________________
mum
१४६
આત્મવિજ્ઞાન સુખ ક્યાંથી હોય? આવી રીતે પરિતાપથી પુણ્યનું સુખ, દુઃખરૂપ બની જાય છે. વળી જ્યાં પોતાના વિરોધી ઉપર સદા હેવને ઉલ્લાસ રહ્યા કરે છે. ત્યાં સુખ સામગ્રીની પ્રાપ્તિના સમયમાં પણ મન પરિતાપથી હણાયેલું રહે છે.
(૩) જેમ એક કાંધ ઉપરથી બીજે કાંધ લેતાં ભાર એ છે લાગે છે, પણ વસ્તુતાએ ભાર એ છે થતું નથી. તેમ ઇંદ્રિયને આનંદ થતાં સુખ લાગે છે, પણ દુઃખને સંસ્કાર નિવૃત્ત થતો નથી.
(૪) સુખ-દુઃખ અને મેહ એ ત્રણે, દુઃખની જાતિને ઉલ્લંઘન કરી શકતી નથી, તેથી વિરૂદ્ધપણે વર્તે છે. અહિં ગુણવૃત્તિના વિરોધથી પણ પુણ્યજનિત સુખ તે પરિણામે દુઃખરૂપ થાય છે.
પુણ્યાનુબંધિ પુણ્યવાળા જ સંયમના અનુરાગી રહેવા છતાં, સંયમ માર્ગને ગ્રહણ કરવાને અશક્ય સાગવાળા સમ્યકત્વી મનુષ્ય, પિતાના સાંસારિક વ્યવહાર ચલાવવામાં અનુકુળતા પૂરતી જ લક્ષમી આદિને પ્રાપ્ત કરવાની ઇચછાવાળા હોવા છતાં પણ, પિતાના હદયની ભ વનાને શબ્દોમાં ઉતારવા વડે પ્રતિવર્ષ નૂતન વર્ષના પ્રારંભે શરૂ કરાતા ચોપડામાં લખે છે કે રૂદ્ધિ મળે તે શાલિભદ્રજીની રૂદ્ધિ જેવી મળશે. આની સાચી સમજવાળાઓનું તે આ રીતે લખવામાં લક્ષ્ય એ જ હેય છે કે સંસારના બંધનથી છૂટી નહિ શકવાથી સંસાર વ્યવહાર ચલાવે તે પહશે જ. અને તેના માટે રૂદ્ધિની જરૂરીયાત રહેશે જ. એ
