Book Title: Sadhak Bhavna
Author(s): Atmanandji Maharaj
Publisher: Shrimad Rajchandra Sadhna Kendra Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001286/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA #Na CONSER * CARRAS nepa MA A 'BIGIT VAGA zrI vivecakaH pUjya zrI AtmAnaMdajI satkruta sevA sAdhanA kendra saMcAlita zrImad rAjacandra AdhyAtmika sAdhanA kendra kobA 382007 (gujarAta) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAdha5-bhAvanA merIbhAvanA ane amitagati sAmAyika pATha nuM vivecana vivecaka : pU. saMta zrI AtmAnaMdajI re S : prakAzaka : thIma rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kenDa (zrI satyuta-sevA-sAdhanA kendra saMcAlita). kobA - 382 007 (ji. gAMdhInagara, gujarAta) phona : (079) 2327 219/483 phekalsa : (079) 2327 6142 E-mail : srask@rediffmail.com Wain Education International Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : jayaMtabhAI ema. zAha, pramukha zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra kobA - 382 007 (ji. gAMdhInagara, gujarAta) phona : (079) 2327 6 219/483 phekasa: (079) 2327 6142 prathama AvRtti 1100 dvitIya AvRtti 1000 tRtIya AvRtti 1000 I. sa. 1988 I. sa. 1994 I. sa. 2005 mUlya : rU. 16 : TAIpaseTiMga : zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra, kobA ji. gAMdhInagara, gujarAta zena naM. 2327 6 219-483 : mudraka : bhagavatI phleTa 15/sI, baMsIdhara esTeTa, bAraDolapurA amadAvAda-380 004 phona naM. 2216 7603 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa jeonAM jIvana ane upadeza-vacanAmRtathI A graMthanA lekhakanA vartamAna jIvanamAM AmUla parivartana AvyuM, parama pavitratA prApta karavAnI punaH punaH preraNA maLI ane jemano pratyupakAra koI paNa rIte vALI zakAvo saMbhavato nathI, tevI laukika ane lokottara guNothI vibhUSita mahAna tripuTI (1) zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI, (2) apramatta yogIzvara zrI kuMdakuMdasvAmI, (3) parama tattvajJa zrImad rAjacaMdrajI, teonA caraNakamaLa vize sAdara samarpita dAsAnudAsa lekhaka-vivecaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya abhyAsI ane sAdhakone upayogI thAya tevA ucca koTinA satsAhityanI pustaka paraMparAmAM A sAdhaka-bhAvanA pragaTa karatAM ame prasannatA anubhavIe chIe. A pustaka 'merI bhAvanA' tathA 'zrI amitagati sAmAyika pATha' e baMne sAdhakanI paramapadanI bhAvanAonA vizeSArthone pragaTa karatuM graMtha-yugala che. mULa kRtio jenA upara prastuta TIkA - vivecana lakhAyuM che te mULa kRtiomAM pahelI kRti 'merI bhAvanA' che. A kRtinI racanA mULa hiMdI bhASAmAM prasiddha lekhaka vidvAna ane itihAsa anusaMdhAnavettA zrI jugalakizora mukhtAre karI hatI. A kRtimAM khUba ja vaijJAnika paddhatithI AdhyAtmika vikAsa mATenI vividha bhAvanAonuM bahujanasammata, saraLa, sahaja ane prAsAdika varNana che. vaLI te suMdara rIte svarabaddha thaI zake che. jethI prArthanA - bhaktibhAvanA pUjA mAMgalikamAM teno upayoga thAya che. A kRtinI hiMdI, aMgrejI, marAThI, kannaDa Adi bhASAomAM maLIne 50 lAkha uparAMta kopIo bahAra paDI che. je tenI AtyaMtika lokapriyatA ane upayogitAnuM sUcaka che. A graMtha-yugalamAM bIjI mULa kRti AcAryazrI amitagati kRta sAmAyika - pATha (dhyAnanI bhAvanA) che. A kRti 11mI sadImAM thayelA mAthurasaMghanA mahAna yoganiSTha AcArye mULa saMskRtamAM 32 kaDIomAM racI che ane tenuM mULa nAma 'bhAvanAdvAtriMzatikA' che. te paNa samasta jaina samAjamAM ane yogasAdhakomAM khUba ja lokapriya ane pracalita thaI che ane tenI pahelI kaDI to samasta bhAratanA aneka sAhityapremIo dvArA zubha bhAvanArUpe bolavAmAM Ave che. A kRtinuM gujarAtI bhASAMtara ghaNA dAyakAo pahelAM zrI sukhalAla jIvarAjajIe suMdara geya harigIta chaMdomAM karyuM hatuM. aneka jaina bhakti-pUjA-saMgrahomAM paNa te mUrdhanya sthAna pAmela che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA vivecana uparokta banne kRtio para zraddheya zrI AtmAnaMdajIe eka lekhamALA i.sa. 1982nA me mAsathI prAraMbha karI julAI 1986 daramyAna lakhI hatI. ane te saMsthAnA mAsika 'divyadhvani'mAM ApavAmAM AvI hatI. A lekhamALA tattvajJAnanA abhyAsamAM vairAgyabhAvanA bhAvavAmAM ghaNA vAcakone prabhu - gurunI bhaktinI vRddhimAM ane vyaktigata sAdhanAmAM cittavRttinI zuddhi ane ekAgratA sAdhavAmAM upayogI puravAra thaI hovAthI te pustakarUpe hoya to vAraMvAra vAMcavA maLI zake ane sAdhanAmArgamAM vadhAre upayogI thAya tevI mAgaNI rahetAM, A lekhamALAne pustakarUpe bahAra pADavAno nirNaya levAmAM Avela che. 5 A graMthayugala sAdhaka bhAvanA mATe rAjakoTanA mumukSu zrI camanalAla ajamerA parivAre artha sahayoga Apyo che. je badala teo dhanyavAdane pAtra che. jIvana vikAsa sAhitya graMthamALAnA puSpa - 5 tarIke A pustaka pragaTa karatAM saMsthA harSa anubhave che. banne pustakanI zarUAtamAM te te kAvyonA saLaMga paghAnuvAda paNa ApavAmAM AvyA che. jethI sAdhakane mukhapATha karavAmAM tathA pArAyaNa karavAmAM sagavaDatA rahe. A pustaka sau sAdhaka ane abhyAsIone sAdhanAmAM upakArI thAo ane tenA vAraMvAranA raTaNathI AtmajJAnanI prApti thAo tevI bhAvanA bhAvI viramIe chIe. zrI rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra kobA 392 009 zrI sadbhuta sevA sAdhanA kendra vatI sAhitya prakAzana samiti. ji. gAMdhInagara, saM. 2044 aSADa zudi 15, gurupUrNimA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya AvRtti prasaMga prathama AvRttinI saghaLI nakalo purI thaI javAthI ane mumukSuo taraphathI satata mAMga rahetI hovAthI A dvitIya AvRtti amadAvAda sthita prabhAvaka TrasTanA artha sahayogathI bahAra pADavAmAM Avela che. jJAna-prabhAvanAnA A kArya mATe TrasTanA vyavasthApakono AbhAra mAnIe chIe. kobA gurupUrNimA, I. sa. 1994 sAhitya prakAzaka samiti vatI prakAza zAMha tRtiyAvRttinuM namra nivedana A graMthanI dvitIya AvRttinI nakala chellA ghaNAM varSothI aprApya hovAne kAraNe ane A vivecana graMtha pratyenI sajijJAsuonI surucine lakSamAM letAM A tRtiyAvRttinuM punaH prakAzana karatAM saMsthAnI sAhitya prakAzana samiti AnaMda anubhave che. A vivecana graMthano yatnApUrvaka sadupayoga karavA mumukSugaNane amArI namra vinaMtI che. sAhitya prakAzaka samiti kobA, gAMghInagara gurupUrNimA, I. sa. 2005 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. cAritra suvAsa.. ApaNo saMskAra vAraso. yoga, svAsthya ane mAnava mUlyo.. tIrthasaurabha... zrImad rAjacaMdranI jIvana sAdhanA. arvAcIna jaina jyotirdharo... puSpamALA........ zrI AtmasidhdhizAstra-hastalikhita. sAdhaka sAthI....... sAdhanA sopAna. saMskAra, jIvanavijJAna ane adhyAtma. adhyAtma jJAna pravezikA.. bodhasAra.. saMsthAnAM prakAzanonI sUci sAdhaka bhAvanA.. adhyAtma pAtheya.. adhyAtma paMthanI yAtrA.. dainika bhakitakrama... bhakitamArganI ArAdhanA. rAjavaMdanA.... bRhad AlocanAdi padyasaMgraha divALI-pustikAo... Aspirant's Guide.. Adhyatma-Gnan-praveshika.. Prayer and its Power....... Jain Approach to self-Realization.. Our Cultural Heritage.. Diwali-Booklets.... adhyAtmajJAna pravezikA.. cAritra suvAsa... 15.00 16.00 15.00 40,00 20.00 25.00 05.00 10.00 80.00 30.00 40,00 10.00 05.00 09.00 10.00 30,00 75.00 60.00 5.00 10.00 4.00 50.00 5.00 20.00 20.00 30.00 5.00 3.00 25.00 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama 1. merI bhAvanA 11. prabhuvANI ! tuM... 0 gAthA 12. smaraNa kare yogI..3 1. jisane rAgadveSa... 3 13. jenuM svarUpa... 2. viSayoMkI... 5 14. je kaThina ko.. 3. rahe sadA satsaMga... 8 15. janmamaraNanAM... 73 4. ahaMkArakA bhAva... 10 16. A vizvanAM... 77 5. maitrIbhAva... 12 17. trilokamAM vyApI... 79 ka. guNIjanoMko dekha... 14 18. sparza talabhAra... 82 7. koI bUrA kaho... 16 19. raviteja viNa.. 84 8. hokara sukhameM... 19. 20. jo thAya darzana... 85 9. sukhI rahe saba... 21] 21. jeNe hasyAM nija... 88 10. Iti-bhIti vyApe...24 22. huM mAgato nahi... 92 11. phele prema paraspara... 27 23. meLA badhA muja... 94 2. zrI amitagati 24. A jagatanI ko... 96 sAmAyika pATha 25. je jJAnamaya... 98 1. sau prANI A .." 2. A Atma mAro..102 2. ati jJAnavaMta... 27. jo Atma joDe...106 3. sukhaduHkhamAM... 43 28. A vizvanI ko... 110 4. tuja caraNa... 4 29. saMsAra rUpI... 112 5. pramAdathI prayANa... 49 30. karmo karyA che... 115 6. kaSAyane paravaza... 51 31. saMsAranAM sau... 115 7. mana vacana kAyA... pa3 32. zrI amitagati... 118 8. muja buddhinA... 5 3. azuddhAtmAnI suddhAtmAne 9. muja malina mana... 58 araja 122 10. muja vacana vANI...0 8 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA 1 2 jisane rAgadveSakAmAdika jIte, saba jaga jAna liyA, saba jIvako mokSamArgakA nispRha ho, upadeza diyA, buddha vIra jina hari hara brahmA, yA usako svAdhIna kaho, bhaktibhAvase prerita ho yaha, citta usameM lIna raho. viSayoMkI AzA nahi jinake, sAmyabhAva dhana rakhate hai, nija parake hita sAdhanameM jo, nizadina tatpara rahate hai. svArthatyAgakI kaThina tapasyA, binA kheda jo karate hai, aise jJAnI sAdhu jagatake, duHkhasamUhako harate haiM. rahe sadA satsaMga unhIMkA dhyAna unhIkA nitya rahe, nahI jesI caryAmeM yaha, citta sadA anurakta rahe, nahIM satAuM kisI jIvako, jUTha kabhI nahi kahA karuM, paradhana vanitA para na ubhAuM, saMtoSAmRta piyA karuM. ahaMkArakA bhAva nA raphakhuM, nahIM kisI para krodha karuM, dekha dUsaroMkI baDhatIko, kabhI na IrSA-bhAva gharuM, rahe bhAvanA aisI merI, sarala satya vyavahAra karuM, bane jahAM taka Isa jIvanameM, auroMkA upakAra karuM. maitrIbhAva jagatameM merA saba jIvoMse nitya rahe. dIna duHkhI jIvo para mere urase karuNAsrota bahe, durjana-jUra-kumArgarato para, lobha nahIM mujako Ave, sAmyabhAva rakabU una para aisI pariNati ho jAve. 3 4 5 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka bhAvana guNIjanoMko dekha hradaya, mere prema umaDa Ave, bane jahAM taka unakI sevA, karake yaha mana sukha pAve, houM nahIM kRtaghna kabhI meM droha na mere u2 Ave, guNa-grahaNakA bhAva 2he nita, draSTi na doSoM para jAve. hu koI bUrA kaho yA acchA, lakSmI Ave yA jAve, lAkho varSo taka jIUM yA, mRtyu Aja hI A jAve, athavA koI kaisA hI bhaya, yA lAlaca dene Ave, to bhI nyAyamArgase me2A, kabhI na pada Digane pAve. 7 hokara sukhameM magna na phUle, du:khameM kabhI na ghabarAve, parvata nadI smazAna bhayAnaka, aTavIse nahIM bhaya Ave, rahe aDola akaMpa niraMtara, yaha mana daDhatara bana jAve, iSTa viyoga-aniSTayogameM, sahanazIlatA dikhalAve. 8 sukhI 2heM saba jIva jagata ke, koi kabhI na ghabarAve, vaira pApa-abhimAna choDa jaga nitya naye maMgala gAve, ghara ghara carcA rahe dharmakI, duSkRta duSkara ho jAyeM. jJAnacarita unnata kara apanA manuja janmaphala saba pAvaiM. 9 Iti-bhIti vyApe nahIM jagame, vRSTi samayapara huA kare, dharmaniSTha hokara rAjA-bhI nyAya prajAkA kiyA kare, roga-marI-durbhikSa na phaileM, prajA zAMtise jiyA kare, parama ahiMsA dharma jagatameM phaila, sarva hita kriyA kare. 10 phaile prema paraspara jagameM, moha dU2 pa2 2hA kare, apriya kaTuka kaThora zabda nahIM, koI mukhase kahA kare, banakara saba 'yuga-vIra' hradayase, dezonnatirata rahA kare, vastusvarUpa vicAra khuzIse, saba duHkha-saMkaTa sahA kare. 11 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA bhUmikA AtmavikAsane arthe vAraMvAra bhAvavAthI, je koI paNa sAdhakane khUba khUba upayogI che evA, agiyAra kaDIomAM racAyelA A kAvyanI racanA samIpavartI vidvad varya zraddheya zrI jugalakizora mukhtAre lagabhaga pacAsa varSa pahelAM karI hatI. bhAratanI ane videzanI vividha bhASAomAM maLIne tenI pacAsa lAkha prato chapAI che ane A rIte aneka mumukSu-sAdhakone teno lAbha maLela che. A padane adhikArI saMgItajJo ane sAdhako dvArA Tepa-rekorDamAM paNa utAravAmAM AvyuM che jethI sAmAnya janatA ane yuvakomAM paNa te lokapriya banyuM che. ApaNe paNa A padanA zabdonA artha sArI rIte samajI, temAM kahelA bhAvone vAraMvAra vicAra-manana dvArA ane zraddhA dvArA dRDha karIne ApaNA jIvanamAM Utare e AzayathI tenA vizeSArthono svAdhyAya karIzuM. prathama kaDI A pramANe che : jisane rAgadveSa kAmAdika jIte, saba jaga jAna liyA saba jIvoMko mokSamArgakA nispRha ho upadeza diyA; buddha vIra jina hari hara brahmA yA usako svAdhIna kaho, bhaktibhAvase prerita ho yaha citta usameM lIna raho. 1 ahIM, prathama ja sAdhakane prayojanabhUta avalaMbana bane evAM traNa tattvo (zuddha deva-guru-dharma) maLe, prathama evA devatattvanuM svarUpa kahe che. jeoe AtmajAgRti, AtmajJAna ane AtmasaMyamarUpa vidheyAtmaka bhAvothI tathA virakti, tyAgabhAva ane tapasyArUpa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyanatyAnA niSedhAtmaka bhAvone potAnA jIvanamAM vaijJAnika kramathI utArI te arthe satsaMga, svAdhyAya, saguNasaMpannatA ane zuddha AtmadhyAnAdino ugrapaNe Azraya karyo ane A rIte sarva prakAranA rAgathI, dveSathI ane kAmAdika icchAothI rahita thayA temane huM praNAma karuM chuM. rAgadveSano saMpUrNapaNe abhAva karIne jemaNe AtmAnuM anaMta jJAna pragaTa karyuM che tevA A paramAtmA sarvajJa che, eTale ke jagatanA samasta padArthonI sarva avasthAone saMpUrNapaNe jANe che. temanA jJAnane have koI paNa AvaraNa rahyuM nathI evA sarvathA nirAvaraNa jJAnavALA A paramAtmA che. - have trIjo guNa kahe che. paramAtmA niHspRha upadezaka che. rAgadveSa nathI tethI koIne sAruM ke bUruM lagADavA teo kAMI kahetA nathI. tema vaLI pUrNajJAnI hovAne lIdhe bhUlathI paNa asatya kahetA nathI. AvA paramAtmA (arihaMta-tIrthaMkara)no upadeza kevaLa niSkAraNa karuNAmAMthI udbhavelo hovAne lIdhe vizvanA samasta jIvonA kalyANane arthe hoya che. tyAM nAta, jAta, deza, veSa ke bhASAvALAno koI bheda nathI. bhagavAnano upadeza kevo che ? sakaLa jagata hitakAriNI hAriNI moha, tAriNI bhavAbdhi mokSacAriNI pramANI che. (zrImad rAjacaMdra) AvA guNothI saMpanna je paramAtmA che temane game te nAmathI saMbodho emAM amane koI vAMdho nathI. saMpUrNa jJAna prApta thavAthI teo buddha che, ati duSkaratAthI jitAvA yogya evA kAmakrodhAdi vikArone harAvyA hovAthI teo vIra che, samasta indriyo ane karmarUpI zatruone jItanAra hovAthI teo jina che, sarva prakAranA tApa ane pApane haravAvALA hovAthI te hari che, sarva prakAranA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA devo vaDe svarganA devo vaDe) pUjya hovAthI teo mahAdeva athavA hara che, saMsArasAgara taravA mATeno ratnatrayarUpa je mokSamArga tenA vidhAtA hovAthI teo brahmA che ane potAnuM je sukha te vaDe ja tRma hovAthI koInA paNa upara AdhAra ke avalaMbananI jemane jarUra nathI evA svAdhIna che. AvA paramAtmAmAM mAruM citta niraMtara premarUpI raMgathI raMgAIne lInatA pAme, temanuM ja smaraNa, temanuM ja dhyAna, temano ja lakSa, temanAmAM ja magnatA pAme evI mArI bhAvanA che. A paramAtmApadamAM lInatA thavI te ja adhyAtmasAdhanAnI saphaLatAnI parAkASThA che. tene ja parAbhakti athavA premasamAdhi kahe che. mATe ja kahyuM : ghaDI ghaDI pala pala sadA, prabhu sumiranako cAva, nara bhava saphalo jo kare, dAna zIla tapa bhAva." (bRhada-AlocanA) mana aisA nirmala bhayA, jaise gaMgA nIra pIche pIche hari phire, kahata kabIra kabIra.' paramAnaMdarUpa harine kSaNa paNa na visaravA e amArI sarva kRti, vRtti ane lekhano hetu che." (zrImad rAjacandra) bIjI kaDImAM have sadagurutattvanI mImAMsA kare che : viSayoMkI AzA nahIM jinake, sAmyabhAva dhana rakhate haiM, nijaparake hita sAdhanameM jo nizadina tatpara rahate hai, svArthatyAgakI kaThina tapasyA binA kheda jo karate hai, aise zAnI sAdhu jagatake duHkha samUhako harate haiM. 2 jema A jagatane viSe samudranI pAra javuM hoya to sTImara ane teno saMcAlaka (captain) uttama hovAM joIe tema A Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA saMsArarUpI sAgarathI UtarIne anaMta sukha-svarUpa evA mokSapadanI prApti mATe uttama mArgadarzaka sidguru)nI jarUra che. jemaNe sparza, rasa, gaMdha, varNa ane zabda evI pAMceya indriyonA bhoganA padArthonI AzAno tyAga karyo hoya te ja niHspRha guru uttama che. vaLI zAna vairAgya ane indriyavijaya dvArA jeoe zuddha evA Atmapadano anubhava karyo hoya tevA parama samarasIbhAvanA bhogI hovAthI jagatanA samasta padArthomAM temane samabuddhi ja rahe che; gamo-aNagamo, mAna-apamAna, sukha-duHkha, bhUkha-tarasa, ThaMDI-garamI, UMca-nIca vagere bhAvothI teo upara UThI gayA - nAsti-astithI sarunAM be lakSaNonuM varNana karI have trIjuM lakSaNa kahe che. A guNa temanI satata AtmajAgRti ane jIvamAtranA kalyANanI bhAvanA che. rUDe prakAre potAnI zraddhAne, jJAnane, saMyama ane tapane niraMtara vadhArI potAnA jIvanane kalyANamArgamAM joDeluM rAkhIne tene sUrya samAna tejasvI, sAgara samAna gaMbhIra, candra samAna zItaLa ane dharatI samAna kSamAvata banAve che. vaLI potAnA saMsargamAM AvatAM bIjA manuSyone paNa, temanI yogyatA pramANe, AtmakalyANano bodha ApI, teo jyAM hoya tyAMthI temane upara uThAve che ane Ama jagatanA jIvonA parama upakArI ane parama uddhAraka banI rahe che. have AgaLa sAcI adhyAtmadazAnuM lakSaNa kahe che. jema jema sAdhaka sAdhanAmArgamAM kharekhara AgaLa vadhe che tema tema sAdhakanI potAnI aMgata jarUriyAto ghaTatI jAya che. bhagavAnano mArga svAdhInatAnA raste cAlI pUrNapaNe svAdhIna (siddha) thavAno che. sAcA saMta saddagura "sahaja milA so dUdha barAbara' e uktithI jIve che. For Private & Personal Use'Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA sAduM jIvana sAdo khorAka, sAduM raheThANa - badhuM ja sahaja, saraLa, alpa mUlyavAna, yathAprArabdha. A prakAre kaThaNa ane naisargika jIvana jIvavA chatAM temanuM mana niraMtara prasanna rahe che, kAraNa ke potAnA AtmAmAMthI ja sahajAnaMdanI prApti thavAthI jagatanA padArthonI prApti-aprAptithI teonuM citta vikSepa pAmatuM nathI; nijAnaMdathI tRpta ja rahe che. teo dhIragaMbhIra hovA chatAM zogiyA ke udAsa nathI paraMtu prasanna, zAMta ane svaMyama che. niraMtara nijAnaMdanuM pratibiMba temanA mukhamaLa para vilase che, paNa Ane oLakhavA mATe yogyatA - pAtratA - nirmaLa aMtaHkaraNa joIe. mumukSutA-rUpI netro meLave to mahAtmAnI oLakhANa krame karIne thAya. -- AvA je koI saMto - jJAnIjano - sAdhupuruSo ke satpuruSo duniyAmAM hoya che temanI pavitratAnA ane puNyanA yoge ja satkAryo sahajapaNe thatAM rahe che. lokone tananuM, mananuM, dhananuM, vacananuM, annanuM ke AtmAnuM je koI sukha maLavA yogya che te sarva prakAranAM sukhonuM mULa A mahAjJAnI puruSo ja che, jeo pote kalyANarUpa thayA che ane aneka yogya manuSyone kalyANa pAmavAnuM nimitta bane che. ApaNane tevA mahAsamartha yugapradhAna satpuruSonuM zaraNa ho ! jJAnIjano paNa tema ja kahe che H seve sadguru caraNane, tyAgI daI nija pakSa, pAme te paramArthane, nijapadano le lakSa.' (zrI AtmasiddhizAstra/9) paripUrNa paMcAcAramAM, vaLI dhIra, guNagaMbhIra che, paMcendrigajanA darpadalane dakSa zrI AcArya che. (zrI niyamasAra/73) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA "te guru mere mana baso, je bhavajaladhi jihAja, Apa tirahiM para tArahIM, aise zrI RSirAja. te gura) (adhyAtmakavi zrI bhUdharadAsajI) pravacana aMjana jo saddaguru kare, dekhe parama nidhAna; ji. hRdaya nayaNa nihALe jagadhaNI, mahimA meru samAna jiva gharma0' (zrImad AnaMdaghanajI mahArAja) A prasiddha tatvaprarUpaka kAvyanI pahelI be kaDIono ApaNe AgalA svAdhyAyamAM vicAra karyo hato. jemAM bIjI kaDImAM saratattvanI prarUpaNA karavAmAM AvI hatI. gurunA AvA svarUpane jANIne sAdhaka zuM kare che te AgaLanI kaDImAM kahe che : rahe sadA satsaMga unaDIMkA, dhyAna nahIMkA nitya rahe, unahI jaisI caryAmeM yaha citta sadA anurakta rahe; nahIM satAUM kisI jIvako, jhUTha kabhI nahIM kahA karuM, paradhana-vanitA para na ubhAUM, saMtoSAmRta piyA karuM. 3. satsaMganI bhAvanA ane sAdhanA : AgaLa kahyA hatA tevA niHspRha ane jJAna-dhyAna-tapamAM anurakta satpuruSono, he prabhu ! mane niraMtara samAgama raho. ahIM sAdhaka potAnA aMtaranI satsaMganI abhilASA vyakta karIne prabhune prArthanA kare che ke he prabhu ! A jamAnAmAM sarvatra asatsaMga ane asatyasaMganA ja paricaya thAya tevA saMjoga dekhAya che. mATe have huM evo saMkalpa karuM chuM ke niyamitapaNe mane satsamAgamano lAbha maLI zake. A mATe huM Apano ke ApanA jevA jJAnI puruSono samAgama thaI zake tevI rIte mArA jIvananA kramane nIce pramANe goThavuM chuM. (1) taddana prAraMbhika bhUmikAmAM, ravivAranA savAranA traNeka kalAkano satsaMga karIza. pachInA chabAra mahinAmAM aThavADiyAmAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA traNa vAra satsamAgamano lAbha maLe te pramANe karIne traNa-cAra varSanA gALAmAM dararoja lagabhaga be-traNa kalAkanI sAdhanA thaI zake tema karavAmAM udyamavaMta thAuM chuM. (2) AvA dainika satsaMga uparAMta varSamAM be vakhata ghaniSTha satsaMganuM Ayojana karuM chuM. unALAnI ke divALInI rajAomAM ATha-dasa divasa nivRttikSetramAM jaI savArathI rAta sudhI sAdhanA karIza. mArAM kuTuMbIjano paNa mArI sAthe Ave to bhale Ave ane na Ave to jevI teonI marajI. e guNAnurAga : satsaMganA yogamAM, jJAnI puruSano samAgama thoDo kALa maLe tyAre temanA alaukika vyaktitvane nihALIza, temanI apUrva AtmArthapreraka vANIno vicAra karIza ane krame karIne temanA pratye prema upajAvI temanA jevA guNo mArA jIvanamAM pragaTAvavA mATe dRDhapaNe ane suAyojitapaNe puruSArtha karIza. jevo temano vairAgya che, jJAna che, kSamA ane vinaya che, sarva jIvo pratye maitrI che ane niraMtara AtmajAgRtine lIdhe aMrtadRSTinI sAdhanA che tevA prakAro, tevA guNo ane tevI dinacaryA mArI paNa bane tevo huM puruSArtha karavAno saMkalpa karuM chuM ane teozrI mane je kaMI AzA Ape te jAgratapaNe pALavA kaTibaddha thAuM chuM. pApanivRtti sahita sadguNonI vRddhi : sAcA AdhyAtmika vikAsa mATe jIvanazuddhi, sadguNavRddhi ane cittanI nirmaLatA anivArya che. AnI siddhi mATe buddhipUrvakanI zArIrika, vAcika ane mAnasika pApavRttimAMthI nivRtta thavuM ja joIe arthAt pApono tyAga karavo joIe. mATe koI paNa nAnAmoTA prANIne ke manuSyane huM saMkalpapUrvaka duHkha na Upaje e rIte mAruM jIvana ghaDuM chuM. vaLI vyavahArasatya vinA paramArthasatyanI prApti na thatI hovAthI, mArA jIvananA badhA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 sAdhaka bhAvanA prasaMgomAM huM satya bolavAno prayatna karuM chuM ane asatyano anAdara karI te pratye aruci keLavuM chuM. vaLI A jagatamAM mohita jIvane kAMcana-kAminI pratye tIvra mamatA hoya che ane temano jIvanavyavahAra paNa doSapUrNa hoya che. satsaMganA yoge have huM, mAro nyAyapUrNa haka jenA para nathI evA sarva ghanano, ane samAja ane agni sAkSIe sahadharmacAriNI tarIke svIkArelI svapatnI sivAya jagatanI sarva strIo pratyenI sadoSa caryAno paNa niyamapUrvaka tyAga karuM chuM. A pramANe huM strI-dhanAdi jagatanA padArthomAM saMtoSane dhAraNa karuM chuM. vinaya-zamA-saraLatA-sevA-paropakArAdi guNonI ArAdhanA : jIvanazuddhinA kramane kevI rIte vizeSapaNe sAdhavo te AgaLanI kaDImAM kahe che : ahaMkArakA bhAva na rakhUM, nahIM kisI para koi karuM, dekha dUsaroMkI baDhatIko kabhI na IrSAbhAva ghaNuM rahe bhAvanA aisI merI sarala satya vyavahAra karuM, bane jahAM taka isa jIvanameM auroMkA upakAra karuM. 4 mAna manuSyano moTo duzmana che. jyAM sudhI ajJAna che tyAM sudhI abhimAna jatuM nathI. jyAre potAnA sAcA svarUpanuM bhAna pragaTe tyAre jagatanA koI paNa padArthanuM svAmIpaNuM mAne nahi ane jo jagatanA padArthonuM svAmIpaNuM TaLe to te padArthothI potAnI moTAI kevI rIte mAne ? jJAnIo kahe che ke jaDa padArthothI potAne moTo mAne che te halako che mATe jJAna, pUjA, kuLa, jAti, baLa, riddhi, tapa ane zarIra ema ATheya prakAranA abhimAnano, he bhavya jIvo ! tame aparicaya karo, anabhyAsa karo ane potAthI svayaMpUrNa ane svayaMma evA tamArA AtmatattvanI zraddhA ane lakSa vardhamAna karo. vinaya vinA vidyA, viveka ke vijJAnanI prApti saMbhavatI nathI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA tethI namra, ati namra thAo to sAcI mahattA svayaM prApta thaze. krodhano ke Akrozano bhAva sAdhakane potAnuM bhAna bhulAvI de che ane kSamAsvabhAvane cUkelo sAdhaka AtmAno ghAta karI apavitra ane duHkhI thAya che. A krodha-mAnanI kalarUpa joDIne choDIne potAnA sahaja kSamA-vinayarUpa AtmasvabhAvane pharI pharI yAda karo ane pUrve thayelA mahAna puruSonA caritronuM vAraMvAra smaraNa karI potAnA AtmAne preraNA ApIne kSaNe kSaNe, kAryuM kAryo ane prasaMge prasaMge sAdhanAmArgamAM joDo. puNya-pApamAM yathArtha zraddhAH jagatanA jIvone je je padArthonI prApti-aprApti thAya che te te sarva temanAM karelAM karmonuM ja phaLa che ema jene yathArthapaNe samajAya che te anya manuSyonA vaibhavAdine joIne manamAM khedakhinna thato nathI. aMtaramAM klezabhAva karato nathI, paraMtu UlaTo, jagatanA jIvone tana -mana-dhana-anna-AtmAdinuM sukha pAmatA joIne saMtuSTa ja rahe che, ane sArvajanika kalyANanI bhAvanA bhAve che. huM have sAco sAdhaka thayo chuM. tethI paNa AvA ja bhAvo karuM chuM. vaLI sAhajikatAne ane saraLatAne apanAvato thako jevuM manamAM vicAruM chuM, tevuM ja mukhethI boluM chuM ane jevuM boluM te pramANenuM AcaraNa karavAno puruSArtha karuM chuM. A pramANe zArIrika, vAcika ane mAnasika traNeya staroe huM RjutAnA eTale saraLapaNAnA bhAvane aMgIkAra karIne sarva prakAranAM chaLa-kapaTa-mAyAcAra -prapaMca-vizvAsaghAtanAM kAryone choDuM chuM. sevAbhAvathI prerAIne sau koIne yathAzakti - yathApadavI sahAyaka thavAno prayatna karIne mArA jIvanamAMthI svArthanA aMzone ghaTADuM chuM. sarva jIvonA sukhamAM je rAjI rahe che, anya jIvone Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAdhaka-bhAvanA sukhI joIne temane madadarUpa thaIne je prasanna thAya che te krame karIne sAco mahAtmA bane che ane e rIte mokSamArgamAM AgaLa vadhe che. - zrIdeva-gurunuM yathArtha svarUpa oLakhI temanA pratye viziSTa bhaktibhAva upajAvIne ane pAMca pApono (hiMsA, corI, jUTha, kuzIla, parigraha) sthaLapaNe tyAga karIne, sAdhaka kevI rIte AgaLa vadhe che te have jaNAve che : maitrIbhAva jagatameM merA saba jIvase nitya rahe, dIna duHkhI jIvoM para mere urase karuNAsrota bahe. durjana-jUra-kumArgaratoM para, lobha nahIM mujako Ave, sAmyabhAva rabU meM una para, aisI pariNati ho jAve. 5 jevo mAro AtmA che tevo ja sauno AtmA che ema potAne AtmasvarUpapaNe nirdhArita karIne, anya dehadhArIomAM paNa potAnA jevo ja AtmA vilasI rahyo che ema yathArtha aMtaraMga zraddhA thavAthI jagatanA sarva manuSyo - ane sarva jIvo - pratye sAhajika nirverabuddhi Upaje che. Avo sAdhaka have mAtA, pitA, strI, putra, parivAra, mitrAdine to saumya dRSTithI nihALe ja che paraMtu tethI AgaLa vadhIne nokara-cAkara, rasoiyA, DrAIvara, AyAbAI, munIma, cokIdAra, gharAka, daradI, asIla, paDozI, bhikhArI, kUtarAM, bilADI, mAkhI, macchara ke kIDI pratye paNa tevo ja Atmatulya bhAva pragaTavAthI premapUrNa saumya vyavahAra kare che. A pramANe vartavAthI koInI niMdA, koInI cugalI-cADI, koInI sAthe krodhabhAva, koIne chetaravAno bhAva, koIne khoTI salAha ApavAno bhAva, koInuM jhUMTavI levAno bhAva te karato nathI, kAraNa ke saumAM jANe ke tenA potAnA AtmAnuM ja pratibiMba dekhAya che. Avo samIcIna vyavahAra savArathI sAMja Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 merI bhAvanA sudhI karavAne lIdhe have tenA jIvanamAM eka AmUla parivartana Ave - jyAre jyAre jagatanA duHkhI jIvone te jue che tyAre tyAre enuM aMtara dravI jAya che. kAraNa ke te have bahu komaLa banI gayuM che. jema jema mokSamArgamAM AgaLa vadhAya tema tema ahiMsAno bhAva vardhamAna thato jAya che. AvA sAdhakanuM svarUpa paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajI nIce pramANe varNave che : "maMda viSaya ne saralatA, saha AzA suvicAra, karuNA, komaLatAdi guNa, prathama bhUmikA ghAra." - patrAMka9i54 jagatamAM moTA bhAganA jIvone to niraMtara pApakarmano ja udaya dekhavAmAM Ave che tethI Adhi, vyAdhi upAdhi, nirdhanatA, bhUkha, tarasa, apamAna Adi aneka prakAranAM du:khanA saMyogonI temane prApti thAya che. AvAM manuSyo ke prANIone joIne sAdhaka potAnI zakti pramANe temane tanathI, manathI, dhanathI ke vacanathI sahAyaka thAya che, paNa sahAya karIne ahaMpaNuM ke kartApaNuM karatA nathI kAraNa ke karmanA siddhAMtane temaNe yathArthapaNe jAmyo che. A bhautikavAdano ane arthavAdano jamAno che. rAjA, prajA, adhikArI varga ke kahevAto tyAgI varga paNa bAhyadRSTithI prasAyelo che. sAdAI, saMtoSa sadAcAra, tattvajJAna ane dharmAcaraNane jIvanamAM sthAna ApanArA manuSyonI saMkhyA bahu ja ochI che. AnA pariNAme halakI vRttivALA manuSyo hiMsA karanArA ane karAvanAra manuSyo ane anArya evI corI, jUTha, chetarapiMDI, viSayalolupatA Adi khoTA mArganI pravRttivALA manuSyonI ja mukhyatA thaI gaI che. sAdhakane jyAre AvA manuSyonA saMsargamAM AvavAnuM thAya tyAre te . Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sAdhaka-bhAvanA temanA para krodhAdi ke dveSAdi bhAva karato nathI paNa temanuM bhavitavya rUDuM nathI ema jANI temanA pratye upekSAbhAva rAkhe che. teNe yathArtha ja jJAna prApta karyuM hovAthI eka bAju jema te duniyAne sudhArI devAnI ahaMbhAvayukta pravRtti karato nathI tema bIjI bAju te potAnA jIvanamAM jJAna-dhyAna-vairAgyabhAvanI vRddhi karavAnuM paNa choDato nathI. koI paNa prakAranA bAhya ke aMtaranA avarodho jIvanamAM AvI paDatAM je dRDhapaNe dharmane vaLagI rahe che ane potAnA jIvanane aviratapaNe vikAsazIla banAvavAno prayatna karyA kare che te sAdhaka thoDA kALamAM viziSTa mahAtmA thaI paramAtmA thaI jAya che. AgaLanI kaDImAM sAdhakane pAtratA arpanAra evA traNa guNo maitrI, karuNA ane mAdhyastha bhAvanAono ApaNe vicAra karyo hato. havenI kaDImAM khUba ja agatyano evo cotho guNa je pramoda tenuM varNana kare che : guNI janoMko dekha hRdayameM, mere prema umaDa Ave, bane jahA~ taka unakI sevA karake yaha mana sukha pAve, hoUM nahIM kRtaghna kabhI maiM droha na mere ura Ave, guNa-grahaNakA bhAva rahe nita, dRSTi na doSoM para jAve. S na sAdhaka evI bhAvanA bhAve che ke tenA jIvanamAM jyAre jyAre tene guNavAna puruSono samAgama thAya tyAre tyAre temanAmAM pragaTelA vividha guNone dekhIne he prabhu ! mArA hRdayamAM temanA pratye atyaMta prema pragaTo. 'vaduranA vasundharA' e ukti anusAra A vizALa vizvanI aMdara aneka prakAranA guNothI vibhUSita jIvanavALA manuSyo jovAmAM Ave che. pUrvabhavonI ArAdhanAnA phaLarUpe, bALapaNanA dharma saMskArothI anubhavI sadgurunA sAnnidhyanA phaLarUpe, AdhyAtmika DAyarInI noMdha rAkhavAnI TevathI ane satata AtyaMtika guNajijJAsA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA 15 Adi vividha kAraNothI koika manuSyomAM jJAnanI, koIkamAM kSamAno, koIkamAM vinayanI, koIkamAM tyAganI, koIkamAM tapanI, koIkamAM dAnanI, koIkamAM dhyAnanI, koIkamAM sevAnI, koIkamAM paropakAranI, koIkamAM nyAyanItipUrNa vyavahAranI, koIkamAM saraLatAnI, koIkamAM prajJAvizeSanI koIkamAM deva-guru-dharma pratyenI sarvasamarpaNatAnI, koIkamAM sahaja udAsInatAnI, koIkamAM deza-kALanAM eMdhANane parakhI levAnI, koIkamAM dhIrajanI, koIkamAM khaMtanI, koIkamAM niraMtara AtmajAgRtinI, koIkamAM apUrva dharmavaktRtvanI to koIkamAM saLazAstrapAraMgatapaNAnI ema vividha zaktio pragaTapaNe jovAmAM Ave che. jyAre jyAre mane khabara paDe ke mArI sosAyaTImAM, poLa ke zaheramAM koI AvA guNavAna mahAtmA padhAryA che tyAre tyAre huM avazya temano satsaMga karavA jaIza. ane temaNe tevA guNo potAnA jIvanamAM kevI rIte vikasAvyA te jANIne huM te te guNone mArA jIvanamAM utAravAno e suniyata krama banAvIza. vaLI temA mahAna guNonI manathI, vacanathI ane tanathI prazaMsA anumodanA karI temanI padavI anusAra huM temano Adara-satkAra, puraskAra-sanmAna avazya karIza ane mArA AjubAjunA sAthIdArone paNa tema karavA preraNA karIza. mahApuruSonA kRpApAtra thavA mATe guNagrAhakatA keLavavAno ane te mATe temanA pavitra sAnnidhyamAM rahI temanI AjJAne sarvazaktithI upasAvavAno meM nirdhAra karyo che. je jene seve che te tenA jevo thAya che, e nyAya jJAnI puruSoe nIce pramANe vyakta karyo che (1) AtmA vinayI thaI, saraLa ane ladhutvabhAva pAmI sadaiva satpuruSanA caraNakamaLa prati rahyo, to je mahAtmAone namaskAra karyA che, te mahAtmAonI je jAtinI riddhi che, te jAtinI riddhi saMprApya karI zakAya. (zrImad rAjacaMdra/55) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 (2) zAnInA Azraye jJAna, azathI akSatA maLe, hoya jenI kane je te, Ape" lokokita e pho. (iSTopadeza/gAthA 23.) je koI manuSyoe A jIvanamAM mArA upara upakAra karyo che te sarveno huM RNI chuM. vyavahAranI apekSAe mAtA-pitA-vidyAguru vagerenA ane nizcayathI paramArtha mArgamAM pratyeka ke parokSa mArgadarzana ApI jemaNe mArI dharmazraddhAmAM vRddhi karI, dharmamArgamAM vividha prakArano uttama upadeza ApI mArA jJAnanI vRddhi karI tathA AtmAnI unnatimAM parama upakArI evA vividha prakAranA niyamo, vrata, tapa, japa, dhyAna, bhAvanA anuprekSA AdimAM mane pravartAvyo evA zrI sadgurudevanAM caraNakamaLomAM huM mana, vacana ane kAyAthI pharI pharI namaskAra karuM chuM. temanA te aneka upakArono badalo huM kevI rIte vALI zakuM ? huM sarvaprakAre teo pratyenI mArI kRtajJatA vyakta karuM chuM. sAkabhAvanA mahApuruSo to anekAneka guNonA bhaMDAra che paNa kALadoSa ke karmadoSe temanAmAM koI doSa kadAca dekhAya topaNa te pratye huM upekSAbhAva karI temanA guNonA grahaNamAM ja sarva prakAre udyamavaMta thAuM chu chellI be kaDIomAM sAdhakane pAtratA vadhAravAmAM khUba upayogI evI maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha A cAra bhAvanAo bhAvavAmAM AvI hatI. have, samatAnI sAdhanA vyAvahArika jIvanamAM karatI vakhate kevA kevA prasaMgomAM kevI kevI sAvadhAnI rAkhavI paDe che tenuM Alekhana kare che : koI burA kaho yA acchA, lakSmI Ave yA jAve, lAkho varSoM taka jIUM yA, mRtyu Aja hI A jAve; . - Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA 39 athavA koI kaisA hI bhaya, yA lAlaca dene Ave to bhI nyAyamArga se merA kabhI na pada Digane pAve. 7 sAdhakanuM jIvana aneka prakAranI kasoTImAMthI pasAra thayA pachI ja suvarNanI jema zobhe che. jyAre manuSya paramArthanA mArge prayANa kare che tyAre samAja taraphathI ane svajano taraphathI tene aneka prakAranA upAlaMbha (Thapako) ane bahiSkArano sAmano karavo paDe che. paraMtu A sAdhaka to kahe che ke koI Asannabhavya jIvo mArA satkAryane biradAvIne mArA vize sAro abhiprAya bAMdhe ke moTA bhAganA manuSyo mArA pratye pragaTa apragaTa aNagamo vyakta kare topaNa meM to samabhAva rAkhavAno ja nirNaya karyo che. vaLI koI pUrvapuNyodayanA pratApe aMtarAyano upazama thavAthI dhana-lakSmI mane maLo athavA pApakarmanA udayathI lakSmI mArI pAsethI cAlI jAo topaNa huM to madhyastha ja rahuM chuM. tevA saMyoga-viyogamAM huM viSama bhAvane prApta thato nathI. sanmArga para cAlatA evA mane te mArga choDI devA mATe majabUra karavAmAM Ave athavA aneka prakAranA bhayo dekhADI bhayabhIta karavAmAM Ave ke jemAM mArA nokarI-dhaMdhA chInavAI jAya, svajanAdine herAnagati thAya ke zArIrika upadrava karavAmAM Ave to paNa mArA aMtaramAM je sanmArganI zraddhA thaI che te evI avicaLa che ke te mArgathI huM cuta thAuM tema nathI. vaLI A bhautika jagatanA anekavidha jaDa padArthonA AkarSaNa vaDe vartamAna jIvanane janma ane mRtyu vaccenA eka nAnA vizrAma tarIke jeNe jANyuM che evo huM mRtyuno bhaya kema rAkhuM ? potAnA zAzvata svarUpano sadgurunA bodhathI, bhAvArthathI ane saMvedanathI mane nirNaya thayo che tethI sAteya prakAranA bhayathI huM rahita chuM. kadAca Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sAdhaka-bhAvanA bahu lAMbuM AyuSyakarma hoya ane ghaNAM ghaNAM varSo jIvavuM paDe ke koI kAraNa vizeSathI mRtyu AjakAlamAM ja AvI jAya topaNa huM bhayabhIta thato nathI, kAraNa ke mRtyu mAruM nathI paNa A kSaNika ane vinazvara evA A dehanuM ja che ema mAro nirdhAra che. mane lalacAvavAmAM Ave to paNa mArA aMtaramAM je vivekajyoti pragaTa thaI che te dvArA jaDacetanano ane svaparano mane aphara ane abAdhita nirNaya thayo che tethI mArA mArgathI mane koI caLAvI zakaze nahi. "zrI tattvajJAnataraMgiNI'mAM jJAnI potAnA dRDha nizcayane nIce pramANe jAhera kare che : parama brahma ciMtana tallIna huM mane koI bhaya zApa dIye, vastuharaNa, cUraNa, vadha, tADana, cheda bheda bahu duHkha dIye; giri agni abdhi vana phUpe pheke vaje haNe bhale, bhale hAsya niMdAdi karo paNa alpa citta muja nahIM caLe. zrI jJAnabhUSaNajI viracita "tattvajJAnataraMgiNI' A pramANe uttama mumukSuo ane jJAnI puruSo nyAyanItinA mArgane vaLagI rahe che ane anekavidha lAlaco ane lobhAmaNI vRttiono dRDhapaNe pratikAra karI sanmArgathI jarA paNa DagatA nathI ane kadAca tIvra karmodayanA prasaMge temano paga lathaDI jAya to turata ja saMbhALI le che, ane nirdhArita mArge AgaLa vadhe che. AvuM dRDhapaNe jemanA jIvanamAM prakAza pAme che teo ja AgaLa jatAM munidazAmAM game tevA pariSado ane upasargo vacce paNa gajasukumAra ke sukozala muninI jema aDola rahI potAnA kAryanI siddhi kare che. A pramANe game tevA saMjogomAM ane game te kSetramAM paNa huM samatAbhAva rAkhIza ja evo potAno nirNaya, A kaDImAM jAhera karIne sAdhaka jIva potAnI dharmabhAvanAne dRDha kare che. OM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA jeNe pAtratAnI prApti karI che tevo sAdhaka kevI rIte jagatathI nirbhaya banI jAya che ane anekavidha lAlaco vacce paNa potAnI samatA kevI rIte jALavI rAkhe che te ApaNe AgaLa joyuM. kevA kevA viSama prasaMgomAM ane dvandromAM sAdhaka potAnI zraddhA ane abhyAsane vadhArIne cAritra-mArgamAM AgaLa vadhe che tenuM have varNana kare che : hokara sukhameM magna na phUle, duHkhameM kabhI na ghabarAve, parvata nadI smazAna bhayAnaka aTavIse nahIM bhaya Ave; rahe aDola akaMpa niraMtara, yaha mana dRDhatara bana jAve, ISTa viyoga aniSTa yogameM, sahanazIlatA dikhalAve. 8 jagatanAM sukha ane duHkha bannenuM svarUpa jJAnIe yathArtha jANyuM che. indriyone game ane temAM ratibhAva utpanna thaI jAya tene loko sukha kahe che ane indriyone jenAthI aNagamo Upaje ane dveSabhAva UpajI jAya tene loko duHkha kahe che. sAdhaka AtmA potAne A baMnethI bhinna, judo, nirALo jANe che ane A bhAvone kharekhara paramArthathI potAnA svarUparUpa na mAnato hovAne lIdhe temAM ekAkAra thaI jato nathI. jema lokavyavahAramAM pArakAnuM dhana ke kIrti Adi naSTa thatAM loko duHkha mAnatA nathI tema sukhaduHkhanA prasaMgone ane bhAvone potAnA na jANanAra ane na mAnanAra jJAnI temAM kevI rIte tallIna thaI jAya ? arthAt duHkhamAM Dare nahi ane sukhamAM chakI jAya nahi paNa nisvarUpanA baLano bhAvanA, anuprekSA, sthiratA, sahanazIlatA ane tyAgavRtti dvArA kramikapaNe vikAsa sAdhe jagatanA manuSyo aneka vastuthI Dare che. vastIthI dUra rahelA parvato ke pahADo, UMDA ane pahoLA vaheNavALI nadIo, manuSyone Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sAdhaka-bhAvanA jyAM agnisaMskAra ApavAmAM Ave che ane jyAM "avagate gayelA jIvo bhUtapizAca tarIke rakhaDatA-bhamatA mAnavAmAM Ave che. tevI smazAnabhUmio ane siMha, vAgha, geMDA vagere vividha prakAranAM hiMsaka pazuothI bharapUra ane sUryano prakAza paNa pRthvI para na pahoMce evI gIca jhADInA jhuMDo ane vRkSovALAM jaMgalo vagere sthaLo lokone bhaya upajAvavAnAM mukhya sthAno che. AvAM mahAbhayaMkara sthAnomAM javAno mane prasaMga paDe topaNa huM bhayabhIta na thAuM kAraNa ke ajara-amara ane sadAya zAna-svabhAve rahevAnI zaktivALA evA mArA AtmAne huM koIthI paNa bhaya pAmavA yogya mAnato nathI. mArA AvA avinAzI nijatattvanI bhAvanA huM vAraMvAra bhAvuM chuM. A bhAvanA ja bhavanAzinI che evI mane aMtaraMga zraddhA UpajelI jyAre jyAre jIvanamAM viparItatAnA eTale ke vipattinA prasaMgo Ave tyAre mAruM citta tevA prasaMgothI calAyamAna na thAya paNa himAlayanI jema aDaga, aDola, niSkapa, sthira rahe tevo huM abhyAsa karuM chuM. mArA sadgurue mane bodha karyo che ke abhyAsa dvArA ghaNAM ghaNAM kaThina kAryo paNa saraLa thaI jAya che mATe huM evI Tevo pADuM chuM ke jethI sahanazIlatAnI vRddhi thAya. jema jema jagatanA pratibaMdhonI upekSA karavAno abhyAsa karavAmAM Ave che, jema jema pApavRttithI AyojanapUrvaka ane pratijJApUrvaka pAchA vaLIe chIe, jema jema ThaMDI-garamI, bhUkha-tarasa, sarogAvasthA-nIrogAvasthA, peTanA, mAthAnA, kamaranA ke chAtInA dukhAvA pratye ke tAvaudharasa, dama, cakkara, kabajiyAta vagere avasthAo pratye udAsInabhAva keLavAya che. tema tema dehAdhyAsa ghaTato jAya che. Ano artha adhyAtmasAdhanAnI dRSTie ema thayo ke jema jema AtmAnI dRSTi, AtmAnI zraddhA, AtmAno lakSa, AtmAnuM smaraNa, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA AtmAno vicAra, AtmAnuM ciMtana, AtmAnI yAdI, AtmAnI sAvadhAnI, AtmAnI jAgRti, AtmAnuM anuprekSaNa vadhatuM jAya che tema tema sAdhakamAM eka virATa vibhUtino udaya thAya che je potAnA saMkalpabaLe-cAritrabaLe duniyAnA game tevA saMyoga-viyogamAM paNa potAnA cittanI samatulA jALavI zake che ane Ane ja jJAnIoe sAkSAt dharma kahyo che pachI tene samatA kaho, AtmasvasthatA kaho, samAdhi kaho, yoga kaho, sahajasamAdhi kaho, zuddhabhAva kaho, sAmyabhAva kaho, cittaprasannatA kaho ke cAritradazA kaho. kahyuM che ke, cAritaM khalu dhammo jo so samo tti jiddiThTho / mohakkhohavihINo pariNAmo appaNo huM samo // * AgaLanI be kaDIomAM sAdhaka kevI rIte samatAnI sAdhanA kare che ane jIvananAM vividha dvandvomAM paNa potAnA cittanI samatulA jALavato thako sAmyayoganI sAdhanAmAM kevI rIte AgaLa vadhato jAya che tenI vicAraNA karavAmAM AvI hatI. have AgaLanI kaDImAM, vyaktigata klyANa sAthe sAmUhika kalyANanI bhAvanAne paNa sAdhaka jIva avazya sthAna Ape che e vicArane vyakta karatI bhAvanA rajU kare che. sukhI raheM saba jIva jagatake, koI kabhI na dhabarAve; vaira pApa abhimAna choDa jaga, nitya naye maMgala gAve; ghara-ghara carcA rahe dharmakI, duSkRta duSkara ho jAve; jJAna carita unnata kara apanA manujajanma-phala saba pAve. 9 *cAritra te khare dharma che, je dharma che te sAmya che; ne sAmya jIvano mohakSobhavihIna nija pariNAma che. 21 - zrI pravacanasAra, gAthA 7 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 saunA hitanI abhilASA saMtapuruSo kevI rIte samasta jagatanA mitra thaIne paropakAramaya jIvana pALe che te samajavA jevuM che. saMtane evI zraddhA ane anubhava hoya che ke dehamAM rahela huM caitanya-Atmatattva chuM. jevo huM AtmA chuM tevA A samasta pazupakSIo manuSyo vagere paNa che. jema duHkhAdinA prasaMgone huM icchato nathI tema A sau dehadhArIo paNa duHkhane icchatA nathI. tethI mArA taraphathI koIne duHkha devAno, apamAna karavAno, bhayabhIta karavAno, niMdA karavAno, irSyAnA ke bIjA koI apriya lAge tevA bhAvo manathI, vacanathI kAyAthI na ho. nAnAM-moTAM, nirdhana-dhanavAna, strI-puruSa, kALA-gorA, yuvAna-vRddha sau pratye mane samabhAva che. sAkabhAvanA potAnAthI viruddha mAnyatAvALA ane AcaraNavALA jIvo pratye manuSyane dveSabhAvanA hoya che ane tethI temanA pratye duzmanAvaTanA bhAvo rAkhI te pramANe varte che. Ane vairabhAva kahe che. vaLI janmajanmAMtaranAM duSTa kAryo karavAnA jIvane saMskAra paDI gayelAM che. pUrvasaMskArone vaza thaIne vyasanalapaMTa banavuM, hiMsA karavI, jUThuM bolavuM, corI karavI, kuzIla sevavuM, parigrahanI atyaMta mamatA karavI vagere aneka prakAranAM tIvra pAponI pravRtti jagatanA ajJAnI jIvomAM dekhavAmAM Ave che. pote bIjAthI ucca darajjAno che, A badhA jIvo mArI sarakhAmaNImAM tuccha che, evo ahaMbhAva paNa manuSyomAM ArUDha thayelo dekhavAmAM Ave che. jJAnamAM huM adhika chuM, loko mane pUje che, mArA pUrvajo ucca kuLa-jAtinA che, mArI pAse puSkaLa tana-mana-dhana-vacananuM baLa che, mArI pAse aneka riddhisiddhio che, huM AvAM AvAM duSkara tapa karuM chuM, mArA jevuM zarIra ke vaibhava koInA nathI - Ama vividha prakAre manuSya potAnA abhimAnane Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA poSe che. AvA uparokta sarva prakAranA tuccha bhAvone tilAMjali ApIne sau koInuM jIvana nirvina bane ane A loka ane paralokamAM sukha, zAMti ane samRddhi saune prApta thAo tevI kalyANakAraka bhAvanAno huM Azraya karuM chuM. gharmarUpI puruSArtha gharma, artha, kAma, ane mokSa - evA manuSyajIvananA A cAra puruSArthamAM dharmanI ja mukhyatA che kAraNa ke te hotAM ja bAkInA puruSArthanI siddhi saMbhave che. A dharmanI zraddhA thavA, A dharmanuM zAna thavAM ane A dharmanuM AcaraNa thavA mATe dharmanuM sArI rIte zravaNa thavuM jarUrI che. tethI huM evI bhAvanA karuM chuM ke lokomAM dharma pratye evo prema jAgo ke dareka gharamAM gharmanI kAMIka ane kAMIka vAto thatI rahe, jethI navI peDhImAM paNa gharmanA uttama saMskAra paDe. jyAM gharmanA saMskAra sArA pramANamAM hoya che tyAM adharmanI vAto ane adharmanuM AcaraNa ghaTe che ane A rIte pApAcAra ghaTavAthI vyaktigata AdhyAtmika vikAsa thavA uparAMta samasta samAjamAM saMpa, zAMti ane samRddhinI vRddhi thAya che. mAnavabhavanI saphaLatA nRjanmanaH phalaM sAra jJAnasevanam | anigUhitavIryasya saMyamasya ca dhAraNam II pUrvAcAryoe manuSyabhavane kharekhara saphaLa banAvavAmAM mukhya be sAdhano batAvyAM che, eka jJAna ane bIjuM saMyama. koI paNa upAya karIne jenAthI potAnA sAcA svarUpanI kharekhara oLakhANa thAya te prakAranA jJAnano abhyAsa karavo joIe. sArA graMthonA vAcanathI, lakhANathI, praznottarIthI, mananathI, artha samajavAthI, pArAyaNa karavAthI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 sAdhaka bhAvanA ema aneka rIte jJAnaprAptino udyama karavo joIe. moTAM pApono tyAga karavAthI ane jIvananI badhI kriyAone niyamita ane pavitra banAvavAthI gRhastha dharma ke tyAgIdharmamAM saMyamano udaya thAya che. saMyamathI saMtoSa zAMti ane samatAno lAbha thAya che ane Ama thatAM manuSyabhava saphaLa thAya che. A pramANe ahIM sva -para-kalyANanAM mArganI sidhdhi mATe yathAyogya bhAvanA karI. chellI kaDImAM dharmAtmA manuSya kevI rIte samasta vizvano hitaciMtaka hoya che teno vicAra karyo hato ane evA nizvaya para AvyA hatA ke dharmamaya vAtAvaraNamAM rahIne jo manuSya potAnA sAcA jJAnanI vRdhdhi kare ane saMyamano ArAghaka bane to ja manuSyabhava saphaLa thAya. have AgaLanI kaDImAM, sau koI kevI rIte sukhI thAya ane vizvamAM saMpa. samAghAna ane zAMti kevI rIte vistarI zake tevI A bhAvanA dvArA rajUAta kare che : Iti-bhIti vyApe nahIM jagameM, vRSTi samaya para huA kare, dharmaniSTha hokara rAjA bhI, nyAya prajAkA kiyA kare, roga-marI-durmikSa na phelaiM, prajA zAntise jiyA kare, parama ahiMsA-dharma jagatameM, phela sarva hita kiyA kare. 10 A pramANe jagatamAM bhaya na phelAya, varasAda-pANI AvyA kare, rAjA paNa dharmadaSTivAna thaI prajAne nyAyapUrvaka rAkhe, plega vagere rogo na phelAya,dukALa na paDe, prajA sukhazAMtipUrvaka jIve ane samasta prANIsRSTine sukhada evo utkRSTa ahiMsA-dharma sarvatra phelAya evI huM bhAvanA karuM chuM. nirbhayatA: A vizvamAM Alokabhaya, paralokabhaya, arakSAbhaya, vedanAbhaya, akasmAtabhaya, aguptibhaya ane maraNabhaya ema mukhya Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA 25 sAta prakAranA bhayothI jIvo pIDAya che. gurugama dvArA potAnuM jJAna-AnaMdamaya zAzvatapada jo aMtarmukha thavAthI yathArthapaNe bhAse to A badhA prakAranA bhayothI mahadaMze mukti pamAya. sAmUhika sukhAkArI : vyakti e samAjanuM abhinna aMga che, baMnenI sAmAnya sukhAkArI anyonyAzrita che. vyaktigata vikAsathI sukhI samAja ane unnata samAjathI vyaktigata sukhAkArI saMbhave che. tethI jJAnIone sArvatrika kalyANanI prArthanA karI H nIti prIti namratA, bhalI bhaktinuM bhAna, Arya prajAne Apazo, bhayabhaMjana bhagavAna. dayA zAMti audAryatA, dharma-marma mana dhyAna, saMpa jaMpa vaNa kaMpa de, bhayabhaMjana bhagavAna. hara ALasa edIpaNuM, hara agha ne ajJAna, hara bhramaNA bhArata taNI, bhayabhaMjana bhagavAna. tana mana dhana ne annanuM, de sukha sudhA samAna, A avanInuM kara bhaluM, bhayabhaMjana bhagavAna. (zrImad rAjacaMdra) RRtu anusAra varasAda thavAthI sAmAnya rIte anAja vagere barAbara pAke ane rAjA jo nyAyapriya hoya to gunegArane daMDa ane nirdoSanuM yathArtha rakSaNa thatAM sarva prajAjano nyAyanItipUrvaka jIvana vitAve ane ekabIjAne sahAyaka thAya. 'yathA rAjA tathA prajA'nI ukti pramANe prajA paNa dharmapriya thAya ane corI, jUTha, kuzIla, jhaghaDA ane bIjI asAmAjika pravRttio ghaTe. Ama eka sukhI, zAMtipriya ane baLavAna samAjanuM svayaM nirmANa thAya. prajAnA ArogyanI javAbadArI baMne pakSe che. prajA svacchatA jALave, taMdurastInA niyamo pALe ane sarakAra paNa sAmUhika svacchatA 3 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA mATe jAhera Arogya sevAonuM yathAyogya Ayojana kare to sAmUhika rogo (epidemics)nI saMbhAvanA nahivat thaI jAya. A pramANe tananuM, mananuM ane annanuM sukha sAmAnyapaNe lokone maLe ane samAja sukhI gaNAya. sAcuM sukha to AnAthI AgaLa che. ahiMsA, prema, brahmacarya, kSamA, vinaya, satya, saraLatA vagere guNo jeTalA pramANamAM vyaktimAM vikaselA hoya ane sarva nAnAmoTA jIvo pratye samAja paNa dayAbhAva rAkhavAvALo hoya to dhIme dhIme sAcA sukhanI dizAmAM AgekUca thAya. zAkAhAra, sAdAI, svadezInuM calaNa, zikSaNamAM nItisadAcAranuM mahattva ane AdhyAtmika jJAna vagerene agresaratA apAya to sAmUhika ane vyaktigata kalyANanuM svapna siddhi thAya. sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro, sarvatra divyatA vyApo, sarvatra zAMti vistaro. (munizrI saMtabAla) . ApaNe je kaDInI vicAraNA karI hatI. temAM jagatanA sarva jIvone sarva prakAre sukhanI prApti thAo tevI bhAvanA hatI. have chellI kaDImAM sAmAnya sadguNono ane vizvapremano vikAsa karI, sAcA jJAna ane samatAnI sau koI prApti karo tevI bhAvanA bhAve che. kaile prema paraspara jagameM, moha dUri para rahA kare, apriya kaTuka kaThora zabda nahIM, koI mukhase kahA kare, banakara saba "yuga-vIra' hRdayase dezonnatirata raha kare, vastusvarUpa vicAra khuzIse, saba duHkha saMkaTa sahA kare,11 adhyAtmajIvananA sAcA vikAsa mATe niHsvArthapaNAno guNa anivArya che. jema jema manuSya AtmavikAsane sAdhato jAya che tema Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA tema jagatanA viSayabhoganA padArtho pratye tene sahajapaNe udAsInatA AvatI jAya che ane tethI svArthamaya kAryo pratyethI paNa te virAma pAmato jAya che. Ama eka bAju svArthayukta kAryo ghaTyAM ane sAkSAt samAdhibhAvanI prApti nathI thaI te gALAmAM te jJAnI sAdhakanA jIvanamAM premadharmano vikAsa thato jAya che. teNe jevo potAnA AtmAne joyo-jANyo che tevA ja te sarva anya AtmAone jue-jANe che, jenA pariNAme tenA jIvanamAM 'mArA-tArA'no bhAva viNasI jAya che ane sahaja paropakAra, sevAbhAva, dharmI manuSyo pratye AtmIyatAno bhAva ane jagatanA sarva jIvo pratye maitrI ke karuNAno bhAva udaya pAme che. 27 AvI prakriyA jIvanamAM banatAM sva-paranA zreyArthe ja jJAnI jIvanI sarva pravRtti goThavAya che, eTale ke svArthano vilaya ane premano udaya tenA jIvanamAM dRSTigocara thAya che. Avo zAnI sAdhaka anyanA hRdayane Thesa pahoMce tevAM, jhaghaDA upajAve evAM, kusaMpane ane dveSane poSe evAM ane kAnamAM paDatAM ja karkazatAno anubhava karAvI dIrghakALanA verano anubaMdha karAve tevAM vacanono prayoga potAnA jIvanamAM karato nathI. tenA jIvananuM svAbhAvika sUtra che - dhIrese bolo, premase bolo, Adara dekara bolo, jarUrata hone para bolo,' potAnAM vANI-vartanathI te have hita-mita-priya vacanono himAyatI banI jAya che ane sarva bhavya jIvo paNa te pramANe vartI jIvanavikAsane sAdho tevI bhAvanA bhAve che. manuSyajIvanane dIpAvavAnuM kArya vIryavAna puruSo ja karI zake che. AvA puruSo dvArA ja lokahitanAM, dezahitanAM ke jagatakalyAmanAM kAryo thAya che. Atmonnati e sarvamAM zreSTha che ane tenAM aMzomAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA ja AgaLa kahyAM tevAM janakalyANanAM kAryo samAhita che. " je bhavya, puNyazALI ane parAkramI puruSo AvAM sva-parahitanAM uttamottama kArya siddha karavAnI bhAvanA rAkhatA hoya temaNe yogyatA prApti mATe be kAryo karavAM paDaze : (1) vizva-saMcAlananI pAramArthika vyavasthAnuM jJAna (2) samatAnI sAdhanA. pUrNa jJAnI puruSoe jagatanA jaDa ane cetana padArthonA pariNamananI je vyavasthA joIne varNavI che tene, AjanA vIsamI sadInA jamAnAmAM paNa sanzAstro dvArA saMta-samAgama dvArA, suyukti dvArA ane gurugama dvArA, ApaNe jANI zakIe chIe. jo yathArthapaNe teno bodha prApta thAya to svAbhAvikapaNe ja zAMtabhAvanI sAdhanA pratye ApaNuM jIvana prerAya che, jemAMthI krame karIne dhIraja, sahanazIlatA, khaMta, satata udyama, zraddhA ane zuddha AcArano umero thatAM utkRSTa adhyAtmadazA pragaTe che. aMtaramAM parama samarasI bhAvano anubhava thatAM samasta AnaMda AnaMda chavAI jAya che. ane manuSyabhavanI saphaLatAthI samAdhimaraNa ane mokSadazAnuM pragaTavuM yathAsamaye bane che. Iti zamU. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULamArga-rahasya mU mU02 mULa mULa mAraga sAMbhaLo jinano re, karI vRtti akhaMDa sanmukha; mU noya prajAtinI jo kAmanA hai, no'ya vhAluM aMtara bhavaduHkha mU01 karI jojo vacananI tulanA re, jojo zodhIne jinasiddhAMta; mAtra kahevuM paramAratha hetuthI re, koI pAme mumukSu vAta. jJAna, darzana, cAritranI zuddhatA re, ekapaNe ane aviruddha; jina mAraga te paramArthathI re, ema kahyuM siddhAMte budha. liMga ane bhedo je vratanA re, dravya dezakALAdi bheda; paNa zAnAdinI je zuddhatA re, te to traNe kALe abheda. have zAna darzanAdi zabdano re, saMkSepe suNo paramArtha; tene jotAM vicArI vizeSathI re, samajAze uttama AtmArtha mU5 mU mU mU04 mU mU mUdra mU mU7 che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza; ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. je zAne karIne jANiyuM re, tenI varte che zuddha pratIta; kahyuM bhagavaMte darzana tehane re, jenuM bIjuM nAma samakita. jema AvI pratIta, jIvanI re, jANyo sarvethI bhinna asaMga; mULa tevo sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNaliMga mU08 te traNe abheda pariNAmathI re, jyAre varte te AtmArUpa; mU teha mAraga jinano pAmiyo re, kiMvA pAmyo te nijasvarUpa. mU09 evA mULa zAnAdi pAmavA re, ane javA anAdi baMdha; upadeza sadguruno pAmavo re, TALI svacchaMdane pratibaMdha ema deva jinaMde bhAkhiyuM che, mokSa mAraganuM zuddha svarUpa; bhavya janonA hitane kAraNe re, saMkSepe kahyuM svarUpa. mU mU010 mU mU11 ANaMda, Aso suda 1, 1952 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amitagati sAmAyika pATha vivecaka : pU. zrI AtmAnaMdajI zrI amitagati sAmAyika pATha padyAnuvAda (harigIta chaMda) sau prANI A saMsAranAM sanmitra muja vhAlAM thajo, sadguNamAM AnaMda mAnuM, mitra ke verI hajo; dukhiyA prati karuNA ane, duzmana prati madhyasthatA, zubha bhAvanA prabhu cAra A, pAmo hRdayamAM sthiratA. ati jJAnavaMta anaMta zakti, doSahIna A Atma che, e myAnathI taravAra peThe, zarIrathI vibhinna che; 1 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha huM zarIrathI judo gaNuM e, jJAnabaLa mujane maLo, ne bhISaNa je azAna mAruM, nAtha ! te satvara TaLo. sukhaduHkhamAM ari-mitramAM, saMyogake viyogamAM, rakhaDuM vane vA rAjabhuvane, rAcato sukhabhogamAM; mama sarvakALe sarva jIvamAM, Atmavat buddhi badhI, tuM Apaje muja moha kApI, A dazA karuNAnidhi. tuja caraNa kamaLano dIvaDo rUDo, hRdayamAM rAkhajo, ajJAnamaya aMdhakArano, AvAsa turata bALajo; tarUpI thaI te dIvaDe, huM sthira thaI citta bAMdhato, tuja caraNayugmanI rajamahIM, huM premathI nitya DUbato. pramAdathI prayANa karIne vicaratAM prabhu ahIM tahIM, ekendriyAdi jIvane, haNatAM kadI Darato nahIM; chedI vibhedI duHkha daI, meM trAsa Apyo temane, karajo kSamA muja karma hiMsaka, nAtha vInavuM Apane. kaSAyane paravaza thaI bahu, viSayasukha meM bhogavyAM, cAritryanA je bhaMga vibhu, mukti pratikULa thaI gayA; kubuddhithI aniSTa kiMcit, AcaraNa meM AdaryuM, karajo kSamA sau pApa te, muja aMkanuM je je thayuM. mana vacana kAyA kaSAyathI, kIdhAM prabhu meM pApa bahu, saMsAranAM duHkhabIja sau, vAvyAM are huM zuM kahuM ? te pApane AlocanA, niMdA ane dhikkArathI, huM bhasma karato maMtrathI, jema viSa jAtuM vAdIthI. muja buddhinA vikArathI, ke saMyamanA abhAvathI, bahu duSTa durAcAra meM,sevyA prabhu kubuddhithI; ra 3 31 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sAdhaka-bhAvanA karavuM hatuM te nA karyuM pramAda kerA jorathI, sau doSa mukti pAmavA, mAguM zamA huM hRdayathI. muja malina mana jo thAya to te doSa atikrama jANato, vaLI sadAcAre bhaMga banatAM, doSa vyaktikama mAnato; te aticArI samajavo, je viSayasukhamAM hAlato, ati viSayasukha Asaktane, huM anAcArI dhArato. 9 muja vacana vANI uccAramAM, talabhAra vinimaya thAya to, jo artha mAtrA pada mahIM, lavaleza vadhaghaTa hoya to; yathArtha vANIbhaMgano, doSita prabhu huM Apano, ApI zamA mujane banAvo, pAtra kevala bodhano. 10 prabhuvANI ! tuM maMgalamayI, muja zAradA huM samajato, vaLI ISTa vastu dAnamAM, ciMtAmaNi huM dhArato; subodha ne pariNAmazuddhi, saMyamane varasAvatI, tuM svarganAM divya gIta suNAvI, mokalavamI arpatI. 11 smaraNa kare yogI jano, jenuM ghaNA sanmAnathI, vaLI Indra nara ne deva paNa, stuti kare jenI ati; e veda ne purANa jenAM, gAya gIto harSamAM, te devanA paNa deva hAlA, siddha vasajo hRdayamAM. jenuM svarUpa samajAya che, sajJAna-darzana-yogathI, bhaMDAra che AnaMdanA je, acaLa che vikArathI; paramAtmanI saMjJA thakI, oLakhAya je zubha dhyAnamAM, te devanA paNa deva vahAlA, siddha vasajo hRdayamAM. 13 je kaThina kaSTo kApatA paNa vAramAM saMsAranAM, nihALatA je sRSTine jema borane nija hastamAM, 12 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha yogIjanone bhAsatA je, samajatA sau vAtamAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM janmamaraNanAM duHkhane, nahi jANatA je kadI prabhu, je mokSapatha dAtAra che, trilokane jotA vibhu; kalaMkahIna divyarUpa je, rahetuM nahi paNa caMdramAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM. A vizvanAM sau prANI para, zuddha prema niHspRha rAkhatA, nahi rAga ke nahi dveSa jene, asaMga bhAve vartatA; vizuddha indriya zUnya jevA, jJAnamaya che rUpamAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM. trilokamAM vyApI rahyA che, siddha ne vibuddha je, nahi karma kerA baMdha jene, dhUrta sama dhUtI zake; vikAra sau saLagI jatA, mana masta thAtAM dhyAnamAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM. sparza talabhAra timira kero, thAya nahi jyama sUryane, tyama duSkalaMko karmanAM, aDakI zake nahi Apane; je eka ne bahurUpa thaI, vyApI badhe virAjatA, tevA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. raviteja viNa prakAza je, traNa bhuvanane ajavALato, te jJAnadIpa prakAza tArA, AtmamAM zuM dIpato; je deva maMgaLa bodhamIThA, manujane nitya Apato, tevA sudaiva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. jo thAya darzana siddhanAM, to vizvadarzana thAya che, jyama sUryanA dIvA thakI, suspaSTa sau dekhAya che; 14 15 16 17 18 19 33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA 34 anaMta anAdi deva je, azAna timira TALato, tevA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. 20 jeNe hasyAM nija baLa vaDe, manmatha ane vaLI mAnane, jeNe haNyAM A lokanAM, bhaya zoka citA mohane, viSAda ne nidrA haLyAM, jyama agni vRkSo bALato, tevA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAMgato. 21 huM mAgato nahi koI Asana, darbha paththara kASThanuM muja AtmanA nirvANa kAje, yogya Asana AtmanuM A Atma jo vizuddha ne, kaSAya duzamana viNa jo, aNamUla Asana thAya che, kTa sAdhavA susamAdhi to. 22 meLA badhA muja saMghanA, nahi lokapUjA kAmanI, jagabAhyanI nahi eka vastu, kAmanI muja dhyAnanI; saMsAranI sau vAsanAne, choDa hAlA vegathI, adhyAtmamAM AnaMda levA, yogabaLa le hoMzathI. A jagatanI ko vastumAM to, svArtha che nahi muja jarI, vaLI jagatanI paNa vastuone, svArtha mujamAM che nahIM, A tattvane samajI bhalA, tuM moha gharano choDaje, zubha mokSanAM phaLa cAkhavA, nija AtmamAM sthira tuM thaje. 24 je jJAnamaya sahaja Atma, te svAtmA thakI jovAya che, zubha yogamAM sAdhu sakaLane, Ama anubhava thAya che; nija AtmamAM ekAgratA, sthiratA vaLI nija AtmamAM, saMpUrNa sukhane sAdhavA tuM AtmathI jo AtmamAM. 25 A Atma mAro eka ne, zAzvata niraMtara rUpa che, vizuddha nija svabhAvamAM, ramI rahyo che nitya te; 23 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sAmayika pATha vizvanI sahu vastuno, nija karma udbhava thAya che, nijakarmathI vaLI vastuno, vinAza vinimaya thAya che. 2 jo Atma joDe ekatA, AvI nahIM A dehanI, to ekatA zuM Avaze. strI putra mitro sAthanI? jo thAya judI cAmaDI, A zarIrathI utAratAM, to roma suMdara deha para, pAme pachI zuM sthiratA? A vizvanI ko vastumAM, jo sneha baMdhana thAya che, to janma mRtyu cakamAM, cetana vadhu bhaTakAya che; muja mana, vacana ne kAyano, saMyoga parano choDavo, zubha mokSanA abhilASano, A mArga sAco jANavo. 28 saMsAra rUpI sAgare, je avanatimAM laI jatI, te vAsanAnI jALa pyArA, toDa saMyama-jorathI; vaLI bAhyathI AtmA che judo, bheda moTo jANavo, tallIna thaI bhagavAnamAM, bhavapaMtha vikaTa kApavo. ra9 karmo karyA je ApaNe, bhUtakALamAM jo laI, te karmanuM phaLa bhogavyA viNa, mArga eke che nahIM, paranuM kareluM karma jo, pariNAma Ape mujane, to muja karelAM karmano, samajAya nahi kaMI arthane. 30 saMsAranAM sau prANIo, phaLa bhogave nija karmanuM, nija karmanA paripAkano, bhoktA nahi ko ApaNuM , laI zake che anya tene, choDa e bhamaNA bUrI, prabhu dhyAnamAM nimagna thA, tuja AtmAno Azraya karI. 31 zrI amitagati agamya prabhujI, guNa asIma che ApanA, A dAsa tAro hRdayathI, guNa gAya tuja sAmarthyanA; Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA pragaTatA jo guNa badhA, muja AtmamAM sadbhAvathI, zubha mokSane varavA pachI, prabhu vAra kyAMthI lAgatI? 32 (doharo). batrIsa caraNanuM A banyuM, maMgaLa suMdara kAvya; anubhavatAM eka dhyAnathI, mokSagati jIva jAya. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI amitagati sAmAyika pATha vivecaka pU. zrI AtmAnaMdajI [mULa saMskRtamAM 32 gAthAomAM A sAmAyika pAThanA raciyatA mAthurasaMghanA prasiddha AcArya zrI amitagati che. teo mahAsamartha yogI hatA. temano vizeSa paricaya 'bhaktimArganI ArAdhanA' pRSTha 88 para Apela che tyAMthI jANavo. A saMskRta pAThane 'bhAvanA dvAtriMzatikA' evuM nAma ApavAmAM AvyuM che. tenA gujarAtI anuvAdanuM avataraNa karI, te uttama padanuM kramika vivaraNa oNgasTa 1983thI julAI 1986 daramyAna 'divyadhvani'nA vAcakavarganI sevAmAM rajU karavAmAM AvyuM hatuM te atre saLaMga pustakarUpe rajU thAya che. AzA che vAcako tene dhyAnapUrvaka vAMcI, jIvanamAM utAravAno prayoga karI sva-para-kalyANa sAdhaze.] (prakAzana samiti) bhUmikA vItarAga bhagavaMtoe bodhela, zrAvakadharma ane munidharmamAM sAmAyikanuM khUba ja mahattva che. vratI zrAvaka ane munine mATe sAmAyine Avazyaka kAma tarIke svIkAra karavAmAM Avyo che arthAt teoe A anuSThAna pratidina karavA yogya che, evI pUrvAcAryonI AjJA che. sAmAyikanI sAdhanA : sAmAyika karavAnI paraMparA jaina dharmAvalaMbIonA badhA upasaMpradAyomAM jovAmAM Ave che, paraMtu e khyAlamAM rAkhIe ke sAmAyika e koI sAMpradAyika ke rUDhigata kriyAmAtra nathI. paraMtu samatAbhAva rAkhavAno eka vaijJAnika Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sAdhaka bhAvanA abhyAsakrama che. anAdikALano A jIva asat saMskArone vaza thaI potAnuM sAcuM svarUpa bhUlI gayo che. A asat saMskAronI asarane nAbUda karavA satsaMganA yogamAM rahI sabodhanA saMskAra dvArA potAnA sAcA svarUpanuM jJAna zabdathI, arthathI ane vedanathI prApta karavAmAM Ave tyAre samatA bhAvanI aMze sidhdhi thAya che ane tyAra pachI sAcuM sAmAyika karavAnI manuSyamAM yogyatA Ave che. AtmasvarUpanuM avalaMbana laI rAgadveSanAM bhAva TALavAnuM sAmarthya prathama ke madhyama bhUmikAnA sAdhakone ekadama prApta thaI zakatuM nathI mATe sAmAyika karatAM pahelAM AtmatRprApta puruSonuM (paMcaparameSThInuM) dhyAna karavAnI AvazyakatA che. tema ja maitrI, pramoda vagere tathA vairAgyanI utpAdaka bAra bhAvanAo bhAvavI paNa Avazyaka che. Ama karavAthI mananI nirmaLatA ane ekAgratA vadhe che ane sAmAyika karavAnI kSamatA sAdhakamAM Ave che. mATe AcAryazrI prAraMbhamAM ja paramAtmAne prArthanA kare che ke he prabhu! nIcenI cAra bhAvanAo mArA hRdayamAM sthira thAo. - (harigIta) sau prANI A saMsAranA, sanmitra muja hAlAM thajo, saguNAmAM AnaMda mAnuM, mitra ke verI hajo; dukhiyAM prati karuNA ane, duzamana prati madhyasthatA, zubha bhAvanA prabhu cAra A, pAmo hRdayamAM sthiratA. (1) sAdhake jevo potAnA AtmAne jANyo che, tevA ja jyAre anya AtmAone paNa jue-jANe che tyAre tenAmAM sau jIvo pratye nirverabhAva janme che. jevI rIte pote du:kha, garIbAI, apamAna, bhUkha-tarasa, roga, zoka, ciMtA ItyAdine Icchato nathI, to anya jIvo sAthe paNa tevI du:khadAyaka paristhiti Upaje tevo vyavahAra Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sAmAyika pATha karato nathI. jevI rIte ApaNo mitra ApaNane anukULa thaI sukha upajAvavAmAM tatpara rahe che tevI rIte sAcA sAdhako, jJAnIo ane gharmAtmAo jagatanA sarva jIvo sAthe evI mRdu, yathArtha ane upakAraka rIte varte che ke teo sahajapaNe jagatanA sarva jIvonA mitra banI jAya che ane vasudhaiva bhUtvanA siddhAMtane potAnA jIvanamAM caritArtha kare che. niSpakSa guNagrAhaktA e ja adhyAtmavikAsanuM mULa che evo spaSTa nirNaya sAcA sAdhakane thayelo hoya che tethI koI paNa manuSyamAM jyAre sadgaNonuM darzana thAya che tyAre aMtaramAM rAjI thaIne sAdhaka te guNone turata ja grahaNa karavAmAM udyamI thAya che. guNa to guNa ja che, mATe game tevA manuSyamAMthI te guNa grahaNa karavo paDato hoya topaNa te grahaNa karavo evo nizcaya ane udyama mumukSumAM varte to ja guNagrAhakatA siddha thAya ane sAdhakadazA khIle. pApakarmone vaza thayelA jagatanA jIvone aneka prakAranAM duHkhono anubhava thAya che tyAre te te jIvonAM duHkhone joIne jenuM dila drave che te ja sAco sAdhaka che. potAnI zakti ane avasthA pramANe sAdhaka tevA jIne tanathI, manathI, dhanathI ane vacanathI sahAyaka thavA prayatna kare che kAraNa ke evo ja sAdhakano svabhAva che - te komaLa che, ArTa che, dayALu che, karuNAsAgara che. koI paNa jIva pratye dhikkAranI, dveSanI ke aNagamAnI lAgaNI na thavA devI evo sAdhakano svabhAva che. jyAre jagatanA vijJasaMtoSI jIvo jJAnIne herAna kare, tana-mana-dhananuM duHkha de tyAre paNa te potAnAM karmono doSa joI samatAbhAvano abhyAsa kare che paNa te jIvo pratye verano ke dveSano bhAva lAvatA nathI. kvacita nyAyanI rakSA arthe satyano pratikAra karavAno prasaMga tene Ave to paNa te Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA pratikAramAM nyAyanI rakSAno bhAva hoya che, aMtaraMga viSamatA ke kTara dveSabhAva hoto nathI. AvI jAgrata sAdhanA hoya tene sAmAyikanI siddhi thAya che. - have bIjIkaDImAM AcArya mahArAja, prabhune jJAnabaLanI prApti mATe pArthanA kare che. ati zAnavaMta anaMtazakti, doSahIna A Atma che, e myAnathI taravAra peThe, zarIrathI vibhinna che; huM zarIrathI judo gaNuM e, zAnabaLa mujane maLo, ne bhISaNa je azAna mAre, nAtha ! te satvara TaLo. (2) he prabhu ! sarva AtmAomAM zakti apekSAe anaMta jJAna ane anaMta zakti bharelAM che ema ApanuM vacana che. yathA - 1. jArisa siddhasahAvo tArisa sahAvo sabajIvANa' - siddhaprAbhRta 2. aho ! A AtmA anaMtavIryavALo ane samasta) vizvano (jJAnathI) prakAza karanAro che. dhyAna zaktinA prabhAvathI te traNa lokane calAvI zake che. zrI jJAnArNava 3. sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya, sadgara AzA jina dazA, nimitta kAraNa mAMya. - zrI AtmasiddhizAstra A AtmAno jyAre paramArtha dRSTithI vicAra karIe tyAre tenA A cAra guNo spaSTapaNe tarI Ave che. anaMtajJAna 2 anaMtazakti Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 sAmAyika pATha 4 sarvathA nirdoSapaNuM dehathI judApaNuM ga anaMtajJAna : zAna e AtmAno - mAro - sva parane prakAzanAro svAbhAvika guNa che. vartamAnamAM mArI vibhAvapariNatine lIdhe ane jJAnAvaraNAdi karmonA nimitte karIne joke te jJAna yathArthapaNe pragaTarUpe prakAyuM nathI, topaNa te jJAnaguNanI zakti (Potentiality) naSTa thaI gaI nathI ane satyuSAthadi sAdhanothI thoDA kALamAM te pragaTa thaI javAnI che. 1 anaMtazakti : anaMtazakti, anaMtabaLa - anaMtavIrya e paNa mAro svAbhAvika guNa che. mArI A zaktinuM astitva mArA AtmAmAM che ane tenuM kAryakSetra paNa mArA AtmA sudhI maryAdita, che, kAraNa ke svanI apekSAe atirUpe ane paranI apekSAe nAstirUpe evI ja jagatanA sarva padArthonI vyavasthiti che. mArI A zaktinA kramika vikAsathI mokSamArganI ArAdhanA karIne pratibaMdhaka evAM aMtarAya karmone TALIne mArI A zakti huM pragaTa karIza ane tenA baLathI AgAmI anaMta kALamAM vikArano anaMtAMza paNa mArA AtmAmAM pragaTavA nahi dauM. sarvathA nirdoSapaNuM : jyAre zuddhadRSTithI huM mArA AtmAne jouM chuM tyAre mAro AtmA sarva prakAranA doSothI rahitapaNe dekhI-anubhavI zakAya che. joke mArI vartamAna avasthAmAM aneka prakAranA doSo vidyamAnapaNe che. paNa te to mArA ajJAna-asaMyamakaSAyAdi bhAvone lIdhe, tathArUpa karmonA nimitte karIne che - mAro sahaja-svabhAva nathI. tethI have huM mArA sarva prakAranA doSono vilaya karavA nirdoSa devaguru-dharmanA avalaMbanapUrvaka mArA AtmAnI zuddhino puruSArtha karavAnI bhAvanA karuM chuM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkabhAvanA 4 dehathI judApaNuM : zrI sadgurudevanA upadezathI, teno artha yathArthapaNe samajavAthI ane tathArUpa vedana karavAthI huM ane A deha judA che evo mAro nirNaya thayo che. huM jANavA-dekhavAnA svabhAvavALo arUpI, sahajAnaMdI, avinAzI chuM jyAre A deha to jaDa-acetana, rUpI, sukhaduHkhAdithI sahita ane thoDo kALa TakavAvALo che. Ama A deharUpI padArtha - joke mArI najIka ane ekakSetrAvagAhi che - topaNa huM ane te judA chIe. joke te taddana najIkano paDozI hovAthI mAre tenI sAthe kathaMcit saMbaMdha che paNa amArA svabhAva ekabIjAthI taddana judA che ane pUrNa mokSa thatAM to huM tenAthI kAyamane mATe chUTI javAno chuM. to aMze mokSa thavA (saMvara nirjarAnI siddhi mATe) huM tene mArAthI judo ja mAnuM chuM. 42 ahIM AcAryazrI prabhune prArthanA kare che ke he prabhu ! ApanI anaMtazakti pragaTa thaI gaI che. Apa zaraNAgatavatsala, taraNatAraNa ane patitoddhAraka cho. joke huM deha ane AtmAne judA judA jANuM chuM topaNa kvacit prabaLa evA A mohane vaza thavAthI mArI pariNati malina thAya che. tamArA anugraha dvArA huM have evuM baLa cAhuM chuM ke jenA pratApathI dehathI huM mArI jAtane saMpUrNapaNe judI anubhavavA mATe nirvikalpa samAdhinI prApti karI zakuM ane je kaMI ajJAnanA (alpajJAnanA) aMzo mArAmAM bAkI rahyA che te naSTa thaI jAya ane mane mAruM sahajAtmasvarUpa - pUrNa saccidAnaMda svarUpa pragaTa thaI jAo. A rIte potAnA AtmAnuM baLa vadhe ane te dvArA dehathI bhinna evA potAnA AtmAno vizeSa paricaya karI zakAya te arthe AcAryazrIe paramAtmAne prArthanA karI hatI. have AgaLanI kaDImAM teo prabhune, moha kApIne sarva jIvomAM Atmatulya buddhi rahe tevI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 sAmAyika pATha prArthanA kare che. sukhaduHkhamAM, arimitramAM, saMyoga ke viyogamAM, rakhaDuM vane vA rAjabhuvane, rAcato sukhabhogamAM, mama sarva kALe sarva jIvamAM, Atmavatu buddhi badhI, tuM Apaje muja moha kApI, A dazA karuNAnidhi. (3) ahIM AcAryazrIe samatAbhAvanI prApti mATe vinaMtI karI che. A jIvananA anekavidha prasaMgo ane prakAromAM jeTalA pramANamAM samabhAva rahe teTalA pramANamAM nirAkuLatAno sabhAva hovAthI zAMti ane prasannatA rahe che ane navAM karmo baMdhAtAM nathI. viSama bhAvo Upaje tevA prasaMgonuM varNana karatAM AcAryazrI kahe che ke :- sukhaduHkha ityAdimAM indriyone rati Upaje tene sukha kahevAmAM Ave che ane indriyone aNagamo Upaje tene duHkha kahevAmAM Ave che. jeo ApaNuM apamAna kare, mArAmArI kare, strI-dhanAdi chInavI le temane ari eTale duzmana kahe che. ane jeo ApaNA vyAvahArika jIvanamAM anukULa vartI ApaNo upakAra kare temane mitra kahevAmAM Ave che. hitakArI, upakAraka ane upayogI vastuonuM chInavAI javuM, dUra thaI javuM tene viyoga kahe che ane anya upakAraka ke apakAraka vastuo ke vyaktiono samAgama thavo tene saMyoga kahe che. pote karelAM pApakarmono udaya thatAM pazugati vageremAM UpajavuM thAya tyAre mukhyapaNe vanajaMgalomAM rakhaDavAnuM thAya che tathA vaLI puNyakarmanA phaLarUpe sUryavaMzI sisodiyA vagere uccakuLAdimAM - rAjA-mahArAjAnA kuTuMbamAM janma thAya che ane rAjamahela vageremAM rahevAnuM paNa bane che. vizeSa puNyano udaya hoya tyAre tenA phaLamAM sparzendriyanAM, nAsikAnAM,rasanAnAM, netra-ijinAM ane zravaNendriyanAM vividha prakAranAM sukhadAyaka sAdhanono zubha yoga thAya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA Ama uparokta prakAre zubhAzubha karmonA phaLarUpe saMsAraparibhramaNa karatA evA mArA AtmAne bhinna bhinna saMjogomAM AvavAnuM bane ane aneka prakAranA jIvono samAgama thAya tyAre ISTa-aniSTa buddhi na thAo ane sarvatra samabhAva raho evI mArI bhAvanA che. Ano sAmAnya artha e thayo ke rojabarojanA jIvanamAM "cAlaze, phAvaze, bhAvaze ane gamaze' - A sUtrano huM aMtaHkaraNapUrvaka prayoga karuM to mArI samatAnI sAdhanAmAM vRddhi thAya. AvI samatAmAM huM dRDhapaNe TakI zakuM te mATe pharI pharI huM zrI guruonAM nIcenAM vacanono bhAva smaraNamAM rAkhuM chuM :(1) chedAva vA bhedAva, ko laI jAva, naSTa bano bhale; vA anya ko rIta jAva, paNa parigraha nathI mAro khare. zrI samayasAra gAthA 20 (2) duHkhasukha rUpa karamaphala jANo; nizcaya eka AnaMdo re, cetanatA pariNAma na cUke, cetana kahe jinacaMdo re. - yogIrAja zrIAnaMdadhanajI kRta vAsupUjya stavana (3) rAI mAtra vadhaghaTa nahi, dekhyA kevaLajJAna; yaha nizcaya kara jAnake, tyajIe parathama dhyAna.* - zrIbRhada AlocanA (4) jJAnI ke ajJAnI jana, sukha duHkha rahita na hoya, jJAnI veda vairyathI, ajJAnI vede roya. zrImad rAjacandra (5) jagata AtmarUpa mAnavAmAM Ave che, je thAya te yogya ja mAnavAmAM Ave, paranA doSa jovAmAM na Ave, potAnA guNanuM utkRSTapaNuM sahana karavAmAM Ave to ja A saMsAramAM * ArtadhyAna, kudhyAna, apadhyAna. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha rahevuM yogya che. bIjI rIte nahi, zrImad rAjacaMdra, patrAMka 301 (6) hokara sukhameM magna na phUle, duHkhameM kabhI na ghabarAve; parvata nadI smazAna bhayAnaka, aTavIse nahIM bhaya Ave, rahe aDola akaMpa niraMtara yaha mana dRDhatara bana jAve, iSTaviyoga aniSTayogameM sahanazIlatA dikhalAve. jugalakizora mukhtAra kRta 'merI bhAvanA' A pramANe uparokta satpuruSonA vividha uttamabodha dvArA vastusvarUpano, vizvavyavasthAno ane mArA zuddha AtmAno sadgurugame ane svapuruSArthe nirNaya karIne huM niHzaMkatA, nirbhayatA ane niHsaMgatAne prApta karuM chuM. mArA A jAgrata puruSArthamAM he prabhu vItarAga ! Apa mane zakti ane sahAya karo. jagatanA nAnAmAM nAnA jIvajaMtuthI mAMDIne duniyAnA kahevAtA moTAmAM moTA je rAjA-mahArAjA, zeTha-zAhukAra ke pradhAnAdi sarva jIvomAM mane samabuddhi, karuNAbaddhi, Atmavatbuddhi sahajapremapUrNa buddhi rahe ane divase divase zeSa rahelo mAro (cAritra) moha naSTa thaI jAya e ja mArI bhAvanA che. tenuM ApanI kRpAthI have bhavana (pariNamana) thAo. - 45 AcAryazrIe ahIM bhaktipradhAna dRSTithI kathana karyuM che. joke teo mahAsamartha apramatta yogIzvara che topaNa jyAM sudhI pUrNa samatA na pragaTe tyAM sudhI pragaTelI samatAno svIkAra karIne mahAjJAnI puruSo pUrNa samatAnI prApti mATe Avo puruSArtha kare che. yathA - 'A huM ane te karmarUpI zatru banneya ApanI sAme hAjara chIe. AmAMthI Apa duSTane kheMcIne bahAra pheMkI do, kAraNa ke sajjananuM rakSaNa karavuM ane duSTane daMDa devo e nyAyapriya puruSono dharma che.' - zrI padmanaMdipaMcaviMzati, 9/20 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 sAvakabhAvanA tuja caraNakamaLano dIvaDo, rUDo hRdayamAM rAkhajo, ajJAnamaya aMdhakArano AvAsa turata ja bALajo; tarUpa thaI te dIvaDe, huM sthira thaI citta bAMdhato, tuja caraNayugmanI rajamahIM huM premathI nitya DUbato. (4) vizeSArtha : A kaDImAM AcAryazrIe paramAtmAnI sAcI bhaktithI prApta thavA yogya uttama phaLanuM varNana karI pote paNa te bhaktinA raMgamAM kevI rIte raMgAI gayA che tenuM eka alaukika bhaktanI paddhatithI varNana karyuM che. uttama sAdhakone jyAre nirvikalpa dhyAnanI prApti thaI zakatI nathI tyAre, teo vAraMvAra aneka prayatno dvArA paramAtmAnA caraNakamaLanuM pUrNa premathI ciMtana kare che. paramAtmAnA caraNakamaLa prabuddha sAdhaka mATe eka mahAna dIpaka samAna che. A dIpaka te jagatano sAmAnya dIpaka nathI paraMtu caitanyasattAthI bharapUra evo jJAnadIpaka che. jo sAdhakanuM citta AvA caitanyadIpakamAM lAgeluM rahe to tene viziSTa saMvara-nirjarAnI prApti thAya che mATe AcAryazrI paramAtmAne prArthanA kare che ke ApanAM caraNonuM mane niraMtara smaraNa rahejo ke jenA phaLarUpe mArA hRdayamAM je kAMI ajJAnanA (alpajJAnanA) aMzo hoya te bhasmIbhUta thaI jAya! juo AcAryazrInI prabhubhaktinI niSThA ! prabhubhaktino Avo mahimA aneka pUrvAcAryo ane saMtoe paNa gAyo che. (harigIta) (1) jinavara caraNakamaLe name, je parama bhaktirAgathI; te janmavelI-mULa chede, bhAva uttama zastrathI. zrI kuMdakuMdAcArya : bhAvaprAbhRta, 153 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 40. (maMdAkrAMtA) (2) moTA moTA munijana tane, mAnatA nAtha to te, tejasvI cho ravi sama ane, dUra ajJAnathIye; sArI rIte amara banatA Apane pAmavAthI mukti mATe nava kadI bIjo, mAnajo mArga AthI. zrI mAnatuMgAcArya : zrI bhaktAmarastotra 23 (3) (ghanya re divasa A aho... e taja) tArAM darzanathI jinarAja re, TaLyA mohapaDaLa muja Aja re, vAstavika vastunuM svarUpa re, hatuM tevuM dIThuM me anUpa re. tArAM darzanathI jinarAja re, mArAM mahA pApoya paLAya re, ravi Ugya na lAge vAra re, jAya rAtri taNo aMdhakAra re. - jinavaradarzana 35/zrI padmanaMdipaMcavizati. (4) bhAva apratibaddhatAthI niratara vicare che evA jJAnI puruSanAM caraNAraviMda, te pratye acaLa prema thayA vinA ane samyamratIti AvyA vinA sasvarUpanI prApti thatI nathI. ane AvyathI avazya te mumukSu jenA caraNAviMda teNe sevyAM che tenI dazAne pAme che. - zrImad rAjacaMdra : 194 have AgaLanI be lITIomAM AcAryazrI pote kevI rIte prabhubhaktino abhyAsa kare che te jaNAvatAM prakAze che ke huM mAtra ApanAM caraNakamaLonI bhakti karuM chuM eTaluM ja nahi paNa te Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA caraNakamaLonuM alaukika mAhAtmya mane ApyuM che tethI tenI rajamAM huM pratidina jANe ke DUbuM chuM. kevI rIte ? to kahe che ke (4) huM temAM tarUpa thAuM chuM, sthira thAuM chuM. (6) mAruM citta temAM ja lagADeluM -- bAMdheluM rAkhuM chuM. () atyaMta vizuddha premathI huM A kArya karuM chuM. zAstrasiddhAMta che ke jenI jemAM zraddhA hoya tene temAM prIti Upaje che, jene jemAM prIti hoya te vastunuM tene vAraMvAra smaraNa rahe che. viziSTa prema sahita jo te vastunuM smaraNa vAraMvAra karavAmAM Ave to temAM tanmayatA thAya che. A siddhAMta pramANe vAraMvAra paramAtmapadanuM smaraNa yathArtha pratIti ane pracura prItithI karavAmAM Ave tyAre paramAtmapadamAM tanmayatA Ave che. 48 Ama sAdhaka AtmA, ke je zaktiapekSAe paramAtmA che, te paramAtmapadanA avalaMbana sahita tanmayatA thatAM pragaTapaNe paramAtmA thAya che. kahyuM che ke : prabhujIne avalaMbatAM, nija prabhutA pragaTe guNarAza devacandranI sevanA, Ape ho muja avicaLa vAsa RRSabha jiNaMdazuM prItaDI zrImad devacandrajIkRta RSabhastavana Ama yathArthapaNe paramAtmAne bhajatAM paramAtmA thavAya che tethI, AcAryazrIe atre paramAtmapadamAM premasahita niraMtara DUbavAnI potAnI bhAvanA vyakta karI che. bhagavAnanA caraNakamaLarUpI dIvAne potAne hRdayamAM sthApIne ane temAM tanmaya thaIne potAnA ajJAnano nAza karavAnI bhAvanA chellI kaDImAM bhAvavAmAM AvI hatI. have pachInI kaDImAM potAthI thayelA doSonuM kathana karIne sarva prathama hiMsAnA doSanI kSamA mAgavAmAM Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyika pATha Ave che : pramAdathI prayANa karIne, vicaratA prabhu ahIM tahIM, ekendriyAdi jIvane haNatAM kadI Darato nahIM; chedI vibhedI duHkha daI, meM trAsa Apyo temane, karajo kSamA muja karma hiMsaka, nAtha vinavuM Apane. (5) vizeSArtha : pApothI bacavA mATe ane AtmasthiratAnA vikAsa mATe bhagavAne gRhastho mATe mahAvratonuM pAlana karavAnI AjJA karelI che. potapotAnI zakita anusAra A AjJAnuM samyakapaNe pAlana karavAthI mokSamArgamAM jaladIthI AgaLa vadhI zakAya che. sarva vratomAM prathama vrata ahiMsA che ane bAkInAM cAra vratonuM pAlana paNa te ahiMsAnA pAlana paNa te ahiMsAnA pAlananI vRdhdhi arthe karavAmAM Ave che. pramAda e vratapAlanano zatru che kAraNa ke pramAdathI AtmAnI sAvadhAnIno ane saMyamano nAza thAya che. tethI AcAryazrI kahe che ke he bhagavAna! saMyamapAlanamAM asAvadhAna evA meM pramAdathI halanacalananI kriyAo karI. kharekhara to mAre IrvAsa mitithI (cAra hAtha AgaLanI bhUmi joI-tapAsIne koI jIvanI virAdhanA na thAya tema samyakapaNe vihAra karavo) cAlavuM joItuM hatuM, paNa huM ApanI AjJAnA pAlanamAM pramAdI rahyo ane tethI game tema (svachaMdapaNe) cAlavAthI eka Indriya, be Indriya, traNa Indriya, cAra Indriya ke paMca IndriyavALA jIvone mArA paga nIce dabAI javAthI je du:kha darda, pIDA ke mRtyanI vedanA thaI teno huM pApI-deNadAra chuM. sarvajJa-sadgurunI AjJAne AdhIna thaI, AtmakalyANanA mArge cAlavAne badale, mahAna svaccheda ane mUDhatAne meM poSyAM. sarva jIvo pratyenI parama maitrI huM bhUlI gayo ane A sau mArA jevA ja AtmAo che evo Apano je divya bodha tene bhUlIne meM aneka Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sAdhaka-bhAvanA nAnAM moTAM, trAsa-sthAvara, mUMgA-bolatA, nibaLA-sabaLa vagere aneka jIvone vadha, baMdhana, tADana, chedana, bhedana ItyAdi prakAranAM duHkho dIdhAM. vaLI AvAM duHkho detI vakhate aMtaramAM dayA to na ANI, paNa bedhaDakapaNe teone herAna karIne AnaMda mAnyo (A prakArane zAstramAM hiMsAnaMdI nAmanuM ghora raudradhyAna kahevAmAM Ave che je mukhyapaNe narakAdi gatino hetu thAya che). AvAM, anya jIvone pIDA upajAvavAnAM anekavidha mahA anarthakArI kukarmo karyAM tenI huM kyAM sudhI kathanI karuM? huM dayAmaya gharmane AcaravAvALA evA rUDA zrAvakakuLamAM janmyo paNa AcaraNa vaDe to hiMsaka ja rahyo evo huM mahA nIca chuM teno he prabhu ! Apa uddhAra karo. potAnI hiMsaka kRtio mATe AlocanApAThamAM paNa A prakAre potAnA pApanuM prAyazcitta kahyuM che : hA ! hA ! meM duTha aparAdhI, trasajIvanarAzi virAdhI, thAvarakI jatana na kInI, urameM karuNA nahIM lInI." AlocanA-pATha 18 ahIM paNa sAdhakano AtmA prabhunI pAse Ardra hRdayavALo thaIne prArthe che ke he prabhu! meM AvAM hiMsAnAM je ghora pApa AdaryA ane tethI je tIvra karmo bAMdhyAM te mApha karajo, have huM ApanuM zaraNa grahIne ApanI AjJAnuM pAlana karavAno dRDha saMkalpa karuM chuM. agAu ApaNe pAMcamI kaDInI vizeSa vicAraNA karI hatI jemAM pramAdane vaza thaI javAthI hiMsArUpI mahAna pApakarmanuM upArjana thayAnI vAta hatI. pramAda pachI sAdhakano mahAna zatru kaSAya che, jenuM varNana havenI kaDImAM karavAmAM Ave che. kaSAyane paravaza thaI bahu, viSayasukha meM bhogavyAM, cAritranA je bhaMga vibhu, mukti pratikULa thaI gayA; Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha kubuddhithI aniSTa kiMcita, AcaraNa meM AdaryuM, karajo kAmA sau pApa te, muja raMkanuM je je thayuM. (6) vizeSArtha : pAMca prakAranAM kAraNothI karmanuM baMdhana jIvane thAya che Ama siddhAMtamAM kahyuM che : (1) mithyAtva, (2) avirati, (3) pramAda, (4) kaSAya ane (5) yoga. kaSAya e karmabaMdhananuM eka khUba agatyanuM kAraNa che. AtmAne je duHkha Ape, malina kare tevA krodhAdi bhAvone kaSAya kahevAmAM Ave che tenA, taratamatAnI apekSAe anaMtAnubaMdhI Adi soLa prakAra ane hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA ane traNa veda, ema karIne mukhya pacIsa prakAra kahyA che. dharmAtmA sAdhaka AtmajAgRtie karI, saMyame karI, vItarAgatAnA (samatAnA) abhyAsa karI, A kaSAyono aparicaya kare che, temane maMda kare che. upazAMta kare che. mokSamArgamAM, sAmAnya sAdhaka jIva niraMtara ekasarakho puruSArtha karI zakato nathI. koIka vAra te karmane AdhIna thaI jAya che ane saMyamAdinA mArgathI calita thaI jAya che. krodha, abhimAna, mAyAcAra ke lobhane vaza thaI koIka vAra ATha prakAranA sparzendriyanA viSayo, pAMca prakAranA rasavALI judI judI vAnagIo, be prakAranI gaMdho ke pAMca prakAranA judA judA raMgonA viSayo aMdha thaIne meM bhogavyA. A pramANe judA judA prakAranA viSaya kaSAyone vaza thavAthI mArA cAritrano bhaMga thaI gayo che ane je cAritra ane mokSanuM kAraNa thavAnuM hatuM te kaSAyone vaza thavAthI have baMdhananuM kAraNa thaI gayuM che. jyAM sArAsAranuM bhAna na rahyuM AtmA viSayAMdha thaI gayo tyAM AtmakalyANano mArga kevI rIte TakI zake ? jethI sAdhaka have * tattvArthasUtra. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sAdhaka-bhAvanA pazcAttApapUrvaka prabhune vinaMtI kare che ? saparasa rasanA dhAnanako, cakha kAna viSayasevana ko, bahu karama kiye manamAne, kachu nyAya anyAya na jAne. - AlocanApATha 9 sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya; satuM sAdhana samajyo nahIM, tyA baMdhana zuM jAya. - vIsa doharA 17 jyAre potAnI jAgRtino abhAva thavAthI athavA sagurue darzAvelA sanmArga pratye bedarakAra thavAthI ane cAritramohanIya karmano udaya thavAthI buddhi bhraSTa thaI jAya che tyAre hita-ahitano lakSa vIsarI jaIne manuSya kevaLa pazu jevuM vartana kare che. je manuSyanuM AcaraNa zithila thaI jAya che tenuM anekavidha patana thAya che kAraNake durbuddhivALA thayelA te manuSyane vaDIlonI, vidvAnonI, saMtonI ke saruonI - koInI paNa zikhAmaNa gamatI nathI ane svacchaMdAdhIna thaI te A loka paralokanAM sarva satkAryothI bhraSTa thaIne apayaza, roga, durgati ane baMdhananAM tIvra duHkhone pAme che. ahIM to sAdhaka have sanmArga para AvI jaIne prabhunI pAse mAphI mAge che. te kahe che ke he prabhu! meM nIca jIve je je paNa kAMI pApa karyuM teno have mane pazcAttApa thAya che he karuNAnA sAgara ! tamoe aneka bhaktone tAryA che to have mane tAravAmAM kema vilaMba karo cho? have huM jarUra ApanI AjJAnuM ArAdhana karavAno prayatna karIza, mane mApha karo, mApha karo. "mere avaguNa na citAro, prabhu apano biruda nihAro, saba doSarahita karI svAmI, duHkha meTahu aMtarajAmI. AlocanApATha 32 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 53 mana vacana kAya kaSAyathI, kIdhAM prabhu meM pApa bahu saMsAranAM dukhabIja sau, vAvyAM are huM zuM kahuM ? te pApane AlocanA, niMdA ane dhikkArathI, huM bhasma karato maMtrathI, jema viSa jItuM vAdIthI. (7) vizeSArtha H gaI kaDImAM AcAryazrIe kaSAya ane viSayonI pravRttithI kaI rIte jIva duHkhI thAya che te vAta samajAvI hatI siddhAMtamAM baMdhanAM je pAMca kAraNa kahyAM che temAMnA pAMcamA kAraNarUpa evI mananI, vacananI ane zarIranI pApavRttithI thayelAM baMdhanono ekarAra karI tethI nivRtta thavAnI vidhi A kaDImAM darzAvI che. he prabhu! meM mArA jIvanamAM aneka vikAro AdaryA mAruM dhAryuM na thayuM tyAre huM khUba gusse thayo, bIjAthI aneka rIte UMco chuM ema sAbita karavA meM abhimAna karyuM, aneka jIvone chetaryA ane tRSNAvaza dhana meLavavA vividha prakAranA hiMsArUpa mahAna pApAraMbho ryA. bIjAone kurUpavALAM joIne ke evAM bIjAM tuccha kAraNothI hAMsI karI, managamatI vastuomAM atirAga ane aNagamatI vastuomAM atiSa karyo, ISTa vastu ke vyaktino viyoga thatAM manamAM khUba kheda pAmyo, sAta prakAranA bhayane AdhIna thaIne Darapoka thaI rahyo, aneka vicitra, malina vastuo joIne jugupsA karI tathA kAmavikArone rUDA gaNI, temane vaza thaI meM aneka prakAranAM viSayasukha bhogavI temAM ja jIvananI kRtArthatA mAnI. sAcA deva-guru-dharmanuM zaraNa kadApi lIdhuM nahi, teoe upadezelAM jIva-ajIva Adi tattvonI zraddhA karI nahi ane potAne deharUpe ja mAnyo ane AkhuMya jIvana UMdhI pravRtti karI jIvanane vadhAre ne vadhAre baMdhanamAM ane duHkhamAM ja vitAvyuM e mAro mahAna aparAdha thayo. yathA - Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA 54 (1) ema anaMta prakArathI, sAdhana rahita huMya; nahIM eka sadguNa paNa mukha batAvuM zuMya ? (2) huM aMtaramAM thaI rAjI, khelyo chuM avaLI bAjI, avaLI savaLI karanArA, tArI karuNAno koI pAra nathI... AkhI jiMdagI vItI javA AvI topaNa koI rUDo satsaMga na karyo, sadgurunI zodha karI temane caraNe rahI AtmAnI zAMti ane sAco saMtoSa kema maLe teno kAMI paNa prayatna nahi karatAM rAtadivasa hiMsA, corI, jUTha, ane dhanatRSNAnI pravRtti AdarI. manuSyano bhava maLyo paNa kAma to pazu jevAM ja karyAM. khAvApIvAmAM, UThavA-besavAmAM, hAlavA-cAlavAmAM, ke jIvananA koI paNa kAryamAM kAMI paNa vicAra-vivekapUrvaka jIvana vitAvyuM nahi. vANI ane mana maLyAM topaNa satya, priya, hitakara ane bIjA jIvone ThaMDaka upajAve tevI vANI kadApi bolyo nahi paNa kaThora, niMgha ane hRdayabhedaka krUra vacano bolI lokonAM dilane dUbhavyAM. satzAstronI vANI vAMcI nahi, mAnI nahi, mAtra nAstika puruSonA vacanamAM ja rAcyo. ane A rIte niraMtara svArthI, duHkhadAyaka ane pApabaMdhananI ja vRddhi karanArA vicAromAM jIvana vItI gayuM. he prabhu ! huM kyAM sudhI mArAM pAponuM varNana karuM ? Apa sarva jANo ja cho. have to huM sAcA hRdayathI ApanA zaraNe Avyo chuM ane je je doSo meM karyA che, jANatAM ke ajANatAM, zarIrathI, vacanathI ke manathI, pote karyA, bIjA pAse karAvyA ke karatAne anumodana ApyuM, koI paNa kALe karyA, koI paNa jagyAe ryA, koI paNa prakAranA AzayathI karyA te sarvane huM mana-vacana -kAyAnI zuddhipUrvaka, ApanA caraNomAM saMpUrNapaNe zaraNAgata thaIne AlocuM chuM. mArAM te sarva pApo mithyA thAo, mithyA thAo. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 55 A prakAre zrIsaddagurunI ane ApanI sAkSIe huM jIvanazuddhino mahAna puruSArtha AdaravA icchuM chuM ane je duSTa karmo kyAM tene sAcA hRdayathI niMdIne, dhikkArIne heyapaNe nirdhArita karIne have bhaviSyamAM tevAM pApo mAre nathI ja karavAM tevo saMkalpa karuM chuM. dararoja mAphI mAgavI ane vaLI pAcho tevAM ne tevAM pApo karavAM e jUThI paddhati huM have choDI dauM chuM. joke haju mArI zakti ochI che topaNa ApanA ane satparuSanA sAcA zaraNathI have mane duniyAnI koI vastuono Dara nathI. sarvajJa-sadgurunA zaraNathI have huM mArA aMtaramAM mahAna divyazaktino anubhava karuM chuM ane jarUra vizvAsa rAkhuM chuM ke Ape dIdhelA maMtranA samajaNapUrvakanA jApathI mArA bhAvonI nirmaLatA vadhatI ja jaze ane jema maMtranA jorathI vAdI sarpanuM jhera utAre che tema mArA jIvana upara caDeluM pApavikAronuM jora naSTa thaI jaze ane krame karIne Ape batAvelA sAcI zraddhA, sAcA jJAna, sAcA AcaraNa ane sAcA tapanA mArge cAlIne, ApanA caraNanuM (caraNa eTale paga, caraNa eTale vacanarUpI AjJA ane caraNa eTale ApanuM paramazuddha cAritra) yathArthapaNe sevana karIne thoDA ja kALamAM sarva karmabaMdhanone naSTa karIne huM paNa ApanA jevuM ja pada pAmIza. mArI A bhAvanA siddha thavA he vItarAga prabhu ! he jJAnI-nigraMtha guru ! Apa mane zakti Apo, AzIrvAda Apo. mAre Apa sivAya koI zaraNa nathI. atikramaM yad vimateH vyatikramam jinAticAraM sucAritra-karmaNaH / vyadhAm anAcAramapi pramAdataH / pratikramaM tasya karomi zuddhaye // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 sAdhaka-bhAvanA (padyAnuvAda) muja buddhinA vikArathI ke saMyamanA abhAvathI, bahu duSTa durAcAra meM, sevyA prabhu kubuddhithI, karavuM hatuM te nA karyuM, pramAda kerA jorathI; sau doSa mukti pAmavA, mAguM mA huM hRdayathI. (8) vizeSArthaH saMsAranA pratyeka jIvane karmano udaya kSaNe kSaNe cAlu ja che. potAnA puruSArthano ane karmakRta vikArano saravALo thAya che ane te pramANe jIvanAM pariNAma thayA kare che. ahIM sAdhaka potAnA doSone kabUla karatAM kahe che ke he paramAtmA ! huM mArI buddhine sArA sArA bhAvo dvArA ane AtmaciMtana dvArA nirvikAra rAkhavAno prayatna karuM chuM chatAM paNa temAM kaMI ne kaMI khoTI ane pApamaya kalpanAo AvI jAya che ane mArI buddhi malina banI jAya che. vaLI te bhagavAna ! tamoe cha prakAre indriyasaMyama (5 Indriyo + 1 mana) tathA cha prakAre prANIsaMyama (pa sthAvara + 1 trasa) pALavAnI amone AjJA karI che. AvA saMyama vinA amAruM munipaNuM kema yathArtha paLe ? huM ApanI AjJA pramANe cAlavAno udyama karuM chuM paNa koI vAra koI Indriya, koI vAra mana ke koI vAra samitirUpa yatnAthI cAlavuM vagere) sAdhanAmAM bhUla thaI jAya che ane pariNAme jevo joIe tevo saMyama mArAthI pALI zakAto nathI. Ama IndriyAdhIna ke viSayAdhIna thaI javAthI sparzendriyavazatA, rasanendriyavazatA, dhrANendriyavazatA, cakSu-indriyavazatA, zrotrendriyavazatA, mananI vivazatA ke evA bIjA aneka doSone vaza thaIne mAro saMyama naSTa thaI jAya che ane mArI buddhi bhraSTa thaI jAya che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 57 AcAryazrIe saMyamapAlananI kaThaNAInI je vAta A pAThamAM rajU karI che te saMpUrNapaNe sAcI che. tathArUpa dRDha cAritranuM pAlana A kALe ghaNuM ghaNuM vikaTa che. samyak cAritranA yathArtha pAlananI A kaThinatAno ullekha aneka pUrvAcAryoe karela che [juo niyamasAra : gAthA 154; tathA zrIpadmanaMdipaMcaviMzati 9/30 (AlocanA adhikAra saLaMga gAthA naM. 554)]. - dharma-ArAdhanAno moTo zatru pramAda : ghaNAM manuSyo dharma karavo sAro ema to mAnatA hoya che. paraMtu anizcaya ane pramAdane lIdhe 'kAle karIza, have pachI karIza' ema vAyadAbAjImAM ane maMdatAmAM rahI jAya che. duniyAnA kAryamAM jevI tvarAthI pravarte che tenA karatAM anekagaNI sphUrti, viveka ane cetanavaMtI gatithI dharmajIvanamAM jhaMpalAvavuM joIe. koI vidyamAna satpuruSa ke satzAstranuM avalaMbana laI nakkIpaNe ane suniyojitapaNe dharmanI ArAdhanAmAM lAgI UMgha, ALasa, dIrghasUtrIpaNuM ane zithilatAno tyAga karI mahAna udyama karavo joIe. Ama karyA pachI jema banavuM hoya tema bane. hitakara to e che ke bALapaNamAM ja potAnI saMtatine dharmasaMskAra ApavA joIe. pote satsaMgamAM, tIrthayAtrAmAM, dAnamAM, bhaktimAM, sAMcana vagere sattAdhanomAM pravarte to dIkarA-dIkarI upara tenI asara thAya. cALIza varSanI uMmare niyamita ArAdhanA cAlu karavI joIe ane pacAsa varSa pachI khAsa javAbadArI vinA gRhakAryano badho bhAra ghIme ghIme choDI devo joIe ane samAjasevA, paropakAra, dAnavRtti ane AdhyAtmika vAcanano vizeSa puruSArtha karavo joIe. ahIM sAdhaka potAnA pramAdane bUla karIne kahe che ke he bhagavAna ! jevI Ape AjJA karI che te pramANe huM varSo nahi. karavA yogya kAryo (municaryAnAM ke gRhasthanI caryAnAM) karyAM nahi Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sAdhaka-bhAvanA ajJAnathI deha te ja huM chuM ema mAnyuM. dAna-zIla-tapa-bhAva tathA niyama-vrata vagerenuM pAlana karavAnuM huM cUkI gayo. aneka prakAre svaccheda karyo ane pApakarmomAM ja pravaryo. paraMtu have sAcA bhAvathI sarva prakAranA doSonI mAphI mAgI, mArAM te khoTAM kAryo mithyA thAo ane have mAre evA pApabhAvo ane pApakAryo bhaviSyamAM nathI ja karavAM tevI pratijJA kare che. mAro AtmA prAyazcittarUpI tapanA agni dvArA nirmaLa thAo ane mokSamArgamAM huM AgaLa vadhI zake tevI prArthanA kare che. yathA mere avaguna na citAro, prabhu apano biruda nihAro; saba doSarahita kari svAmI, duHkha meTahu aMtarajAmI. (AlocanA pATha 32) "mArA aparAdha kSaya thaI huM te sarva pApathI mukta thAuM e mArI abhilASA che. AgaLa karelAM pApono huM pazcAttApa karuM chuM.... mAtra pazcAttApathI huM karmajanya pApanI kSamA IcchuM chuM." - zrImad rAjacandrapraNIta kSamApanA. kSatiM manaHzuddhi-vidheratikramaM vyatikramaM zIla-vidhevilaMghanam prabho'ticAraM viSayeSu vartanaM vadantyanAcAramihAtisaktatAm // muja malina mana jo thAya to te doSa atikama jANato, vaLI sadAcAre bhaMga banatAM doSa vyatikama mAnato; te aticArI samajavo, je viSayasukhamAM hAlato, ati viSayasukha Asaktane, huM anAcArI dhArato. (9) vizeSArtha : ahIM sAmAyikano viSaya cAle che. sAmAyikamAM rAga-dveSarahita thavA mATe samatAno abhyAsa karavAno che, te abhyAsa nirvikalpatA-ekAgratA siddha karavAthI banI zake che. have cittane ekAgra karavuM hoya to tenI malinatAno nAza karI - ghaTADI - tene Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha nirmaLa karavuM paDe che. jema jema tattvajJAnapUrvaka mana nirmaLa thatuM jAya che tema tema ekAgratAnI kharekhara siddhi thaI sAcuM-paramArtha sAmAyika pragaTe che; ane A dhyeyane siddha karavA ahIM malinatAnI vividha zreNIonuM svarUpa samajAve che. - tattvacitanamAM sAdhaka, pote buddhipUrvaka potAnA udyamathI zubha bhAvo karI rahyo hoya tyAre tenA ciMtananI aMdara dehAtmabuddhi, hiMsA, corI, asatya, kuzIlasevana, tIvratRSNA, zoka, niMdA ke evo koI bhAva ekAeka AvI jAya che tyAre te doSane atikrama kahevAmAM Ave che A ati sUkSma doSa che ane sAdhaka turata sAvadhAna thaI jAya to pharI pAcho potAnA ciMtananI keDIe lAgI zake che. pramAdanA jorane lIdhe A bhAva abuddhipUrvaka thayelo hovAthI sAdhakane thoDo ja doSa (Agnava-baMdha) lAge che. upara kahyo tevo cittano doSa jo cAlu rahe ane sAdhaka cittanI malinatAne vaza thaIne vANIthI ke zarIrathI paNa tenA mAlina bhAvane anusare to citta (upayoga)nI malinatA sAthe zarIra ane vANInI azuddhino doSa bhaLatAM te doSa sadAcArano nAza kare che ane A rIte moTA doSano te sAdhaka bhAgIdAra bane che ane tene vyatikrama kahevAmAM Ave che. uparano doSa ke jemAM vANI-zarIra azuddha thayAM, tevI azuddhi-vikAra-vibhAvamAM jo sAdhakane sukhabuddhinI uptati thaI jAya, . eTale ke tene ema lAge ke mane AmAM majA Ave che, huM kevo sukhI chuM, to te vadhAre moTA doSane pAtra bane che ene aticArI kahevAya che. A ja uparokta doSanI mAtrA jyAre ghaNI vadhI jAya che Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so sAdhaka-bhAvanA ane satyAsatyano viveka cUkI jaIne tIvra rAgathI te sAdhaka pAMca indriyanA viSayomAMthI koI paNa eka viSayane viSe tallIna thaI jAya che tyAre te doSane anAcAra kahevAmAM Ave che arthAtu anuM + AcAra kahetAM tenuM cAritra (AcaraNa) naSTa thaI jAya che. A pramANe vratAdirUpa cAritramAM pravartatA jJAnI sAdhakane cAra kakSAnA doSo lAge che. A uparAMta keTalAya vidvAnoe "Abhoga" nAmano pAMcamo doSa paNa kahyo che, jemAM vratabhaMgane avagaNIne buddhipUrvaka, ahaMkArapUrvaka, vAraMvAra temAM pravartavAmAM Ave che. Avo sAdhaka mokSamArganAM sarva sAdhanothI sarva prakAre bhraSTa thaI jAya che. vratapAlananA A vivigha doSone TALIne, niraticArapaNe zuddhavratonuM anuSThAna karI cAritravRddhithI Asannabhavyo tvarAthI mokSane sAdhe che, je ApaNuM kartavya che. muja vacana vANI uccAramAM, talabhAra vinimaya thAya to, jo artha-mAtrA-pada mahIM, lavaleza vadhaghaTa hoya to, yathArtha vANIbhaMgano, doSita prabhu huM Apano, ApI kSamA mujane banAvo, pAtra kevaLa bodhano. (10) prabhuvANI ! tuM maMgalamayI, muja zAradA huM samajato, vaLI ISTa vastu, dAnamAM, ciMtAmaNi huM dhArato, subodha ne pariNAma zuddhi, saMyamane varasAvatI, tuM svarganAM divya gIta suNAvI, mokSalakSamI arpatI. (11) | vizeSArtha AgaLanI kaDImAM atikrama, vyatikrama vagere doSonI AlocanA karI hatI. havenI be kaDIomAM vANI saMbaMdhI doSonuM prAyazcitta karIne prabhuvANIno mahimA batAve che. sAmAyika e zrAvaka ane yuni.banne mATe Atmazuddhi pAmavA mATenuM zreSTha sAdhana che. paraMtu tenuM yathArtha phaLa prApta karavA mATe tene Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 61 mana-vacana-kAyAnI zuddhipUrvaka karavuM joIe. ahIM vANI saMbaMdhI doSo bAbata kathana karatAM kahe che ke pATha uccAraNamAM jo mArAthI kAMI paNa vadhaghaTa thaI jAya athavA hasva-dIrgha, kAno-mAtra, aspaSTa uccAra vagere kAMI paNa doSo utAvaLa, pramAda ke anupayogane lIdhe thaI jAya to he prabhu ! huM Apano doSita chuM, kAraNa ke ApanI AjJA pramANe na karatAM meM tethI viparItapaNe karyuM. Avo mAro koI paNa doSa thayo hoya to huM ApanI sAkSIe tenI zuddhi karuM chuM ane mane krame karIne sarva AvaraNothI rahita evuM pUrNa jJAna pragaTe tevI pAtratA ApavA prArthanA karuM chuM. pUrvAcAryoe ane jJAnI puruSoe je vividha prakAranA doSo TALIne sAmAyika karavAnI AjJA karI che, teno suMdara upasaMhAra saMkSepamAM "zrImokSamALA',zikSApATha 37-38-39mAM Apela che. temAM mananA dasa, vacananA dasa ane kAyAnA bAra ema batrIsa doSo ane pAMca aticAro TALavAnI AjJA karela che. sAdhaka mumukSuoe te vAMcI abhyAsavAthI parama kalyANanuM kAraNa che. have AgaLanI kaDImAM zrIjinavANI-vItarAgavANInuM alaukika mAhAbhya batAve che. sarvajJa-vItarAga-hitopadezaka evA paramAtmAnI vANI jagatanA sarva jIvone kalyANamArganuM yathArtha digdarzana karAve che. tenI AcArya zrI ahIM traNa vizeSaNothI paramabhakti kare che : (1) maMgalamayI : mamrUgala eTale mamakArane gALanArI ane maMgalA eTale atIndriya - Atmika sukhane lAvanArI ema be prakAre maMgala zabdano artha jJAnI puruSoe karyo che. je jIva bhagavAnanI vANIne samajIne teno bhAva hRdayamAM dhAraNa kare che tenAM pApo naSTa thAya che ane te uttama padane pAme che : Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 maMtra, taMtra, auSadha nahIM jethI pApa paLAya; vItarAga vANI vinA, avara na koI upAya. vacanAmRta vItarAganAM, parama zAMtarasa mULa, auSadha je bhavaroganAM, kAyarane pratikULa. zrImad rAjacaMdra, pRSTha 31 (2) zAradA : A nAma vidyAnI devInuM che. tene sarasvatI paNa kahe che. vItarAgavANIne yathArthapaNe vAMcavAvicAravAthIanusaravAthI sAcuM jJAna pragaTe che. jenuM jJAna sAcuM thAya tenuM cAritra paNa nirmaLa thAya che. mATe sadbuddhine denArI zrIzAradAdevI te vItarAgavANI ja che H sAdhaka-bhAvanA - utkaTa bodhane denArI, viveka jagADanArI, hitamAM joDanArI, krodhAdine zAMta karanArI ane samyak tattvano upadeza karanArI jJAnInI-saMtonI-bhagavaMtonI vANI hoya che.' zrI zAnArNava (3) ciMtAmaNi : icchita vastune ApanAra evo eka ratnaciMtAmaNi mAnavAmAM Avyo che. ahIM vItarAgavANIne ratnaciMtAmaNi kahI te yogya ja che kAraNa ke jIvamAtrane iSTa evAM UMcI kakSAnAM svarga-mokSanAM sukhone jIva vItarAgavANInA prabhAvathI saheje pAme che. paraMtu upara kahyA tevA svarga-mokSanA sukhanI sAcI prApti kone thaI zake che ? pUrvAcAryonuM vidhAna che ke zrIsadgurunA upadezathI AtmAdi tattvono yathArtha bodha prApta karavo joIe. pAtratA sahita je AvA uttama bodhane zabda dvArA, artha ane anukrame abhyAsa ane vedana dvArA grahaNa karavAne samartha thAya che tene bodhabIja (nizcaya-samyaktva) prApta hoya che. teno AtmA vizeSapaNe nirmaLa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 3 thavAno yatna kare che tethI tene pariNAmonI zuddhi thatI jAya che. Avo mahAna dharmAtmA sadguru dvArA prApta thayelI vItarAgavANInA sAcA rahasyane pAmyo kahevAya che ane AgaLanI sAdhanAnAM bhinna bhinna vrata-niyama -saMyama-tapa-kSamA Adi aMgone dharmadhyAnapUrvaka dhAraNa kare che. AvA dhyAnapUrvakanI sAdhanA dvArA jene svargAdinI prApti thAya che teo uttarottara UMcI padavIne pAmIne alpakALamAM mokSane pAme che. paraMtu jemanI pAse A dharmadhyAnanI kaLA ane vijJAna nathI hotAM teo sAmAnya svargane prApta karIne paNa mohAsakta thaI zake che ane chevaTe durgatine paNa pAmI zake che. upasaMhAra : AcAryazrI ApaNane sAvadhAnIthI ane vinaya-vivekapUrvaka vItarAgavANIne aMgIkAra karavAnI preraNA Ape che, jethI divase divase ApaNA jIvanamAM jJAnavairAgya ane AtmazAMti vadhatAM jAya ane AtmaguNono vikAsa thato jAya. je koI sAdhakanA jIvanamAM vadhateoche aMze paNa Ama banyuM hoya teNe ja jJAnInI vANIno kharekhara svIkAra karyo kahevAya. mATe svajIvanano vicAra karavo. smaraNa kare yogI jano, jenuM ghaNA sanmAnathI, vaLI indra nara ne deva paNa, stuti kare jenI ati; e veda ne purANa jenAM, gAya gIto harSamAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM. (12) bhAvArtha : AtmAnI sAdhanA karavAmAM nirata evA yogIpuruSo jemanuM aMtaranA Adara sahita smaraNa-ciMtana kare che, duniyAmAM mahAna gaNAtA evA indrAdika devo ane anya mahApuruSo paNa jemanI atizayapaNe stuti-bhakti kare che, jagatanAM prasiddha evAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sAkabhAvanA veda-purANa vagere aneka moTAM zAstro paNa jemano saharSa mahimA gAya che, tevA sarva devonA deva siddha paramAtmAne huM mArA hRdayamAM nivAsa kare tevI vinaMtI - prArthanA karuM chuM. www vizeSArtha : yun-yogati-to unite, to communicate, ema yug dhAtu parathI yoga zabda banyo che. potAnA AtmAne samyakSaNe je paramAtmapada sAthe joDavAno udyama kare che tene yogI kahe che. aSTAMga yogamAMnAM yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhirUpa ATha aMgomAM mukhyatA dhyAnasamAdhinI che, kAraNa ke tenI siddhi arthe ja bAkInAM aMgonI sAdhanA karavAmAM Ave che. vividha aMgonI sAdhanA dvArA potAnA citta-upayoganI nirmaLatAne pAmIne, tenI vizeSa nirmaLatA karavA mATe yogIpuruSo vAraMvAra paramAtmAnuM smaraNa kare che, ciMtana kare che, vicAra kare che, vArtA kare che pRcchanA kare che, nAmasmaraNa kare che, sarva prakAre teno ja paricaya thAya tevo prayatna kare che. have yogIjano jenuM ciMtana-manana kare che te paramAtmA kevA che ? zAstramAM te paramAtmA dehasahita hoya to tene jina-arihaMtatIrthaMkara-vItarAga bhagavAna kahevAmAM Ave che. jyAre te dehano tyAga thaI teo nirvANa padhAre che tyAre temane siddha -vikala-azarIrI paramAtmA kahe che. A be prakAromAMthI game te prakAranA prabhunuM dhyAna karavAmAM Ave topaNa temanA paramArthaguNo to ekasarakhA ja che. zAstromAM temanuM varNana vividha rIte nIce prakAre karyuM che : (1) che aSTakarma vinaSTa, aSTa mahAguNe saMyukta che; zAzvata parama ne loka-agna, virAjamAna zrI siddha che. (2) tIna bhuvana cUDA ratana-sama zrIjina ke pAya; namata pAIe Apa pada, saba vidhi baMdha nazAya. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 5 sAmAyika pATha (3) Asava bhAva abhAvatuM, bhaye svabhAva svarUpa, namo sahaja AnaMdamaya, acalita amala anUpa. (4) "tame nIrAgI, nirvikArI, saccidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarzI ane railokyaprakAzaka cho." - zrI mokSamALA, pada (nArAca chaMda). (5) purAna ho, pumAna ho, punIta puNyavAna ho, kahe munIza aMdhakAra-nAzako subhAna ho, mahaMta tohi jAna ke, na hoya vazya kAlake, na aura mohi mokhapaMtha deya tohi TAlake. . - zrI bhaktAmarastotra, 23 je yogIpuruSoe uparokta pramANe paramAtmAnA guNone sArI rIte jANyA che ane temanA guNomAM jemane atyaMta prIti thaI che teono svabhAva ja evo thaI jAya che ke prabhunuM teo satata smaraNa kare che.A vAta paramakRpALu zrImad rAjacandrajIe aMtima saMdezamAM bahu ja suMdara rIte rajU karI che. (1) icche che je jogI jana, anaMta sukha svarUpa; mULa zuddha te Atmapada, sayogI jinasvarUpa. AtmasvabhAva agamya te, avalaMbana AdhAra jinapadathI darzAviyo, teha svarUpa prakAra. sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dinarAtra rahe tayAnamahIM, parazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jaya te. A pramANe yogIjano uparAMta viziSTa puNyanA dhAraka evA devonA nAyaka Indra, tathA bIjA paNa aneka lokAMtika, samyagdaSTi devo tathA vivekI, buddhimAna ane AtmakalyANanA icchuka evA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA aneka manuSyo paNa A paramAtmAnI aneka prakAre vandana-sevana-kIrtana stavanAdi prakArathI bhakti karIne potAnAM AtmapariNAmonI uttarottara vizuddhi kare che. A paramAtmAnA asIma guNo che ane te uttamottama guNonI yazogAthA moTA moTA AcAryo ane RSimunioe, vedapurANa kahetAM aneka prasiddha zAstromAM paNa karelI che. jethI nakkI thAya che ke te te zAstronA kartA-puruSo dvArA paNa paramAtmA pUjya che ane tethI ja teoe paramAtmAnA guNonuM saMkIrtana ane yazogAna vistArathI, premathI ane ahobhAvathI potAnAM zAstromAM karela che. AvA devAdhideva, eTale ke nArAyaNa, pratinArAyaNa, rudra, saudharmendra, ahamindro ke bIjA anekavidha devo dvArA paNa jeo potAnI guNAtizayatAthI pUjya che tevA paramAtmA siddhane huM mArA hRdayamAM atyaMta premathI birAjamAna karuM chuM, jethI mArA sarvadoSono vilaya thaI mane zuddha ratnatrayanI prApti thaI tvarAthI mokSapadanI prApti thAya. mokSagata puruSonA guNono bheda jANI jeo temanI sAcI bhakti kare che teo avazya temanA ArAdhyanA padane pAme che, yathA mokSamArganA netA che je, karmazelanA bhedanahAra, vizvatattvanA jANanArane, vaMduM targuNaprAptidAna. - zrI sarvArthasiddhi, maMgaLAcaraNa jenuM svarUpa samajAya che, sAna darzana yogathI, bhaMDAra che AnaMdanA je, acaLa che vikArathI, paramAtmAnI saMjJA thakI, oLakhAya che je zubha dhyAnamAM, te devanA paNa deva hAlA, siddha vasajo hRdayamAM. (13) vizeSArthaH ahIM sAmAyikano viSaya cAle che, tethI sAdhakane A sAdhanA dvArA samatA-sAmyabhAva-zuddhabhAva pAmavAnuM prayojana che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 sAmAyika pATha sAdhaka jIva, siddha paramAtmAne potAnA hRdayamAM nivAsa karavA mATe prArthanA kare che. kevA che te siddha bhagavAna? tenuM have varNana kare che : (1) ApaNA jIvanamAM sAcuM jJAna, sAcI zraddhA ane sAcA AcaraNanI ekatA siddha thAya to siddhanA svarUpanI ApaNane oLakhANa thAya. sAcuM jJAna pAmavA mATe sarvajJa sadgurue kahyAM che tevAM jIva-ajIva Adi tattvonuM yathArtha jJAna sapuruSa pAsethI prApta karavuM joIe ane tenA phaLarupe zuM choDavA yogya che, zuM grahaNa karavA yogya che ane zuM mAtra jANavA yogya che teno yathAyogya nirNaya karavo joIe. jJAnanA abhyAsa dvArA je bogha prApta karyo tenI aMtaramAM zraddhA karavI joIe.Ama, sAcAM zraddhA-jJAnasahita pApa-pravRtti jIvanamAMthI ghaTatI jAya te prakAre potAnI dainika caryA goThavavI joIe. tethI jyAre sapuruSArtha dvArA jIvana nirmaLa ane zAMta bane tyAre tattvaciMtana daramyAna potAnA ja hRdayamaMdiramAM jenAM darzana (pratIti, anubhava aMza sahita) thAya che te ja siddhanuM svarUpa che. nizcayathI te ja potAnuM zaktirUpe raheluM sva-tattva che. kahyuM che: sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; saddaguru AjJA jina dazA, nimitta kAraNa mAMya. - zrI AtmasiddhizAstrajI, 135 jina pada nija pada ekatA, bhedabhAva nahIM kAMI, lazA thavAne tehano, kahyAM zAstra sukhadAI. - zrImad rAjacandra, 54/3 (2) vaLI siddha bhagavAna kevA che ? AnaMdanA bhaMDAra. AtmAmAM AnaMda nAmano eka guNa che. paraMtu, azAtAvedanIyane AdhIna thavAthI te duHkharUpe pariName che ane zAtAvedanIyane AdhIna Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 sAdhaka-bhAvanA thavAthI te sukharUpe pariName che. paramAtmA bemAMthI eka paNa prakAranA karmane AdhIna nathI tethI teono AnaMdaguNa sahaja sukharUpe - AnaMdarUpe pariName che. kahyuM che ke : duHkhasukharUpa karamaphaLa jANo; nizcaya eka AnaMdo re; cetanatA pariNAma na cUke, cetana kahe jinacaMdo re; AnaMdaghanajIkRta vAsupUjya stavana, 4 pUrva prayogAdi kAraNanA yogathI, Urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo, sAdi anaMta anaMta samAdhi sukhamAM, . anaMta darzana jJAna anaMta sahita jo. apUrva zrImad rAjacaMdra, 738/19 A siddha paramAtmAnA eka pradezamAM koI paNa prakAranA vikArano saheja paNa aMza hoto nathI kAraNa ke mohanIya karmano teoe pUrNa parAbhava karyo che. Ama teo saMpUrNapaNe nirvikArapaNAne eTale zuddha svabhAvane pAmelA che. (3) vaLI kevA che te siddha paramAtmA? to kahe che ke jJAnI ane yogIjano zuddha dhyAna daramyAna temanA svarUpano (vyavahArathI siddhapadano ane nizcayathI potAnA siddha samAna svapadano) svasaMvedana dvArA anubhava kare che. gharmadhyAnano aMza cothA guNasthAnathI pragaTe che ane tyArathI te dharmAtmAne dhyAnamAM Atmika AnaMdano aMza anubhava thAya che. jema jema te dharmadhyAnamAM AgaLa vadhe che tema tema te AnaMda vadhato jAya che, tenI mukhyatA sAtamA guNasthAne hoya che. A AnaMda te ja AtmAno (paramAtmapadano - siddhasamAna potAnA Atmapadano) AnaMda che. te AnaMda jeno pUrNapaNe pragaTa thaI gayo che tevA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 sAmAyika pATha dravya-guNa-paryAyamAM ekarUpa pUrNa zuddha-buddha-niraMjana paramAtmA-siddha bhagavAna mArA hRdayamAM - dhyAnamAM raho, evI sAdhaka jIva prabhune prArthanA kare che : sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dina rAtra rahe taddhayAnamahIM, parazAMti anaMta sudhAmaya je, praNamuM pada te vara te jayate. - zrImad rAjacandra, 3954 (harigIta) je kaThina kaNe kApatA, kSaNavAramAM saMsAranAM, nihALatA je sRSTine jema, borane nija hastamAM yogIjanone bhAsatA, je, samajatA sau vAtamAM, te devanA paNa deva hAlA, siddha vasajo hRdayamAM. (14) vizeSArtha ahIM sAmAyikano viSaya cAle che, eTale samatAbhAva - zuddhabhAva prApta karavAnuM prayojana che. AtmAno eTale ke ApaNo evo svabhAva che ke je vastunuM tanmayatAthI ciMtana karIe tevA bhAvarUpe, te samaya mATe, ApaNe thaI jaIe chIe. viSayI manuSya buddhipUrvaka viSayanuM smaraNa karatAM te samaye viSayarUpa thAya che. tema sAdhaka manuSya paramAtmA ke sadguru jevA zuddha avalaMbananuM smaraNa karavAthI temanA guNono saMvAhaka (dhAraNa-grahaNa karanAra) bane che.A siddhAMtane anusarIne sAdhaka bhagavAnane potAnA hRdayamaMdiramAM nivAsa karavA mATe namra vinaMtI kare che. jenA cittamAM siddha-paramAtmAno nivAsa thAya tene zuM zuM phaLa prApta thAya che ? (1) kaThina ko kapAya che je je zubhabhAvo sAdhanA-jIvanamAM Avazyaka che temAM deva-gurudharmanI yathArtha bhakti eka agatyano bhAva che. bhagavAnanI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. sAdhaka-bhAvanA bhakti sAcA bhAvathI kare tene viziSTa puNyano saMcaya paNa thAya che. viziSTa puNyano saMcaya thavAthI pApakarmo ane pApakarmonAM phaLa evAM kaSTono - duHkhono - paNa sahajapaNe nAza thAya che. tethI ahIM kAraNamAM kAryano upacAra karIne kahyuM ke bhagavAna bhaktanI saMsAra saMbaMdhI Adhi, vyAdhi ane upAdhiono nAza kare che. sAcI bhagavadbhakti jevuM (jemAM bhakta. bhakti ane bhagavAnanuM svarUpa gurugama dvArA yathArthapaNe oLakhavAmAM AvyuM che) puNyasaMcayanuM ane AtmazuddhinuM anya sAdhana sAmAnyapaNe nathI ane A kALe vizeSapaNe nathI ema niHzaMka mAnavuM. A viSayamAM prAcIna mahAtmAono abhiprAya A pramANe che. | (anuSTrapa) darzana devadevasya, darzana pApanAzanam darzana svargasopAna, darzane mokSasAdhana. (harigIta) jinavara caraNakamaLe name, je paramabhakti rAgathI; te janma-velI-mULa chede, bhAva uttama zastrathI. bhAvaprAbhRta, 153 (doharA). kabIra yaha tane jAtA hai, sarke to Thaura lagAya; kai sevA kara saMtakI, ke prabhu ke guNa gAya. (kAphI) INa vidha parakhI, mana vizrAmI, jina vara guNa gAve, dInabaMdhunI mahera najarathI, AnaMdaghana pada pAve. ho malijina) - zrImad AnaMdaghanajI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 sAmAyika pATha ghaNA prakArathI manana karatAM amAro dRDha nizcaya che ke bhakti e sarvoparI mArga che. ane te satparuSanA caraNa samIpe rahIne thAya to kSaNavAramAM mokSa karI de tevo padArtha che. - zrImad rAjacaMdra (2) hastamAM boranI jema sRSTine nihALe che siddha bhagavAnanA divya ane alaukika jJAnanuM ahIM varNana kareluM che. vItarAga-vijJAnamAM dareka muddAne paddhatisara ane vijJAnanI dRSTithI samajAvavAmAM Avela che. siddha bhagavAnanI je vartamAna avasthA che, te saMsArI avasthAmAMthI krame krame Atmazuddhine sAdhIne pote pragaTa karelI dazA che. AtmAmAM zaktiapekSAe je kevaLajJAna raheluM che, te jJAnane sAcI zraddhA sAcA jJAna ane sAcA AcaraNanI pUrva sAdhanA dvArA jyAre pragaTAvavAno puruSArtha karavAmAM Avyo tyAre jJAnane AvaraNa karanArA matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnAvaraNIya ane kevaLajJAnAvaraNIya ema sarva jJAnAvaraNIya tathA mohanIyAdi anya karmono nAza thayo. Ama thavAthI AtmAnA jJAnane rokanAruM koI pratibaMdhaka kAraNa rahyuM nahi tethI te siddha bhagavAnanuM jJAna kone na jANe ? arthAt siddha AtmAnuM pUrNa vikAsane pAmeluM evuM je pUrNa zuddha -divya-lokottara jJAna temAM jagatanA sarva kALanA sarva padArtho sahajapaNe ekasAthe pratibibita thAya che-dekhAya-jaNAya-che. A kAraNathI kahyuM ke je siddha paramAtmA samasta sRSTine (loka tema ja alokane) hAthamAM rahelA boranI jema nihALe che, tevA che. (3) yogIjanone bhAsatA je ki attataH zAnirIkSI] ahIM siddha-paramAtmAnuM vizeSa svarUpa kahe che. cothI lITImAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 sAdhaka-bhAvanA je siddha-pa2mAtmAne potAnA hRdayamAM vasavAnuM kahevAya che te nizcayathI potAnA zuddha AtmAne saMbodhIne ja kareluM kathana che, te A pramANe. dareka AtmAmAM siddha-samAna zakti rahela che. paraMtu ajJAnI saMsArI manuSya mohane AdhIna thaIne potAnI anaMta jJAna, anaMta AnaMda Adi zaktione jANato ane zraddhato nathI. te mohI manuSya potAnuM sukha jagatanA bAhya padArthomAM zodhe che ane bhrAMtigatapaNe pAMca indriyonA viSayomAMthI tene sAcuM sukha maLaze tevI khoTI mAnyatAmAM ja rAce che, mAce che, ane jiMdagI vitAve che. paraMtu tene kheda, thAka, zithilatA ane AkuLatAno ja anubhava thAya che. koI mahAbhAgyavAna vivekI puruSa, dhIraja dhAraNa karIne sat-sukhanI aMtaramAM ja khoja kare che, kAraNa ke sarvajJa-sadgurunI AjJAne yathArthapaNe samajavAthI te sat-sukhano potAnA AtmAne viSe ja nirNaya kare che. Avo sAcA bodhane pAmelo mahAna sAdhaka yogI kahevAya che. ane te jyAre potAnA hRdayamaMdiramAM jJAna-dhyAna-vairAgya dvArA aMtarmukha avalokananI divya kaLAne hastagata kare che tyAre tenI cittavRtti jagatanA samasta bAhya padArtho, zarIra, indriyo, zvAsocchvAsa, jagatanA saMkalpavikalpo ane zAstrajJAnanI vikalpajALane bhedIne potAnA zuddha zAyabhAva pratye vaLIne temAM lIna thatAM ja atIndriya jJAnAnaMdarUpI amRtarasane pIe che. A ja Atmadarzana che. paramAtmadarzana che. AtmajJAna che, Atmacaritra che, AtmasAkSAtkAra che, zuddha-ratnatraya che, AtmAnubhava che, svasaMvedana che, saMvara-nirjarAnI sAkSAt prApti che, svAtmopalabdhi che, zuddhAtmAnubhUti che, samAdhi che, mohakSobharahitatA AtmAno nija-pariNAma che - bIjAM game te nAmothI kaho paNa A ja sAdhakanuM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 73 - aMtima lakSya che. mATe AcAryazrIe mULa pAThamAM aMtargata yogI dvArA je nIrakhAya che - dekhAya che - tadUrUpa thaI anubhavAya che ema kahyuM che. A AtmAnubhUtino mArga jo ke vANI dvArA pUrNapaNe kahI zakAto nathI topaNa pUrve mahAjJAnIoe teno nIce pramANe nirdeza karyo che, jeno mULamAM ane TIkAo dvArA gurugama sahita vizeSa abhyAsa ane prayoga karavA jijJAsuone bhalAmaNa che H (harigIta) (1) samyaktva temaja zAnanI je ekane saMjJA maLe; nayapakSa sakala rahita bhAkhyo te samayano sAra' che. - zrIsamayasAra, 144 (doharA) (2) indriya sarva nirodhIne, mana karIne sthirarUpa, kSaNabhara jotAM te dIse, te paramAtma svarUpa. zrIsamAdhizataka, 30 (harigIta) janmomaraNanA duHkhane, nahi jANatA kadI je prabhu, je mokSapatha dAtAra che, trilokane jotA vibhu; kalaMkahIna divyarUpa je, rahetuM nahi paNa candramAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM. (15) vizeSArtha : sAdhaka potAnA hRdayamAM je paramAtmAne nivAsa karavAnI vinaMtI kare che te paramAtmA kevA guNonA dhAraka che te viSayanI vicAraNA have AcAryazrI rajU kare che : (1) janmomaraNanA duHkhane je jANatA nathI 'siddha' zabda sidh dhAtu parathI banelo che. jeoe potAnA dhyeyane - prAptavyane Adarzane - saMpUrNapaNe prApta karI lIdhuM che tene Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 sAdhaka bhAvanA siddha arthAt kRtakRtya kahevAmAM Ave che. AvA siddha bhagavAne zuM prApta karI lIdhuM che ? teoe saMpUrNa sukha ane atIndriya divya jJAna prApta karIne A samasta vizvamAM sauthI mahAna padavI prApta karI lIdhI che je svAdhIna che ane zAzvata che ane tethI ja have temane janma-maraNa Adi duHkho nathI. - navA navA dehone dhAraNa karavAnI kriyAne janma kahe che ane jUnA jUnA dehone choDavAnI prakriyAne maraNa athavA mRtyu kahe che. A banne kriyAomAM AtmAne atyaMta duHkha paDe che. janmanA duHkhanI jagatanA jIvone smRti rahetI nathI paraMtu maraNanA duHkhane to jagatamAM sau koI jANe che ane tethI ja koI "maraNa" ne IcchatuM nathI, chatAM parANe maravuM paDe che. jema agninA saMyoge loDhAne ghaNanA ghA sahana karavA paDe che tema dehanA saMyoge saMsArI jIvane janma-roga, vRddhAvasthA-maraNa vagerenAM duHkho pharajiyAta sahana karavAM paDe che. yathA - (harigIta) (1) bhISaNa naraka, tiryaMca tema kudeva-mAnavajanmamAM te jIva! tIvra duHkho sahyAM, tuM bhAva re jinabhAvanA. - bhAvapAhuDa, 8 (doharo) (2) janma jarA ne mRtyu, mukhya duHkhanA hetu, kAraNa tenAM be kahyAM, rAga dveSa ahetu. - zrImad rAjacaMdra Ama sarva prakAre, je mahAna aizvaryavAna AtmAoe samagra duHkhonA nAzanA upAyane prApta karI lIdho che ane jeone AgAmI anaMtakALamAM paNa have dehadhAraNI parAdhIna ane tuccha pravRtti nahi Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha karavI paDe tevA siddha AtmAone pharI pharI sAdhako vaMdana kare che kAraNa ke manuSyabhavane saMpUrNapaNe temaNe ja saphaLa karyo che. temanI uttamottama avasthAnuM AtmadRSTithI varNana karI temane abhinaMdana ane abhivaMdana karatAM jJAnI puruSo kahe che ke - (harigIta). nijamAMhi loka-aloka guNa, parajAya pratibibita bhaye, rahihuM anaMtAnaMta kAla, yathA tathA ziva pariNaye, dhani dhanya hai je jIva, narabhava pAya, yaha kAraja kiyA, tinahIM anAdi bhamaNa paMca prakAra taji, vara sukha liyA. cha DhALA, 13 (2) mokSa patha dAtAra trilokane jotA vibhu paramAtmAnuM vizeSa varNana cAle che. ahIM je siddhanuM varNana che te bhUtanaigamanayanI apekSAe arihaMta-tIrthaMkaranuM paNa che ema naya-vivalAthI samajI levuM. paramAtmAnA traNa mukhya guNomAM trIjo guNa "mokSapatha-dAtAra'nA rUpamAM che. (1) sarvaza (2) vitarAga ane (3) hitopadezaka. pahelA be guNonA sadbhAvamAM je trIjo guNa pragaTyo che te dvArA bhagavAna sarva bhavya jIvone heya-upAdeyanuM jJAna karAvanArA sarvotkRSTa upadezakanA rUpamAM jayavaMta varte che. pUrve mahApuruSoe nIce pramANe karyuM che, yathA (1) jeo mokSamArganA netA che, karmarUpI parvatone bhedanArA che ane vizvanAM tattvonA jANanAra che, temane huM temanA guNonI prApti arthe vaMdana karuM chuM. - tattvArthasUtra TIkA, maMgaLAcaraNa (2) "mukti kerI vidhi karI tame, cho vidhAtA ja Apa" - e pramANe zrIbhaktAmarastotranI 25mI kaDImAM bhagavAnane mokSamArganA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 sAdhanAmAnA vidhAtA kahyA che. potAnA divya kevaLajJAnathI bhagavAna sahajapaNe zobhe che ane bIjA aneka guNo pragaTyA hovAthI bhagavAnane vibhUtivALA (vibhu) kahyA che. (3) kalaMkahIna divyarUpa te siddha paramAtmA sarva prakAranAM pApothI, rajathI, apUrNatAothI ' rahita che tethI temane videhI-paramAtmA' paNa kahevAmAM Ave che. Ama sarva doSothI vimukta ane sarva sadguNothI saMyukta evA sarvajJa paramAtmA che. yathA sarve UMcA guNa prabhu aho ! ApamAMhI samAyA, temAM kAMI nathI navInatA dhArIne chatrachAyA, doSo sarve ahIM tahIM phare, dUra ne dUra jAya, joyA doSe kadI nava prabhu Apane svapnamAMya. - bhaktAmara strota, 27 eka paramANu mAtranI maLe na sparzatA, pUrNa kalaMka rahita aDola svarUpa jo; zuddha niraMjana caitanyamUrti ananya maya, aguru laghu, amUrta sahajapadarUpa jo. apUrva avasara. 18 - zrImad rAjacaMdra chelle AcAryazrI kahe che ke he prabhu ! Apa candranA jevA zItaLa ane svarUpamAna cho, paraMtu tenAmAM to kalaMka che jyAre Apa to niSkalaMka cho. he prabhu! tame mane khUba ja priya cho ane tamo mArA hRdayamAM vaso evI mArI Apane namra prArthanA che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha A vizvanAM sau prANI para, zuddha prema nispRha rAkhatA, nahi rAga ke nahi dveSa jene, asaMga bhAve vartatA; vizuddha indriya-zUnya jevA, jJAnamaya che rUpamAM, te devanA paNa deva vhAlA, siddha vasajo hRdayamAM, (16) vizeSArtha : ahIM sAmAyikano viSaya cAle che. sAdhaka potAnA manamaMdiranI aMdara prabhune padhAravA mATe ane nivAsa karavA mATe vinaMtI kare che. kevA prabhune sAdhaka manamaMdiramAM sthApe che ? 1. sau prANI para jeo zuddha prema rAkhe che ahIM bhagavAnanA 'vizvaprema' athavA 'karuNAmUrti' guNanI sUcanA karI che. jeoe potAnuM jIvanadhyeya siddha karyuM che tevA paramAtmAne joke koI jIvo pratye svArthamaya sneha ke vyaktigata saMbaMdha hoto nathI chatAM pUrve bAMdhelA 'tIrthaMkaranAma karma'nA udayane lIdhe teone jagatanA nAnAmoTA samasta AtmAo pratye sahaja-karuNA varte che. ane tevA sarva bhavya jIvonA parama kalyANane arthe temano vihAra; divya upadeza Adi pravarte che. tethI ja saMtoe gAyuM ke : (doharA) jhaLajhaLa jyotisvarUpa tuM, kevaLa kRpAnidhAna; prema punita tuja preraje, bhayabhaMjana bhagavAna. kevaLa karuNAmUrti cho, dInabaMdhu dInAnAtha; pApI parama anAtha chuM, graho prabhujI hAtha. 77 zrImad rAjacaMdra 2. rAgadveSa vinA asaMgabhAve vartatA uparokta vizeSaNane ahIM bIjI rIte rajU karyuM che. AgaLa kahyuM ke jagatanA samasta jIvo pratye zuddha prema rAkhe che. ahIM have bhagavAnanA te ja guNane 'vItarAgatA' rUpe ane 'asaMgatA'rUpe rajU Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sAdhaka-bhAvanA kare che. sAmAnya dRSTie vicAratAM AmAM virodha lAge che paNa kharekhara virodha nathI. pahelI zailI bhaktanI che jyAre bIjI zailI jJAnInI che. bhagavAna sarva jIvonA niSkAraNa baMdhumitra che e vAta paNa sAcI che ane bhagavAna vItarAga-asaMga che e vAta paNa sAcI che. bannemAM, mohano - svArthano - vyaktigata snehano abhAva varte che, saMpUrNa niHspRhapaNuM che; chatAM sahajapaNe jagatjhavahitakArIpaNuM paNa che. A vAta pUrvAcAryoe nIce pramANe rajU karI che. 'hitopadezI Ama bhagavAna sva-prayojana vinA ane rAgadveSa vinA bhavya jIvone hitakAraka upadeza de che; jema ke zilpInA hAthanA sparzathI vAgatuM mRdaMga zAnI apekSA rAkhe che ? (kaMI apekSA rAkhatuM nathI.) ratnakadaMDazrAvakAcAra 8. 3. vizuddha, indriyazUnya, jJAnamaya bhagavAne darzanamohano ane cAritramohano saMpUrNapaNe nAza karyo che tethI temanA eka paNa aMzamAM lezamAtra paNa moha, rAga ke asamAdhi rahyAM nathI; arthAt vikArano anaMtAMza paNa rahyo nathI tethI temane sarvathA zuddha kahyA. vaLI bhagavAna indriyazUnya ane jJAnamaya che. bhagavAne jema mohano saMpUrNa nAza karyo che tema jJAnane AvaraNa karanAra karmano paNa saMpUrNa nAza karyo che. bhagavAnane kevaLa jJAna vartatuM hovAthI temane bAkInAM cAra jJAna hotAM nathI arthAt teo saMpUrNa (kevaLa) jJAnamaya che. vaLI bhagavAna atIndriya paNa thayA che. teo AMkhothI dekhatA nathI, cAmaDIthI sparza karatA nathI. nAkathI sUMghatA nathI, jIbhathI cAkhatA nathI ke kAnathI zravaNa karatA nathI. temanuM mana, a-mana thaI jAya che. tarkathI agocara evuM temanuM divyajJAna Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha amaryAdita che - anaMta che - sahajapaNe samasta vizvane vinA prayAse ekasAthe jANe che. AvuM kevaLajJAnanuM svarUpa mAtra samyagdaSTi jIvanA ja khyAlamAM ane zraddhAmAM AvI zake che. anyane mATe to te Azcarya ane anumAnano ja viSaya che. trilokamAM vyApI rahyA che, siddha ne vibuddha je, nahi karma kerA baMdha jene, dhUrta sama dhUtI zake. vikAra sau vaLagI jatA, mana masta thAtAM dhyAnamAM, te devanA paNa deva hAlA siddha vasajo hRdayamAM. (17) vizeSArtha: bhagavAnanA guNonuM varNana A sAmAyika pAThamAM cAlI rahyuM che. 1. trilokavyApI, siddha, vibuddha bhagavAnane ahIM trilokavyApI kahyA te jJAnanI apekSAe kahyA che bhagavAna paNa eka AtmA che ane teo sadeha avasthAmAM potAnA dehamAM vyApIne rahe che ane siddha avasthAmAM chellA dehathI kiMcit nyUnAkAre lokAgre sthira thaI jAya che. pradeza-apekSAe Ama hovA chatAM, temanuM jJAna samasta lokamAM vyApe che tethI temanuM eka nAma vyApaka - viSNu - paNa che ane tethI jJAna-apekSAe temane sarvavyApI mAnavAmAM Ave che. siddha ane "vibuddha' bhagavAnanI kRtakRtya dazAnuM varNana karanArAM vizeSaNo che. anaMta kALa mATe anaMta jJAna ane anaMta-AnaMdane prApta karavArUpa sarvotkRSTa kArya karyuM tethI teo siddha che ane sarva prakAranA jJAnanA - bodhanA - teo dhAraNa karanArA che tethI temane vibuddha - prabuddha paNa kahevAmAM Ave che. A vizvamAM sarvotkRSTa puruSArtha "mokSa che ane A puruSArthane jemaNe pUrNapaNe Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 sAdhaka-bhAvanA siddha karyotemaNe vizvamAM sauthI zreSTha parAkrama karIne sarvottama padavInI prApti karI che. A vAta zAstramAM nIce pramANe kahI che : nijamAMhi loka-aloka guNa, parajAya pratibibita bhaye, rahi hai anaMtAnaMta kAla, yathA tathA ziva pariNaye. dhani dhanya hai je jIva, narabhava pAya, yaha kAraja kiyAM; tinahIM anAdi bhramaNa paMca prakAra taji vara sukha liyA, (2) karma kerA baMdha jene na dhutI zake bhagavAne mohano saMpUrNapaNe nAza karIne pUrNa vitarAga dazA pragaTAvI che, jene zAstrabhASAmAM "yathAkhyAtacAritra' kahe che. karmanA baMdhanAM pAMca kAraNo che temAMthI mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAyano bhagavAne nAza karyo che. vaLI bhagavAnane zubhayoga che paraMtu mohanA abhAvamAM mAtra IryApathikI Asrava thAya che, paNa rAgadveSa rUpI cIkAzanA abhAvamAM karmo kevI rIte temanA AtmAne coMTI zake ? mATe ahIM kahyuM ke dhUrta (dhutArA, chetaranArA, AkhI duniyAnA jIvone potAnA phaMdamAM phasAvanArA) evAM karmonuM bhagavAna pAse kAMI paNa cAlatuM nathI. A kAraNathI ja bhagavAnanuM nAma jinezvara che; arthAtu Indriyone, karmone ane vikArone jemaNe saMpUrNapaNe potAnA AtmabaLe karIne jItI lIdhA che temane, jina - jItanAra - vijetA - tarIke samasta vizva oLakhe che. (3) vikAra sau saLagI jatAM mana masta thAtAM dhyAnamAM zuddha dhyAnamAM jo citta lAgI jAya to tenuM kevuM uttama phaLa maLe te ahIM samajAvyuM che. nizcayathI jotAM, mokSamArga te vikArarahita dazAne pAmavuM ane te dvArA AtmAnI saMparNa zuddha avasthA pragaTa karavI te che. je je satsAdhana ApaNe karIe te Akhare to zuddha dhyAnanI prApti mATe ja che; kAraNa ke AtmAnI zuddhinuM sAkSAt Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha kAraNa zuddha dhyAna che. tethI ja kahyuM che : harigIta) "AtmasvarUpa avalaMbanArA bhAvathI sau bhAvane, tyAgI zake che jIva, tethI dhyAna te sarvasva che." - niyamasAra, 119 sukha dhyAnathI moTuM nathI, tapa anya nahIM te sArikhuM, pathamuktino viNa dhyAnathI, nahIM kyAMya bIjo koI dI. - adhyAtmasAra, 177 have zuddha dhyAnanI prAptino sAmAnya krama vicArIe to te evo che ke, pAtratA sahita, prathama sAdhake AtmAnubhavI saMta sarano bodha prApta karavo joIe. prApta karelA A bodhanA rahasyano jema jema jIvanamAM prayoga karavAmAM Ave che, tema tema pApapravRtti ane moha tUTatAM jAya che. ane jJAna-vairAgyanI ane cittadhairyanI vRddhi thatI jAya che. divasano vadhAre ane vadhAre samaya sAdhakane, have deva-guru-dharmanA vicAro AvatA rahe che; tenI buddhi prazAmAM pariNamatI jAya che. bIjAM kAryo karatAM karatAM paNa tenuM citta AtmA pratye vaLavA lAge che. AvI dazAne pAmelA sAdhakane, eka divasa, dhyAna abhyAsanA samaya daramyAna, cittavRtti AtmA pratye vaLIne teno paricaya karatI karatI temAM laya pAmI jAya che. Ama jyAre mana dhyAnamasta thaI jAya che tyAre tenA peTALamAM rahelA vikAronA saMskAro baLI jAya che ane AtmA viziSTa zuddhino svAmI bane che. (harigIta) sparza talabhara timira kero, thAya nahIM kadI sUryane, tyama duSkalaMko karmanAM, aDakI zake nahi Apane, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA je eka ne bahurUpa thaI, vyApI badhe virAjato, evA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. (18) zabdArtha jema sUrajane kadApi aMdhAruM jarA paNa aDakI zakatuM nathI tema koI paNa prakAranAM pApo (he prabhu !) Apane aDakI zakatAM nathI. je eka hovA chatAM sarvatra vyApavALo che tevA samartha prabhunuM sAcuM zaraNa huM mAguM chuM. vizoSArthaH samatAnI sAdhanA karanAra sAdhaka prAraMbhika bhUmikAmAM kevA paramAtmAnuM zaraNa grahaNa kare che te atre jaNAvela che. dhyAnano abhyAsa kramazaH dhIrajapUrvaka kevI rIte karavo tenuM ahIM mArgadarzana che. samatAnI prApti nijasvarUpanI zraddhA, jJAna ane anubhUti dvArA thAya che. paraMtu nijasvarUpanI AvI ArAdhanA karavA mATe buddhinI sUkSmatA ane nirmaLatA joIe. ane AnI prApti mATe prathama jeoe te svarUpane prApta karyuM che tevA puruSonA svarUpanuM dhyAna Avazyaka che. jema bALakane cAlaNagADInI ane lakavAnA daradIne lAkaDInA avalaMbananI jarUra che tema prAraMbhika ane madhyama bhUmikAnA sAdhakane zuddha AtmasvarUpane pAmyA che evA jina paramAtmAnA dhyAnanI jarUra che. yathA (doharo) AtmasvabhAva agamya te, avalaMbana AdhAra; jinapadathI darazAviyo, teha svarUpa prakAra. - zrImad rAjacaMdra, 954/2 kevA che te prabhu jemanuM yogIjano dhyAna kare che? te ahIM sUryanI upamA ApIne AcAryazrI samajAve che. sUrya svayaM tejarUpa ane tejano puMja hovAthI jema koI paNa prakArano aMdhakAra tenI pAse pharakI zakato nathI tevI rIte pUrNa jJAna ane pUrNa AnaMdane pragaTa karavAnuM mahAna Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 sAmAyika pATha sAmarthya jemaNe pragaTa karyuM che tevA paramAtmA arihaMta pAse koI paNa prakAranuM pApa ke kalaMka pharakI zakatuM nathI. paramAtmAne pUrNa pavitratAnI sAthe sAthe pUrNapaNe puNyano yoga hoya che. paramAtmAnI sarvavyApakatA paramAtmA potAnA AtmapradezonI apekSAe to eka ja che. ane dehasahita (arihaMta) avasthAmAM temano AtmA temanA dehamAM ja vyApIne rahe che. paraMtu teoe potAnI sAdhanA dvArA sarva ghAtiyAM karmono kSaya karyo hovAthI, kevaLajJAnAvaraNIya karmano kSaya kare tyAre temane kevaLajJAna pragaTe che. A divya, saMpUrNa, aciMtya mahAsyavALA jJAnanI apekSAe teo sarvavyApaka che. jevI rIte pUnamanI rAte candrano prakAza samagra pRthvI para sarvatra vyApI jAya che chatAM caMdra kAMI potAnI jagyA choDIne pRthvIrUpa thaI jato nathI, tevI rIte pUrNa jJAna jemane pragaTyuM che tevA arihaMta paramAtmAnuM jJAna traNeya lokamAM badhe vyApI jAya che. te jJAna sarvavyApI hovAthI jJAnanI apekSAe ahIM bhagavAnane sarvavyApI kahyA che.* AvA sarvajJa, sarvadarzI, pUrNa zakti ane AnaMdane ghAraNa karanAra bhagavAnanuM huM sAcA aMtaHkaraNathI zaraNa mAguM chuM. AgaLanI kaDImAM paramAtmAnuM vizeSa svarUpa kahe che. (harigIta) raviteja viNa prakAza je, traNe bhuvanane ajavALato, te zAnadIpa prakAza tArA, AtmamAM zuM dIpato; * samughAta karatI vakhate kevaLI bhagavAnanA pradezo AkhA lokamAM vyApI jAya che. te nayanI apekSAe bhagavAnane kathaMcita traNe lokamAM vyApanAra kahevAmAM Ave che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja sAghaka bhAvanA je deva maMgaLa bodha mIThA, manujane nitya Apato, tevA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. (19) zabdArtha : (he prabhu !) sUrajano prakAza na hovA chatAM paNa traNeya lokane ajavALanAra evo jJAnarUpI dIpaka tArA AtmAmAM atyaMtapaNe kevo zobhe che ! je bhagavAna manuSyone parama kalyANakArI ane priya lAge tevo bodha haMmezAM ApanArA che tevA samartha arihaMta (tIrthaMkara) bhagavAnanuM huM niraMtara zaraNa mAguM chuM. vizeSArtha : ahIM tIrthakara bhagavAnanA jJAnAtizayanuM ane vacanAtizayanuM varNana karela che. zAstramAM paramAtmAnAM traNa lakSaNa, kahyAM che : vItarAga, sarvajJa ane hitopadezI. temAMthI chellAM be lakSaNonuM ahIM stutirUpe AcAryazrIe varNana karela che. sarvazaH lokamAM, sUrajanA teja dvArA samasta jagatanA aMdhakArano nAza thavAnI ane sarvatra prakAza patharAvAnI vAta suprasiddha che. ahIM bhagavAnanA jJAnane dIpakanI upamA ApI che ane tene evo alaukika ane divya dIpaka kahyo che jenA prakAzamAM samasta vizvanA padArthonuM trikALavartI jJAna sahajapaNe pratibiMbita thAya che. hitopadezI : tIrthaMkara bhagavAnuM A eka viziSTa lakSaNa che. teo hitopadezI che kAraNa ke saMpUrNa jJAna hovAthI teothI ajANa koI ja vastu nathI tethI temano upadeza pUrNa jJAnamAMthI Ave che. bhagavAna hitopadezI hovAnuM bIjuM kAraNa e che ke saMpUrNa vItarAgatAne lIdhe temano koInA paNa pratye jarA paNa pakSapAta nathI. sarvatra saMpUrNa samadazA ja varte che. A kAraNathI teono upadeza sau jIvamAtranA kalyANa arthe ja hoya che, koI matapakSanA pravartana mATe hoto nathI. tIrthakara bhagavAnanI vANI jema hitakara che tema priyaMkara eTale Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 85 mIThI che, te temanA sAtizaya ane sarvotkRSTa puNyanuM phaLa che. samacatuSTya saMsthAna, yazakIrti, susvara, subhaga, Adeya Adi aneka viziSTa puNya prakRtiono udaya hovAthI temanI vANI bhavya jIvone sAMbhaLavAmAM paNa sukhakara ane hitakara lAge che. (harigIta) jo thAya darzana siddhanAM, to vizvadarzana thAya che, jyama sUryanA dIvA thakI, suspaSTa sau dekhAya che; anaMta anAdi deva je, azAna timira TALato, tevA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. (20) zabdArtha : jema sUryarUpI dIpaka dvArA (jagatanA) sarva padArtho spaSTapaNe dRSTigocara thAya che, tema siddha (paramAtmA)nuM darzana thavAthI (samasta) vizvanuM darzana thAya che. je deva anAdi anaMta che ane ajJAnarUpI aMdhakArano nAza karanArA che tevA samartha ane sAcA devanuM huM kharekhara zaraNa mAguM chuM. vizeSArtha : samatAnI sAdhanA karanArA vaijJAnika dRSTivALA sAdhakanI bhAvanA ane anubhava kevAM hoya te viSe ahIM kathana kareluM che. je sAdhake potAnuM AtmasvarUpa yathArthapaNe oLakhavuM hoya teNe siddha paramAtmAnuM svarUpa kharekhara oLakhavuM joIe. kAraNa ke siddha ke arihaMta paramAtmAnuM jevuM svarUpa che tevuM ja paramArthadRSTie jotAM, potAnuM svarUpa che. prAye karIne AtmArthI manuSyane AtmajJAnI saMtanA sAnnidhyano ane sadbodhano niSThApUrvaka paricaya thavAthI anukrame karIne samajAya che ke jema paramAtmAmAM anaMta jJAna, anaMta AnaMda Adi anaMta guNo pragaTyA che tevA ja guNo zuddhadRSTie jotAM potAmAM paNa vartamAnamAM zakti-apekSAe rahelA che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA jema lAkaDAmAM agnino nivAsa che, jema dUdhamAM ghIno nivAsa che ane jema dhULadhoyA (suvarNaraja)mAM sonAno nivAsa che tema anaMta jJAnAdi guNono ApaNAmAM nivAsa che. jema yogya dRSTithI, zAnathI ane vidhithI uparanAM dUtomAM anukrame kahelAM agni, ghI ane suvarNa pragaTapaNe prApta thaI zake che tema sAcI dRSTi, sAcuM jJAna ane sAcA AcaraNathI zaktirUpe raheluM AtmAnuM svatva vyakti rUpe pragaTa thAya che.AvA satparuSArthanI preraNA ApaNane arihaMta ke siddha paramAtmAne savagapaNe ane satyArthapaNe jANavAthI maLe che. A saMdarbhamAM pUrve mahAtmAoe nIce pramANe saiddhAMtika bhAva pratipAdana karela che, je mumukSuo mATe parama AhvAda ane parama zradhyeya che. " (harigIta) 1. je jANato, arihaMtane, dravyatva-guNa-paryayapaNe; te jANato nija AtmAne tasu, moha pAme laya khare. - zrIpravacanasAra (doharA) 2. siddho jaiso jIva he, jIva soI siddha hoya. karma mailakA aMtarA bUjhe viralA koya. - bRhada AlocanA, 27 (doharA) 3. sarva jIva che siddhasama, je samaje te thAya; sadguru AjJA jina dazA nimittakAraNa mAMya. - zrI AtmasiddhizAstra, 135 Ama siddha darzanathI Atmadarzana AtmadarzanathI keme karIne keLaLadarzana, * pratibaMdhaka karmono abhAva thavAthI. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha kevaLadarzanathI samasta lokAlokadarzana, lokAlokadarzanathI vizvadarzana thAya che, ema pratipAdita karyuM. A kaDInI bIjI ane trIjI lITImAM AtmAnI anaMtajJAnanI zaktione sUryanA dAMta dvArA samajAvela che. yathA - jema rAtanuM aMdhAruM sUryano udaya thatAM svayaMpaNe ane sahajapaNe nAza pAme che tema samyajJAnano udaya thatAM saMsArI jIvanA ajJAnarUpI aMdhakArano svayaMpaNe ane sahajapaNe nAza thAya che. jema sUryano udaya thatAM duniyAnA lokone svayaMpaNe ane sahajapaNe jagatanA padArtho yathArthapaNe dekhAvA lAge che tema Atmadarzanano udaya thatAM sAdhaka jIvane vizvanA samasta padArtho kharekhara jevA che tevA spaSTapaNe dekhAvA lAge che. A dhyeya jIvanamAM siddha thavuM tene ja samadRSTi | yathArthadRSTi | vivekadRSTi / aMtardaSTi | divyadRSTi / samarasadRSTi ityAdi aneka nAmothI saMbodhavAmAM Ave che. AvI dRSTi jeNe kharekhara saMprApta karI che te ja saMta che | gharmAtmA che | jJAnI che | prabuddha che / sadguru che | adhyAtmaSTi saMpanna che | satparuSa che | AtmarasanA AsvAdaka che ! paramAtmAnA dAsa che svayaMtRpta che | niHspRha che "dhanya che. AvA saMto paNa jemanuM zaraNa le che ane saMtatinI apekSAe anAdi-anaMta hovA chatAM vyaktinI apekSAe je sAdi-sAnta che, tevA paramAtmA - sarvajJa, sarvadarzI, hitopadezaka, sarvajagatanA sahaja upakAraka - temanuM huM mArA AtmAnA hitane arthe zaraNa grahuM chuM ane smaraNa karuM chuM. AvA sarvaguNasaMpanna tathA sarve prakAranA ajJAna rAga-dveSa Adi sarva doSo jemanA sarvathA vilaya pAmyA che te ja bhavya jIvone parama mArgadarzaka che, parama hitakara che, parama premathI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 sAdhaka-bhAvanA upAsavA ane bhakti karavA yogya che. tethI ja AcAryazrI ahIM jAhera kare che ke AvA paramAtmAnuM huM sadA zaraNa icchuM chuM. je sAdhako samatAnI siddhinI spRhAvALA hoya teo paNa AvA paramAtmAnI bhakti karo ema sarva mahAna AtmAoe kahyuM che -karyuM che. yathA - 1. svAmI guNa oLakhI svAmIne je bhaje. darizana zuddhatA teha pAme, zAna cAritrya-tapa-vIrya ullAsathI karma jhIpI vase mukti dhAme. - zrImad devacaMdrajI (maMdAkrAMtA). 2. moTA moTA munijana tane mAnatA nAtha to te, tejasvI cho ravisama ane dUra ajJAnathI ; sArI rIte amara banatA Apane pAmavAthI, mukti mATe nava kadI bIjo, mAnajo mArga AthI. zrI bhaktAmara stotra, 23 (harigIta) 3. vaLI moNAgata puruSo taNo guNabheda jANI temanI, je parama bhakti kare, kahI zivabhakti tyAM vyavahArathI. - niyamasAra, 135 (harigIta) jeNe hasyA nija baLa vaDe, manmatha ane vaLI mAnane, jeNe haNyA A lokanAM, bhaya, zoka, ciMtA, mohane, viSAda ne nidrA haLyAM, jyama agni vRkSo bALato, tevA sudeva samarthanuM, sAcuM zaraNa huM mAgato. (21) Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha e zabdArtha : jeNe potAnI zaktithI kAma ane abhimAnane chedI nAkhyA che, jeNe A duniyAnI bIkane, zokane, ciMtAne, mohane, durbaLatAne ane nidrAne, agni jema vRkSone bALI nAkhe tema, bALI nAkhyAM che tevA sarva zaktimAna paramAtmAnuM huM sAcuM zaraNa mAguM chuM. vizeSArtha : samatAnI prAptino jemAM abhyAsa karavAmAM Ave che tevA dharmaanuSThAnane sAmAyika kahe che. jemanuM sAdhaka zaraNa le che, jemanI vANInuM te zraddhAna kare che, ane jemanI AjJA pramANe potAnA jIvananuM ghaDatara kare che, te paramAtmA kevA kevA sadguNothI saMpanna hoya che. tenuM AcAryazrI varNana kare che. vItarAgadarzanamAM sarva doSothI rahita hoya tene Ama kahyAM che. (harigIta) bhaya, roSa kSudhA, tRSA, mada, moha, ciMtA, janma ne, rati, roga, nidrA, sveda, kheda, jarAdi doSa aDhAra che. niyamasAra, 6 manmatha ane mAna : manane je mathI nAkhe che te manmatha. tene ja kAma kahevAya che. tenI utpatti aMtaraMgamAM vedAdi nokaSAyanA udayanA nimittathI ane bahAramAM strI prasaMgAdinA nimittathI thAya che. jyAre teno udaya Ave che tyAre manuSya vyAkuLa thaI jAya che ane sArAsArano viveka bhUlI jAya che. vivekazAna, vairAgya, AArAdino saMyama, satata satkAryamAM lAgelA rahevuM, prArthanA-bhakti ane gurukuLamAM AtmArAmI brahmaniSTha sadgurunA sAnnidhyamAM rahevAthI krame karIne kAmano parAbhava thaI zake che, brahmacaryavratanI siddhi thAya che ane brahmAnaMdano anubhava-AsvAda mANI zakAya che. - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakanabhAvanA pUrNayogI evA paramAtmA jinezvare kAmane saMpUrNapaNe jItI lIdho che ane tethI bhavya jIvo te paramazAMta vItarAgI prabhunuM zaraNa grahaNa kare che. mAna eTale abhimAna. jJAna, pUjA, kuLa, jAti, baLa, Rddhi, tapa ane zarIra AdinI vizeSatA hovAthI mukhya ATha prakAranAM abhimAna jIvomAM Ave che. paramAtmAe AtmajJAna pragaTa karI pUrve te sarva abhimAnano nAza karyo hato ane chellA bhavamAM sakaLasaMyama ane yathAkhyAta saMyamanI ArAdhanA dvArA abhimAnano sarvathA nAza karI nAkhyo. AvA paramAtmAnI stutimAM bhakta kahe (rAga AzA - tAla dIpacaMdI) mAre cho tuM hi prabhu eka, tAre muja sarIkhA aneka; huM to manathI na mUkuM mAna, tuM to mAnarahita bhagavAna. suNo zAMti niNaMda.. * bhaya eTale Dara, bIka, bhIti. saMsArI jIva sAthe lAgelI cAra saMjJAo AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha che. bhaya utpanna thavAnuM mukhya kAraNa svarUpanuM ajJAna che. jo dehAtmabuddhi jAya to maraNAdino bhaya lAge nahi. mATe satsaMga, sadgodha, sadvicAra dvArA tattvano yathArtha nirNaya karI avinAzI evA nija AtmAne jANavo -zraddhavo-anubhavavo; to Aloka, paraloka, vedanA, arakSA, agupti, maraNa ane akasmAta - ema sAteya prakAranA bhayathI rahita thaI krame karIne niHsaMga thaI, AThamA guNasthAnanA aMte sarvathA nirbhayatAne prApta kare che. zoka eTale kheda, saMtApa, "jIva baLavo te. upakAraka vyakti ke vastuonA viyogathI je vyAkuLatA thAya che te zoka che. moTethI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 91 raDavuM, chAtI kUTavI, jamIna para ALoTavuM, UMDA zvAsa bharavA tathA viyoga thayelI vyaktinA guNonuM smaraNa karI vilApa karavo - e ityAdi zokanAM bAhya cihno che. yogasAdhanAnI dRSTie A bhAva Iviyogajanya nAmanuM ArtadhyAna che, je sAdhakane mATe heya che. ciMtA eTale ciMtana cAhe prazasta ho ke aprazasta ho, aMtaHkaraNanI bhinna bhinna padArtho saMbaMdhI je vRtti UThe te ciMtA kahevAya che. te azubha hoya to pApabaMdhanuM ane zubha hoya to puNyabaMdhanuM kAraNa bane che. moha eTale jenA vaDe jIvo satasano viveka cUkI jAya te, jevI rIte dArU pIvAthI buddhi bhraSTa thatAM sArAsArano viveka raheto nathI, tema je karmanA udayathI mUDhatA vyApe, viveka naSTa thaI jAya tene mohanIya karma kahe che. jenA vaDe zradhdhAmAM viparItatA thAya tene darzanamohanIya ane jenA nimittathI asaMyamarUpa pravRtti banI rahe te cAritramohanIya. sAcI zraddhA ane sAcA jJAna dvArA anukrame khoTI mAnyatA ane khoTuM jJAna maTe che, ane samyakyAritra dvArA saMyama grahaNa thAya che, tethI mokSamArgane bodhisamAdhino mArga kahevAmAM Ave che. viSAda eTale nirAzA, durbaLatA, gamagInI, utsAharahitapaNuM. aMtarAya ane mohanIya karmanA udayathI ISTa kAryanI siddhi na thatAM je udAsapaNAno ane anutsAhano bhAva Upaje che te. nidrA eTale UMgha. darzanAvaraNIya karmanI nidrA ke nidrAnidrA nAmanI peTAprakRtionA udayanA nimittathI eka pramAdamaya, ajAgrata, bebhAnapaNAnI avasthA thaI jAya che ke jemAM koI vivekapUrvakanuM kArya thaI zakatuM nathI, tene nidrA kahevAmAM Ave che. jema jema pramAdano jaya karavAmAM Ave tema tema nidrA ghaTatI jAya che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 sAdhaka-bhAvanA jevI rIte agni vRkSone bALI nAkhe che tevI rIte jemaNe potAnA mahAna AtmaparAkramathI kAma, mAna, bhaya, zoka, ciMtA, moha, viSAda ane nidrAne saMpUrNapaNe naSTa karI dIdhAM che ane tethI jeo potAnA pUrNa jJAna-AnaMdAdi guNone saMprApta thayA che tevA nirAgI, nirvikArI ane pUrNa saccidAnaMda-svarUpI paramAtmAnuM sAcuM zaraNa grahuM chuM jethI huM paNa temanA jevA padane pAmI zakuM. huM mAgato nahi koI Asana, darbha paththara kASThanuM, muja AtmanA nirvANa kAje, yogya Asana AtmanuM A Atma jo vizuddha ne, kaSAya duzamana viNa jo, aNamUla Asana thAya che, jhaTa sAdhavA susamAdhi to. (22) zabdArtha : mArA AtmAno mokSa thavA mATe huM ghAsa, paththara ke lAkaDAnuM koI paNa Asana mAgato nathI. jo mAro AtmA nirmaLa bane ane (krodhAdi) vikArothI rahita thAya to AtmArUpI Asana dvArA ja sAcI samAdhinI siddhi thaI zake che. vizeSArtha : atre samAdhinI prAptino viSaya cAle che. bhAratIya saMskRtimAM yogadarzana prasiddha che; jemAM yama, niyama,Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi ema ATha aMgonI kramika sAdhanAno nirdeza karela che. cittanI ekAgratAne dhyAna kahevAmAM Ave che, ane cittanI sthiratA mATe yogasAdhakane AsanasthiratAnI khAsa jarUra che. jene potAnuM Asana thoDI thoDI vAre badalavuM paDe tenuM citta sthira thatuM nathI. ahIM AcAryazrI bAhya AsananI gauNatA karIne kahe che ke bhAI ! tuM ghAsanA, lAkaDAnA ke paththaranA game te Asana para sthiratA kara teno amane Agraha nathI. mULa to, bahAramAM, pahelAM zarIrane eka ja AsanamAM eka-doDha kalAka sthiratAthI besADavAno abhyAsa krame Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha krame siddha karavo joIe. pahelAM 20, pachI 30, 45, 60 ke tethI vadhAre miniTo sthiratA thAya to citta paNa sArI rIte zAMta thAya che. pUrvAcAryoe AsananI sthiratA mATe nIce pramANe AjJA karI | harigIta) Asana-azananidrA taNo karI vijaya jinavaramArgathI; dhyAtavya che nija AtamA jANI zrI guruparasAdathI. - zrImokSapAhuDa, 3 zrItattvArthasUtra : adhyAya 9 sUtra 10mAM dazamo niSadyA" nAmano pariSaha (Asana) karavAnI AjJA che. je je AsanathI sukharUpe manane nizcala karavAmAM udyama karI zakAya, te te suMdara Asana munie svIkAravuM joIe (siddha karavuM joIe). - zrI jJAnArNava, 28-11 Ama pUrvAcAryoe Asanajayane dhyAnanI siddhi mATe agatyanuM aMga kahyuM che, paNa bAhya Asana ghAsanuM, lAkaDAnuM ke paththaranuM hoya tenI kAMI agatya nathI. - have nizcanayanI apekSAe pratipAdana kare che ke AtmAnA nirvANa mATe kevA AsananI AvazyakatA che ? to kahe che ke AtmArUpI AsananI. kevo AtmA? sarva prakAranA kaSAyo vagarano. jema jema AtmA ratnatrayanI sAdhanAmAM AgaLa vadhato jAya che tema tema kaSAyo ghaTatA jAya che ane jema jema kaSAyo ghaTADavAmAM Ave che tema tema AtmAno ratnatrayarUpI svabhAva avasthAmAM pragaTa thAya che. ratnatraya pragaTa thavA mATe be prakAranA puruSArthanI AvazyakatA che: Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 satpuruSArtha krodhAdi kaSAyone pAtaLA karavAno-ghaTADavAno satata udyama karavo - sarva prakAre udyama karavo. sAdhaka-bhAvanA tattvonI sAcI samajaNa karIne AtmAnI zraddhA, smaraNa ane sthiratAno udyama karavo - abhyAsa karavo. - A banne prakAranA satpuruSArtha dvArA AtmAnuM baLa vadhatuM jAya che ane karmonuM baLa ghaTatuM jAya che Ama jijJAsAbaLa, vairAgyabaLa, vicArabaLa, jJAnabaLa ane dhyAnabaLa vadhI jAya che. tyAre nirvikalpa AtmAnubhava karavAnI sAdhakanI zakti vadhI jAya che. je dvArA te uttama parama samAdhine pAmI jAya che. Ama Atmazuddhi dvArA ja Atmasiddhi thAya che ema paramArthathI nakkI karIne tene mATe sarvajJa-sadgurunI AjJAe sarvatomukhI puruSArtha karavo te ja manuSyabhavane saphaLa karavAno upAya che. (harigIta) meLA badhA muja saMghanA, nahi lokapUjA kAmanI, jagabAhyanI nahi eka vastu, kAmanI muja dhyAnanI; saMsAranI sau vAsanAne, choDa vhAlA vegathI, adhyAtmamAM AnaMda levA, yogabaLa le hoMzathI. (23) zabdArtha : saMghanA meLAo, lokonI pUjAdi ke jagatanA koI bAhya padArtho mArAM dhyAna-samAdhi mATe upayogI nathI. tethI he AtmA ! AtmAnA AnaMdanI prApti mATe saMsAranI vAsanAone choDIne jaladI cAritrabaLa pragaTa kara. vizeSArtha : ahIM, nizcayanayanI mukhyatAthI AtmasamAdhinI prApti mATe zuM karavuM joIe tenI vicAraNA cAle che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 95 sAmAnya manuSyone jagatanI pApamaya pravRttiothI pAchA vALavA mATe tIrthomAM meLAonuM Ayojana thAya che, jethI lokone kAMIka nirdoSa manoraMjana paNa maLe ane darzana pUjana ke dharmAtmAnA saMgano lAbha paNa maLe. AvA meLAomAM mahAtmAonA AdarasatkAra-pUjA paNa karavAmAM Ave che. A prakAranI pravRttithI lokone satsamAgama, guNapramoda ke guNagrAhakatAno yoga maLI zake tethI vyavahAradharmamAM te kathaMcit kAryakArI che. ahIM adhyAtmanI dRSTimAM to ekAMta mauna sAdhanA ke dhyAnanI ja mukhyatA che tethI kahe che ke duniyAnA A badhAya padArtho mArA kalyANamAM upakArI nathI. kAraNa ke paranA saMparkathI saMkalpavikalpanI utpatti thavA yogya che, ane te apakSAe lokasaMparka ke anya paradravyono buddhipUrvakano samAgama adhyAtmazAstromAM niSedhyo che H yathA (harigIta) (1) nidhi pAmIne jana koI, nija vatane rahI phaLa bhogave, tyama jJAnI parajanasaMga choDI, jJAnAnidhine bhogave. zrIniyamasAra, 157 (doharA) (2) janasaMge vacasaMga ne, tethI manano spaMda; tethI mana bahuvidha bhame, yogI tajo janasaMga -- (3) apUrva avasara evo kyAre Avaze ? kyAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha jo ? sarva saMbaMdhanuM baMdhana tIkSNa chedIne, zrI samAdhizataka, 72 vicarazuM kva mahatpuruSane paMtha jo ? apUrva 0 --- zrImad rAjacaMdra Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9s sAdhaka bhAvanA Ama paradravyano saMparka AtmAnA dhyAnamAM vikSepakArI hovAthI ahIM kahyuM ke AtmAno AnaMda vizeSapaNe prApta karavA mATe, pApavRtti ghaTADavArUpa vyavahAracAritra ane niyamitapaNe mana-vacana-zarIranI pravRttithI virAma pAmI, AhAra -Asana-nidrAno jaya karI, zuddha nijaravarUpanuM jJAna guruthI prApta karIne dhyAnA abhyAsamAM vAraMvAra prayatna karavArUpa nizcayacAritrano abhyAsa kartavya che. harigIta). A jagatanI ko vastumAM to, svArtha che nahi muja jarI, vaLI jagatanI paNa vastuono svArtha mujamAM che nahIM, A tatvane samajI bhalA, tuM moha parano choDa, zubha monAM phaLa cAkhavA, nija AtmAmAM sthira tuM thaje. (24) zabdArtha : A duniyAnA padArthomAM mAro jarA paNa svArtha nathI, tema vaLI duniyAnA padArthono moha choDaje ane pUrNapadanI prAptirUpI phaLano svAda levA mATe potAnA (zuddha) svarUpamAM sthiratA karaje. vizeSArtha : ahIM, samatAnI prApti mATenA puruSArtha viSenuM prakaraNa cAle che, kathanamAM nizcayanayanI mukhyatA che. AdhyAtmika dRSTi ane AdhyAtmika jJAnanI prApti dvArA krame karIne samatA sAdhI zakAya che. A bannenI prApti mATenI prathama zarata che - svArthano ghaTADo, niHsvArthapaNuM. jyAM sudhI deha ane IndriyonA viSayo tema ja sAdhano pratye Asakti rahe tyAM sudhI vairAgya Ave nahi. vairAgya vinA saddhodhanI - sAcA upadezanI - prApti thavI vikaTa che. kadAca sAco bodha sAMbhaLavA maLe topaNa temAM ruci thAya nahi. mATe jagatanA padArtho pratyenuM AkarSaNa ghaTADI, temAMthI mane sAcuM sukha maLI zake tema nathI evo svArthatyAgano WWW.jainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha sAco nizcaya karavo Avazyaka che. jagatanA sAMsArika padArthonI prAptithI sAdhakanI sAdhanAmAM bAdhakatA ja UpajavA yogya che, AtmAnI kAMI sArthatA nathI. temAM jema jema sAdhaka AgaLa vadhato jAya che tema tema sAMsArika kAryo karavAnI tenI ruci tema ja kSamatA ghaTatAM jAya che ane jagatanA loko paNa tene vediyo, avyavahAru, bhagataDo, ataDo, nirupayogI ane maMdabuddhi mAnavA lAge che tethI jagatanA je manuSyone potAnuM kAma sAdhavuM hoya teo AvA sAdhaka saMtano paricaya karatA nathI. vaLI zuddha nayathI vicArIe to upakAra-apakAra Adi sarva mAtra vyavahArathI ja che, kAraNa ke pratyeka padArtha pote ja potAthI pariName che. '' sAdhakanA jIvanamAM jema jema tattvajJAna pariNAma pAmatuM jAya che tema tema tene sva ane para, jaDa ane cetananuM bhinnapaNuM bhAsatuM jAya che ane te AtmAvalokananI vidyA prApta kare che. tenuM citta aMtarmukha rahevA lAge che ane tethI jagatanA sarva padArtho pratyenI tenI Asakti tUTatI jAya che. jagatanA padArtho tenA jJAnamAM jaNAi Ave che paraMtu temanI nirupayogitA samajAI gaI hovAthI, te padArtho tenA AtmAmAM moha upajAvI zakatA nathI. Ama A nirmohI sAdhakanI samatAmAM vRddhi thatI jAya che. pUrvAcAryoe tenuM varNana nIce pramANe karyuM che : (1) e rIta tethI Atmane zAyaka svabhAvI jANIne, pariva chuM huM mamatva, nirmama bhAvamAM huM sthira rahuM. 97 (2) jyama jyama saMvedana viSe Ave uttama tattva, sulabha maLe viSayo chatAM, jarIye kare na mamatva, - pravacanasAra, 200 - iSTapadeza, 37 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 sAdhaka-bhAvanA (3) "AtmA jema jema vijJAnaghanasvabhAva thato jAya che tema tema AmravothI nivRtta thato jAya che, ane jema jema AmravothI nivRtta thato jAya che tema tema vijJAna ghanasvabhAva thato jAya che." - samayasAra gAthA 74nI AtmakhyAti TIkA mokSa eTale anaMta AnaMda ane anaMta jJAnano jemAM anubhava thAya tevI dazA. jeTalo mokSa thAya teTalA pramANamAM jIvanamAM jJAna ane AnaMdanI vRddhi thAya che - thavI joIe. ahIM AcAryazrI kahe che ke mokSanuM sAkSAta kAraNa to sAcuM cAritra che - eTale ke dhyAnanA sAcA abhyAsa dvArA jema jema saMkalpavikalpo ghaTatA jAya tema tema svarUpasthiratA vadhatI jAya che ane jema jema AtmasthiratA vadhatI jAya che tema tema AtmAno sAco AnaMda anubhavamAM Avato jAya che. A pramANe samatAnI siddhi mATe svArthano tyAga, para vastu pratye nirmohIpaNuM ane AtmAnI sthiratA Avazyaka che. jeTalA pramANamAM A traNanI siddhi thAya teTalA pramANamAM te jIve mokSamArganI yathArtha siddhi karI che tema nizcaya karI ApaNe saue to dizAmAM mahAna prayatna karavo ghaTe. (harigIta) je zAnamaya sahaja Atma, te svAtmA thakI jovAya che, zubha yogamAM sAdhu sakaLane, Ama anubhava thAya che; nija AtmamAM ekAgratA, sthiratA vaLI nija AtmAmAM, saMpUrNa sukhane sAdhavA tuM, AtmathI jo AtmamAM (25) zabdArtha jJAnamaya evuM je sahaja AtmasvarUpa te AtmA vaDe ja dekhAya che - anubhavAya che; Avo dhyAnasamAdhimAM sau sAdhuone anubhava thAya che. (tethI) pUrNa AnaMdane pAmavA mATe (he sAdhu !) Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha tuM AtmA vaDe AtmAne jo. temAM ja sthiratA ane ekAgratA kara. vizeSArtha : dhyAna (sAmAyika)nA abhyAsa dvArA sAkSAtu samatAbhAvane prApta karavA mATe zo prayatna karavo joIe tenuM ahIM pratipAdana karela che. ahIM sAdhu zabdano artha vizALa dRSTithI karavo. mukhyapaNe to sAdhu zabda jJAnI paMcamahAvratadhArI mATe ja che. paNa gauNapaNe je samyaglAnI sAmAyikano abhyAsa kare tevA puruSane paNa te lAgu paDe che." dhyAna-sAmAyikanI sAmAnya vidhi : ekAMta zAMta nirupadravI sthAnamAM sthira Asana para besavuM, tANarahita sthiti dhAraNa karI prabhu-guru-bhaktinuM pada bolavuM athavA AdhyAtmika vAcana daseka miniTa mATe karavuM. - have zarIranI ke vacananI koI kriyA karavI nahi ane manane paramAtmA ke sadgamAM joDavuM. kaI rIte? temanuM nAma, temanuM zAMta rU5, temanA uttamottama guNo ane temanA jIvananA vividha pAvana prasaMgone potAnA smRtipaTa parathI vAraMvAra pasAra karavA ane smRtipaTa para te kaMDArAI jAya tevo abhyAsa karavo. A daramyAna cittanI caMcaLatA nivAravA mATe vividha bAhya avalaMbanono upayoga karI zakAya. dA.ta., (i) maMtrano aMtarajApa (i) citrapaTa ke mUrtinAM darzana (iii) zvAsocchavAsanuM nirIkSaNa. mohatimirApaharaNe darzanalAbhAdavAta saMzAna. rAgadveSanivRtye caraNe pratipadyAte sAdhu / - zrI ratnakaraMDa zrAvakAcAra, 47 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka-bhAvanA Ama jJAna-vairAgyathI vibhUSita dharmAtmA puruSe sarva prakAranI sthULa pApapravRttine rokIne sAmAyika (dhyAna) karavuM evI pUrvAcAryonI AzA che : 100 sarva jIvomAM samatA rAkhI, saMyama zubhabhAvo dhArI, apadhyAnono tyAga kare je, sAmAyika tene bhAkhI. zrI padmanaMdi paMcaviMzati A pramANe zubha dhyAnane prApta karyuM che evA dharmAtmA dhyAnanA UMDANamAM praveza karI zake che. potAnI cittavRttinA te be vibhAga kare che H eka dhyAna karanArI vRtti ane bIjI jemAM dhyAnanI prakriyA thaI rahI che tevI caitanyasattA. jema jema dhyAnamAM sthiratA vadhatI jAya che tema tema dharmAtmA puruSa potAnI cittavRttine potAnI caitanyasattA tarapha vALavAno prayatna kare che. jema jema A kAryamAM saphaLatA maLe che tema tema zvAsocchvAsanI gati maMda paDe che, vikalpo pAtaLA paDI jAya che, sAttvika prasannatAnI vRddhi thAya che. zarIra halakuM athavA aMtarIkSamAM hoya tema lAge che ane zarIranuM jarA paNa halanacalana vighnarUpa bhAse che. dhyAnanI A kakSA sudhI jo jAgRtipUrvaka puruSArtha karavAmAM Ave to cittavRtti caitanyasattAmAM (jJAyaka svabhAvamAM - jJAnabhAvamAM - zuddhAtmadravyamAM) laya pAme che ane te ja kSaNe Atmadarzana - AtmAnubhava - pragaTe che; jenuM varNana A kaDInI pahelI be paMktiomAM karavAmAM AvyuM che. anyatra tenuM varNana nIce pramANe karela che H (1) vastu vicArata dhyAvarte, mana pAvana vizrAma; rasa svAdata sukha Upajai, anubhava yAko nAma. -- - samayasAranATaka, 1, 17 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 101 (2) te traNe abheda pariNAmathI re, jyAre varte AtmArUpa mU0 teha mAraga jinano pAmiyo re, kiMvA pAmyo te nija svarUpa. mULa - zrImad rAjacaMdra nizcayathI vicAravAmAM Ave to mokSano mArga A AtmAno anubhava karavo te ja che. tethI AgaLanI paMktiomAM AcAryazrI sAdhakane tenI ja siddhi mATe vAraMvAra dhyAnano abhyAsa karavAnI preraNA ane AjJA kare che. jema jema sAdhaka A mArgamAM AgaLa vadhato jAya che tema tema karmabaMdha ghaTato jAya che. sUkSma pApapravRtti paNa ghaTatI jAya che; cittanI prasannatA ane puNyAnubaMdhI puNyano saMcaya paNa vadhato jAya che, prasannatA, zAMti, jJAna, prajJA, Arogya vagerenI paNa vRddhi thAya che ane aMte paramanirvikalpa samAdhinA baLa dvArA ghAtiyAM karmano nAza thatAM pUrNa dazA pUrNapaNe pragaTe che. mATe bhavya jIvo vAraMvAra AvI jJAnamaya dhyAnadazAnI siddhi mATe satata udyama kare che, ane pUrvAcAryoe paNa tenI ja preraNA karI che. (harigIta) (1) tuM sthApa nijane mokSapaMthe, dayA anubhava tehane, temAM ja nitya vihAra kara,nahi vihara paradravyo viSe. - samayasAra, 412 (anuSTrapa) (2) avidyA bhedatI jyoti, pare zAnamathI mahA; mumukSu mAtra e pUche, Icche anubhave sadA. - Ibdopadeza, 49 (doharo) (3) anubhava ciMtAmaNi ratana, anubhava hai rasakUpa, anubhava mAraga mokhakI, anubhava mokhasvarUpa. - samayasAra nATaka, 1 18 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 sAdhaka bhAvanA (harigIta) A Atma mAro eka ne, zAzvata niraMtara rUpa che, vizuddha nija svabhAvamAM, ramI rahyo che nitya te, vizvanI sau vastuno, nija karma udbhava thAya che, nijakarmathI vaLI vastuno vinAza vinimaya thAya che. (2) vizeSArthaH ahIM dhyAna (sAmAyika)no viSaya cAle che, temAM sAdhaka kaI rIte AtmabhAvanA bhAve che tenuM nirUpaNa atre karela che. dhyAnanA aneka prakAro maLe, jemAM nijasvarUpanI - nijaguNonI ciMtvanA varte che te dhyAnane zreSTha gaNavAmAM AvyuM che. AcAryazrI atre sAdhakane tevA zreSTha dhyAnamAM joDavA mATe A pramANenI ciMtanadhArAmAM dore che. ' (1) AtmAnI asaMgatA huM caitanya eka chu. - ekalo chuM - mArA potAnA svabhAvathI paripUrNa chuM. jema jagatanAM sarva dravyo potAnA astitvathI che ane paranA astitvathI nathI, tema huM mArA sva-dravya-kSetra-kALa-svabhAvathI atirUpe chuM ane para-dravya-kSetra-kALa-bhAvathI nAsirUpe che; tethI anyanI sahAya vinA paNa huM TakuM chuM, TakI zakuM chuM, evI ekatvabhAvanAmAM sAdhake TakavuM joIe. A bhAvanAthI paranA kartA-bhoktApaNAnA bhAva tUTatA jAya che ane cittanI ekAgratA thatAM, dRSTi ane vRttino saMyama thatAM, dhyAna-samAdhinI siddhi thAya che. (2) AtmAnI amaratA - vartamAna bhautika vijJAne puravAra karyuM che ke duniyAmAM koI paNa padArthanuM astitva nAza pAmatuM nathI, mAtra rUpAMtara pAme che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 103 baraphamAMthI pANI thAya ane pANImAMthI varALa thAya paNa vastu nAza pAmatI nathI. Ane "Law of indestructibility of Matter" kahe che. A ja siddhAMta sva-padArthane - svatattvane - Atmattvane - lAgu paDe che. huM, ke je vaDe A muDaduM - zarIra hAla-cAle, khAya-pIe-bole, jANe-dekhe, vicAre-dhyAve ItyAdi aneka kriyAo karI zake te mArI preraNAthI thAya che. kahyuM che ke - deha na jANe tehane, jANe na Indriya prANa; AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. zrI AtmasiddhizAstra, 53 yathAsamaye huM A deha choDIne, karmane anusarIne, bIjo deha ghAraNa karuM chuM paNa tethI kAMI huM maTI jato nathI. Ama judAM judAM zarIrane dhAraNa karanAro to huM eno e ja chuM, mATe zAzvata - niraMtararUpa chuM. (3) sahaja-zuddhasvabhAvI chuM sAdhake paramArthaSTi keLavIne potAnA mULa zuddhasvarUpanI bhAvanAnA dRDha saMskAra keLavavAnA che. A mATe dravyArthikanayathI - zuddhanayathI jevuM potAnuM svarUpa che te lakSamAM letAM zIkhavAnuM che, te A pramANe : jema kaMdoI mAvo banAvatAM pahelAM paNa dUdhamAM mAvAnA astitvanI dRSTi keLave che, jema kheDUta biyAraNamAM bhaviSyanA phasalanI dRSTi keLave che, jema nokara melA kapaDAne dhoyA pahelAM paNa temAM svacchatAnI dRSTi keLave che tema sAdhake paNa vartamAna avasthA malina hovA chatAM paNa zuddha AtmAnI dRSTi keLavavAnI che; ane pachI te zuddhinI prApti mATe sadagurue batAvelAM bAhyAMtara sAdhanone AtmalakSe jIvanamAM apanAvavAnAM che. jema jema yathArthaSTipUrvaka Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sAdhaka-bhAvanA satsAdhana karavAmAM Ave che, tema tema AtmAnI zuddhi vadhatI jAya che ane aMte pUrNa zuddha avasthA pragaTa thatAM mokSadazAnI prApti thAya che. kahyuM che ke mokSa kahyo nija zuddhatA, te pAme te paMtha, samajAvyo saMkSepamAM sakaLa mArga nigraMtha. -- zrI AtmasiddhizAstra, 123 gharanAM kAmo karatAM karatAM paNa mAtAnI dRSTi bALaka para rahe che, naTa nRtya karatAM karatAM paNa doraDA paranI dRSTi choDato nathI ke panihArI vAto karatAM karatAM paNa beDAnI dRSTi choDatI nathI tema jagata-vyavahAranAM ke dharmavyavahAranAM kAryo karatAM karatAM paNa sAdhake AtmalakSa rahe tevo prayatna karavAno che. A AtmAvalokananI vidyA zIkhavA mATe pAtratA sahita satpuruSanI samIpa rahI temane samarpaNa thavuM prAye jarUrI che, jethI teo 'pravacana-aMjana' AMjaze, 'kRpAdRSTi' ke 'bodha-bIja' Apaze ane tyAre ja sAdhakanuM kArya saraze. saMtoe kahyuM che ke - . (1) japa tapa aura vratAdi saba tahAM lagI bhramarUpa; jahAM lagI nahIM saMtakI pAyI kRpA anUpa. (2) pamADavA avinAzI pada sadguru viNa koI samartha nathI; bhavano lava jo aMta caho to sevo sadguru tanamanathI. (3) tattvaprItikara pANI pAe, vimalAloke AMjI jI; loyaNa guru paramAtra die tava, bhrama nAkhe savi bhAMjI jI...sevocha (4) phaTe azAnakA paDadA, kaTe saba karma ke baMdhana, vo brahmAnaMda saMtanakA, samAgama mokSakArI hai; binA satasaMga ke mere, nahIM dilho karArI hai. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 sAmAyika pATha (pa) jema AvI pratIti jIvanI re, jANyo sarvethI bhinna asaMga, mULa, tevo sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNaliMga. mULa0 Ama vividha satsAdhanone aMgIkAra karIne jema jema sAdhakanuM jJAna-vairAgyabaLa vadhe ane pravRttionuM baLa ghaTe tema tema AtmasthiratAnuM baLa vadhatuM jAya che ane dhyAnanI siddhi thAya che. (4) karmasiddhAMtanuM yathArtha jJAna jyAM sudhI vizvanA padArthonI vyavasthAnuM sAcuM jJAna prApta na thAya, tyAM sudhI sAkSAt mokSamArganI prApti paNa na thAya. ahIM to dhyAnanI siddhinA saMdarbhamAM, jJAnIne svatattva saMbaMdhI je nirNaya thayo che tene rajU karatAM kahe che ke lAbha-alAbha, mAna-apamAna,sagavaDa-agavaDa, sukha-duHkha Arogya-roga ityAdinA kAraNarUpa je bAhya padArtho te niyamathI pUrvaprArabdha anusAra AvI maLe che tethI temAM ISTa-aniSTabuddhi karatA nathI. vaLI cittamAM je aneka prakAranA saMkalpavikalponI utpatti thAya che te bAbata paNa jJAnI temane kathaMcita karmajanita bhAvo jANIne te te bhAvano aparicaya kare che, anabhyAsa kare che, upazama kare che, te bhAvone nijasvabhAva mAnatA nathI ane A rIte te bhAvonuM jora krame krame ochuM thatuM jAya che. Ama, kSINatAne pAmelA A vibhAvono parAjaya karIne jJAnI-muni dhyAna (sAmAyika)mAMadhika adhika sthiratAne prApta karI, karmone haThAvatA jAya che ane aMte pUrNa nirvikalpa samAdhibaLathI samasta sUkSma vikArono parAbhava karI paramAtmapadane prApta kare che, je sAdhakamAtranuM aMtima dhyeya che. bhedajJAnanA abhyAsamAM ane AtmabhAvanA-AtmasthiratAnA prayogamAM nIcenI gAthAono bhAva Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bhAvavo parama upakArI che : sAdhaka-bhAvanA (harigIta) * (1) huM eka zuddha sadA arUpI jJAna darzanamaya khare; kaMI anya te mAruM jarI paramANumAtra nathI are ! (2) mAro suzAzvata eka darzakazAna lakSaNa jIva che; bAkI badhAM saMyogalakSaNa bhAva mujathI bAhya che, (3) chuM eka, zuddha, mamatvahIna huM, jJAnadarzana pUrNa chuM; emAM rahI sthita, lIna emAM, zIghra A sau kSaya karuM. (doharA) (4) Indriya sarva nirodhIne, mana karIne sthirarUpa; kSaNabhara jotAM je dIse, te paramAtsvarUpa, (5) viSayamukta thaI muja thakI, jJAnAtmaka muja sthita; mujane huM avalaMbuM chuM, paramAnaMdaracita. (harigIta) jo Atma joDe ekatA, AvI nahIM A dehanI, to ekatA zuM Avaze, strI putra mitro sAthanI ? jo thAya judI cAmaDI, A zarIrathI utAratAM, to roma suMdara deha para pAme pachI zuM sthiratA ? (27) vizeSArtha : AtmAnuM dhyAna pAmavA mATe deha sahita jagatanA padArthothI bhinna evA AtmAno nirNaya karavo Avazyaka che. e siddhAMta AcAryazrIe atre rajU karyo che. jagatanA sarva jIvomAM, ane temAM paNa vicAra karavAnI jenAmAM vizeSa zakti AvirbhAva pAmI che tevA manuSyamAM, niraMtara 'huM'....'huM' evo bhAva UpajyA ja kare che. A 'huM'no bhAva zuM che, te kyAMthI Ave che, tenuM sAcuM ke khoTuM svarUpa zuM che, teno Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 107 mArI sAthe aupacArika, vyAvahArika ke pAramArthika zo saMbaMdha che, teno yathArtha vicAra je karI zake che tene paramapadanI prApti thaI zake suvicAraNA-tattvabhAvanA-dharmadhyAna : uparokta prakAranI yathArtha vicAraNA karavA mATe sAmAnya manuSyane jJAnI-gurunI AvazyakatA paDe che ane sAthe sAthe potAnuM jIvana satyamaya, ahiMsAmaya ane sadAcArI bane te mATe puruSArtha karavo paDe che. A be mukhya sAdhano uparAMta, pUrve thayelA anubhavI mahAna dharmAtmAoe potAnA jIvananA nicoDarUpe taiyAra karelAM vacanono (sanzAstrono) jijJAsuvRttithI abhyAsa karavo e paNa tene vizeSapaNe upayogI, upakArI ane sahAyaka bane che. sAmAnya viveka : je vivekI manuSya gharmarUpI puruSArtha pratye vaLe che tene avazya vairAgyabhAva janme che ane jagatanA vyavahAramAM mukhya gaNAtAM evAM dhanadhAnya, sonuMrUpuM, strI-putra, makAna-jamIna vagere padArtho pratyeno tIvra moha ghaTe che. have, sAttvika pravRttiomAM ane tevI pravRtti karanArA saMto, satsaMgIo, dharmAtmAo ane paramAtmAmAM tene ruci ane rasa jAge che ane Ama dRSTi badalAtAM krame karIne tenI jIvanadazA paNa badalAya che. tenA jIvanamAM have satsaMga, sadvAcana, sAdAI, sadguNasaMpannatA, saMtoSa ane zAMtipriyatA sahita vizvamaitrIno bhAva sahajapaNe AvirbhAva pAme AnAthI AgaLanI kakSAmAM sUkSma vivekanI jarUra paDe che. sthULapaNe, ApaNI sauthI najIka je padArtha janmathI mRtyu sudhI sAthe ne sAthe ja rahe che tene ApaNe zarIra kahIe chIe. A zarIra sAthe ApaNo zo saMbaMdha che. teno vicAra mAtra sUkSma vivekI puruSa ! Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sAdhaka-bhAvanA ja karI zake che. sAstrathI, suyuktithI, satsaMgathI ane svAnubhavathI A bAbatano aMtima nirNaya thavo te ja AtmasAkSAtkAra che, paramAtmadarzana che, Atmadarzana che, paramArthasatyanI anubhUti che. nIce pramANe vivekI puruSa anuciMtana kare che (1) zarIra rUpI che. tene mRtyu samaye choDIne cAlyuM gayuM te tattva kayuM ? (2) cetana-tattva cAlyA gayA pachI indriyo jANI, joI zake kharI ? (3) eka ja kuTuMbanA manuSyomAM krodha, abhimAna, lobha vagerenI mAtrA kema ATalI badhI judI judI dekhAya che ? (4) surUpatA-kurUpatA, rogIpaNuM, garIbAI, amIrAI, yaza-apayaza, mUrkhatA-vidvattA, saphaLatA-niSphaLatA, alpAyuSya-dIrdhAyuSya, A badhuM Akasmika che ke koI niyata niyamane anusare che ? (5) pUrve aneka mahAjJAnIoe jagatanA koI paNa padArthonuM avalaMbana lIdhA vinA zAzvata AnaMda prApta karyo, tenuM rahasya zuM? arthAt te kyAMthI Avyo? (6) sarva prakAre sAcavavA chatAM A zarIra bharayuvAvasthAmAM paNa kema bagaDI jAya che athavA nAza pAme che? (7) ghaDapaNamAM paNa tRSNA vRddhi pAmIne kema manuSyane satAve che? A ane AvA bIjA gUDha rahasyamaya vicArono pUrvasaMskAronA baLathI, satsaMgathI, gurugamathI, salphAstronA arthanA UMDA ciMtanamananathI ane nirvikalpa dhyAnanI siddhithI je tAga meLave che tene dehathI judo, sadAya TakanAro ane jJAna-AnaMdano akhUTa bhaMDAra huM pote ja chuM evo eka abAdhita, pratyakSa, aparokSa anubhava thAya che. ane tevo puruSa krame karIne niHzaMka, nirbhaya, niHsaMga Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 109 ane mukta thAya che. A upara kahyo tevo krama vivekI puruSo avazya ArAdhe che ane parama AnaMdane pAmIne manuSyabhavane saMpUrNapaNe saphaLa kare che tethI chellI be lITImAM AcAryazrI dRrzata ApIne samajAve che ke jema cAmaDInAM chidro - romarAjI cAmaDI nIkaLI gayA pachI zarIra para TakI zakatAM nathI, tevI rIte je mahApuruSane deha pratyenI mamatA naSTa thAya che tene dehanA saMbaMdhe rahelA evA jagatanA anekavidha vicitra padArtho pratyenI mamatA paNa krame karIne naSTa thaI jAya che ane tene nirmohIpaNAnI - samAnatAnI prApti thaI jAya che ane tene ja parama sAmAyika kahyuM che. saMtoe paNa A vAta ApaNane bodhI che. (doharA) (1) kIra-nIravatu jo judAM dehadehI eka sthAna; dArAdinI zuM kathA? pragaTa judAM te jANa. - zrI padmanaMdi paMcaviMzati, 949 mero hai ika Atama tAme mamata jukIno, aura sabai mama bhinna jAni samatArasa bhIno; mAtA pitA suta baMdhu mitra tiya Adi sabai yaha; morai nyAre jAni yathAratha rUpa karyo gaha. - sAmAyika pATha, 15 (3) zrI gurue kahyo che evA nigraMthamArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI. ane deha-strI-putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanya-svarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM, ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya. - zrImad rAjacaMdra, 692 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakanemAnA 110 A vizvanI ko vastumAM, jo snehabaMdhana thAya che, to janma mRtyu cakamAM, cetana vadhu bhaTakAya che; muja mana vacana ne kAyano, saMyoga parano choDavo, zubha molAnA abhilASano, A mArga sAco jANavo. (28) zabdArtha jagatanA koI paNa padArthamAM jo rAga (Adi)no saMbaMdha thAya che, to (A) cetana AtmA janmamRtyunA cakarAvAmAM pharyA kare che. uttama evA mokSapadane pAmavA mATe zarIra, vacana ane mananA taraMgorUpI saMjogo choDavA e ja sAco mArga che. vizeSArtha : sAcA dhyAnano abhyAsa karIne samatAnI prApti kevI rIte thaI zake te viSayanI vicAraNA cAle che. A vAta sarva Aryadharmone sammata che ke jIva pote karelA karmabaMdhananA phaLarUpe cAra gatimAM ane coryAsI lAkha yonimAM paribhramaNa karyA kare che. jIvane karmonuM baMdhana kayAM kAraNothI thAya che tenAM pAMca kAraNomAM mukhya kAraNa je rAgadveSAdi bhAvo tene ahIM AcAryazrI "snehabaMdha' zabda dvArA jaNAve che. jevI rIte bhautika jagatamAM cuMbakIya kSetramAM AvelI soya cuMbakane coMTI jAya che tevI rIte AtmA rAgadveSAdi bhAvo kare to sUkSma karma-paramANuo, te bhAvone anurUpa - karmasiddhAMtanA niyamo anusAra te AtmAne avazya coMTI jAya che. AtmAne coTelAM te karmo jyAre phaLa Ape che tyAre te AtmAne zarIra dhAraNa karavuM paDe che ane Adhi-vyAdhi-upAdhi, janma-jarA maraNa Adi aneka prakAranAM duHkhone pharajiyAta bhogavavAM ja paDe che. hA, mAtra taphAvata eTalo che ke jJAnI puruSo samabhAva rAkhIne te karmonA phaLane vede che tethI Atmonnatine paMthe AgaLa vadhe che, jyAre jagatanAM sAmAnya manuSyo karmanA udayanI veLAe sneha ane dveSanA bhAvo karIne khedakhinna Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 111 thAya che ane aneka prakAranAM gADha karmonuM baMdhana kare che. chellI be paMktimAM AcAryazrI ucca kakSAnA sAdhakanI bhAvanA ane puruSArtha vyakta kare che. teo ahIM ema AjJA kare che ke jeNe samatAne sAdhavI hoya teNe prathama to mokSanI abhilASAne dRDha karavI joIe. have, hakIkata e che ke jyAM sudhI duniyAnA padArthono, prasaMgono, prakArono ane vyaktiono saMyoga-saMbaMdha vahAlo lAge tyAM sudhI AtmajJAnAdinAM bAhya kAraNo evAM saguru- satsAstra Adi pratye tathArUpa bhAva Ave nahi. jyAM sudhI sadagurunA bodhathI sva-parano, jaDa-cetanano, sArAsArano viveka yathArthapaNe jAge nahi tyAM sudhI AtmatattvanI zraddhA-jJAna-anubhava kevI rIte thavA saMbhave? tethI ahIM sUkSma bodhanA dAtAra evA zrI guru kahe che ke : (1) jaDa-paramANuonA samUharUpa, AtmA sAthe lAgelA ane ekakSetrAvagAhe rahelA evA A zarIrane he bhavya jIva ! tuM pararUpa jANIne teno moha ane rAga choDI de, choDI de. te rUpI che, sparza-rasa-gaMdha-varNanA guNovALuM ane paLamAM vaNasI janAruM che, mATe tenA saMyoga-saMbaMdhane para rUpe ja jANa, mAna ane abhyAsa. (2) vacanapravRttinuM mAdhyama evI bhASA ane kalpanAonuM mAdhyama evuM dravya) mana-A banneno samAveza, vItarAga-vijJAnamAM, jaDa (pudgala) padArthomAM karela che. jeTalA jeTalA jaDa padArtho che te badhA AtmAne mATe mAtra saMyogarUpa che, mATe para-svarUpa che, mATe heya che ane tethI te sarvapadArthono aparicaya karavo, tyAga karavo e ja asaMgapadanI prAptino upAya jJAnIoe dITho che. jJAnIoe anubhavelo ane upadezelo sarva saMyogono, parapadArthono ane parabhAvono tyAga te ja nijabhAvane-zuddhabhAvane nirvikalpa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka bhAvanA svaupayogane prApta karavAno upAya che. prathama sAdhanA niSedhAtmaka ane bIjI sAdhanA vidheyAtmaka che. A sAcA mArgane jANIne jJAnIjano tenuM zuddhabuddhithI anusaraNa kare che. 112 (harigIta) saMsArarUpI sAgare je, avanatimAM laI jatI, te vAsanAnI jALa pyArA, toDa saMyama jorathI, vaLI bAhyathI AtmA che judo, bheda moTo jANavo, tallIna thaI bhagavAnamAM, bhavapaMtha vikaTa kApavo. (29) zabdArtha : vAsanAnI jALa (jIvane) saMsArarUpI samudramAM ane adhogatimAM laI jAya che, tene he pyArA (sAdhaka) ! tuM saMyamanA baLathI toDa. vaLI AtmA bahAranA padArthothI judo che A moTo bheda che. (mATe) paramAtmAmAM tallIna thaIne vikaTa (evo) A jIvanapaMtha vitAvavo. vizeSArtha : sAdhake potAnA jIvanamAM samatAnI prApti kevI rIte karavI te viSaya atre prastuta che. jIvanamAM koI paNa kArya vAraMvAra karavAthI tenI Teva paDI jAya che. A Teva sArI paNa hoI zake che ane hAnikAraka paNa hoI zake che. sAmAnya manuSya A bhavamAM ane AgalA bhavomAM indriyonA padArthomAM lubdha thaI javAnI Teva pADelI che, jene jJAnIo vAsanAnA saMskAra kahe che. cAlu bhASAmAM Ane 'Force of habit' athavA 'vyasanathI lAcAra chuM.'' ityAdi zabdo dvArA vyakta karavAmAM Ave che. - je manuSya kalyANanA mArge AgaLa vadhavA mAge che teNe AvA kusaMskAranA baLano dRDhatAthI pratikAra karavo paDaze. A mATenuM sAdhana sAcuM jJAna ane baLavAna saMkalpa karavo te che. satsaMganA yoge Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 sAmAyika pATha saddhodha grahaNa karavAthI khyAla Ave che ke, indriyanA viSayo ApaNane sAcuM sukha ApI zakatA nathI; mAtra mohapAzamAM nAkhIne,vikAronI utpatti karAvI navAM karmonA baMdhanano ja hetu bane che. A bAMdhelAM karmo pharI pAchAM udayamAM AvatAM manuSyane cAra gatimAM ane coryAsI lAkha yoniomAM bhaTakIne duHkho ja sahana karavo paDe che ane adhogatimaya jIvana jIvavuM paDe che. IndriyonI gulAmImAMthI chUTIne svataMtratAnI prApti mATe AcAryazrI atre preraNA kare che. tattvajJAnanA abhyAsathI jeNe viSayone duHkharUpa nakkI karyA che tevo puruSa, IndriyonA viSayomAM jatAM manane vivekapUrvakanA baLa dvArA pAchuM vALIne paramAtmAmAM ane sadgamAM lagADIne pavitra kare che; ane krame karIne zuddha caitanyarUpa evA potAnA AtmAmAM sthira karavAno abhyAsa kare che. Ama AtmajAgRtithI, dhIrajathI, sahanazIlatAthI, vairAgyathI ane sadgurunI AjJAnA ArAdhana dvArA pragaTAvelA saMkalpabaLathI saMyamane krame krame siddha kare che. bhedajJAna ane paramAtmAmAM lInatA evo siddhAMta che ke je vyakti ke vastumAM potApaNAnI mAnyatA hoya te vyakti ke vastu pratye cittavRtti kheMcAya che ane kathaMcita temAM tallIna paNa thaI jAya che. tethI paramAtmAmAM lIna thavA mATenI prAthamika zarata e che ke jagatanA samasta jaDa ane cetana padArthothI pote judo che evo nirNaya sAdhaka kare. vinaya-saraLatA saMtoSAdi sadguNothI vibhUSita evo rUDo sAdhaka saddagurunA bodhane yathArthapaNe grahaNa karIne jagatanA samasta padArthothI, sUkSma evA karma-paramANuothI ane karmanA phaLanA nimittathI thatA krodhAdi parabhAvothI judA evA zuddha-buddha sahajajJAnAnaMda Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhakabhAvanA svabhAvavALA potAnA svarUpano zabdathI, arthathI ane vedanathI nirNaya kare che ane A ja bhedajJAna kahevAya che. svapara-vivekazAna kahevAya che. jema koI moTA ane UMcA parvatanI Toca upara vIjaLI tUTI paDe ane temAM uparathI nIce sudhI moTI phATa paDI jAya tema A bhedajJAnanI siddhi thavAthI jagatanA samasta padArtho pratyenI ruci virAma pAme che ane citta vAraMvAra nija svarUpa' pratye vaLavA lAge che. yathA jAyante virasA rasA vighaTate goSThI kathA kautukam zIryante viSayAstathA viramati prItiH zarIre'pi ca / joSaM vAgapi dhArayatyabiratAnandAtmazuddhAtmanaH 114 cintAyAmapi yAtumicchati samaM doSairmanaH paJcatAm // padmanaMdi paMcaviMzati, 154 - evo anubhavano prakAza ullAsita thayo, jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che, kAyAnI visArI mAyA, svarUpe samAyA evA, nigraMthano paMtha bhava aMtano upAya che. zrImad rAjacaMdra paramAtmAmAM (nija-zuddha AtmAmAM) ekAgra thavAno prayatna te ja jJAnIjanonuM dhyAna che, sAmAyika che, samatA che. A sAdhanAnI siddhi mATe aneka prakAre udyama karavAnI jarUriyAta che. AkhA divasa daramiyAna vAraMvAra paramAtmAnuM smaraNa karavAnI Teva pADavI joIe. Akho divasa paramAtmAnuM smaraNa karyuM hoya to dhyAnamAM besatAM cittavRtti sahelAIthI ekAgra thAya che; ane samAdhinI prApti thaI zake che. je vivekI manuSya paramAtmasmaraNano abhyAsa siddha kare che - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 sAmAyika pATha tene paramAtmapadanI prApti dUra rahetI nathI. jJAnIoe teno ja upadeza karyo che. (harigIta) tuM sthApa nijane mokSapaMthe, dhyA anubhava tehane, temAM ja nitya vihAra kara, nahi vihara paradravyo viSe. - zrI samayasAra jUgaTiyA mana jUgaTuM, ne kAmIne mana kAma, AnaMdaghana prabhu, vinave, ema gharo prabhukA dhyAna. - zrImad AnaMdaghanajI mahArAja sukhadhAma anaMta susaMta cahI, dinarAtra rahe tad dhyAna mahIM, para zAMti anaMta sudhAmaya je praNamuM pada te, vara te, jaya te. - zrImad rAjacaMdra (harigIta) karmo karyA je ApaNe, bhUtakALamAM janmo laI, te karmanuM phaLa bhogavyA viNa, mArga eke che nahi. paranuM kareluM karma jo, pariNAma Ape mujane, to muja karelA karmano samajAya nahi kaMI arthane. (30) saMsAranAM sau prANIo, phaLa bhogave nija karmanuM. nijakarmanA paripAkano, bhoktA nahi ko ApaNuM laI zake che anya tene, choDa e bhramaNA bUrI, prabhu dhyAnamAM nimagna thA, tuja AtmAno Azraya karI. (31) vizeSArtha : jIvane kaI rIte karmanuM kartApaNuM ane bhoktApaNuM che te vAta atre AcAryazrI samajAve che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sAdhaka-bhAvanA bhUtakALamAM annAnAdine vaza thaIne ApaNe je je karmo karyA, rAgAdi bhAvothI ApaNA AtmAne malina karyo tenA phaLarUpe, te bhAvone anurUpa karmonA paramANuo ApaNane coMTI gayela che. jyAM sudhI te karmone jJAnapUrvakanA tapAdi dvArA bALI nAkhavAmAM na Ave tyAM sudhI te karmo AtmAthI chUTAM paDatAM nathI. have jyAre e bAMghelAM karmono udayakALa Ave che tyAre te udayane traNa lokanI koI paNa sattA rokI zakatI nathI. udayamAM AvelAM te karmo jJAnIne paNa udayamAM Ave ane ajJAnIne paNa udayamAM Ave che. ajJAnI jIvo te karmonA sukha duHkharUpI phaLane potArUpe mAne che ane anubhave che tethI teo sukhI-duHkhI thaI saMsAraparibhramaNa kare che. jJAnI jIvo, karmanA udayane potAnuM svarUpa mAnatA nathI. tethI tenAthI judA paDIne samatAbhAvamAM rahe che ane sukhaduHkharUpe pariNamatA nathI. karmanA udayanA kALe AtmajAgRtipUrvaka rahevA mATenuM bhedajJAnanuM baLa teo keLave che ane tethI samatAmAM rahI pUrvakarmone khapAve che ane Ama teo saMsAraparibhramaNano nAza kare che. have, karmano bIjo siddhAMta kahe che ke je jIve jevA bhAve karma bAMdhyuM hoya, te ja jIvane te karma, tevA bhAve sAmAnya paNe udayamAM Ave che. koI mANasa karma kare ane bIjAne baMdhana thAya ke udayamAM Ave evo goTALo karmanA siddhAMtamAM kadApi thato ja nathI. kadAca kaoNpyuTaranI bhUla thAya paNa ahIM vizvanI paramArtha-vyavasthAmAM to bhUla thatI ja nathI. jo evI bhUla thaI jAya to to koInA pApathI koI duHkhI thAya ane koInA satyuSArthathI koIno mokSa thAya. Ama banatuM ja nathI. vItarAgavijJAnamAM jaNAvelI vyavasthA yathAsthitapaNe traNeya kALe A vizvamAM jayavaMta che. ApaNI alpabuddhithI ApaNane pheraphAra lAge, paNa tattvadRSTithI jotAM temAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 sAmAyika pATha saMpUrNa suvyavasthA che. karmasiddhAMtanuM yathArtha jJAna jene sadgaragama dvArA thAya che, tenI brAnti bhAMgI jAya che ane sAcA jJAnano udaya thatAM Atmadarzana ane AtmasamAdhino tene lAbha thayA vinA raheto nathI. je jIve je karma bAMdhyuM hoya te karmanuM phaLa tene ja bhogavavuM paDe che. ApaNe karelA karmanuM phaLa ApaNe ja bhogavavuM paDe, tenA udayakALe temAM bIjA loko bhAga paDAvavA AvI zakatA nathI. AvuM paramArthasatya je bhavya puruSanA hRdayamAM sArI rIte samajAI jAya che, te mahAna gharmAtmA banI jAya che; niHzaMka, nirbhaya, niHsaMga ane nirvikalpa thaI samasta vizvanA prapaMcothI rahita banI potAnA AtmAnA sAtizaya jJAna-AnaMdano anubhava karI zake che. ene ja prApta karavA have AcAryazrI preraNA ane AjJA kare che. prabhutA eTale moTAI. ahIM prabhutAno artha che jJAna-AnaMda-aizvaryAdi aneka guNothI vibhUSita evA paramAtmA. vaLI paramAtmAmAM guNo jevA vartamAnamAM pragaTa che tevA ja guNo sAdhaka AtmAmAM apragaTa rUpe-zakti-rUpe rahelA che. jo have sAcI zraddhA, sAcuM jJAna ane vizeSe karIne ekAgratAno dhyAnano) abhyAsa karavAmAM Ave to te zaktirUpe rahelA guNo vyaktirUpe pragaTe. AtmAnuM potAnuM sAcuM svarUpa sadguru pAsethI jANIne, pAtratA pragaTa karIne, AtmAmAM ekAgra thavAno - AtmAno Azraya karAvAno - puruSArtha tuM kara evI AcAryazrI ApaNane AjJA kare che. Ama, AtmAnA kartA-bhoktA-paNAnuM yathArtha jJAna prApta karIne, badhI kalpanAone bAjumAM mUkIne Atmatva prAptino puruSArtha karavo saune mATe hitakara che, ema ahIM kahyuM. vizeSa noMdhaH sAmAnya sAdhakone zrIAtmasiddhizAstranI 71thI 86 gAthAo mananapUrvaka vAMcavAthI ghaNo lAbha thaze, AtmAnuM kartA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 bhoktApaNuM sArI rIte samajAze. (harigIta) zrI amitagati agamya prabhujI, guNa asIma che ApanA, A dAsa tAro hRdayathI, guNa gAya tuja sAmarthyanA. pragaTatA jo guNa badhA, muja AtmamAM sadbhAvathI, zubha mokSane varavA pachI, prabhu vAra kyAMthI lAgatI ? (32) zabdArtha : paramAtmAnA guNo anaMta ane na kaLI zakAya tevA che. Ama chatAM zrI amitagati AcArya kahe che ke, he prabhu ! tAro A sevaka tArA mAhAtmyanA guNo bhAvapUrvaka gAya che. jo sAcA bhAvathI AtmAnA badhA guNo pragaTa thAya che to pachI uttama evA mokSane pragaTatAM, he prabhu ! have zuM vAra lAgavAnI che ! sAdhaka-bhAvanI vizeSArtha : paramAtmAnA aciMtya mAhAtmyanA kathana dvArA tathA uttama bhAvanAthI AtmaguNo ano mokSa pragaTe che ema kahI AcArye mULa sAmAyika-pAThano ahIM upasaMhAra karyo che. he prabhu ! ApanA guNono aMta nathI. Apa pragaTa pUrNa zuddha AtmA cho, ane ApanA badhAya guNo soLe kaLAe pragaTyA che jethI eka eka guNa laIne tenuM varNana kevI rIte karuM ? ane k to teno pA2 paNa kevI rIte Ave ? vaLI mArAM baLa-buddhi-AyuSya to alpa che, te, ApanA agama-agocara-alakha atIndriyaalaukika svarUpanuM varNana kevI rIte karI zake ? Ama hovA chatAM tAruM ja dAsapaNuM svIkAryA sivAya ane sAcA bhAvapUrvaka tArI bhakti karavA sivAya mArI pAse A kALe bIjo zo upAya che ? prakhara prajJA, ugra tapa, utkRSTa saMyama ke evAM bIjAM tatkALa-mokSadAyaka sAdhanomAM pravartavAnI mArI zakti nathI. tethI tArI satyArtha bhakti ja mane uttama padanI prApti karAvaze evI mArI dRDha mAnyatA che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 119 kahyuM che ke : kasoTuM - prathama jagatanA padArthothI udAsInatA. hAsoTuM - pachI prabhu-gurunI sAcI zaraNAgati. soDaduM - pachI prabhutulya nijazaktinuM jJAna. huM :- pachI prabhu-tulya nija svarUpano sAkSAtkAra. (2) kaLiyugamAM dhorI mArga che jina paramAtmA ! Ape mukti mATe je cAritra batAvyuM che, te kharekhara mArAthI A paMcamakALamAM pALI zakAtuM nathI; tethI pUrvopArjita puNyathI mane ApanAmAM je dRDha bhakti che te ja mane saMsArasAgarathI pAra utAravA nAva samAna che. - zrI padmanaMdipaMcavizaMti, 930 (3) sarvoparI sAdhana ghaNA ghaNA prakArathI manana karatAM amAro dRDha nizcaya thayo che ke bhakti e sarvoparI mArga che ane te satparuSanA caraNa samIpa rahIne thAya to kSaNavAramAM mokSa karI de tevo padArtha che. - zrImad rAjacaMdrajI, 201 have AgaLanI paMktiomAM mokSanI utpattinuM paramArtha kAraNa samajAve che. mokSa AtmAnI pUrNa zuddha avasthA che. jema jema sAcI sAdhanA dvArA AtmAno vikAsa thato jAya che tema tema AtmAnA guNone DhAMkanArAM karmarUpI AvaraNo dUra thatAM jAya che. ane jema jema AtmAnA guNo pragaTatA jAya che tema tema tenI zuddha dazA pragaTatI jAya che, ane AtmA muktinA mArgamAM AgaLa vadhato jAya che, tethI AcAryadava kahe che ke huM to mArA AtmAne sadbhAvanAthI, AtmabhAvanAthI, tattvabhAvanAthI bhAvita karuM chuM kAraNa ke A bhAvanAnA dRDha saMskAra thatAM zuddha AtmAnuM nirvikalpa dhyAna lAge che ane jo AvuM uttama-zukala Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sAdhaka-bhAvanA dhyAna lAge to pachI mokSadazA utpanna thavAmAM zuM vAra lAge? arthAtu. bhAvanA bhavanAzinI che. kahyuM che: (1) bhAve jinavara pUjIe, bhAve dije dAna, bhAve bhAvanA bhAviye, bhAve kevaLajJAna. (2) Atama bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevaLajJAna re. Ama saguNono jIvanamAM vikAsa kare ane tattvadRSTi keLavI satata AtmabhAvanAno abhyAsa kare te jIvane tvarAthI mokSapadanI prApti thAya che, ema jaNAvI have AcAryazrI sAmAyika-pAThanI pUrNAhuti karatAM aMtamaMgaLarUpI ArzIvacana kahe che. (doharA). batrIsa caraNanuM A banyuM, maMgaLa suMdara kAvya; anubhavatAM eka dhyAnathI mokSagati jIva jAya. sva ane para-ema jagatanA sarva jIvone parama maMgaLa karanAruM evuM batrIsa harigIta chaMdanuM A kAvya banyuM che temAM samasta zAstronA sArarUpa "samatA"no abhyAsa kevI rIte karavo te anubhavathI siddha karIne batAvyuM che. je bhavya jIvo tene zabdathI, arthathI ane vedanathI yathArthapaNe jANaze temane anaMtajJAna, anaMta AnaMdarUpa mokSapadanI prApti thaze. OM. enuM svapna jo darzana pAme re, tenuM mana na caDe bIje bhAme re, thAya sadguruno leza prasaMga re, tene na game saMsArIno saMga re. hasatAM ramatAM pragaTa hari dekhuM re. mAruM jIvyuM saphaLa tava lekhuM re. muktAnaMdano nAtha vihArI re, saMto jIvana dorI amArI re. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUlya taka mAnavano janma maLyo, mahAvIrano dharma maLyo. Avo avasara nahIM Ave pharI vAra, nahIM Ave pharIvAra. saMtono saMga maLyo, bhaktino raMga bhaLyo. Avo avasara. (1) mAnavano janma che, muktinuM bAraNuM mahAvIrano dharma che, muktinuM bAraNuM suMdara A deha maLyo, guruvarano sneha maLyo. Avo. (2) mAnavanA janmane devatAo jhaMkhatA. svarganA vilAsa ene ghaNIvAra DaMkhatA premano prakAza maLyo, urano ujAsa maLyo. Avo. (3) janmane sudhAravo e che mAnavInA hAthamAM dharmano prakAza che, mAnavInI sAthamAM. rUDo avasara maLyo, jinavarano gharma maLyo. Avo.. (4) praNipAta stuti he paramakRpALu deva ! janma, jarA, maraNAdi sarva duHkhono atyaMta kSaya karanAro evo vItarAga puruSano mULa mArga Apa zrImade, anaMtakRpA karI mane Apyo, te anaMta upakArano prati upakAra vALavA huM sarvathA asamartha chuM; vaLI Apa zrImad kaMI paNa levAne sarvathA niHspRha cho; jethI huM mana, vacana kAyAnI ekAgratAthI ApanA caraNAviMdamAM namaskAra karuM chuM. ApanI parama bhakti ane vItarAga puruSanA mULa dharmanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgrata raho eTaluM mAguM chuM te saphaLa thAo. OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddhAtmAnI zuddhAtmAne araja azuddhAtmA zuddhAtmAne araja kare che. he paramezvara ! zuddhAtmA ! mArA hRdayane dayAthI bharapUra kara. he satya ! mArA hRdayamAM Ava. he zIlanA svAmI ! mane kuzIlathI bacAva. mane saMtoSathI bharapUra kara ke jethI huM paravastu para najara na karuM. je jene bhogavavAne te ApyuM che te huM na cAhuM. tuM niSpApa, pUrNapavitra che. tArI pavitratA mArAmAM bhara. mane pAparahita kara. jJAna, vairya, zAMti ane nirbhayatA mane Apa. tArAM pavitra vacanathI mArAM pApa dho. he AnaMda ! mane AnaMdathI bharapUra kara. mane tArI tarapha kheMca he deva ! meM tArI AjJA toDI che, to mAro have zuM havAla thaze ? huM pApamAM bUDI rahyo chuM. hara ghaDI pApanA kAmamAM ja harSa mAnI rahyo chuM. tAruM kaMpAdAnanuM teDuM mArI tarapha AvyuM ke tuM mane potA tarapha bolAve che. tArI pavitratA ane dara vakhate cetave che ke A pApamAM tuM nA pesa. mATe have huM tArI pavitratAnuM sanmAna karuM. mane pavitra AtmAthI bharapUra kara. tArI sarva AjJA pALavAnI buddhi tathA zakti mane Apa. mohazatrunA kabajAmAMthI mane choDAva. huM bALaka chuM mATe dara samaya mane bacAva. paDavA na de. mane tArAmAM rAkha. tuM mArAmAM rahe. tArI kRpAnajara thaI te pUrI kara. tArA sivAya koI dAtA nathI. tArI AjJAnA bagIcAmAMthI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 123 mane bahAra na mUka. tArI zAMtinA samudramAM mane jhilAva. tAro sarva mahimA mane dekhADa. tuM AnaMda che, tuM prema che, tuM dayA che, tuM satya che, tuM sthira che, tuM acaLa che, te nirbhaya che, tuM eka, zuddha ane nitya che, tuM abAdhita che; tArA anaMta akSaya guNathI mane bharapUra kara. daihika kAmanAthI ane vizvanI bIkathI mArA dilane vAra. kaSAyanI taptithI bacAva. mArAM sarva vido dUra kara, jethI sthiratA ane AnaMdathI huM tArI siddhine anubhavuM. mArI sarva zubhecchA tArA vacanapasAyathI pUra. sAcA mArga batAvanAra gurunA pasAyathI pUra, mane jUThA haThavAdathI ane jUThA gharmathI choDAva. kugurunA phaMdathI bacAva. tArA pasAyathI mana, vacana ne zarIra Adi je zakti huM pAmyo chuM te sarve zakti huM khoTA vA pApanA kAmamAM na vAparuM ane phogaTa vakhata na gumAvuM e buddhi Apa. tArA pasAyathI huM sarvene sukhanuM kAraNa thAuM. koIne duHkhanuM kAraNa na thAuM mATe mane satya ane dayAthI bharapUra kara, ane je mane yogya hoya te Apa. khoTA manoratha ane vyartha vicArathI haMmezAM bacAva. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - je chuM 4 { v $ s 10. 11. 12. 13. 14. 15. '16. saMsthAnAM prakAzanonI sUci gujarAtI prakAzano cAritra suvAsa.. *************.15. ApaNo saMskAra vAraso. .............. .................16.00 yoga, svAthya ane mAnava mUlyo.. ..........15.00 tIrthasaurabha.......... .............20.00 zrImad rAjacaMdranI jIvana sAdhanA......... ............10.00 arvAcIna jaina jyotirdharo (anupalabdha).............. ..................25.00 puSpamALA...................... .................0pa.00 zrI AtmasiddhizAstra-hastalikhita............... ...................10.00 sAdhaka-sAthI..... ............... .40.00 sAdhanA sopAna... ....................10.00 saMskAra, jIvanavijJAna ane adhyAtma.. .................40.00 adhyAtma jJAna prevezikA. ************** .............10.00 bodhasAra... ..................0pa.00 sAdhaka bhAvanA...................... ...................16.00 adhyAtma pAtheya... .10.00 adhyAtma paMthanI yAtrA............... .................20.00 ratnakaraMDa zrAvakAcAra (anupalabdha)........ bArasa aNuMkhA (anupalabdha)... dainika bhaktikrama.. .40.00 bhaktimArganI ArAdhanA....... ............. 22.00 rAjavaMdanA...................... ................05.00 bRhad AlocanAdi saMgraha....... lAvanAra saMgraha.. ................. 10.00 divALI-pustikAo... ................08.00 aMgrejI prakAzano Aspirant's Guide................ ........25.00 Adhyatma-Gnan-praveshika.. 05.00 Prayer and its Power................ .....................30.00 Jain Approach to self-Realization.................... 30.00 Our Cultural Heritage............. 30.00 Diwali-Booklets..... ..05.00 Atmasiddhi.............. . 60.00 hindI prakAzano adhyAtmajJAna pravezikA.... ...08.00 cAritra suvAsa ... ........18.00 17. 18. 19. 21. 1. tion o 2. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke samatA huM, nA je bake che , * no sitra . " wtma nA thAnA kendra, tmika sAdhanA Sele 5 kAbA-che ke prImad rAjacaM 382007 zrI satkRta sevA sAdhanA kendra saMcAlita zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra kobA. ji. gAMdhInagara-382000 (gujarAta) phona : 23276219, 23206483-84 pheksa : 23276142