________________
પુણ્ય–પાપ સ્વરૂપે કર્મનું વિભાજન
અને તેની ચતુર્ભગી
આ વિશ્વમાં વિવિધ કર્મફળના પરિણામે જ જીવને વિવિધ સગોની પ્રાપ્તિ થતી હોવાથી, અનુકુળ સંગેની પ્રાપ્તિ કરાવનારૂં કર્મ તે પુણ્યકર્મ છે, અને પ્રતિકુળ સંગની પ્રાપ્તિ કરાવનાર તે પાપકર્મ છે. આ પ્રમાણે ગમ્ય કે અગમ્ય પ્રાપ્ત સંયોગોમાં કારણભૂત, કર્મ હવા છતાં તે કર્મોના શુભ યા પુણ્ય, અને અશુભ યા પાપસ્વરૂપે ભિન્નતા હોય છે.
વર્તમાન સુખ યા દુઃખ તે પૂર્વકૃત પુણ્ય-પાપકર્મોનું ફળ છે, અને વર્તમાન સમયે કરાતાં સત્ કૃત્ય, વિચાર, દુવિચાર, સદાચાર કે દુરાચાર, એ ભવાન્તરમાં જીવને અનુકુળ અને પ્રતિકુળતાના સર્જક છે. માટે સુખના ઈકે સદાચારી-સદ્ધમ–વિવેકશીલ સચિંતક અને પરોપકારી જીવન જીવવું જોઈએ. આ રીતે જીવનારનું જ મનુષ્ય સાર્થક છે.
જીવને સુખ સામગ્રીના સંયેગો પ્રાપ્ત કરાવનાર, પુણ્ય હવાથી, પુણ્યનું ફળ એ શ્રેષ્ઠ વરતુ છે. પરંતુ તેમાં
