________________
વિવિધ દાનિકાની માન્યતાના સમન્વય
જુદાં જુદાં દર્શન અગર વિવિધ આત્મચિંતક, આત્માને, કમને, અને કમ સચેગને ભલે ભિન્ન ભિન્ન નામેાથી સ ંબોધે, તેા પણ વસ્તુતે સિદ્ધ જ છે. યુક્તિથી વસ્તુની સિદ્ધિ થતી હોય તેા માત્ર નામભેદથી ખાધક બની શકતી નથી.
पुरुष: क्षेत्र विज्ज्ञान, मिति नाम यदात्मनः । अविद्या प्रकृतिः कर्म, तदन्यस्य तु मेदतः ||
આત્માનાં પુરૂષ, ક્ષેત્રવત્ યા જ્ઞાન, એ પ્રકારે નામેા, અને આત્માથી અન્ય જડરૂપ કાઁનાં અવિદ્યા, પ્રકૃતિ, કમ, આદિ નામે ભિન્ન ભિન્ન છતાં ખાધક નથી.
જૈન અને વેદ્યાન્તિ આત્માને પુરૂષ” માને છે. સાંખ્યું “ક્ષેત્રિવ” માને છે. અને બૌદ્ધો ‘“જ્ઞાન” રૂપ માને છે. આ રીતે આત્માના નામભેદ છે.
આત્મથી અન્ય လူ့ તત્ત્વ, જે જડરૂપ કને, વેઢાન્તિક મતે “અવિદ્યા” સાંખ્યમતે પ્રકૃતિ,” અને જૈન મતે “ક', આ રીતે નામભેદ છે.
એવી રીતે કમ સચાગને વેદાન્તિ તે ભ્રાન્તિ” નામે,
