Book Title: Siddhachakra Varsh 05 - Pakshik From 1936 to 1937
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
૨૫૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૬-૩-૧૯૩૭ ચૂકવાનું નથી. આ સ્થાને વિશેષ ધ્યાન રાખવાની નમસ્કાર કરવાનું તો રહેશે જ ક્યાંથી? શું તાર્થ જરૂર છે કે શાસ્ત્રકારો ભવ્યત્વ કે તથાભવ્યત્વના સાધુ હોય અને તે આચાર્યાદિકનું વૈયાવચ્ચ કરે પરિપાક માટે સુકૃતકાર્યોની અનુમોદના રૂપ ત્રીજું તો તે સત્કાર્ય અને સગુણ તરીકે વખાણવા લાયક સાધન બતાવે છે, પણ તેનો નંબર ત્રીજો રાખી ન ગણાય ? શું. જેઓ શ્રતધર કે પૂર્વધર ન થયો પાપની નિંદાને બીજા નંબરે રાખે છે તે ઉપરથી હોય અને સાધુ મહાત્મા જો તપસ્યા કરે તો તે સ્પષ્ટ થાય છે કે મુમુક્ષુજીવોએ સત્કાર્યોની તેની તપસ્યા સત્કાર્ય કે સગુણ ન ગણાય? અર્થાત્ અનુમોદના કરવી એ જો કે જરૂરી છે, તો પણ પોતાના કલ્પેલા કે સભૂત અવગુણોથી કોઈના તેના કરતાં ચઢતા નંબરે પાપની નિંદા કરવાની સણો કે સત્કાર્યો ઢાંકવાનું ન થાય, તે જરૂર છે. જેવી રીતે આ પાપ નિંદા કરેલા પાપોની મમક્ષઓએ વિશેષ ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર આલોચનાદિ કરવાં, તે ભવ્યત્વ કે તથાભવ્યત્વના વળી એક એ પણ ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે. પરિપાકનું સાધન છે. તેવી જ રીતે સમ્યગદર્શન કે કરેલા સુકૃતકાર્યો આત્માને જેટલાં સદ્ગતિનાં જ્ઞાન ચારિત્ર આદિ સુકૃતો કે માર્ગાનુસારિની સાધન બને છે, તેના કરતાં તે સત્કાર્યો અને પ્રવૃત્તિને અનુમોદવી એ પણ ભવ્યત્વના પરિપાકનું સગુણોની થતી અનુમોદના ઘણી ઉચગતિને ત્રીજું સાધન છે. આ ત્રીજા સાધનમાં દરેક મનુષ્યો દેનારી થાય છે. દરેક વર્ષે પર્યુષણામાં આપણે પોતા તરફથી થયેલા કે પોતાને અનુકલ એવા સાંભળીએ છીએ કે એક જંગલી હાથી પોતે કરેલી મનુષ્યો તરફથી થયેલા સત્કાર્યોને તો અનુમોદવા સસલાની દયાની તત્પરતા જો અંત અવસ્થાએ તૈયાર જ રહે છે. પણ મુમુક્ષુજીવોએ વિશેષ એમાં રાખી શક્યો તો જ તે શ્રેણિકમહારાજને ઘેર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે કે પ્રથમ નંબરે તો ધર્મના રાજપુત્રપણે જન્મી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સત્કાર્યો કરનારા પોતાનાથી વિરૂદ્ધ હોવા જોઈએ મહારાજની પાસે ચારિત્ર ગ્રહણ કરી, યાવત્ જ નહિ પણ છતાં કદાચિત્ તેવા સંયોગે ધર્મકાર્ય અનુત્તર વિમાનના સુખોને પામવા શ્રીમેઘકુમારનો કરનારાની સાથે અનુકૂલતા તેવી ન હોય તો પણ જીવ ભાગ્યશાળી થયો. આ વાત જ્યારે બરોબર તેના કાર્યોની તો અનુમોદના હંમેશાં રહેવી જ લક્ષમાં લેવામાં આવશે, અને એની અવસ્થાએ જોઈએ. કેટલાક મનુષ્યો ગુણની અને સત્કાર્યની સત્કાર્ય અને સદ્ગણની અનુમોદના થશે, ત્યારે અનુમોદનાના વખતે તે ગુણવાળા કે સત્કાર્યવાળાના સમાધિ મરણની જણાવેલી દુર્લભતા મુમુક્ષુ જીવો સદ્ભુત કે કલ્પિત અવગુણોને આગળ કરીને તે બરાબર સમજી શકશે. ઉપર જણાવેલા ચઉસરણ ગુણો કે સત્કાર્યોને ઓલવવા કે પ્રશંસાના પ્રસંગે દુષ્કૃતનિંદા અને સુકૃતની અનુમોદના એ જ દોષો બોલવા તૈયાર થાય છે. પણ મુમુક્ષુપુરુષોએ તથાભવ્યત્વના પરિપાકનાં સાધનો છે. એ બરાબર આવસ્તુ ધ્યાનમાં રાખવાની છે કે સર્વથા દોષ કે સમજીને મુમુક્ષુ જીવોએ તે શરણાદિક અંગીકાર અવગુણથી કલંક વગરના એવાં સત્કાર્યો સગુણો કરવા તરફ પ્રયત્ન કરવાની જરૂર છે, પણ તો માત્ર વીતરાગ પરમાત્મામાં જ હોય છે તો તે ભવ્યત્વના બહાને પુરૂષાર્થ હીન થવું તે ધર્મિષ્ઠોને અપેક્ષાએ તો વીતરાગ પરમાત્મા સિવાય કોઈના કોઈપણ રીતે શોભે તેમ નથી. અને તેથી જ સત્કાર્યો કે સગુણો અનુમોદવા લાયક રહેશે જ ભગવાન ઋષભદેવજી મહારાજાએ મોક્ષમાર્ગ તરફ નહિ. એટલું જ નહિ, પણ ખુદ પરમેષ્ઠિમાં પણ પ્રયત્ન કરવાની આવશ્યકતા જોઈ વાર્ષિક તપ અરિહંત ભગવાન અને સિદ્ધ મહારાજ સિવાય આચરેલો છે. તે વાર્ષિક તપની વખતે નિમિ બાકીના ત્રણ પરમેષ્ઠિઓમાં સગુણો અને સત્કાર્યો વિનમિના પરોપકારમાં ભગવાન ઋષભદેવજી કેવી માનવાની પણ મુશ્કેલી થશે, અને તેથી પછી રીતે સાક્ષી કે સાધનરૂપ થાય છે તે આપણે જોઈએ.
