNa tyAMthI nIkaLI gayo, madane jinAlayamAM praveza karyo. harakha gAma choDI ajANyA raste cAlavA lAgyo, dharIne AdinAthane juhAryA. have to caMDA ke pracaMDA koIne ya maLavAnuM Aje mAro janma saphaLa thayo... mana rahyuM nahotuM. e to vicAronA cakarAve mane janma-maraNano aMta ANanArA prabhu caDyo. maLyA...' "AvuM strI caritra?.. madane eka pachI eka stutio jene huM prANathI vadhu cAhato hato karI, haiyAne khAlI karyuM. potAnI ukaLatI e mArI sAthe A hada sudhI bevaphAI kare?" vedanAo bhagavAna samakSa pragaTa karI. "A to caMDA ane pracaMDAthI paNa khullA hRdayathI pote karelA pApono ekarAra caDI! rAkSasaNI, nAgaNI ane vAghaNI karyo. khUba raDyo. ene zAMta karanAra koI badhAne ANe jItI lIdhI. jotuM, aMte dharAI - dharAIne bhakti karyA pachI jinAlayanA raMgamaMDapamAM AvIne kyAM gayo eno anahada prema? beTho. eja samaye koI yuvAna duHkhanA kyAM gaI enI mArA pratyenI Asakti?" niHsAsA nAkhato jinAlayamAM pravezyo. ATalI nIca kakSAnI strIvRttine meM ane madananI bAjumAM beTho. madane tene svapnamAM ya kalpI nhotI." khUba vyathita joIne prazna karyo. mAro punyodaya thayo ke A traNenA punyavAna! Apa koNa cho?" nAgapAzamAMthI mAro chUTakAro thayo." Aja nagarano rahevAsI vaNikaputra Ama vicArato - vicArato aneka dhanadeva!" gAma-nagara vaTAvI, madana hasaMtIpurI "khUba duHkhI lAgo cho?" nAmanA nagare pahoMcyo. nagaranA udyAnamAM RSabhadeva paramAtmAnuM caitya hatuM. suvarNanA "hA sAcI vAta che ApanI, huM staMbhothI yukta e uttuMga caitya merUgirinI to mAruM duHkha Apane jaNAvuM chuM. paraMtu, jema dIpatuM hatuM. ApanI AMkho paNa vedanA bhInI lAge che.' For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 madana-dhanadeva zA "mArI duHkhada kahANI khUba lajjAkara dhanapatie bannenA uttamakuLanI che. chatAM Apane joIne mane apUrva sneha kanyAo sAthe lagna karAvyA hatA, uMmara utpanna thAya che. koI ajaba lAgaNIo thatA dhanapatie paNa vicAryuM. ubharAya che. AthI haiyu ApanI samakSa "have mAruM AyuSya keTaluM? kharekhara! khAlI karuM chuM... ane madana potAnA samaye samaye rUpa, vaya ane AyuSya ghaTatA hRdayanI badhI ja vyathA dhanadeva samakSa jAya che. mAre have mAruM AtmakalyANa karI ThAlavI dIdhI. madananI kathanI sAMbhaLIne levuM joIe." dhanadeve sTeja smita veryuM. ane zeThe dharma ArAdhanAmAM khUba ha. ha.. ha... mArA duHkha vadhAro karyo. paMca parameSThInA dhyAnamAM manane AgaLa tAruM duHkha to zuM visAtamAM? mArI sthira karI dIdhuM, sarva jIvo sAthe kSamApanA patnIonI vicitratA sAMbhaLI tane tArI karI, uttama samAdhi maraNa pAmyA. patnIo to kulavAna lAgaze." pachI to temanuM mRtyu prazaMsanIya hatuM chatAM dhanadeve paNa madana pAse hRdaya kholyuM. sneharAgane vaza lakSmI zokAtura banI, gRhavAsa tenA mATe amAro thaI paDyo. Aja nagarImAM dhanapati nAmanA zeTha bhojana karavuM jhera pIvA barAbara thaI hatA. dhanapati kharekhara dhanapati ja hatA. gayuM. ugra tapa karI zarIra zoSavI nAkhyuM. jinadharma emanI rageragamAM vasyo hato. pariNAme tenuM paNa TUMka samayamAM mRtyu thayu. munibhagavaMtonI sevA vinA emane cena alpa samayamAM ja mAtA-pitAnI paDe nahi. duHkhiyAnA duHkhane joI zakatA chatrachAyA gumAvyAno zoka banne bhAIo nahi. enA duHkha dUra karavA mATe badhuM ja mATe asahya banI gayo. jIvanamAMthI rasa ja karavA taiyAra thaI jatAM. temane lakSmInA uDI gayo. anekanA samajAvavAnA prayatno avatAra samI lakSmI nAme patnI hatI. niSphaLa gayA. A arasAmAM ja nagaranA dhanasAra ane dhanadeva nAmanA be putro udyAnamAM municaMdra nAmanA jJAnI bhagavaMta hatA. banne kalAkauzalya, yauvanavaya ane padhAryA. bannenI patnIoe Agraha karIne pitAnI amApa saMpattinA mAlika hatA. bannene vaMdana karavA mokalyA. For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva thA 'punyavAno! Avo mahAna zAzvata dharma pAmyA pachI azAzvata ane eka ja bhavanA A saMbaMdhonA kAraNe ATalo badho zoka karavo zuM ucita che? dhana, yauvana, rUpa badhuM ja nAzavaMta che. jenuM sarjana che tenuM avazya visarjana che ja. mATe zoka mUko. zAzvata dharma mATe udyama karo.' muni bhagavaMtanI vANI bannene hRdaya soMsaravI utarI gaI. navuM jIvana meLavyAno bannene ahesAsa thayo. pUrvavat dharma ArAdhanA ane vyApArAdimAM banne joDAI gayA. thoDA samaya pachI gharamAM kleza vadhavA lAgyo, bannenI patnIo nAnI-moTI vAtamAM roje roja kalaha karavA lAgI, banne bhAI vacce prema yathAvat ja hato. vepAramAM paNa banne sAthe ja rahyA. paNa patnIonA kAraNe bannee ghara judA karyA. ekavAra nAnAbhAIne ciMtita joI moTAbhAIe pUchyuM. 'hA.' 'zenI ciMtA che?' 'mArI patnI svecchAcAriNI che, mAruM kahyuM mAnatI nathI, huM ahIM vepArArthe hou tyAre e zuM kare che! e mane khabara ja nathI, vAte vAte khoTuM bolavAno eno svabhAva thaI gayo che. huM tenAthI udvigna thaI gayo chuM.' jo dhanadeva! Ano bIjo to zuM rasto nIkaLe? eka vakhata jenI sAthe lagna thAya tene jIvanabhara nibhAvyA vinA chUTako ja nathI.' 'eTale mAre to AkhI jiMdagI sahana ja karavAnuM ne?' 37 'nA nA evuM nathI. kAMIka to rasto nIkaLaze.' thoDIvAra vicArI moTAbhAIe prastAva mUkyo. 'dhanadeva! tArA mukha para ciMtA dekhAya to tane to zAMti maLaze ja.' che?' 'eka kAma thAya.' zuM?' 'tuM bIjI koI uttama kanyA sAthe lagna karI le, kulavAna strInI thoDI ghaNI zarame paNa enAmAM kAMIka phera paDaze, nahIM dhanadeve A vAta vadhAvI lIdhI, yogya kulavAna kanyA gotI dhanasAre nAnAbhAInA lagna karAvyA. For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 madana-dhanadevakathA navI patnInI sAthe dhanadeva sukhapUrvaka patAvI taiyAra thaI bannee sutelA pati para samaya gALe che. paNa nasIba konuM nAma? chellI vAra najara pheravI lIdhI ane "ghora bIjI patnI paNa pahelI patnI jevI ja nidrAmAM poDhelo che." ema samajI bane lAgavA mAMDI, vyavahAramAM to ghaNo vinaya gharanI bahAra nIkaLI, madana paNa Ubho dekhAto paNa dhanadevanuM mana zaMkAzIla banatuM thaI temanI pAchaLa Avyo. cAlyuM. e bane to nizcita banI nagara ekavAra bannenI parIkSA karavA bahAra nIkaLI udyAnamAM eka AMbAnA dhanadeve eka yojanA ghaDI kADhI. beThA-beThA vRkSa pAse AvI, phaTAphaTa upara caDI gaI. dhrujavA lAgyo ane banne patnIone kahyuM. dhanadeve paNa vRkSa sAthe potAnA zarIrane mane TADhIyo tAva Avyo che. jaldI bAMdhI dIdhuM, maMtrabaLe AMbo to AkAzamAM pathArI taiyAra karo, mAre suI javuM che." uDavA lAgyo. bannee tarata zayyA taiyAra karI samudranA madhyabhAgamAM AvelA patidevane suvADyA ane kAmaLa-dhAbaDA ratnadvIpa para ratnapura nAmanuM susamRddha nagara vagere oDhADyuM. hatuM. te nagaranA udyAnamAM A AMbo utaryo. A bAju sUryadave potAnI prakAzalIlA sameTI. dhanadeva paNa gADha nidrAmAM hovAno bane AMbA parathI utarI nagarInI DoLa karavA lAgyo, jorajorathI nasakorA zobhA jovA nIkaLI. ghanadeva paNa kautukathI bolAvavA lAgyo. bannenI pAchaLa-pAchaLa gayo. traNe jaNA nagaramAM aneka jAtanA kUtuhala jue che. patine bharaniMdaramAM sutelo jANI pelI strIo to svecchAcAre badhuM ja jue moTIe nAnIne kahyuM. che mana phAve tyAM jAya che ne badhuM ja kare che. "Aje sAro lAga maLyo che, jaldI dhanadeva temanuM caritra joI duHkhI-duHkhI kAmathI paravAra! ApaNe bane teTalA jaldI thaI rahyo che. nIkaLIe." A nagarImAM zrIpuMja nAmanA dhanADhya nAnI paNa jaldI-jaldI gharanuM kAma vepArI vasatA hatA. temane cAra-cAra For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva thA dikarA pachI eka dikarI maLelI, jenuM nAma hatuM zrImatI, zrImatI ratine bhUlAve evI rUpavAna hatI. to sAthe-sAthe vidyA ane kaLAono khajAno paNa hatI. zrIpuMje zrImatInA vivAha nagaranA agragaNya sArthavAha vasudattanA putra sAthe goThavyA hatA, vivAhano utsava khUba dhAmadhUmathI cAlI rahyo hato. sArthavAhano putra paNa uttama jAtanA vastro, kiMmatI alaMkAro paherI azva para besIne AvI rahyo hato. cAre tarapha zaraNAI-Dhola vagere vividha jAtanA vAjIMtro vAgI rahyA hatA. samagra vAtAvaraNa AnaMda ane ullAsamaya hatuM. lokonI bhIDa vararAjAnuM mukha jovA paDApaDI karI rahI hatI. jAna zrIpuMja zreSThInA gharanA dvAre AvI pahoMcI. nasIbajoge lokonI bhIDamAM eka lAkaDAno thAMbhalo paDyo, toraNano eka tIkSNa bhAga sIdho vararAjAnA marmasthAna para vAgyo. lohInI dhAra vachUTI ane tyAM ne tyAM ja vasudattano putra mRtyu pAmyo. vasudattano samagra parivAra zokAtura banyo. haiyAphATa rUdana karatA-karatA sau ghera pAchA vaLyAM. 309 zrIpuMja zeThane paNa khUba duHkha thayuM. parIvArane bhego karyo. carcA mAMDI. 'dikarInA lagna Aje nahIM thAya to lokomAM e 'abhAgiNI'' ane 'zApita strI'' tarIke paMkAze. koI enI sAthe paraNavA taiyAra nahIM thAya.' 'to zuM karIzuM?' eke prazna karyo. 'are! vicAravAnuM zuM hoya? sevakone mokalo nagaramAM, koI uttamalakSaNo puruSa dekhAya tene laI Ave, ApaNe samajAvIzuM ne pachI paraNAvIzuM.' bIjAe javAba vALyo. zeThane A vAta sArI lAgI. Aje ja paraNI jAya to sAruM rahe.' tarata ja zeThe sevakone alaga-alaga dizAe mokalyA. AkhuM gAma pharI vaLyA. paNa zrImatInI tole Ave ke zrImatIne pasaMda paDe evo eke puruSa na maLyo, nirAzavadane pAchA pharatA hatA tyAM ja dhanadeva temanI najaramAM Avyo. 'vAha! A puruSa uttama che, yuvAna paNa che ane rUpavAna paNa che.' tarata ja dhanadevane tyAMthI laI jaI zeTha pAse hAjara karyo. dhanadevane joI For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 madana-dhanadeva izA zrIpuMja zeTha paNa khuza thayA. dhanadevane snAna vilepana karAvIne uttama vastro paristhiti samajAvIne tenI samakSa zrImatI ane alaMkArothI sajAvyo. pharIthI lagna sAthenA lagnano prastAva mUkyo. dhanadevato maMDAyA. zahanAIo guMjI, Dhola vAgyA, zrImatInuM rUpa joI ane zrIpuMja zeThano karI utsavanuM vAtAvaraNa racAya. nagarajano prastAva sAMbhaLI vicAromAM khovAI gayo.. kautukathI ekaThA thaI gayA. Ameya meM pUrva patnIonuM caritra to dhanadevanI banne patnIoto Ameya Aje joI ja lIdhuM che. mAre mAruM kuzala- kautako jovA ja AvI hatI. banne lagnamAM maMgala IcchavuM hoya to e strIono tyAga pahoMcI. tyAM pahoMcIne deva-devI jevA karavo ja paDaze.' vara-vahu joI banne Azcaryamugdha banI "strI vinAno puruSa vITa kahevAya." gaI. varane joIne moTIne jarA zaMkA thaI. strI vinA atithi satkAra Adi "alI! A to ApaNA svAmInAtha paNa kaI rIte thaI zake? lAge che." "ane, A zrImatI ATalI rUpavAna are! tuM to kharekhara! bahu bhoLI che! uparathI zeTha pote ja sAmethI vinaMti che. svAmInAtha to tyAM tAvamAM sUtA che. kare che, A taka jatI karavA jevI nathI...' dhanadevane vicAra magna joI zrIpuMjazeTha ane eka sarakhA puruSo to keTalAya ThekANe jovA maLe. nAnIe ekadama saraLatAthI bolyA. samajAvI dIdhuM. kema punyavAnuM zuM vicAro cho? lagnavidhi pUrI thaI. banne patnIo nA, kazuM nahIM.' to gAmamAM bIjA kautuko jovA nIkaLI. to huM lagnanI taiyArI karAvuM chuM. A bAju palaMga para beThA-beThA dhanadeva Apa snAnAdi karI taiyAra thAo." paNa vicAre caDyo. dhanadeve zeThano prastAva vadhAvI lIdho.. "AvI rUpavAna strIne choDIne pAcho zrIpuMja zeThanA mANasoe dhanadevane jAuM? enuM zuM thaze?" For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva kathA 41. mAre je paNa karavuM hoya te jaldI strIoe maMtra bhaNyo. eTale AMbo nakkI karavuM ja paDaze. mArI patnIo uDyo AkAzamArge ane thoDIvAramAM pAcho nIkaLavAnI taiyArI karatI haze." hasatIpurInA gRha-udyAnamAM utaryo. thoDI gaDamathala pachI dhanadeve nirNaya bane patnIo nIce utarI. dhanadeva karI lIdho. paNa patnIone khyAla na Ave e rIte have jaldI huM nIkaLuM, paNa zrImatIne phaTAphTa gharamAM jaIne pahelAnI jema ja sUI paNa koIka saMketa ApIne javuM jarUrI che." gayo. AvuM vicArI dhanadeve zrImatInA vastrane pAchaLa-pAchaLa bane patnIo cheDe eka zloka lakhyo. gharamAM pravezI, patine sUtelo joI bane kva hasantI? kva vA ratnapUraM?, nirAMte nidrAdhIna thaI. cUto'bhagaH kva c| thoDIvAra pachI uThIne banne jaldIsuunurdhnpterbhaagyaad, jaldI kAme lAgI gaI. dhanadeva AkhI dhanadevo'bhyagAt shriym|| rAtrinA zramane kAraNe uThI na zakyo. arthAt - "kyAM hasaMtI pUrI? ane thoDIvAre koI kAmathI nAnI patnI kyAM ratnapura nagara? AkAzamArge cAlanAro zayanagRhamAM AvI, dhanadevano jamaNo hAtha AMbo kyAM? kharekhara! bhAgyayoge ja vastranI bahAra nIkaLI gayelo, tenA para tenI dhanapatino dikaro dhanadevazrI (zrImatI)ne najara paDI, tarata ja moTIne aMdara bolAvI pAmyo." - "joyuM, AnA hAthamAM lagnanuM mIMDhaNa?' koI kAmanuM bahAnuM kADhI dhanadeva "rAtre ApaNI pAchaLa ratnapurI zrIpuMja zeThanA gharamAMthI nIkaLI gayo. ane AvIne pelI kanyA sAthe lagna karanAra A zakya eTalA utAvaLA pagale gAma bahAra ja hato." udyAnamAM AvI gayo. patnIo AMbA para caDI cUkI hatI. dhanadeva paNa pahelAnI "ANe to ApaNuM badhuM jANI lIdhuM. jema chupAIne AMbA para goThavAI gayo. have?' nAnIe Dara vyakta karyo. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva kathA gayo. "have zuM? khoTuM karyuM ja che ane karavuM "le! bhogava have enuM phaLa?" ja che, to pachI DaravAnuM zuM? ciMtA nahIM kara, huM hamaNAM ja teno upacAra karuM chuM." Ama kahI pAMjarAmAM pUrI dIdho, popaTa paNa pAMjarAmAM beTho-beTho roja moTI e to phaTAphaTa sAta gAMTha daI kimanA vicAro to maMtrIne doro taiyAra karyo. ane dhanadevanA DAbA paga para bAMdhyo, jevo doro bAMdhyo ke "AkAzamAM paMkhInA ane pANImAM tarata ja dhanadeva popaTa banI gayo, potAnuM mAchalInA pagalA na maLe tema nArInA popaTa tarIkenuM rUpa joI ghanadeva khinna thaI caritrano koIne ya tAga na maLe. kadAca bRhaspati jevI buddhi maLI jAya ane "huM.. mIMDhaNa choDavAnuM bhUlI gayo. tArAnI gaNatarI karavAmAM koI saphaLa paNa e meM moTI bhUla karI. enA parathI ja A bannene mArA para zaMkA paDI ane mArI A thaI jAya. paraMtu strInA mananA gaNita avadazA thaI." gotavAmAM to bRhaspati jevA bRhaspati paNa hAra svIkArI le che. strI kyAreya "A bane to kharekhara DAkaNa ja che. koInI thaI nathI, thatI nathI ane thaze mAre have A bannethI jaldI bhAgI chuTavuM joIe." ke paNa nahIM." Ama vicArI dhanadeva jevo uDavA nArIno raMga pataMga jevo che. gayo ke tarata ja tenI patnIe be hAthathI kSaNavAramAM uDI jAya!' pakaDI tenuM zarIra jorathI dabAvyuM ane ati AvezathI garjI. vAdaLano chAMyaDo ke vijaLIno camakAra to haju lAMbo Take. paNa, strIno kema! DhoMga karatA bahu sArA AvaDe rAga khUba ja alpakAlika hoya che.' che? amAruM caritra jovuM hatuM ne tAre? amArI sAthe chupAIne bIjA dviIpa para paNa nArI nadI jevI che. haMmezA nIcI Avyo?" ja jAya, sApiNI jevI che. vAMkI ja cAle, o strIlaMpaTa! amane choDIne bIjI rAkSasI jevI che, game tyAre game tene khAI kanyA gamI gaI? lagna paNa karI lIdhA?' jAya!' For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva kathA popaTa rUpe rahelo dhanadeva pAMjarAmAM "jo dIkarI! tAro pati kyAMno che? beThA-beThA keTalIye jAtanA vicAro karyA enI to jANakArI maLI gaI. have thoDI karato, banne patnIone paNa roja-roja dhIraja dhara, have tene maLatAvAra nahIM lAge." tene vadhumAM vadhu trAsa ApavAmAM AnaMda zloka joIne ane pitAnA Avato e banne jyAre rasoI banAvatI AzvAsanathI zrImatIne kAMIka zAtA vaLI hoya tyAre popaTane cUlA pAse lAvI bhAjI zrIpuje "hamaNAM koI paradeza javAnuM che? chamakAvatI ane charInI dhAra batAvI kahetI. ke nahIM?" e tapAsa karAvI, jANavA maLyuM ke sAgaradatta nAmanA sArthavAha che eka divasa tArA ya AvA ja je vyApArArthe hasatIpurI ja javAnA havAla karIza. hA.... hA... hA... tuM che. zeThanA haiye thoDI TADhaka vaLI. ane zuM karI zakIza? tArUM zAka to mane bahu sAgaradatta pAse pahoMcI gayA ane tene bhAvaze!'... vinaMtI karI. "Apa hasaMtInagarI jaI rahyA cho. tyAM dhanapati zeThano putra dhanadeva rahe roja-roja AvA keTalIye jAtanA che. tene A alaMkAra Apajo ane mAro bhayo batAvI dhanadevane vadhumAM vadhu duHkhI saMdezo kahejo. "uttama puruSone AvI rIte karavA banne prayatna karatI jema dhanadeva paraNIne strIno tyAga karavo yogya nathI. duHkhI thAya tema e banne vadhu rAjI thatI. zrImatI ApanA vinA jhurI rahI che. jaldI ahIM AvI teno svIkAra karo." A bAju ratnapurImAM zrIpuMja zeThanA ghare bIjA divase rokakaDa thaI gaI. zrIpuje sAgaradatta dhanadevane ApavAnA cAre bAja mANaso doDAvyA. paNa kyAMya alakAra lIdhA ane zeThanI vinaMtIno svIkAra karyo. dhanadevanI bhALa na maLI. anukrame sAgaradatta samudra oLaMgI zrImatIno AkraMda caramasImAe hasatIpurI AvI pahoMcyo. vyApArAdi karI pahoMcyo. zeThe khUba samajAvI. acAnaka khUba mAla-milkata ekaThA karyA, eka divasa zeThanI najaramAM vastranA cheDe lakhelo zloka tene zrIpuMja zeThane Apelu vacana yAda AvyuM. najare caDyo.zloka vAMcI zeThe dIkarIne kahyuM. bIje ja divase dhanadevanA ghare pahoMcyo. For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 madana-dhanadeva kathA bahena! huM ratnapurIthI AvuM chuM. sArthavAhe ATaluM maLyAthI saMtoSa dhanadeva zeTha maLaze?." mAnyo. potAnuM vyApAranuM kArya pUruM thatAM nA" sAgaradatta vahANamAM besI pAcho ratnapurI "kema?' Avyo. zrIpuMja zeThane badhI ja vAta tamAre zuM kAma che?' jaNAvIne popaTa Apyo. mane zrIpuMja zeThe A alaMkAra zrIpuMja zeThe e popaTa zrImatIne ApyA che. dhanadevazeThane ApavAnA che. Apyo. ane tene paNa hakIkata jaNAvI. ane tenA vinA zrImatI jhurI rahI che. zrImatI pati taraphathI maLela prasAdI samajI mATe zeThe kahevaDAvyuM che ke uttama puruSane roja-roja popaTane ramADe che. tenI sAthe AvI rIte paraNIne strIno tyAga karavo yogya na gaNAya. jaldI ratnapurI AvI ja tenA divaso pUrA thAya che. teno svIkAra karo." eka divasa popaTanA pagamAM doro joI "tamArI vAta sAcI, e to hameMzA zrImatIne Azcarya thayuM. kUtuhalathI popaTane mA zrImatInI ja vAto karatA hatA. temane bahAra kADhI pagamAMthI doro kheMcIne kholI zrImatIne maLavAnI utsukatA paNa khUba nAkhyA. ane tarata nAkhyo. ane tarata ja camatkAra sarjAyo, ja hatI. paraMtu agatyanA kAryathI temane e popaTa dhanadeva banI gayo.. paradeza javuM paDyuM che. zrImatIne to AnaMdano pAra na rahyo. hA! jatA-jatA e kahI gayA'tA tarata ja patine page lAgI ane pUchyuM. ke koI ratnapurIthI Ave to A popaTa "svAmInAtha! A kevI rIte banyuM? mArI patnIne ramavA mATe mokalAvI dejo. ane sasarAjI kAMI paNa mokale to teno tarata ja dhanadeva hAtha joDI bolyo. svIkAra karI lejo." maherabAnI karIne "zuM thayuM? kevI ema kahI popaTa rUpe rahela dhanadeva rIte thayuM? zuM banyuM hatuM?" kAMI ja mane pAMjarA sahita pakaDAvI dIdho. ane zrIpuMja pUchatI nahIM, enA mATe kyAreya Agraha zeThe mokalAvela alaMkAra laI lIdhA. For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva izA 45 harakhamAM che?" te jovuM joyuM tevuM ja banyuM che. zrIpuMja zeThanA manamAM Avo guNavAna "svAmI! ATalo samaya tamArA vinA ane rUpavAna jamAI maLyAno AnaMda pANI vagaranI mAchalInI jema taraphaDI rahI mArato na hato. nagarajano paNa zeThanA chuM. have kyAreya chUTA paDazo nahIM." punyanI bharapeTa prazaMsA karatA hatA. banne vacce thoDIvAra premAlApa thoDA samaya bAda zrIpuMja zeThanuM cAlyo. pachI zrImatI doDIne sIdhI pitAjI AyuSya pUrNa thayuM, bhAIono zrImatI pAse pahoMcI gaI. parano prema dhIre-dhIre ocho thavA lAgyo. kema dIkarI! Aje ATalI badhI bhAbhIo paNa piyare ja paDI rahelI naNaMdane meNA mAravA lAgI. "pitAjI!... pitAjI!" AvA saMyogone kAraNe zrImatIne "are! pahelA zvAsa to dhImo pADa, paNa piyaramAM vadhu rahevAmAM mana lAgatuM pachI bola.' nhotuM. eka divasa dhanadevane ekAMtamAM kahyuM- "svAmInAtha! ApanuM ghara ane zvAsanuM saMtulana karI zrImatIe ApanI be strIo kevI che? te jovAnI mane banelI camatkArIka ghaTanA pitAjIne kahI khUba IcchA che. ane Ama paNa, strInI dIdhI. zrIpuMja zeTha khuza-khuza thaI gayA. zobhA sAsare ane puruSanI zobhA pitAnA AkhA parivAramAM AnaMda ane utsavanuM vAtAvaraNa racAyuM. ghare ja hoya che. mane ApanA pitAnA ghare laI cAlone!" zrImatInI sAthe roja-roja avanavA bhogo bhogavato dhanadeva keTalo samaya "avasara Avaze tyAre tane mArA ghare vItyo?" e paNa bhUlI jato. laI jaIza ane mArI be strI sAthe tAro meLApa paNa karAvIza." ratnapurImAM teNe thoDo vyavasAya paNa cAlu karyo. punyodayanA sathavAre khUba lAbha zrImatIe thoDI dhIraja rAkhI, thoDA thavA lAgyo. aDhaLaka saMpattinI Avaka divaso pasAra thayA ane vaLI tenuM mana thavA lAgI. upaDyuM. For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 'he priyatama! puruSo traNa jAtinA hoya potAnA guNothI vikhyAta thAya te uttama, pitAnA guNothI prakhyAti pAme te madhyama ane sasarAnA nAme jenuM nAma gavAya te jaghanya. Apa to sarva kalA ane guNonI khANa jevA cho. dravya upArjana karavAmAM paNa samartha cho. chatAM loko tamane ''zrIpuMja zeThanA jamAI" tarIke oLakhe che. e mane zalyanI jema khUMce che.' dhanadeva zrImatInA bhAvo barAbara samajato ja hato paNa ghare jatA pelI strIothI gabharAto hato. priye! tArI badhI ja IcchAone huM samajuM chuM. sasarAnA ghare rahenAranI hAlata huM anubhavuM chuM. paNa mane haju pelA 'chamakA' yAda Ave che ne huM dhrujI uThuM chuM' ATaluM bolatA to dhanadeva rItasara dhrujavA lAgyo. 'chamakA?.. kevA chamakAM?'... zrImatIe Azcarya vyakta karyuM ane dhanadeve banne patnIono bhayaMkara vRttAMta vyathita haiye zrImatIne kahI saMbhaLAvyo. sAMbhaLIne zrImatI hasavA lAgI. 'are svAmI! ATalI evI vAtamAM tame ATalA badhA gabharAtA hatA? mane madana-dhanadeva thA dekhADone tamArI e patnIo, huMe jouM chuM- emanI zakti kevI che? Apa koI ciMtA karatA nahIM. have to tamArI patnIone maLavAnI mane khUba utkaMThA jAgI che.' zrImatInA javAbathI dhanadeva to Azcaryamugdha banI gayo. ane zrImatI para vizvAsa mUkI hasaMtIpurI javA nIkaLyo, thoDA divasomAM to hasaMtIpura AvI paNa gayuM. rAjazAhI ThAThathI e nagaramAM pravezyo. dIna-anAtha garIba lokone dAna Apato - Apato dhanadeva gRhAMgaNe AvI Ubho. acAnaka AvI gayelA dhanadevane joI banne patnIo vismaya pAmI. A popaTamAMthI pharI mAnava kevI rIte banI gayo?' vadhu vicAravAno samaya hato ja nahIM, bannee IzArAthI TUMkamAM ja vAtacIta karI lIdhI ane dhanadevano khUba Adara-satkAra karavA lAgI. banne hRdayamAM Aje harakha-AnaMda mA'to na hoya tema dhanadeva ane zrImatIne khUba mAnapUrvaka hAtha pakaDI citrazAlAmAM laI AvI, atyaMta bhaktipUrvaka nAnI patnIe bannene siMhAsanapara besADyA. For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva thA 'svAmInAtha! kuzala-kSema to che ne?' hA, pUrvanA punyodaye haju sudhI to sAruM che.' dhanadeve paNa vyaMgya uttara vALyo, moTI patnIe vAta pheravavA vacce ja pUchyuM. 'zrImatI! tane kema che?' 'managamato bharathAra ane sAthe saMpattinI relamachela pachI to pUchavuM ja zuM?' thoDI aupacArika vAto pachI moTI patnIe IzAro karyo. eTale tarata ja nAnI pagapakhALavA mATe pANI laI AvI. ane khUba bhaktipUrvaka pagapakhALavAno lAbha paNa lIdho. moTIe caraNaprakSAlananuM pavitrajaLa mAthe caDAvavA icchatI hoya tevo DoLa karI thoDuM pANI hAthamAM laI maMtra bolI jamIna para jorathI chAMTyuM. maMtranA prabhAvathI pANI samudranI bharatInI jema vadhavA lAgyuM. dhanadeva gabharAyo eNe zrImatInI sAme joyuM. zrImatIe 'jarAya DaravAnI jarUra nathI.' ema kahI AzvAsana ApyuM. pANI to vadhatuM ja gayuM, vadhatu ja gayuM. dhIme-dhIme pANI to paganI ghuMTI 47 jeTaluM thayuM. pachI ghuMTaNa DubyA, tyAra pachI sAthaLo DubI, nAbhI jeTaluM pANI upara AvI gayuM. ane thoDIvAramAM to pANI cheka nAsikA sudhI AvI gayuM. dhanadeve ati khedapUrvaka zrImatIne kahyuM. 'priye! have zuM thaze? pANI to vadhatuM ja jAya che.' 'svAmI! tame Daro nahIM, juo have mAro camatkAra.' ema kahI zrImatI eka ghuMTaDe e badhuM ja pANI pI gaI eNe pANI evI rIte pIdhuM ke AkhA oraDAmAM pANInuM eka buMda paNa na maLe. zrImatInuM AvuM adbhuta sAmarthya joI dhanadevanI banne patnIo tenA pagamAM pI. kharekhara! tamArI zakti adbhuta che. tame vidyAnA bhaMDAra cho. AjathI tame amArI svAminI ane ame tamArI dAsI.' zrImatIe paNa banne sAthe sakhIpaNuM svIkAryuM, pachI to roja-roja gharanA badhA ja kAma traNe sAthe maLIne karavA lAgI, zrImatI paNa te bannenI saMgate svecchAcAriNI banatI gaI. For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva kathA traNene A rIte joIne dhanadeva jinAlayamAM praveza karyo. aneka munivarothI vicAramAM paDyo. parIvarelA e muni aSTapravacanamAtAnA "kharekhara! AMbo ane lImaDo pAlaka hatA. paramAtmAnI stuti-stavana bAju-bAjumAM hoya ane ekabIjAnA karIne te muni raMgamaMDapamAM AvyA. vinayI mULIyAno saMsarga thAya to AMbo ja ziSya nirdoSa bhUmi para Asana pAtharyuM. lImaDo banI jAya." madana ane dhanadeva bane munine jo A bannenI jema A trIjI paNa vaMdana karI sanmukha beThA. jJAnI munine vartaze to mAruM zuM thaze? mAre to rAkSasaNI bannenI manovedanA pArakhatA vAra na jevI A traNene choDIne AtmAnuM hita lAgI. emaNe tarata ja jinavANIno sAdhI levuM ja zreyaskara che." madhura pravAha vaheto karyo. Avo vicAra karI dhanadeva nagara "punyavAno! jIvana to pANInA bahAra nIkaLyo ane AdinAtha dAdAnA pura jevuM che. svajanono samAgama kSaNika darabAre AvI pahoMcyo. che. jIva jevI vahAlI lAgatI lakSmI zaradaRtunA vAdaLa jevI caMcaLa che. A A AkhI vAta dhanadeva madanane kahI badhuM ja jANIne paNa je dharma karatA khacakAya rahyo hato, teNe umeryuM. che. te kharekhara dayApAtra che. "madana! e ja huM dhanadeva!".. parIvAranI to vAta ja zuM karavI? sau tuM to bhAgyazALI che ke pazupaNa svArthanA ja sagA che. sauthI vadhu premALa to tane nathI maLyuM. huM to e avasthAnA lAgatI patnI to phUDa-kapaTanuM ghara che. duHkho paNa bhogavI Avyo chuM." je enAmAM mohAya emAM ja racyo "dhanadeva! A saMsAra ja duHkhothI pacyo rahe ene mATe svarganA dvAra baMdha bharelo che. duHkhonuM mULa che. ApaNe thaI jAya che, khullA rahe che eka mAtra mULano ja nAza karI daIe to?" narakanA dvAra. A banneno vArtAlApa cAlato hato. mATe ja buddhimAna ane vivekI puruSe tyAM ja vimalabAhu nAmanA munirAje saMsAranI bhayaMkaratAne samajI saMsArano For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva kathA tyAga karI munIveza svIkAravo joIe. anukrame maNiprabha rUpa, yauvana ane sarva kaSAyono nigraha karI, pAMce IndriyonuM aneka vidyAono bhaMDAra banyo. eka damana karI, bhavasAgara tarI javo joIe." vakhata sapheda vALa joI samarasena rAjAe muninI vairAgya nItaratI dezanA Atma kalyANa sAdhI levAno samaya sAMbhaLI mana ane dhanadeva e muni AvI gayo che.' ema samajI, pratibodha bhagavaMtanA caraNamAM paDyA. pAmI, maNiprabhano rAjyAbhiSeka karI pote dikSA laI lIdhI. "munivara! A bhayAvaha saMsArathI ame trAsI gayA chIe. ApanI vANInA maNiprabhe paNa punyaprabhAve aneka amRtapAnathI amAruM mohaviSa utarI gayuM rAjyo potAnA tAbAmAM lIdhA. vizALa che. kRpA karo ane amane dikSA Apo." sAmrAjya phelAvI sukhapUrvaka kALa pasAra karavA lAgyo. munie paNa uttamapAtra jANI bannene muniveza Apyo. bane atyaMta eka divasa mojazokha karavA mATe ahobhAvathI cAritranuM pAlana karavA rAjA nagarathI dUra nIkaLI gayo vanarAjI lAgyA. svAdhyAyamAM to eTalA magna banI nihALato-nihALato maNiprabha eka gayAke dvAdazAMgI paNa potAnA nAmanI jema sarovara pAse AvI pahoMcyo. temAM suMdara gokhAI gaI. tapa evo tapyA ke pannA majAnA vikasita thayelA aDhaLaka lAla aNagAra yAda AvI jAya. aMte anazana kamaLo joI rAjA khuza thayo. rAjAe karI saudharma devalokamAM pAMca palyopamanA sevaka pAse eka kamaLa maMgAvyuM ane e AyuSyavALA deva thayA. devabhavamAM paNa kamaLa laI rAjA AgaLa cAlyo. vaLatA bannene ekabIjA para apAra prema hato. e ja sarovara pAse Avyo tyAre AkhA sarovaramAM eka paNa kamaLa na dekhAyuM. tyAre tyAMthI cyavane madanano jIva bAjumAM rahelA sainikane pUchyuM. mahAvidehanA vijayapura nagaramAM samarasena "A e ja sarovara che. jemAMthI rAjAnI vijayavalI nAmanI rANInI kukSie avataryo. mAtA-pitAe tenuM nAma ApaNe kamaLa lIdhuM hatuM?" nA "maNiprabha" rAkhyuM. jI rAja! For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 madana-dhanadeva izA "to A sarovaranI e zobhA kema AcArya bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI vikharAI gaI?' rAjA maNiprabha vairAgI thayA. putrane "rAjanA Ape kamaLa lIdhA pachI rAjagAdI soMpI AcArya bhagavaMta pAse badhAe eka-eka kamaLa lIdhuM. parINAme dizA karI. sarovara kamaLavihIna banI gayuM. ane enI dikSA laIne rAjarSi maNiprabhe tIvra zobhA naSTa thaI gaI." tapasyA AdarI. cAritranuM niraticAra sevakano javAba sAMbhaLI rAjAnA pAlana karavA lAgyA. jene prabhAve temane vicAroe navI ja dizA pakaDI. gaganagAminI vagere labdhio pragaTI "kamaLo che tyAM sudhI ja sarovaranI ane vardhamAna pariNAme avadhijJAna paNa zobhA che. kamaLo nIkaLI gayA pachI utpanna thayuM. zAsana prabhAvanA karatAsarovara sAva zobhA hIna'. karatA pRthvItala para vicaravA lAgyA. "kharekhara! A rAja>ddhi ane mAna A bAju paccIza yojana UMcA ane sanmAna che. tyAM sudhI ja manaSyanI zobhA pacAsa yojana vistRta vaitADhya parvata para che. jevI A Rddhi cAlI jaze pachI rathanupuracakravAla nAmanI vidyAdharonI nagarI mArI zobhA zuM raheze? Ame ya lakSmIne hatI. tyAM dhanadevano jIva mahendrasiMhanAme jJAnIoe caMcaLa ja kahI che. ane eka vidyAdhara cakravartI thayo. e guNono bhaMDAra divasa to e jatI ja rahevAnI, pachI mArI hato. enI nyAyapriyatAe prajAnA dila zobhAnuM zuM?" jItyA hatA. tene ratine paNa harAve A rIte saMsAranI asAratAmAM DUbI evA rUpavALI guNaratnonI mAlA samI gayelo rAjA thoDo AgaLa cAlyo ne ratnamAlA nAme rANI hatI. saMsAra sukho udyAnamAM jinezvarasUri nAmanA AcArya bhogavatAM rANIne ratnacUDa ane maNicUDa bhagavaMtanA darzana thayA. nAme be putro thayA. AcArya bhagavaMte madhura dhvanie banne putro aneka vidyAo sAdhI dezanA ApI, saMsAranI asAratAnA yauvananA uMbare AvI UbhA. pAkaTa vayanA sAkSAt darzana karAvyA. jaNAtA rAjAe bannenA lagna karAvyA. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva izA anukrame ratnacUDane yuvarAja padavI ApI. mahArAjAno AkraMda carama sImAno A rIte rAjA rANI ane banne putrono hato. rANInA mRtadehe pAse AvIne saMsAra khUba ja sukhamaya banyo hato. rAjAe jAta-jAtanA vilApo karyA. duHkhanA darzana jIvanagRhamAM kyAreya koIe devI! tuM mArI sAthe bolA kema karyA nhotA. nathI bolatI?" eka divasa pUrvakarmanA udaye rANIne dAhajvara lAgu paDI gayo. aMgeaMgamAM mane javAba paNa nathI ApatI?" baLatarA thavA lAgI. bhojanamAM, vastramAM, tArA vinA huM kevI rIte jIvIza?' alaMkAromAM ke zaNagAramAM kyAMya ene rasa na rahyo. dAktaranI vedanAe enI nidrA 'tArI AMkho, tArA hoTha, tArA dAMta, paNa harI lIdhI. tAruM mukha, tAruM rUpa kyAM jaIne joIza?" rAjAne rANI jIvathIye vadhu vhAlI tArA vinA mane traNa bhuvana paNa hatI. rAjAthI rANInuM duHkha joyuM jatuM sunA lAgaze...' nhotuM. rAjAe rAjavaidyo teDAvI aneka ratnacUDa ane maNicUDe raDatA haiye prakAranA auSadho karAvyA chatAM tasubhAra mAtAne agnidAha Apyo. thoDA divaso paNa roga ghaTyo nahiM tyAre videzathI paNa pachI dhIme-dhIme rAjaparIvAramAMthI zoka vaidyazAstramAM kuzaLa vaido teDAvyA. teoe dUra thato gayo. loko rANInA virahane paNa potAnuM anubhavajJAna kAme lagADyuM. aneka prayatno karyA paNa aMte niSphaLatA . bhUlavA lAgyA, paNa mahArAjA to keme karI ja maLI. roga asAdhya jANI badhAe hAtha rANIne bhUlI zakatA nhotA. maMtrIoe khaMkherI nAkhyA aMte eka rAtrie asahya rAjAne vinaMtI karI. piDAmAM ne pIDAmAM ja prANatyAga karyo. "rAjana! ApanA jevA vIra puruSane AkhA rAjabhavanamAM ratnamAlA ATalo badho zoka yogya nathI ane Ama mahArANInA mRtyuthI ghero zoka chavAyo rAjya choDI yogIonI jema rahevuM zobhe atyaMta AkraMdathI Akhu rAjabhavana raDI nahIM. ApanA vinA prajA duHkhI thAya che. uDyuM. Apa to prajAvatsala cho." For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 madana-dhanadeva zA maMtrIoe A rIte rAjAne vAyumAM paNa asaMkhya kALa sudhI bhamyA samajAvavA aneka prayatno karyA paNa rAjA kare che. thoDuM ghaNuM punya ekaThuM thAya tyAre haMmezA zokamagna ja rahetA. maMtrIo paNa vikalendriyamAM praveza maLe che. tyAM paNa rAjAnI AvI avasthA joI ciMtAtura saMkhyAto kALa nAnA-moTA aneka bhavo rahevA lAgyA. karI athaDAto-kuTAto duHkhI - duHkhI thAya A bAju avadhijJAnanA prabhAve che. bhAgyayoge paMcendriyapaNuM pAme to kharo rAjarSi maNiprabha dhanadevanA jIvanI paNa tiryaMca ane narakanA bhAvomAM bhamIparisthiti joI vismaya pAmyA. tene bhamI aneka jAtanI apAra yAtanAo pratibodha karavA gaganagAminI labdhithI dizI sahana kare che. keTalIye punyarAzi ekaThI AkAzamArge rathanupuracakravAla nagaranI karI kulabha karI durlabha evo mAnavano janma meLave che. bahAra udyAnamAM AvI samosaryA. paNa mAnavano janma maLI javA AkhI nagarImAM "jJAnI munibhagavaMta mAtrathI kyAM kArya pUruM thaI jAya che? anArya padhAryAnI vAta phelAI gaI. muninA deza, ghAMcI-mocI-vAgharI-mAchImAradarzanArthe nagarajano doDI-doDI udyAnamAM ja kasAI jevA hInakuLomAM janma laI aneka pahoMcI rahyA hatA. rAjA paNa banne putro, pApo karI pAcho durgatimAM ravAnA thaI jAya maMtrIo Adi parIvAra sAthe munine vaMdana * che. eno narabhava eLe jAya che. karavA udyAnamAM AvyA. kyAreka akAmanirjarA karI-karIne maNiprabharAjarSie paNa bhavani karmono kSaya karyo hoya to uttama kuLamAM tAriNI dezanAno prAraMbha karyo. janma maLe che. paNa pUrvakRta karmone kAraNe AMdhaLo-bahero-bobaDo-rogiSTha ke mUrkha "he bhavya jIvo! jagatamAM cAra vastu thaI manuSyabhava hArI jAya che. tene dharmanuM ati durlabha che. manuSya janma, dharmanuM zravaNa dUra ja rahI jAya che. zravaNa, zraddhA ane AcaraNa.' koIka bhavamAM saMpUrNa Indriyo maLI jIva vanaspatimAM anaMta kALa sudhI jAya ane dharmanuM zravaNa karavA paNa maLI janma-maraNa karI ghora duHkho anubhave jAya paraMtu zraddhA ja na thAya. kudeva ja ene che. tyAra bAda pRthvI-jala-agni ane mahAna lAge, kugurU jevA sadguru ene For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva zA 53 duniyAmAM dekhAya nahIM, Ama mithyAtvane kyAre vahI jaze? e khabara paNa nahIM paDe." vaza thaI zuddha dharma paranI zraddhAthI e mATe he bhavyajIvo! uttama bicAro dUra ja rahI jAya che. mAnavabhava pAmIne ALasa pramAda choDI punya saMyoge durlabhatama mAnavabhava, dharmanA pAlanamAM udyamavaMta bano." uttamakuLa, dharmanuM zravaNa ane zraddhA badhuM muninA darzane ja rAjAno zoka dUra ja maLI javA chatAM viSaya-kaSAyo ane AraMbha-samAraMbhamAMthI chUTavAnuM ane dharma thaI gayo hato emAMya munibhagavaMtanI AcaraNanuM mana ja na thAya. "A saMsAra dezanA sAMbhaLIne to rAjAnA haiyAmAM harSa svapna samAna che. dekhAI rahela A badhuM ubharAyo. IndrajALa che. baladeva hoya ke vAsudeva "he munibhagavaMta! ApanA darzana ane cakravartI hoya ke tIrthakara koI kAyama rahI pravacana zravaNathI mAro zoka to dUra thayo zakatuM nathI." AvI sAcI vAto, sAcu ja che paNa Apane joIne mane atizaya tatvajJAna jANavA samajavA chatAM saMsAramAM AnaMda ubharAya che. mAruM haiyuM hasu-hasu moDAI rahe che." thAya che. AvI gADha prIti utpanna thavAnuM kAraNa zuM haze? zuM ApanI sAthe mAro maNiprabharAjarSie upadezanI dhAra pUrvabhavano koI saMbaMdha haze? prabho! kRpA evI vahAvI ke sau eka rase sAMbhaLI rahyA hatA. koIne samayanuM bhAna paNa rahyuM karIne jaNAvo." nhotuM, rAjarSie vAta AgaLa calAvI. tyAre maNiprabha rAjarSie madana ane dhanadeva tarIkeno potAno ane rAjAno bhava "saMsAranI asAratAne samajavAmAM kahI saMbhaLAvyo ane kahyuM. mUDha jIvo thApa khAI jAya che. svajananA viyogamAM duHkhI thaIne mAnavabhavanI "rAja! e ja madanano jIva huM ane amUlya kSaNo zoka karavAmAM veDaphI nAkhe eja dhanadevatuM!tane pratibodha karavA mATe ja che. strI paranA gADha rAgamAM mAnavabhavanI huM ahIM Avyo chuM. yAda kara e samaye jyAre mahattAne e visarI jAya che. e bhUlI jAya ApaNe banne strIcaritrathI udvega pAmI, che ke A rU5, A lAvaNya saMdhyAnA raMga virakata thaI saMyama grahaNa karyuM hatuM, banne jevA che, yauvanavaya nadInA pravAhanI jema sAthe ja gurukulavAsamAM rahIne ArAdhanAo For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevaDA karI hatI. ane Aje tuM eka strI mATe bane munibhagavaMto samiti ane ATalo vilApa, ATalo zoka kare che?' guptinA pAlanamAM rata rahetA, bAvIza | muni pAsethI pUrvabhava sAMbhaLI rAjAne pariSadone samabhAve sahana karatA, "zuddha IhApoha thatA jAtismaraNa jJAna pragaTa AhAra maLe to ja vAparavuM e emano thayuM, Akho ya pUrvabhava najare nihALyo. jIvanamaMtra banI cUkyo hato. uttarottara - "he parama upakArI munirAja! Ape vizuddha adhyavasAyomAM mahAlatA e kahelI eka - eka vAta akSarazaH sAcI munio apUrvakaraNa guNasthAnaka para che. huM mArA pUrvabhavane mArI AMkhe nIhALI ArUDha thayA. kSapakazreNI caDI mohanIyano rahyo chuM.' kSaya karyo. kSaNamoDI banIne bAkInA traNe ghAtakarmone chedyA ane kevalajJAnanA "have mane A saMsAra nisAra prakAzamAM lokAlokanA sarva rUpI-arUpI lAge che. putrane rAjya soMpIne huM tamArA dravyone eka ja samaye joI zakavAnuM caraNe tarata ja hAjara thAuM chuM. kRpA karI mahAsAmarthya pAmyA. bhavanistAriNI dikSA ApI mAro uddhAra karajo prabhu!'.. kevalajJAna pAmI aneka bhavyajIvo para upakAra karatA-karatA banne divyAtmAo maNiprabha rAjarSinI anujJA laI rAjA eka divasa zelezIkaraNa karI sarva karma turata ja mahele Avyo rAjyAbhiSekanI khapAvI sAdi anaMta kALa mATe akSayataiyArIo karI, putrane rAjapATa soMpI pAcho avyAbAdha sukhanA svAmI banI gayA. munibhagavaMtanI sanmukha AvI Ubho rahyo. janma-maraNano kAyamI aMta ANI dIdho. cAritrapradAna karavA mATe vinaMtI karI, munibhagavaMte paNa upakAra karI dikSA siddha, buddha, mukta, niraMjana, jyoti svarUpa banI gayA. ApI, kaThora cAritranuM pAlana karatAMkaratAM, aneka AgamonA jJAtA banyA. jaya ho e siddha bhagavaMtono..... aneka abhigrahothI emaNe AkarA tapane zaNagAryo, tIvratapanA prabhAve temane aneka labdhio pragaTI. For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 A si @ ki madana-dhanadeva zasa "IT T. " For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 padghavijayajI kRta viharamAna prabhu rAjatA, vaMdu jInavara vAsa; padakaja praNamuM pAsanA, jehanI caDhatI jagIsa. guNadAyaka guNamyuM bharyA, praNamuM gurunA pAya; bhamatAM je bhavasAyare, pravahaNa sama parakhAya. jagamAM baMdhana do kahyA, rAga tathA valI dveSa; tehamAM paNi rAga ja vaDuM, jehathI duHkha azeSa. sukha Icchaka sahu jIva che, sukha navi olakhe koya; jihA Atmika sukha nIpaje, te zIvamaMdIra hoya. durbuddhi sukha bhrAMtithI, rameM viSayamAM lIna; na game sajjana puruSane, jAsa sukRtamati pIna. teha viSaya sAdhana ache, mukhya thakI vara nAri; te to krUra kuTIla kahI, sApiNI pare nIradhAra. jUThI krodhamukhI ghaNu, nIradayI sAhasavaMta; kalAhakArI kapaTI valI, pAra laheM nahI saMta. kaTuka vipAka parINAmathI, sUNajyo IMDAM dRSTAMta; madana tathA dhanadevano, vivarI kahu vRttAMta. carItra dekhI nArItaNuM, viramyA jeha mahaMta; te sukhIyA saMsAramAM, te thAI guNavaMta. te piNa e dRSTAMtathI, jANo sUgUNa nidhAna; kIma AdarI chAMDI valI, jANI dUkha nIdAna. kautuka ne vairAgyanI, vAta ghaNI sUvinoda; sAMbhaLatA sukha upaje, pUraNa lahe pramoda. 1. puSTa 2. kAraNa. For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 madana-dhanadevarAsa 57 DhAla: 1, mAlI kere bAgamAM doya nAga pake re lo aho doya- e dezI. jaMbudvIpa lakha joyaNo, jagatIyaeN sohe re lo aho jagatI; meruparvata madhya bhAgamAM, dekhI mana mohe re lo aho dekhI.. 12 tehathI dakSiNa diza bhalu, kSetra bhArata dIdAre lo aho kSetra; vicamA naga vaitADhya che, spAno vAru re lo aho spAi. tehathI dakSiNa bharatamAM, sohe satravese re lo aho sohe; nAma kusasthala jANIzuM, bahu puNya praveze re lo aho bahuo. tihAM kulaputra sohAmaNo, rupe jIsyo kAma re lo aho rupe ; madana nAme prasIddha je, lakhamIno dhAma re lo aho lakhamI. kIhAI thakI bAla-kAlathI, vidyA bahu pAmyo re lo aho vidyA; sarasa sobhAgI suMdara, pUNya atizaya jAmyo re lo aho pUNyao. nArI doya sohAmaNI, jANI ratI-prItI re lo aho jANIzuM; caMDA pracaMDA nAmathI, tima guNathI pratIta re lo aho tima0. prema ghaNo bihu upara, tene paNa bahu prema re lo aho tehane ; piNa bihu soki kalaha kare, sokidharma e nema re lo aho soki. 18 yata dUhoH soki vedha ati AkarA, jehavA tIkhA tIra; bhAlA phUla taNI pare, "pari-pari dAkhe pIra. 15 17 1. uttama, zreSTha. 2. zahera bahAranI jagyA. 3. sAvakI. 4. niyama. 5. judI-judI rIte. 6. pIDa-duHkha, darda. For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pUrva DhAlaH madana vAre paNi navI rahe, kopa ne abhImAna re lo aho kopa0; rAkhI pracaMDA nArine, pAse gAmane thAna re lo aho pAse. eka-eka dinanA nIyamathI, rahe madana ti vAre re lo aho rahe0; madana te nIyama cUke nahI, Ima karatA ki vAre re lo aho Ima. kAraNa koIka pAmIne, paracaMDA geha re lo aho paracaMDA0; eka dina adhIko tihA rahyo, dharI tAma saneha re lo aho dharI0. Avyo caMDAne ghare, kaNa khAMDatI teha re lo aho kaNa0; Avato dITho nIja pati, krodhe bharI deha re lo aho krodhe. musala nAkhyu sanamukhe, mukhi INI pare bhAse re lo aho mukhi0; 're re duSTa! abhAgIyA!, tujha nahI IMhA vAsare lo aho tujha. dUSTa pracaMDA tujhane, ghaNu prANa AdhAra re lo aho ghaNu0; jA tehane ghare sukha thakI, raheje dharI pyAra re lo' aho raheje. te dekhI bIhato atI, nATho teNI velA re lo aho nATho; thoDI bhumIkA jaI karI, pUThe joI `helA re lo aho pUThe. sarpa bhayaMkara dekhIo, phaNATopa vizAla re lo aho phaNA; sthUla musala sama Avato, jANIiM mahAkAla re lo aho jANIiM. nATho savizeSe valI, paracaMDA pAsa re lo aho 520; dITho tiNie Avato, navI mAIM zAsa re lo aho navI. pUche 'kIma bhayabhrAMta tuM?, Avyo tatakAla re lo' aho A0; madana kahe 'caMDA carI, pUMThe tu bhAla re lo' aho pUMThe. 1. tarata ja. 2. sthUla-moTuM. 3. caritra. For Personal & Private Use Only padmavijayajI kRta 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva rAsa 59 sAMbhalI pracaMDA kahe, "mata bhaya mana ANa re lo aho matao; tu mujha prANathI vAlaho, huM karacyuM trANa re lo aho huM.. dhIro thA! kAMI bhaya nathI, eno syo bhAra re lo?' aho ehano; Ima karI AsvAsyo tiNe, nArI-caritra apAra re lo aho nArI0. dhana dhana te munIrAjane, dUre ThaMDI nArI re lo aho dUre; pahelI DhAla pama kahe, suNatAM jaya-jayakAra re lo aho suNatAM . 30 31 For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padghatijajIkRta dUhAH paracaMDA dITho prabala, bhujaMgama bhayakAra; AMgaNa AgaliM AvIo, kInAzane anukAra. krodhe te dekhI karI, tanu udvartana tAma; karI malapiMDanI golikA, nAMkhe sanamukha jAma. nakula thayA te tatakhiNe, nAga karyo navakhaMDa; camakyo madana te cIttamAM, caMDAthI A pracaMDa. jotA-jotA nolIyA, sarva thayA visarAla; nAnA rasa "vede mane, ciMte madana rasAla. "aho! caMDAnA kopathI, Avyo pracaMDA pAsa; zaraNa thaI e mujhane, rAkhyo deI AzvAsa. piNa jo devayoge karI, kope pracaMDA eka; to kuNa saraNa haveM tadA? jAuM kehane geha? vAhalo piNa kope nahI, evaDo dUrlabha koya; to nArI ne kUbhAryA, navI kope kIma hoya? e rAkSasaNI doya jaNI, chAMDI jAu paradeza; Apa kuzalane kAraNe, taI rAjya ne deza." yata : tyajedekaM kulasyArthe, grAmasyArthe kulaM tyjet| grAmaM janapadasyArthe, AtmArthe pRthivIM tyajet IITI 1. yama. 2. jevo. 3. visarjita. 4. judA-judA. 5. anubhave. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva vasa 61 DhAla : 2, dezI - kaMkaNAkI, puNya pragaTa thayo - e dezI. Ima ciMtavIne nIkalyo re sUrijana, sAthe bahu dhana leya puNya pragaTa thayo; madana bhame dezAMtare re sUrijana, svecchAI gatineya puNya.. keIka vAsara vahI gayA re sUri0, pRthavI jotA tAsa puNya); bhamato-bhakato AvIyo re sUri), nagara nAma saMkAza puNya.. jIte nija lakhamI thakI re sUri0, sUrapUrI laMkAvAsa puNya); teha nayara udyAnamAM re sUri0, beTho azoka sakAsa puNya.. INa avasara eka AvIyo re sUri, bhAnudata INa nAma puNyo; zeThamAMhi sIromaNi re sUri), bole te have Ama puNyao. "madana! sukhe tuM AvIyo re sUri0, kuzala ache sukha zAta? puNyo; cAlo nija ghara jAI re sUri0, mAno amacI vAta" puNya0. nAma sUNI citta camakIyo re sUri0, "lyuM jANe mujha nAma?" puNyo; cAlyo nagaramAM tecchuM re sUri0, pohato tehane dhAma puNyao. zeTha karAve tene re sUri, snAna bhojana bhalI bhAMti puNya; gaurava Adara bahu karIne sUri0, bhAkhe Ima ekAMti puNya.. kumarI nija Agala karI re sUri0, kahe "paraNo mahAbhAga' puNya; madana dekhI te nArine sUri, bhAla aradha caMdrabhAga puNyao. caturA caMpaka vAnacyuMre sUri0, vadana te caMdra samAna puNya; pakvabiMboSThI bhAminI re sUri, nayana kamaladala jANa puNya0. rUpe ratine harAvatI re sUri0, bole amRta vANa puNyao; nahI tilottamAM evI re sUri0, bolyo madana sujANa puNya.. kima jANo mujha nAmane re? sUri, navI jANo kulazIla puNyo; kima gaurava karo evaDo re? sUri0, valI kanyA dIyo lIla' puNya. 19 17 18 1. gata kheda- kheda vagara 2. pAse. 3. te nAme rUpavAna apsarA. For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAvajayajI kRta 20 21 22 23 24 zeTha kahe "suNa sAhibA! re sUri), mAhare putra che cyAra puNyao; te upara eka IcchatA re sUri, putrI huI manohAra puNyao. prANa thakI mujha vAlahI re sUri0, vidyutalatA UNa nAma puNya); pAThavI sakala kalA valI re sUri0, AvI jIvana jAma puNya.. te dekhI DuM ciMtavyuM re sUri0, "vara yogyA thaI eha puNya; devI koI varane have re sUri0, loka rIti dharI ne puNya.. valIa viyoga na sahI zakuM re sUri0, ehano kSaNa eka mAta" puNyo; Ima ciMtAtura huM thayo re sUri0, navI nidrA AyAta puNya.. bhUkha-tarasa savI upazamI re sUri, chAMDyo sakala vyApAra puNya; zUnya mane varatuM sadA re sUri0, sUto rAti majhAra puNyao. madhyarAti kuladevatA re sUri, AvIne bhAkhe ema puNya; "vaccha! kAMya ciMtA kare re sUri, kahuM te sAMbhala nema puNya.. viTANe nagara udyAnamAM re sUri, azoka vRkSane mUla puNya; puruSaratana kula upano re sUri), tarUNa kalA anukUla puNya. divasa prahara ekane same re sUri0, madana nAma guNavaMta puNya; dekhI kanyA deje temane re" sUri, tava meM bhADuM taMta puNya. "ciMtA samudramAM buDatA re sUri0, mujhane uddharyo mAta!" puNya; adaza thaI kuladevatA re sUri0, anukrame thayo parabhAta puNya.. kRtya karI vihANAMtaNAM re sUri0, Avyo huM INa ThAma puNya; devII bhAkhyuM te save re sUri), nayaNe dIThuM tama puNya. DhAla bIjI eha rAsamAM re sUri0, bhAkhI atithI vizAla puNya; padmavijaya kahe "sAMbhalo re sUri0, Agala vAta rasAla" puNya0. 2 5 0 28 29 1. mAtra. 2. nizcaye. 3. savAre. For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maThana-dhanavAsa dUhA 09 te mATe karuM vinatI, jANuM tumacu nAma; mAharu vacana mAnI karI, karo amhAruM kAma.' te sAMbhalIne ciMtave, madana te citta mujhAra; 'vinA prIyA huM ekalo, `vaMTha parve niradhAra. kAla gamAvuM kINi pareM?, rahuM have kINa ThANa?; deve dIdhI kanyakA, ApI che pANa. bhAgyajoge AvI mIlI, mana vizrAmanuM ThAma; paraNIne dhana bhogavuM, eha zeTha ne dhAma'. mujha ima ciMtavI aMgI kare, teha zeThanI vANi; zubhalagane paraNyo siMhA, manamAM ucharaMga ANi. DhAla : 3, catura sanehI mohavA - e dezI. bhAnudatta have zeThIo, vastra ane alaMkAra re; bahu dhana-kaMcana pUrIo, bhavana dIi manohAra re. puNyavaMta ima jANIi e AMkaNI vidyutalatAsyuM tihAM rahyo, sukha bhogave surasAla re; punye manavAMchita mIle, duHkha thAi visarAla re. supurISa jihAM jAi tihAM, navI jANe kula-zIla re; pIM te puNyaudaye karIM, pAme sukhabhara lIla re. jo Icchaka kalyANanA, ihabhava-parabhava prANI re; to puNya udyama Adaro, karoi guNa-maNi pANi re. 1. kharAba puruSa. 2. hAtha. For Personal & Private Use Only 1 2 3 4 5 7 puNya 8 puNya0 9 puNya 63 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parzAvajayajI kRta 10 puNya 11 30 12 puNya 13 puNya 14 puNya svasUra-dravyathI saMpaje, bhoga bhalA bharapUra re; madana magana sukhasAgare, duHkha vAta gaI dUra re. keIka varasa vahI gayA, eka dina pAusa Ayo re; paMthIloka virahI cheke, te ghara bhaNI sahu dhAyo re. kAmInI viraha aganI thakI, dhUmalekhA ghanamAlA re; vistarI gagana teNe karI, megha huA mAnuM kAlA re. dizI vadhUne AbharNa pare, jalada-bhartAi dIdhuM re; camake cihuM dizI vijalI, kanakamayI suprasidhuM re. paDIMDIma pAusarAyano, cyArI dize vistarIo re; "huM rAjA chuM" aNI pare, loka gajjarane bharIo re. mAninI mAna khaMDaNa bhaNI, khaDagadhArA kyuM pracaMDa re; varase niraMtara tiNe sameM, jaladhArA te akhaMDa re. pRthivI mahilAne hRde, hAra sera abhirAma re; saritA pasarI sohiI, dekhI pasare kAma re. kuTaja kadaMba ne ketakI, sallakI arjuna phelyA re; kuraMca cakora ne moranA, mada vAdhyA tema molAre. meghaghaTA mahISI valI, pRthavIne AkAze re; payajharatI gAje ghaNuM, zyAmavaraNanuM prakAze re. garbha dhare bagalI tadA, harItAMzuka dharA pahere re; nRpajAtrA raja upazame, kAminI pati patha here re. 15 puNya 16 puNya 17 puNya 18 puNya 19 puNya 1.varSARtu, varasAda. 2.je koI. 3.AbharaNa, AbhUSaNa. 4.megharUpI patie. pa.nagAra, iMdubhi. 6. phUTa(parvata) para thayelu phUla. 7. haraNanI eka jAta. 8. nIrakhe. For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 65 20 puNya 21 puNya 22 puNya madana beThoM tihAM gokhaDe, jove pAusa sohA re; pADosaNa nayaNe paDI, karatI duHkha vihohA re. karatI vilApa INI pare, "mukI mujha anAtha re; dezAMtara gayo te hajI, navI Avyo mujha nAtha re. ghana garjArava vijalI, dADUra mujha DarapAve re; jhUMpaDI te pANI jhare, tharahara deha kaMpAve re. nIThavIla dhana pUrvanuM, bAlaka paNi ima rove re; ANI myuM Apu have, daiva na sAmuM jove re. duHkhakula-bhuvana huM nIpanI', madana suNI Ima kAne re; atizaya karUNA upanI, cittamAM dharI Ima sAne re. DhAla trIjI eha rAsanI, bhAkhI guru supasAya re; paddhavijaya kahe "puNyathI, pAme vaMchIta ThAya re." 23 puNya0 24 puNya 25 puNya 1. vikSobha. 2. deDako. 3. nAThuM=naSTa thaI gayuM. For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 padghavijayajI kRta dUhAH madana vicAre cittamAM, "aho e rAMka anAtha; pativiraha Ima vilapatI, nahi ko ehano sAtha. caMDA-pracaMDA bApaDI, mAro dharatI vijoga; INI pare duHkhaNI bahU haze, "bharatA viNuM syo bhoga?" Ima ciMtavato te have, nayaNe nIra jharaMta; te dekhIne nAhane, vidyutalatA pabhaNaMta. syo uga tuma cittamAM?, bhAkho kAraNa mUjha'; bahu AgrahathI bhAkhIyuM, jeha hIyAnuM gUjha. pUrava bhArayA sAMbharI, tiNe mujha duHkha bahu thAya; dekhI pADosaNI rovatI, sAMbharI cittamAM Aya." DhAla: 4, AghA Ama padhAro pUjaya ama ghara voharaNa velA-e dezI. vAta sAMbhalI kAminI te cittamAM, karatI ima vicAra; "INI pareM sukha bhogave mujha sAthe, paNa sAMbhalI te nAri." 6 svAmI! sukhe padhAro ghera, tenI khabara te lIje." e AMkaNI bAhya vikAra navI dAkhave, bole ghaNI pare vANI; "svAmI! evaDu duHkha upajAvo, spe kAraNa? hita ANI. 7 svAmI tihAM jaIne tasa rati upajAvo, madana kahe tava ema; tAharI ANa huI to jAuM, nahi to jAuM kema?" 8 svAmI, sAMbhalI ciMtave IrSA ANI, jUo dAsInI pare sevuM; vacana na lopuM ehano kabahI, karuM ehanA citta jehavuM. 9 svAmI 1. pati. 2. chAnI vAta. For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva casa 67 10 svAmI 11 svAmI 12 svAmI 13 svAmI, 14 svAmI to paNa duHkhadAyaka te bina, saMbhAre che Ama; oM to khamI na zakaI kSaNa paNI, durdhara pIDe kAma. pAusa-rItu e kAma jagAve, vAta visAre pADuM; kAlakSepa karI che koI rIte," Ima ciMtI kahe ADuM. svAmI! vATa viSama e rItumAM, mAraga durgama kacare; giri-nadIo ati viSama che vATe, jAvA citta kima pasare? zaradakAle jaba pAusa utare, tava jAjyo tumha svAmI!'; vAta suNIne mAnyuM madane, strIne vazya hoI kAmI. bhoga sukhe have kAla gamAve, zarada-rItu jaba Ave; tava jAvA utkaMThita puche, "jAuM, jo tuM pharamAve." kAMIka vicAra karIne mAnyuM, saMbala sAthe Ape; karI sugaMdho karabo vidhisya, madanane hAthe thApe. kusasthala bhaNIM cAlyo vege, leI karabo te; jAtA thayA madhyAhna samaya tava, koI gAme gayo eha. tAsa udyAne sarovara tIre, tamUle vizrAma; nAhI, deva-guru saMbhArI, Icche bhojana kAma. ciMtave jo koI Ave atIthI, nayaNe iNa hI ja kAla; to tasa grAsa aradha ApIne, punya karuM tatakAla. parane zabda karIne bhuMje, jagamAM te dhanya prANI; atIthI saMvibhAga karyo teNe lakhyamI karatala ANI." 15 svAmI 16 svAmI, 17 svAmI, 18 svAmI 19 svAmI 1. dahIM-bhAtathI banatI vAnagI. 2. bhojana. For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmAvajayajI kRta 20 svAmI, 21 svAmI Ima ciMtavatA dITho pAse, devakulathI nikalato; jaTA-mukuTane bhasma vilapita, gAma bhaNI salasalato. tapasI dekhI harakhyo hRdaye, bolAvyo bahumAne; Apyo karabo AhAra pramANe, leI valIyo nija thAne." bhukhyo tapasI khAvA beTho, teha sarovara tIre; khAvA madana AraMbhe jete, leI samIpa te nIre. eve chIMka thaI tava ciMte, "kAya vilaMba te kIje; ehave jogI bakaro huo, karaba prabhAva vadIje. zrI guru uttamavijaya prabhAve, bhAkhI cothI DhAla; padmavijaya kahe puNya prabhAve, have maMgala mAla." 22 svAmI, 23 svAmI 24 svAmI, 1. thoDo. For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa dUhAH be-beM karato bokaDo, cAlyo nayara saMkAza; madana lahyo vismaya ghaNuM, dekhI teha vilAsa. kiMha jAI chaI bokaDo?, jouM pUThe jAya'; Ima ciMtIne cAlIo, kautika mana navi mAya. madana bokaDo bihuM jaNA, pahotA nayara majhAra; peTho bakaro bhavanamAM, jiMhA vidyutalatA nAri. madana jovA chAno rahyo, koI thAnikane pAsa; jouM, bakaro suM kare?, pesIne AvAsa.' bakaro Avyo jANIne, vidyutalatA dII dvAra; laI lakuTane mAravA, uThI uMdhI nAri. baMba pADe te boDo, tava bole te nArI; nira-aparAdha mujhane tajI, re! tujha paDo dhikkAra. bahu kAle paNI pUrvanI, nArIthI viramyo nAhi; cAlyo tihA utkaMThathI, suM joI Avyo AMhi?" DhAlaH 5, karelaNA ghaDadhe re- e dezI. nArI kahe "muzale karI, dayA dharIne Aja; mAru nahIM bharatA bhaNI, jANI moTuM akAja." bhavikajana! suNajyo re, nArI caritra vicitra, hRdayamAM muNajyo re-e AMkaNI. bihano caMDA muzalathI, gayo pracaMDA pAsa; mujha mAratA have kaho, cittamAM kehanI Aza." 9 bhavikajana) For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 kahI kahIne ima mAratI, mIlIyo loka apAra; madana vicAre cittamAM, 'aho! aho! caritra apAra. karaMbo jo khAto kadA, mAharI paNIM e riti'; loka baMbArava sAMbhalI, dekhI ekanI niti. 're! re! mUDha pazu bhaNIM, mAre che tuM kIma?; vaNika-kule tuM upanI, kIma hiMsyA kare ima?' tava pANI maMtrI karI, chAMTyuM tehane jAma; bhasma-guMDita jaTAdharo, uraNa jogI thayo tAma. loka dekhI pUcheM isyuM, 'bhagavana! zI e vAta?; tava te AMsu nAkhato, bhAkhe nija avadAta. bIhake tapasI nAsato, vismaya pAmyo loka; vidyutalatAne upano, manamAMhe ghaNo zoka. 'dhiga-dhiga niraparAdhI e, tapasI mAryo Aja; navi jANuM 'kiMhA e gayo?, pati jANI e akAja.'' mIlasya athavA nahi mIle, te mAharo bharatAra; meM jANyuM "zikSA dei, bhoga bhogavasyuM sAra.'' mananA manoratha mana rahyA, janamAM thayo apavAda; pati virahaNI huM thai, kiMhA karuM zora ne *dAda? papuMhaka khavANo nahi valI, hAthe dAdho jema; eha ukhANo mujha thayo, kaho have karIiM kema?' 1. bumarADa, pokAra. 2. lepAela. 3. bakaro. 4. araja-pharIyAda. 5. puDalo. 6. dAjhyo. For Personal & Private Use Only padmavijayajI kRta 10 bhavikajana0 11 bhavikajana0 12 bhavikajana0 13 bhavikajana0 14 bhavikajana0 15 bhavikajana0 16 bhavikajana0 17 bhavikajana0 18 bhavikajana0 19 bhavikajana0 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 71 20 bhavikajana) 21 bhavikajana madana vicAre dekhIne, "nija carItre karI ha; caMDA-pracaMDA bihuM jaNI, jitI kapaTanI geha. yogIne paNa gamya nahIM, nArI caritrano aMta; biga biga viSayI jIvane, to paNI tihAM rAcaMta. rAkSaNI sApaNI valI, vAghaNI jitI eNa; je vizvAsa kare narA, te pazu nara-rUpeNa. puNya triNathI chuTIo, have karuM nija kAja; Ima ciMtavato AvIyo, nAma hasaMtIpUrI pAja. madanarAsamAM pAMcamI, DhAla INI pare hoya; padmavijaya puNya karI, puNya karo sahu koya. 22 bhavikajana, 23 bhavikajana, 24 bhavikajana, 1. hadamAM For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 padghavijayajI kRta dUhAH my bh bh gaurI gharI gharI bAraNe, Izvara mAnuSya mAta; raMbhA vana vana dekhII, dhanadanI kaI kahuM vAta. gaurI Izvara raMbhA dhanada, sahune hasatI te; nAma hasatI tehanuM, sUrapUrI adhika che eha. tasa udyAnamAM caitya che, jANe meru girIMda; kanaka thaMbha paMcAlikA, jihAM zrI rISabha jiNaMda. DhAla : 6, bhI tuma vaMdo re sumati ne zAMti jaNaMdA-e dezI. madana deulamAM peTho harakhe, rISabha jiPsara dIThA; janama maraNa TAle bhavi jananA, manamAM lAge mIThA re. jinavara nIrakhI lAla, hiyaDe harakha dharIne, jinaguNa parakhI lAla, narabhava saphala karI che. e AMkaNI bhavasAyaramAM bhamatA janane, AlaMbana jinarAyA; devano deva surAsuravaMdita, pUrava puNya pAyA. 5 jinavara0 hAthe nahIM hathIyAra ne mAlA, nahi ucchaMge vAmA; avikArI akaSAyI mudrA, nirabhayI ne guNadhAmA. 6 jinavara0 eha sarUpa na jagamAM dIse, saphala thayo avatAra; nayaNa kRtAratha mAharA hUA, dhana huM jaga zIradAra. 7 jinavara0 bhavasAyarano pAra huM pAmyo, duralabha jina pada pAmI; bhavakhaya kAraNa bhavaduHkha vAraNa, have thayo zIvagati gAmI. 8 jinavara0 1. pUtaLI. 2. ullaMgamAM, paDakhe. For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 13 Ima bahumAne jinavara praNamI, beTho tiNa hI ja ThAma; vaNikapUtra INe avasare Avyo, dhanadeva tehanuM nAma. 9 jinavara0 te paNI paramAtama praNamIne, manamAM ulasita thAve; madana ne dhanadeva raMgamaMDapamAM, harakhe bIhu jaNa Ave. 10 jinavara0 pUche dhanadeva sneha dharIne, sAdharmika tasa jANI; "bhadra! tame AvyA kaho kAMThAthI?, jinamukha jovA jANI. 11 jinavara0 dukha hRdayamAM tuccha bahu dekhuM, tava ciMte te ema; koI mahAtamA mujhane pUche, ANI bahUlo prema." 12 jinavara0 bolyo madana "bhadra! huM Avyo, nagara saMkAzathI jANI; duHkha kAraNa mujha rIdayanuM pUchyuM, te sAMbhala guNakhANI!. 13 jinavara0 vAta lajyA jevI che to paNI, tumavuM darIsaNa dekhI; sneha ghaNo dITho tiNe bhAkhuM, bIju sarva uvekhI." 14 jinavara0 nija vRttAMta sarave tiNe bhAkhyo, dhanadeva bolyo te hAre; keTaluM mujha duHkha AgalI tAharu, tujhathI adhika duHkha mAhare. 15 jinavara0 mArI vAta ghaNI acarIjanI, suNatA vismaya thAya; bhAryA mAharI tujhathI adhikI, suNatA tujha duHkha jAya." 16 jinavara0 madana kahe "kaho tumha bhAryAnI, vAta te vismayakArI'; dhanadeva kahe te kahaI "suNajyo, harSa gharI nara-nArI." 17 jinavara0 padavijaya kahI madanarAsamAM, rUDI chaThThI DhAla; have kahuM je dhanadeva kerI, vAta ghaNuM surasAla. 18 jinavara0 1. sAthe, joDe. For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. padghavijayajI kRta che ja dUhAH INa nAyarImAMhe, dhanapati nAme zeTha; nizcala zrI jinadharmamAM, bIjuM jANe veTha munijananI sevA kare, kare valI paraupagAra; guNarAgI gIruo ghaNuM, zrIvatamAM ziradAra. 2 lakhyamI nAma sohAmaNuM, nAma tisyo pariNAma; lakhyamI ghara AMgaNa vasI, sakala kalAnuM dhAma. ehavI nArIsyu zeThajI, ubhayaloka aviruddha; sAvaMtA sUta do thayA, teha sadA suvizuddha. siMha pahelo dhanasAra che, bIjo che dhanadeva; yauvana vaya AvyA bahuM, svAmI kArtika mahAdeva. DhAla che, TaeNba sAgaranI pAla ubhI doya nAgarI mahArA lAla - e dezI. doya kalA have sIkhyA yovanavaya AvIyA mhArA lAla, rU5 lAvaNya viziSTa kanyA paraNAvIyA mhArA lAla; nita-nita nija vyApAra kare te bihaM jaNA mamhArA lAla, kAla gamAve INi pare sahuI Ika manA hArA lAla. jIva lokane maraNa aMte Ave sadA hArA lAla, samaya-samaya viNase rasa, rUpa ne saMpadA mhArA lAla; dhanapati zeTha Ayu nija athIra jANI karI mArA lAla, zatru-mitra samabhAva hRdayamAMhI dharI mahArA lAla. he 1. nirarthaka zrama. For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva rAsa thai virakta saMsArathI sahu jIva khAmaNA mhArA lAla, mana ekAgre paMca parameSThI sumaraNA mhArA lAla; patha sAdhyo paralokano dhanapati vANIiM mhArA lAla, maraNa lahyo ima uttama zrAvaka jANId mhArA lAla. nija bharatAra vijoga zoka have lakhyamI paNIM gharavAsa bihAmaNo citta dhare mhArA lAla; bahu saMvega viSaya vimukhI te nitya rahe mhArA lAla, tapathI vizeSe soSavI kAya maraNa lahe mhArA lAla. bahu kare mhArA lAla, mAta-pitAnA maraNathI, zoka kare ghaNo mhArA lAla, navi sukha pAme kIhI ThAma citta doyataNo mhArA lAla; tajIyo sakala vyApAra have iNe avasare mhArA lAla, zrI municaMda muNiMda ke AvyA pura parisare mhArA lAla. tiNe upadeza karyo ima 'bho! bho! kima karo mhArA lAla, evaDo zokasaMbhAra? dharo cittamAM kharo mhArA lAla; navi saMsAra svarUpa nirupaNa citta karo mhArA lAla, cara-thIra sakala saMsAramAM sarvane jama haro mhArA lAla. 1. zoka no samudAya=ghaNo zoka. nitya paMthI e prANa zarIra e cala acheM mhArA lAla, jovana capala, maraNa dhruva, anukrame savI gaie mhArA lAla; eka jinezvara bhASita zaraNa te dharma che mhArA lAla, teha AdhAra gati sthita avara adharma che' mhArA lAla. For Personal & Private Use Only 7 10 11 12 75 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 padghavajayajI kRta teha suNIne zoka maMda karI ghare gayA mamhArA lAla, nija ghara kArya vyApAramAM bIhaMI saja thayA mahArA lAla; behunI nArI te gharamAM nitya kalaha kare mhArA lAla, bihuM jaNa samajI bhinna bhinna rAkhI ghare mhArA lAla. jAte dina eka dina pUchyuM vRddha bhAI! mhArA lAla, kima udavega sahita tujha manaDuM pAI che?' mhArA lAla; tava laghu bhAI kaheM "mujha nArinuM dukha ghaNuM mhArA lAla, tiNe udavega thAya tenuM durbala paNuM hArA lAla. mohaTo bhAI kahe "tuM mana mata duHkha kare mArA lAla, kanyA bIjI paraNAvuM tehathI sukha ghare" mahArA lAla; laghu bhAI kahe "Ima ja karo jima sukha lahuM hArA lAla, eka vAta tumha AgalI jhAjhI zI kahuM? mhArA lAla. tava vRddha bhAII koIka kulavaMtI kanI mahArA lAla, paraNAvyo dhanadevane bIjI zobhA banI mahArA lAla; sAtamI DhAla rasAla kahI maheM INi parve mahArA lAla, paghavijaya kahe "sAbhalo kiNi pare nistare mahArA lAla. For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva rAsa dUhA abhinava paraNI nArIsyuM, bhogave navalA bhoga; bhAvI bhAvanA yogathI, sarIkho mIlyo saMjoga. svecchAcArI nAri te, pahelI sarIkhI eha; citta saMtoSa na upano, dhanadevaneM tihAM reha. mana ciMte 'nirabhAgya huM, ghara uThyo gayo ratna; tihAM piNa bhAvI bhAvathI, lAgi bahuti aganna.' tAsa parikSA kAraNe, jove tAsa carItra; eka dIna beTho dhrujato, nArIneM kahaiM iMNa rIti. 'sItajvara mujha AviyojI, besI na sakuM teNa; vahelI sajyA pAtharo, sayana karu huM jeNa.' praguNa karI sajyA tiSNe, dhanadeva sUto jAMma; pAvaraNA sIrakha pramukha, oDhADyA tasa tAMma. DhAla : 8, jhAMjharIyAnI dezI. che tiNa sameM sUraja Athamyo jI, rAti thayo aMdhakAra; AcchAde savI doSane jI, ghuhaDa kare dyutakAra. sobhAgI sayaNA! sAMbhalo nAri caritra-AMkaNI. ghora nAde kapaTe karI jI. uMghe siMhA dhanadeva; tava mohaTI laghune kahe jI, 'sAMbhala re tuM jeva. tuM *paravAra utAvalI jI, ApaNe che bahu kAma'; tava te kAma utAvalI jI, karIne praguNI thai tAma. ghora niMdrA Avyo vahI jI, jANe che doya nArI; gharamAMthI te niMkalI jI, ghara udyAna sahakAra. 1. cAdara. 2. rajAi. 3. have, atyAre. 4. kAma puru karI navarI thA. For Personal & Private Use Only 1 2 3 4 5 6 8 sobhAgI 9 sobhAgI 10 sobhAgI 77 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 padghavijayajI kRta 11 sobhAgI. te upara doI caDhI jI, pAchalathI dhanadeva; tehane anusAra gayo jI, halu haluMI heva. tema ja Ache vastrathI jI, bAMbu Apa zarIra; beTho pRthavI upare jI, sAhasa dharIne dhIra. maMtra saMbhAryo tINI jI, zakti acinya che maMta; uDIne AMbI gayo che, cAlyo te gaganAMta. 12 sobhAgI. 13 sobhAgI. jalajaMtu bIhAmaNo jI, rayaNAyara madhyabhAga; ratanadvIpa ralIyAmaNo jI, avara dvIpa vaDabhAga. 14 sobhAgI. 15 sobhAgI. 16 sobhAgI. 17 sobhAgI. tasa zira mukuTa maNi samuM jI, nagara rayaNapura tattha; ratane maMDita ghara ghaNAM jI, sahasagame che jaF. vidyAdhara vAso jihA jI, rUpe jityo anaMga; vidyadharI rUpe karIjI, rati hArI ekaMga. tiNe nayarI udyAnamAM jI, utarIyo sahakAra; dhanadeva siMhAthI nikalI jI, dUra gayo koI ThAra. bhAryAo paNI utarI jI, peThI nagara majhAra; dhanadeva paNa pUMThe thayo jI, tAsa caraNa anusAra, kautika nagarImAM juI jI, nAnAvidha manohAra; nija icchAI vicaratI jI, pUThe tasa bharatAra. teha caritra jotA thakA jI, cittamAM camakyo eha; jANe svargamAM AvIyo jI, svapna pare lahe teha. INI parI dhanadeva rAsamAM jI, bhAkhI AThamI DhAla; padravijaya kahe sAMbhalo jI, AgalI vAta rasAla. 18 sobhAgI. 19 sobhAgI. 20 sobhAgI. 21 sobhAgI. 1. dhIre rahIne. 2. sthAna. For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva Asa krUSNa iNI avasara te nayaramAM, zrIpuMja nAme zeTha; bIjA vyavahArIyA, mAnu sahu ehathI heTha. cyAra pUtra upara sUtA, zrImatI nAme tAsa; tilaka samI triNa lokamAM, rUpa-lAvaNyano vAsa. ehavI nArI na pAmIo, kSINadeha tiNe kAma; halui-halui anaMgathI, te duHkhathI mAnuM Ama. vidyA-kalA sarave tihAM, spardhAi karyo vAsa; saubhAgyathAnika e samuM, navI lAdhuM koi pAsa. sArthavAha vasudatta tihAM, tehanA pUtrane teha; karyo vivAha have paraNavAM, mAMco ucchava geha. DhAla : 6, rAma- khaMbhAtI sohalAnI dezI. sArathavAhano pUtta, vastra amUlika aMge dhare jI; rayaNa taruNa alaMkAra, tAsa kiraNa ati vistare jI. sAbelA zrIkAra, paheryA vAgA jarakasI jI; nATika kare vara pAtra, jANe raMbhA- uravasI jI. vAje vividha vAjItra, zaraNAi Tahake ghaNI jI; sAjana mIlIyo sAtha, maMgala gAve jANaNI jI. bole bida aneka, loka jovA bahu AvIyo jI; zrIphala ne valI pAna, vararAjA kara bhAvIyojI. 1 For Personal & Private Use Only 2 3 4 5 7 2 1. traNa. 2. varaghoDAmAM varanI AgaLa ghoDA para besADelA vibhUSita bALaka. 3. vastra. 4. jAnamAM AvelI strIo. 9 79 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 parzavajayajI kRta viMjhe cAmara pAsa, chatra dharyuM zira uparejI; nobatI gaDagaDe chaMdI, coTe cAle INI pare jI. dekhI nArIcaritra, dhanadeva cite iNe same jI; valarce jaba e nArI, taba valaNyuM huM anukrame che." joto occhava teha, zrIpuMja zeTha ghara AMgaNo jI; ubho toraNa teha, dIse te raLiyAmaNo jI. iNa avasara vararAya, turaMga caDhyo sohe ghaNuM jI; vasudatta sUta zrIpUMja zeThanuM sohAve AMgaNuM jI. loka taNI bhIDAbhIDa, jovA mIlIyo che ghaNo jI; thaMbha te DagIyo tAma, tIkhI dhAra toraNa taNo jI. paDIyo trIcho teha, bhavitavyatA joge karI jI; lAgo te uttamAMga, vara tatakAla gayo marI jI. vasudata parijana jeha, teha zokAtUra bahu thayo che; rove savI parivAra, zira kUTe pITe hIyo jI. sahu gayo te nija ghera, have zrIpuMja citta ciMtave jI; sso Avyo aMtarAya?, kaho hA! syu karII have jI? zI gati hosya dhUya?', kheda kare citta ApaNe jI; nija parivArane sAtha, ciMtave aNI pare DahApaNe jI. yata: prArabdhamanyathA kArya, daivena viddhe'nythaa| ko vetti prANInAM prAcya-karmaNAM viSamAM gatim / / 1 / / 1. utsavamAM. 2. tiracho, ADo. 3. dIkarInI. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa pUrva DhAlaH "paraNe nahIM jo Aja, lagane to e "abhAgaNI jI'; ima loke parasiddha, sakalaMkI kanyA bhaNIjI. nahI paraNe nara koya, sahune jIvita vAlasuM jI; paraNAvuM koI Aja, kanyA bhAgya zAstra kahyuM che.' "sayaNa kahe "kAMI kheda, tumhane karavo navI ghaTe jI; viNa bhAvI navI hoya, bhAva-bhAva te navI mITe jI. bIjAne gho eha," sAMbhalI, cittamAM harakhIyo jI; nija narane kahe "ANa, lAvo koi nara parakhIyo jI." te nara tatakhINa toma, vara jovAne nikalyA che; rAjamAraga savI ThAMma, jotA koI navI malyA jI. INe avasare dhanadeva, nayaNe paDIyo tehane jI; divya-rUpadhara jeha, Avyo te bhara jIvane jI. lAvyA zeThane pAsa, nija pUtrI sama nirakhIyo jI; prAthanA kare tAsa, zeThIyo hIyaDe harakhIyo jI. madanarAsamAM DhAla, bhAkhI navamI sohAmaNI jI; padmavijaya kahe prema, sAMbhalajyo Agale guNI jI. 1. svajana 2. parikSA karIne. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 dUhA prArathanA suNI seThanI, ciMte citta majhAraH 'e rUpavaMtI dekhIi, jehavI pUrava nAra. khema-kuzala nija vAMchate, pUrava chaMDU nAra; paNi nArI viNa mAharo, aphala thayo saMsAra. atIthI ne valI `prANuNAM, na lahe Adara mAna; nArI vinA hAlI samo, puruSa te viTala samAna. 4tAta kare ima prArthanA, Adara karI apAra; ehavI kima chaMDu have?, nArI rati anuhAra.' ima karI hAkAro bhaNyo, havarAvyo dhanadeva; karIya vilepana caMdane, vastra paheryA tatakheva. AbhUSaNa aMge dharyA, paherIne phUla mAla; zrImatI kanyA paraNIo, harakhe thaI ujamAla. zeThakanyA-dhanadevane, ANaMda varatyo ima; dekhI jamAi rUaDo, zeTha dhare bahu prema. sAMbhalI kautIka avanavuM sUNo vIvAha jovA kAja lAla suNo0; mohaTI nhAnI ne kaheM suNo, 'rAti ghaNI che Aja lAla suNo. padmavijayajI kRta joIIM occhava pahejaskaM' suNo, laghuU paDivanyuM teha lAla suNo.; jove bIhuM jaNI raMgasya suNo, laghu bolI suNo eha lAla suNo. DhAla : 10, vADI phUlI ati bhalI mana bhamarA re - e dezI. dhanadeva ciMtAtura thai suNo sayaNA re, beTho dekhe bAharI lAla suNo vayaNA re; doya bhAryA dhanadevanI suNo sayaNAre, phIrI-phIrI nayara mUjhAra lAla suNo vayaNAre. 8 1. prAdhurNaka, mahemAna. 2. jaDa, gAmaDIyo. 3. viTa, bhraSTa. 4. pUjya, vaDIla. 5. AnaMdathI. 6. svIkAryuM For Personal & Private Use Only 1 3 4 9 10 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 15 deva-devI sama manaharuM suNo, varavahu atIrSe udAra' lAla, suNo ; "AryapUtra sama dekhII suNo), mohaTI kahe tava nAra lAla suNo. 11 bholI! tuM kAMI navI lahe suNo, sarIkhA nara bahu hoya lAla suNo ; "Arya pUtrane sArikho suNo, dIse bIjo koya lAla suNo.. zItajvara karI pIDIo suNo, te to sUto geha lAla suNo; nIdrAmAMhI AvIo suNo, nahi vidyAbalI eha lAla suNo. 13 kiMThAthI Avyo hoI ITA?" suNo, khiNa eka rahI tiNa ThAya lAla suNo; kotIka dekhI beDu jaNI suNo, sahakAra sAmI jAya lAla suNo. 14 uMce gokhe beTho have suNo, navaparaNita strIpUra lAla suNo; dhanadeva zaMkA dhArato suNo, gamana nArInuM gupta lAla suNo.. zrImatI vastrane cheDe suNo, zloka te lIkhIyo eka lAla suNo ; kuMkuma rasanI sehanANI suNo, karI nipUNAI cheka lAla suNo. 16 yataH kva hasantI? kva vA ratnapUraM? cUto'bhragaH kva ca? sUnurdhanapaterbhAgyAd, dhanadevo'bhyagAt zriyam / / 1 / / pUrvaDhAlaH hasatInagarI kahA? suNo, kIMhA ratanapUra kAma? lAla suNo; kIMDA AMbo gagane calyo? suNo, kIMhA kaho dhanadeva nAma? lAla suNo. 17 kAMyaka kArya uddezIne suNo, nakalIyo have tema lAla suNo; AMbe caDhI te doya jaNI suNo, manamAM harSa dhareha lAla suNo.. 18 Abe pUrva para rahyo suNo, nArIzuM gaNIyo aMta lAla suNo ; cAlyo AkAze AMbalo suNo, poMhato nija ghari taMta lAla suNo. 19 1. zAhI(?). 2. caturAI. 3. cheka=cheDo (ahiM utkRSTatA batAvavA). For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padghavijayajI kRta utaryo nija udyAnamAM suNo, dhanadeva chAno tAma lAla suNo ; gharamAM jaI sUto valI suNo, zayyAi karI ArAma lAla suNo.. oDhI nidrAbhara thayo suNo, AvI have doya nAra lAla suNo; bharanIdrAI dekhIo suNo, sUto nija bharatAra lAla suNo. 21 zaMkA rahita sUtI bihuM suNo, jAgI gaNekamAM jAma lAla suNo ; thayo prabhAta ramaNI gai suNo, sUraya ugyo tAma lAla suNota. 22 savI aMdhakAra nasADIo suNo, caMDakiraNa dinanAha lAla suNo ; valagI ghara-kAraya bhaNI suNo, dhaMdho gharano athAka lAla suNo . 23 kimahIka have laghu nArIzuM suNo, "soDhI bAhIra rahyo hAtha lAla suNo; kaMkaNa sahita te dekhIo suNo, vIvAhavaMto nAtha lAla suNo . 24 moTI dekhADIo suNo, tava kahe moTI vANI lAla suNo ; te tIhAM kahyuM te savI malyuM suNo, dekhI ehano pANi lAla suNo. 25 kimaNIka Avyo tIhAM kane suNo, paraNyo kanyA tAma lAla suNo ; jANyo INe ApaNo suNo, savI vRttAMta te Ama lAla suNo0. 26 mata bIje mana mAMhethI suNo, karasyuM tAsa pratikAra lAla suNo ; karavuM to bIhavuM kahyuM? suNo, saghaLuM thAyaeN sAra' lAla suNo.. dasamI madananA rAsamAM suNo, padmavijaya kahI DhAla lAla suNo ; acaribhakArI AgaleM suNo, sAMbhalo vAta rasAla lAla suNo . 28 1. sUrya. 2. kArya. 3. atyaMta, ghaNo. 4. oDhavAnuM va. For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsA dUhAH bIhaka ma kara tuM bApaDI, karuM eno upacAra'; sAta gAMThI deI maMtrIne, doro karyo taiyAra. dhanadevane DAbe page, nArII bAMdhyo tAma; mUrakha ne nIradaIpaNe, phUDa-kapaTanuM dhAma. maMtra taNA parabhAvathI, sUDo thayo tatakheva; dekhI nija sUDApaNuM, dInavadana dhanadeva. navI choDyuM kaMkaNa kare, navI sAMbharIuM jeNa'; dhanadeva manamAM ciMtave, "zaMkyA AvI teNa. rAti vRttAMta jANI karI, sUDo kIdho Ama; UNa caritreI nArIne, asaMbhAvya nahI kAma.' mana ciMte "hA! hArIyo, mAnavano avatAra; pazupaNuM huM pAmIo, Ima dhyAI tiNi vAra. uDavA jAI jetale, karathI cAMpyo tAsa; UNI pari bole pApINI, krodha taNo AvAsa. DhAla : 11, baTAonI dezI. AMkhe samajhAve anyane re, kare valI anyasu vAta, anya hRdayamAM dhAratI kAMI, nArI kUTIla kujAta re; jo hoI potAno bhrAta re, valI jo hoi nijano tAta re, tehane parNi vaMcavA jAta re, ehavA guNa jagata vikhyAta re. sahaja saluNe sAMbhalo mere lAla. AMkaNI. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 koinI na hoi e kadA re, mUkI nija patirAya, rANI rAMka sAthe rame raMgasyuM, tasa jANe jIvita prAya re; nadInI pare nIcI jAya re, sApaNI pare kuTIla sadAya re, rAkhasaNI pare khAvA dhAya re, jIhAM mana mAnyuM siMhA jAya re. khiNa ika rovai khiNa hase re, khiNa dekhAvai rAga, khiNamAM vairAgiNI hui rahe, khiNamAM kahe mIThI vAga re; khiNa kaTU vacanano lAga re, khiNa se tUse athAga re, khiNamAM kare nija ghara tAga re, khiNa dIi nija pati dAga re. nija pati paradese jatA re, para mohai sukha deha, mukhi kahe 'tuma viNa kima rahuM re?, A sUnuM DhaMDhera che geha re; tumasya muja atiae saneha re, ghaDI varasa samI mujha eha re, have thArye kaho karuM teha re, have duHkhanA varasasye meha re'. nArI raMga pataMgasyo, jAtA na lAge vAra, jima vAdalanI chAMhaDI re, jima vijalIno camakAra re; jima rAjamAna alpa vAra re, jima kapaTI dhyAna vicAra re; nahI sAcu vayaNa kIvAra re, azucI apavitra bhaMDAra re. paMkhI pagaluM AkAzamAM re, jalamAM maccha-pada joya tima nArInA hRdayano re, jana na lahe mAraga koya re; buddhi suraguru jadi hoya re, tArAnuM gaNita kare loya re, ehano pAra na pAme soya re, khiNa hasatI khiNamAM roya re. 1. ujjaDa pradeza. 2. koivAra, kyAreka. 3. pagalA. 4. kanyAno hAtha. padmavijayajI kRta For Personal & Private Use Only 9 sahaja0 10 sahaja0 11 sahaja0 dhITha hRdaya nArI have re, bole iNI pare vANI, 'amha caritra jovA bhaNI re, te kIdhuM ima maMDANa re; sUto jUTho jvara ANi re, amla sAthe para dvipa ThANi re, AvI pakaDyo *kanI-pANi re, AvI sUto oDhyuM vastra tANi re. 14 sahaja 12 sahaja0 13 sahaja0 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva zAsa tehanuM phala have dekhajye re, te viNa na vale sAna', ima kahI pAMjare ghAlIo re, sUDAne dei apamAna re; bahU vacana prahAranuM dAna re, sAMbhale sUDo nija kAna re, laghu mohaTInuM kare bahumAna re, 'tumha sama nahIM avara ko ThAna re.' 15 sahaja0 ghara parijana dekhI ghaNuM re, zUka kare te pazcAttApa, 'dhiga mujha sUDAno bhava lahyo re, mujha AvI pahotuM pApa re; na karyo parameSThIno jApa re, tINe pAmyo ima saMtApa re, have paravaza syuM karu Apa re?, navI ADA Ave mAya ne bApa re. 16 sahaja0 gharakAraya karatI thakI re, rAMdhe jaba te nAra, tava bhAjI chamakAvatI re, tehanA hoya chamakAra re; lAvI sUDo tINI vAra re, bIhavarAve zastranI dhAra re, kahe 'sAMbhala tuM niradhAra re, karuM ehavo tujha prakAra re. tujhane mArI iNI pare re, eka dina eha havAla, chamakAvIsyuM tujhane re', ima bole te vikarAla re; suNI pAme bhaya asarAla re, nitya-nitya eha duHkha jaMjAla re, laheto kADhe koI kAla re, jANe malIA che naraka pAla re. dhana-dhana te nara rAjIyA re, jANI ehavI nAra, dUri rahyA mahAbhAga te re, jANo jima jaMbukumAra re; valI vayarasvAmI aNagAra re, dharI vratastuM ati pyAra re, ima DhAla thai agyAra re, kahe padmavijaya jayakAra re. 1. pUSkaLa. 2. anubhavato. For Personal & Private Use Only 17 sahaja0 18 sahaja0 19 sahaja0 87 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 dUhA have je ratnapUre thayo, te suNajyo adhikAra; zeThe jANyuM kiMhA gayo, zrImatIno bharatAra? 1 gayo te pAcho nAvIo,' kholAvyo bahu ThAma; ravIhANe dITho je lIkhyo, zloka manohara tAma. tathAhi 'hasaMtIpUre dhanapati zeThano sUta dhanadeva; vyomamAraga AvI karI, paraNI gayo tatakheva.' teha suNI zeThe have, zrImatI rotI jeha; paAsAsanA dei Ima kahe, 'IhA teDAvuM teha.' DhAla : 12, vIMchIyAnI dezI. eka dina eka sArathapati, sAgaradatta nAme zeTha re; vyApArane arathe tIhAM jato, hasaMtIpUrI jihAM TheTha re. jUo-jUo karma viTaMbanA-e AMkaNI. tehane zrIpuMje ApIo, bahumulya rayaNa-aMlakAra re; kahe 'dhanadevane tumhe Apajyo, karI Adara ati satakAra re. kahejyo saMdezo iNI pare, '"tumhe Avo iNI ThAma re; nIja nArI saMbhAlo modasyuM, tumha na ghaTe ehavuM kAma re.'' have sAgaradatta paNI cAlIyo, olaMghyo sAgara jIhAja re; pohato hasaMtInayarIiM, kare tIMhA vyavasAyanA kAja re. dhanadeva-gharIM gayo anyadA, navI dITho tIMhA dhanadeva re; tava pUche tehanI nArInai, 'bhAkho mujhane tatakheva re. 1. kAM. 2. savAre. 3. AkAzamArge. 4. tarata. 5. AzvAsana. For Personal & Private Use Only padmavijayajI kRta 2 3 4 6 jUo0 7 jUo 8 jUo0 9 jUo0 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva rAsa 89 10 jUo. 11 jUo. 12 jUo. 13 jUo. 14 jUo. dhanadeva kIhA che dAkhavo?", tava bolI te suNo nArI re; dezAMtara vyApAra gayo, Avacce te dina dasa-bAra re.' kahe sArathavAha nArI prate, "zrIpuMje dIyo alaMkAra re; dhanadeva jamAIne kAraNe, zrImatI tasa jhUre nAra re. te kAraNa teDyA che tIMhA," tava bolI te bIhuM nArI re, e vAta to teNuM kahetA hatA, uchukatA citta bahu dhArI re. paNi kArya vase dezAMtare, jAvuM paDyuM tatakAla re; jAtA tiNe ghaNI pare bhAkhIyuM, dharI harSane thaI ujamAla re. "ratnapurathI AvAM jo koI, Apajo tasa e zkarAja re; mujha nArI navoDhA ramaNane, valI prema upAvaNa kAja re." lejyo valI sUsaro mokale, Ima kahI Apyu tala hAthi re; zUka sahita te rUDu pAMjara, lIdhI alaMkRtinI te Athi re. have sAgaradatta te nayaramAM, karI kraya-vikraya vyavahAra re; caDhIo ghari jAvA pravAhaNe, krame sAgara pAmyo pAra re. utarI have nayaramAM saMcaryo, pohato te zrIpuMja-geha re; kahyo sarva vRttAMta te zeThane, je nArII bhAkhyo tehare. A zuka-paMjara tiNe ApIo, nArIne ramavA heta re; te leIne atimodaNyuM, nIja pUtrIne dII saMketa re. bharatAra-prasAda e mAnatI, sUkasyu ramatI surasAla re; puNyaudaya thAsya have, e kahI paghavijaye bAramI DhAla re. 15 jUo. 16 jUo. 17 jUo 18 jUo. 19 jUo. 1. pUMjI. For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 krUSNa ramatA ramatA ekadA, davaraka dITho pAya; vismaya pAmI troDIo, tava tIhAM acarIja thAya. mUlarUpe dhanadeva te, dekhI harakha na mAya; vismaya lahIne pUchatI, praNamI nija pati pAya. 'svAmI! e adabhUta kIsyuM?, kaho mujhane avadAta'; te kahe 'jima dekho tume, tima ja ache e vAta. hivaNA adhIka ma pUchasyo,' sAMbhalI eha vicAra; harakhe jai nIja tAtane, bhAkhyo teha prakAra. DhAla : 13, Avo jamAI prANA jayavaMtAjI - e dezI. zrIpuMja zeTha have harakhasyuM jayavaMtAjI, joI jamAi rUpa guNavaMtAjI; ati harakhata sahu kuTuMba te jayavaMtAjI, sAMbhalI teha svarUpa guNavaMtAjI. ati Adara sanamAnathI jayavaMtAjI, rahevAne AvAsa guNavaMtAjI; Apyo svarga vimAna syo jayavaMtAjI, bahu dhana pUrita grAsa guNavaMtAjI. padmavijayajI kRta tihAM dhanadeva sukhe rahe jayavaMtAjI, nava paraNita lei nAra guNavaMtAjI; svecchAi ati snehathI jayavaMtAjI, bhogave bhoga zrIkAra guNavaMtAjI. jANye pUNya udaya thakI jayavaMtAjI, pAmyo phIrI avatAra guNavaMtAjI; kare vyavasAya ghaNA tihAM jayavaMtAjI, sakala kalA bhaMDAra guNavaMtAjI. lAbha ghaNo tehamAM thayo jayavaMtAjI, dravyapAtra huo tAma guNavaMtAjI; kAla ketohIka nIgame jayavaMtAjI, rahetA tINa hI ja ThAma guNavaMtAjI. indrajAla supanA samo jayavaMtAjI, eha anitya saMsAra guNavaMtAjI; Au kharce tINe kAraNe jayavaMtAjI, zeTha gayA jamadvAra guNavaMtAjI. For Personal & Private Use Only 2 5 8 9 10 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 91 bhAI bhojAI IkamanA jayavaMtAjI, zrImatI upare rAga guNavaMtAjI; alpa thayo tihAM anukrame jayavaMtAjI, vII bole vAga guNavaMtAjI. 11 thata: strI pIhara nara sAsare, saMjamIA sahavAsa; etA hoya alakhAmaNAM, jo maMDe thIravAsa. zrImatI nija bharatAraNyuM jayavaMtAjI, jAvAne pariNAma guNavaMtAjI; mana ciMte bharatArano jayavaMtAjI, kahevo rahevA ThAma guNavaMtAjI. kehavI doya nArI ache jayavaMtAjI, jouM tAsa svarUpa guNavaMtAjI; utakaMThita citta tehapuM jayavaMtAjI, kahe patine karI cUpa guNavaMtAjI. 13 janakanuM ghara nija svAmIjI! jayavaMtAjI, navi dekhADo kema? guNavaMtAjI; sAsare rahevuM nArIne jayavaMtAjI, janaka gRhe nara nema guNavaMtAjI. 14 jasa-kIrati pAme ghaNI jayavaMtAjI, anyathA hoya apamAna guNavaMtAjI; tava bolyo dhanadeva te jayavaMtAjI, "avasare melamyuM tAna" guNavaMtAjI. 15 dhIrajavaMtI zrImatI jayavaMtAjI, mauna karI rahI tAma guNavaMtAjI valI kAlAMtare ekadA jayavaMtAjI, zrImatI kahe "suNo svAmI guNavaMtAjI. 18 triNa jAtinA puruSa che jayavaMtAjI, jaghanya uttama nara jAta guNavaMtAjI; trIjA madhyama jANII jayavaMtAjI, prathama svasUra guNe khyAta guNavaMtAjI 17 nija guNa khyAta uttama kahyA jayavaMtAjI, madhyama bApa guNeNa guNavaMtAjI; tIre tumhane rahetA IhAM jayavaMtAjI, svasUrataNe dravyaNa guNavaMtAjI. 18 uttamatA navI ehamAM jayavaMtAjI, valI suNo triNa prakAra guNavaMtAjI; bApa guNe uttama kahyA jayavaMtAjI, madhyama mAta prakAra guNavaMtAjI. 19 For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 padghavijayajI kRta nArI-guNe je vistaryA jayavaMtA, teha jaghanya kahevAya guNavaMtAjI; yadyapi guNavaMtA tuhe jayavaMtAjI, sakala kalAnA ThAya guNavaMtAjI. 20 samartha dravya upArjavA jayavaMtAjI, to paNi Ima kahevAya guNavaMtAjI; "jamAI zrIpuMja zeThano" jayavaMtAjI, kahe janano samavAya guNavaMtAjI. 21 taNe jo uttama puruSanA jayavaMtAjI, mAraganI karo cAha guNavaMtAjI; janamabhUmi to anusaro jayavaMtAjI, spe kahII ghaNuM nAha! guNavaMtAjI. 22 eha madananA rAsamAM jayavaMtAjI, teramI bhAkhI DhAla guNavaMtAjI paghavijaya kahe Agale jayavaMtAjI, vAta ghaNuM surasAla guNavaMtAjI. 23 1. samudAya. For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanavAsa dUhAra dhanadeva nArI vayaNathI, bole INI pare bola; svasUra taNuM ghari je rahe, jANuM teha nITola. paNi chamakA bhAjItaNA, navI visarIyA mujha; haiyAmAM khaTake ghaNuM, jIM bhAkhuM chuM tujha?. te sAMbhalI zrImatI kahe, "chamakAnI kaho vAta'; tava te dhUrathI savI kahe, chamakAno avadAta. DhAlaH 14, ruDI ne raDhIyAlI re, vAhA! tArI vAMsalI re- e dezI. rUDI ne raDhIyAlI re suguNA zrImatI re, hasIne bolI tava teNI vAra, ehano syo guNavo citta bhAra?. 4 rUDI ne mujhane dekhAvo re te tuccha bhAryA re, zakati huM jouM kehavI tAsa, mujhane jovA ati pIpAsa. 5 strI ne zaMkA mukI re cAlo nija ghare re, tuhane bAdhA nahI lagAra, mujha sarIkhI pAse thakA nArI." 6 strI ne, teha suNine dhIraja dhArato re, dravya karI sahu bhelo tAma, saghalo laI potAnI vAma. 7 strI ne sayaNane pUchI re dhanadeva cAlIyo re, sAgara utarI pAmyo pAra, pohato hasaMtInayarI majhAra. 8 strI ne bahu dAna deto re dIna anAthane re, gaMdhahasti pari pahoto dvAri, vismaya pAmI tava bIMdu nAri. 9 DI ne 1. nirlajja. 2. zarUAtathI. For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 padmavijayajI kRta 'e syo acaMbho re Avyo kIMhA thakI re?, zUka TalIo kima dharIi saMdeha?, malapato Avyo enIja geha.' 10 DI ne ima vIcArI re bihuM ubhI thai re, jANe hIyaDe harSa na mAya, kare maMgala upacAra banAya. gaurava karatI re vinaya dekhAvatI re, cItrazAlImAM lAvI tAma, siMhAsana mAMDyuM triMNa ThAma. dhanadeva beTho re sAthe zrImatI re, kuzala khemanI puMche vAta, dhanadeva kahe 'mujha che sukha-sAta.' mohaTI bhAkhe re nAnhIne 'suMNo re, jalathI pakhAlo pIunA pAya,' laghu paNa zIghra thaI jala lAya. bhaktithI nAnI re pAya pakhAlatI re, trAMbA kuMDImAMhe teha, te jala mohaTI grahI sasaneha. maMtra maMtrI re tIma AcchoTIo re, pRthavI upara balathI tAma, maMtrano mahImA acittva che Ama. vadhavA lAguM re pANI velakhyuM re, bhaya pAmyo dhanadeva atyaMta, zrImatI sAhamuM jove taMta. zrImatI bhAkhe re mata bIhaje mane re, pANI vadhatu cAlyuM jAya, anukrame ghuMTI paga bolAya. vadhatuM vadhatuM re nAsyAi aDyuM re, dhanadeva manamAM ati khedAya, 'kima thAsyuM ? jala vadhatuM jAya.' 11 DI ne For Personal & Private Use Only 12 skI ne 13 DI ne 14 DI ne0 15 DI ne 16 DI ne DhIMcaNe AvyuM re sAthalo buDatI re, kaTI-taTa ne valI nAbhI pramANa, udara hRdaya ne kaMThane mAna. 17 DI ne 18 DI ne0 19 DI ne 20 DI ne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 95 zrImatI bhAkhe re "bhaya mana nANajyo re, karuM ehano have huM pratikAra, jyo-jyo mAharo e camatkAra." | 21 DI ne ghUMTaDe eka re te jala pI gaI re, jIma navI dharatII jala dekhAya, eka biMdu navI tiNe ThAya. 22 strI ne biMdu te nArI re zrImatIne pAe paDe re, "zakati jItI te INa vAra, tuM vidyA guNano bhaMDAra. 23 strI ne tujhane ArAdhuM re svAmInIne pare re, triye prIta paraspara joDI, kAma kare gharanA mana koDI. 24 strI ne zudra vidyAre tricce barAbarI re, prIti ghaNI nita vadhatI jAya, sarIkhe zIle sahu samavAya. | 25 DI ne doya sama trIjI re svecchAcAraNI re, avaguNI saMge avaguNa thAya, guNa saghalA tasa nAsI jAya. 26 strI ne yata: aMbassa ya nimbassao, doNha vi samAgayAiM muulaaii| saMsaggIe viNaTTho, ambo nimbattaNaM patto dhanadeva cite re manamAM ghaNI pare re, "jo e be sama trIjI thAya, to huM zaraNa karuM kahA jAya?. 27 saDI ne rAkhyasI sarakhI re tricchene chAMDIne re, karuM have Atyama keruM hita, jima navI hoya mujha evI bhIta." 28 raDI ne dhana dhanadeve re jiNe Ima ciMtavyuM re, te kahyuM caudamI DhAla majhAra, padmavijaya have jaya-jayakAra. 29 DI ne II1II 1. jo-jo. For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 parNAvajayajI kRta dUhAra koIka kAraja mIsa karI, ghara choDaNane heta; rISabhadevane dehare, Avyo dharma saMketa. te dhanadeva huM jANajya, beTho tAharI pAsa; sUDApaNuM heM anubhavyuM, kevala duHkha AvAsa. pazutA AvI TuMkaDI, paNa koI deva saMjoga; pazupaNuM navI pAmIyA, tINe sukhe sukhIyA loga. maheM to mAharA tanu thakI, duHkha anubhavIluM jora; tIkhuM tunDathI mujha AkarA, jANo karma kaThora." madana suNI rIyo ghaNuM, vismaya lahI kahe ema; tumha duHkha jANI kIjIe, Atyama hita bihuM nema. DhAla 15, be be munivara vaheraNa pAMgaryAjI - e dezI. INI avasarI siMhA munivara AvIyA jI, vimalabahu ja nAma re; bahu munivarane vaMde parivaryA che, sAdhu guMNe abhirAma re. 6 IsI paMca sumati sumatA sadA jI, traNya gupatinA dhAra re; dazavidhi sAdhu dharama ArAdhatA jI, bhAvatA bhAvanA bAra re. 7 INI jinavara caityamAM jinavara vAMdIyA jI, stavanA karIne AvIyA deva re; eha maMDapamAM munivara AvIyA jI, jiMhA madana-dhanadeva re. 8 INI ziSya kaMbala "prAsuka-thAnake jI, pAtharyuM AvI beThA tAma re; bhaktithI bIDuM jaNe munivara vadIyA jI, karIya paMcAMga praNAma re. 9 dhaNI. 1. bahAnuM. 2. jIvarahita. For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa dharmalAbha" dIdho munivare jJAne karI che, jANI tAsa caritra re; dharmadezanA dII pratibodhavA jI, "sAMbhalo prANI! karma vicitra re. 10 IsI jIvita taTinI-pUra samu kahyuM jI, naTa peTaka sama e kuTuMba parivAra re; zaradanA abhra samI lakhyamI kahI jI, dharmamAM je mujhe gamAra re. 11 dhaNI Apada kAle zaraNa na ko huI jI, svAratha tatpara e parivAra re; saDana-paDana-vidhvaMsI e tanu jI, lalanA phUDa-kapaTanI AgAra re. 12 INI INI pare vidanabharyA saMsAramAM jI, jIvane sukha nahIM lavaleza re; viSayanuM sukha aNu sama te mAnato jI, te lalanA "Ayara che suvizeSa re. 13 iNI, lalanA to ApadanI che prIya sakhI jI, sApINI vAghaNI rAkhasaNIne tole re; svarganI bhoMgala narakanI dIpikA jI, rAce kuNa paMDita jeha amola re. 14 INI kArya-akArya na gaNe prANIo jI, vividha prakAranA karato pApa re; tehathI eha saMsAramAMhI bhame che, khamato te cahu gatinA duHkha Apa re. 15 INI te kAraNe tucche dharma samAcaro jI, viSayathI viramI mahAnubhAva! re; sarvavirati strI aMgIkaro jI, dharma-kAryamAM ANI bhAva re. 16 iNI. nigraha kIje sarva kaSAyano jI, iMdrIya je che capala turaMga re; durdama damIi tapathI tehane jI, gurukula vAse vasII raMga re. 17 iNI, upasargane valI sahII parisahA jI, to bhavasAyara tarII bhavya re; janama-jarA kallole na buDII jI, nIramala hoI zuddhAtamadravya re. 18 dhaNI sakala saMsArika duHkhane pAmatA jI, akala-abAdhita laheM niravANa re; niraadhI zAzvata sukhane anubhave jI, vilase vara kevala daMsaNa nANa re. 19 iNI 1. ToLu2. AdhIna. 3. AgaLIyo. For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 padghavijayajI kRta dezanA sAMbhalI mana saMvegIyA jI, madana ne dhanadeva praNamI pAya re; kahe "bhava-kuAthI udharo jI, dIkSA kara AlaMbane gururAya! re. 20 dhaNI karo upagAra svAmI! amhArA kane jI, guI paNI dIkSA dIdhI tAma re; grahaNa-Asevana zIkSA bI grahe jI, dvAdazAMgI ghare jima nIja nAma re. 21 dhaNI tIvra tapa caraNa ArAdhe bahu muni jI, bahu jaNa sneha paraspara dhAra re; guskula vAsa vasatA bIMdu jaNA jI, "prAI te sAthe karatA vihAra re. 22 INI aNasaNa ArAdhI gayA sohame jI, paMca palyopama Aya re; DhAla pannaramI paghavijaye kahI jI, zrI guru uttamavijaya pasAya re. 23 INI 1. prAye, ghaNu karIne. For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva rAsa 99 dUhAH devabhave prIta ja ghaNI, karatA kArya azeSa; tihAMthI cavI have upanA, te sAMbhalo suvizeSa. DhAla: 16, karakaMDuno vaMdanA huM vArI lAla - e dezI. madana-jIva have upano huM vArI lAla, mahAvidehamujhAra re huM vArI lAla; nayara vijayapura sohatuM huM vArI lAla, alakApurI anuhAra re huM vArI lAla. 2 madana samarasena tihAM rAjIyo huM vArI lAla, vijayAvalI tasa nArI re huM vArI lAla; maNiprabha nAme te thayo huM vArI lAla, sakala kalA ziradAra re huM vArI lAla. 3 madana jovana pAmyo eTale huM vArI lAla, paraNAvyo tasa tAma re huM vArI lAla; palI dekhI pratibujhIyo huM vArI lAla, thApyo sUta nija ThAma re huM vArI lAla. 4 madana, maNiprabha rAjyane pAlato huM vArI lAla, vasya kIdhA bahu rAya re huM vArI lAla; sAmaMta maMtrIsara ghaNA huM vArI lAla, preme praName pAya re huM vArI lAla. 5 madana kAla gayo Ima ketalo huM vArI lAla, gaja caDhIyo eka dina re huM vArI lAla; rayavADaI nekalyo huM vArI lAla, karI ekAgara mannare huM vArI lAla. 6 madana eka sarovara moTIkuM huM vArI lAla, kamala vikasvara mAMhI re huM vArI lAla; gagana tArAgaNanI pare huM vArI lAla, zobhe atizaya tyAMhI re huM vArI lAla. 7 madana dekhI ramaNikatA ghaNI huM vArI lAla, joI rahyo carakAla re huM vArI lAla; pAyaka pAse aNAvike huM vArI lAla, eka kamala tatakAla re huM vArI lAla. 8 madana, rAya gayo have Agale huM vArI lAla, valIo te ja magna re huM vArI lAla; teha sarovara dekhIyo huM vArI lAla, zobhA gaI te alagna re huM vArI lAla. 9 madana 1. sapheda vALa. 2. pAyadaLa, sainika. 3. maMgAvyuM. For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 padghavijayajI kRta 14 mana "aho! aho! e kaho thayuM?" huM vArI lAla, pUche parijana rAya re huM vArI lAla; parijana kahe "suNo narapati! huM vArI lAla, jima zobhA kamalAya re huM vArI lAla. 10 madana kamala ekekuM sahuM lIdhuM huM vArI lAla, tava e nIpanuM ema' re huM vArI lAla; suNI rAjA mana ciMtave huM vArI lAla, "aho! e sarovara jema re huM vArI lAla. 11 madana rAja rIddhi viNa nara tathA huM vArI lAla, navi zobhe koI kAla re huM vArI lAla; rIddhi azAzvatI jANIi huM vArI lAla, supana ne jima IndrajAla re huM vArI lAla. 12 madana, ramaNika jima kiMpAkanA huM vArI lAla, phala kaThuA pariNAma re" huM vArI lAla; ityAdika ciMtA paro huM vArI lAla, cAlyo AgalI jAma re huM vArI lAla. 13 madana tava dIThA udyAnamAM huM vArI lAla, sUri jinezvara nAma re huM vArI lAla; dharmakathA kahetA thakA huM vArI lAla, kIdho tAsa praNAma re huM vArI lAla. dezanA sAMbhalI harSamyuM huM vArI lAla, sUtane spI rAjya re huM vArI lAla; saMyama lII sUri kane huM vArI lAla, Apa thayA rISIrAja re huM vArI lAla. 15 madana, tIvra tapasyA AdarI huM vArI lAla, pAle zuddha AcAra re huM vArI lAla; gaganagAminI upanI huM vArI lAla, labdhi bIjI paNa sAra re huM vArI lAla. 16 madana avadhanANa valI upanuM huM vArI lAla, jANe jagata svabhAva re huM vArI lAla; vicare pRthavI pAvana kare huM vArI lAla, labdhitaNe parabhAva re huM vArI lAla. 17 madana dhanadeva jIva havaI upano huM vArI lAla, te sUNo adhikAra re huM vArI lAla; naga vaitADhya sohe ghaNuM huM vArI lAla, joyaNa pacAsa vistAra re huM vArI lAla. 18 dhanadeva joyaNa paccisa uMco valI huM vArI lAla, gaganacchuM karato vAta re huM vArI lAla; nirjhara kaNa zitala ghaNAM huM vArI lAla, pharasI pavana AyAta re huM vArI lAla. 19 dhanadeva, tiNe sura-kinnara-cakSanA huM vArI lAla, sukhIyA mINa udyAnare huM vArI lAla; "rayaNI i oSadhI dIpatI huM vArI lAla, dIpe dIpa samAna re huM vArI lAla. 20 dhanadeva, 1. yugalo. 2. rAtre For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadeva rAsa 101 tihAM nayara varanAmathI huM vArI lAla, rathaneuracakravAla re huM vArI lAla; rati bhavane jihAM dhUpanA huM vArI lAla, dhumra te meghanI mAla re huM vArI lAla. 21 dhanadeva) rayaNa maNi paMktitaNI huM vArI lAla, prabhA te indracApa re huM vArI lAla; gagane vidyAdhara maNitaNA huM vArI lAla, kiraNa te vijalI vyApa re huM vArI lAla. 22 dhanadeva solamI DhAla sohAmaNI huM vArI lAla, zrI guru uttama zISare huM vArI lAla; pAvijaya kahe "puNyathI huM vArI lAla, hovaI jagamAM jagIsa re" huM vArI lAla. 23 dhanadeva 1. IndradhanuSa. For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 dUhA - vidyAdhara cakrI vaDo, mahendrasiMha abhidhAna; bahu vidyAdhara paya name, teha mahendra samAna. daso diza jasa-kIrati ghaNI, karato sabalo nyAya; baMdhune paNI parihare, jo jANe anyAya. nyAyavaMtane baMdhu pare, jANe teha narIMda; para-rAmAthI paramuho, guNa-gaNa kero vRMda. rANI rayaNamAlA bhaNI, pANI padma samAna; khANI sohaga guNataNI, vANI kokila mAna. rAyahANI kaMdarpanI, pahicANI mukhacaMda; rIsANI doSAvalI, jANI loyaNa araviMda. sukha bhogavatA daMpatI, doi putra thayA tAsa; ratanacUDa- maNicUDa tima, kare kalA abhyAsa. sAdhI vidyA bihu jaNe, pAmyA jovana veSa; paraNAvyA bihuM putrane, ratanacUDa suvizeSa. yogya jANIne khagapati, ratanacUDane tAma; padavI dIiM juvarAjanI, rAjyabhAranA kAma. DhAla : 17, jagataguru hIrajI re - e dezI. iNI avasara have ekadA re, azubha karamane joga; pUrva nikAcita udayathI re, rANIne thayo roga. dekho gati karmanI re, karme sukha duHkha hoi-AMkaNI. 1. parAMgamukha. 2. rAjadhAnI. For Personal & Private Use Only padmavijayajI kRta 1 3 4 5 6 7 8 U Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 103 10 dekho 11 dekho. 12 dekho 13 dekho. 14 dekho. ratanamAlA rANI taNe re, aMge jvara azarAla; bhUkha gaI anna navI rUce re, lavale jye maccha jAla. dAha ghaNo aMge thayo re, balatI jhUre jora; khINa paNI niMdrA navI lahe re, thIra na rahe Ika Thora. mukha kamalANuM mAlatI re, phula te jima kamalAya; rAjya-vaidya bahU teDIyA re, vikalapa bahu kare rAya. oSadha vividha prakAranA re, karavA teha upAya; maMtravAdI maMtre ghaNA re, paNI te guNa navI thAya. rANIne roga vyApIo re, vaidya jANI asAdhya; hAtha khaMkherI uThIyA re, koI upAya na lAdha. anukrame Ayu athIrathI re, chAMDyA teNII prANa; tava AkraMda te uchalyo re, rove sahu tiNa ThANa. rAya AMsu bhara loyaNe re, karato aneka vilApa; 'hA! devI! tuM mujhane re, kima navI Ape jabApa?." poka melhI rAjA re, bole roto vANI; kakelI dala rAtaDA(?) re, hA! tujha caraNa ne pANI. netra te kamalanA dala samAre, caMdavayaNI mRdu bola; "kuMda suMdara daMta tAharA re, vidyuma adhara amola. tujhane kiMha have dekhIsyu re?, trIbhuvana sunu Aja; bhAsya tujha viNuM mujhane re," Ima rove mahArAja. 15 dekho 16 dekho. 17 dekho. 18 dekho. 19 dekho. 1. atyaMta. 2. sthAna. 3. hAtha. 4. macakuMda, mogarAnuM phUla For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 padghavijayajI kRta 20 dekho. 21 dekho. 22 dekho dAha deI have tene re, doya pUtrasyuM rAya; roto na rahe koIthI re, na kare kAMI vyavasAya. rAja-kAja savI ThaMDIyo re, rahe yogIzvara rIti; maMtrI pramukha malI rAyane re, Ima samajhAve nIti. tuccha sarIkhA dhIra puruSane re, na ghaTe karavo zoka; rAjya sIdAI tumhataNuM re, duHkhIo hoI loka. utapati-laya yUta sarva che re, thIra nahIM jagamAM kAMya;' samajhAvyo samajhe nahIM re, adhika dhare duHkha rAya. rANI sAMbhare khINa khINe re, duHkha ghare tAsa vijoga; sAtA kahIMI navi lahere, kaThIna karamanA bhoga. zrI guru uttamavijayanI re, sAhAye e kahI DhAla; sattaramI have puNyathI re, duHkha thAI visarAla. 23 dekho. 24 dekho 25 dekho. For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadezasa 105 dUThAH gaganagAminI labdhithI, maNiprabha je aNagAra; gaganamAragathI AvIyA, tAsa udyAna majhAra. kumara sahita vaMdana bhaNI, jAya vidyAdhara rAya; parama harakha dharato thako, praName munivara pAya. beTho nija ucitAsane, munivara de upadeza; bhavya jIva samajhAvavA, valI vizeSa nareza. DhAla: 18, vAta na kADho ho vatataNI - e dezI. "aMga cyAra kahyA dohIlA, tIMha mAnava avatAra re; daza dRSTAMte dohIlo, bhamatA INa saMsAra re. Ima jANI vrata Adaro-AMkaNI. pRthIvi- jala- tela- vAumAM, kADhe asaMkhyato kAla re; tima anaMta vanaspati, duHkha saheto asarAla re. kAyasthiti evI suNI, camake citta majhAra re; kAla saMkhyAto vigaleMdrImAM, nAnA bhava avatAra re. deva-tirI-nAraka paNe, bhamavAno nahIM pAra re; Ima bhamatA narabhava lahyo, puNyataNe anusAra re. tihA siddhAMtane sAMbhale, te durlabha ati jANo re; ghAcI mocI ne vAdharI re, "AheDa taNAM ThANo re. mAchI kaSAI ne saItaNA, chIpA ne sutAra re; plecchanI jAti te bahu kahI, siMhA lIdhA avatAra re. 5 Ima 6 Ima 7 Ima 8 Ima) 9 Ima0 1. zikArI. 2. darajI. 3. chApagara, kapaDA para chAya kAma karanAra. For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 padmavijayajI kRta 10 Ima. 11 Ima. 12 Ima 13 Ima 14 Ima narabhava te niSphala gayo, sukule kimahIka Ayo re; AMdho bahero ne bobaDo, roge aTele gamAyo re. Ima karatA I-paravaDA, pAmyo suMNavAne Ayo re; saradhA atizaya dohalI, mIthyAmatamAM muMjhAyo re. deva kudevane mAnato, kugurUne guru jANe re; kudharma dharma karI sevato, Azrava dharmane ThANe re. saradhA puNyathI pAmIo, durlabha saMyama sAra re; viSaya-kaSAyamAM rAcIo, valI AraMbha apAra re. aNa vAhalA re AvI male, tima vAhalAno viyoga re; tehanuM duHkha dharato ghaNuM, na lahe tatva saMyoga re. mohe Akula vyAkulo, kare viSAda aneko re; navI jANe IndrajAla e, supana thakI atirekore. tIrthaMkara cakrI jimyA, baladeva ne vAsudeva re; kAle koI rahyA nahIM, jasa karatA sura seva re. zAzvata sukhane je varyA, tehane maraNa na hoya re; kuza agre jala biMduo, capala jIvita tima joya re. netra kTAkSa ne sArIkhA, prIya saMgama mana dhAra re; giri nadI kallola sArIkhI, lakhamI athIra asAra re. yauvana capala te jANIzuM, jehavo gajavara kAna re; saMdhyArAga samo save, rU5 lAvaNya pradhAna re." DhAla aDhAramI sAMbhalI, nRpa have je prakAze re; pAvijaya kahe Agale, te kahuM madana ne rAse re. 15 Ima0 16 Ima0 17 Ima) 18 Ima) 19 Ima) 20 Ima0 1. eLe, niSphaLa. 2. indrIyonI pUrNatA. 3. zraddhA. For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-5nALa rAsa 107 dUThAH vidyAdharacakrI kahe, "bhagavaMta! suNo mujha vAta; tumha dekhIne mujhane, haIDa harakha na mAta. zoka gayo mujha vegalo, haIDu hasavA jAya; tumha mukha-caMda vilokavA, adhika pipAsA thAya. vAta na jAI te kahI, syuM kAraNa tasa hoya; tumhasya pUrava bhava taNo, svAmI saMbaMdha che koya?." tava guru bolyA jJAnathI, "che tujha mujha saMbaMdha Ima kahI ghanadeva-madanano, saghalo kahyo prabaMdha. "dhanadeva te tuM upano, madana te mujhane jANa; sohamathI bIhuM AvIyA, e saMbaMdha pramANa. tujha pratibodhana kAraNe, huM Avyo suNI rAyA; je kAraNa pUravabhave, ApaNa mItra subhAya. strIduHkhathI udavegIyA, lIdho saMjama bhAra; vasIyA gurukule ekaThA, eka vimAna majhAra. tehavI nArI kAraNe, kIma muMjhANo Aja?'; sAMbhalI ihApA thakI, jAti-smaraNa lahe rAja. bhagavana! avitatha bhAkhIo, nayaNe dIThuM eha; mujha uparI anugraha karI, pAudhAryA sasaneha." DhAla 19, meMdI raMga lAgyo - e dezI. narapati kahe munirAyane re, "e saMsAra asAra saMyama raMga lAgyo; bhavasAgaramAM buDatA re, utAryo mujha pAra saMyama.. 10 For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 rAjya bhalAvI pUtrane re, AvuM chuM tumhe pAya saMyama0; saMyama lezyuM' Ima kahI re, narapati nija gharI jAya saMyama0. sAmagrI abhiSekanI re, karI vIo nija ThAma saMyama0; ratanacUDa rAjA thayo re, sAmaMta praName pAya saMyama0. zIkhAmaNa doya pUtrane re, dIdhI aneka prakAra saMyama0; parama ucchava-mocchava karI re, jina maMdIramAM sAra saMyama0. pUjA viracAvI karI re, sayaNane deI satakAra saMyama0; maNiprabha muni pAse jaI re, kahe 'Apo vrata bhAra' saMyama0. dIkSA dIdhI munivare re, zrutasAyara lahyA pAra saMyama0; tapa tapatA ati AkarA re, abhigraha aneka prakAra saMyama0. vidyAdharamuni anukrame re, labdhitaNA bhaMDAra saMyama0; bihu muni rAjariSi have re, karatA ugra vihAra saMyama0. sumati-gupati upayogIyA re, sAdhukrIyAsu vizeSa saMyama0; zuddha AhArano khapa kare re, parIsaha sahetA azeSa saMyama0. anukrame apUrvakaraNathI re, zukladhyAna bala joya saMyama0; kSapakazreNI mAMhe caDhe re, mohataNo kSaya hoya saMyama0. kSINamohI kare kSaya have re, ghAti traNa samakAla saMyama0; kevalajJAna sUrajataNo re, thayo parakAza vizAla saMyama0. lokAloka prakAzatA re, rUpI-arUpI svabhAva re saMyama0; sUkSma-bAdara ne valI re, jANe svabhAva-vibhAva saMyama0. zailezIkaraNaeN karI re, sakala karma-mala jAya saMyama0; sAdI anaMta sukhIyA thayA re, aja-ajarAmara thAya saMyama0. For Personal & Private Use Only padmavijayajI kRta 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevarAsa 109 ogaNIze DhAle karI re, saMpUraNa thayo rAsa saMyama0; muni(7) pAMDava(5) gaja(8) caMdramA (1) re, varasa te zrAvaNa mAsa saMyama. 22 paMcamI ujvalapakSanI re, sUryavAra suprasiddha saMyama0; rAjanagaramAMhI rahyA re, eha manoratha siddha saMyama0. tapagaccha gayaNa dinesare, vijaya devasUrirAya saMyama0; vinayavaMta tasa pATavI re, vijaya siMhasUri thAya saMyama0. paMDitaratna ziromaNi re, kIdho kirIyAuddhAra saMyama0; zISa tAsa satyavijayajI re, zubha kirIyA-AcAra saMyama.. tAsa kapuravijaya kavIre, khImAvijaya tasa zISa saMyama0; khImAguNe karI sohaI re, nahiM jasa rAga-rISa saMyama.. paMDIta zira cUDAmaNi re, lakSaNa lakSita aMga saMyama0; zrI jinavijaya sobhAgIyA re, temanA ziSa sucaMga saMyama.. tasa Asana sohAgare, jANe jaina siddhAMta saMyama0; zrI guru uttamavijayajI re, vairAgI ekAMta saMyama.. tasa pada paddha bhramara samo re, pAvijaya vara nAma saMyama0; gurUkIrapAthI kIdhalo re, eha rAsa abhirAma saMyama.. paMcama sumati jiPsare, tehanA caritra majhAra saMyama0; valI zrI jayAnaMdacaritramA re, bhAkhyo eka adhikAra saMyama.. zrI sImaMdhara svAmI tathA re, tima valI bhAbhA pAsa saMyama0; sAnidhe saMpUraNa thayo re, madanane dhanadevano rAsa saMyama0. je bhaNase guNasya valI re, vAMcase puNya vizAla saMyama0; te sukha saghalA anubhavI re, lahasya maMgala mAla saMyama.. 1. zobhAvanAra. 2. kRpAthI. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 VA 12 sirisomappahAyariyaviraiA mayaNa - dhaNadeva kahA For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sirisomappahAyariyavirahA atthi gayaNagga-lagga-siMga-siMgAra-gAravio niraMtara-jharaMta-nijjharaNapasaraMta-sIyarAsAra-sIya-surahi-pavaNa-pINijjamANa-surayakkhinna-kinnaramihuNasaNAha-kANaNoveo veyaDDo nAma pvvo| divasammi pajjalaMtIhiM sUriovalasilAhiM kira jtth| rattiM mahosahIhiM dIsai dIvUsavo nicaM // 1 // tammipai-bhavaNa-majjha-Dajjhanta-kAlAgaru-dhUva-dhUmadhayAreNAkAle vi kAlabbhavinbhamamubbhAvayaMtaM, nANA-rayaNa-viNimmiya-pAsAya-paMtippahA-pUreNa sakkacAvacakkavAla-saMkulaM nahayalamuvadaMsayaMtaM, gayaNa-magga-vaggaMta-vijJAhara-ramaNimANikkAbharaNa-saMbhAreNa viju-puMja-saMbhavaM saMbhArayaMtaM rahaneuracakkavAlaM nAma nayaraM / tattha paNamaMta-vijAhara-nariMda-maulimAlovalIDha-pAyavIDho, dasa disAvahU-vihUsaNasamujjala-jasakusuma-samUha-mahArAmo, pararAmA-ramaNa-parammuho mahAsatta pattalIho mahiMdasIho nAma vijaahr-ckkvttttii| baMdhuM pi baMdhaNaM piva jo nAya- parammuhaM pricyi| naya-tapparaM paraM vi hu bahumannai niddha-baMdhuM va tassa mayaraddhaya-mahArAya-rAyahANI, ahariya-rai-rUva-soha-sohagga-guNarayaNa-khANI, kamala-komalAratta-pANI, mahumAsa-matta-koilArAva-ramaNijjavANI, viNiyappavitti-paNaramaNi-raMgasAlA rayaNamAlA nAma devii| tIe ya rAiNA saha visayasuhamaNuhavaMtIe rayaNacUDa-maNicUDAbhihANA samuppannA duve puttaa| samae ya kayakalAgahaNA sAhiya-bahu-vijA, pattA kusumasara-pasara-lIlAvaNaM jovvaNaM, kArAviyA visuddha-vaMsa-samuppannANaM niruvama-rUva-lAvannANaM khayararAya-kannANaM krgghnnN| tattha kulaharaM kalAkalAvassa, saMkeyaTThANaM visiTTha-ciTThANaM ti muNiUNa nivesio vijAhariMdeNa juvarAya-pae rynncuuddo| maNicUDo vi kumArabhAvammi vaTTamANo aviveya vasavisappamANa-jovvaNa-viyAro nANA-kIlAhiM kIlaMto kAlaM gmei| // 2 // For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa-dhaNadeva kahA 113 // 3 / / annayA puvvanikAiyA'suhakammodaeNa rayaNamAlA-devIe samuppanno mahAjaro, paNaTThA chuhA, uvaTThiyA sarIrammi dAha-veyaNA, nA''gacchai khaNaM pi nihA, vihANaM vayaNakamalaM / nijuMjiyA tacikicchAkae raNNA bahave vijA / kIratesu vi tehiM vivihovayAresu asaMjAya-paDIyArA vimukkA jIviyavveNa devii| tao aMsu-jalAvila-loyaNo mukka-kaMThaM hA devi ! kamaladala-dIha-nayaNe! hA caMda-cAru-vayaNe! hA viDuma-maNoharAharadale! hA kaMkilli-pallavAruNa-kara-calaNatale! hA kuMda-suMdara-dasaNamAle! rayaNamAle! kahiM puNo daTThavvA si? tumae viNA tihuyaNaM pi sunnaM vva paDihAi ti palavamANo roviumADhatto khayara-rAo rayaNacUDa-maNicUDehiM smN| tahakahavi khayaranAho akaMto gruy-sog-selenn| jaha sukkhadukkha-nisadivasa-khuhapivAsAu na muNei paricatta-rajjakajo niruddh-niises-kaayvaavaaro| jogi vva vaTTamANo maMtIhiM imaM samullavio ||4|| deva! na juttaM tumhANamerisaM soyakaraNamavirAmaM / jeNa visIyai savvaM tumhANa vicittayAe jagaM // 5 // uppatti-palaya-kaliyaM savvaM khayariMda ! tijaya-saMbhUyaM / jaM kiM pi carAcaramatthi vatthu tA kimiha sogeNaM ? icAi-pannavio vi vioga-dukkhabharakkaMto katto vi nivvuimapAvaMto jAva cidui tAvA''gaogayaNaladdhi-saMpannovimalohinANa-nAya-savvabhAvobhava-duha-davaggi-dAhapasamaNo samaNo maNippabho nAma nayarujjANe gao vaMdaNatthaM tassa khayaresaro samaM kumaarehiN| parama-pariosamuvvahaMto paNamiUNa muNiM nisanno uciyaasnne| bhaNiyaM ca muNiNA bho bho! ciTThaha kiM visAya-vasagA vAmoha-pajjAulA ? kiM nAvikkhaha jIva-loyamakhilaM mAiMdajAlovamaM? / jamhA ko vi kimittha atthi bhavihI bhUo muhaM macuNo, patto pAvai pAvihI va na hu jo muttuNa muttiMgae? // 6 // ||7|| For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 sirisomappahAyariyaviraDaA ||8 // vAudbhuya-dhayagga-caMcalamaNiM jIyaM kaDakkhacchaDAsAricchaM piya-saMgama, girinaI-kallola-lolaM siriN| tArunnaM kari-kannatAla-taralaM, saMjhabbha-rAgovarma, lAyannaM muNiUNa dhamma-visae mA hoha maMdAyarA etthaMtare khayaresareNa bhaNiyaMbhayavaM! tumha daMsaNametteNAvi paNaTTho soga-saMtAvo me, vihasiyaM hiyaeNa, tumha muhakamala-paloyaNa-lAlasANa loyaNANa soko vi parioso saMjAo jo kahiuM pi na tIrai, tA kimatthi tumhANaM mama ya puvvabhavio ko vi saMbaMdho na va? ti| guruNA vaagriyN-atthi| khayaresareNa vuttaM-kareha takkahaNeNANuggahaM / muNiNA vAgariyaM-nisAmeha / bhArahe vAse kusatthala-saMnnivese visiTTha-rUva-lAvannAvaganniya-mayaNo mayaNo nAma kulputto| tassa bAlattaNao vi paDhiyasiddhavijAo donni bhjaao| paDhamA caMDA, avarA payaMDA / tAsiM ca kalahaM pecchiUNaM payaMDA ThaviyA smiivvtti-gaamNtre| kao mayaNeNa tAsiM smiivaavtthaann-dinn-niymo| egayA keNai kAraNeNa payaMDAe samIve diNamahigamegaM ThAUNa gao caMDA-samIvaM so| taotIe caMDa-kovAvesa-vasa-visappaMtabhiuDi-bhIma-bhAlavaTTAe ghare pavisaMtasseva tassa pakkhittaM musalamabhimuhaM / taM samAgacchaMtaM pecchiUNa sattaTTha-payAI ohaTTiUNa Thio mynno| taM bhUmiM pattaM musalarUvaM muttUNa jAo bhIma-bhuyaMgamo / so pahAvio mayaNAbhimuhaM / palANo bhIyamaNo mayaNo pacchAhuttaM / aMtarA nai-puliNammi bhuyaMgamamAsannaM pecchiUNa pkkhitt-muttrikhN| vilaggo tattha bhuyaMgamo khaNaM / patto payaMDAe gharaM mynno| diTTho aNAe sAsAUriya-hiyao bhayabhaMta-nayaNo, bhaNio ya anautta! kimevaM Aulo vva lakkhIyasi? siTTo ya teNa skovcNddaapkkhitt-musl-vuttNto| tIe hasiUNa vuttaM ettiyamettaM ceva te bhaya-kAraNaM ? tA muMca bhayaM / vimhio mynno| tAva phaDADova-bhayaMkaro bhavaNaMgaNamAgao bhuyaMgamo diTTho annaae| sarIramuvvaTTamANIe uvvaTTaNavaTTIo khittAo tayabhimuhaM / jAyAo tAo nulruuvaao| rUddho samaMtao naulehiM bhuyNgo| taM khaNeNa khaMDAkhaMDi kAUNa gayA disodisaM nulaa| For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa-dhaNadeva kahA 115 // 9 // aha accabbhuya-cariyaM doNha vi daThUNa vimhio mynno| sappa-bhaya-catta-citto ciMtiumevaM samADhatto caMDAe sakovAe saraNaM jAyA imA payaMDA me| jai puNa karena kovaM imA vi tA hojna ko saraNaM ? piyakAriNo vi maha vippieNa keNa vi imA vi kuppej| piyamappaNo vi tIrai pae pae kettiyaM kAuM? // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // ||14|| so natthi vippiyAI avagaNiuM gaNai jo sukayameva / ekkeNa dukkaeNaM sukaya-sahassaM phusai loo tA bhuyagIhiM va bhayaMkarAhiM eyAhiM dohiM vi alaM me| iya ciMtiUNa citte gehAo viNiggao mayaNo patto paribbhamaMto kameNa mnni-nimmiyaamr-nivaase| vAsavapura-saMkAse saMkAse pavara-nayarammi to kusuma-gaMdha-luddhAli-jAla-muhalammi prisrujaanne| kaMkellitarussa tale vissAma-nimittamuvaviTTho tAvA''gaMtUNa imaM bhaNio so maannudtt-gihvinnaa| bho mayaNa ! sAgaya! bhai ! ehi nayarammi pavisAmo kaha muNai majjha nAma imo? tti aha vimhayaM privhto| saMcalio so teNaM nIo niya-maMdiramudAraM mahayA saMraMbheNaM kAravio NhANa-bhoyaNAIyaM / bhaNio ya tadavasANe sappaNayaM bhANudatteNaM // 15 // / / 16 / / // 17 // // 18 // For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sirisomappahAyariyavirahA ||19|| ||23|| vijjulayA-nAmeNaM maha dhUyA atthi kml-dl-nynnaa| surasuMdari-sama-rUvA pANiggahaNaM kuNasu tIse to vimhieNa mayaNeNaM jaMpiyaM maha aditthtthpuvvss| kaha muNasi tumaM nAmaM ? kaha vA amuNiyakulassa mamaM / ||20|| desi tumaM niya-dhUyaM? mahaMtamiha kougaM mahaM hiye| to bhaNai bhANudatto ittha'tthe kAraNaM suNasu ||21|| bhadda! cauNhaM puttANamuvari esA mnnorh-sehiN| saMjAyA maha dhUyA samagga-bhuvaNacchariabhUyA // 22 // pattA ya jovvaNamimA pANehiMto vi vallahA mjjh| khaNamittaM pi imIe virahaM soDhuM na sakkohaM esA vivAha-joggA vaTTai saMkaDamimaM samAvaDiyaM / iya ciMtAbhAreNaM garueNa ahaM samakvaMto // 24 // vavagaya-chuhA-pivAso sunna-maNo ctt-syl-vaavaaro| vAmi majjha-ratte aladdha-nihA-suho jAva tAva kuladevayAe bhaNio haM bhadda! mA kuNasu ciNtN| ajaM nayarujjANe asogataruNo tala-nisannaM // 26 // picchihisi purisa-rayaNaM visAla-kula-saMbhavaM kalA-kusalaM / divasassa pahara-samae mayaNaM nAmeNa guNavaMtaM // 27 // paccakkhaM piva mayaNaM tassa tumaM dina kannagaM eyaM / kuladevayA mae to namiuM bhaNiyA imaM vayaNaM // 28 // dhUyA-varappayANeNa devi! tumae ahaM smuddhrio| ciMtA-samuhamaggo to sA vi adaMsaNaM pattA ||29|| |25|| For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa-dhaNadeva kahA 117 ||30|| tatto rayaNIsesaM gamiu kAUNa gos-kiccaaii| ujjANamAgao haM tA cakkhupahaM tumaM patto eeNa heuNA te muNAmi nAma imaM ca daahaami| vijulayaM niya-dhUyaM karesu tA majjha vayaNamiNaM // 31 // paDivannamiNaM mayaNeNa suha-muhutte krgghnn-lgge| vitte pasattha-vatthA'laMkAra suvannamAIhiM // 32 // sammANiUNa mayaNassa bhANudatteNa appiyaM bhvnnN| to vijulayAe saha tattha gao kIlai jahicchaM // 33 // amuNiya-kula-sIlA vi hu jattha va tattha va gayA vi sppurisaa| pAvaMti puvva-punnodaeNa maNavaMchiyaM sokkhaM // 34 // tA jai mahalla-kallANa-kAmiNo mANavA ihaM tubbhe| tA kuNaha taha payattaM jaha punnaM pAvae vuDi // 35 // aha bhANudatta-datta-daviNa-viNioga-saMpanjamANa-maNavaMchiya-ttha-satthassa mayaNassa gaesu kaivaya-vaccharesu kayAi payaTTo paausaarNbho| jattha virahaggiDajhaMta-virahiNI-hiyaya-samullasiya-dhUmalehAvva va meha-mAlAhiM sAmalIkayaM gayaNayalaM, jalaya-piyayama-samappiya kaNayamayAbharaNaM piva vijulayAloyaM vahati disi-vahUo, pAusa-mahArAya-rajjaghosaNA-DiMDimo vva savvattha-vitthario ghaNagajiravo, mANiNI-mANa-khaMDaNa-payaMDa-khagga-dhArAo vva nivaDaMti saliladhArAo, mahi-mahilA-hAra-sariyAo vva sariAo psriyaao| evaMvihe ya tammi oloyaNagayassa mayaNassa nayaNa-visayaM samAgayA samAsanna-gharaMgaNa-gayA ruyamANI ramaNI pautthavaiyA, suyA ya sAvahANeNa hoUNa kiM pi plvmaannii| jahA hA nAha! aNAhaM maM muttuM desaMtaraM tumaM ptto| saMpatto ghaNa-samao jai vi tumaM taha vi no patto ||36 / / For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ghaNagaji-vijjutaTThA ! saraNaM rayaNIsu kaM pavajjissaM / galai kuDIraM pi imaM nivaDate nIra - pUrammi niTThiya- ciraMtana - dhaNA kiM demi ahaM ruyaMta - DiMbhANaM ? | ahaha! vihiNA ahaM ciya viNimmiyA dukkha - kulabhavaNaM sirisomappahAyariyaviraiA ||38|| tao ciMtiyaM mayaNeNa - hA! varAIo ramaNIo pai-virahe evaMvihaM dutthAvatthaM aNubhavaMti, caMDA-payaMDAo vi maha virahe mahaMtaM dukkhamAvannAo bhavissaMti tti sogasaMgalaMta-jaleNa taraMgiyAiM nayaNAiM mayaNassa / bhaNio so vijulAe nAha! kimevamuvveyakAraNaM? | nibbaMdhe ya siTTho aNeNa puvva-bhajjA - saMbharaNa - vaiyaro / dUmiyA imA citteNa / adaMsiya-vayaNa-viyArAe bhaNiyamaNAe - nAha! jai ettiyaM hiyaya dukkhaM to tattha gaMtUNa kiM na kIrai raI tAsiM ? / mayaNeNa bhaNiyaM-pie ! jai tumaM visnyjesi| tIe bhaNiyaM - saMpayaM paMka- duggamA maggA, visamAo giri-naIo, tA na tIrai gaMtuM, vitte pAuse vaccijjAsi / tavvayaNeNa Thio so / aha payaTTe phuTTaMta-kaMdoTTa saMghaTTe bhamaMtAli-thaTTe visaTTaMta doghaTTa - maraTTe saraya-samae vijulA - samappiya-karaMbaya pAhejjaM ghettUNa niggao kusatthalAbhimuhaM / vaccaMto ya patto kameNa divasa - pahara - duga - samae gAmamekkaM / vIsaMto tattha sarovara-tIratarU- tale / tao pakkhAliya-kara-calaNo kaya-deva-guru- sumaraNo bhottumaNo ciMtiuM pavatto I jai eja ko vi atihI cakkhupahaM me imammi samayammi / tA sukaya-lesamaJjemi tassa dAUNa gAsaddhaM ekke guNa jiyaM jayaM pi kAraNa nigguNeNAvi / kAuM paresi saddaM jo bhuMjai theva-bhakkhaM pi te cciya jayammi dhannA tANa gayA pANi-pallave lacchI / atihi -saMvibhAgaM kAUNa sayA vi bhuMjaMti / / 37 / / For Personal & Private Use Only / / 39 / / 118011 / / 41 / / evaM ciMtayaMteNa teNa diTTho pAsavatti - devaulAo niggao gAmaM pai patthio bhAsasamuddhUliyaMgo jaDA-mauDa - veDhiya - siro puDiyA - vAvaDa karo tavassI / tao pahaTTa - - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa-dhaNadeva kahA 119 // // 42 // hiyaeNa vAhariUNa dinno tassa krNbo| panjataM ti tasseva sarovarassa tIre kayAvassago bhottumAraddho so| mayaNo ya bhottukAmo kavalaM kare kuNai jAva, tAva keNai cchIyaM / tao saMkiya-maNo paDivAliGa khaNamekkaM jAva tAva so tavassI karaMbaya-ppabhAveNa jAo takkhaNA uurnno| pahAvio saMkAsa-nayarAbhimuhaM / kahiM vacai? tti vimhiya-mANaso mayaNo laggo tassANumaggeNa / pattA do vi nayaraM / gayA tybhNtrN| paviTTho vijulAe bhavaNaM uurnno| iyaro ya kimeso karei? ti pacchannaM pecchaMto Thio baahiN| diTTho ya UraNo vijulaae| tao khaDakkiyaM DhakkiUNa pAraddho puvvAvaliya-vattha lauDeNa hnniuN| taM ca virasamArasaMtaM soUNa milio logo| teNAvi karUNAvanna maNeNa vAriyA vijulaa| tIe vi so sitto maMtAbhimaMtiya-jaleNa, jAo tvssii| tao vimhaophulla-loyaNeNa loeNa puTTho so-bhayaMvaM ! kimeyaM ? ti| siTTho teNa niya vuttNto| tao logeNa bhaNiyaM saccamiNaM saMjAyaM pasiddhamAhANayaM jae syle| khAyai karaMbayaM jo so sahai vilaMbayaM puriso imaM ca daTTaNa savvamuvviggamaNo mayaNo ciMtauM pavatto-aho! eyAe vijulAe imiNA niya-carieNaM nijiyAo caMDA-payaMDAo, tA kusalakAmiNA mANaveNa dUreNa vajaNijjAo mahilAo mahaMta-aNatthasatthekkasaraNIo. diTuM pi citta-saMtAva-kAraNaM jANamerisaM cariyaM / tAo vi mahai mUDho mahilAo hI mahAmoho ||43|| avarAha-payaM thevaM pi pAvitraM taha kahaM pi kuppNti| jaha acaMta-piyassa vi pANa-paNAsaM pakuvvaMti // 44 // annaM cavaMti annaM kuNaMti annaM vahaMti hiyenn| jAu ramaNIu maimaM kaha tAsu karenja vissAsaM? // 45 // evaM vibhAvayaMto nayarAo niggao pribbhmNto| patto kameNa mayaNo pavara-purIe hasaMtIe // 46 // For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sirisomappahAyariyaviraiA ||48 / / // 49 // // 50 // gorIo pai-maMdiraM, pai-payaM dIsaMti jatthesarA, lacchIo pai-mANusaM, pai-vaNaM raMbhANa sNbhaavnnN| ekkakkeNa imeNa pAviyamayaM pAsAya-paMti-ppahApUreNaM amarAvaI hasai sA nUNaM hasaMtIpurI // 47 // tattha kusumAvayaMsujANassa vibhUsaNammi jinn-bhvnne| kaNayamaya-khaMbha-kalie maragayamaya-kuTTima-talammi kaha vi paviTTho mayaNo jugAidevassa pecchiu~ pddimN| nippaDimarUva-pisuNiya-pasama-dayaM thuNiumADhatto jaM diTThI karUNA-taraMgiya-puDA eyassa, somaM muhaM, AgAro pasamAgaro, pariyaro saMto, pasannA tnnuu| taM manne jara-jamma-maccu-haraNo devAhidevo imo, devANaM avarANa dIsai jao nevaM sarUvaM jae jAyaM majjha maNussa-jamma sahalaM, dhannANa cUDAmaNI, saMpanno hamimaM pi loyaNa-juyaM pattaM kayatthattaNaM / pAraM bhIma-bhavannavassa dulahaM laddhaM mae saMpayaM, jaM eso bhayavaM bhavakkhayakaro cakkhUNa lakkhaM gao // 51 / / evaM bhaNaMto paNamiUNa jugAidevaM nisanno tattheva mynno| etthaMtare samAgao tattha dhaNadevo nAma vnniyputto| so vi jayaguruM namaMsiUNa niviTTho mynn-smiive| puTTho aNeNa siNehasAravayaNehiM mayaNo-bhai! katto samAgao si? kiM vA kAraNaM jaM hiyayabhaMtara-phuraMta-dukkho vva lakkhIyasi ? / tao mayaNeNa siNiddha-baMdhu vva ko vi mahappA esa mamaM samullavai ti ciMtiUNa bhaNiyaM-bhaha! saMpayaM saMkAsa-nayarAo samAgao mhi, jaM puNa hiyaya-dukkha-kAraNaM taM jai vi lajjaNijnaM tahA vi tuha paDhama-daMsaNe vi payAsiyANappa-siNehattaNeNa parama-baMdhubhUyassa purao siisi| tao siTTho jahaDio savvo vi niy-vuttNto| dhaNadeveNa vutaM-kettiyamettameyaM For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa-dhaNadeva kahA 121 jai maha bhajANa vuttaMtaM suNesi? / vimhiya-maNeNa mayaNeNa vuttaM-bhadda! kahasu tumaM pi niy-bhjjaa-vuttNtN| tao dhaNadevo khiumaaddhtto| tahAhi___ iheva nayarIe jiNadhamma-kicca-nicala-maNo muNijaNa-paJjuvAsaNa-paro parovayAra-nirao dhaNavaI setttthii| tassa ya sayala-guNa-kalAva-kulabhavaNaM bhavaNaMgaNasaMcAriNI muttimaI lacchi vva lacchI nAma bhnnaa| tANaM ca ubhaya-logAviruddhavittIe vaTuMtANa jAyA donni puttA-paDhamo dhaNasAro, iyaro dhaNadevo / samae karAviyA do vi klaa-ghnnN| jovvaNAruDhA ya pariNAviyA visiTTa-va-lAvannAo vnniy-knnaao| aha niya-niya-kamma-saMpauttANi savvANi kAlaM volNti| annayA maraNa-pajavasANayAe jIvaloyassa, paisamaya-viNassarasarUvattaNeNa AukammuNo muNiya-niya-jIviyAvasANa-samao sama-sattu-mitta-bhAvo bhava-viratta maNo kaya-savva-satta-khAmaNo paMcaparameTThimaMta-sumaraNaparo paraloya-pahaM pavanno dhnnvii| tao paivioga-soga-salila-pajAulacchI lacchI vi nicchiUNa susANaM va bhIsaNaM gharavAsaM visaya-vAsaMga-vimuhI mahaMta-tava-visesa-sosiya-taNU pNcttmuvgyaa| aha ammA-piu-maraNa-raNaraNaya-dumiya-maNA maNAgaM pi nivvuimapAvaMtA paricatta-sayala kajA dhaNasAra-dhaNadevA aNusAsiyA takkAlAgaya-muNicaMda-muNiMdeNa bho bho! kimevamacaMta soga-saMbhAra-nibbharA tubbhe| gamaha divasAiM? jaM no paribhAvaha bhava-saruvamiNaM ||52 / / jaM kiM pi carAcaramatthi vatthu sayalammi jiiv-loymmi| khaNabhaMgurassarva savvaM tA kimiha sogeNa ? pANesu nicca-pahiesu cale sarIre,tArunnayammi tarale, maraNe dhuvmmi| dhamma jiNiMda-bhaNiyaM caiUNa ikkaM, jaMtUNa tANamavaraM naNu natthi kiMci / / 54 / / tao maMdIkaya-sogA sagiha-kajjAiM ciMtiuM pyttttaa| kayAi kalahamANIo ghariNIo pecchiUNa vibhatta-gharasArA ThiyA bhinna-bhinna-gharesu / aha vacaMtesu vAsaresu bhaNio dhaNasAreNa lahubhAyA kimevamuvvigga-mANaso vva dIsasi? dhaNadeveNa bhaNiyaM-na // 53 // For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 sirisomappahAyariyavirahA me imIe ghariNIe gharavAso sNbhaaviji| jeTTeNa vuttaM-kimannaM kannagaM pariNAvemi? iyareNa bhaNiyaM-evaM kresu| tao jedveNa visiTTha-vANiyagaM maggiUNa pariNAvio dhaNadevo duiy-diyN| bhaviyavvayAvaseNa sA vi tahAvihA cev| na citta-saMtosa-nibaMdhaNaM dhnndevss| teNegayA bhAriyA-cariyaM paloiukAmeNa kavaDeNa bhaNiyAo bhajAo, jahA- sanneha segnaM, sIyajjara-bAhinjamANo na tarAmi ThAuM / tao paguNIkayA senA / nuvanno dhnndevo| khittANi uvariM purpaavrnnaaii| aha atthamuvagao gynnmnnii| otthariyA samaggadosapacchAyaNI rynnii| ghora-saha-payaDiya-kavaDa-niho dhaNadevo jAva ciTThai tAva jiTThAe bhaNiyA iyarI-hale! sigdhaM paguNIhosu / tao turiyaM kaya-gehakiccA paguNIhUyA saa| aha gehAo niggaMtUNa gayAo do vi ghrujaanne| ArUDhAo mahaMtaM shyaar-paayvN| pavattAo maMta-sumaraNaM kaauN| dhaNadevo vi saNiya-saNiyaM tayaNumagga-laggo niggaMtUNa tammi ceva cUya-pAyave uttarijeNa appANaM baMdhiUNa thuDa-vilaggo tthio| khaNeNa ya aciMta-sAmatthayAe maMta-mAhappassa payaTTo gayaNeNa gaMtuM cuuy-truu| laMghiUNa aNegatimi-magara-gAha-raubaM samuI patto rayaNadIvAvayaMsabhUyaM pabhUya-rayaNakhaMDa-maMDiyapasaMDi-pAsAya-sayasahassa-sohiyaM rayaNapuraM nAma nyrN| tarUNa-jaNa-samUho jammi rUvAbhirAmo, viyarai paDivannANegamutti vva kaamo| avi amuNiya-vijo jattha vijAharANaM, kuNai juvai-vaggo daMsaNeNAvi thaMbhaM tattha parisare Thio mahIe cuy-ddumo| muttuNa taM dUrIbhUo dhnndevo| tabbhajjAo avayariUNa paviTThAo nayaraM, tayaNumagga-laggo dhaNadevo vi|| ___ io ya tattha siripuMjo seTTI, tassa cauNha puttANamuvari vara-va-lAvannehiM telokka-tilayabhUyA sirimaI dhuuyaa| dinA ya sA vasudatta stthvaahputtss| tammi samae ya payaTTo mahayA riddhi-vitthareNa vivaah-mhuusvo| viviha-nevaccha-sacchAyadehacchavIo phuraMta-rayaNAlaMkAra-kiraNa-kaDappa-kappiya-suriMda-sarAsaNAo nacaMti // 55 // For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 // 57 / / mayaNa-dhaNadeva kahA caaru-trunniio| tao muNiyameyANa cariyaM niyattamANIo imIo puNovi aNusarissaM ti ciMtiUNa dhaNadevo taM ceva vivAha-mahUsavaM paloyaMto Thio siripuNjghrduvaare| etthaMtare turaMgamArUDho vasudatta-putto siripuMja-ghare pavisaMto kuUhalAkuliyamiliya-loya-sammaha-paNulliya-toraNa-viNiggayAe tikkhadhArAe taliyAe bhaviyavvayAvaseNaM 'taDa' ti toDiuttamaMgo pNcttmuvgo| tao vasudatto sapariyaNo soga-saMraMbha-nibharo sevamANo patto niy-ghrN| siripuMjo vi tahAvihamayaMDa-DamaraM uvaTThiyaM dttuN| hA ! kahaminheiM dhUyA hohi ti visAyamAvanno // 56 // to ghara-jaNeNa bhaNio saMtAvo kIsa kIraI evN?| annassa kassa vi imA dijau kannA kimanneNa? tatto siripuMjeNaM ANattA takkhaNaM niy-mnnussaa| ANeha kaM pi purisaM gavesiuM rAya-maggammi eyaM vayaNaM paDivajiUNa purisA vi niggayA jaav| tA diTThi-pahaM patto dhaNadevo divva-rUva-dharo nIo ya ghare pecchAmi vihi-vilasiyaM imaM ti ciNtNto| takkhaNa-nhAya-vilitto parihiya-bahumullaya-dugullo pariNAvio ya dhUyaM tattha payaTTo taheva aannNdo| dhaNadevo u satio ciTThai bAhiM paloyaMto // 61 / / tA AgayAo tAo bhaJjAo kIliUNa secchaae| dakhUNa vivAhamahaM jeTTAe jaMpiyA iyarI // 62 // // 588 / / // 59 // // 6 // For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 ajavi garuyA rayaNI mahUsavaM to paloimo eyaM / paDivannameyamiyarIe do vi to daTTumADhattA / / 63 // aha lahuIe bhaNiyA iyarI - peccha suramihuNaM va maNaharAgAra - vahUvaraM, navaraM varo ajjautto vva lakkhIyai / jeTThAe bhaNiyaM-hale! muddhA tumaM, aJjautta- sariso anno ko vi eso, so puNa sIyajjara - parigao gehe mukko kahamihAgao ? evaM khaNamekkaM ThAUNa caliyAo tAo / dhaNadevo vi sirimaIe vatthaMcale kuMkuma-raseNa sirisomappahAyariyaviraiA kahiM hasaMti? kahiM rayaNauru ? kahiM naha - hiMDaNU bhUu ? / dhaNadevaha dhaNavai-suyaha vihi suhakAraNu hUu / / 64 / / eyaM lihiUNa keNAvi miseNa niggo| tabbhajjAo ArUDhAo taM ceva cuuypaayvN| iyaro taheva appANaM baMdheUNa vilaggo thuDe / uppaio cUya- pAyavo, patto khaNametteNa hsNtiie| Thio tattheva gharujjANe / dhaNadevo muttUNa cUyaM paviTTho bhavaNantaraM / Nuvanno sayaNijje pAuya-paura-pAvaraNo kaNaMto Thio / iyarIo cUyAo avayariUNa paviTThAo bhavaNaM / diTTho pasutto dhaNadevo / pasuttAo khaNamekkaM / aha pAyA rayaNI / samuggao samagga - timirabhara - haraNa-paccalo caMDakaro | dhaNadevabhAo ya senAo muttUNa laggAo sa - kajjesu / aha lahuIe diTTho kaha vi pAvaraNabAhiM viNiggao vivAha - kaMkaNa-saNAho dhaNadeva - karo, daMsio jeTTAe- kimeyaM ? ti / jeTThAe bhaNiyaM - saccaM tayA tae saMlattaM jahesa varo ajJjautto vva dIsai tti, tA imiNA amhe lakkhiyAo tti / na bheyavvaM, karemi imassa dussikkhiyassa sikkhaM ti bhaNatI baddho calaNammi maMteNa abhimaMtiUNa doro / tappabhAveNa jAo dhaNadevo sugo / 1 khitto ya paMjare so sudINa - vayaNo diNAI volei / bhavaNaM baMdhuyaNaM pariyaNaM ca niyayaM paloyaMto aha culli - nivesiya- thAligAe pakkhitta - vesavArAe / vihiya - chamakkAraM bhajigAe pAgaM kuNaMtIe For Personal & Private Use Only // 65 // // 66 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa - dhaNadeva kahA tAo ya taM sugaM sayaMti dhariUNa sattha-dhArAe / na hi bhajiyA - chamakkeNa muNasi are ! iya vayaMtIo evaM Arovijjai i - divasaM jIya-saMsaya-tulAe / so kIro kaluNa-maNo tAhiM durAyAra-bhajjAhiM / / 67 / / ||68|| I jahA io ya rayaNapure siripuMja - seTThiNA gavesio savvattha dhaNadevo / na diTTho kattha vi / tao visanna-citteNa pabhAe ya vatthaMcala - lihiyakkhara nirikkhaNAo nA, esa hasaMtI - vatthavvao seTThiputto dhaNadeva-nAmo ti / paTTi - citteNa siTTiNA saMThaviyA niya-dhUyA / 125 egayA sAgaradatta - satthavAho patthio atthovajjaNatthaM hasaMtI - nayarIe / tassa siripuMja - seTThiNA samappio mahaggha- rayaNAlaMkAro jAmAuga-joggo / saMdiTTha ca-sigghamAgaMtUNa niya-bhajjA saMbhAlaNijjA | so ya sAgaradatto pavahaNeNa samuhaM laMghiUNa patto hasaMtI / pAro kayANaga- kayavikkayaM kAuM / kayAi gao dhaNadeva - geha / diTThAo tabbhajjAo, bhaNiyAo - kahiM dhaNadevo seTThiputto ? tAhi bhaNiyaM - kajjavaseNa desataraM gao / tao rayaNaura-vatthavvaeNa siripuMja - seTTiNA paThThavio jAmAuga-joggo imo ti bhaNaMteNa satthavAheNa samappio rayaNAlaMkAro, siTTo ya puvvutta-saMdeso / tAhi bhaNiyaMsohaNaM kayaM siripuMjeNa, jao dhaNadevo accaMtaM sadaMsaNUsuga-maNo sayaM ceva vaTTai, paraM aNaikkamaNijjayAe kaJjassa desaMtaraM gao, gacchaMteNa ya teNa bhaNiyameyaM - jai ko vi rayaNapurAo ejjA to tassa hatthe siripuMja - kannA - kIlaNakae kIro eso samappiyavvo tti, tA eyaM gehasu / tao gahiUNa kIraM taM kIraMtANega-maMgalo pavahaNamArUDho sAgaradatto sAgaramullaMghiUNa saMpatto rayaNapuraM / samappio NeNa siripuMjassa kIro, siTTho ya savvavuttaMto, teNAvi niya-dhUyAe / tao sA pahidu - hiyayA gahiUNa taM kIraM kIlAvae vivihappayArehiM / egayA kIrassa caraNa - baddho dorao 'maliNo' tti kAUNa ucchoDio tI / takkhaNe jAo sahAvattho dhnndevo| vimhiya - maNAe bhaNiyamaNAe - ajjautta ! kimeyaM ? ti / teNa bhaNiyaM-jaM pecchasi tumaM ti / nAyameyaM siripuMja - seTThiNA / sammANio dhaNadevo / samappio pavara- pAsAo / bhuMjae sirimaIe samaM bhoe / karei daviNaJjaNaM / I I For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 sirisomappahAyariyavirahA 110011 ||71 // kayAi suviNiMdayAla-vibbhamattaNao jIvaloyassa paraloyamaggamogADhe siripuMjammi bhAujAyANa aNakkharaM kiM pi soUNa soyabhara-gaggira-girAe bhaNio sirimaIe dhaNadevo-anautta! tivihA huMti maNussA uttima-majjhima-jahannayA loe| kittijaMtA pii-mAi-bhajanAmehiM jahasaMkhaM // 69 / / jai vi tumaM guNavaMto kalAsu kusalo dhnnjnn-smttho| taha vi siripuMja-jAmAugo ti gijasi jaNeNittha tatto jai uttama-purisa-maggamogAhiuM tuhaM vNchaa| tA jammabhUmimaNusarasu nAha ! bhaNieNa kiM bahuNA ? to dhaNadeveNa vuttaM eyamahamavi muNAmi kiMtu mhN| te bhajiyA-chamakkA anja vi hiyae camakkaMti // 72 // tIe vuttaM-anautta! kerisA te bhajiyA-chamakkA? taoteNa siTTo savvo vi niykltt-vuttNto| Isi hasiUNa tIe vuttaM kettiyamettameyaM ? / dAvesu niya-daiyAo, jeNa jANAmi tAsiM sAmatthaM / tavvayaNAvalaMbiya-sAhaso dhaNadevo vitthinnamatthajAyaM ghetUNa sirimaIe samaM samuI laMdhiUNa saMpatto hsNtiie| dINANAhANa viyaraMto dANaM kuMjaro vva paviTTho sa-bhavaNaM / tao aho! tahAvihAvatthagao vi samAgao! tti savimhayAhiM abbhuDhio bhjaahiN| kaya-maMgalovayAro niviTTho aasnne| jeTThA-vayaNeNa pakkhAliyA lahuIe dhnndev-clnnaa| calaNa-pakkhAlaNa-jalaM ca jeTTAe gahiUNa taha kahaM pi acchoDiyaM dharaNi-vaDhe aciMta-maMta-mAhappeNa jaha pvddddiumaaddhttN| tao dhaNadeveNaM bhaubbhaMta-loyaNeNaM paloiyaM sirimaIe muhaM / tIe vi vuttaM-mA bhaahi| salilaM pi taM kameNaM pavaDDiyaM taha kahaM pi gehmmi| jaha buDDA calaNA tayaNu jANuNo kar3iyaDaM tatto // 73 // For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa - dhaNadeva kahA tatto vi uraM to kaMTha - kaMdalaM tayaNu nAsiyA buDDA / to dhaNadeveNa visAya - nibbharaM sirimai bhaNiyA eto paraM tumaM kiM pie ! karissasi ? kaeNa pajjaMtaM / buDDAe nAsigAe kimuvari buDDai Na hatthasayaM to sirimaIe taM salilamekka-ghuMTIkayaM tahA savvaM / jaha takkhaNeNa khoNIyalammi dIsai na biMdU vi tA puvva-bhAriyAo laggAo sirimaIe calaNesu / amhe jiyAo tuma sattIe imaM bhaNaMtIo so dhaNadevo ahameva dukkalattANa saMkaDe paDio / ciTThAmi ? kiM karemi ? haya - vihi-duvvilasiya-vaseNa evamakallANa-mahalla-valli - pallavaNa - salila - kullAo / nirayagai - vattaNIo khaNadaMsiya-pema- kovAo kavaDa - kuDuMba kuDIo viveya-mattaMDa-mehalehAo / pariharaha bAlavAluMki-vAlakuDilAo mahilAo Asu pasattA sattA visayA''misa - luddha muddha - maipasarA / agaNiya-va - kAkA kuNati pAvAiM vivihAI tavvasao saMsAre caugai - pariyattaNAiM kuNamANA / mANasa-sarIra-guru-dukkhabhAgiNo huMti cirakAlaM / / 78 / / evaM siNeha - sabbhAva - gabbhaM paropparaM payaMpamANANa mayaNa - dhaNadevANa tattha samAgao samagga-saggApavagga-magga - desao dasaviha- sAmAyArI - nirao nirayaMdha - kUva - nivaDaMtajaMtu-saMtANa-tANappayANa - hatthAvalaMbo vimalaboho nAma suurii| vaMdiUNa jaya - guruM jugAidevaM niviTTho tattheva / mayaNa - dhaNadevA vi nivaDiyA guruNo calaNesu / nisannA tassa purao / bhaNiyA ya nANa- muNiya - taccarieNa guruNA / / 74 / / For Personal & Private Use Only / / 75 / / // 76 // / / 77 / / / / 79 / / // 80 // / / 81 / / 127 // 82 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 sirisomappahAyariyaviraDaA ||83 // // 84 // tA bho mahANubhAvA ! visaya-suha-viratta-mANasA houN| savva-viraiM pavvanjiya samujjamaha dhamma-kanjammi kuNaha kasAya-viNiggahamiMdiya-duima-turaMgame dmh| sevaha gurukula-vAsaM uvasagga-parIsahe sahaha jeNa bhavajalahimullaMghiUNa jr-jmm-mrnn-kllolN| sayala-kilesa-vimukkaM nivvANa-suhaM lahuM lahaha // 85 / / evaM souM saMvigga-mANasA do vi mynn-dhnndevaa| namiUNaM muNinAhaM jaMpiumevaM samADhattA // 86 // bhayavaM! bhavaMdhakUvammi nUNamamhANa nivddmaannaann| dikkhA-hatthAlaMbaNa-dANeNa aNuggahaM kuNasu ||87 // guruNA vi tao dinnA dikkhA tANaM phitttth-hiyyaannN| to sikkhiya-muNi-kiriyA ahijiyA sesa-sutta'tthA kaya-tivva-tavaccaraNA paropparaM paNaya-nibbharA niccaM / ekka-guruvAsa-vasiyA pajjate taha kayANasaNA mariUNaM sohamme ekka-vimANammi do vi uvvnnaa| tattha vi puvva-siNeheNa sayala-kajjAiM kuNamANA // 90 // paMca-paliovamAI paramAuM pAliuM tdvsaanne| tatto cuyA samANA saMjAyA jattha taM suNasu // 91 / / tattha mayaNa-jIvo iheva vijaye vijayapure nayare samaraseNassa ranno mahAdevIe jayAvalIe putto maNippabho nAma sNjaao| ahigayakalAkalAvo saMpatta-jovvaNo kaya-dAra-pariggaho paliya-paloyaNa-pabuddha-jaNaya-samappiya-rajjabhAro ubhayalogAviruddhaM visama-sAhasa-vasIkayAsesa-sAmaMta-mauli-maNi-masaNiya-pAyavIDhaM rAyalacchimuva jaMto kAlaM volei| ||88 / / ||89 // For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa - dhaNadeva kahA teNegayA gaya-kaMdharAdhirUDheNa rAyavADiyA - niggaeNa gayaNaM va diTTaM dippaMtatArAgaNa - parigayaM paphulla - kamalasaMDa- maMDiyaM mahA-saraM / aho ! accaMta - cAruttaNamimassa tti ciMtayaMteNa sudUraM nijjhAiyaM / pAikkahatthAo ANAviUNa gahiyaM kamalamekkaM / tao gao aggao rAyA / niyatto teNeva maggeNa / diTTaM ucciya-sayala - kamalaM pamilANapuvva - sohaM taM saraM / tao hA ! kimeyamerisaM jAyaM ? ti puTThe rannA / bhaNiyaM pariyaNeNadeva ! ekvekkaM kamalamavaNiteNa loeNa evaM kayaM / rannA ciMtiyaM eyaM sarovaraM jaha kamala - - vimukkaM na pAvae sohaM / puriso vi rehae taha na rajja - riddhIe paricatto riddhI asAsa ciya suviNaya-mAiMdayAla - sAricchA / kiMpAka-taru-phalaM piva pariNAmA'Nattha- heU ya iccAi ciMtayaMto citte jA vaccae mahInAho / tA diTTho ujjANe nAmeNa jiNesaro sUrI dhammakahaM kuNamANo payamUle tassa desaNaM souM / suya - saMkAmiya- rajjo paDivanno saMjamaM rAyA kamaso tivva-tavaccaraNavasa - samuppanna - gayaNa - gama - sattI / vimalohinANa- vinnAya - savvabhAvo imo so haM sohammAo cuo paNa dhaNadeva - jio tumaM samuppanno / tu bohatthaminhiM samAgao haM khayaranAha! jaM puvva-bhave samagaM gahiyavayA ekka - gurukule do vi / ekka- vimANe vasiyA tuha mama ya sa esa saMbaMdho / / 92 / / For Personal & Private Use Only / / 93 / / / / 94 / / / / 95 / / // 96 // 129 / / 97 / / / / 98 / / eyamAyanniUNa IhApoha - payaTTa - mANaso mahiMdasIha - vijjAhararAyA jAyajAIsaraNo bhaNiuM pavatto - bhayavaM ! savvamavitahameyaM, tA bhayavaM ! kao tumae mahaMto mamANuggaho, jaM evaM apAra - saMsAra - mahannava - nivaDio samuddhario haM, saMpayaM rajja - sutthaM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 sirisomappahAyariyavirahA // 101 // kAUNa tumha payamUle pavvanaM paDivaJjissaM / ti bhaNiUNa samAgao niya-gehaM / tatkAlapaguNIkaya-kalahoya-kalasa-muha-viNiggaya-salilehiM aNicchaMto vi ahisiMciUNa nivesio rakhne rynncuuddo| paNivaio maMti-sAmaMta-pamuha-pahANa-parigaeNa khayararannA bhaNio ya-vaccha! tuha jai vi asesa-guNAgarassa sayameva ghiy-sikkhss| sikkhavaNijnaM thevaM pi natthi taha vi hu bhaNAmi imaM // 99 / / thevo vi esa vihavo vivegavaMtaM pi taralae purisN| kiM puNa maNa-sammohuppAyaNa-pavaNA nariMda-sirI? // 100 / / tA vaccha! jaha imIe chalinase neva rjjlcchiie| jaha khippasi karaNa-turaMgamehiM visamehiM na kumagge visaehiM vasIkijasi na jahA jiiyNt-krnn-dcchehiN| taha vaDhejasu cira-purisa-magga-laggo naya-samaggo bhaNio maNicUDo vi hu aviveyaM kiM na muMcase vcch!| kIsa aNAyAraparo houM lahuesi appANaM? // 103 / / na kalesi kulaM na gaNesi guruyaNaM avekkhase [ya no ] sikkhaM / nA''saMkase avajasaM paraloya-bhayaM vahasi na maNe // 104 / / pAvesu jaM payaTTasi akitti-vllii-visppnn-jlesu| paraloya-viruddhesuM visuddha-jaNa-garahaNijjesu sayala-guNa-rayaNa-rayaNAgarassa ahigy-klaaklaavss| sasikara-visuddha-kula-saMbhavassa bhavao na taM juttaM // 106 / / tA karaNa-niggahaparo prictt-kumitt-vgg-sNsggo| saMpai pasaMta-citto vaTTelasu saMta-maggammi // 102 // ||105 // ||107|| For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaNa-dhaNadeva kahA 131 evamaNusAsiya-suo suyaNa-vagga-sakkAra-purassaraM jaNiya-jiNiMda-maMdiramahApUo pavanno parama-vibhUIe maNippabha-muNi-samIve samaNa-dikkhaM kheyresro| For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 HD AvAhanamuDhA | svapanamuna sannidhAnamukha saciroSA akTuMDhaba aMjalIharA avasutA sirjabala sauganyAhA paramemikA prabandhanamunA surabhimutA For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 zrI munisundarasUriviracitA madana-dhanadevakathA For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zuddhajJAnakriyAbhyAM yaH prApya mohajayazriyam / parAM jJAnaramA lebhe, tasmai sarvavide namaH arthayante'GginaH zarmA-bhyarthyamakSayameva tat / paramaikAntikAtyantaM, nirUpAkhyA'nupAdhijam kAmaje viparIte'smAdramante durdhiyaH sukhe / na mataM kRtinAmetattaddhi strImukhyasAdhanam striyazca kuTilAH krUrAH, pariNAme'tiduHkhadAH / madano dhanadevazca dRSTAnto'tra nizamyatAm " strINAM duzcaritaM dRSTvA, bhogebhyo viramanti ye / syuH zreyaH zriyAM pAtraM, tAvevA'tra nidarzanam tathAhi bharate'traiva, sanniveze kuzasthale / samabhUnmadano nAma, zreSThI 'madanarUpabhAk tasya caNDApracaNDAhne, yathArthAkhye svbhaavtH| abhUtAM madanasyeva, ratiprItI iva priye kramAccaNDApracaNDAhne, patyuH premAspadaM bhRshm| mithazca kalahAyete, te yaistairapi kAraNai: bhRzaM kopAbhimAnAbhyAM niSiddhe ca na tiSThataH / pracaNDa nikaTagrAmAntare so'sthApayattataH kRtvA''hnAM niyamaM caikaikasyAstiSThatyayaM gRhe| anyadA tu pracaNDAyA, gRhe kenA'pi hetunA sthitvaikamadhikaM ghasraM caNDAyAH sa gRhe'gmt| khaNDayantI kaNAn sA'pi tamAgacchantamaikSata For Personal & Private Use Only zrI munisundarasUriviracitA 119 11 11211 / / 3 / / 11811 11411 // 6 // 11611 ||8|| / / 9 / / / / 10 / / / / 11 / / yugmm|| Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 135 // 12 // // 14 // tataH sA muzalaM tasyAbhimukhaM praakssiptkrudhaa| iSTA duSTa! pracaNDA te, kimatraiSIti vAdinI tadvIkSya vyAkulo bhItyA sa naMSTvA kiyatI bhuvm| yAvadvilokate pazcAttAvattatsarpamaikSata ||13|| dhAvamAnaM ca taM dRSTvA, sphaTA''TopabhayaGkaram / drutaM viziSya naMSTvA sa, pracaNDAyA gRhe'gamat taM tathA vIkSya sA'pyAkhyad, bhItivAsAkulaH katham / priya! satvaramatrAgA-zcaNDAvRttaM ca so'pyavak ||15|| sAvadadbhava tatsvastho, naittkinycidyaavhm| tAvadbhujaGgamo raudra-stadgRhAGgaNamAgamat // 16 // taM ca vIkSya krudhA sA'pi, zarIrodvarttanodvAn / piNDAnabhyakSipatsadyo, babhrubhUtaizca tairahiH nyaghAti khaNDazaH kRtvA, madanazca cmtkRtH| gateSu babhraSu kvA'pi, dadhyau nAnArasAkulaH ||18 / / yugmm|| caNDAkopAtpraNaSTasya, pracaNDA me zaraNyabhUta kopiSyati yadaiSA'pi, tadA kaH zaraNaM punaH? // 19 // priyakAriNyapi prAyo, na kupyati kadApi yaH durlabho'sau bhuvIdRkkuyoSA krotsyati no katham? // 20 // rAkSasyau tadime tyaktvA, yAmi dezAntare kvacit / tyAjyaM sopadravaM rAjya-mapyAtmakuzalAya yat iti dhyAtvA raho'nyedhu-rgRhItvA svaM dhanaM bahu / niryayau madano dezAntare bhramati cecchayA // 22 // | // 17 // // // 21 // For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kiyadbhirvAsaraiH so'tha divo jaitraM nijazriyA / saGkAzapuramAgatyodyAne'zoke vyazaMzramIt tAvattatreyuSA bhAnu-dattena zreSThinaucyata / madana! svAgataM te bho!, ehi yAvo nijaM gRham svanAmagrahaNA''hvAnAdibhireSa cmtkRtH| saha tenA'gamattasya, mandiraM sundaraM zriyA zreSThI vidhApya taM snAna - bhojanAdi sagauravam / puraskRtyA'GgajAM pANau, kuruSvemAM jagAviti so'pi tAM pakvabimboSThIM, candrAsyAM padmalocanAm / rUpeNA'tiratiM vIkSya, zreSThinaM vismito'vadat kathaM jAnAsi me nAma ? kiM karoSi ca gauravam ? | ajJAtakulazIlasya, kiM ca datse sutAM nijAm ? zreSThyavocaccaturNAM me, putrANAmuparIpsitA / sutA vidyullatAdvaiSA, jajJe nAnopayAcitaiH prANebhyo'pi mamA'bhISTA, pAThitAH sakalAH kalAH / yauvanasthA yadA sA'bhUt, tadaivaM hRdyacintayam deyA varAya kasmaicit, putrIyaM lokarItitaH / na viyogamahaM cA'syAH, soDhuM kSaNamapi kSame evaM cintAturaM hyo mAM, nirnidraM zayitaM nizi / Agatya kuladevyUce, vatsa ! cintAM karoSi kim ? prAtaretatpurodyAne, kiGkillikSmAruhastale / madanaM prAcyayAmAnte, kanyArhaM lapsyase varam For Personal & Private Use Only zrI munisundarasUriviracitA / / 23 // / / 24 / / / / 25 / / // 26 // / / 27 / / / / 28 / / / / 29 / / / / 30 / / 1139 11 / / 32 / / / / 33 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 137 // 34 // // 35 // // 36 / / ||37 // // 38 // vizuddhakulajAtAya, tasmai srvgunnaa''tmne| deyAH kanyAM sa ca sthApyaH, svaukasyevA'viyuktaye ityuktvA devyagAdadya, tadvacaHkArako'pyaham / tadAdezAhade putrI-mimAM pariNayasva tat tyaktapUrvakalatreNa, kiyantaM samayaM myaa| vaNTheneva kva ca stheya-mekakena priyAM vinA idRg ca devatA''diSTA, duSprApA'pi mmaa'bhvt| suprApA bhAgyayogena, manovizrAmabhUH kanI tadetAM pariNIyA'tra, tiSThAmi dhanabhogayuk / iti dhyAtvA prapede tanmadanaH zreSThino vacaH tataH zreSThI vivAdaitAM, tena harSotsavAdvayAt / dade tasmai dhanaM gehopaskaraM ca pramAtigam AvAse zreSThinA datte, madano'pi nvoddhyaa| tayA sasnehayA sAkaM, bhuGkte bhogAn yathArUci bhogA yad yatra tatrA'pi, bhavantyA'kasmikA nRNAm / puNyasyaiva prabhAvo'yaM, tataH kurUta tajanAH! evaM sukhamaye yAte, samaye'sya kiyatyatha / AgAdviyoginIkAlo, varSAkAlo'nyadA kramAt tasminnizyanyadA kAntaM, smRtvA smaravazAM vshaam| viyuktAM rUdatI kAJcit, sa gavAkSasthito'zRNot dadhyau caiSA yathA bhrtu-viyogaatsmrpiidditaa| rorUdIti tathA manye nArIbhiHso'tidussahaH ||39 / / // 40 // // 41 // | // 42 // // 43 // // // 44 // For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI munisundarasUriviracitA // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // tato ye dve mayA mukte, priye snehavaze ciram / smRtvA mAM te smarAya'te, kathamadya bhaviSyataH kathaJcitsakRdgatvA, cirAdAzvasayAmi te| viziSyA'naparAdhAM ca, pracaNDAmupakAriNIm iti smRtvA priyAyugma-viyogabhavaduHkhataH / amuJcadazrudhArAM sa, vAsasA locane'spRzat taM ca vidyullatA'drAkSIt, kSubdhA'prAkSIcca he priy!| uditaM rUditaM kiM te-'dhunaivA''kasmikaM hahA! avadannapi taddhetuM, nirbandhe tu kRte'vdt| sarvaM vyatikaraM pUrva-panyostatsmaraNAdi ca yadyevaM na hi kiM tatra, gatvA naa''shvaasysymuu?| tayetyukte'vadatso'pi, yadi tvamanumanyase tadA yAmIti sA zrutvA, striisvbhaavaabhRsherpyitaa| dadhyau kurve'sya zuzrUSAM, sarvAM dAsIva sarvadA vinayA'tikramAtsneha-prAtikUlyaM kadApi ca / narmaNA'pi girA vA'pi, kvA'pi nA'NvapyadIdRzam tathApyeSa smaratyadya, praakpnyostaadRshorpi| nA'haM smaravyathAM pRthvIM, soDhuM kSaNamapi kSame kAlaH smarasakhazcA'yaM, vilolajaladAvaliH / tato vismArayAmyenaM, kAlakSepaM vidhAya te vicintyetyavadatsA'tha, priya! prAvRSi smprti| viSamA girivAhinyaH panthAnaH paGkadurgamAH // 50 // // 51 // // 52 // // 53 // // 54 // // 55 // For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 139 // 56 // // 57 / / // 58 // // 59 / / // 60 // tataH prApte zaratkAle, pravAsaM krtumrhsi| tatastasthau taduktyA saH, kAmI hi strIvacovazaH prAvRSaM gamayAmAsa, yathAbhogasukhaM sa c| gantumApRcchataitAM tu, draSTumutkaNThulaH priye sA'pi kiJcidvicintyA''zu, taM gantuM caa'nvmnyt| karambaM cAgrimaM kRtvA, zambalaM pracuraM dadau tadA''dAyA'tha so'cAlIda, graammekmvaaptvaan| madhyAhne tatsarastIre, vizazrAma tarostale snAtvA devagurUn smRtvA, bhoktuM cecchnncintyt| yadi pradAyA'tithaye, bhuje syAttadvivekitA yAntaM devakulAttAvada, graamaantrbhkssyhetve| kaJcijjaTAdharaM dRSTvA, sa nimantritavAnmudA yathAzraddhaM dadau tasmai, dAnazauNDaH karambakam / kSudhitaH so'pi tatreva, drAg bhoktumupacakrame bhuGkte ca madano yAva-ttAvatkazcitkSutaM vyadhAt / matvA'pazakunaM tacca, pratyaikSiSTa kSaNaM sudhIH tAvadbhuktvA karambaM tamUraNaH sa tapasvyabhUt / pracacAla ca saGkAzanagarAbhimukhaM drutam madanastaM tathA vIkSyA'bhokSaM cettaM karambakaM / abhaviSyaM tato nUna-mahamapyevamUraNaH dayAdAnamahimnA'syA, vipadastvasmi rakSitaH / vicintya ceti yAtyeSa, vetyAzcaryAttamanvagAt // 61 // // 62 / / // 63 // ||64 // // 65 // // 66 // For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI munisundaramUriviracitA // 67 // // 68 // // 69 // ||70 // // 71 // javAd dvAvapi tau yAntau saGkAzapuramIyatuH / gehe vidyullatAyAzca, prAvizad drutamUraNaH ko vRttAnto bhavedasyetIkSituM gRhato bahiH / rahaH kvA'pi sthitaH samyak, pazyatImaM savismayaH vidyullatA'tha taM svaukaH, prAptaM vIkSyoraNaM krudhaa| pidhAya satvaraM dvAraM daNDenA'tADayad dRDham tyaktvA niraparAdhAM mAM, sAparAdhe api priye| re re ramayituM yAsi?, na vyaraMsIcirAdapi muzalaM kimu me nAsti?, paraM tena na hnmyhm| bhartuH prANApaharAM kiM, karomIti ghRNAvazAt caNDAyA muzalAdrItaH, pracaNDAM zaraNaM shritH| mayA nu hanyamAnastvaM kiM nu trANaM prapatsyase? vAdaM vAdamitImaM sA-'tADayaca muhurmuhuH / ArasantaM ca taM zrAvaM, zrAvaM loko'milatpunaH jajalpa kimare! mUDhe!, tADayasyaghRNe! pshum| bibheSi hatyayA nA'sya, vaNikkulabhavA'pi kim? tatazca saapysinycttmbhimntritvaarinnaa| UraNo'bhUdyathArUpo, bhasmAktAGgo jaTAdharaH vIkSya taM ca jano'prAkSIddanta! kimidaM tava / tava so'pi svavRttAntaM yathAgadgadamUcivAn yaH khAdati karambaM sa, dhakumba sahatIti c| tadAdyAbhANako lokA-deSa pravavRte bhuvi // 72 // // 73 // ||74 // 75 / / // 76 // |77 // For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 141 ||78 / / // 79 // ||80 // ||81 // / / 82 // tapasvI cA'nazatsadyo, bhItyA taralalocanaH / vismito'gAtpadaM loko, dadhyau vidyullatA tataH dhig dhig niraparAdho'yaM, tapasvI pIDito myaa| na jAne kva gato bhartA?, miliSyati punarna vA zikSayA taM vazIkRtya, bhokSye bhogAn ythaaruuci| evaM manoratho vyartho, mamA'bhUdadhunA kila abhUjane mamodghATo viyogo'pi dhavena c| tajjajJe hastayordAhaH, prautsyanta pUpakAzca hA! madano'tha nirIkSyaitaddadhyau nAnArasAkulaH / anayA'nena vRttena, nirjite prApriye mama yoginAmapyagamyAni, yoSitAM critaanyho| dhig dhig rAgAndhitAn, jIvAn rajyante ye'tra tAsvapi rAkSasIH sarpiNIyAghrIH, krauryaannaaryo'tickrmuH| vizvasanti ya etAsu, nRrUpAH pazavo hi te tatazcaNDAM pracaNDAM ca, tyaktvA vidyullatAmapi / kariSye svahitaM yena, saGkaTAcchuTito'smyataH dhyAtveti madano bhrAmyan, hasantIM nagarImagAt / zriyA sarvapurIrjitvA, hasantImiti sAnvayAm tatrodyAne dadarzA'bhra-lihaM caityaM hiraNmayam / pravizya vidhinA tatra, bhaktiharSocchvasattanuH praNamya tuSTuve raatn-prtimaamaadimaa'rhtH| Aluloke ca caityasya, svarvimAnajitaH zriyam // 83 / / ||84 // // 85 // ||86 // ||87 // ||88 // For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI munisundarasUriviracitA / / 89 // // 90 / / // 91 / / // 92 / / // 93 // dhanyaMmanyastato'dhyAsta, mudito rnggmnnddpm| tAvattatrA'gamatkazciccAruveSAGgayauvanaH natvA stutvA ca tIrthezaM, so'pi tatraiva mnnddpe| dIrdha duHkhena niHzvasyopAvizanmadanAntike niHzvasantaM ca taM prekSya, madanaH smAha he skhe!| kastvaM? kiM niHzvasiSyevaM? duHkhito'hamivA'si kim? sa jagau dhanadevo'haM, vaNigatraiva vAsabhAk / duHkhaM tu me kathiSye'haM, tvaM ca kaH? kiJca duHkhitaH? avadanmadano mitra!, duHkhaM lajjAkaraM mm| kathyamAnaM bhavennUnaM, tathApyeSa vadAmi te yataH sAdharmikaH snihyan, prathame'pyasi drshne| kathitaM tatprabodhAya, bhavecca prAyazaH satAm tataH kuzasthalagrAma-vAsAdArabhya so'khilm| AkhyadyathAsthitaM vRttaM, svaM tatrA''gamanAvadhi abhaNaddhanadevo'tha, kiyanmAtramidaM skhe!| zRNoSi mama vRtAntaM, yadyatyAzcaryakArakam madanaH smAha tad brUhi, zrotumutkaNThulo'smi yt| dhanadevastataH sauvaM [svIya], vRttAntaM vakti tadyathA atraivA''sInmahApuryAM, zreSThI dhnptirgunnii| zrAddhadharme rataH zuddhe, dvedhA lakSmIzca tatpriyA nAnopAyairajAyetA-mubhayau tanayau tayoH / prathamo dhanasArAto, dhanadevAbhidho'paraH // 94 // ||95 // // 96 / / ||97 // // 98 // // 99 / / For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 143 ||100 / ||101 // pAThitau tau kalAH sarvAH, kanye ca prinnaayitau| saddharmasukhalInAnAM, teSAM kAlastvagAtkiyAn tato vizuddhadharmeNa, pitarau svrgmiiytuH| sazokau bodhitau putrau, municandramaharSiNA priye ca kalahAyete, mithaH sasnehayostayoH / tato vibhaktasArau tAvasthAtAM pRthagokaso: ||102 / / atho laghIyaso jAyA, svairiNI na samAdhikRt / vIkSyA'nyadA tamudvignaM, jyeSTho'prAkSIca kAraNam // 103 // svIkRtaM cA'samAdhAnamAha tasmai tato laghuH / vijJAya tadabhiprAya, dhanasAraH prayatnataH ||104 / / bhrAtRsnehAdvilokyADhyAM, punA rUpakalAguNaiH / ibhyajAM dhanadevena, kanyakAM paryaNInayat // 105 / / yugmm|| so'bhuGkta dhRtimAn bhogAMstayA saha nvoddhyaa| bhAvyatvAtsvairiNI sA'pi, prAkpatnIva kramAdabhUt // 106 / / yaduktaMprAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH, so'vazyaM bhavati nRNAM zubho'zubho vaa| bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayatne, nAbhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH anyadA dhanadevo'tha, jijJAsuzcaritaM tyoH| jagau sAyaM bhRzaM me'dya, priye! zItajvaro'caTat // 108 // AstRtAyAM tatazcA''bhyAM zayyAyAM so'svapad drutm| mAyayA'dIdRzannidrAM vAsobhaH pihitekSaNAt ||109 / / ||107 / / For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI munisundaramUriviracitA // 110 // // 111 // ||112 // // 113 // ||114 // yAmAntaM nizi matvA taM, nidrANaM ghorazabdataH / kaniSThAmavadajyeSThA, sAmagrI kuru he svasaH! tato drAggRhakRtyAni, kRtvA niryAya te ubhe| ArUDhe ca gRhodyAna-sahakAradrumopari nirIkSya dhanadevo'tha, niryAte te raho'nvagAt / cUtasya koTare tasthau, vastreNa svaM babandha ca mantre japte tatastAbhyAM, nabhasodapatattasaH / drAggatvA cAmbudhau ratnadvIpe ratnapure sthitaH uttIryA'smAtpurasyAntaH, prAvikSatAM ca te striyau| vicitrANi ca citrANi, nirIkSete yathArUci prAvizaddhanadevo'tha pure'traa'nusrnime| tayostAdRkcaritreNa, bhRzaM citrIyamANahRt athA'trA'sti nidhiH zrINAM, zrIpuJjaH zreSThipuGgavaH / jAtA putracatuSkoparyasya ca zrImatI sutA yasyA rUpaM nirIkSyaivA''kAMkSayApyanavAptitaH / duHkhAtkAmaH kSayadeho, jajJe'naGgaH zanaiH zanaiH vidyAHkalAzca yA sarvAH, sasparddhamiva zizriyuH / saubhAgyaikapadaM tAdRk, kilA'vIkSya padAntaram jAyamAne tadodvAhe, tasyAzca vividhotsavaiH / sArthezavasudattasya, putraH sutrAmalIlayA hayArUDhazcalacAru-cAmarairUpavIjitaH / uttamAGgadhRtasphAra-mAyUrAtapavAraNaH |115 // ||116 // // 117 // // 118 // // 119 // / / 120 // For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 145 // 121 // // 122 // // 123 // // 124 // ||125 / / devadUSyanibhakSauma-sarvAbharaNabhUSitaH / utsavaiH pariNetuM tAM, yAvadAyAti toraNe tAvadutsavavIkSArthaM, militairamitairjanaiH / paryastatoraNastambhaH, papAta sahasA tiraH tadanAcchIrSavalikA, nipatyA''sphoTayacchiraH / varasya sa tatazcA'bhUnmarmaghAtAdyamAtithiH AkasmikamahAzoka-vihvalaH svagRhe ttH| AkrandanagamatsadyaH, sArthapaH saparicchadaH tatsvarUpamidaM zreSThi, vijJAya vidhinirmitm| sAkaM svaparivAreNa, vicAramiti nirmame prArabdhamanyathA kArya, daivena viddhe'nythaa| ko vetti prANinAM prAcya-karmaNAM viSamAM gatim kanyeyaM yadi nAdyaiva, lagne'smin prinnaayyte| prasiddhau tadabhAgyasya, jAtAyAM sarvato jane sakalaGkAmimAM putrIM, na ko'pi prinnessyti| sarvo'pi jIvitaM prIyazciramicchenna tu priyAm vareNa yena kenA'pi, yathAbhAgyaM tdiiyussaa| udyauvanena putrIya-madyaiva pariNAyyate vicAryevaM tataH zreSThI, varaM knycivilokitum| sarvataH svAn janAn praiSIda, bhramantaste pure'bhitaH dhanadevaM varAkAraM, prAptaM taM dRSTamutsavam / yuvAnaM vIkSya sanmAnAdAnayan zreSThino'ntike / / 126 / / ||127 // // 128 / / yugmm|| ||129 / / ||130 / / ||131 // For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrI munisundaramUriviracitA // 132 // // 133 // ||134 // // 135 // // 136 / / dRSTvA'nurUpaM putryAstaM, so'bhyarthya ca bhRzaM mudaa| tena tAM sotsavaM yUnA, vidhinA paryaNInayat svarUpamIdRzaM pUrva-patnyoH pradadRze myaa| tatte yathA tathA tyAjye, vAJchatA kSemamAtmanaH vinA patnIM na nirvAho-'tithipUjAdhabhAvataH / tataH svayaMvarAmetAM, surUpAM guNazAlinIm pitrA'tyabhyarthanApUrva, dIyamAnAM tyajAmi kim?| dhanadevo vicintyaivamupayeme mudaiva tAm itazca tatpriye svairaM, krIDitvA'tra smaagte| zrutvA navyaprakAraM taM, vivAhaM draSTamutsuke surayugmopamaM vIkSya, vadhUvarayugaM ca tat / tadrUpavismite daivAdyogaM tuSTuvatuzca tam Aryaputra ivA''bhAti, varo'yamiti laghvyavak / jyeSThA jajalpa rUpAyaiH, samAnAH kati no narAH? sa tu shiitjvraato'sti, nidrANo nau ptirgRhe| kathamatrA''gatistasya?, mA'zaGkiSThAstato'tra tvam tataste prApatuH kvA'pi, krIDAyai svecchayA punaH / vAsadhAma jagAmA'tha, dhanadevo vadhUyutaH tatrA'pyUrdhvagRhasyA'gra-gavAkSagata iiksste| sa tatsthAnAdyabhijJAnaM, patnyorgamanazaGkayA "kva hasantI? kva vA, ratnapuraM? cUto'bhragaH kva ca? | sUnurdhanapaterbhAgyAddhanadevo'bhyagAt zriyam" // 137 // // 138 // // 139 / / ||140 // // 141 // ||142 // For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana- dhanadevakathA zlokametaM lilekhA'yaM, zrImatyA vasanAJcale / kuGkumena tataH kiJcitkAryamuddizya niryayau gatazcate priye vIkSyArUDhe te so'pyatha drutam / prAgvattatkoTare prAptaH, patnyorgamanazaGkayA tataH strIjaptamantreNa, vyomnotpatya drutaM yayau / cUto'pi tadgRhodyAne, tatra tasthau ca pUrvavat tatazca dhanadevo'pi, raho nijagRhe yayau zayyAyAM prAgvadasvApsI - nnidadrau ca paTAvRtaH tatpriye ca gRhe prApte, niHzaGke vIkSya taM tthaa| zayite zayyayornidrAsukhaM ca kSaNamApatuH prAtarutthAya cA'rhANi, gRhakarmANi cakratuH / dhanadevo'sti cA'dyA'pi nidrANo rAtrijAgarAt I atha nidrAvazAttasya, pANiH prAvaraNAdbahiH / dakSiNo niragAdbhAvya -vazAdAbaddhakaGkaNaH vIkSya taM cakitA laghvI, priyA jyeSThAmadIdRzat / sA'pi smAhA''ryaputro nu, varo'yamiti yatvayA avAdi tadabhUtsatya-mAvAbhyAM kathamapyaho ! | rahastatrA'yamAgatya, tAmupAyaMsta kanyakAm tadanenA'vayostAdRg, vRttAnto bubudhe'khilaH / manAgapIti mA bhaiSIH, kariSye'tra pratikriyAm ityuditvA pradAyA'tha, granthIn saptAbhimantrya ca / babandha dhanadevasya, vAme davarakaM pade For Personal & Private Use Only / / 143 / / / / 144 / / / / 145 / / / / 146 / / / / 147 / / / / 148 / / / / 149 / / / / 150 / / / / 151 / / yugmm|| / / 152 / / / / 153 / / 147 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI munisundarasUriviracitA // 155 / / yAvattatpANisaMsparzA-ddhanadevaH prbudhyte| dadarza tAvadAtmAnaM, zukIbhUtaM savismayaH ||154 // dadhyau cA'gre priyAM vIkSya, kaGkaNacchoTanaM mama / vismRtaM tena tatpANI, vIkSyA'sau zaGkitA dhruvam kathaJcinnaizavRttAntaM, jJAtvA kIrIcakAra mAm / nAsyAmIdRgcaritrAyAmasaMbhAvyaM hi kiJcana ||156 // dhigmayA hAritaM nRtvaM, pazubhUtaH karomi kim ? / dhyAtvaivaM duHkhito bhItyA, yAvaduDDayate sa ca ||157 / / kareNA''kramya taM tAvat, kopAd duSTA jagAda saa| re! re! jvaracchalaM kRtvA, caritraM nau vilokase? ||158 / / yugmam / / na tadbhavAdRzAM gamyaM, sahasva chalajaM phlm| atha taM paJjare kSiptvA, gRhakAryeSu sA'lagat prazaMsantI kalAM tasyAstathaivA'nyA'pi smmdaat| so'pi zocati pazyan svaM, gRhaM parijanAdi ca // 160 // atha te sacchamatkAraM, pacantyau bharjikAM tdaa| zukaM nItvA'stradhArAyAM, nyasya bhApayatazca tam // 161 // re! zRNoSi chamatkArAn ?, nihatyaivaM tvamapyatha / pakSyase sacchamatkAraM, kadApItyAdibhASitaiH // 162 // tAbhyAmityanvahaM nIyamAno jIvitasaMzayam / kathaJcid duHkhitaH kIro, vyatikrAmati vAsarAn / / 163 // atha ratnapure zreSThI, zrIpuJjo nirgataM vrm| anAyAtaM ca vijJAya, sarvatrA'pyagaveSayat // 164 // ||159 // For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 149 // 165 // // 166 // // 167 // // 168 // // 169 // alabdhvA ca prage tena, likhitaM shlokmaiksst| ajAnAca dhiyAM dhAma, tasya vAsapadAdi saH puryAM hasantyabhikhyAyAM, suunurdhnpterym| kathaJciddhanadevAhvo, nAmnA'trA'gAjagAma ca tadudantamuditvaivaM, rUdantI sthApitA sutaa| varamAkArayiSyAmi, drAgityAzvAsanAkRte hasantyAM yAntamanyedyuH, sArthavAhaM nibudhya saH / zreSThI sAgaradattAhamarthopArjanahetave ArpipaddhanadevAya tasya rAtryA alaGkRtim / sandiSTaM ca yathA patnI, saMbhAlyA drAgihAgateH tataH sAgaradatto'pi, potenollaGghya vaaridhim| hasantyAM prAptavAn sadyo, dhanadevagRhe'gamat tamadRSTvA priye tasyA'prAkSItkvA''ste patirnu vAm ? / tAbhyAmUce gato dezAntare dravyArjanAya saH so'thA'vAdIdalaGkAra, zrIpujjaH praahinnodimm| jAmAtre dhanadevAya, zIghramAjUhavacca tam Uce tAbhyAmidaM sAdhu, dhanadevaH priyAM hi taam| draSTumatyutsuko'pyAzu, deze'gAd gADhakAryataH gacchatoktaM ca tenaiti, ko'pi rtnpuraadydi| taddhastena zukaH palyai, preSyo grAhyaM tadarpitam ityuditvA zukastAbhyAM, tasyA'rpi sa sapaJjaraH / AttA cAlaGkRtiH so'thottArake kIrayugyayau // 170 // // 171 // // 172 // ||173 // // 174 // // 175 / / For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI munisundarasUriviracitA kramAkrayANakAnAM sa, vidhAya kryvikryau| AgAdratnapure nAvollaMghya vArinidhiM javAt ||176 / / nivedya zreSThine sarvaM, dhanadevapriyoditam / ArpipattaM zukaM so'pi, svaputryai mumude ca sA // 177 // bhartuH prasAdaM sA manyamAnA taM rmytylm| dRSTvA davarakaM pAde-'tutruTadvismitA'nyadA // 178 // dhanadevaH svabhAvastha-stato'bhUttaM nirIkSya saa| vismitA muditA cAkhyat svAmin! kimidamadbhutam ? // 179 / / yatpazyasi tadeveti, pRcchyaM na tvdhunaa'dhikm| ityukte'nena sA gatvA, pituretannyavedayat / / 180 // mudito dhanadevAya, so'tha sanmAnapUrvakam / svarvimAnAbhamAvAsaM, dhanaM copaskaraM dadau ||181 // tatrA'sthAddhanadevo'tha, saha pallyA nvoddhyaa| bhogAn sasnehayA svairaM, bhuJjAnaH puNyadattadRk / / 182 / / karmabhirvyavasAyAdyai-rlakSmImarjati cAdbhutAm / udIrNaprAcyapuNyAnubhAvAtpuNyAnugA hi sA // 183 // kAle kiyatyatikrAnte, zrIpuje svargamIyuSi / bhrAtRNAM snehadaurbalyaM, jJAtvA janakavezmani yiyAsuH saGgatA patyA, zrImatItyatha ddhyussii| kIdRzo gRhavAso'sya? kIdRzyau ca purApriye ? ||185 / / yugmam / / iti tadarzanotkaNThAvatI taM zrImatI jgau| svAmin ! svapiturAvAsaM sakRddarzayase na kim? // 186 / / // 184 / / For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 151 |187 / / ||188 // // 189 / / // 190 // ||191 // pitRzvasurayorgehe, vAsaH zlAghyo hi nRstriyoH / vyAharaddhanadevo'tha, jJAsyate samaye'pyadaH tato dhRtimatI sA'pi, tasthau bhogaikadattadRk / punaH kAlAntare'nyedhu-rvyAhArSItsA patiM prati svAmistraidhA manuSyAH syu-rjdhnyottmmdhymaaH| zvasurasvapitRsvIya-guNebhyaH khyAtidhAriNaH tavA'trasthasya tannAtha!, samRddhiH shvsurodbhvaa| uttamatvAya naiSA tu, tadyAvaste pitRham palyA proktamiti zrutvA, dhanadevo jagAda tAm / bhadre'dyApi chamatkArAn, bharjikAyAH smarAmi tAn patyurityuktamAkarNya, sA'prAkSItke nu te priy!?| Adito'pi svavRttAntaM samyak so'pyavadattataH zrutvA taM zrImatI hAsyA'vajJe vidadhatI jgau| kiyanmAtramidaM svAmin!, mA bhaiSIrIdRzAttataH tatra nUnaM bhaliSye'haM, niHzaGka svagRhaM vrj| mayA saha na te bAdhA, bhavitrI kvA'pi karhicit iti patnIgirA dattAvalambAtsAhasaM bhjn| ApRcchya svajanAn so'gAddhasantI sapriyaH kramAt vizan svaukasi patnIbhyAM, tadavastho'pyayaM kthm| svaM rUpaM prApadityAdi, dhyAyantIbhyAmadarzi saH tato'bhyuttasthatuste taM, darzayantyau mudaM bahiH / kRtvA''camanadAnAdi-pratipattiM sagauravam ||192 // // 193 // // 194 // |195 / / ||196 // ||197 // For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 sapriyaM citrazAlAyAM, taM nItvA nyasya cA''sane / nivezya svAgatapraznAdyairamU mudatAM patim tato jyeSThA girA laghvyA''nIya pAdyaM varodakam / sabhaktikSAlitau tasya, caraNau tAmrabhAjane gRhItvA tajjalaM jyeSThA'bhimantrya ca tato bhuvam / tenAcchoTayadetacca vavRdhe tadgRhe'bhitaH " bhIto'yaM varddhamAne'smin, zrImatyA mukhamIkSate / sA'bhidhatte ca mA bhaiSIrityevaM tu muhurmuhuH tato gulphau kramAjjAnU, urU nAbhimuro galam / nAsAM ca yAvadAyAtaM, varddhamAnaM ca tajjalam zrImatImabhyadhAdbhIta-stato'yaM tvatpratikriyA / kasmai kAryAya magnAyAM, nAsAyAmapyataH param tataH sA dhenuvatsarvaM mukhena tadApAtpayaH / sadyastathA yathA nA'sya, kvA'pi bindurapIkSyate " pUrvapatnyau tatastasyAH, pAdayordrAgapaptatAm / tvayA jigyivahe AvAM, nijavidyAkalAguNaiH AvAmArAdhayiSyAvastatastvAM svAminImiva / tatastAH svasvakAryeSu, lagnAH prItijuSo mithaH aho tistro'pyamUH kSudra - vidyAbhiH samatAM yayuH / militAzca mithaH prItyA, zIlasAmye hi sauhRdam tataH svairitvamevA'syA, api jJAtvA''dyayoriva / AyAnti khalu saMsargAdasanto'pi guNetarAH For Personal & Private Use Only zrI munisundarasUriviracitA / / 198 / / yugmam / / / 199 / / ||200 / / / / 201 / / / / 202 / / / / 203 / / / / 204 / / / / 205 / / / / 206 / / / / 207 / / / / 208 / / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 153 ||209 / / ||210 // dadRze prAcyayobhakti-stRtIyasyA apiidRshii| mayi cedavitA tatkaH, zaraNaM me bhaviSyati ? tisro'pi tadamUstyaktvA, pratyakSA rAkSasIriva / karomi svahitaM kiJcidyena syAnna punarbhayam vicintyaivaM gRhAt kiJcit, kAryamuddizya niryyau|| udyAne cA'tra caitye'smin, dhanadevaH samAyayau // 211 // sa cA'haM dhanadevAkhyo, duHkhamityavadaM nijm| zukatvAdau tvanvabhUvaM, yattattvaduHkhato'dhikam // 212 // upAgatA'pi yadaivATTalitA pazutA tava / nAnvabhUrvapuSA tena, duHkhaM tadgyavAnasi // 213 // madano'tha nizamyaivaM, vismito vyAjahAra tm| bhavaM duHkhamayaM matvA, kurva AtmahitaM sakhkhe! // 214 // evaM vArtayatostulya-vRttayoH prItitastayoH / gururvimalabAhvAhva-statrA''gAtsaparicchadaH ||215 // natvA stutvA yugAdIzaM, so'pi tatraiva mnnddpe| prAsuke kambale ziSyai-DhauMkite samupAvizat ||216 // sa bhaktivanditastAbhyAM, dharmalAbhAziSaM ddau| dezanAM vidadhe dhA, purazcA''sInayostayoH // 217 // "zaradabhrasamAH zriyo'khilA-staTinIpUrasamaM ca jiivitm| naTapeTakavatkuTumbakaM, nanu ko muhyati dharmakarmasu? // 218 / / zaraNaM na vipatsu kazcana, svajanAH svArthaparA vapuH kssyi| lalanAH kuTilAH kutaH, parAbhavabhIvighnabhRte bhave sukham // 219 / / For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI munisundarasUriviracitA ||221 // ||222 // ||224 // aNuvaiSayikaM sukhaM bhave, tadapi syaalllnaadysaadhnm| lalanA tvakhilApadAM sakhI, na budho'sminnanurajyate tataH // 220 / / parame tadagatvare sadApyapavargasya sukhe'nurjytaam| sa ca saMyamasAdhano mataH, pratipadyadhvamataH susaMyamam" gobhirguruvidhostasya, sNvegaamRtvrsskaiH|| bhavatRSNAbhave tApe, gate prAvrajatAmimau saMvignau guruNA tena, saha vyaharatAM munii| nAnAtapAMsi kurvANau, dvAdazAGgyAmadhItinau ||223 // siddhayogau mithaH prItyA, sadA saha vihaarinnau| vidhinA pUritAyuSkau, nAramatyajatAM vapuH udabhUtAM ca saudharme, paJcapalyAyuSau surau / bhuktvA surasukhAnyetAvutpannau nRSu tadyathA ||225 // vijayapurAve nagare, putro'bhUtsamarasenabhUpasya / vijayAvalyA jAto, maNiprabhAhvo madanajIvaH // 226 // pitrA'rpitarAjyabharo, bhuktvA rAjyazriyaM bhukaal| mlAnamavekSyA'bjavanaM, pratibuddho rAjyamaGgaje nyasya ||227 // saiSa jinezvarasUreH pArthe, dIkSAmupAdade bhUpaH / bahutapasA labdhAvadhivijJAnA''kAzagamanazaktirabhUt // 228 / / atha vaitADhyagirIndre, rathanUpuracakravAlavaranagare / dhanadevasya ca jIvaH, pUrNAyuH svargatazcyutvA ||229 // nAmnA mahendrasiMho vidyAdharacakravartyabhUtsa mahAn / panyasya ratnamAlA, putrAvapi ratnacUDamaNicUDau ||230 // For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana- dhanadevakathA patnI tasyA'nyedyusrAtumazaktA mhaamyaadmRt| tacchokArtto vyalapanmohavazAt kheTacakravatrtyeSaH jJAnena tamavabudhya ca, maNiprabho munipatirgaganagAmI / pUrvabhavasnehavazAttatrA'gAtkheTanAyakena nataH uktvA pUrvabhavastrIcaritamayaM tena bodhito muninA / prAvrajadasya samIpe, rAjyabharaM nyasya ratnacUDasute akhilA''gameSvadhItI, caran sadA bahuvidhaM tapo'tyugram / abhavallabdhinidhAnaM kramAdayaM kheTarAjarSiH 1 dvAvapi tau rAjarSI, suciramathA'STAGgayogasAdhanayA / kSiptA'khilakarmamalau, zivapadasukhamApatuH kramataH khenduzarabhUmite'bde 1510 munisundarasUribhistapAcAryaiH prAkRtasumaticaritrAnmohArijayazriye satAM vidadhe madanacaritametatsaMnizamya pravINo dhanapatisutavRttaM cA'pi samyag vicintya / iha ca parabhave cA'tyantaduHkhapradAbhiH kalayati ramaNIbhiH, ko nu saukhyAbhilASam / / 231 / / / / 235 / / sa madana-dhanadevavad budhA ye, viSayasukhaM paribhAvya duHkhahetum / vidadhati caraNaM tato viraktAH, zivasukhasaMpadamiti kramAt // 236 // For Personal & Private Use Only / / 232 / / / / 233 / / / / 234 / / / / 237 / / / / 238 / / 155 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 PROBOTION GROOT TPP ZZZZA Egggggg Tu Tu Tu 99999Sheng Nels For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padagvijaya viracitA madana- dhanadevakathA kraat ener For Personal & Private Use Only 157 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrI padamavijaya viracitA "zuddhajJAna-kriyAbhyAM ya:, prApya mohjyshriym| parAM jJAnaramA lebhe, tasmai sarvavide namaH" // 1 // strINAM duzcaritaM dRSTA ye bhogebhyo viramanti te zreya:zriyAM pAtraM syuH, atra madanadhanadevau dRssttaantH| tathAhi-atraiva bharate kuzasthalasanniveze nAma-rupAbhyAM madano nAma shresstthybhuut| madanasya rati-prItI iva tasya yathArthAkhye caNDA-pracaNDADhe bAlyAdapi kuto'pyAptabahuvidyAbalAnvite dve priye abhuutaam| te ca dve api yaistairapi kAraNaiH parasparaM kalahAyete, niSiddhe api ca bhRzaM kopA'bhimAnAbhyAM na tisstthtH| tato madana: pracaNDAM nikaTagrAme'sthApayat, dinAnAM ca niyamaM kRtvA ekaikasyA gRhe tisstthti| __ anyadA kenApi hetunA pracaNDAyA gRhe ekaM dinamadhikaM sthitvA caNDAyA gRhe'gamat, tadA sA kaNAn khaNDayantI taM samAgacchantaM dRSTrA re duSTa! duSTA pracaNDA taveSTA, kimatrAgacchasi? iti vAdinI krudhA tasyA'bhimukhaM muzalaM praakssipt| tadvIkSya vyAkulo madano naMSTrA kiyatI bhuvaM gatvA yAvat pazcAdvilokate tAvattatra srpmaiksst| sphATATopabhayaGkaraM ca taM dhAvamAnaM dRSTrA drutaM viziSya naMSTrA sa pracaNDAyA gRhe'gmt| sApi taM tathA dRSTvA priya! bhIti-zvAsAkula:satvaraM kimatrA''gA:? itypRccht| madanazcaNDAvRttaM ythaatthmvk| sA'jalpat-etat kizcidbhayAvahaM nAsti, tat svastho bhava / tAvad raudro bhujnggmstdgRhaanggnnmaagmt| tadA sA kruddhA zarIrodvartanabhavAn piNDAn sadyo'bhyakSipat, taizca babhrubhUtairahiH khaNDaza: kRtvA nyghaati| babhruSu vApi gateSu nAnArasasamAkulo madanazcamatkRto dadhyau-'caNDAkopAt pranaSTasya mama pracaNDA zaraNamabhUt, paraM yadaiSA'pi kopiSyati tadA puna: ka: zaraNam ? / priyakAriNe'pi ya: kadApi na kupyati IdRza: pRthivyAM prAyo durlabhaH, tadaitAdRzI duSTA kathaM na krotsyti?| tadime rAkSasyau tyaktvA kvaciddezAntare yAmi, yata AtmakuzalAya rAjyamapi tyaajym'| iti dhyAtvA'nyebU rahaH svaM bahudhanaM gRhItvA madano dezAntare niryayau, svecchayA ca bhrmti| so'nyadA saGkAzapuramAgatya udyAne'zokatarutale upaviSTastAvattatrAgatena bhAnudattena zreSThinaucyata- he madana! tava svAgatam, ehi, nijaM gRhaM yaavH| For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 159 nijanAmagrahaNA''mantraNAdibhireSa camatkRtastena saha tasya mandiramagamat / zreSThI taM sagauravaM snAna-bhojanAdi vidhApya nijAGgajAM puraskRtya imAM pANau kuru iti jgau| madano'pi pakvabimbauSThIM candrAsyAM rupeNa ratyatirekAM tAM dRSTrA vismita: zreSThinamavadattvaM mama nAma kathaM vetsi?, gauravaM kiM karoSi?, ajJAtakula-zIlasya ca nijAM putrIM kathaM datse? zreSThyavocat - mama caturNAM putrANAmupari nAnAvidhopayAcitairIpsitaiSA vidyullatA putrI jjnye| mayA prANobhyo'pyativallabheyaM sakalA: kalA: pAThitA yadA yauvanasthA'bhUt tadA mayaivaM cintitam- iyaM putrI lokarItita: kasmaicidvarAya deyA, ahaM cA'syA viyogaM kSaNamapi soDhuM na kssme| evaM cintAturo vinidro rAtrau suptastadA kuladevyAgatyoce - vatsa! cintAM kiM karoSi?, prAtaretadudyAne kiGkellivRkSatale prathamapraharAnte madananAmAnaM kanyAhaM varaM lpsyse| vizuddhakulajAtAya sarvaguNAya tasmai kanyA deyA, sa cA'viyogAya svagRhe eva sthApya: evamuktvA devI gatA, tasyA gIryathArthA jaataa| tadAdezAd imAM putrIM dade, tat tvaM prinny| tadA madano dadhyautyaktapUrvakalatreNa mayA vaNTheneva ekakena priyAM vinA kiyantaM kAlaM va ca stheyam ? / IdRzI ca devatAdiSTA duSprApA'pi mama bhAgyayogena suprApA'bhavat, tadenAM manovizrAmabhuvaM kanI pariNIyA'traiva dhana-bhogayuk tisstthaami| iti dhyAtvA zreSThino vaca: prpede| ___ tata: zreSThI tAM vivAhya harNodrekAt tasmai pramANAtirekaM dhanaM gehopaskaraM ca dde| madano' pi zreSThinA datte AvAse tayA sasnehayA navoDhayA sAkaM yathAruci bhogAn bhungkte| yatra tatrApi nRNAmAkasmikA bhogA bhavanti, ayaM puNyasyaiva prabhAva: tato he janA:! puNyaM kurut| atha madanasya sukhamaye kityapi kAle gate sati kramAd viyoginIkAlo varSAkAla: smaayaatH| tasmin varSAkAle'nyadA kAJcittsmaravazAM ramaNIM proSitabhartRkAM rudatIM sa gavAkSasthito'zrRNot, dadhyau ca - yathaiSA patyurviyogAt smarapIDitA rorudIti tathA manye nArIbhirviyogo'tiduHsaho vrtte| tato mayA ye dve mukte te smarAte snehavazAd mAM smRtvA kathamadya bhvissyt:?| tatkathaJcit sakRdgatvA te AvAsayAmi, viziSya cA'naparAdhAmupakAriNI prcnnddaamaashvaasyaami| iti priyAyugmAviyogabhavaduHkhata: For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI padavijaya viracitA so'zrudhArAmamuJcat, vAsasA ca locane spRzantaM vidyulltaa'draakssiit| tadA sA'pRcchat'hahA priya! adhunA''kasmikaM tava ruditaM kthm?'| tatkAraNamakathayannapi nirbandhe kRte pUrvapalyo: sarvaM vyatikaraM tatsmaraNAdi cAvadat / sA prAha- 'yadyevaM tarhi tatra gatvA'mU kiM nAzvApAsayasi?'| so'pyavadat-yadi tvamanumanyase tadA yaami| iti sA zrutvA strIsvabhAvatvAd bhRzerNyitA dadhyau- aho! dAsIva sarvadA sarvAM zuzrUSAM kurve, kadApi hAsyena girA'pi vA vinayAtikramAt snehaprAtikUlyam aNvapi kvApi nA'dIdRzam, tathApyeSa tAdRzyorapi prAkpanyoradya smrti| vipulAM smaravyathAM kSaNamapi soDhuM na kSame, jaladAvalizca smarasakho'yaM kAlaH, tata: kAlakSepaM vidhAyainaM te vismaaryaami| iti vicintya sA'vadat priya! samprati girivAhinyo viSamA:, panthAnazca paGkadurgamAH, tata: zaratkAle pravAsaM krtumrhsi| tadA taduktyA sa tasthau, yata: kAmI hi strIvacovazo bhvti| atha sa yathAbhogasukhaM prAvRSaMgamayAmAsa, tata: priye draSTumutkaNDula enaaNgntumaapRccht| sApi taM gantumanvamanyata, agrimaM ca karambaM kRtvA pracuraM zambalaM ddau| tadAdAya madano'cAlId, ekaM grAmamavAptavAn, madhyAhne ca tatsarastIre tarostale vishshraam| snAtvA devaguruMzca smRtvA bhoktumicchannacintayat- yadyatithaye pradAya bhuje tadA vivekitA syaat| ___tAvat kazcinjaTAdharaM bhaikSahetave devakulAd grAmantaryAntaM dRSTA mudA nimntritvaan| dAnazauNDa: sa tasmai yathAzraddhaM karambakaM ddau| so'pi kSudhito drAk tatraiva bhoktumupckrme| atha madano yAvadruGkte tAvatkazcit kSutaM vydhaat| tacA'pazakunaM matvA sa sudhI: kSaNaM pratyaikSiSTa, tAvat sa tapasvI taM karambakaM bhuktvA uraNako'bhUt, saGkAzanagarAbhimukhaM ca satvaraM prccaal| taM tathA dRSTvA madano'pyacintayat- cet karambako mayA bhakSitaH syAt tadA'hamapyevam urnno'bhvissym| iti vicintya sa eSa va yAti? ityAzcaryAt tmnvgaat| dvAvapi tau yAntau sngkaashpurmiiytuH| uraNo drutaM vidyullatAyA gRhe praavisht| asya ko vRttAnto bhavet ? iti draSTuM madana: kva'pi gRhato bahI raha: sthitH| atha vidyullatA svaukasi prAptamuraNaM dRSTvA krudhA satvaraM dvAraM pidhAya daNDena dRddhmtaaddyt| 're re! niraparAdhAM mAM tyaktvA sAparAdhe api priye ramayituM yAsi?, Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 161 cirAdapi na vyrNsii:| kimu mama muzalaM nAsti?, paramahaM bhartuH prANApahAraM kiM karomi? iti lajjAvazatastena na hnmi| iti puna: punarvadantI sA muhUrmuhurArasantaM tmtaaddyt| taM zuNvan loko'milat, jajalpa ca-mUDhe! nirlajne! pazu kathaM tADayasi?, vaNikkulabhavA'pi hatyApApAt kiM na bibhessi?| tatazca sA'bhimantritavAriNA'siJcat, tadA uraNo bhasmaliptAGgo yathArupo jttaadhro'bhuut| taM dRSTrA jano'prAkSIt- bhadanta! tava kimidam ? / tadA tapasvI svavRttAntaM yathAgaddamUcivAn, tata: sa taralalocano bhItyA sdyo'nsht| loko vismita: svpdmgaat| vidyullatA dadhyau- "dhig dhig, ayaM niraparAdhastapasvI mayA pIDita:, na jAne bhartA kva gataH, punarmiliSyati na vaa?| zikSayA taM vazIkRtya yathAruci bhogAn bhokSye evaM mama manoratho'dhunA vyrtho'bhuut| jane mamodghATo'bhUt, patyA ca viyogo jaat:'| atha madanastannirIkSya nAnArasAkulo dadhyau- 'anayA'nena caritreNa mama prAkpriye nirjite / aho! yoSitAM caritAni yoginAmapyagamyAni, dhig dhig rAgAndhitAn jIvAn ye tAsvapi rjynte| // 1 // yata:rAkSasI: sarpiNIyA'dhIH, krauryaannaaryo'tickrmuH| vizvasanti ya etAsu, nRrUpA: pazavo hi te ahaM tu kaSTAcchuTito'smi, tatazcaNDAM pracaNDAM vidyullatAM cA'pi tyaktvA svahitaM krissye| iti dhyAtvA madano bhrAmyan hsntiipuriimgaat| tatrodyAne'bhraMlihaM hiraNyamayaM caityaM ddrsh| bhakti-harSollasattanurvidhinA tatra pravizya AdimAhato rAtnapratimAM praNamya tuSTuve, svarvimAnajitazca caityasya shriymaaluloke| tato dhanyaMmanyo mudito raGgamaNDapamadhyAsta, tAvattatra kazcit cAruveSA'Gga-yauvana aayyau| so'pi tIrthezaM natvA stutvA ca tatraiva maNDape duHkhena dIrghaM ni:zvasya madanAntike upaavisht| taM ca ni:zvasantaM prekSya madana:smAha-he sakhe! kastvam?, kimevaM ni:zvasiSi?, ahamiva kiM duHkhito'si?'| sa jagau- 'ahaM dhanadevo vaNig atraiva vasAmi, duHkhaM tu For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI padavijaya viracitA mama kathayiSyAmi, paraM tvaM ka: kiM ca duHkhit?| tato madano'vadat- mitra! mama duHkhaM kathyamAnaM lajjAkaraM bhavet, tathApyeSohaM tava vadAmi, yata: prathame'pi darzane snehavAn sAdharmiko'si, satAM ca tatkathitaM prAyaza: pratibodhAya bhvet| tata: kuzasthalagrAmavAsAdArabhya tatrAgamanAvadhi svavRttaM yathAsthitaM so'khilmaakhyt| atha dhanedevo'bhaNat-sakhe! idaM kiyanmAtram?, yadi mama vRttAntamAzcaryakAraNaM zuNoSi tadA jaanaasi| madana: smAha- zrotumutkaNThulo'smi, tad bruuhi| tato dhanadeva: svvRttaantmbrviit| tadyathA atraiva mahApuryAM guNI zrAddhadharme rato dhanapatiH zreSThayAsIt, tasya ca lakSmIde'dhA priyaa''siit| tayovividhopAyau~ tanayau nAmnA dhanasAra-dhanadevau ajaayetaam| tau sarvakalA: pAThitau kanye ca prinnaayitau| saddharma-sukhalInAnAM teSAM kiyAn kaalstvgaat| atha pitarau vizuddhadharmeNa svargamIyatuH, tadA tau sazokau putrau municandramaharSiNA bodhitau, paraM sasnehayostayoH priye parasparaM klhaayete| tatastau vibhaktasArau pRthggRhyorsthaataam| atha svajAyAM svairiNIM vIkSya laghubAndhava udvignaH, jyeSThenodvegakAraNaM pRSTaH, so'pi tasmai striikRtaa'smaadhimaah| dhanasArastadabhiprAyaM prayatnato vijJAya bhrAtRsnehAd anyAM rupa-kalA-guNairAThyAm ibhyajAM kanyakAM dhanadevena prynniinyt| tadA sa dhRtimAn tayA navoDhayA saha bhogAnabhuGkte, paraM bhAvivazAt prAkpatnIva sA'pi kamAt svairinnybhuut| anyadA dhanadevastayozcaritaM jijJAsuH sAyaM jagau- priye! adya mama bhRzaM shiitjvro'cttt| tatastAbhyAM zayyAyAmAstRtAyAM sa drutam asvapat, vAsobhizca pihitekSaNAd mAyayA nidraamdiidRsht| rAtrau yAmAnte ghorazabdatastaM nidrANaM matvA jyeSThA kaniSThAmavadat- he svasa:! sAmagrI kuru| tato drutaM gRhakRtyAni kRtvA te ubhe niryAya gRhodyAnasahakAradrumopari aaruddhe| atha dhanadevaste nirgate nirIkSya raho'nvagAta, cUtasya koTare tasthau, svaM ca vastreNa bbndh| tatastAbhyAM mantre japte taruAg nabhasA udapatat, ambudhau ca drAg gatvA ratnadvIpe ratnapure sthitH| te striyau tasmAduttIrya purasyAnta: prAvikSatAM, yathArUci ca vicitrANi citrANi niriikssete| dhanadevo'pi ime anusaran pure prAvizat, tayozca tAdRkcaritreNa vismayApanno gcchti| For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 163 athA'tra pure zrINAM nidhi: zrIpuJjaH shresstthysti| asya putracatuSkopari zrImatI sutA jAtA, yAM sarvA vidyA: kalAzca saspardhamiva shishriyuH| tadudvAhe jAyamAne vasudattasArthe zasya suto hayArUDhazcalacArucAmarairupavIjita uttamAGgadhRtasphAramAyUrAtapavAraNo devadUSyasadRzakSauma-sarvAbharaNabhUSita utsavaistAM pariNetuM yAvattoraNe AyAti, tAvad utsavavIkSaNArthaM bahubhirjanairmilitaiH paryastatoraNastambhaH sahasA tira: ppaat| tadanAcchIrSavalikA nipatya varasya ziro'sphoTayat, tatazca marmaghAtAt symaa'tithirbhuut| Akasmika mahAzokavihvala: saparicchadaH sArthapa Akrandan sadya: svgRhe'gmt| atha zrIpuJjaH zreSThI vidhinirmitamidaM svarUpaM vijJAya svaparivAreNaM sAkamiti vicAraM nirmame- anyathA prArabdhaM kArya, daivenA'nyathA vidadhe, prANinAM prAcyakarmaNAM viSamAM gatiM ko vetti?| iyaM kanyA yadi adyA'sminneva lagne na pariNAyyate tadA tadabhAgyasya sarvato jane prasiddhau jAtAyAM sakalaGkAmimAM putrIM ko'pi na pariNeSyati, yata: sarvo'pi prAyazciMra jIvitamicched na tu priyaam| tad yathAbhAgyaM yena kenApi udyauvanena vareNeyuSA iyaM putrI adyaiva prinnaayyte| evaM vicArya zreSThI kazcidvaraM vilokituM sarvata: svAn janAn preSIt, te'pi pure sarvato bhramantastamutsavaM draSTuM tatra prAptaM yuvAnaM varAkAraM dhanadevaM vIkSya sammAnAt zreSThino'ntike aanyn| zreThyapi svaputryA anurupaM dRSTA bhRzamabhyarthya tena yUnA sotsavaM vidhinA kanyAM prynniinyt| mayA pUrva patnayorIdRzaM svarUpaM dadRze, tadAtmana: kSemaM vAJchatA yathA tathA te tyaajye| patnI vinA'tithipUjAdyabhAvato nirvAho na bhavati, tata etAM guNazAlinI surUpAM svayaMvarAM pitrA cA'bhyarthanApUrvaM dIyamAnAM kathaM tyajAmi? iti vicintya dhanadevastAM mudaiva upyeme| itazca tatpriye svairaM krIDitvA taM navyaprakAraM vivAhaM zrutvA draSTumutsuke atra samAgate, suramithunopamaM ca vadhU-varayugmaM vIkSya tadrUpavismite daivAttaM yogaM tussttuvtuH| laghvyavak-ayaM vara Aryaputra ivA''bhAti / tadA jyeSThA jajalpa-rupAdyaiH samAnA: puruSA: kiM na bhvnti?| AvayoH patistu shiitjvraato nidrANo gRhe'sti, tasyA'tra kathamAgati:?, tato'tra taM mA shngkisstthaaH| tataste krIDAyai svecchayA puna:kvApi praaptuH| atha vadhUyuto dhanadevo vAsadhAma jagAma, tatrA'pyUrdhvagRhasyA'gragavAkSagatasta For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padamUvijaya viracitA tsthAnAdyabhijJAnamIkSate / atha ca patnyorgamana - zaGkayA zrImatyA vasanAJcale dhanadevaH kuGkumenaitaM zlokaM lilekha 164 "kva hasantI ? kva vA ratnapuraM ? cUto'bhragaH kva ca ? | sUnurdhanapaterbhAgyAd, dhanadevo'bhyagAt zriyam'' ||1|| tataH kiJcitkAryamudRizya niryayau, priye ca vIkSya tyornugtH| te drumamAruDhe so'pi prAgvat koTare tasthau, svaM ca vAsasA babandha / tatazcataH strIjaptamantreNa vyomnotpatya tatpurodyAne pUrvavat tasthau / tato dhanadevo raho nijagRhe yayau, zayyAyAM prAgvadasvApsIt, paTAvRtazca niddrau| tatpriye api gRhaM prApte patiM tathA dRSTvA niHzaGke jAte zayyayoH zayite, kSaNaM ca nidrAsukhamApatuH / prAtarutthAya gRhakarmANi cakratuH / dhanadevo rAtrijAgarAd adyApi nidrANo'sti / atha nidrAvazAttasya AbaddhakaGkaNo dakSiNaH pANirbhAvyavazAt prAvaraNAddbahirniragAt, taM dRSTrA cakitA laghvI priyA jyeSThAmadIdRzat / sA'pi smAha- ayaM vara Aryaputra ivAbhAti iti yattvayA'vAdi tatsatyamabhUt / AvAbhyAM saha kathamapi raho'yamAgatya kanyakAmupAyaMsta tadAvayorvRttAnto'khilo'pyanena bubudhe / paraM manAgapi mA bhaiSIH, atra pratikriyAM kariSye / ityuktvA davarakamabhimantrya sapta granthIn pradAya dhanadevasya vAme pAde bbndh| atha dhanadevo yAvat pANisaMsparzAt prabudhdastAvat savismaya AtmAnaM zukIbhUtaM dadarza, agre ca priyAM vIkSya dadhyau - mayA kaGkaNacchoTanaM vismRtaM, tat pANau vIkSya dhruvaM priyA zaGkitA / kathaJcicca naizaM vRttAntaM vijJAya mAM zukaM cakAra, yata IdRkcaritrAyAmasyAM na hi kiJcanA'sambhAvyam / dhig mayA manuSyatvaM hAritaM, ahaM pazubhUtaH, kiM karomi? | iti dhyAtvA bhItyA yAvaduDDayate tAvat sA duSTA kopAt kareNa tamAkramya jagAda - re! re! jvaracchalaM kRtvA''vayozcaritraM vilokase ?, bhavAdRzAM tanna gamyam, ata: svacchalajaM phalaM sahasva ityuktvA taM paJjare kSiptvA gRhkaaryemssvlgt| anyA'pi tasyA: kalAM prazaMsantI gRhkaarymkrot| dhanadevastu svagRhaM parijanAdi ca pazyan zocita / atha te bharjikAM sacchamatkAraM pacantyau zukaM nItvA' stradhArAyAM ca nyasya bhApayataH- re ! chamatkArAn zruNoSi ?, tvamapyevaM kadApi nihatya For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 165 sacchamatkAraM pkssyse| ityAdi bhASitaistAbhyAM jIvitasaMzayaM nIyamAna: kIro duHkhitaH kathaJcidvAsarAn vytikraamti| atha ratnapure zrIpuJja: zreSThI varaM nirgatam anAyAtaM ca vijJAya sarvatrA'pyagaveSayat, alabdhvA ca pragetena likhitaM shlokmaiksst| tatodhiyAM dhAmnA zreSThinA tasya vAsasthAnAdikaM jnyaatm| tathAhi-hasantyAM puryAM dhanapate: sUnardhanadevAhno vyomnA kathaJcidatrA''gAt, jagAma c| tadudantamuktvA varamAkArayiSyAmi ityAzvAsitA sutA rudatI sthaapitaa| anyedhurarthopArjanahetave sAgaradattAbhidhAnaM sArthavAhaM hasantyAM gachantaM jJAtvA zrIpuJjastasya dhanadevAya rAtryA alngkRtimaarpipt| sandiSTaM ca- drAgihAgatya nijapatnI sNbhaalyaa| sAgaradatto'pi potena samudramullaGghaya sadyo hasantyAM prAptavAn, tato dhndevgRhe'gmt| tatra tamadRSTA tasya priye aprAkSIt- yuvayo: pati: kaa''ste?| tAbhyAmUce- dravyopArjanAya sa dezAntare gtH| atha so'vAdIt- imamalaGkAraM jAmAtre dhanadevAya zrIpuJjaH prAhiNot, zIghraM ca tmaahvt| te Ucatu:- idaM sAdhu, dhanadevo'pi tAM priyAM zIghraM draSTumutsukaH, paraM gADhakAryato deshaantre'gaat| tena ca gacchatA ityuktam yadi ko'pi ratnapurodeti tadA'yaM zukastaddhastena priyAyai preSyaH, tadarpitaM ca graahym"| ityuktvA tAbhyAM sa zuka: sapaJjarastasyA''rpi, alaGkRtizca gRhiitaa| sArthavAho'pi kIrayuga nijottArake yyau| kramAt krayANakAnAM kraya-vikrayau vidhAya nAvA vAridhimulaGghaya zIghraM ratnapure aagaat| tatra dhanadevapriyoditaM sarvaM zreSThine nivedya taM zukamArpipat, so'pi svaputryai ddau| sA ca taM dRSTrA mumude, bhartuH prasAdaM manyamAnA nityaM rmyti| anyadA pAde davarakaM dRSTvA vismitA'tutruTat, tadA svabhAvastho dhndevo'bhuut| tata: sA taM nirIkSya vismitA muditA cA''cakhyau- 'svAmin! kimidamadbhutam ?' tenoktam-yat pazyasi tadeva, adhunA'dhikaM tu na pRcchym| ityetenokte sA gatvA etat piturtyvedyt| sa pramudito dhanadevAya sanmAnapUrvakaM svarvimAnasadRzaM sadhano-paskaramAvAsaM ddau| dhanadevastatra tayA sasnehayA navoDhayA saha bhogan bhuJjAno'sthAt, vyavasAyozca karmabhiH puNyAnubhAvAdadrutAM lkssmiimrjyti| For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrI padagvijaya viracitA atha kiyati kAle'tikrAnte zrIpuje svarga gate pitRvezmani bhrAtRNAM snehadaurbalyaM jJAtvA zvazuragRhe patyA saha yiyAsuH zrImatI dadhyuSI- asya kIdRzo gRhavAsa:?, kIdRzyau ca purApriye?, ityutkaNThitA zrImatI taM jagau-svAmin! sakRt svapiturAvAsaM kiM na darzayase?, puruSasya pitRgRhe vAsa:zlAghya:, striyAzca zvazuragRhe vaas:shlaaghyH| dhanadevo jagau-samaye jnyaasyte| tacchrutvA sA dhRtimatI bhogaikadattadRk tsthau| puna: kAlAntare sA patiM vyAhArSIt - svAmin! tredhA manuSyAH syu:- ye zvazuraguNebhya: khyAtimantaste jaghanyAH, ye pitRguNebhyaH khyAtAste madhyamAH, ye ca svaguNebhya: pratiddhAste uttmaaH| he nAtha! tavA'trasthasya zvazurodbhavA samRddhiH, eSA nottamatvAya, tena tvatpiturgRhaM yaavH| iti dhanadeva: zrutvA tAM jagAda- bhadre! adyApi tAn bharjikAyAzchamatkArAn smraami!| evaM patyuruktamAkarNya zrImatI jagAda- priya! ke nu te? | tata: so'pi Adita: svavRttAntaM smygvdt| taM zrutvA zrImatI hAsyA'vajJe vidadhatI jagau-svAmin! kiyanmAtramidam?, tata IdRzAd mA bhaissiiH| atra nUnamahaM bhaliSye, tato niHzaGka mayA saha svagRhaM vajra, tava bAdhA karhicit kvA'pi na bhvitrii| iti patnIgirA sAhasaM bhajan svajanAnApRcchaya sa sapriya: kramAd hsntiimgaat| svagRhe vizan tadavastho'pyayaM kathaM svaM rUpaM prApat? iti dhyAyantIbhyAM pUrvapatnIbhyAM so'drshi| tataste bahirmudaM darzayantyau tamabhyuttasthatu:, sagauravaMca AcamanadAnAdipratipattiM kRtvA, saprin taM citrazAlAyAM nItvA Asane nivezya svAgatapraznAdyaiH patim amuumudtaam| __tato jyeSThAgirA laghvyA pAdyaM varodakamAnIya tAmrabhAjane bhaktyA tasya caraNau kssaalitau| jyeSThA tajjalaM gRhatvA'bhimantrya ca tena jalena bhuvamAcchoTayat, tadA tajjalaM gRhe'bhito vvRdhe| jale vardhamAne bhIto dhanadeva: zrImatyA mukhamIkSate, sA tu muhurmuhuH mA bhaiSI: itybhidhtte| tatastajjalaM vardhamAnaM kramAd gulpho jAnU UrU nAbhim uro galaM nAsAM yAvaccA''yAtaM, tato bhIta: zrImatImabhyadhAt ata: paraM nAsAyAM manAyAM kasmai kAryAya tvatpratikriyA bhvissyti?| tadA sA sadyastatpayo dhenuvad mukhena tathA'pAd yathA bindurapi kkApi nekssyete| tad dRSTA pUrvapanyau drAk tasyAH pAdayorapatatAm, UcatuzcatvayA nijavidyA-kalA-guNairAvAM jigyivahe, tatastvAM svaaminiimivaa''raadhyissyaav:| For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madana-dhanadevakathA 167 tatastA mitha: prItijuSaH svasvakAryeSu lgnaaH| tisro'pyamUH zUdravidyAbhiH samatAM yyuH| mithazca prItyA militAH, zIlasAmye hi sauhRdaM bhvti| tata AdyayorivA'syA api svairitvaM jAtaM, yata: saMsargAt khalu asanto'pi doSA aayaanti| tad dRSTrA dhanadevo dadhyau- prAcyayoryAdRzI bhaktirmayA dadRze! tathA'syAstRtIyasyA api bhavitA tadA mama zaraNaM ko bhvissyti?| tattisro'mU rAkSasIriva zIghraM tyaktvA kiJcit svahitaM karomi, yena punarbhayaM na syaat| iti vicintya dhanadeva: kizcitkAryamudRizya gRhAnniryayau, asmiMzcodyAne caitye smaayyau| so'haM dhanadevo nijaM duHkhaM nyagadam, tvaduHkhatazcA'dhikaM zukatvAdikaM dukhmnvbhuuvm| tava upAgatA'pi pazutA daivATTalitA, taduHkhaM tu vapuSA nA'nvabhUH, tena tvaM bhaagyvaansi| atha madana evaM nizamya vismitastaM vyAjahAra- sakhe! duHkhamayaM bhavaM matvA AtmahitaM kurvH| evaM tulyavRttayostayoH prItito vArtayatovimalabAhvAhno guruH spricchdsttraagaat| so'pi yugAdIzaM natvA stutvA ca tatra maNDape ziSyaiDhauMkite prAsuke kambale smupaavisht| tAbhyAM bhaktyA vandita: sa dharmAziSaM datvA pura AsInayostayordharmadezanAM viddhe| tathAhi zaradabhrasamA: zriyo'khilA-staTinIpUrasamaM ca jiivitm| naTapeTakavat kuTumbakaM, nanu ko muhyati dharmakarmasu? ||1|| zaraNaM na vipatsu kazcana, svajanA: svArthaparA vapuH kssyi| lalanA: kuTilAH kuta: parA-bhavabhIvighnabhRte bhave sukham? // 2 / / aNu vaiSayikaM sukhaM bhave, tadapi syAd llnaadysaadhnm| lalanA tvakhilApadAM sakhI, na budho'sminnanurajyate tataH // 3 / / parame tadagatvare sadA-'pyapavargasya sukhe'nurjytaam| sa ca saMyamasAdhano mataH, pratipadyadhvamata: susaMyamam // 4 // evaM guruvidho: saMvegasudhAvarSakairgobhiH saMsAratRSNAtApe gate sati imau prAvrajatAm, guruNA ca saha vyhrtaam| tau munI saMvignau nAnAtapAMsi kurvANau, dvAdazAGgadharau, siddhayogau, mithaH prItyA prAya: saha vihAriNau, vidhinA pUritAyuSkau nRbhavaM tyaktvA saudharme paJcapalyAyuSau surau udbhuutaam| // 1 // Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padamUvijaya viracitA tatra surasukhAni bhuktvA madanajIvo vijayuparAhne nagare samarasenabhUpasya vijayAvalyAM rAjJyAM maNiprabhAhnaH putro'bhUt / sa pitrA'rpitarAjyabharo bahukAlaM rAjyazriyaM bhuktvA, kamalavanaM mlAnaM dRSTrA pratibuddhaH san rAjyaM putre nyasya jinezvarasUreH pArzve diikssaamupaadde| sa ca tapasA'vadhijJAnA''kAzagamanazaktirabhUt / atha dhanadevasya jIvaH svargatazcyutvA vaitADhyagirau rathanUpuracakravAlanagare mahendrasiMhAbhidho vidyAdharacakravartyabhUt / asya patnI ratnamAlA, putrau ca ratnacUDa-maNicUDau / 168 anyedyustasya patnI mahArogAd mRtA, tanmohavazAd eSa vidyAdharacakravartI zokArto vylpt| atha maNiprabho munipatirjJAnena tamavabudhya pUrvabhavasnehavazAd vihAyasA tatrAgAt, sa ca cakravartinA vanditaH / muninA pUrvabhavastrIcaritramuktvA pratibodhito'yaM rAjyabhAraM ratnacUDasute nyasya asya muneH samIpe prAvajat / samastAgamamadhItya atyugraM bahuvidhaM tapastaptvA kramAdayaM khettraajrssirlbdhinidhaanmbhvt| tau dvAvapi aSTAGgayogasAdhanayA samastakarmamalaM kSiptvA kramataH zivapadamApatuH evaM ye budhA madanena saha dhanadevavad viSayasukhaM duHkhahetuM paribhAvya tato viraktAzcaraNaM vidadhati te bhavyAH kramAtH shivpdmaaptuH| evaM ye budhA madanena saha dhanadevavad viSayasukhaM duHkhahetuM paribhAvya tato viraktAzcaraNaM vidadhati te bhavyAH kramAt zivapadaM prApnuvanti / etad madanacaritaM dhanadevacaritraM ca nizamya vicintya ca iha-parabhave cA'tyantaduHkhapradAbhI ramaNIbhi: saukhyAbhilASaM kaH kalayati ?..." / For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / / NSS) 'S RES ?' prAkRta, saMskRta ane mArugurjara 'bhASAnI 4 racanAonuM saMkalana eTale 'madana-dhanadeva caritra saMgraha' jemAM saMsArI rAganA mukhya nimitta svarUpa strInA svabhAvanuM svarUpadarzana karAvyuM che. cAreya kRtinA samanvayAtmaka adhyayana AdithI yukta prastuta saMpAdana 'bhavanirveda pragaTAvanAra bane. MULTY GRAPHICS (022) 23873222 23884222 . . , , , , , , , , , , , , ,