________________
આત્મશુદ્ધિનો પરમ માર્ગ
જીવની વિવિધ દશા પૈકી કર્મસંબંધવાળી દશા તે સંસાર અને ફર્મ સંબંધરહિત આત્મદશા તે મેક્ષ છે. સંસારી દશા તે વિભાવદશા છે, અને મુક્તદશા તે સ્વભાવ દશા છે. સ્વભાવ દશા તે શાશ્વત સુખવાળી દશા છે. અને વિભાવ દશા તે જીવને કષ્ટકારી છે. વિભાવદશામાં વર્તતા જીવને સાંસારિક સામગ્રી અંગે અનુકુળતાની પ્રાપ્તિમાં પૂર્વકૃત પુચકર્મ છે. અને પ્રતિકુળતાની પ્રાપ્તિમાં કારણભૂત પૂર્વકૃત પાપકર્મ છે. પ્રત્યેક ભવમાં જીવ, જે સંગ. પ્રાપ્ત કરે છે, તે પૂર્વકૃત પુન્ય અને પાપકર્મનું ફળ છે. વર્તમાન કૃત પુણ્ય અને પાપ, તે ભવિષ્યમાં થનાર શુભાશુભ સંગનું કારણ છે. પિતાનું ભલું યા બુરું ભવિષ્ય તે જીવ પોતે જ ભલા–બુરા કાર્યથી સ્વયં સજે છે. પ્રત્યેક આત્મા પિતાની ભાવી દશા પિતે જ સરજતે હેવાથી શ્રી મહાવીરદેવે ફરમાવ્યું છે કે –
अप्पा कत्ता विकताय, सुहाण क दुहाण य । अप्पा मित्तममित्तं च सुपट्ठिय दुपट्ठियो ।
ઉત્તરાધ્યન સૂત્રમાં સુપ્રયુક્ત અને દુપ્રયુક્ત આત્મા. પિતે જ પિતાના સુખ અને દુઃખનો કર્તા તથા વિકર્તા છે. અને તેથી પોતે જ પોતાને મિત્ર અને અમિત્ર છે.
