________________
વિવિધ શરીરધારક આત્મા
પ્રત્યેક જીવ (આત્મા), પિતાના શરીરમાં સર્વાગ વ્યાપ્ત છે. કમલનાલમાં જેવી રીતે તેને દેરે નીચેથી ઉપર બરાબર ભરેલું રહે છે, તેવી રીતે આત્મા, આ શરીરમાં પગના અંગૂઠાથી માંડીને મસ્તક સુધી સળંગે ભરેલું છે. કમલ–નાલમાં દેરે જેમ નીચેથી ઉપર સુધી રહે છે, પરંતુ મૂળ અને પાંદડાંમાં તે દોરો નથી રહેતું, તેવી રીતે આ આત્મા આ શરીરમાં પગથી માથા સુધી સળંગ વ્યાપ્ત છે, પરંતુ નખ અને કેશમાં તે નથી. શરીરના કેઈપણ પ્રદેશમાં સ્પર્શ કરાય, કે ચીમટી ભરાય તે ઝટ ખબર પડે છે. અથવા વેદના થાય છે. કેમ કે ત્યાં અનુભવ કરનારે આત્મા રહે છે. પરંતુ નખ અને કેશને સ્પર્શ કરવાથી, ચીમટી ભરવાથી કે કાપી નાખવાથી વેદના થતી નથી. કારણ કે તે અંશમાં આત્મા નથી.
કમલનાલ જેવી રીતે વધે છે, તેવી રીતે અંદરને દેરે પણ વધતો જ રહે છે. એ રીતે બાલ્યકાળથી જ્યારે આ શરીર વધીને જુવાન થાય છે, ત્યારે તેમાં રહેલા આત્મા પણ તે પ્રમાણે ફેલાતે જ જાય છે.
કમલનાલ મેલા કાંટાયુક્ત હોવાથી કઠોર જરૂર છે, પરંતુ અંદરને દર મૃદુ, નિર્મલ અને સરલ છે. આ રીતે
