________________
વમાન આત્મસ્થિતિ
૧૦૫
જ રહે છે. તેમાં કયારેય પણ ન્યૂનાધિકતા થઈ શકતી જ નથી. આ આત્મદ્રવ્યમાં પ્રદેશસ ખ્યા કેટલી છે, અને તેટલી સખ્યાપ્રમાણ આત્મદ્રવ્યના તે આત્મપ્રદેશ કેવી રીતે સ’કુચિત અને વિસ્તૃતપણે રહી શકે છે, તે અંગે અહિ વિચારીએ,
દરેક આત્માએ પેાતાના સ્વરૂપે અનતજ્ઞાનમય છે. ' જગતમાં વિવિધ આત્માએ પૈકી પ્રત્યેક આત્માના આત્મ પ્રદેશે! અસંખ્ય છે. અર્થાત્ પ્રત્યેક આત્મા અસખ્ય આત્મપ્રદેશ યુકત હેાય છે. દરેક આત્માની આત્મપ્રદેશની સંખ્યા સમાન છે. કીડીના આત્મપ્રદેશેાની સંખ્યા ઓછી અને કુ જર્ (હાથી)ના આત્મપ્રદેશની સંખ્યા વધારે, એમ સમજવાનુ નથી.
સંસારની ચેારાસીલાખ જીવાચેાનિ પૈકી ગમે તે જીવાયેાનિમાં આત્મા, કમ યાગે ઉત્પન્ન થયેલા હાય, નરકમાં હાય કે નિગેાદમાં હાય, દેવ હૈાય કે દાનવ હાય, એકેન્દ્રિય હોય કે પચેન્દ્રિય હાય, 'ગુલના અસભ્યભાગ જેટલુ શરીર હૈાય કે હજારયેાજનનું અગર લાખ યેાજનનુ' હાય, પરંતુ હરકોઈ આત્માના આત્મપ્રદેશેાની સખ્યા સમાન જ હોય.
ચૌદરાજ લેકમાં વ્યાપીને રહેલા ધર્માસ્તિકાય, અધર્માંસ્તિકાય, લેાકાકાશ, અને એક આત્મા, એ ચારેયની પ્રદેશસંખ્યા સમાન જ હોય છે.
કમ ચેાગે નાનું શરીર પ્રાપ્ત થાય તે તેમાં સંકુચિત થઇને આત્મા રહે છે. કાઇને હાથી જેવુ ́ માટું શરીર પ્રાપ્ત થાય તા આત્માના પ્રદેશે તેમાં વિસ્તૃતપણે રહે છે. ર,
