________________
vvvvvvvvv vvvvvvvvvvvvvvv - vvvvvvvvvvvv
આત્મશક્તિનું આચ્છાદક તત્ત્વ દોષકારક દૃષ્ટિએ પણ તેમાં વિવિધતા છે. આ રીતે જગતમાં વિવિધ સ્વરૂપને પ્રગટ કરવારૂપ પુગલ દ્રવ્યનાં અનેક કાર્યો છે.
* વળી એ પુદ્ગલમાં એવી પણ એક ખાસ વિશેષતા છે કે જેણે કરીને એ જીવમાં (જીવ, પરિણમાવે ત્યારે જ) પણ પ્રવેશ કરી શકે છે. અને એમાં બહુ સ્પષ્ટ વિકાર કરી શકે છે. જેમ ઔષધની ગોળી, માણસના શરીરની અંદર જઈને મહત્ત્વનું કાર્ય કરે છે, તેમ પુગલ પણ જીવમાં પ્રવેશીને એના ઉપર અનેક પ્રકારની અસર કરે છે. જીવની સર્વજ્ઞતા અને સર્વ શક્તિમત્તાને એ પુગલ ઢાંકી દે છે. અને તેથી એનામાં (જીવમાં માત્ર પરિમિત જ્ઞાન અને પરિમિત શક્તિ રહે છે. એ એને દુઃખ આપે છે. અને તેથી કરીને એના સ્વાભાવિક સ્વાથ્યને નાશ થાય છે. જીવના ઊપર એ અસ્થિર શરીરે વીંટાલે છે. એને જીંદગી અને મેહ આપે છે અને એવું પ્રારબ્ધ બંધાવે છે કે પછી અમુક સમય સુધી એ
વે, માણસ, તિર્યચ, સ્વર્ગવાસી કે નરકવાસી એ ચારમાંની કેઈપણ નિમાં અવતરવું પડે છે. આ રીતે પુદ્ગલ દ્વારા, એ બધા પ્રાણિના જન્મ અને જીદગી માટે ભારતના બધા તત્ત્વદર્શોએ સ્વીકારેલું એવું એક ગૂઢ તત્ત્વ-કર્મ તૈયાર થાય છે. એટલે જીવ સાથે મિશ્ર બની રહેલું પગલ, તે કર્મ કહેવાય છે.
અન્ય અન્ય અવસ્થાવંત પૌગલિક સામગ્રી દ્વારા અનુકૂળતા અને પ્રતિકૂળતાની પ્રાપ્તિને આધાર તે જીવને
