________________
પુનર્જન્મની સાબિતિ સિદ્ધ કરતા પ્રત્યક્ષ પ્રસંગે ૮૯ બની જ રહે છે. અને ત્યારબાદ નવા શરીરને અનુકૂળ દૈહિક આદિ સંયોગોનું નિર્માણ થાય છે. આ દેહ પલટામાં પૂર્વના દેહથી મુક્ત થવું તેને મરણ અને નવા દેહને ધારણ કર તેને જન્મ કહેવાય છે. એટલે મરણ અને જન્મ તે તે એક દેહના સંબંધથી મુક્ત થવા પૂર્વક અન્ય દેહને ધારણ કરવા રૂપ જ છે. આમાં અદલાબદલી દેહની છે. નહિં કે આત્માની. આત્મા તે અમર છે. આ રીતે અમર આત્માને વારંવાર દેહપો કરે જ પડે છે. દેહપટાની સાથે સાથે દૈહિક અન્ય સંબંધ પણ છૂટી જાય તે સ્વાભાવિક છે.
આ રીતે થતા વારંવાર દેહપટામાં કયું તત્વ ભાગ ભજવી રહ્યું છે? કેવી રીતે કયા નિયમના લેણે જીવને નવીન અંગેની પ્રાપ્તિમાં અનુકૂળતા અને પ્રતિકૂળતાનું સર્જક તે તત્વ બની રહે છે, અને આ બધા સંગવિયેગમાં કારણભૂત બની રહેતા તે તત્વની ઉપસ્થિતિ સ્વયં છે કે અન્ય કોઈના પ્રયત્નથી છે, કે જીવના સ્વયં પુરૂષાWથી છે, તે આગળ વિચારીશું.
અહિં એક વાત એ પણ સમજવી જરૂરી છે કે મરણ અને જન્મસ્વરૂપ થતા દેહપટામાં નવા પ્રાપ્ત થતા શરીરનું પ્રમાણ, નાના મોટું હોવા છતાં તેમાં સમાઈ જવા માટે જીવને પિતાના આત્માને અણુ સમૂહમાં તે જરા પણ ન્યૂનાધિકતા કરવી પડતી નથી. છતાં પણ સ્થૂલ શરીરમાંથી છૂટેલે આમા સૂકમ શરીરમાં કેવી રીતે સમાઈ જાય છે, એ હકીક્તની સ્પષ્ટતા પણ આગળ આગળ વિચારીશું
