________________
નવયુગ જૈન
તે ધમ—શુકલ ધ્યાનના શૈલેશીકરણ સુધી અનેક માર્ગો બતાવ્યા છે. આ વિષય ધણા વિશાળ છે અને આકર્ષીક છે. સાધનધર્માંના પાર ન હેાવાથી તેમાં અનેક પ્રકારની છૂટ મૂકેલી છે. એક પ્રાણીને જંગલમાં રહીને પોતાની મુક્તિ સાધ્ય થઈ શકે તેવું લાગતું હોય તે તે સમાજ સાથે માત્ર આહારપાણીને જ સંબંધ રાખે. બીજાને લેખે લખીને, પુસ્તકા બનાવીને, વ્યાખ્યાને તૈયાર કરીતે, ચર્ચાએ યાતે, અન્યને માગે લઈ આવવા કરવાનું યેાગ્ય લાગે અને તે દ્વારા પેાતાની મુક્તિ સાધી શકે તેવું તેને લાગતું હોય તે તેણે તેમ કરવું. એમાં સમાજમાં રહી કામ કરનાર કે સમાજથી દૂર જઈ આત્મશ્રેયસ્ સાધનાર એકબીજાની ટીકા ન કરી શકે.
૧૨
આવા તો અનેક પ્રસ ંગેા છે, અને પ્રત્યેક યુગે તે પ્રમાણે સાધનધર્મોમાંથી અમુકને મહત્તા અપાણી છે. જ્યારે દેરાસરાની જરૂરિયાત વધારે જણાય ત્યારે એક મંદિર બંધાવનાર તીર્થંકર નામકમ બાંધે એ સૂત્રને મુખ્યતા અપાય, અને જ્યારે દેરાસરાની સંખ્યા વધી પડે અને સારસંભાળમાં ખેદરકારી કે અલ્પકાળજી દેખાય ત્યારે જિર્ણોદ્ધાર કરાવનારને દેરાસર બંધાવનાર કરતાં આઠ ગણું વધારે પુણ્ય થાય એ સૂત્રને વિશેષતા મળે. આમાં કાઈ જાતના પ્રપંચ નથી, પણ પ્રત્યેક યુગે એમ થતું જ એ જૈનાના છતહાસ જાણનાર બરાબર બતાવી શકે તેને હવે ઉપલબ્ધ થયાં છે.
આવ્યું છે; એવાં સાધના
અને જૈનદર્શનના ઇતિહાસ જોતાં ચૈત્યવાસ થવાના અને રદ થવાનાં કારણેામાં ઉતરીએ, ધેાળાંને બદલે પીળાં કપડાં કરવાના ઇતિહાસ તપાસીએ, ક્રિયાઉદ્દારના આખા ખ઼તિહાસ અને કરેલા અનેક ફેરફારાની તુલના કરીએ તે। સાધનધર્માંતે અંગે પૂરતી
