________________
Mrinnnnn
આત્માનું અસ્તિત્વ શરીર એ તે એક એજીન રૂપ છે. શરીરરૂપી એજનને ડ્રાઈવર જેમ ચલાવે તેમ ચાલે છે. ડ્રાઈવર જે શરીરરૂપી એજીનને હાથ ઊંચો કરાવવા માંગે તે એ ઉચે થાય છે. એ હાથ કે પગને ડ્રાઈવર જે સીધે, આડ, વાંકે, ઉચે, નીચે, ગમે તેમ કરાવવા ઈચ્છે છે તે રીતની ક્રિયા તે હાથવડે થાય છે. શરીરમાં સ્વયં એવી કઈ શક્તિ નથી કે જેથી તે પોતાની મેળે જ લાંબુન્ટુકું થાય. મરણ પછીના શરીરની શક્તિ એ તેને પ્રત્યક્ષ પૂરાવારૂપ છે. શબરૂપે બની રહેલું શરીર ચાલતું નથી. એ ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજાય છે કે જીવના શરીરમાં શરીર યંત્રને સંચાલક તે આત્મારૂપ ડ્રાઈવર જ છે. જે રીતની હલન-ચલન આદિ ક્રિયાઓ સચેતન શરીરમાં પ્રત્યક્ષ જોવાય છે. તેવી ક્રિયાઓને શબમાં તે બિલકુલ અભાવ જ દેખાય છે.
આનું કારણ સ્પષ્ટ રીતે એ જ સમજાય છે કે શરીરરૂપી સાધન દ્વારા ક્રિયા કરનારે શરીરમાંથી ચાલ્યો ગયા પછી નિર્જીવ જડ શરીરમાં ઉપક્ત કેઈ પણ પ્રકારની કિયા સંભવી શકતી નથી. આથી અવશ્ય માલુમ પડે છે.' કે આ શરીરરૂપી એજીનમાં તેનું સંચાલન કરનાર કે અવશ્ય છે. અને એવી જે ચીજ છે, તેનું નામ જ આત્મા છે. એ આત્મા તે અરૂપી હેવાથી ચર્મચક્ષુ વડે દષ્ટિગેચર થઈ શક્તા નથી.
INછે, અથા ય, સુણો ચા પણ આ तिळमध्ये यथा तैलं, देहमध्ये तथा जीवः ।।
