________________
૨૦
આત્મવિજ્ઞાન
મહત્તા સચવાઈ શકે. એ રીતે શરીરથી ભિન્ન એવા આત્મદ્રવ્યને સ્વીકાર કરવા છતાં પણ, પુનર્જન્મને માન્ય નહિ રાખનારાઓ નાસ્તિક જ કહેવાય. કારણ કે જૈનદર્શન અને અન્ય દર્શનેમાં પણ નાસ્તિકતાનું લક્ષણ બતાવતાં કહ્યું છે કે–“રાત પોલિરિતિ મતિર્થસ્થ : નારિર :” અર્થા– જેની માન્યતામાં પરલેક વિગેરે નથી તે નાસ્તિક છે.
જીવની જવાબદારી આ ભવ પૂરતી જ માની ભવાંતર માટેની જવાબદારીથી છૂટી જવા, નાસ્તિકવાદીઓ કહે છે કે આત્મા નથી એમ કેણ કહે છે? છે! છે ! પણ જેમ પરપેટ તે પાણીમાં પ્રગટે છે, અને પાછે પાણીમાં જ લીન થાય છે, તેવી રીતે આત્મા પણ પાંચ ભૂતમાં ઉત્પન્ન. થાય છે, અને તેમાં (પાંચ ભૂતેમાં) જ તે નાશ પામે છે. આવી માન્યતા ધરાવનાર માટે પાપને માર્ગ ખુલ્લે જ રહે છે. વર્તમાનયુગના કેટલાક જડવાદીઓ કેટલેક અંશે. એ જ સિદ્ધાન્તને પડઘો પાડી રહ્યા છે.
પુનર્જન્મને નહિં માનવાથી થતું નુક્સાન
પુનર્જન્મને નહિ માનવાથી કર્મબંધ, મેક્ષ, તેમજ આત્માની નિત્યતા સિદ્ધ થતી નથી. ધર્મ અને અધર્મની પણ સિદ્ધિ થતી નથી. અન્યના ઉપર ઉપકાર કરવાની નીતિ પણ કેટિ ઉપાયે સિદ્ધ થતી નથી. કેમકે જ્યાં પુનર્જન્મની માન્યતા નથી, ત્યાં એ બધું શા માટે? આનાથી આપણું કલ્યાણ શું?
