________________
આત્મવિજ્ઞાન
૧૧૧૧૧૧
૧૦
સમગ્રકુટુંબ શિક્ષિત, ાકરીએ પણ મેન અને ચપેાચપ કે ફટાફટ ઇંગ્લીશ બેલવાની આવડતવાળી, જુવાન અને રંગીન હેાકરાએ તથા છેકરીએ પત’ગીઆની જેમ ઉડાઉડ કરવાવાળા-હરતાફરતા અને કલમે તથા ન!ટક સીનેમા જોવાની મેજ માણવાવાળા હાય, એ રીતે મૌતિક સામગ્રી અને રહેણીકરણીની પ્રચુરતા માત્રથી કુળની ઉચ્ચતા, અને ઉપરોક્ત સામગ્રીની ન્યૂનતા માત્રથી કુળની હીનતા અહી' માની લેવાની નથી. પરંતુ તે સામગ્રીમાં પણ નિરાભિમાની, દીન દુ:ખીએ પ્રત્યે અનુકંપાભાવી, સંત અને સજ્જને પ્રત્યે સન્માનભાવી, પરમા કાર્યોંમાં ઉત્સુકતાભાવી તથા સવ જીવો પ્રત્યેના કલ્યાણુ ભાવી બની રહી તે સામગ્રીમાં મેહલુબ્ધ અને અહંકાર ન મની જતાં નિષ્પાપી અને ધ પરાયણ જીવન વ્યતીત કરવાના સંસ્કારપાષક કુટુંબવાળુ કુળ, તે ઉચ્ચકુળ કહેવાય છે.
જ્યાં ધર્માંનાં સાધના, સામગ્રીઓ, સહસ્કારો જન્મથી જ પ્રાપ્ત હેાય અને શુદ્ધ સંસ્કારના વારસેા જન્મતાં જ પ્રાપ્ત થઈ શકે તેવા સંચેાગવાળું અનુકૂળ જન્મસ્થાન યા કુળને ઉચ્ચકુળ કહેવાય.
જ્યાં આત્માને પાપના સ ંતાપને ખ્યાલ જ ન હોય, હિસા–જી-ચારી વગેરે માટાં પાયેાની તેમની પાસે પાપરૂપે ગણુના જ ન હોય, હિંસા કરવી એ તે તેમને રમત થઈ ગઇ હાય, દુરાચારના ભયથી બિલકુલ રહિત જ ઢાય, નખળાને પીડા પમાડવામાં બળજબરી ય હાંશિયારી મનાતી હાય તેવા સ્થાનાને હીનકુળ કહી શકાય.
ય
