________________
૧૯૦
આમવિજ્ઞાન
સંસારી જીથી પુન્ય તે થાય કે ન પણ થાય. પરંતુ પાપ તે થયા જ કરે છે. પાપ ભલે થયા કરે એની ચિંતા રાખ્યા વિના પાપના ફળસ્વરૂપ દુઃખ પ્રત્યે તે દરેક જીવને અણગમો જ છે. જે વસ્તુ પ્રત્યે અણગમો હેય તેને સંગ નહિં થવા દેવા માટે અણગમતાની પ્રાપ્તિમાં કારણભૂત તત્વથી પોતે દૂર જ રહેવું જોઈએ. માટે પુન્યકરણનું આસેવન અને પાપકરણને ત્યાગ, એ બન્ને બાબતેનું લક્ષ હોવું જોઈએ.
પુન્યકર્મ કરવું સહેલું છે, જ્યારે પાપ ત્યાગનું કાર્ય મુશ્કેલ છે. હજારે કે લાખ ખરચીને પુન્યકાર્ય કરનારાઓ સેંકડો નીકળશે, પરંતુ પા૫વૃત્તિથી વિરામ પામનારા ઓછા નીકળશે. કારણ કે પુન્યકાર્યોથી પ્રવૃત્તિ કરતાં પાપકાની નિવૃત્તિનું કાર્ય બહું જ મુશ્કેલ છે. એટલે જ નવકારમંત્રમાં પંચ પરમેષ્ઠિને કરેલ નમસ્કારના ફળમાં અન્યફળની ઈચ્છા નહિં દર્શાવતાં “સવ્વપાવપૂણાસણે” કહેવામાં આવ્યું છે.
પુન્ય કરનાર પણ પાપ ઓછાં થાય માટે પુન્ય કરે તે તે પાપ ઘટે. પરંતુ પાપ પ્રવૃત્તિની ઉપેક્ષા કરી કેવળ પુન્યકાર્યોમાં જ પ્રવૃત્ત બની રહેવા માત્રથી દુઃખમુક્ત બની શકાતું નથી.
પાપકાર્યથી નિવૃત્ત બનવામાં ઉપેક્ષાવૃત્તિવાળા ની પુન્યકાર્યોની પ્રવૃત્તિ, તે પૂર્વકૃત પાપના ફળરૂપે વર્તમાનકાળે પ્રાપ્ત દુઃખને દૂર કરવાના લક્ષ્ય પૂરતી જ હોય છે. તેવા મનુષ્ય દેવ પાસે જાય, ગુરૂ પાસે જાય. દાનાદિ કૃત્ય કરે,
