Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArtha-uSA, doms 93 LOKEM: BPP 1993)chera | : lekhaka :hAdivAkara pa.pU.A.bha. zrI vi. bhuvanavAjUrIzvarajI : prakAzaka : Jain EducationE CHEIA-232 Onkyww.jainelibrary.org dhoLakA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A janma zatAbdoH bhuvanabhAnusUri pU.A.bhuvanabhAnusUrijI pU.A. premasUrijI pU.paM. padmavijayajI Private & Personal Use Onl
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNam jJAna-darzana-cAritro pAsaka ! mokSakAmuka ! / bhuvanabhAnusUrIza ! tvadIyaM tumcnpye||
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ aiM namaH kundindu gokkhIra - tusAra- vannA saroja- hatthA kamale nisannA / vAosari putthayavagga hatthA, - suhAya sA amha sayA pasatthA ihelibrary.org.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ namotthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa / namo namaH zrIgurupremasUraye zrI tattvArtha-uSA (zreSTha saMgrahakAra pUjya 52marSi bhagavAn zrI umAsvAtijI vAcaka viracita zrI tattvArthA. dhigama mahAzAstra ane saMkSipta samajutI-artha) -: arthAlekhaka :muni zrI bhAnuvijyajI (pU.A.bha.zrI.vi.bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.) -: preraka HpU.AcArya deva zrImadvijaya abhayacandrasUrijI ma.sA. -: saMpAdaka :muni hIra vijaya -: prakAzaka : divyadarzanaTrasTa - dhoLakA. * 1 * tattvArtha-upA Private & Personal Use Onl
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11GN T vaMdanA... : C 6 . . . :: pa.pU.siddhAnta mahodadhi AcAryadeveza zrImadvijaya premasUrIzvarajI ma.sA. . . . . . . . . . pa.pU.jJAnaprabhAvaka AcAryabhagavaMta zrImadvijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. , : 6 :-:: ",-:; ; . . . . pa.pu.saMyamazilpI ayogAcArya zrIpadyavijayajI ma.sA. - - - pa.pU.siddhAntadivAkara,gacchAdhipati mA AcAryadeva zrImadvijayajayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. A * * * * * * : - - - : - pa.pU.saMyamaikalakSI AcAryadeva zrImadvijayajagaccandrasUrIzvarajI ma.sA : : : : : Li tion International Afvate Person M tatvArtha-uSA on i ca
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vI.saM. 2537 vi.saM. 2067 -: smRti vizeSa :pa.pU.anuyogAcArya zrIpadyavijayajI ma.sA.nI svargArohaNa ardhazatAbdI varSe, aSADha suda - 9 teozrIno "99mo janma divasa -: prAptisthAna :1) divyadarzana TrasTa C\o.kumArapALa vI. zAha 39,kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA-387810. 2) bAbubhAI saremalajI beDAvAlA (mo.) 94265 85904 "siddhAcala" senTa ensa skUla sAme, hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5. mUlya : 24-00 2 -mudrakaHjaya jinendra grAphIksa (nItIna zAha) 30, svAtI sosAyaTI, seMTa jheviyarsa hAIskUla roDa, navaraMgapurA, amadAvAda-14. phona : (O) 25621623 (R) 26562795(M) 9825024204 E-mail - jayjinendra90@yahoo.com jhaH 3 % tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabahumAna samarpaNa paramArAdhyapAda paramatAraka paramopakArI gurudeva siddhAntamahodadhi AcAryapuMgavazrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA ! anekanI jema zizune Ape bhIma bhavapAzamAMthI ugArI, cAritra sAthe siddhAnta, nyAya Adi adhyayana prasAdI ApI, enA apratikArya RNane yatkiMcit pheDavAnI bhrAntimAM A tattvArtha-uSA zrImadna namrabhAve ardhuM chuM -caraNaraja bhAnuvijaya. samarpaNama * 4 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ -: saujanya :sUrimaMtrasamArAdhaka-viddhavarya pa.pU.A.bha. zrImadvijaya abhayacandrasUrIzvarajI ma.sA. nI preraNAthI * zrIdharmanAtha po.he. che. jainanagara - jainasaMgha lI. " 'braza Strche nyuzAradA maMdira roDa, pAlaDa, amadAvAda-7 zrutabhaktinI bhUri bhUri anumodanA... saujanya * 5 tasvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA "samakitaviNa cAritra nahi, cAritraviNa nahi mukti re" mokSa e zuddha AtmasvabhAva che, jJAnIoe e zuddha AtmasvabhAvanA kAraNarUpe sarvapApo nA virAmarUpa cAritra dharma batAvyo che. je cAritranuM mULa samakita che. mokSanI jhaMkhanA ke cAritranI jhaMkhanA sAcI zuddha tyAre ja gaNAya jo samakitanI jhaMkhanA hoya, zuM che A samakita ? enI prApti kaI rIte thAya, samakitanuM mULa AdhAra koNa ? mahopAdhyAya zrIyazovijaya mahArAja samakitanA saDasaTha bolanI sajajhAyamAM sarva prathama 4 saMduhaNA batAve che. e cAramAM pahelI saduhaNA mATe jaNAve che ke cauviNa saduhaNAtimAM jIvAdika paramatyore, pravacana mAMhe bhAkhiyA lije tehano atyAre." teno artha vicAra karavo pahelI saduhaNA kahI tAtparya e che ke jinezvara bhagavaMtoe jIva, ajIva, Adi je navatattva pravacana zAstromAM batAvyA che tenA arthano vicAra-ciMtana Adi karavuM te samakitano pAyo-mULaAdhAra che e navatattvanA vicAra mATeno eka prabaLa prastAvanA - 6 | tatvArtha-uSA notit Private & Personal Use On Www.jainelibrary.org Private & Personal Use On
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhAra e che "tattvArthasUtra pUrvadhara mahAjJAnI puruSa umAsvAti mahArAjAe racela tattvArthasUtrano AdhAra laI navatattvano artha vicAra karavA e samakita mULa AdhAra che. e mULa sUtro saMskRta bhASAmAM che. saMskRta bhASAthI ajANa ke saMskRta bhASAnA jANa mATe kyAreka arthagaMbhIra sUtranA artha-sAmAnya artha sudhI pahoMcavuM duSkara banI zake che ema chatAM samakita bhUkhyA jIvane enA vagara cena kema ja paDe ? puNya nAmadheya pa.pU.gurudeva AcAryabhagavaMta zrIbhuvanabhAnusUrima. potAnA muni paryAyamAM AjathI 64varSa pUrve (vi.sa. 2003mAM) tattvArthasUtronA saMkSipta artha saraLa gujarAti bhASAmAM lakhela ke je "tattvArtha-uSA" nAmanI nAnI bukaleTa tenuM A punaH prakAzana pUjya gurudevanA janmazatAbdi varSanA AlaMbane abhyAsa mumukSunA hasta kamaLamAM AvyuM che jeno abhyAsa karI samakitanI prAptizuddhi karI ApaNe sau ISTa evA mokSamArge AgaLa vadhIe. vi.saM. 2067 | e zubha bhAvanA bhagavAnanagarano Tekaro -AcArya vijayajagaccandrasUri. amadAvAda prastAvanA .. * Jain Education international Private & Personal use only. Wajahnoramo . 7 edge ,
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH prakAzana prasaMge parama gurudevazrIe 64varSa pUrve tattvArtha-uSAnA nAme 10 adhyAyanA sUtrano anuvAda karI pragaTa karela je aneka bhavyAtmAne upakAraka banela che. have punaH prakAzana prasaMge tattvArtha kArikAno paNa artha sAthe samAveza karAya to vadhu upayogI bane tevuM sUcana prApta thavAthI te pramANe taiyAra karela che. je pariziSTa svarUpe samAviSTa che. - vi.saM. 2067-aSADavada-2thI jainanagara - jainasaMghamAM cAturmAsa daramyAna tattvArthagraMthanA AdhAre pravacana thAya temAM pustikA darekane ApavAmAM Ave to punarAvartana-anuprekSA vizeSarUpe karI zake e hetuthI tattvArtha-uSA punaH prakAzita thaI rahela che. A graMthanA saMpAdanamAM dilacaspIthI khaMta pUrvaka viziSTa bhoga ApIne munizrIhIravijayajIe jJAnopAsanA sAthe gurubhakti paNa karI che je anumodanIya che. temaja A graMthano lAbha jainanagara - jainasaMghe khuba ullAsathI lIdho che te paNa dhanyavAdane pAtra che. aMte tattvanA arthane pAmIne AMtara kaSAyo ane viSayothI mukta banI parama padanI prApti sahu koI kare e ja eka maMgala kAmanA. vi.saM. 2067, aSADavada-1 / li.AcArya jainanagara - jainasaMgha I vijayaabhayacandrasUri Judu lla.catiebat Kate Sersk Use.Onu. 2.0.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthana zrI tattvArthAdhigama zAstra rUpI sUryamAMthI pragaTela atisaMkSipta sUcaka samajutI-arthane ahIM zrI 'tattvArthauSA' e upanAma ApyuM che. zrI tattvArtha zAstra eTale pAtAlakUpasamAM 'pUrvo' ane pramANa naya-bhaMgI Adi mahAratnothI alaMkRta zro jaina zrutasAgarane avagAhavA mATeno jANe eka Aro. emAM utaravAthI vizvanA tattvono vipula bodha thavA sAthe jIvanano uttama kartavya-mArga sUjhe che. A zAstramAM mukhya abhidheya samyagdarzana, jJAna, jIva-ajIva-vagere tattvo ane cAritra che. pramANa ane prameya ubhayano pratipAdaka A graMtha kharekhara ! saMkSepamAM zrI jaina darzananA maulika vAcyono saMgraha-graMtha che. A ane AvA bIjA graMtho graMthakArane haimavyAkaraNa jevAmAM utkRSTa saMgrahakAra tarIkenI khyAti arpe che. A zAstranuM vizeSa viSayadarzana AnI sAthenI viSaya-noMdhamAMthI thaI zakAze. prAthana * 9 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvyAkaraNanI chaTAthI racAyelA ane bahu sahelAIthI kaMThe karI zakAya evA TUMkA rocaka sUtronA samUhamaya A graMthane graMthakAra poteja "tattvArthI-dhigama' nAmanA zAstra tarIke nirdeza che. prauDhatArkika prakhara darzanavivecaka mahopAdhyAya zrI yazovijyajI mahArAja Ane "tattvArthamahAzAstra kahI zreSTha anuyogadravyAnuyoga-ne prabaLa sAdhana gaNe che. zrI tattvArtha zAstranA racayitA pAMcaso prakaraNakAra vAcakavarthya (pUrvadhara) paramarSi bhagavAna zrI umAsvAtijI mahArAja che. ucca nAgarI zAkhAne vibhUSita karanAra A mahApuruSano cokkasa sattAkAla jANI zakato nathI; chatAM emanI zreSTha kRtio, ane enA upara 1444 graMthanA praNetA bhagavAn zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja jevAoe karelI prauDha vyAkhyA dvArA emanuM alaukika pAMDitya ane pUrvonuM jJAtRtva sUcita thAya che. svopaNa bhASyanA aMtenI pAkakathata momen 10 se mtatvArtha-uSA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazastimAMja (i) vAcaka (pUrvavettA) banavA mATe mAtra agIAra aMganA jJAtA evA svagurUne badale vAcakapUrvadhara evA kSamaNa mUlAcAryanI pAse karavA paDelA adhyayanano nirdeza ane (ii) dIkSAgurUne "vAcaka' vizeSaNa na ApatAM vidyAgurUne ApeluM vAcaka vizeSaNa-A be muddA emane "vAcaka vaMzanA nahi, paNa "vAcaka' eTale pUrvavettA tarIke sAbIta kare che. A zAstranA sUtrono ahIM sUcaka samajutI-artha karavAmAM Avyo che. emAM sthaLe sthaLe mUkelA amuka amuka pado e garbhita rahelA vizeSArthanA sUcaka che. abhyAsIe enA para khAsa khyAla rAkhavAno che. sAkSAt zabdo na chatAM, eno bhAva amuka zabdomAM samAyo che. ethI thoDA zabdothI paNa graMthanA vadhu bhAvanuM manana karI zakAze. jemake, adhyAya-1 sUtra1lAmAM "traNaja mAM "ja," ane "bhegAM maLIne sUcave che ke cothuM mokSa sAdhana koI che nahi, ane traNa paNa chUTA rahIne mokSasAdhaka nathI. prArthanAnA 11 kalAka tatvArtha-uSA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra 3nI uSA samyakatvanA be prakAra sUcave che, nahi ke be hetu. sU0 33, "utpAda nAza....' pado "sat' nA spaSTa arthane sUcave che. a) 2, sU0 4mAM, "sarvacAritra' pada sUcave che ke deza virati" no kSAyikabhAva nathI. sU0 22mAM kauMsanuM vAkya siddhAntasaMmata ekeMdriyanuM zrutaajJAna mana vinA paNa kevI rIte ? te sUcave che. a0 3, sU0 16 "karmabhUmi' nA prasiddha artha "kRSivyApArAdi karmavALI bhUmi-sivAyanA bIjA arthane sUcave che. aO 4 sU02 kauMsa-vAkya "A sUtra devatAnI hayAtInuM pramANa darzaka paNa che e sUcave che aO 5 sU0 3 nI uSA samAsanA 3-5-7mI vibhaktithI thatA vigrahane, ane sU0 31nI uSA aneka arthane darzAve che. a) sU0 40mAM "pariNAmarUpe' kahIne nyAya-darzana Adine mAnya "AdhArAdhabhAvanI asatyatA sUcavI. pAkakathana Jain Education internationalrivate & Personal - 12 . , tatvArtha-uSA Se www.jamellorary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ a) 6 sU0 10 'traNavAra ThIka na pUMjelI' pado-na pUMjelI, jematema pUMjelI, ThIka chatAM eka ke be ja vAra pUjelI-A traNa prakAra duSpamArjitanA sUcave che. a) 8 sU0 25nI uSA ATha praznanA uttara sUcave che. a0 9 sU. 22 mAM chellA be prAyazcitanA sthAne mUla, anavasthApya ane pArAcika gaNI kula 10 prAyazcita sUcave che...ityAdi. jo ke A uSAmAM svamatinI paTutA nathI paNa sUtra bhASya ane siddhasenIyAdi TIkAgraMthonI prasAdI che; chatAM abhyAsane lakSamAM lAvavA pUratuM A sUcana che. ene samajavA gurUgama Avazyaka che. utAvaLa AdinA kAraNe A uSAnA prayatnamAM koI sthAne ochI vigata, kyAMya samAsAdinA bhASAMtarane badale anukUla bhAvArtha vagere jaNAze. prAkakathanA * tatvArtha-uSa dt VIkakathas Jain Education international Private & Personaruse Onlyww.jainernorary.org
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa lekhakano AvA AlekhanamAM kakko ghUMTavAno prayatna hoI saMbhavita truTio sumArya ane santavya che umeda che ke lakhavA zarU karelA vadhu vadhu vistAravAlA 'tattvArtha kiraNa" ane "tattvArthaprakAza" mAMnI vizeSa spaSTa bodhakatA bAla abhyAsIne paNa sahelAIthI tatpAna karAve. zrI jinAjJAviruddha koI paNa uktino mithyAduSkRta daI viramuM chuM. visanagara. Ahata-moDabhilASI, siddhAnta mahodadhi. pU. AcAdava vi.sa. 2003 zrI vijayapremasUrIzvarajI caraNareNa mAgasara vada - 3 ] bhAnavijaya. prathamavRtti :- vI.sa. 2473, vi.saM. 2003 dvitIyAvRtti :- vI.sa. 2024, vi.saM. 2054 tRtIyAvRtti :- vI.sa. rapa37, vi.sa. 2067 HESUdinternatiefel * 14 * lisawdur-Gun
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ | viSaya- noMdha viSaya sUtra pAnuM. adhyAya-1-darzana jJAna 1-35 1-10 mokSamArga 1 1 samyagdarzana ra- 31 7 tattvo 4 2 nikSepa bodhanA upAya 6-8 2-3 samyajJAna pramANa 10-12 3-4 matijJAna 13-19 4-6 zrutajJAna 20 6 avadhi) 21-23 6-7 mana:paryAya 24-26 7-8 jJAnanA viSaya ane svAmi 27-31 8-9 sa-asatvajJAna 32-33 9 naya 34-35 10 viSayanoMdha 15 ) tattvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sUtra pAnuM. adhyAya-2-jIva 1-52 11-25 5 bhAvo, jIvasvarUpa 1- 7 11-13 jIvanuM lakSaNa 8-9 13 jIvanA prakAra 10-14 14-15 pa'iMdriyodravyabhAvaviSaya-svAmI 15-25 15-18 vigraha gati 26-31 18-19 3 prakAre janma, 3 yonitraya 32-36 20-21 pa-zarIra 37-49 21-24 veda-svAmi 50-51 24-25 aphara AyuSmAnuM para 2pa adhyAya-3-adhomadhyaloka 1-18 26-31 narakamRthvI naraka, duHkha, Ayu 1-6 26-28 madhyaloke dvipasamudra 7-8 28 - 29 kSetro, parvato 10-13 ra9-30 manuSyo 14-15 30 karmabhUmi 16 31 manuSya-tiryaMca Ayu 17-18 31 adhyAya-4-deva 153 32-45 devanikAya. 1-2 3ra | viSayanoMdha * 16 : ( tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org meru.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sUtra pAnuM. pratyekano bheda-aMka 3 32 deva parivAra, vezyA 4-7 33-34 kAmasukha 8-10 3pa bhavyaMijayotrabheda 11-13 35-36 vaimAnika-prakAra-tAratamya lezyA 17-24 37-39 lokAttika 25-36 39 anuttara 27 39 tiryaMca koNa ? 28 40 bhavaiOutkRSTa Ayu 29-38 40-42 bhavai0caeNnAraka jaghanya Ayu 39-46 42-43 vyaMjayovaAyu 47-53 44-45 adhyAya-5-ajIva 1-44 46-58 ajIva ane dravyo 1-3 46 mUrtAmUrta, sakriyAkriya 4-6 47 dravyonA pradeza 7-11 47-48 " avagAha 12-16 48-49 " upakAra 17-22 49-50 | viSayanoMdha : 17 & tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pudgalanA guNa * pariNAma * utpatti sanuM lakSaNa "nityanuM" anekAntanI cAvI pudgala-baMdha dravya-lakSaNa kALa guNa, pariNAma adhyAya-6-Asrava yoga-Asrava puNya pApanA Asava sAMparAyika-iryApatha bheda baMdha-taratamatAnA hetu adhikaraNa 8 karmanA judA hetu adhyAya-7-virati vratabhAvanA hiMsAdinA phaLanI bhAvanA maitrI Adi bhAvanA sUtra 23 24-25 51-52 26-28 52 para 53 pAnuM. 51 29 30 31 3236 39 56 38-39 57 40-44 57-58 1-26 59-69 1-2 3-4 5-6 7 8 11-26 1-34 1-3 4-5 53-54 55-56 59 59 60 61 61-63 64-69 70-82 30 71 72 viSayanoMdha 18 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya saMvegavairAgya-hetu ahiMsAdi pa-nA lakSaNa vratadhArI dAna-lakSaNa, svarUpa adhyAya-8-karmabaMdha baMdhahetu, baMdha 4 prakAre baMdha karma-prakRtibaMdhanA 8 bheda 8 karmanA uttarabheda karmano sthitibaMdha 8-12 13-15 73 guNa-zikSA-vrata ane saMlekhanA 16-17 73 aticAra anubhAvabaMdha udayanuM phaLa pradezabaMdha sUtra puNya-prakRti adhyAya 9-saMvara nirjarA saMvara, enA upAya gupti, samiti yatidharma 18-32 74-81 33-34 81-82 1-26 43-93 1-3 4 5 pAnuM. vara 72-73 24 25 26 6-14 15-21 22-23 92 92 92 93 94-115 94 95 96 1-49 1-3 4-5 da 83 84 84 84-90 90-91 viSayanoMdha * 19 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pAnuM. 12 bhAvanA 97-99 22 parIsaha 8-9 1OO -101 parIsahasthAna-hetu 10-17 102-103 payatidharma pa-cAritra 18 104 bAhya tapa 19 104 Abhyattarapa 20-46 105 prAyazcittAdi 22-26 106-108 dhyAna 27-46 108-113 Arta 31-35 109 raudra ? 36 110 37-38 111 39-46 11ra-113 adhikAdhika nirjarA 47 114 pa-nircantha 48-49 114-115 adhyAya-10-mokSa 1- 7 116-118 kevalajJAna 116 mokSakAraNa 2-4 116-117 " sthAna pa-6 117 siddha vicAra 7 118 ' viSayanoMdha - 20 : tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org dharma che zukla "
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 viSaya gAthA pAnuM. pariziSTa-1. saMbaMdhakArikA 31 119-129 mAnava janmanI saphaLatA 1-3 6 prakAranA puruSanI oLakha 4-6 120-121 arihaMtanI pUjAthI thatA phAyadA 7-8 121 tArtha chatAM prabhu dezanA kema Ape che? 9-10 122 prabhumahAvIranuM jIvana 11-18 122-125 prabhu ApelA dezanAnA ekadezathI sAra rupe tattvArtha... 19-22 125-126 graMtha racanA kaThina che 23-26 126-127 eka padanI upAsanA paNa tAre che ra7 128 anugraha buddhithI dharma kahevo ane tenAthI thatA phAyadA 28-31 128-129 viSayanoMdha : 21 tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya gAthA pAnuM. pariziSTa-2, aMtyakArikA 32 130-141 tattvanAbodhathI thato lAbha 1-8 130-132 karmarahita jIvanI gati zI rIte? 9-14 133-134 urdhvagatino svabhAvajIvano che to pachI - - nice-tIchuM kema jAya 15-16 134-13pa karmanAza ane mokSa sAthe thAya che 17-18 135 siddhazila='praznAranuM varNana 19-20 136 siddhanuM svarUpa 21 137 jIvanI alokamAM gati kema nahi? 22 137 mokSa sukhanuM varNana 23-32 138-141 graMthakAranI prazasti 6 142 viSayanoMdha : 22 Mar mA tatvArtha-uSA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tasvArtha-uSA -AcArya vijaya bhuvanabhAnusUri * 23 : tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ yastattvAdhigamA''khyaM jJAsyati ca kariSyate ca tatroktam / so'vyAvAdha-sukhAkhyaM prApsyatyacireNa paramArtham // 6 // (prazasti zloka) artha - je tattvArthAdhigama nAmanA graMthane jANaze ane temAM kahyA pramANe karaze te pIDArahita evA paramArtha (mokSa) sukhane jaldIthI prApta karaze. dA. Education Internetiefel Tate 24 use On k ,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 25 %) tatvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal use onl
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 26 * Atel-Gul Jain Education international Private & Personal use onlyww. tehorary.org
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. pUrvadhara paramarSi bhagavat zrI umAsvAtivAcaka viracita zrI tattvArthAdhigama-zAstra / adhyAya-1. 2. samyaH varzana-jJAna-cAritrANa-mokSa-mArga: / 2. tattvArtha-zraddhAnuM samyak-varzanam / rU. tatrimAcithiyAmAdA / zrI tattvArtha-uSA. 1. samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra A traNaja bhegAM maLIne mokSanAM sAdhana che. 2. syAdvAdane anusaratA jIvAdipadArthonI Aja sAcAM ane zaMkA vinAnA' evI hRdayanI zraddhA te samyagdarzana kahevAya. 3. nisargathI eTale sahaja utpanna thatuM ke adhigamathI eTale upadeza, jinapratimA, sarvajJazAstra, vagere bAhyanimitta pAmIne utpanna thatuM samyaktva 'nisarga' ane 'adhigama' ema be prakAre che. a... * tattvArtha-uSA Jan Education Internationatate & Personal Use Onlywalneubrany mig
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. nIvAnIvAstrava-vanya-saMva-nirnA-mokSA-stattvam / 6. nAma-sthApanA-dravya-mavitastathyAsaH / 6. praLAma-navaidhiAma: / 7. nirdeza-svAmitva-sAdhanAdhiraLa-sthiti-vidhAnataH / 4. jIva, ajIva Asava, (karmabaMdhanA kAraNa), baMdha (jIva sAthe karmanI ekamekatA) saMvara (karma rokavAnA upAya), nirjarA (karmano dezakSaya) ane mokSa (sakala karmano kSaya) A sAtaja tattva che. 5. nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpe te samyagdarzana ane jIva vagereno vibhAga thAya che. 6. pramANa ane nayathI vastu mAtrano bodha thAya che. 7-8. vizeSa abhidhAna, svAmi, kAraNa, AdhAra, kALamaryAdA, prakAra-A ane sat che ke asat, saMkhyA A * tattvArtha-upA 9 Janudication International Date & Personal Use Onlyww.tattare harary.org. ka
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. sa-saMdhyA-kSetra-sparzana-nAittara-mAvA vahuvaizva ! 1. mati-zruta-vRdha-mana:paryAya-vattAni jJAnam ! 20. te pramANe 21. mAro pakSam pramANa, kSetra, sparzanA, samaya, pramANa, AMtarUM, bhAva, ochAvattApaNuM-A kArothI tattvono vicAra thaI zake 9. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryAyajJAna ane kevalajJAna A pAMca jJAna che. 10. e pAMca jJAna be prakAranA pramANamAM vahecAelA che. 11. prathamanAM be jJAna mati ane zruta-e (paramArthathI) parokSa pramANa che. a 1 A 3 tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. pratyakSamanyat / 13. matiH smRtiH saMjJA-cintA'bhinibodha ityanarthAntaram / 14. tadindriyA'nindriya-nimittam / 12. bAkInAM traNa jJAna-avadhi, mana:paryAya ane kevala e pratyakSa pramANa che. parokSa e IndriyAdinI madadathI thAya, jyAre pratyakSa e vinA sIdhuMja AtmAne thAya. 13. mati (vidyamAnanuM jJAna) smaraNa saMjJA, (eja vastu pharI jotAM oLakha) ciMtA (bhAvino vicAra), abhinibodha (sarva prakAre nirNaya)-A badhAM mati jJAnathI judAM nathI. 14. matijJAna e IndriyothI ane anindriyathI eTale ke manathI ane ogha saMjJAthI utpanna thAya che. A nAnA * * * tatvArtha-uSA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. 3vadIpAva-thAraVI: I 16. bahu-bahuvidha-kSiprA'nizritA'saMdigdha-dhruvANAM setarANAm / 7. vArtha 18. vyaJjanasyAvagrahaH / 15. matijJAnanA mukhya cAra prakAra che. avagraha, ihA, 3apAya, dhAraNA, (1sAmAnyabodha, 2vicAraNA, vanirNaya, na bhUlavuM te) 16. A dareka prakAre vastu jaNAya te agratAdi pratyeka bAra bhede ghaNuM, ghaNA prakAre, 3jhaTa, avinAAdhAre, pasaMzayavinA, avazya- A cha ane AthI ulaTAM che. 17. padArthanuM jJAna avagrahAdi cAra prakAre thAya che. 18. paraMtu vyaMjana (Indriyo sAthe lAgela vastunA saMbaMdha) no mAtra avagraha thAya. eTale ke jJAna zakti janma, paNa IhA vagere na thAya. a.1 tatvArtha-uSA Private & Personal use onlyww.jainelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ 19. na cakSuranindriyAbhyAm / 20. zrutaM matipUrvaM vyanekadvAdazabhedam / 22. divithoDavaH | 19. cakSu ane manathI vyaMjanAvagraha na thAya. 20. zruta matipUrvaka hoya che. (zratanI pUrve mati avazya hoya, mRta Apta vacanathI thatuM jJAna) te aMgabAhya ane aMgapraviSTa ema be prakAre che. A benA anukrame aneka ane bAra prakAra che. (pAMca jJAnanA kula ekAvana bheda gaNAya che, tyAM zrutajJAnanA cauda bheda che. -akSarakRta, saMjJi0, samyaphaLa, sAdi0, saparyavasita0, gamika) aMgapraviSTa), A sAta ane ethI ulaTAM sAta.) 21. avadhijJAna be prakAre thAya che. (1. bhavane laIne thatuM ane 2. kSayopazamathI thatuM mAtra rUpI padArtha jovA-e maryAdAvALuM jJAna.) * 6 : tatvArtha-uSA to tavA ersonal use. On www.tarin dhorany.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. bhavapratyayo nAraka-devAnAm / 23. yathokta-nimittaH SaD-vikalpaH zeSANAm / ra4. guvipusta-mastI mana:paryAyaH ! ra. vizuddhapratipattio doSa: | 22. bhavane laIne thatuM avadhijJAna sarva nArako ane devone hoya che. (jema pakSIno bhavaja evo ke uDavAnI zakti.) 23. kahelA kSayopazamarUpanimittathI thatuM cha prakAranuM avadhijJAna bAkInA manuSya-tiryaMcane hoya. (anugAmI, vardhamAna, apratipAti-A 3 ane ethI ulTA 3.) 24. mana:paryAyajJAna e Rjumati ane vipulamati ema be prakAre hoya che. (enAthI mananA citvana jue.) 25. nirmalatA (bahuparyAyonuM jJAna) ane kAyamapaNuM A be vizeSatAthI Rju, vipula0no bheda paDe che. a1 tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra6. vizuddhi-kSetra-svAmi-viSaccovaMdha-kana: paryAyoH | 27. matizrutayonibandhaH sarvadravyeSvasarva-paryAyeSu / 28. fuSyavaH | 29. tadananta-bhAge manaHparyAyasya / 20. sarva-dravya- papu vatnazyA 26. avadhi ane mana:paryAyamAM taphAvata nirmalatA, kSetra, svAmi ane viSayane laIne che. ra7. mati ane zrutano nibaMdha (vyApAra, viSaya saMbaMdha, prakAza) keTalAka paryAyayukta sarva dravyo viSe hoya. 28. avadhijJAnano vyApAra keTalAka paryAyayukta rUpI (mUrta) dravyone viSe ja hoya. 29.avadhinA viSaya karatAM anaMtamA bhAganA viSayapara mana:paryAyano prakAza paDe. 30. kevalajJAnano prakAza atIta, vartamAna ane bhAvi sarva dravya ane sarva paryAya para paDe. tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personamuse Onlyww.jainelibrary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. ekAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcaturthyaH / 32. matizrutAvadhayo viparyayazca / 33. sadasatoravizeSadyadRcchopalabdhe-runmattavat / 31. matijJAnathI mana:paryAyajJAna sudhInA jJAnamAMthI eka sAthe koIne eka, be traNa ke cAra jJAna hoya che. 32. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna e traNa jJAna che, ane (mithyAtvane laIne) ethI viparIta matiajJAna, zrutajJAna, ane virbhAgajJAna ema traNa ajJAna che. 33. unmattane thatA viparIta jJAnanI jema mithyA-Ine utpAda, nAza ane nityatAvALA sAcA padArtho ke e vinAnA kalpita padArthono viveka-bheda na hovAthI ene thatuM jJAna e ajJAna (mithyAjJAna) kahevAya che. A 1 9 ) tattvArtha-uSA) Private & Personal use onlyww.jamelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. naigama-saMgraha vyavahArarjusUtra-zabdA nayAH / rU. sAgha-zabdo tri -evo ! - - - - - - - - - 34. naigama, saMgraha, vyavahAra, RjusUtra, ane zabda A pAMca naya che. 35. pahelo naigama e sAmAnyagrAhI ane vizeSagrAhI ema be prakAre che, ane zabda e sAMprata, samabhirUDha ane evaMbhUta ema traNa prakAre che. lahedication Internatiofiat Kateqoer* | Use OnlydheGold
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-2. 1. aupazamika-kSAyikau bhAvau mizrazca jIvasya svatattvamaudayika-pAriNAmikau ca / 2. dvi-navA'STAdazaikaviMzati-tribhedA yathAkramam / 3. sarvi -cAra | 1. aupazamika (karmanA upazamathI thato) kSAyika mizra, (kSAyopathamika), audayika ane pariNAmika (pariNAma) A pAMca bhAva jIvane abhinnabhAve hoya che. 2. e pAMca bhAvonA anukrame 2-9-18-21 ane 3 prakAra che. 3. samyagdarzana ane sarvacAritra-e aupazamikabhAvanA be prakAra che. A 2 - 11 - tatvArtha-ISA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. jJAna-na-rAna-nAma monopama vIja gha . . jJAnAjJAna-darzana-rInAriyazcatri-tri___pnycbhedaaH samyaktva-cAritra-saMyamA'saMyamAzca / 6. gati-kaSAya-liGga-mithyAdarzanA'jJAnA'saMyatA 'siddhatva-lezyAzcatuzcatustryekaikaikaika-SaD-bhedAH / 4. (kevala) jJAna, (kavala) darzana, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya, temaja samyaktva ane sarvacAritra-A 9 kSAyikabhAvanA prakAra 5. kevala vinA jJAna-4, matyAdi ajJAna-3, cakSu acakuM, avadhi e darzana-3, dAna vagere labdhi-pa, samyaktva, sarvacAritra ane dezavirati-A 18 kSayopathamikabhAvanA prakAra che. 6, 4-gati, 4-kaSAya, 3-veda, mithyAtva, ajJAna (jJAnazUnyatA) avirati, asiddhatA (sakarmipaNuM) ane (-6-lezyA-A 21 audayika bhAvanA prakAra che.) * 12 prakaraNa : 3 - tatvArtha-uSA) . Jay Education international Pitate & Personal use only.ja lembrary
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. nIva-mavyA'mavyatvAnIni ca / 8. upayono sakSAm / 1. sa - dvividhayo'STa-caturma: / jIvatva, bhavyatva ane abhavyatva-A 3 pAriNAmika bhAvanA prakAra jIvane hoya che, A anAdinA tathA pariNAma che sUtramAMnA Adi zabdathI astitva, kartRtva, bhotRtva vagere paNa pAriNAmikabhAvo jIvane hoya che-e samajavuM. 8. upayoga (caitanyasphuraNA) e jIvanuM lakSaNa che. (lakSaNa=asAdhAraNa dharma.) 9. e upayoga be prakAre-jJAnano ane darzanano, jJAna upayoga 8 bheda (5-jJAna+3-ajJAna) ane darzana upayoga 4 bhede che. ra * 13 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlwww.janelibrary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAriNo muktAzca / | ??. samanaskA'manaskAH / 20. saMsAriNastrasa - sthAvarAH / pRthivyambu-vanaspatayaH sthAvarAH / 10. saMsArI ane mokSanA ema be prakAre jIvo hoya che. 12. 62. 11. manavALA (saMzI) ane manavinAnA (asaMzI) ema be prakAre saMsArI jIvo hoya che. siddhane mana nathI. 12. saMsArI jIvo trasa (hAlatA cAlatA) ane sthAvara (sthira) ema be prakAre che. 13. pRthvIkAya, akAya ane vanaspatikAya e sthAvara jIvo che. ara * 14 * tattvArtha-uSA| Jain Education international Private & Personal Use Onl
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. teno-vAyu dvIndriyAtyakSa trasA: / . pabvenkriyAni / 6. dvividhAni 17. nirvRttyupakaraNe dravyendriyam / 14. agnikAya, vAyukAya ane beiMdriyathI paMcendriya sudhInA jIvo trasa kahevAya che. (prathamanA be jAtithI sthAvara che, paNa gatithI trasa che) 15. indriyo pAMca che. 16. e pAMce indriyo be prakAre-1. dravya, 2. bhAva. 17. (emAM pahelI) dravyendriya be prakAre- 1. nivRtti (zarIramAM bAhya ane abhyantara amuka amuka rUpe indriyanA AkAra) ane 2. upakaraNa (nivRttine viSayanuM jJAna karavAmAM upakAraka ane nivRttimAMja rahelI ati svaccha pudgalothI banelI zakti.) ara * 15 tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlwww.janelibrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. labdhyupayogau bhAvendriyam / 21. 3payogaH spazavipu / 20. sparzana-rasana-prANa-vRkSa: zrotrANi | 18. (bIjI) bhAvaindriya be prakAre-1. labdhiindriya (te te indriyathI thatuM viSayanuM jJAna karAvanAra AtmAno zakti-pariNAma. karmanA kSayopazamathI ane te te gati ane jAtinAmakarmanA udayathI A utpanna thAya che.) 2. upayogaindriya (te te jJAnAvaraNa, darzanAvaraNanA kSayopazama ke kSayane anusAre thato AtmAno vyakta (pragaTa) jJAna sphuraNa pariNAma.) 19. sparza, rasa, gaMdha vagereno bodha karAvanAra upayoga che. nivRtti-upakaraNa-labdhi-indriyanI sahAyathI) 20. sparzana, rasana, prANa, cakSu ane zrotra A pAMca indriyo che. a * 16 * tattvArtha-uSA Jane #hucation Internationat vate & Personal Use Onlywww.jamembrany.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. spa-ra-nya-auf-zAteSAmatha: . 22. zrutamanindriyasya / 23. vAyvantAnAmekam / 24. kRSi-vipatti-amara-anuSyAvInAbeva vRddhAni | 21. e pAMcanA anukrame sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabda (dravyazrata) A pAMca viSaya (jJaya) che. 22. bhAvazruta eTale zrutajJAna, e manano viSaya che. (ahIM zruta mokSopayogI AvazyakAdizAstrajJAna levAnuM che.) 23. vAyukAya sudhInAne arthAt pRthivI-apavanaspati-agni ane vAyukAyajIvone eka sparzanendriya ja hoya che. 24. karamIyA vagere, kIDI Adi, bhramara Adi ane manuSya vagerene anukrame eka eka vadhu indriya hoya che. 2-3-4-5 indriyo. * 10 * tatvArtha-uSA STRI Janoucation matematicinal Private & Personal uso nwambron & talATa
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra. saMjhina: samana : | 26. vigrahagatau karmayogaH / ra7. manufNa tiH | 28. viprada nIvarya ! 25. manavALA jIvo saMjJI kahevAya che. (saMjJA eTale bhUtabhaviSyano, kAryakAraNano vicAra vagere) 26. (parabhave jatAM) vakragamanamAM mAtra kArpaNa zarIrayoga (karmasamUhanI pravRtti) hoya che. (vigrahagati sivAya mana, vacana ane audArikAdi zarIranI pravRtti hoI zake che.) 27. parabhava jatA jIvanuM tathA svataH pudgalonuM gamana AkAza pradezanI paMktinA anusAreja thAya che. (trAMsuM nahi) 28. (mukta) jIvanI mokSa tarapha mAtra sIdhIja gati hoya che. (vakra nahi.) * 18 * ' tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29. vigrahavatI ca saMsAriNaH prAk caturthyaH / 20. pa-samayovipraH | 31. ekaM dvau vA'nAhArakaH / 29. saMsArI jIvanI sIdhI ane vakra ema be prakAranI gati hoya che. vakra hoya tyAM cAra vakra pahelAM, eTale ke vakra traNa sudhI hoya. 30. saraLa (eka zreNimAM) gati ekaja samayavALI hoya che. (samaya-sUkSmakALa. AMkhanA eka palakArAmAM asaMkhyAta samaya lAge.) 31. (bhavAntare jatAM vacamAM be athavA traNa vakramAM) eka athavA be samaya jIva anAhArI hoya che. (pachI utpattithI aMtarmuhUrta sudhI ojAhAra, pachI maraNa sudhI lomAkAra ane vacamAM aniyata kavalAhAra.). Rocation International * 46 * liseonduial-fu.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU2. sampUrNana-dharmopavAtA nanma 1 22. sacitta-gIta-saMvRttA: setarA mizrAkSezastdyonyH / utpattisthAnanA 32. samUrkhana vinAgae~, pudgalothI zarIra racAvuM), garbha, ane upapAta (aMtarmuhurtamAM AkhuM zarIra kuMbhI ke zayyAmAM racAvuM) A traNa rIte jIvano janma thAya che. 33. janma thavAnI yonio eTale utpattinAM sthAna sacitta, acitta ke sacittAcitta; zIta, uSNa ke zItoSNa; ane DhAMkelI, khullI ke DhAMkelI-khullI hoya che. (nAraka devone acitta, garbhajane sacittA-citta ane bAkInAne traNamAMthI koI eka. devo ane garbhajane zItoSNa, agnikAyane uSNa ane bAkInAne traNamAMthI koI eka. nAraka, deva ane ekendriyone DhAMkelI, garbhajane DhAMkelI-khullI ane bAkInAne khullI.) Jaiation.Internatioiate &20so use On tattvArtha-uSA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. jarAyvaNDapotajAnAM garbhaH / 35. nAraka-devAnAmupapAtaH / 36. zeSANAM sammUrchanam / 37. audArika-vaikriyA''hAraka-taijasa-kArmaNAni zarIrAi ! 34. jarAyu (oDa=garbhane vIMTaLAyeluM pAtaLuMpaDa) thI lapeTAyelA (manuSya gAya vagere), iMDAMmAM thanArA (sApa, pakSI, vagere) ane potaja eTale oDa vinA cokhA baccA rUpe thanArA (hAthI, sasaluM vagere) A traNeno garbhajanma hoya che. 35. nArako ane devono upapAtajanma hoya che. 36. bAkInA saMsArI jIvo (ekendriya, vikalendriya ane garbhavinA utpanna thatA paMcendriyatiryaMca manuSya) no saMmUIna-janma hoya che. 37. audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa, ane kArpaNa A pAMca prakAranA zarIra hoya che. ja.2 , Private & Personal use onlyww.jamelibrary.org : 21 %.. LetatvArtha-uSA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. paraM paraM sUkSmam| 39. pradezato'saMkhyeyaguNaM prAk taijasAt / 40.anantamukhe re / apratiSAtte 1 4. 42. anAvi-sambandhe 4 / 42. sarvaya / 38. (upa2nA pAMcazarIramAM) pachI pachInuM zarIra pUrva pUrva karatAM vadhu sUkSma (pudgalanuM) hoya che. (jemake audArika karatAM vaikriyasUkSma, vaikriya karatAM...) 39-40-41. chatAM taijasa pahelAnAM arthAt pahelAM traNa zarIra pUrva pUrva karatAM asaMkhyAtaguNa pradezovALAM che. jyAre pAchaLanAM be taijasa ane kArmaNa-pUrva pUrva karatAM anaMtaguNa pradezavALAM che, ane e be (caudarAjalokamAM jatAM kyAMya paNa) skhalanA pAmatAM nathI. 42-43. chellA be zarIra taijasa kArmaNa (jIva sAthe)anAdi kALathI saMbaMdhavALA che, ane e sarva saMsArIne hoya che. 2 Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlywww.aldenbrary.org 23 tattvArtha-uSA --
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44. tadAdIni bhAjyAni yugapadekasyA''caturbhyaH / 45. nirupabhogamantyam / 46. garma-sampUrNananamAdyam / 44. AkhA saMsArakALamAM sAthe rahenAra A be sivAya bAkInA audArika vagere traNa zarIramAMnA game te hoya che. eTale eka jIvane ekI sAthe cAra zarIra sudhI paNa hoI zake che. (mAtra vaikriya ane AhAraka e be eka kALe sAthe nathI hotA.) 45. chelluM kArpaNa zarIra sukha duHkhano bhogavaTo nathI karAvatuM. enAthI karma bAMdhavA, bhogavavAM ke choDavAnuM nathI banatuM. 46. paheluM audArika garbhajanmamAM athavA saMmUrchanajanmamAM hoya che. aucation.Internatioia *at23 * ause On vArtha uSA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47. vaikriyamaupapAtikam / 48. bhadhdhipratyaya ca / 49. zubhaM vizuddhamavyAghAti cAhArakaM caturdaza pUrvadharasyaivaM / 50. nAraka - sammUrchino napuMsakAni / 47-48. vaikriya upapAtajanmamAM hoya cheja, ane labdhi (tapa vagerethI utpanna thayelI zakti) thI paNa hoya che. 49. zubha eTale sArA pudgalanuM baneluM ane sArI AkRti vALuM, vizuddha eTale hiMsAdithI nahi baneluM ane hiMsAdi nahi karanArUM ane avyAghAtI eTale anyanuM avyAghAtaka ane anyathI upaghAta na pAmanArUM AhAraka zarIra caudapUrvIne ja hoya che. 50. nAraka ane saMmUrttima jIvone napuMsakaveda hoya che. ara * 24 * tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal Use Onlwww.jainenbrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. ra sevA: 52. aupapAtika-caramadehottama-puruSA'saMkhyeya varSAyuSo'napavAyuSaH / 51. devone napuMsakaveda nathI paNa strI ke puveda hoya che. garbhajane traNa vedamAMthI game te.) pa2. upapAtajanmavALA deva ane nAraka, saMsAramAM chellA bhavamAM rahelA manuSyo, uttama puruSo (tIrthaMkarabhagavaMto, gaNadhara mahArAjA, cakravartI, baLadeva, vAsudeva) ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryo e akhaMDa AyuSya bhogavanArAja eTale ke akALa mRtyu na pAmanArA hoya che. A maere international : 25 % patitvArtha uSA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-3, 2. ratna-zarvA-vAstu-paMvA-pUE-to-mahAti: prabhA bhUmayo ghanA'mbu-vAtAkAza-pratiSThAH sapto'dho'dhaH pRthutarAH / 2. tAju nA : | - . 1. ratnaprabhA, kerAprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaprabhA ane mahAtama:prabhA, A sAta pRthvIo pratyeka (eka bIjAthI nIce rahelA evA) ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane AkAza para rahelI che, ane pUrva pUrvathI nIcenIce che, ane nIcenIcenI vadhuvadhu vistAra vALI che. 2. temAM narako (nAraka jIvone rahevAnAM sthAno) che. a3 20 tattvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. nityA'zubhataralezyA-pariNAma-deha-vedanA vikriyA ! 4. parasparita, g: . 5. saMkliSTA'surodIritaduHkhAzca prAk caturthyAH / 3. te narakomAM nAraka jIvo rahe che. teone (maraNa sudhI narakagati vagereno udaya hovAthI) haMmezA ghaNI azubha lezyA, ghaNA azubha pudgalanA pariNAma (baMdhana saMsthAna varSAdi, asahya garamI ke ThaMDI, bhayAnaka nitya aMdhakAra vagere) atyaMta kharAba zarIra, duHkhada pIDA ane sukhane badale ulaTAM trAsa kare evAM bahu azubha navAM vaikriya zarIra hoya che. (A badhuM nIce nIce vadhune vadhu kharAba hoya che.) 4. nArakone parasparathI karAtAM duHkho hoya che. 5. pahelI traNa narakamAM atikrUra pariNAmavALA asuro (paramAdhAmI) thI karAtAM duHkho paNa hoya che. 22 Jain Education international Private & Personal use TWw.jamembrary.org jhika 20 kI. tasvArtha-uSA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 tejhelA-tri-sata-za-saptara-darvitti-tra - striMzat sAgaropamAH sattvAnAM parA sthitiH / 7. jambUdvIpa-lavaNAdayaH zubhanAmano dvIpa-samudrAH / 8. dviiivaSkambhAH pUrva pUrva parikSepiNo valayAkRtayaH / 6, sAta narakomAM jIvonuM utkRSTa AyuSya (nIce nIce kramasara) 1-3-7-10-17-22 ane 33 sAgaropama hoya che. 7. (ratnaprabhA pRthvI upara madhya lokamAM) jaMbUdvIpa lavaNasamudra vagere zubha nAmavALA dvIpa ane samudro (asaMkhyAta) che. 8. te (jaMbudvIpathI AgaLa) bamaNI bamaNI pahoLAI vALA, pUrva pUrvanAne vIMTIne rahelA, ane cUDInA AkAravALA che. ca.3 tA Jardueation International Private & Personal use onlywatelibrarnog : 28 :)..,
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. tanmadhye merunAbhirvatto yojana-zata-sahasra viSkambho jambUdvIpaH / 20. tatra marata-vati-ri-vi-ravi varAvata-varSa: kSetrAdhi ! 11. tadvibhAjinaH pUrvAparAyatA himavanmahAhimava nniSadha-nInna-mi-zivaLio -varSathara-parvatA: . 9. te dvIpasamudronI vacamAM (thALI jevo) goLa lAkhajojananI pahoLAIvALo jaMbudvIpa che. enI madhyamAM meru parvata che. 10. jaMbUdvIpamAM (anukrame) bharata, haimavata, harivarSa, mahAvideha, ramyaka, hairaNyavata, airAvata, (A sAta) kSetro che.ene vaMza ke varSa paNa kahe che. 11. e kSetrono eka bIjAthI vibhAga karanArA ane pUrva pazcima lAMbA paDelA evA himavat, mahAhimavata, niSadha, nIla rumi ane zikharI nAme varSadhara parvato che. a3 Private & Personal Use Onl * 29 %) tatvArtha-uSA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. dvirdhAtakI khaNDe / rU. purArthe 2 | 14. prAgamAnuSottarAnmanuSyAH / 21. mAryA sniAza 12. (lavaNa samudra pachInA dIpa) dhAtakI khaMDamAM kSetra, parvato vagere jaMbudvIpa karatAM bamaNAM che. 13. (dhAtakI pachI kAloda samudrane vIMTIne rahela) puSkaradvIpanA aDadhA bhAgamAM paNa dhAtakI khaMDa mujaba ja kSetra parvata vagere che. 14. puSkaradvIpanA madhyegoLa vADa jevA paDelA mAnuSottara parvatanI pahelAM eTale A bAjuja manuSyo che. 15. manuSyo Arya ane pleccha ema be prakAre che. (kSetra-jAti-kula-karma-zilpa-bhASAthI 6 bhede Arya.) Viction International *ate 39ers Luce On SAREBYL
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ __16. bharatairAvata-videhAH karmabhUmayo'nyatradeva gurUttarAkhyaH | 17. nRsthitI parApare tripalyopamA'ntarmuhUrte / 28. tirthonInAM ghA 16. bharata, airAvata, ane devakura- uttarakuru sivAyano mahAvideha e karmabhUmi kahevAya che. (mokSe javA karma kADhavAnI bhUmi te karmabhUmi) 17. manuSyamAM utkRSTa AyuSya 3 palyopamanuM ane jaghanya antarmuhUrtanuM hoya che. 18. tiryaMcomAM paNa e mujaba hoya che. D EBucation International ate3er al Use Onlyckeltal band
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-4. 2. revAzcaturniyAH | 2. tRtIyA tijo: ! 3. dazA'STapaMcadvAdaza-vikalpAH kalpopapanna-paryantAH / 1. devo cAra nikAyanA hoya che. 2. ekalI pIta (tejo) lezyAvALI trIjI jyotibdanikAya (nA sUrya AdinA vimAna to pratyakSa siddha) che. (lezyA=zarIrano varNa. bhAvathI cha lezyA hoya.) 3. kalpapapanna deva sudhImAM eTale ke bhavanapati vyaMtara jayotiSka ane kalpopapanna (svAmI-sevakanA vyavahAravALA) vaimAnika devomAM anukrame 10-8-512 bhedo che. * 32 * tasvArtha-uSA 'A,4 Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. vRndra-sAmAni-trAyazriMza-pAriSadyA-DabharakSalokpaalaa'niik - prakIrNakA - ''bhiyogyakilbiSikAcaikazaH / 5. trAyastriMzalokapAlavarjyA vyantara- jyotiSkAH / 4. Indra, sAmAnika (Indranahi chatAM rAjAnA vaDIlanI mAphaka Indra jevA) trAyastriza (maMtrI purohita jevA), pAriSadya (mitra jevA), AtmarakSa (zarI22kSaka), lokapAla (koTavAla jAsUsa jevA) anIka (sainika jevA), prakIrNaka (prajAjevA), Abhiyogya (nokarajevA) ane kilbiSa (bhaMgI jevA) A daza prakAranA devo daivanikAyamAM hoya che. (paNa) 5. trAyatriMza ane lokapAla vinA ATha prakAranA deva vyaMtara ane jyotiSkamAM hoya che. 4 Jaiaducation International Private & Personal Use Only Jaleubrany.org 33 tattvArtha-uSA ---
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. pUrvayodrA: . 7. pItAnta-naiyA ! 8. vI-pravIvAra -meNAnAt 1. zeSA: -pa-zabda-mana:-pravIvAra yoddho: 5 6. bhavanapati ane vyaMtara-A pahelI be nikAyamAM (dareka bheda) babbe Indra hoya che. (bhavanapatimAM 20-vyaMtaramAM-16+vANavyataramAM-16+jayotiSkamAM asaMkhyAta paraMtu jAti-2+kalpo papannamAM10=64Indra) 7. pahelI be nikAyamAM kRSNa, nIla, kApota ane pIta ema pIta sudhInI cAra lezyA hoya che. 8. bhavanapatithI TheTha vaimAnikanA izAna devaloka sudhInA devo kAyAthI maithuna sevanArA hoya che, 9. bAkI (uparanA) banne devalokanA devo anukrame sparza-rUpa-zabdadvArA viSaya sevI, ane chellA (beyugala) cAra kalpapapanna devalokanA deva mAtra vicArathI viSayasevI hoya che. % 34 nA kAkA : 09 Jan Education international Private & Personamuse niw amehorar yorg
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. pare'pravIcArA: / 21. bhavanavAsinoDyu{-nA-vidyut-mupaff HvAta-ktanitodhi-dvIpa-vid-mArA: / 2. vyantarAH vinna-puiruSa-mahora-dhava-cakSa rAkSasa-bhUta-pizAcA: / 10. enI uparanA kalpAtIta vaimAnika devo (nava traiveyakanA ane pAMca anuttaravAsI jIvanabhara) viSayasevI nathI hotA, chatAM aparimita prItivALA ane parama sukhatRpta hoya che. 11. bhavanomAM rahetA bhavanapati devonA (dakSiNa uttare) 10 vibhAga che. asurakumAra, nAgakumAra, vidyutkrumA2, suparNakumA2, agnikumAra, vAyukumAra, stanitakumAra, udadhikumAra, dvIpakumAra ane dikumAra, 12. vyaMtaranikAyanA devenA 8 vibhAga che, kiMnara, kiMpuruSa, mahoraga, gAndharva, yakSa, rAkSasa, bhUta ane pizAca. aka * 35 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. jyotiSkAH-sUryAzcandramaso-graha-nakSatra prI-tArA ! 14. meru-pradakSiNA nitya-gatayo nR-loke / 25. tad: tta-vimA ! 26. vadivasthitI: | kALA nANA -- - 13. jyotiSka devonA 5 vibhAga che. sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane chUTA tArA. 14. manuSya lokamAM A pAMca (jyotiSkanA vimAna) merune pradakSiNA detA haMmezAM phare che. 15. A cara jyotiSka vimAnanA pharavAne anusAra kALano vibhAga thAya che. 16. manuSyalokanI bahAranA jayotiSka (nA vimAna) sadA sthira che. %i 3* tatvArtha-uSA L4 Jain Education Internationar Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. vaimAni: 28. valpopannA: utpAtItA ! 19. uparyupari / 20. saudharmaizAna-sAnatkumAra-mAhendra-brahmaloka lAntaka-mahAzukra-sahastrAreSvAnata-prANatayorAraNA-cyutayornavasupraiveyakeSu-vijaya-vaijayantajayantA'parAjiteSu sarvArthasiddhe ca / 17. vaimAnika e cothI devanikAya che. 18. te kalpopapanna ane kalpAtIta sau ahamidra) ema be prakAre che. 19-20, eka ekathI upara upara AvelA saudharma, izAna, sanakumAra, mAhendra, brahmaloka, mahAzukra, sahastrAra, Anata-prANata, AraNa-arcyuta, (e bAra devaloka) navaraiveyaka (mAMnI pratyeka) ane vijayavaijayanta-aparAjita-sarvArthasiddha (e anuttarapaMcaka ne viSe vaimAnika devo vase che. * 30 - tatvArtha-uSA, Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. sthiti-vmA-kuu-yuti-sle-vizuddhI __ ndrIyAvadhi-viSayato'dhikAH / 22. gati-zarIra-paraprAImamAnato zrInA 23. pati-para---di-tri-zapu ! 21. upara uparanA devo AyuSa, prabhAva (vaikriya rUpa, bala vagerenI zakti), zubha-kSetra-pudgalothI thatuM sukha, teja, vezyAnI nirmalatA, indriyapaTutA ane avadhijJAnanA viSayanI vizALatAne AzrIne pUrvapUrvanA deva karatAM caDhIyAtA hoya che. (paNa) 22. adhogamana, zarIrauMcAI, vimAnasaMkhyA parigraha ane abhimAnamAM hIna hIna hoya che. ra3. pahelA be devaloka (saudharma izAna)mAM pIta (tejo) lezyA, pachInA traNa (3 thI 5 mAM) devalokamAM padma lezyA, ane bAkI TheTha upara sudhI zukla vezyA hoya che. - - - - - - - di 38 , tatvArtha-upaI] Jain ducation International Private & Personaruse onww.lammehorary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. pram traiveyabhya: jvA: 1 25. brahmalokAlayA lokAntikAH / 26. sArasvatAvica-vaca0A-parvatoya-tuSitAvyaabaadh- maruto'riSTAzca / 27. vijayAdiSu dvicaramAH / 24. traiveyakanI nIcenA kalpa kahevAya che. (indra Adi dazanI kalpanA che mATe.) 25. lokAntika devo pAMcamA brahmanAmanA devalokanA aMte vAsa karanArA hoya che. 26. e (ATha prakAranA izAna koNathI AThe dizAmAM) sArasvata, Aditya, vani, aruNa, gardatoya, tuSita, avyAbAdha ane maruta, tathA (madhya) ariSTa nAme che. 27. anuttaranA vijaya Adi cAra vimAnane viSe devo dvica2ma bhavavALA hoya che. arthAt vadhumAM vadhu pachI be bhava karI chellA (trIjA) manuSya bhavamAM siddha thAya che. a4 Jam Education International Private & Personal Use Only.mjamalaren Larg 39 * tattvArtha-uSA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. aupapAti-manuSyaSya: zeSAstiryonavaH / 21. sthitiH / 30. bhavaneSu dakSiNArdhA'dhipatInAM palyopamamadhyardham / rU. zeSAnAM pAnone 1 22. surendrayo: mAgaropamAMdha = ! 28. upapAta janmavALA deva tathA nAraka ane manuSya pachIthI bAkI rahelA jIvo tiryaMcayoni (gati) vALA kahevAya che. 29-30. utkRSTa AyuSya merunI dakSiNe aDadhA bhavanapatimAM (nava) indronuM doDha palyopama hoya che. 31. bAkInA uttarArdhanA 9 indronuM poNAbe palyopama hoya che. 23. dakSiNArdha asurendranuM eka sAgaropama, ane uttarArdha asurendranuM eka sAgaropamathI kAMIka adhika hoya che. 4 *40 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. saudharmAdiSu yathAkramam / rU4. sApare ! rU. dha i . 36. sapta sAnatkumAre / rU7. vizeSa-tri-satta-ravA-trayo-vaMza fmarathini ca | 33,34,35. saudharmAdimAM utkRSTa AyuSya anukrame (1lAmAM) be sAgaropama ane (rajAmAM) be sAgarapomathI kAMIka adhika hoya che. 36. trIjA sanakumAramAM sAta sAgaropama hoya che. 37. cothAmAM sAta sAgaropathI adhika, pAMcamAmAM 7+3=10, chaThThAmAM 7*7=14, sAtamAmAM 7-10-17,AThamAmAM 7+11=18, navamA ane dazamAmAM 7+13=20 ane agiAramAM bAramAmAM 7+15=sAgaropama hoya che. A 4 .. . tatvArtha-uSA) Jain Education international Private & Personal use onlyww.jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38. AraNAcyutAdUrdhvamekaikena navasu graiveyakeSu vijayAdiSu sarvArthasiddhe ca / 39. aparA palyopamamadhikaM ca / 40. sAropare ! 42. madha ghA 38. 11-12mAM AraNa-ayyatanI upara nava raiveyaka, vijayAdi cAra ane sarvArthasiddhamAM ekeka vadhe, (1lI ai. mAM 23, rajImAM 24, 9mImAM 31 vijayAdimAM 32, ane sarvArthamAM 33 sAgaropama.) 39. jaghanya AyuSya 1lA devalokathI anukrame eka palyopama (saudharmamAM) ane eka palyopamathI kAMIka adhika (rajA izAnamAM) che. 40-41. 3jA sanakumAramAM be sAgaropama, ane 4thA mATendramAM be sAgaropamathI kAMIka adhika hoya che. a4 kAkA 4ra paNa tatvArtha-uSA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42. parataH parataH pUrvo pUrvADanArA 43. nArakANAM ca dvitIyAdiSu / 44. dazavarSasahasrANi prathamAyAm / 4. bhavaneSu ra ! 46. cattA jA 42. 4thAnI upara uparanA devalokamAM pota potAnA pUrvanI je utkRSTa sthiti, eja pachInAnI jaghanya sthiti che. 43. bIjI Adi narakamAM nArakonuM jaghanya AyuSya pUrvapUrvanA utkRSTa AyuSya mujaba che. 44-45-46. jaghanya daza hajAra varSanuM Ayu pahelI narakamAM, bhavanavAsinuM ane vyataronuM hoya che. ( , je Jameducation international Private & Personal use onlyww.jahanbrar og
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47. parA palyopamam / 48. byotiSThALAmadhim / 41. grahAbAmem 50. nakSatrANamardham / 6. tArALAM caturmAnaH / 47,48, vyaMtara devonuM utkRSTa Ayu eka palyopamanuM hoya che, ane jyoti devonuM eka palyopamathI adhika hoya che (adhikamAM sUryanuM 1000 varSa ane caMdranuM 1 lAkha varSa hoya che. vyaMtara devInuM ardha palyopama, ane jyotiSka devInuM ardha palyopama+50,000 varSa.) 49-50-51. utkRSTa AyuSya grahonuM 1 palyopama nakSatronuM - palyopama ane tArAnuM ! palyopamanuM hoya che. 4 *44 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlwww.jainenbrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52. jaghanyA tvaSTabhAgaH / rU. vaMturmAH zeSAnAm / 52-53, jaghanya Ayu tArAnuM ? palyopama,ane bAkInA jyotiSkanuM - palyopamanuM hoya che. a cation Internatiochat rate use on nAAuSA
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-5. 1. ajIvakAyA dharmA'dharmA''kAza - pudgalAH / 2. dravyANi jIvAzca / 3. nityA'vasthitAnyarUpANi / 1. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, ane pudgalAstikAya e cAra ajIvakAya che. ('kAya' zabda pradezano samUha sUcave che. ethI samaya rUpa kALa kAya nathI gaNAto.) 2. e cAra dravya che, ane jIvo paNa dravya che. (kula pAMca dravya, guNa paryAyavALuM te dravya) 3. e dravyo nitya che. potAnA mukhya svarUpa (dharmatva pudgalatva jIvatva vagere) ne palaTatA nathI, ane (pudgala sivAyanA) arUpI-amUrta che. apa * 46 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. vighnaH punA; / . A-AAgAvyA / 6. niSkriyALi va 7. asaMkhyeyAH pradezA dharmA'dharmayoH / 8. nIvaya = aa 2. AkAzasyA'nantAH / 4. pudgala rUpI-mUrta che. 5-6. AkAza sudhInA arthAt dharmAstikAya, adharmAstikAya, ane AkAzAstikAya saMkhyAmAM ekekaja dravya che, ane te gamanAdi kriyAvinAnA che. 7. dharmAstikAya adharmAstikAyane asaMkhyAta pradeza che. (pradeza=jhINAmAM jhINo aMza) 8. dareka jIvane paNa teTalAja asaMkhyAta pradeza che. (9. (dharmAstikAya Adi dravyone rAkhanAra lokAkAzane paNa teTalAja asaMkhyAta pradeza che, aloka ke lokAloka) AkAzane anaMtA pradeza che. apa *4* tattvArtha-uSA Private & Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. saMkhyeyA'saMkhyeyAzca pudgalAnAm / 2. nADo 2. nozeDavA ! rU. dhaDatharmayo ne ! 24. parva-praveza mArcaH pullAnAm | 10. pudgala-skaMdhone saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta pradeza hoya che. 11. paramANu pudgalane (dravya) pradezo nathI. 12. dharmAstikAya Adi dravyono lokAkAzamAM ja vAsa che (paNa te vyavahAranaye. nizcayanaye to dravyo potAmAMja rahe che) 13. dharmAstikAya ane adharmAstikAyano AkhAya lokAkAzamAM vAsa che. 14. pudgala dravyono aniyatapaNe AkAzanA eka pradezathI mAMDI asaMkhya pradezomAM vAsa che. a 5 * 48 9 tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ . adhyeya-bhAga viSu nIvAnAm / 26. praveza-saMhAra-visarmyAM pratIpavat / 17. gati - sthityupagraho dharmA'dharmayorupakAraH / 18. prAyAvahiH | 15. jIvono lokAkAzanA asaMkhyAtamA bhAgomAM vAsa che. sUtramAM 'bhAgAdi' zabdamAMnA Adi zabdathI AkhA lokAkAzamAM kevalI-samuddAta vakhate vyApe e samajavuM. 16. dIvAnA prakAzanI jema jIvanA pradezono saMkoca ane vikAsa thavAthI jIvano bhinna bhinna avagAha (AkAza-bhAgane vyApavAnuM) thAya che. 17. dharmAstikAyano guNa jIva-pudgalane gamanamAM sahAya karavAno ane adharmAstikAyano guNa sthiratAmAM sahAya karavAno che. (jema mAchalInI gatimAM pANI ane musApharanI sthiratAmAM vRkSa sahAyaka che tema.) 18. AkAzano guNa (bIjA dravyane) avakAza ApavAno che. apa *49 * tattvArtha-uSA Jan Educatron internatore Private & Personal use only www.janellerary org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ??. zarIra vADmana:-prALA pAnA: pullAkhAnAm / 20. sula-6:3-nIvita-maranopapradAjI | 21. parasparopagraho jIvAnAm / 22. vartanA pariNAmaH kriyA paratvA'paratve ca kAlasya / 19-20. pudgala dravyono guNa (prayojana) zarIra, bhASA, mana, zvAsozvAsa banavAno che. temaja sukhaduHkha-jIvana-maraNamAM nimitta thavAno che. 21. jIvono guNa eka bIjAne upakAra karavAno che. (hitAhitano upadeza daIne) 22. kALano upakAra padArthomAM vartanA, pariNAma, kriyA ane paratva-aparatva thavuM e che. vartanAthI sarvapadArtho te te kALe varte che. pariNAmathI bAla yuvAna Adi bhinna bhinna avasthA, Rtu-vibhAga bharatI, oTa vagere thAya che. kriyA eTale dravyapariNAma, ethI (i) jIvamAM zarIra-AhAra-varNaAdi saMbaMdhI prayoga apa * 40 * tattvArtha-upA Private & Personal Use Onl
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. sparza-rasa-dhavarNanta: purvAnAH / zabda-vandha-saukSaya-sthaulya-saMsthAna-me-tamashchaayaa''podyotvntshc / 24. utpAda=prayatnathI sAdhya kriyA; (ii) ajIvamAM vicitrAkAra saMdhyA-iMdradhanuSyAdi saMbaMdhI visasA-utpAda = kudaratI nirmANa; ane (iii) ghaDo vagere banavA saMbaMdhamAM mizra (prayoga-vignasA) utpAdarUpa kriyA te te kALe thAya che. atIta-vartamAnano saMbheLa nathI thato ...ityAdi. paratvathI A AnAthI moTo ke jUno ema thAya che. aparatvathI nAno ke navo ema thAya che. 23. aNuM ke skaMdha pudgalo (svapariNAmabhUta) sparza, rasa, gaMdha ane rUpavALA hoya che ja. 24. skaMdha pudgalo (aneka nimittathI) zabda, prayogabaMdha Adi, sUkSmatA, sthUlatA, AkRti, vibhAga, aMdhakAra, chAyA, taDako ane caMdra-ratnAdinA prakAza svarUpa pariNAmavALA hoya che. apa * 51 * tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal Use On
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25. aNavaH skandhAzca / ra6. saMbhAta-bedhya ! ra7. ghelA 28. me-saMpAtAvyAM vAkSaSAH | 21. satpA-vyaya-dhrauvya-yuvatti sat | 25. pudgalo be prakAre :- aNuo ane skaMdho. 26. skaMdho traNa rIte bane che. (i) pudgalonA bhegA maLavAthI (ii) jUnA skaMdhamAMthI pudgalo chUTA paDavAthI, ane (ii) saMghAta-bheda bannethI. 27. aNuo phakta bhedathI utpanna thAya che. 28. indriyathI jANI zakAya evA skaMdho bhedasaMghAta bannethI bane che. paNa kevaLa bhedathI ke kevaLa saMghAtathI nahi. 29. utpati, nAza ane nityatA (kAyamapaNuM) A traNe dharmovALuM ja sat kahevAya. para kAma kAja para A tatvArtha-uSA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU0. tap-mAvAvyayaM nityam / rU. pitApita-siddheH / 30. (i) vastunA svarUpamAMthI jeno trikAlamAM pheraphAra nathI thato te nitya che. (ii) potAnI bhinna bhinna avasthAomAM sat Adi anvayi (na palaTAnAra) aMze karIne vastu nitya che. (iii) avyayaM eTale koI kAlamAM achatuM nahi evuM vastunuM sarva avasthAmAM nirvikAra svarUpa nitya che. 31. (1) gayA sUtramAM arpita eTale batAvelA nityanA svarUpa parathI, arpita eTale na batAvelA utpatti-nAzanAM svarUpa viparIta che. e samajI zakAya che, mATe nathI kahyA, (2) dhrauvya eTale dravyAMza ane utpAda-vyaya e paryAyaaMza-A paryAyaaMza-A bemAMthI prayojana paDe, arpita eTale mukhyatAe vyavahAra apa * 53 * * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAto eka ane anarpita eTale mukhyatAe vyavahAra na karAto bIjo AvA baMne dharma ekaja vastumAM prasiddha che mATe ekaja vastumAM utpAda-vyayanI sAthe nityatAno virodha nathI ane lokavyavahAra paNa ghaTI zake che. vastuno je rIte vyavahAra je kALe karAto hoya teTalo ja dharma te kALe enAmAM mAnI bIjA satu dharmono niSedha na karAya, kemake, kAlAntare eja vastuno bIjI rIte bIjA dharmarUpe paNa vyavahAra thAya che. (3) arpita eTale sAkSAt zabdathI kahevAtuM vaDuM eka svarUpa e, anarpita eTale eja vastumAM samajI zakAtA evA, viruddha jevA paNa dekhAtA bIjA svarUpathI (dharmathI) ja siddha che. mATe.. arpita-anarpitanA bIjA paNa artho jevAM ke (4) sakalAdeza (pramANa) vikalAdeza (naya) (5) svaparyAyaparaparyAya. (6) arthaparyAya-vyaMjanaparyAya (7) anAdisAdi (8) yugapat (eka sAthe vidyamAna) kramika, vagerethI ghaTAvavuM. ja pa4 %. tanhAI-pA Edication Internationatate de persoane. Onlywinnbring
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU2. nidha-rukSAt banya: I rUhai, na nadhanya-zuLAnAm | 24. zuLa-sAthe savRzAnAm / 35. dvyadhikAdiguNAnAM tu / 32. snigdha ke lukhkhA aNu athavA skaMdhano bhegA maLavAthI ekAkAra saMbaMdha thAya che. ethI beno eka skaMdha bane che. 33. paraMtu ekaaMza-snigdha guNavALA ane ekaaMza rUkSa guNavALAno baMdha nathI thato. 34. guNanI samAnatA (sajAtIyatA) hoya tyAM eTale ke snigdha-snigdhamAM ane rUkSa-rUkSamAM sarakhA aMzanA guNavALAno baMdha nathI thato (arthAt sarakhA aMzanA vijAtIya guNavALAno baMdha thAya). 35. sajAtIya guNavALAmAMya be ke vadhu adhika aMzanA guNavALA sAthe baMdha thAya. apa * 55 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. bandhe samAdhikau pAriNAmikau / rU7. -paryAyavat dravyam | 36. baMdha thAya tyAM samAna aMzano ke adhika aMzano guNa bIjAne potAnA jevo kare che. (samAna aMza sthale vijAtIyano ja baMdha hoya che. ethI snigdha pudgala potAnI snigdhatAvaDe potAnI sAthe baMdhAtA bIjA rUkSa pudgalane AtmasAt kare, eTale ke snigdha jevo kare, athavA kadAcit rUkSa pudgala bIjA snigdhane AtmasAt kare adhika aMza sthale sajAtIyanA baMdhamAM adhika aMzavALo jUna aMza vALAne potAnA samAna adhika aMzavALo kare. jema vilepanamAM bhaLelI kastUrI vilepananA guNano aMza vadhArI de tema.) 37. (pariNAma-pariNAmibhAve) guNa ane paryAya dhAraNa karanArane dravya kahevAya. apAya - 56 * tasvArtha-uSA co. Jaitadhiraation International P tA : ate & Tersonal use onwetten
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU8. vati | 32. sogananta-samayaH | 40. dravyAzrayA nirguNA guNAH / 41. tadbhAvaH pariNAmaH / 42. nAvirAtrimAM ! 38. keTalAka AcArya (dravyAstika nayano AdhAra na laI bheda nayanA hisAbe) kahe che ke kALa paNa chaThuM dravya che. (e na hoya to padArtho upara vartanA-pariNAma svarUpa upakAra koNa kare ?). 39. te kALa (atIta anaMta samaye vartamAna eka samaya ane bhAvi anaMta samayo maLIne) anaMta samayovALo che. 40. guNo dravyanA pariNAmarUpe dravyamAM rahenArA ane svayaM guNavinAnA che. 41-42. svayaM vastunuM ja te te rUpe hovuM ke thavuM ene pariNAma kahevAya. te be prakAre :- (1) anAdino ane (2) navo banato (prAraMbhavALo). - pa0 %) tatvArtha-uSA a5 Jamn Education International Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43. rUpiSvAdimAn / 44. yogotho nIpu ! 43. rUpI-mUrta dravyone viSe bhinna bhinna spazadi pariNAma e prAraMbhavALA (arthAtu navA zarU thatA) hoya che. paNa spardhAdi koI pariNAma anAdino nathI hoto. 44. jIvone viSe mana vacana kAyAnI pravRttirUpa yoga, ane jJAna-darzana rUpa upayoga e sAdi pariNAma che. Jaitz Sanication International p a e n enadnarasal
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-ka. yo: ! 2. zAya-vA-mana - 2. sa Azrava: | 3. rAma: puNya ! 4. zuma: pApa | (jIva ane ajIva tattva kahI AvyA pachI Agnava tattva kahe che.) 1-2. zarIra, vacana ane mananI pravRttine yoga kahe che; te traNa prakArano yoga Asava che. 3. ahiMsA, satya Adi zubha yoga e zatAvedanIya karma Adi puNya-baMdha mATeno Asrava che. 4. hiMsA Adi azubhayoga azAtAvedanIya karma Adi pApa karmano Asrava che. a 6 59 tattvArtha-uSA! Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. sakaSAyA'kaSAyoH sAmparAyikeryApathayoH / 6. avrata-SAyendriya-kriyA:paMca-tu:-paMcapNcviNshtisNkhyaa: pUrvasya bhedAH / 5. kaSAyayukta AtmAnA yoga e sAMparAyika baMdhano Asrava che, ane vItarAga banelAno yoga iryApatha baMdhano Asava che. (saMparAya-cAra gati rUpa saMsAra, saMsAra, saMsA2paribhramaNanA hetubhUta karma te sAMparAyika karma; enI sthiti lAMbI hoya. jyAre iryApatha karma vItarAga je samaye bAMdhe enA bIjA ja samaye bhogave ane trIjA samaye to AtmAparathI chUTI jAya. iryA=AgamAnusArI gati ke sthiti; e mArge AvatuM karma te iryApatha karma.) 6. pAMca indriya, cAra kaSAya, pAMca avrata (avirati), ane pacIsa kriyA e pahelA sAMparAyika baMdhanA AsavanA prakAra che. a:cation.International s*te Fers use on dArtha-uSA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. 8. tIvra-ma -jJAtA'jJAta-mAva-vI/dharAvishessebhystdvishessH / adhikaraNaM jIvA'jIvAH / 7. tIvrabhAva, maMdabhAva, (bhAva=pariNAma) irAdo, ajANapaNuM, vIrya (zakti, tAkAta) ane adhikaraNa (jethI AtmA durgatino adhikArI bane che te) nI vizeSatAe karmabaMdhamAM taphAvata paDe che. 8. (chedana zastrAdi-dravyaadhikaraNa ane saMraMbhaAdi bhAvaadhikaraNa ema be prakAranuM) adhikaraNa jIva- adhikaraNa temaja ajIva-adhikaraNa svarUpa hoya che. AtmAnA hiMsAdi pariNAmarUpa AsravanI utpattimAM bAhya koI jIva ke jaDa vastu nimitta bane che. ethI hiMsAdi pariNAmane jIva-adhikaraNa temaja ajIva-adhikaraNa kahevAya.) ada Private & Personal Use Onlywww.janelibrary.org * 61 * tattvArtha-uSA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. AnuM saMmba-samArammADama-yoga-ta-ritA'numt - kaSAya- vizeSaistristristrizcatuzcaikazaH / 20. nirvartana-nikSepa-saMyoga-nisargA dvi-catuddhitri-mela: param / 9. temAM paheluM (aMtaraMga) jIva-adhikaraNa 108 prakAre saMraMbha samAraMbha ane AraMbha ane traNa pratyeka manathI, vacanathI ane kAyAthI ema nava-dareka svayaM karyuM, bIjA pAse karAvyuM ane koI kare emAM saMmati prazaMsA dharI ema 27-dareka krodhavaze, mAnavaze, mAyAvaze, ke lobhavaze, ema 108 (saMraMbha=hiMsAdino saMkalpa. samAraMbha=hiMsAdinA sAdhanano upayoga jethI parane pIDA thAya. AraMbha=hiMsAdikriyA, jenAthI prANIno vadha nIpaje.) 10. bIjuM (bAhya) ajIva adhikaraNa:- ajIvanI be prakAre nirvartanA, cAra prakAre nikSepa, be bhede saMyoga ane traNabhede nisarga svarUpa che. (nirvartanAH-1 mUla aotionIntomatical* dura * use vArtha-upA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa nirvartanA adhikaraNa eTale pAMcazarIra, bhASA, mana ane zvAsozvAsa, 2. uttaraguNanirvartanA adhikaraNa eTale kASTha, vastra, citrakarma vagere nikSepaH- 1 vagara joI bhUmie kAMI mUkavuM te apratyavekSita nikSepAdhikaraNa, 2. joyA pachI paNa traNa vAra ThIka na pUMjelI jagAe kAMI mUkavuM te duSpramArjita ni0 3. jovA pUMjavAno yatna chatAM zaktinA abhAve ekAeka vagara joyela pUMjela jagAe kAMI mUkAI javuM te sahasA ni, ane 4. ajJAnathI ke bhUlamAM tema banavuM te anAbhogani saMyoga :- 1. AhAra pANI sAthe ene yogya iSTavastuno saMyoga te bhakta pAna saMyojanA0 ane 2. vastrapAtrAdi saMbaMdhI upakaraNa saMyojanA0 nisarga :- 1. avidhie svacchandapaNe (zAstra viruddha evo) karAto kAyAno tyAga te kAyanisargAdhikaraNa evI rIte 2-3, zAstrane asaMmata bolavuM ane vicAravuM te vAnisargA ane manonisargAdhikaraNa.) aka Private & Personal Use Onlwww.jainelibras.org * 3 * tattvArtha-uSA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. tatpradoSa - nihnava mAtsaryA'ntarAyA - ''sAdanopaghAtA jJAna-InADaDavarayo: 12.3:3-zo-tApADaDana-vadha-paradevanAcADamaprobhy- sthAnyasadvedyasya / 11. jJAna jJAnI ke jJAnanAM sAdhano, temaja darzana darzanI ke darzananAM sAdhano upara dveSa, emano apalApa, emanA pa2 irSA-khAra, jJAnI-darzanIne aMtarAya, koIne jJAna vagereno aMtarAya, jJAnI vagerenI AzAtanA ke nAza e jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa karma baMdhAvanArA Asava che. 12. potAnA ke bIjAnA AtmAne karAtI sarvajJa zAstrane asamaMta evI pIDA, zoka, saMtApa karuNarudana, prahAra, ke vAraMvA2 ghora vilApa e azAtA vedanIya karmanA Asrava che. Ada *4* tattvArtha-uSA| dan-creation International Private & Personal use ww.jainelibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. bhUtavratyanukampA dAnaM sarAga-saMyamAdiyogaH kSAntiH zaucamiti sadvedyasya / 14. kevali zruta-saMgha-dharma devA'varNavAdo darzana mohasya / 13. sarva jIvo para dayA, vratadhArI zrAvaka-sAdhu para bhaktibhAva, dAna, sarAgasaMyama (vItarAgatA pUrvenuM) zrAvakanA vrata, parAdhInapaNe karAto upabhogano nirodha, paMcAgni-tapaAdi kaSTadyoga, kSamA (krodhane janmavA na devo ane janmelA krodhane niSphala karavo), zauca (taSNArUpI malano nAza) vagere zAtA vedanIyanA Asrava che. (vagerethI dharmaprema, tapa, sAmAyika, jinapUjA, vaiyAvacca Adi.) 14. kevalajJAnI, sarvajJanA zAstro sAdhu-sAdhvI, zrAvaka zrAvikA saMgha, sAdhu-dharma ke zrAvaka-dharma ane cAra nikAyanA devonI niMdA-e darzana mohanIya (mithyA kama) no Asrava che. a,ka Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org - 5 tatvArtha-uSA)
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. kaSAyodayAttIvrAtmapariNAmazcAritra mohasya | 16. bahvArambha- parigrahatvaM ca nArakasyAyuSaH / 17. mAyA tairyagyonasya / 18. alpArambha - parigrahatvaM svabhAva - mArdavArjavaM ca mAnuSasya / 15. kaSAyonA udayathI janmato AtmAno tIvra raudra pariNAma e cAritra mohano Asava che. 16. bahu jIvanAzanA kAraNabhUta kRSi vagerenI mAnasika-vAcika-kAyika-pravRtti svarUpa bahu AraMbha, ane dehadhanAdi upara gADha mUrchAtmaka bahu parigraha (tathA mAMsAhAra ane paMcendriya vadha) e narakanA AyuSyanA Asrava che. 17. (mukhyatAe) mAyA=prapaMca e tiryaMca-Ayuno Asava che. 18. alpaAraMbha, alpaparigraha, svAbhAvika (niHsvArtha) namratA ane saralatA e manuSyanA AyunA Asava che. ada * * tattvArtha-uSA| Private & Personal Use Onlywww.jane library.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zo. ni:zIta-vratatva ca sarveSAm / 20. sarAgasaMyama-saMyamA'saMyamA'kAmanirjarAbAlatapAMsi daivasya / 21. yoga- vakratA visaMvAdanaM cA'zubhasya nAmnaH / 22. viparIta zubhasya / 19. niHzIlatA ane avirati e upara kahela traNe che.(zIla=uttaraguNa, AyuSyanA Asava virati=aNuvrata-mahAvrata.) parAdhInapaNe 20. sarAgasaMyama, dezavirati, (anicchAe) azubha pravRttino ane AhArAdino nirodha, ajJAna tapa-kaSTa e devAyunA Asrava che. 21-22. manavacanakAyAnI prapaMcI pravRtti ane visaMvAdana (sAcAne khoTuM TharAvavAno, mati-viparyAsa karavAno yatna vagere) e azubha nAma karmanA Asavache. AthI ulaTA, yoganI saralatA saMvAdana-e zubha nAmanA Asrava che. Ada * so * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlwww.jamnelibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. darzana-vizuddhivinaya-saMpannatA zIla-vrateSvanati cAro'bhIkSNaM jJAnopayoga-saMvegau zaktitastyAga -tapasI saMpa-sAdhu-samAdhi-vaiyAvRtyikSaramahaMtAcaary-bhushrut-prvcn-bhktiraavshykaa'prihaannisrg-prbhaavnaa pravacana-vatsalatvamiti tIrthakRttvasya / - - 23. samyagdarzananI ucca nirmalatA, (jJAnAditraya ane upacAra ema cAra prakAre) vinayayuktatA, vratazIlamAM aticArarahitapaNuM atyanta apramAda, vAraMvAra zrutajJAnamAM ekAgratA, satata saMsArano bhaya, yathAzakti dAna ane bAhya abhyattara tapa, zrI jinasaMghane nirupadrava ane svastha karavo, sAdhunI vaiyAvacce arihaMta-AcArya-bahuzruta (aMga-aMgabAhya vagere ghaNA zAstronA abhyAsI) ane zrutajJAnanI bhakti, Avazyaka kriyAonI akhaMDa sAdhanA, samyagdarzanAdi mokSamArganI, svayaM pAlana ane upadeza dvArA akaai Ahir 68 - tatvArtha-uSA thai ; Jadication International Diva va ersonal Use Onlwwwtimelha
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. parA''tmanindA - prazaMse sadasadguNAcchAdanodbhAvane ca nIcairgotrasya / 25. tadviparyayo nIcairvRtyanutsekau cottarasya / 26. vighnakaraNamantarAyasya / zAsanane prabhAvanA, pravacananuM eTale Arhata ArAdhanArA AgamaprajJonuM ane glAna, tapasvI vagerenuM AhAra-vastra-adhyApanAdidvArA vAtsalya e tIrthaMkara nAmakarmano Asrava che. 24. paraniMdA, svaprazaMsA, paranA chatA guNane DhAMkavA, ane potAnA achatA guNa kahevA e nIca gotranAM Asrava che. 25. ethI viparIta-paraguNaprazaMsA, paradoSa-sva guNagopana ane svanI niMdA, temaja namravRtti ane nirabhimAna e UMca gotranA Asrava che. 26. bIjAne dAna, lAbha vagere thatAM aTakAvavAno yatna e aMtarAyano Asrava che. aka 69 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-. 2. hiMsAnRta-steyAnnA-pariomyo virativratam / 2. deza-sarvatoLu-mahatI / 3. tatsthairyArthaM bhAvanA: paMca paMca | 1. hiMsA, jUTha, corI, maithuna, ane parigrahanI viratine vrata kahevAya che. virati=jANIne zraddhA ane pratijJApUrvaka pApathI nivRtti (tyAga). 2. e hiMsAdinI amuka aMze karelI viratine aNuvrata, ane sarvathA karelI viratine mahAvrata kahevAya che. 3. te vratonI sthiratA mATe darekanI pAMca pAMca bhAvanAo che. (jeno vAraMvAra abhyAsa karavAno hoya che tene ahIM bhAvanA samajavI.) a * 60 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. hiMsAdiSvihA'mutra cA'pAyA'vadya-darzanam / 1. dukagva vA | 6. paitrI-no-va -madhyani sarva guNAdhika-klizyamAnA'vineyeSu / 4. hiMsA vagere pAMca Asrava AcaravAmAM A lokamAM aneka nukazAna dekhAya che. ane paralokamAMya pApanA kaTu vipAka durgati vagere hoya che. ema vicAravuM. 5. athavA hiMsAdimAM duHkhaja che-e vicAravuM. (bIjA pratye e du:kharUpa bane che, ane potAne duHkhanuM lAvanAra bane che. mATe.) 6. (1) sarvajIvo upara mitrabhAva. (sarvanuM hita thAo e bhAvanA), (2) adhikaguNI pratye harSa, (3) pIDAtA duHkhI upara dayA ane anugraha, (4) gADha mithyAtvI, ajJAnI tathA zikSAne ayogya evA pratye udAsInatA-upekSAbhAva bhAvavo. tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatkAya-svabhAvau ca saMvega - vairAgyArtham / pramattayogAt prANa-vyaparopaNaM hiMsA / 1. asadabhidhAnamanRtam / 10. adattAdAnaM steyam / 7. 8. 7. bhinnabhinna prANimaya jagatano svabhAva saMvega (saMsArabhaya) mATe, ane zarIrano svabhAva vairAgya mATe ciMtavavo- (e benA svabhAvane ciMtavI saMvega vairAgya keLavavo.) 8. mAnasika-vAcika-kAyika kaSAyAdipramAdavaze pravRttithI karAtA prANanA nAzane hiMsA kahevAya che. 9. pramAda yoge karAtuM khoTuM (vastu na hoya e rUpe) kathana e asatya kahevAya. 10. vastunA mAlike na ApelI vastu levI ke bhogavavI te corI kahevAya. Jain Equcation Internationat Private & Personal Use Onlywww.jaldemorary.org 02 * tattvArtha-uSA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. maithunamabrAM ! 2. pUcha para ! 2. ni:zo vrata | 24. mAryAraza 16. digdezA'narthadaNDavirati-sAmAyika-pauSadho pvaasopbhogpribhogaa'tithisNvibhaagvtsaMpannaza .. 11. strI puruSanI kAmakriyAne abrahma kahevAya che. 12. mUccha e parigraha che. 13. virativaMta mAyA, nidAna, mithyAtva e traNa) zalya vinAno hoya che. 14. virativaMta be prakAre :- 1.gRhastha ane 2. anagAra-sAdhu. 15,16, gRhastha paMca aNuvratadhArI hoya che. ane dizA pariNAma, upabhogaparibhoga-pariNAma, ane A che 03 tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. mAraNAntikIM saMlekhanAM joSitA / 28. zA-AMkSA-vidhiSThitsA-DanyavRSTiprazaMsAsNstvaaH samyagdRSTeraticArAH / anarthadaMDa-viramaNa e traNa guNavratane,temaja sAmAyika dezAvakAzika pauSadha tathA atithisaMvibhAga-e cAra zikSAvratane dharanAra hoya che. (ema zrAvaka bAravrata dhArI kahevAya.) 17. (vaLI gRhastha) maraNanajIka samaye saMlekhanA (zarIra ane kaSAyane kasanArA maraNAMta amuka tapa dhyAna ane samAdhi) no ArAdhaka hoya che. 18. (1) zaMkA=jinokta vastumAM saMdeha, (2) kAMkSA=anyamatanI abhilASA prIti (3) vicikitsA-dharmakriyAnA phalano saMdeha, (4) prazaMsA=kuguru, pAMkhaDI ke mithyAmatinI stuti (5) saMstava=eono paricaya-A pAMca samyagdaSTinA aticAra (samyakatvane malIna karanAra skhalanAo) che. a * * * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. vrata - zIleSu paMca paMca yathAkramam / 20. bandha - vadha - chavicchedA'tibhArA''ropaNA'nnapAna nizethAH / 21. mithyopadeza - rahasyA'bhyAkhyAna - kUTalekhakriyA nyAsApahAra - sAkAramantra bhedAH / 19. pAMca aNuvrata ane zIla (3 guNavrata-4 zikSA vrata) viSe darekanA pAMca pAMca aticAra have kramasara kahevAze. 20. pahelA vratanA-(1) gADha baMdhane bAMdhavuM (2) cAbuka vagerethI nirdayapaNe mAravuM (3) cAmaDI kApavI (4) atibhAra lAdavo ane (5) anna pANI veLAsara na ApavAM-A pAMca aticAra che. 21. bIjA vratanA-(1) khoTI salAha ke nirarthaka pApopadeza Apavo (2) strI-puruSanI gupta bAbata aMge khoTuM ALa devuM (3) juThA lekha karavA (4) thApaNa oLavavI (pa) cADI karavI ke gupta vAta bIjAne kahevI-A pAMca aticAra che. ha *5* tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. stenaprayoga tadAhRtA''dAna-viruddharAjyA'tikrama __ hInA'dhikamAnonmAna-pratirUpaka-vyavahArAH / 23. paravivAhakaraNetvaraparigRhItA'parigRhItA gamanA-'naMgakrIDA-tIvrakAmA'bhinivezAH / 22. trIjAvratanA-(1) corane preraNA, sahAya ke saMmati devI (2) core corI lAveluM levuM (3) paraspara virodhI rAjAe karelI vyavasthAnuM ullaMghana (4) ochAvattA mApathI levaDa devaDa karavI ane (5) mAlamAM sarakhI halakI vastu bheLaseLa karI vepAra karavo A pAMca aticAra che. 23. cothA vratanA-(1) pArakA chokarA chokarInA vivAha karavA (2) thoDo kALa bIjAe bhADe rAkhela vezyAnuM sevana (3) koInI mAlikI vinAnI strInuM sevana (4) kAmanA aMga vinA anyathI kAmakrIDA karavI ane (5) vidgalatAbharI atyaMta kAmanI abhilASA A pAMca aticAra che. i 'jhida 07 % tatvArtha-ESA, n teational Private & Personarose ersonal use onlyww.janembrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. kSetravAtu-hithasuvaf-dhanAca-vANI-rAsa kRpya-pramANA'tikramaH / ra1. karNADa-thatina-vyatikrama-kSetravRddhi mRtyanAni ! 24. pAMcamA vratanA-(1) jamIna, makAna vagere - (2) cAMdI, sonuM jhaverAta vagere (3) dhana, pazuo dhAnya (4) dAsadAsI vagere ane (5) dhAtuo, dAMta vagerenA vAsaNa, lakkaDakAma vagerenuM rAkheluM pramANa oLaMgI javuM e pAMca aticAra che. 25. chaThThI dikparimANa nAmanA guNavratanA pAMca aticAra-(1) uMce (2) nIce ane (3) tIrNa javAne karelA niyamanA pariNAmanuM ullaMghana (4) eka dizAnuM pariNAma ghaTADI bIjI dizAnA kSetra pariNAmanI vRddhi karavI, ane (5) kareluM vratanuM pariNAma bhUlI javuM. * 00 * tatvArtha-uSA Private & Personal use onlyww.jainemorary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. Anayana-preSyaprayoga-zabda-rUpAnupAta-purvAnakSepA:| 27. paM-jo-mauryAM-kSamIthyAdhiropbhogaa'dhiktvaani / 26. dazamA dezAvakAzika zikSAvratanA pAMca aticAra (1) maryAdita kSetranI bahArathI kAMI maMgAvavuM ke (2) tyAM nokara vagere koI kArya aMge mokalavo; niyamita kSetranI bahAra rahelAne potAnI hayAtI batAvavA ke najIka bolAvavA (3) khoMkhAro, uMco zvAsa vagere karavo (4) svazarIra dekhADavuM, ke (5) bahAra kAMkaro vagere nAkhavuM. 27. AThamA anarthadaMDaviramaNa guNavratanA pAMca aticAra (1) kaMdarpa eTale kAmarAgathI bolAtAM asabhya vacana ke hAsyaprayoga (2) kautyucya eTale bhAMDanI mAphaka aMgopAMganI kuceSTA sAthe sarA vacana ke hAsyaprayoga, (3) maukharya eTale prasaMga vinAnuM aha * ** * Jam Education International Private & Personal Use Onlywww.jamaalary ang Lisa |ttvArtha-uSA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. gokuLadhAna-nA-nRtyanupasthApanAni ! 29. apratyavekSitA-'pramArjitotsargA-''dAnanikSepa ___ saMstAropakramaNA-'nAdara-samRtyanupasthApanAni / nirarthaka bahu bolavApaNuM (4) asamIkSyAdhikaraNa eTale potAnA lAbhano vicAra karyA vinA (lAbha na hoya chatAM) jIvaghAtaka muzala ghaMTI vagere ojAro bIjAne ApavA, (5) upabhogAdhikatva eTale potAnA Avazyaka nAnAdi upabhoga uparAMta nirarthaka adhika pravRttio rAkhavI. 28. navamA sAmAyika zikSAvratanA pAMca aticAra (1-3) mana-vacana-kAyAnI duSTa (azubha) pravRtti, (4) sAmAyika vize anupayoga, anutsAha, niyataveLAe na karavuM, vagere ane (5) sAmAyika karyuM ke na karyuMvagere aMge vismaraNa thavuM te. 29. agIAramA pauSadha zikSAvratanApAMca aticAra-(1) barAbara joyA ke pramAbharyA vinA A traNa A che - 09 : tatvArtha-uSA| Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. 22. sacittanikSepa-pradhAna-paravyapaveza-mAtsaryuMkaalaatikrmaaH / pavitta-saMvandva-saMmizrA-miSava-tuSpAhArA: 1 (1) jyAM tyAM zarIrano maLa tajavo (2) vastu levI mUkavI ane (3) saMthAro pAtharavo, temaja (4-5) anAdara, smRtyanupasthApana upara mujaba. 30. sAtamA upabhogaparibhoga-parimANa guNa vratanA pAMca aticAra-(1) sacitta (sajIva) (2) sacitta bIja vagerenA saMbaMdhavALA pAkA phaLAdinuM (3) anya sacitta vastu sAthe mizrita acittanuM (4) abhiSava eTale madirA, mAMsa madha vagere, tenuM ane (5) barAbara na raMdhAyelAnuM (sacittAcittanuM) bhakSaNa . 31. bAramA atithisaMvibhAga zikSAvratanA pAMca aticA2-sAdhune na ApavAnI buddhie (1) kalpya AhArane bIjI sacitta vastupara mUkI devo 24.6 * co * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onl
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32. nIvita-ma2TI-inaM-mitranura-sunuca nidAnakaraNAni / 33. anugrahArthaM svasyAtisargo dAnam / (2) sacittathI DhAMkI devo, (3) potAnI vastune pArakI tarIke kahevI, athavA bIjA pAse, mAgavA javA kahevuM, temaja (4) bIjA dAtAnI hariphAI IrSAthI ke kaSAya bharelA citte ane (5) sAdhunI bhikSAnA anavasare sAdhune nimaMtravA. 32. saMkhanAnA pAMca aticAra-(1) adhika jIvavAnI abhilASA, (2) maraNanI icchA, (3) mitrAdi upara sneha, (4) paudgalika sukhanI smRti, ane (5) cakravartI Adi banavAnuM niyANuM karavuM te. 33.sva-paranA upakAra mATe potAnI mAlikInI ucita vastuno pAtramAM tyAga e dAna kahevAya. A tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU4. vidhi-dravya-vAtR-pAtra-vizeSAt tadvizeSaH / 34. devAno prakAra, devAnI vastu, dAtA ane jene devuM che te pAtra A cAranI vizeSatAthI dAna vizeSatAvALuM bane che. blucation InternatioFatatecer*al Use on dttvArtha-uSA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-8. 6. mithyArnanA-vitti-pramA-SAya-yovahetavaH / 2. sakaSAyatvAjjIvaH karmaNo yogyAnpudgalAnAdatte / 3. sa janya: / 1. baMdhatatva-mithyAtva, avirati pramAda (smRtibhraMza, zubha kArya anAdara, yogadupraNidhAna vagere), kaSAya ane yoga-e pAMca karmabaMdhanA kAraNo che. 2. jIva kaSAyavALo thavAthI karmarUpe bane tevA kArmaNa vargaNAnA pudgalo le che. 3. lIdhelA ane AtmapradezanI sAthe loha-agninI jema ekameka karelA karmanA pariNAmane karmanA ane jIvanA anyonya mIlanane) baMdha kahe che. a. tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. pravRtti-sthityanumAna-pravezAstadviSaya: 5. Adyau jJAnadarzanA''varaNa- vedanIya mohniiyaaDayu-nAma-gotrA-DantarAyA | 6. paMca-nava-drayaSTAviMzati-nRtuddhiprAtiMzay-dvipNc-bhedaa yathAkramam / 4. te baMdhanA prakRti, sthiti, rasa, ane pradeza e cAra prakAra che. (prakRtibaMdha=karma kevA kevA svabhAvavALA baMdhAyA te. sthitibaMdha=karma pudgalono TakavAno kALa keTalo nakkI thayo. anubhAvabaMdha=karma pudgalonA zubhAzubha-maMdatIvra rasanuM nakkI thayuM. pradezabaMdha=karma pudgalanA daLanuM pariNAma.) 5. pahelo prakRtibaMdha 8. prakAre jJAnAvaraNa, darzanA varaNa, vedanIya, mohanIya. Ayu, nAma, gotra ane aMtarAya. 6. jJAnAvaraNa Adi ATha mUla karma prakRtinA anukrame 5, 9, 2, 28, 4, 42, 2, ane 5, bhedo che. a.8alicianoenalician *** tattvArtha-uSA Jana Education International Private & Personal Use Onlyww.jainenbrary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. matyAvInAm / 8. cakSuracakSuvadhi-vattAnAM nidrA-nidrAnidrA-pravrutAprclaaprclaa - styAnagRddhi - vedanIyAni ca / 7. mativagere pAMca jJAnanA pAMca AvaraNa che. 8. cakSu-darzana, acakSu (cakSune choDI bIjI indriyathI thatuM.) darzana, avadhidarzana ane kevaladarzananA rokanArAM cAra darzanAvaraNa, ane nidrAvedanIya (sukhe jagAya te), nidrAnidrA-vedanIya (du:khe jagAya te), pracalA-vedanIya (UbhA uMgha Ave te), pracalApracalA-vedanIya (cAlatAM uMdha Ave te), ane syAnadhi-vedanIya (evI uMgha Ave ke jemAM AtmA atimUDha caitanyavALo, ane hAthInA dAMta, vRkSanI zAkhA toDavA vagerenI abhilASA tathA vAsudeva jevA baLavALo bane) A nava prakAra darzanAvaraNanA che. a * 85 * tattvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. so 10. darzana-cAritramohanIya-kaSAya-nokaSAya-vedanIyA 7dhyastri-dvi-poDaza-nava-jevA sarvamithyaatv-tdubhyaani kaSAya-nokaSAyAvanantAnu bndhyprtyaakhyaan-prtyaakhyaanaavrnn-sNjvlnvijyAa: rodha-mAna-mAyA-tnoma: hAyartyrti-shok-bhy-jugupsaa-strii-puN-npuNskvedaaH / - - - - 9. zAtA vedanIya ane azAtA vedanIya ema be prakAre vedanIya karma che. 10. mohanIyanA mukhya be prakAraH darzanamohanIya (sarvajJAti tattvanI zraddhA na thavA denAruM) ane cAritramohanIya (vrata ane vItarAgabhAvane rokanAruM) emAM cAritramohanIya e kaSAya ane nokaSAya (vedanIyate rupe anubhavAtuM) ema be prakAre che. darzanamohanIya traNa prakAre, cAritramohaO be prakAre 86 : tatvArtha-uSA A8 Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. nAraka-tairyagyona-mAnuSa daivAni / kaSAya soLa prakAre, ane nokaSAya nava prakAre che. samyaktva mohanIya, mithyAtva mohanIya, ane samyamithyAtva eTale ke mizramohanIya-e traNa bhede darzanamohanIya che kaSAya mukhya cAra prakAre- (1) anaMtAnubaMdhi (saMsAraparaMparAno sAdhaka, samyaktano virodhI), (2) apratyAkhyAna (dezaviratino virodhI) (3) pratyAkhyAnAvaraNa (sarvaviratino virodhI), ane (4) saMjavalana (vItarAgatAno virodhi). vaLI e dareka prakAra krodha, mAna, mAyA, ane lobha ema cAra bhede. nokaSAyanA hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA (dugaMchA) e che, tathA strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda e traNa-ema nava prakAra. 11. Ayu-karma cAra prakAre narakAyu, tiryaMcAyu, manuSpAyu ane devAyu. a8 |% 87 - tatvArtha-uSA| Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. mati-jJAti-zarIra pAMga-nimA-banyana saMthAta-saMsthAna-saMdanana-sparza-rasa-zvavrnnaa''nupuurvygurulghuupdhaat-praaghaataa''tpodyotocchvaas-vihaayogtyH prtyekzarIra-traNa-sumA-suvara-zubha-sUkSma-patasthiraa-''dey-yshaaNsi-setraanni tIrthakRttvaM ca / 32. nAma karmanA 42 prakAraH- (1) gati (naraka Adi 4), (2) jAti (ekendriya vagere 5), (3) zarIra audArika vagere 5), (4) aMgopAMga (dArika Adi traNanA), (5) nirmANa (te te sthale iMdriyAdine racanAra), (6) baMdhana pAMca lAkhanI jema audArikAdi pudgalane paraspara joDI rAkhanAra), (7) saMghAta (bAMdhelA pudgalonI tevI tevI racanA karanAra pAMca bheda), (8) saMsthAna (AkRti-6), (9) saMghayaNa (hADakAno baMdha-6), (10) sparza, (11) rasa, (12) a8 + 8 ) mA tatvArtha-uSA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMdha, (13) varNa, (14) AnupUrvI (vakra gatimAM doranAra-4), (15) agurUla, (16) upaghAta(jenAthI aMgopAMgane upaghAta thAya te), (17) parAdhAta (bIjAne AMjanAruM ojasa pedA kare), (18) Atapa (bIjAne ga2mI upajAvavAnI zakti ApanAra), (19) udyota (prakAzanuM sAmarthya pedA karanAra), (20) ucchvAsa (zvAsa nA pudgala levAnuM sAmarthya janmAvanAra), (21) vihAyogati (cAlavAnI Dhaba-2) pratyeka zarIra nAmakarma vagerenA vipakSasahita nAma A pramANe (22) pratyeka zarIra (jIva dITha juduM zarIra kare) (23) sAdhAraNa za2I2, (24) trasa (25) sthAvara, (26) subhaga (saubhAgya ApanAra) (27) durbhaga (28) susvara (29) 6Hsvara (30) zubha (sArA avayavane karanArUM) (31) azubha (32) sUkSma (sUkSma zarIrane pedA karanAra), (33) bAdara, (34) paryApta (AhAragrahaNa, zarIraka2Na vagere kriyAnI zaktinA kArya saMpUrNa ka2nA2) (35) aparyApta (36) e.cation Internationale893 use On tattvArtha.uSA *
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. ujjainavaizA 24. rAnavInA 15. AditastisRNAmantarAyasya ca triMzatsAgaropama vaTa-satra: parI sthiti ! sthira (jenAthI hADa, dAMta vagere sthira rahe, (37) asthira, (38) Adeya jenAthI potAnuM vacana bIjAne mAnya bane, (39) anAdeya, (40) yaza (41) apayaza, (42) tIrthaMkara nAma karma che. 13. uMcagotra ane nIcagotra ema be prakAra gotra karma che. 14. dAna vagere pAMca labdhinuM virodhI pAMca prakAre aMtarAya karma che. (dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, vIryaMtarAya) 15. pahelethI traNa karmanI-jJAnAvaraNa darzanAvaraNa ane vedanIya karmanI-temaja aMtarAya karmanI utkRSTa sthiti 30 koTikoTi sAgaropamanI hoya che. a8 * 90 * tatvArtha-uSA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. saptatinIyaW I 27. nA-jotrayotiH | 18. trayastriMzatsAgaropamANyAyuSkasya / 19. aparA dvAdaza-muhUrtA vedanIyasya / 20. nAma-gotrayoranTa | 21. zeSANAmantarmuhUrtam / 16. mohanIya karmanI utkRSTa sthiti 70 koTi koTi. 17. nAmakarma ane gotra karmanI 20 koTikoTi. 18. AyuSya karmanI utkRSTa sthiti 33 sAgaropama hoya che. 19. vedanIya karmanI jaghanya sthiti 12 muhUrta hoya che. (1 muhUrta ghaDI) 20. nAma-gotra karmanI jaghanya 8-muhUrta. 21. bAkInA cAra ghAti jJAnA0, darzanA), moha), ane aMtarAya-nI tathA AyunI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta hoya che. a8 91 tavArtha-uSA ta ] Jal Education International Private & Personal use onlyww.jamelibrary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. vipAjonumAvaH / 23. sa yathAnAma | 24. tatazrvaninA 25. nAmapratyayAH sarvato yoga-vizeSAt sUkSmaikakSetrA'vagADha- sthitAH sarvAtma-pradezeSvanantAnantapradezAH / 22. anubhAva eTale tIvra ke maMda annAnAdi la nIpajAvanAra te te karma prakRtionA vividha sAmarthyano udaya (paripAka). 23. te anubhAva karmanA potapotAnA nAmanA anusAre udaya pAme che. 24. e anubhAve udaya AvelA karmano bhogavAIne kSaya (nirjarA) thAya che (ahIM kSaya eTale, te pudgalano sarvanAza nahi, kintu AtmAnA karma tarIkeno nAza.) 25. (karma je baMdhAya che te)(1) nAmakarma (gati, jAti, audArika zarIra vagere)nuM nimitta pAmIne, ane A *92 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onl
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. saadya-samyavattva-hAsya-rati-puruSaveT-shubhaayurnaamgotraanni puNyam / (2-3)' sarvataH= AtmapradezonI AjubAjunI sarva dizAmAM rahela eTale ke sarva AtmapradezanI sAthe rahela kArmaNa pudgalo, yoga vizeSathI= mana vacana-kAyAnI tevI tevI pravRttionA anusAre, grahaNa karAInegrahaNa karAtA A kArpaNa pudgalo, (4) audArikathI mana sudhInA pudgala karatAMya sUkSma (5-6) jIva pradeze avagAhelAja kSetramAM sthira rahelA (7) AtmAnA sarvapradeze baMdhAnArA ane (8) svayaM anaMtAnaMta pradezavALA (anaMtAnaMta 52mANu bhegA thaI banelA skaMdha rUpa) hoya che. 26. (AThe karmanI uttara prakRtiomAMthI) zAtA vedanIya, samyaktvamohanIya, hAsya-rati-puruSaveda e nokaSAyo, zubha (manuSya-devanuM) Ayu, gati, jAti vageremAMnI zubha nAma karmanIprakRtio, ane uMcagotra e puNya kahevAya che, (karmagraMthamate AmAM mohanIyanI cAra prakRti e pApa che, ane tiryaMcAyu e puNya che.) A * 93 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-9, che. mAtrava-nirodha: saMvara: | 2. gupta samiti-thanuprekSA-parISadana-vaH rU. tapasI nirjarA 4 1. kaSAya yoga vagere Asravane aTakAvavA te saMvara kahevAya. (karmabaMdhanA kAraNabhUta tathA prakAranA AtmA tathA pudgalanA pariNAmano abhAva e saMva2) 2. saMvara, e gupti (yogasaMrakSaNa) samiti (samyakuceSTA) dharma (kSamAdi), anuprekSA (anityatA AdinuM ciMtana), parISahajaya (sUdhAdi pIDAmAM sahiSNutA) ane cAritrathI thAya che, temaja) 3. tapathI paNa saMvara thAya che, ane tapathI nirjarA paNa thAya che. [ a.9 % 94 tavAI-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. yoniprado mutiH | . pharyA- mAvaiSaT-chAnanikSepotsa: mataH | 4. gupti eTale manavacanakAyAnA yogono heyaupAdeyanA vivekapUrvaka prazasta (mokSanA irAde) nigraha (niyamana-zAstravidhie mArgamAM sthApana karavAvALuM unmArgathI nivAraNa. e traNa prakAre che.) 5. samiti pAMca :- irSA samiti (saMyamanA avazya kArya mATe. jIvarakSArthe dhuMsarA pramANabhUmine jovAnAja upayoga sAthe cAlavuM), bhASA samiti (hita, niravadya ane zaMkA vinAnI evI priya vastu ja parimita bolavI), eSaNA samiti (dharmanI sAmagrI, anna, vastra, pAtra mukAma-vagere meLavavA bhogavavAmAM doSa TALavA), AdAna-nikSepa samiti (joI pramArjIne dharma sAmagrI levI-mUkavI), utsarga-pAriSThApanikA samiti (nirjIva bhUmi para joIpramArjIne laghunIti, vaDInIti vagere tajavuM). a, la = 5 - tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. uttama: kSamA-mAvA-DaDarnava-zaura-satya-kaMtha tapastyAgA-''kiMcanya-brahmacaryANi dharmaH / 6. 1. kSamA, 2. namratA, 3. saralatA, 4. dharmanA sAdhana para paNa anAsakti e zauca, 5. niSpApa vacana, 6. yoga iMdriya vagereno prazasta nigraha svarUpa saMyama, 7. bAhyAbhyantara tapa 8. bAhya (rajoharaNAdi ane abhyattara (yoga-kaSAyarUpa) upadhiaMge doSono tyAga, 9. AkiMcaca eTale zarIra-upagaraNa upara paNa nirmamatvane laIne niSpari grahatA 10. maithunavirati, jJAna ane kaSAyanivRttino sAdhaka gurukulavAsa e brahmacarya AtmaramaNa-A daza prakArano zreSThaguNavALo yatidharma che. a 9 + 6 = tatvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal use onlyww.jainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. anityA-zALa-saMsArevA-cA-zucittADaOva-saMva-nirnA-tovana-vodhivumidhrmsvaakhyaat- tattvAnucintanamanuprekSAH / 7. anuprekSA anitya, azaraNa vagerenA svarUpanI vicAraNA 12:- 1. anitya0 Antara-bAhya sarva saMyogo anitya che, e ciMtavavuM 2. azaraNa0 bhUkhyA siMhaAgaLa haraNanI jema jIvane janma maraNa rogAdi du:khathI bacavA saMsAramAM koI zaraNa nathI, e bhAvavuM azaraNathI udvigna banelo sAMsArika sukha sAmagrI 52thI Asakti tajI jJAna cAritramAM udyama kare 3. saMsAra0 vaLI vicAre ke anAdi saMsAramAM cakranI jema nAka vagere aneka bhavomAM pharatA jIvane sarva jIvo potAnA saMbaMdhI temaja pArakA banelA che. corAzI lAkha yonimAM rAgadveSamohathI jIvo ekabIjAne bhayaMkara du:kho de che. aho vadhabaMdha, rogazoka zItauSNAdi dvandvothI kaSTamaya saMsAra !' ema trAselo nirveda pAmI saMsAra aha * 9 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAza mATe udyama kare. 4, ekatva bhAvanA huM ekalo chuM, ekalo jabhyo chuM. ane ekalo marIza, ekalo ja potAnA karmanA dArUNa vipAka bhogavIza, koI bhAga nahi paDAve-A vicAre ethI saMbaMdhI para rAga ane zatru para dveSa na karato niHsaMgabanI mokSa mATe pravarte. pa . anyatva) anitya, ajJa, ane pratyakSa zarIra juduM che jyAre nitya, sajJAna ane cakSuthI adazya huM AtmA judo chuM zarIra anaMtA thayA, huM eno eja chuM A ciMtvanathI zarIramUccha tajI nitya AtmA mATe yatna kare 6. azucipaNuM A zarIra azuci rajovIryamAMthI jakhyuM. AhAranA azuci pariNAmathI vadhyuM svayaM maLano bhaMDAra, bIjA pavitra padArthane paNa maLa rUpa kare, vagere kAraNone laIne kevaLa malIna che. A vicArI zarIrane dame. 7. Asava) indriyaAdi AjhUvo A loka paralokamAM bahu duHkha denArA che. jIvane sanmArgamAMthI bhraSTa karI nadInI jema tANI jAya che. ItyAdi vicArathI Asrava tajAya che. 8. saMvara mahAvrata, samiti, gati, vagere saMvara AdaravAthI Amravane doSo nathI lAgatA ane mokSa sudhInA aneka amArA * 98 a tattvArtha-uSA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa maLe che. A vicAra saMvara tarapha prere che. 9. nirjarA vinA icchAe sahAtI narakAdinI pIDAthI thatI karma nirjarA saMsArabhramaNa nathI aTakAvatI, jyAre karmakSayanI icchAthI karAtA tapa, parISahajaya vagere puNyabaMdha ane nirjarA karAvI TheTha mokSa sudhI pahoMcADe che- A vagere guNo vicArI nirjarA mATe yatna kare. 10. lokabhAvanA0 jIva pudgalavagere pAMca astikAyamaya lokanA vividha bhAva, utpattisthitinAza-vagere vicitratA vicArato tattvajJAnane nirmala ane unnata kare. 11. bodhidurlabha0 'anAdi saMsAramAM bhaTakatA, aneka duHkhomAM DUbatA ane ajJAnamithyAjJAnAdithI pIDAtA jIvane samyaktvarUpa bodhi duSprApa che.' e vicArI bodhi meLavI pramAda nasevAya. 12. dharmasvAkhyAta0 samyagdarzanamUlaka paMcamahAvrata dharma saMsArathI pAra utArI mokSa prApta karAvanAro, aho ! sarvajJa prabhue, kevo suMdara upadezyo che !' A vicArI zuddha mokSamArgathI na khasavAmAM ane ene ArAdhavAmAM ujamALa bane. 9 * * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlywww.jaiselibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. mA'ivyavana-nirnArtha pariSoDhavyAH parISahAH / 1. kSat-pipAsA-zItoSNa-vaMzamaza-nAnyA-ttistrI-caryA niSadyA-zayyA-Doza-vadha-yAcanAsparza-mata-sAra-purAra nAma-roLa-tR prajJA-jJAnA-rzanAni / 8. mokSamArgathI na casakavA ane jJAnAvaraNAdi karmano bhUko karavA mATe je sahana karavA joIe tene parIsaha kahe che. 9. kSudhA-tRSA-ThaMDI-garamI-DAMsamaccharanA caTakAalpajIrNavastratA ke nagnatA-A cha-ne karma-kSayamAM sahAyaka mAnI, dharmarakta banI samyak rIte sahana karavA -ati udvega) thatAM dharmadhairya dharavuM,- strInA aMgopAMgaceSTA vagereno vicAra sarakho na karavo, ALasa tajI gAmanagaromAM nirmamapaNe aniyata vAsa karavA vagerenI carcA,- strI pazu Adi doSothI rahita Jation Internetics. 100 she users upa *
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnane upasargamAMya udvega vinA sevavuM, -mRdu-kaThIna, uMcA-nIcA saMthAro pATa vagere, ke dhULabharelo ghAmavALo upAzraya pAmI khinna na thavuM,- koInAM aniSTa vacano, lAta cAbuka vagerenA prahAra samabhAve sahavA, abhimAna, dInatA, vagere tajI bhikSAvRtti AdaravI, bhikSAmAM lAbha na thaye samabhAva (avikRtacitta) jALavavo. roga- darbhaghAsanA kaThIna sparza-parasevA sAthe zarIraparacoMTI gayela dhULathI jAmelA-maLanI-unALAmAMjaNAtI-durgandha AhAravastrAdinA-dAnathI-satkAra-ane vaMdanAprazaMsAdithI puraskAra koI kare ke na kera te rogAdi saumAM rAgadveSa na dharavo, tIkSNabuddhino garva na karavo ajJAna aMgeparathI thatA parAbhava vagereno saMtApa na karatAM karmapariNAma ciMtavavA 'ATalo dharma huM karuM chuM paNa koNa jANe puNyapApa, svarganaraka vagere sAcuM haze ke kema' ityAdi uThatI tattvonI azraddhA ke zaMkAne yuktithI, vItarAga sarvajJavatA uparanA vizvAsathI, a *101 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. sUkSmasaMparAya-cchadmasthavItarAgayozcaturdaza / 22. mevavaza nine 22. vAra-saMpa sarve | 23. jJAnAvaro prajJA-DajJAne ! ane mahAbuddhimAnuM tyAgI maharSioe e tattvo svIkAryAnuM yAda karIne nirmula karavI, A 22 parIsaha jaya. 10. sUkSmasaMparAya (10me guNaThANe) ane asarvajJa vItarAgane (11-12me guNaThANe) 14 parIsaha hoya che, -1thI pa-9-11-13-15 thI 18-20-21mo 11. vItarAga (kevalajJAnI) ne 11 parIsaha.pUrvanA 14mAMthI 15-20-21mA bAda karIne, 12. bAdarasaparAyI (sthUlakaSAyI) ne bAvIse parIso saMbhave. 13. jJAnAvaraNakarmanA udayakALe prajJA ane ajJAna parIso hoya, (kSayopazama vakhate paNa udaya hoya che.) a la. * 102 tatvArtha-uSA . . Jam ducation international Pivate & Personal use Www.airterorary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. varzanamohA-ntarAyayora varganA-DalAmAM 1 . cAritramode nAnyA-ti-strI-niSadyA-DaDoza yAdanA-sArapurAva: | 6. venIye zeSA: / 17. ekAdayo bhAjyA yugapadekonaviMzateH / 14. darzanamohanIyanA udaye adarzana, ane aMtarAyanA udaye alAbha 5rIsaha hoya. 15. cAritramohanIya (kaSAya, nokaSAyanA udaye(jugupsAthI) nagnatA parIsaha, arati, strI, (bhayathI) niSadyA (krodhathI) Akroza, (mAnathI) yAMcA0, ane (lobhathI) satkA20 parIsaho hoya che. 16. bAkInA (kevaline hoya che te) 11 parIsaho vedanIya karmanA udaye hoya che. 17. eka jIvane eka kAle jadhanya eka parIsahathI mAMDI utkRSTa 19 parIsaha sudhI hoI zake che. (zItauSNa be eka eka sAthe na hoya. carcA-zayyAniSadyAmAMthI ekI vakhate game te ekaja hoya.) Ation Internatios % 103ers, use oAumA,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. sAmAyi- chevopasthApna-parihAravizuddhisuukssmsNpraay-ythaakhyaataani cAritram / 21. anazanA-vamaurya-vRttisiMdhyAna-25prityaag - viviktazayyAsana - kAyaklezA bAhyaMtapaH / ww 18. cAritra pAMca cheH sAmAyika (sarva sAvadhayoganI virati), chedopasthApya (pUrvanA sAmAyika cAritranA paryAyano cheda karI mahAvrata-AropaNavaDe navIna paryAyamAM sthApana), parihAravizuddhi (parihAra nAmanA tapathI zuddha thatuM cAritra), sUkSma saMparAya (16 kaSAyamAMthI phakta saMobhanA udayavALu 10mA guNaThANAnuM), ane yathAkhyAta (jevuM cAritra bhagavAne kahyuM che tevuM-sarvakaSAyanA upazama ke kSayavALu), 19. bAhyatapa 6 prakAre;- anazana (AhAratyAga), unodarI, AhAranA dravyonI saMkSipta gaNatrI (uparAMtanuM paccakkhANa), vigaI (dUdha dahiM vagere) no tyAga, ada *104 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onl
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. praza-vinaya-vaivAvRtva-svAdhyAya-vyutsa dhyAnAnyuttaram / 22. nava---paMca-di-be yathAmaM prAdhyAnA ekAnta, bAdhArahita, nirjIva ane strI AdithI rahita evA zUnya ghara, guphA vageremAM jJAnAdi paMca AcAra sAdhavA zayana-Asana, (Ane saMlInatA kahe che; ane saMlInatA eTale iMdriyo-kAyAdiyogonuM saMyamana-saMgopana paNa kahevAya che.) viziSTaAsanoAtApanA-zIta-sahana-loca vagere kAyadamana. 20. Abhyantara tapa 6 prakAre - lAgelA pApone guru AgaLa bALabhAve pragaTa karI daMDa levo te prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya (bhaNavuM bhaNAvavuM vagere), kAyotsarga ane dhyAna. 21. dhyAnanI pahelAnAM prathama pAMcanA anukrame 94-10-5 ane 2 bhedo che aDAlAmAM kAma * 105 - mA tatvArtha-uSA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. AtoSana-pratimA-taDumaya-vive-vyutpaftpshched- parihAropasthApanAni / 22. prAyazcitanA 9 prakAra : Alocana-guru AgaLa niMdA-garbhrAdipUrvaka pragaTa karavuM te pratikramaNa'mithyAduSkRta'sAthe pazcAtApa, tadubhaya-te baMne 1-luM ane 2-juM viveka-prayojana mujaba doSa TALIne lAvelA AhAravastrAdi azuddha ke adhika mAlama paDe vidhipUrvaka tajavAM te, vyutsarga-kAyotsarga, tapa, cheda-cAritraparyAyano, parihAra-jemAM gacchanA bIjA sAdhuo sAthe vaMdanaAlApa vagere tajavuM paDe che te, (mUla prAyazcitta=pUrvanA sarva cAritraparyAyano cheda, pachI pharI vrata levAM paDe), upasthApana-pharI cAritravrata svIkAravA paDe te, (amuka tapa vagere AcaryA pachIja vrata ke veSa laI zakAya te anavasthApya ane pArAMcika ema be prakAre. e rIte kula 10 prAyazcita paNa gaNAya che.) aha *106 * tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal Use Onlyww.ainelibrary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. jJAna-na-cAritropavAraH 24. savApAdhyAya-tapasvi-zaikSa-rAna-SI yu-saMgha-sAdhu-samanojJAnAm | 23. jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upacAravinaya (jJAnAdiguNAdhikanuM bahumAnasatkArAdi) ema cAra prakAre vinaya che. 24. vaiyAvacca 10 prakAre AcArya-upAdhyAyatapasvI-navInadIkSita-bimAra-gaNa (eka zrutasthaviranI saMtatimAM rahela)-kula (eka AcAryanI saMtatimAM rahela)- saMgha (4 prakAre, paramArthathI jJAnAdi-guNa-sthita sAdhu vagere)-sAdhu ane samanojJa(jJAnadarzana-cAritrarupa manojJavALA-12 prakAranA saMbaMdhavALA)nuM AhAra, vastra, auSadha vagere devA vaDe, temaja zuzruSA-upasarga nivAraNAdi dvArA. a u 3 a,9 * 100 * _ tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra6. vAvanA-pUchanA-5nupkSA-DaDanA-thapa-praveza: I 26. bAhyA 'bhyantaropadhyoH / 27. uttamasaMhananasyaikAgracintAnirodho dhyAnam / 25. svAdhyAya pAMca prakAre : ziSyane sUtra-artha bhaNAvavA, ziSya emAM zaMkAdi paDe gurune pUchavuM, anuprekSA=moDhethI uccAra karyA vinA sUtra-arthanuM ciMtvana, ane dharmopadeza=sUtra arthanuM vyAkhyAna-paraspara vicAraNA. 26. vyutsarga be prakAre - bAhya-12 prakAranI upadhino, ane atyaMtara-zarIra ane kaSAyono tyAga. 27. uttama saMghayaNa (vaja0, ardhava), nArAca0, ardhanA) vALAnI eka viSaya para cittanI ekAgratAne dhyAna kahe che. (cittanirodha mATe viziSTa zakti joIe) 2Gcation Internatiotat* 296 * Use.Onudurl-ful
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. mA muhUrtAt | 22. marta-raudra-dharma-jIvAnA 30. ghare mokSahetU I 31. ArtamamanojJAnAM samprayoge tadviprayogAya smRti samanvAhAraH / 32. vevAyA ! 28. eka dhyAna vadhumAM vadhu muhUrta sudhI aMtarmuhUrtaTake. 29. dhyAna cAra prakAranuM che -Arta, raudra, dharma ane zukla. 30. emAMnA pachInA be dharma ane zukla mokSanA kAraNa che. (Arta-raudra saMsAranA hetu che.) 31. aNagamatA viSayano saMyoga prApta thaye, tenA viyoganI (viyoganA upAya vagerenI) pAchaLa mananI laganI-"A aniSTa saMyogakema chUTe' ityAdi ciMtA-e ArtadhyAnano pahelo pAyo. 32. vyAdhinA nAza mATenI ciMtA e ArtadhyAnano ra-jo pAyo. 9 | G09 Jain Education international Private & Personal us * 109 nA tattvArtha-uSA HETI TITI Onlyww.janethbrary.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33. viparItaM manojJAnAm / rU4. nityAnaM ra aa rUpa. tAvirata-jIvarata-pramatta-saMtAnAm ! 36. hiMsA-DavRtta-ste -viSayasaMrakSavo raudravirata rezavirataH | 33. managamatI vastunA saMyoga aMgenI mananI tAlAvelI e ArtadhyAnano 3-jo pAyo. 34. viSayasukho meLavavA niyANuM (gADhaAsaktipUrvakanI abhilASA) karavuM e ArtadhyAnano 4-tho pAyo. 35. ArtadhyAna avirati-dezavirativALAne ane pramatta sAdhune (6 guNaThANA sudhIja) hoya. 36. hiMsA, asatya bhASaNa, corI ane iSTaviSayanuM saMrakSaNa-A cAra (ane enA upAyAdi) aMge raudra vicAraNA e raudradhyAna. e avirati-dezavirativALAne ja hoya. = 110 % Private & Personal use onlyww.jantenorary.org te , tatvArtha-uSA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. AjJA-pAya-vipA-saMsthAna-viSayAya thamaprmttsNytsy / rU8. 35zAnta-kSILaSAyayojI / 31. zune cADaDyuM (pUrvavidda:) / 37. (sarvajIvane hitakArI evI nirdoSa) jinAjJA, rAgadveSAdinA bhISaNa anartho (Aloka paralokanI apAra vipattio), bhinna bhinna karmonA vicitra vicitra pariNAma, ane cauda rAjaloka dharmAstikAyAdi dravyonI tevI tevI sthiti A cAranI vicAraNAmAM cittanI tanmayatA e dharmadhyAna. e apramatta saMyamIne (7mA guNaThANAthI) hoya. tathA 38. kaSAyano upazama athavA kSaya karelAne paNa dharmadhyAna hoya. 39. upazAMta ke kSINa-kaSAyavALAne zukladhyAnanA pahelA be pAyA paNa hoya che. pUrvadharane e hoya che. *111 * Ada tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. pare vaninaH | 41. pRthaktvaikatva-vitarka-sUkSmakriyA'pratipAti vyuparatakriyA'nivRttIni / 40. zukula dhyAnanA chellA be pAyA kevalajJAni neja hoya che. 41. zukuladhyAnanA cAra pAyA :- pRthaphatvavitarka (suvicAra), ekatvavitarka (avicAra), sUkSmakriyADa pratipAti, bhupatakriyADanivarsI. (1. pRthakatva eka padArthathI bIjA padArtha para dhyAnane javAnI vividhatA, evALA vitarkano saMcAra, 2. ekatva=ekaja padArthanuM AlaMbana, 3. sUkSma manavacanayogone rUMdhanAra sUkSmakAyayoganuM nirodhaka dhyAna sUkSmakriyAvALuM ane apratipAtI che. 4. suparatakriyA=koI yoga jyAM nathI evuM dhyAna). tatvArtha-uSA| Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42. tat tryeka-kAyayogA-'yogAnAm / 43. akAzraye savitarke pUrve / 44. avicAraM dvitIyam / / 4. vita: zrata46. vidyArtha-caMtana-ya-saMgartiH | 42. e cAra prakAranuM zukladhyAna anukrame traNa yogavALAne ekaja yogavALAne manavacanayogone rUMdhI mAtra sUkSmakAyayoga dharanArane-ane ayogIne hoya che. 43. "pUrve eTale zukuladhyAnanA pahelA be prakAra e eka dravyane avalaMbIne pUrvagatazrutane anusAra thatA vitarkavALA hoya che. 44. (paheluM sukuladhyAna savicAra-saMkramaNavALuM, jyAre) bIjuM padArtho vagerenA saMcAra vinAnuM hoya che. 45. pUrvagatazrutajJAna ke jethI padArthanI vicAraNA karAya che tene "vitarka kahevAya. 46. "vicAra" eTale paramANu, AtmA Adi padArtha, enA bodhaka zabdo ane manavacanakAyAnA yogone viSe saMkramaNa-saMcAra. A 9 * 113 * tatvArtha-uSA Private & Personal use onlyww.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47. samya dRSTi-zrAva-vitA-nanaviyonadrshnmohksspkopshmkopshaantmoh-ksspk kSINamoha - jinA: kramazo'saMkhyeyaguNa-nirjarAH / 48. pulA-vA-zIla-nirprantha-snAtA nirpranyAH / 47. samyagdaSTi, zrAvaka, sarvaviratidhara sAdhu, anaMtAnubaMdhi kaSAyano kSaya ke upazama karato AtmA, darzanamohano kSaya karato, mohanIyano upazama karato, upazAMta mohanIyavALo (upazama karelo). mohanIyano kSaya karato, kSINa mohanIyavALo (kSaya karelo) ane cAra ghAtino jemaNe kSaya karelo che evA AtmA A daza anukrame pUrvapUrva karatAM asaMkhyAtaguNa nirjarA karanAra hoya che. 48. nirprantha (ATha karma ane AsravarUpa graMthane jItavAmAM pravRttizIla susAdhu) pAMca prakAre hoya che. 1. pulAka eTale nissAratuSa. mahAvratanA pAlaka chatAM DAMgaranA photarAnI jema tapa-zrutathI prApta thayela labdhinA AdhAre jIvI jJAnAdiguNavinA AtmAne A 9ation informatics tattvArtha-uSA San 114rs * Personal Use Onlyww.fein-linray ang
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41, saMmaya-zruta-pratikSevanA-tIrtha-bina-tteyopapAtasthAna-vinpataH sAdhyAH| niHsAra karanAra. 2. bakuza (eTale kAbaracitarA)-dehaupadhinI zobhA, Rddhi, yaza, sukhazIlatA vageremAM paDelA ane cheda-prAyazcitayogya evA zuddhiazuddhithI kAbaracitarA cAritravALA. 3. kuzIla eTale iMdriyonA saMyama vinA uttara guNo (samiti, tapa vagere)nI verAdhanA sevIne ke saMjvalana kaSAyonI udIraNA karI 18000 zilAMgane dUSita karanAra. 4. nirprantha eTale prazasta yogasaMyamane prApta yathAkhyAta (vItarAga) cAritravALA chadmastha. 5. snAtaka eTale saMyogI ke ayogI kevila bhagavAn. 49. e pAMca nirpranthamAMnA koNa kayA cAritravALA, keTalA zrutavALA, mUlottaraguNanI kaI virAdhanAne bhujanArA, kyA tIrthaMkaranA tIrthamAM thanArA, dravyabhAvamAMthI keTalA liMgane dharanArA, keTalI lezyAvALA, kALa karIne kayAM janArA, keTalA saMyamasthAnakane sparzanArA, ItyAdi prakArothI vicAraNIya che. a *115 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use On
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-10. 1. mohakSayAd jJAnadarzanAvaraNA'ntarAya-kSayAcca - vanam | 2. bandhahetvabhAva-nirjarAbhyAm / rU. -varSatho mokSa - - - - - - - - - 1. prathama thato mohanIya karmano sarvakSaya, ane pachI thato jJAnAvaraNa, darzana varaNa ane aMtarAyano sarvathA kSaya-A cAra ghAtikarmanA kSayathI kevalajJAna pragaTe che. 2. baMdhanA hetu Amravane rokavAthI ane sAthe karmanI nirjarA karavAthI karmanI sarvathA kSINadazA prApta thAya che. 3. sakala karmano kSaya eja mokSa, a.10 * 116 : tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. aupazamikAdi-bhavyatvAbhAvAccAna tra vana savyavasva-jJAna-na-siddhatveSyaH | 5. taddanantaramUrdhvaM gacchatyA''lokAntAt / 6. pUrva-prayogAdasaMgatvAd bandhacchedAttathAgati pariNAmAcca tadgatiH / 4. kSAyika samyakatva, kevalajJAna, kevaladarzana ane siddhapaNuM-A sivAyanA bIjA aupazamika Adi bhAvonA ane bhavyatvanA abhAvathI (nAzathI) mokSa thAya che. 5. karmakSayarUpI mokSa thayA bAda AtmA (eka samaye) uce lokanA aMta (mathALA) sudhI jAya che. 6. te javAnuM cakranI jema pUrvaprayatnane laIne, jIvane anyatra kheMcI janArA karyAdino saMga chUTavAthI, dorInA baMdhananI jema karmanA baMdhana chedAI javAthI, ane khAlI tuMbaDAnI jema uMce javAnA svAbhAvika gati pariNAmane lIdhe thAya che. * 10 * 110 | tatvArtha-uSA. Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. kSetra-Ana-gati-niya tIrthaM-cAritra-pratye buddhavodhita-jJAnA-DavAdanA-uttara-saMdhyA-5vadhruvata: sAdhyA / 7.1. kyAM siddha thAya ? kyAre-kayA liMge-tIrthe ke atIrthe kayA cAritra-pratyeka buddha ke buddhabodhita siddha thAya ? kyA jJAnavALA ane keTalI zarIranI uMcAIvALI siddha thAya ? satata karyAM sudhI ke keTalA AMtare, eka samaye keTalI saMkhyAmAM siddha thAya ? A rIte siddha thanAranuM alpa-bahutva, koNa ochA vadhAre ?- A pramANe mokSatattva vicAraNIya che. - tattvArtha-daza-adhyAya sUtra-uSA samApta. Cation Internationat * vate & Personal Use Onlwww.aimembrany Old
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 zrIumAsvAtivAcakaviracitam un 2 // tattvAMdhiAmasUtra-sambandhAriA | samyagdarzanazuddhaM, yo jJAnaM viratimeva cA'pnoti / duHkhanimittamapIdaM tena sulabdhaM bhavati janma janmani karmaklaizai - ranubaddhe'smiMstathA prayatitavyam / karmalezA'bhAvo, yathA bhavatyeSa paramArthaH paramArthAlAbhe vA, doSeSvA''rambhakasvabhAveSu / kuzalA'nubandhameva, syAdanavadyaM yathA karma rA IPL je puruSa, samyagdarzanavaDe zuddha evA jJAna ane viratine prApta kare che te puruSane duHkhanA nimittabhUta evo A janma paNa lAbhadAyaka nIvaDe che. (1) karma ane kaSAyanA anubaMdhavALA A janmamAM jevI rIte karma klezano abhAva thAya te prakAre prayatna karavo joIe, eja paramArtha che. (2) AraMbhakArI svabhAvavALA kaSAyarUpa doSone lIdhe jo pariziSTa-1 *119 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmA'hitamiha cA'mutra, cA'dhamatamo naraH samArabhate / iha phalameva tvadhamo, vimadhyamastUbhayaphalArtham // 4 // paralokahitAyaiva, pravartate madhyamaH kriyAsu sadA / mokSAyaiva tu ghaTate, viziSTamatiruttamaH puruSaH // 5 // paramArtha-mokSanI prApti na thAya to kevI rIte mokSane anukUla evA puNyano anubaMdha thAya tevI rIte niravadya (pApa rahita) kArya karavAM joIe. (3) 1. adhamatamA=atyaMta halako manuSya Aloka ane paralokamAM duHkhadAyI thAya evA kAmano AraMbha kare che, II. adhama puruSa kevala A lokamAM zubha phaLadAyaka thAya tevA kAryono AraMbha kare che. IT. ane vimadhyama puruSa to ubhayalokamAM zubha phaLadAyaka kAma AraMbhe che. (4) IV. madhyama puruSa paralokanA hitane mATe ja niraMtara kriyAmAM pravarte che ane. V. viziSTa mativALo uttama puruSa to mokSa mATe ja pravarte che. (5) pariziSTa1. * 120 kI tatvArtha-upA Private & Personal "US Onlyww.jatine hranynorg
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ F yastu kRtArtho'pyuttamamavApya dharmaM parebhya upadizati / nityaM sa uttamebhyo'pyuttama iti pUjyatama eva tasmAdarhati pUjAmarhantrevottamottamo loke / devarSi - narendrebhyaH, pUjyebhyo'pyanyasattvAnAm abhyarcanAdarhatAM manaH prasAdastataH samAdhizca / tasmAdapi niHzreyasamato hi tatpUjanaM nyAyyam rrrr Vaa. vaLI je puruSa uttama dharma (kevaLajJAna svarUpa)ne pAmIne pote kRtArtha thayA che. chatAM paNa bIjAone niraMtara dharmano upadeza kare che te uttamothakI paNa uttama =uttamottama che ane sarvane pUjavA yogya pUjyatama ja che, (6) te mATe uttamottama evA arhata ja lokamAM anya prANIone pUjya (manAtA) evA devarSi ane rAjAo vaDe paNa pUjAvAne yogya che. (7) arihaMtonI pUjAthakI mananI prasannatA (-zuddhi) thAya ane te (mananI prasannatA) thI samAdhi thAya ane te nAthI mokSa prApti thAya. A kAraNathI arihaMtonI pUjA karavI e yogya ja che. (8) pariziSTa-1 Private & Personal Use Onl * 121 * tattvArtha-uSA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthapravartanaphalaM yatproktaM karma tIrthakaranAma / tasyodayAtkRtArtho'pyarhastIrthaM pravartayati 118 11 tatsvAbhAvyAdeva prakAzayati bhAskaro yathA lokam / tIrthapravartanAya pravartate tIrthakara evam // ol yaH zubhakarmAsssevana - bhAvitabhAvo bhaveSvanekeSu / jajJe jJAtekSvAkuSu, siddhArthanarendra-kuladIpaH 5r|| tIrthaMkara nAmakarmanuM tIrtha pravartAvavArUpa phaLa (zAstramAM) kahyuM che, tenA (tIrthaMkara nAmakarmanA) udayathI kRtArtha evA paNa arihaMta tIrtha pravartAve che. (9) jema sUrya tenA svabhAve karIne ja lokane prakAzita kare tema tIrthaMkara paNa tIrtha pravartAvavA mATe pravarte che. kemake , tIrtha pravartAvavuM e tIrthaMkara nAmakarmano svabhAva che. (10) aneka bhavomAM zubha karmanA sevanavaDe vAsita karyo che bhAva jeNe evA ane siddhArtharAjAnA kuLamAM dIpaka samAna evA te bhagavAna jJAta ikSvAkuvaMzane vize utpanna thayA. (11) pariziSTa-1 *122 * tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal Use Onlyww.jainenbrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ I jJAnaiH pUrvAdhigatairapratipatitairmati zrutA'vadhibhiH / nimitti zuddhayuttta: zaitya-zruti-Antimirivendu: IIII zubhasAra-sattva-saMhanana-vIrya-mAhAtmya-pa-zuLayun: jagati mahAvIra iti, tridazairguNataH kRtA'bhikhyaH // 13 // svayameva buddhatattvaH, sattvahitA'bhyudyatA'calitasattvaH / abhinandita - zubhasattvaH, sendrairlokAntikairdevaiH mx45 zItaLatA, dyuti ane kAMtivaDe yukta caMdranI jema pUrve prApta karelAM apratipAti mati, zruta ane avadha e traNe zuddha jJAno vaDe yukta; evA; (12) zubha zreSTha sattva, saMghayaNa, vIrya ane mAhAtmya rUpa guNayukta ane devatAoe guNathakI jagatane viSe mahAvIra e prakAre nAma sthApana karyuM che jenuM evA; (13) pote ja tattvanA jANa, prANIonA hitane mATe tatpara, acaLa sattvavALA ane Indro sahita lokAMtika devoe jemano zubha sattva guNa prazaMsyo che. evA; (14) pariziSTa-1 *123 * tattvArtha-uSA Private & Personal Use Onl
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmajarAmaraNArtta, jagadazaraNamabhisamIkSya niHsAram / sphItamapahAya rAjyaM, zamAya dhImAn pravavrAja // 15 // pratipadyA'zubhazamanaM, niHzreyasa-sAdhakaM zramaNaliGgam / kRtasAmAyikakarmA, vratAni vidhivatsamAropya // 16 // sarvi -jJAna-caritra-saMvara-tA: samAdhi-vanavu | mohAdIni nihatyA'zubhAni catvAri karmANi // 17 // buddhimAnuM mahAvIradeve janma, jarA ane maraNathI pIDita jagatane azaraNa ane asAra joIne vizALa rAjyano tyAga karIne samatA (karmano nAza karavA) mATe dIkSA lIdhI. (15) azubha (pApa) ne zamAvanAra ane mokSano sAdhaka evo je sAdhuveSa tene grahaNa karIne, karyuM che sAmAyika jeNe evA vIra paramAtmA vidhipUrvaka vratone AropaNa karI (grahaNa karI) ne; (16) samyakta, jJAna, cAritra, saMvara, tapa, samAdhi ane baLathI yukta evA prabhue mohanIyAdi cAra azubha (vAtI) karmano sarvathA nAza karIne; (17) pariziSTa-1 * 124 ka tatvArtha-uSA ( : Jant Education international Private & Personal Use Onlyww.jamemorary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevalamadhigamya vibhuH, svayameva jJAnadarzanamanatam / lokahitAya kRtArtho'pi dezayAmAsa tIrthamidam // 18 // dvividhamaneka-dvAdazavidhaM, mahAviSayamamita-gamayuktam / saMsArA'rNavapAragamanAya duHkhakSayAyA'lam // 19 // granthArtha-vacanapaTubhiH prayatnavadbhirapi vAdibhirnipuNaiH / anabhibhavanIyamanyairbhAskara iva sarvatejobhiH // 20 // svayameva anaMta kevaLajJAna ane kevaLadarzanane pAmIne prabhu mahAvIra deva kRtArtha chatAM paNa lokahitane mATe A tIrNa (pravacana)ne upadezya che. (18) aMgabAhya ane aMgapraviSTa ema be prakAre, (aMga bAhya) aneka prakAre, (aMga praviSTa) bAra prakAre, mahAnuM viSayavALuM, aneka AlAvAe sahita, saMsAra samudrano pAra pAmavAne ane duHkhano nAza karavAne samartha evuM tIrtha (prabhu dekhADI gayA che. prabhue prakAzya che.) (19) jema bIjAM sarva tejavaDe sUrya parAbhava na pAme tema, graMthonA artha nirUpaNa karavAmAM pravINa ane prayatnavAnuM evA nipuNa vAdio vaDe paNa jenuM khaMDana karI zakAya nahi evuM A tIrtha (prabhue) pravartAvyuM che. (20) pariziSTa-1 % 125 : tatvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtvA trikaraNazuddhaM, tasmai paramarSaye namaskAram pUjyatamAya bhagavate, vIrAya vilInamohAya tattvArthAdhigamAkhyaM, bahvarthaM saGagrahaM laghugrantham / vakSyAmi ziSyahitamimamarhadvacanaikadezasya mahato'timahAviSayasya durgamagrantha-bhASyapArasya // kaH zaktaH pratyAsaM jinavacanamahodadheH kartum rA rA 235 parama RSi ane parama pUjya evA vIrabhagavAnane trikaraNa zuddhie namaskAra karIne; alpa zabdo chatAM ghaNA arthane saMgraha karanAra A tattvArthAdhigama nAmanA laghu granthane ziSyanA hitane mATe huM (umAsvAti vAcaka) varNana karIza, je arihaMta vacananA eka deza (bhAga-aMza) tulya che. (21-22) mahAn, ghaNA moTA viSayavALA ane durgama (muzkelIthI samajAya tevo) che graMtha ane bhASyano pAra jeno, evo jinavacanarUpI mahAsAgarano saMgraha karavAne koNa samartha thaI zake ? (23) pariziSTa-1 *126 tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal Use Onlyww.jainenbrary.org
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - zirasA giri bibhitseduccikSipsecca sakSitiM doAm / pratitIrdhecca samudra, mitsecca punaH kuzAgreNa // 24 // vyomnIndu cikramiSenmerugiri pANinA cikampayiSet / gatyAnilaM jigISeccaramasamudraM pipAsecca // 25 // khadyotakaprabhAbhiH so'bhibubhUSecca bhAskaraM mohAt / / yo'timahAgranthArthaM, jinavacanaM saMjighRkSeta // 26 // je puruSa ati vizALa graMtha ane artha vaDe pUrNa jinavacanane saMpUrNa rIte saMgraha karavAnI icchA kare che, te mUDha mastakavaDe parvatane toDavAne cAhe che, be bhujAvaDe pRthvInI sAthe parvatane kheMcavAne cAhe che, samudrane be bhujAvaDe tarI pAra pAmavAne cAhe che ane vaLI DAbhanA agrabhAgavaDe samudra (jaLa) ne mApavA cAhe che, AkAzamAM uchaLI caMdranuM ullaMghana karavA cAhe che, meru parvatane hAtha vaDe kaMpAvavA cAhe che, gativaDe vAyuthakI paNa AgaLa javA cAhe che, aMtima (svayaMbhUramaNa) samudrane pIvAne cAhe che ane khajuAnI prabhAthI sUryane parAbhava karavA cAhe che. (24-25-26). pariziSTa-1 = 1ra0 %) tattvArtha-uSA Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekamapi tu jinavacanAdyasmAnirvAhakaM padaM bhavati / zrUyante cAnantAH sAmAyikamAtra-padasiddhAH // 27 // tasmAttatprAmANyAt, samAsato vyAsatazca jinavacanam / zreya iti nirvicAraM, grAhyaM dhAryaM ca vAcyaM ca. // 28 // na bhavati dharma:zrotuH, sarvasyaikAntato hitazravaNAt / bruvato'nugrahabuddhayA, vaktustvekAntato bhavati // 29 // jinavacananuM eka paNa pada, uttarottara jJAnaprApti dvArA saMsAranA pArane prApta karAvanAra thAya che. kemake sAmAyIka mAtra padavaDe karIne anaMta jIvo) siddha thayelA che, ema zAstramAM saMbhaLAya che. (27). te kAraNathI te jinavacanane saMkSepathI ane vistArathI grahaNa karavuM te kalyANakAraka che, ema samajI te jinavacanane saMdeha rahita grahaNa karavuM, dhArI rAkhavuM ane bIjAne kahevuM (bhaNAvavuM) joIe. (28) hita vacananA zravaNathI sarva sAMbhaLanArane ekAnta dharma thAya ja evuM nathI paraMtu anugraha buddhivaDe bolanArA vaktA (upadezaka) ne to avazya dharma thAya ja. (29) pariziSTa-1 128 ka tatvArtha-uSA : : tA auional Private & Personaruse onww.jainenbrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramamavicintyAtmagataM, tasmAcchreyaH sadopadeSTavyam / AtmAnaM ca paraM ca hi, hitopadeSTA'nugRhNAti // 30 // narte ca mokSamArgAddhitopadezo'sti jagati kRtsne'smin / tasmAtparamimameveti mokSamArga pravakSyAmi // 31 // tethI potAnA zramano vicAra nahi karatAM hamezAM mokSamArgano upadeza karavo joIe kAraNa ke kharekhara hitopadeza karanAra sva ane para upara upakAra kare che. (30) A samagra saMsAramAM mokSamArga sivAya bIjo koI hitopadeza nathI, e hetuthI zreSTha evA A mokSamArgane ja huM (umAsvAtivAcaka) varNavIza. (31) pariziSTa-1 * 129 49) tatvArtha-uSA| Jain Education Internationat Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pariziSTa-2 zrIumAsvAtivAcakaviracatam | tattvArthIfthama-maMtyA evaM tattvaparijJAnAdviraktasyA''tmano bhRzam / nirAstravatvAcchinnAyAM, navAyAM karmasantatau pArjitaM lapayato. yathoktaiH bhyhetbhiH| saMsArabIjaM kAryena, mohanIyaM prahIyate sArA tato'ntarAyajJAnajadarzanajAnyanantaram / prahIyante'sya yugapat, trINi karmANyazeSata : // 3 // A rIte tattvajJAna pAmIne vairAgI AtmA Azravarahita bane che. tethI tenA navA karmonI paraMparA aTake che. (1) AgaLa kahelA karma kSayanA hetuo vaDe pUrvasaMcita karmono kSayakaranAra AtmAnuM saMsAranA bIjarUpa mohanIya karma sarvathA nAza pAme che. (2) tyArabAda aMtarAya-jJAnavaraNIya-darzanAvaraNIya e traNe ya karmo saMpUrNa eka sAthe nAza pAme che. (3) pariziSTa- 2 k130 tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ garbhasUcyAM vinaSTAyAM, yathA tAlo vinazyati / tathA karma kSayaM yAti, mohanIye kSayaM gate tataH kSINacatuSkarmA, prApto'thA''khyAtasaMyamam / bIjabandhananirmuktaH, snAtakaH paramezvaraH III zeSakarmaphalApekSaH zuddho buddho nirAmayaH / sarvajJaH sarvadarzI ca, jino bhavati kevalI tAddA jema tADanA garbhamAM rahelI soya (madhyamAM raheluM taMtu) nAza pAme che tyAre tADanuM vRkSa nAza pAme che. tema mohanIyakarmano kSaya thaye chate zeSa karmo paNa nAza pAme che. (4) tyArabAda- cAra karmanA kSayavALo jIva yathAkhyAta saMyamane pAmI bIjarUpa bandhanathI nirmukta thaI snAtaka, paramezvara thAya che. vaLI,...) (5) zeSa (4)adhAti karmanA phaLanI apekSAvALo zuddha, buddha, nirogI, sarvajJa ane sarvadarzI jina kevalI thAya che. (6) pariziSTa-2 * 131 : tatvArtha-uSA Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtsnakarmakSayAdUrdhvaM, nirvANamadhigacchati / yathA dagdhendhano vahnirnirapAdAnasantatiH dagdhe bIje yathA'tyantaM, prAdurbhavati nAGkuraH / karmabIje tathA dagdhe, nArohati bhavAGkuraH tadanantaramevordhvamAlokAntAt sa gacchati / pUrvaprayogA'saGgatvabandhacchedordhvagauravaiH // 8 // jema lAkaDA baLI gayA pachI navA lAkaDA na umeravAthI agni bujhAI jAya che tema samasta karmo kSaya thayA pachI AtmA nirvANa=mokSane pAme che. (7) jema bIja bilakula baLI javAthI aMkuro phuTato nathI, tema karmabIja baLI gaye chate bhavarUpI aMkuro phUTato nathI. (arthAt pharI janme nahi.) (2) sarva karmakSaya thayA pachI tarata ja (1) pUrvaprayogathe (II) asaMgapaNuM hovAthI (IIT) baMdhanA chedathI ane (N. Urdhvagamana nA svabhAvathI AtmA lokanA aMta sudhI pahoMcI jAya che. (9) pariziSTa-2 - 132 . tattvArtha-uSA ka Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulAlacakre dolAyAmiSau cA'pi yatheSyate / pUrvaprayogAt karmeha, tathA siddhigatiH smRtA // 10 // mRllepasaGganirmokSAdyathA dRSTA'psvalAbunaH / karmasaGgavinirmokSAt, tathA siddhigatiH smRtA // 11 // eraNDa-yantra-peDAsu, bandhacchedAdyathA gtiH| karmabandhana-vicchedAt, siddhasyA'pi tatheSyate // 12 // | (vartamAnamAM preraNA-prayoga na hovA chatAM) pUrva prayogathI kuMbhAranA cAkaDAmAM, hIMDoLAmAM ane bANamAM (bhramaNa-gamanAdi) kriyA thAya che tema ahIM siddhajIvonI gati jaNAvI che. (10) jema mATInA lepavALA tuMbaDAno pANImAM mATIno saMbaMdha chuTI javAthI tenI urdhvagati dekhAya che. tema AtmA sAthe karmano saMga sarvathA chUTI javAthI siddhAtmAnI (urdhvagati kahelI che. (11) eraMDAnA gucchAnA baMdhana kapAvAthI jema eraMDa bIjanI gati thAya che tema karmabandhana tUTI javAthI siddhAtmAnI gati icchAya che. (12) pariziSTa* 133 tasvArtha-uSA Private & Personal use onlyww.jainelibrary.org
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ urdhvagaurava-dharmAMLo, nIvA kRti binottamaH / adhogaurava-dharmANa:, pudgalA iti coditam yathADayaktijU 2, noTTa-vAna-vItaya:| svabhAvataH pravartante, tathordhvaM gatirAtmanAm atastu gati- vaikRtyameSAM yadupalabhyate / karmaNa: pratighAtAcca, prayogAcca tadiSyate 35 118811 nu jIvo-UrdhvagamananA viziSTa svabhAvavALA hoya che ane pudgalo adhogamananA viziSTa svabhAvavALA hoya che. ema jina-kevalI mAMhe uttama evA zrI jinezvara bhagavaMtoe kahyuM che. (13) jema nIcI-tIrdI ane Urdhvagati anukrame patthara,vAyu ane agninI che tema svabhAvathI ja AtmAnI Urdhvagati che. (vIti=gati) (14) ethI upa2 kahela karatAM judI rIte e jIva pudgaladinI gati je thAya che. arthAt gatimAM je vikRti dekhAya che te karmathI, pratighAtathI ane prayoga (=AtmAnA prayatna) thI thAya che, (15) pariziSTa-2 134 * tattvArtha-uSA Jam Education international Private & Personal Use Onlyww.jainenbrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhastiryagathordhvaM ca, jIvAnAM karmajA gatiH / urdhvameva tu taddharmA, bhavati kSINa - karmaNAm dravyasya karmaNo yadvadutpattyA''rambha - vItayaH / samaM tathaiva siddhamya, gati-mokSa-pravakSayA: utpattizva vinAzajI, prANa-tamasohi / yugapadbhavato yadvat, tathA nirvANa - karmaNoH // 6 // 112011 // 18 // jIvonI adho-tIrdI ane UMcIti karmathI utpanna thayelI che. paraMtu sakalakarmano kSaya karelA jIvonI urdhvagati ja thAya che. kemake jIvano svabhAva ja urdhvagatino che. (16) jema dravyamAM kriyAnI utpatti, pravRtti ane nAza eka sAthe thAya che. te ja pramANe siddhAtmAnI (lokAnta) gati, mokSa ane bhavakSaya eka sAthe thAya che. (17) jema ahIM prakAzanI utpatti ane aMdhakArano vinAza eka sAthe thAya che te pramANe nirvANa nI prApti ane pharma no kSaya eka sAthe thAya che. (18) pariziSTa-2 Private & Personal Use Onl *135 * tattvArtha-uSA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanvI manojJA surabhiH puNyA parama-bhAsvarA / prAgbhArA nAma vasudhA, lokamUni vyavasthitA // 19 // nRloka-tulya-viSkambhA, sitacchatra-nibhA zubhA / 3O tathA ki siddhI, nItte samavaritA: pAro loka-kSetranA mastake pAtaLI, manohara, sugaMdhi, pavitra ane parama tejasvI "prAmbhArA' nAmanI pRthvI (= siddhazilA) rahelI che. (19) (te pRthvI) manuSyaloka (= aDhI kapa = 45lAkha yojana) pramANa vistAravALI ane sapheda, (uMdhA) chatra jevA AkAravALI ane zubha (pudgalonI) che. te prAgabhArA pRthvInI upara (eka yojana pradezamAM chevaTanA yojananA 24mA bhAgamAM) ane lokane aMte siddhatmAo sthira rahelA che. (20) pariziSTa-2 * 136 tatvArtha-uSA GIGIK Vaihto cation International Private & Personalusenl a tanara na SRG
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAlAlyAdupayuje/te, vevasAna-raH samyaktva-siddhatA'vasthA, hetvabhAvAcca niSkriyAH // 21 // tato'pyUrdhvaM gatisteSAM, kasmAnAstIti cenmatiH / / dharmAstikAyasyA'bhAvAt, sa hi heturgateH paraH // 22 // te (siddhabhagavaMto) tAdAsyabhAve kevaLajJAna ane kevaLadarzananA upayogavALA hoya che, (kSAyika) samyaktva ane siddhatvamAM sthita hoya che ane kAraNano abhAva hovAthI kriyA karatA nathI niSkriya hoya che) (21) jo kadAca evI buddhi (zaMkA) thAya ke tethI (=lokAttathI) paNa upara teonI (siddhabhagavaMtonI) gati kema nathI ? to eno javAba e che ke tyAM dhamastikAyano abhAva hovAthI (lokAttathI upara siddhAtmAnI gati thatI nathI, kAraNake te (dharmAstikAya) ja gatinuM pradhAna kAraNa che. (22) pariziSTa-2 = 130 * tatvArtha-uSA nA .. Jamn Education international Private & Personal use onlyww.jainelibrary.org
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ II rUA. saMsAra-viSayAtItaM, muktanAmavyayaM sukham / avyAbAdhamiti proktaM, paramaM paramarSibhiH syAdetadazarIrasya, jantornaSTA'STakarmaNaH / kathaM bhavati muktasya, sukha? mityatra me zRNu loke catuvihArtheSu, sukhazabdaH prayujyate / viSaye vedanA'bhAve, vipAke mokSa eva ca // 24 // // 25 // saMsAranA viSaya thakI vilakSaNa avyaya (nAza na thAya tevu.) ane avyAbAdha (pIDA rahita) evuM utkRSTa sukha mukta jIvone parama RSioe kaheluM che. (23) kadAca manamAM Avo prazna thAya ke muktAtmAne AThakama naSTa thaI gayA che. ane zarIra nathI to sukha zI rIte saMbhave ? ahIM mAro javAba sAMbhaLo (ra4). - A lokamAM A cAra arthamAM sukhazabdano prayoga thAya che. 1 viSaya, I vedanAno abhAva, II vipAka (karmaphaLa) ane IV mokSa. (25). piriziSTa-2 : 138 * tasvArtha-uSA tAthatron internationat Private & Personal use onlywmasteno I !
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukho vahniH sukho vAyurviSayeSviha kathyate / duHkhAbhAve ca puruSaH, sukhito'smIti manyate // 26 // puNyakarma vipAkAcca, sukhamiSTendriyArthajam / karmakleza - vimokSAcca, mokSe sukhamanuttamam mArA agni sukhakara che, vAyu sukhakara che - ahIM viSayomAM sukha zabda kahevAya che ane duHkhanA abhAvamAM puruSa 'huM sukhI chuM' ema mAne che. (ahIM vedanAnA abhAvamAM sukha zabda prayojAyo che.) (26) puNyakarmanA vipAkathI IndriyonA ISTa viSayothI thayeluM sukha (te vipAka sukha) ane karma tathA kaSAyAnA sarvathA mokSa (chUTakArA) thakI mokSamAM sarvottama sukha gaNelurahelu che. (27) | pariziSTa-2 *139 * tattvArtha-uSA Jain Education international Private & Personal Use Onlyww.janelibrary.org
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 28 // sukhaprasuptavat kecidicchanti parinirvRtim / tadayuktaM kriyAvattvAt, sukhAnuzayatastathA zrama-vatta-ma-vyAdhi-paccaThTha sanmavat | mohotyattervipAkAcca, darzanajasya karmaNaH // 29 // keTalAka loko mokSa (mokSasukha) ne sukhe suI rahelA (mAnavanA sukha) jevuM sukha mAne che. paNa te yogya nathI. kemake (nidrA) mAM kriyApaNuM (mana-vacana-kAyAnA yoga) hoya che ane sukhamAM tAratamya hoya che. jyAre mokSamAM A baMne no abhAva che. (28) vaLI thAka (kheda), glAni, mada (madyapAnAdijanita), roga ane kAmasevanathI tathA mohanA udayathI ane darzanAvaraNIya karmanA udayathI te nidrA utpanna thAya che. tethI te mokSasukhane, nidrAsukha jevuM mAnavuM yogya nathI. kemake mukta jIvo zramAdithI rahita che.(29) pariziSTa-2 * 140 k! CZLENO Private & Personal Use Onlyww.jainelibrary.org
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ loke tatsadRzo hyarthaH, kRtsne'pyanyo na vidyate / upagIyeta tadyena, tasmAnirupamaM sukham // 30 // liGgaprasiddheH prAmANyAdanumAnopamAnayoH / atyantaM cA'prasiddhaM tad, yattenA'nupamaM smRtam // 31 // pratyakSaM tadbhagavatAmarhatAM taizca bhASitam / gRhyate'stItyataH prAjJairna cchadmasthaparIkSayA // 32 // A samasta jagatamAM te (mokSanA sukha) nA jevo bIjo padArtha ja nathI ke jenI sAthe te (mokSa-sukha) sarakhAvI zakAya. tethI te sukha nirUpama che. (30) anumAna ane upamAnanuM pramANapaNuM liMganI prasiddhithI (ja) thAya che. (anumAnamAM anvaya-vyatirekI liMga che. upamAnamAM sAdazyajJAna liMga che.) jyAre mokSasukhamAM te atyaMta aprasiddha che. mATe anupama kahyuM che. (31) zrI arihaMtabhagavaMtone te (sukha) pratyakSa che tethI teo vaDe kahevAyeluM te sukha paMDito vaDe (Agama pramANathI) grahaNa karavA yogya che. (Agama vinA) chadmasthanI parIkSA vaDe grahaNa thAya tevuM nathI. (32) pariziSTa-2 - 141 | . tatvArtha-uSA Private & Personal use onlyww.jainembrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 1 // // 2 // -: gifta: :- prazasti: vAcakamukhyasya zivazriyaH prakAzayazasaH praziSyeNa / ziSyeNa ghoSanandikSamAkSamaNasyaikAdazAGgavidaH vAcanayA ca mahAvAcakakSamaNamuNDapAdaziSyasya / ziSyeNa vAcakA''cAryamUlanAmnaH prathitakIrte: nyagrodhikAprasUtena viharatA puravare kusumanAmni / kaubhISaNinA svAti - tanayena vAtsI-sutenArghyam // 3 // arhadvacanaM samyaggurukrameNAgataM samupadhArya | duHkhArtaM ca durAgama - vihatamatiM lokamavalokya idamuccairnAgaravAcakena sattvA'nukampayA dRbdham / tattvArthAdhigamAkhyaM spaSTamumAsvAtinA zAstram yastattvAdhigamA''khyaM jJAsyati ca kariSyate ca tatroktam / so'vyAbAdha- sukhAkhyaM prApsyatyacireNa paramArtham // 6 // // 5 // 11811 artha - je tattvArthAdhigama nAmanA graMthane jANaze ane temAM kahyA pramANe ka2ze te pIDArahita evA paramArtha=mokSa sujane 4hIthI prApta 52 // 6 // ... pariziSTa-2 Jain Education international Private & Personal use Onlyww.jainelibrary.org * 142 * tattvArtha-uSA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanamAMbhAna jhaLakayo ! svargata pUjyazrI bhavaLabhAnuM banyA. baneja ne ! uSA eTale prabhAta=aruNodaya =paroDhae thAya pachI bhuvanamAMbhAnu (sUrya) jhaLakeja. e jhaLakATa jIvone-ApaNAjevA bhavyone maLe che e jhaLakATamAM tattvonI-satyanI oLakha thAya che. jeApaNane thoDA ghaNA aMze prApta thaI che. - e jhaLakATanuM mULa dUrapUrvamAM pUjya-gurudeva zrI bhuvanabhAnusUrimahArAjA jyAre bhAnuvijaya hatA tyAMthI (eTale vi.saM.2003 visanagaramAM) dvArtha-uSA racAI tyAre hatuM. Aje enI AvRttinA AlaMbane jagata e mULane sparze. eja zubhecchA... - AyArya vijaya jaguccadrasUri
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Plain Education International Private &ersonal Use Onlywinelibrary org ww adhyAya-8 viSaya karma-baMdha ^-alge viSaya virati adhyAya-9 viSaya saMvara-nirjarA sUtra 26 sUtra 34 sUtra 49 se tattvArtha adhyAya-10 viSaya mokSa sUtra 7 gAthA 31 gAma viSaya TakI. 32 prakriyA AtmotthAna pari.-1 saMbaMdhakArikA italic tattvajJAnathI mukti viSaya pari.-2 aMtyakArikA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAya-1 ' viSaya. darzana-jJAna mANa-nayA jI. | adhyAya-2 | sUtra , rabbi ne on ge olen IES madhyaloka adhoviSayo adhyAya-3 . 76)I> sUtra devA viSayo adhyAya-4 he 28. kt kiz ajIva viSaya . blike lakbl adhyAya-5 S-lelezi cation literation Private & Hional Use only painelibrary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201e 20e. 5. padmavijayajI savagariauhaNa ardhazatAddI' Jain Education Internationat Private & Personal use or wianelibrary.org