________________
સુખ દુઃખ પ્રાપ્તિની સાચી સમજ
૧૬૭
પૂર્વીકૃત કંઈક પુણ્યકમના ચેાગે જ તે સર્વ માહ્યવસ્તુને, આત્માની સાથે સયાગ બની રહે છે. પરંતુ તે સંચાગ, કાયમી ટકી રહેનાર નથી. પુણ્યકમ ખલાસ થઈ જાય એટલે તે સવસયેાગેાના વિયેગ આપેાઆપ થઈ જાય છે. પછી તે સ ંચાગને ક્ષણમાત્ર પણ ટકાવી રાખવાની વિશ્વના કોઈ પણ પ્રાણીની તાકાત નથી. અજ્ઞાની માણસ પેાતાની અક્કલ હૈાશિયારી યા શૂરવીરતાથી આવી સ ંચાગ પ્રાપ્તિનું અભિમાન ભલે રાખે, પણ તે દીર્ઘ દ્રષ્ટિથી વિચારે તે તેને સમજાશે કે, અક્કલ હૈાશિયારી અને શૂરવીરતામાં લેશમાત્ર ન્યૂનતા નહિ થવા છતાં પણ, તે સંચાગેાને કાયમી કોઈ ટકાવી શકયુ નથી.
વળી અમુક ટાઈમ ટકી રહેવાના સંચાગમાં પણુ. મનની સારી સ્થિતિમાં આનન્દ્વજનક લાગતી વસ્તુ, આપત્તિના વખતમાં સંતાપજનક લાગે છે. મનુષ્ય જ્યારે નિરાગી હોય, ભૂખથી પીડાતા ન હાય, ત્યારે જ તેને કામભોગ રૂચે છે. પર તુ કોઇ અતિપ્રિય વસ્તુના વિયેાગે શે!કગ્રસ્ત હેાય, અગરપેટમાં જ્યારે અત્યંત અસહ્ય ભૂખ લાગી હાય, ત્યારે તેનું ચિત્ત, કામલેાગમાં લાગી શકતું નથી. માટે ટકી રહેતા સંચાગના કાળમાં પણ અમુક ટાઇમે એક વસ્તુ જે આનંદજનક લાગે છે, તેજ વસ્તુ અન્ય કોઈ ટાઈમે અરૂચિકર પણ મની જવા પામે છે.
ક્ષણમાત્ર શાંતિ અર્પનાર બાહ્ય સામગ્રીના સંચાગમાં તે સામગ્રીના રક્ષણ માટેના અને છેવટે વિયેાગના ભય તા
