Book Title: Siddhachakra Varsh 05 - Pakshik From 1936 to 1937
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૫૧૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા.૪-૯-૧૯૩૭ શ્રીભગવતીસૂત્રની અંદર જ્ઞાન અને દર્શનને કહેવાનો ભાવાર્થ એટલો જ કે દયાના
હભવિક પારભવિક અને તદુભયભવિક માનેલાં હિમાયતીઓએ પોતાના જીવને કર્મના ઉપદ્રવથી છે. અર્થાત્ ઉત્પન્ન થયેલું જ્ઞાન અને દર્શન આ બચાવવા અને પોતાના સમ્યગદર્શનાદિ ભાવપ્રાણોને ભવમાં પણ ટકી શકે છે. પરભવમાં પણ જોડે આવી બચાવવા માટે જ કટિબદ્ધ રહેવું જ જોઈએ. શકે છે અને તેનાથી આગળના ભાવમાં પણ તે ટકી વાચકવર્ગે યાદ રાખવું કે જૈનશાસ્ત્રકારોએ શકે છે. એટલું જ નહિ પણ આ ભવમાં ઉત્પન દ્રવ્યદયાની પણ જે કર્તવ્યતા બતાવી છે તે થયું ત્યારથી અખંડપણે આ ભવ, પરભવ અને ભાવદયાના ઉદેશથી જ છે. છતાં ભાવદયાના ઉદેશ પરતરભવમાં પણ જઈ શકે છે. જેવી રીતે ભવની વગરની થતી દ્રવ્યદયા હોય તે પણ છોડવાલાયક અપેક્ષાએ આ હકીકત સુત્રકારોએ જણાવેલી છે. નથી. પ્રથમ તો તેવી થતી દ્રવ્યદયાને ભાવદયાના તેવી જ રીતે મુક્તદશામાં પણ જ્ઞાન અને દર્શનનું ઉત્પાદક તરીકે કે પોષક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાની સદાસ્થાયીપણું માન્યું છે અને તેથી જ કેવલજ્ઞાન
છે. કલ્પના ખાતર માનીએ કે કોઈ અભવ્ય કે અને કેવલદર્શનને સાદિઅનંતભાંગે ગણવામાં
મિથ્યાદષ્ટિ જીવ પદ્ગલિક પદાર્થની પ્રાપ્તિને માટે આવેલાં છે. જો કે સખ્યારિત્રને પ્રાણ તરીકે
જો દ્રવ્યહિંસાનો ત્યાગ કરતો હોય તો તેને ગણવામાં આવે છે. છતાં તે ચારિત્રને સૂત્રકાર
દ્રવ્યહિંસાના ત્યાગથી અટકાવાય નહિ. પણ મહારાજા ઐહભવિક જ ઠરાવે છે. પણ તે ચારિત્ર
ભાવહિંસાના ત્યાગની પ્રેરણા કરાય અને આ વાત
જ્યારે લક્ષ્યમાં રહેશે ત્યારે જ દ્રવ્યદયા વિગેરેના પ્રતિજ્ઞારૂપ હોવાની અપેક્ષાએ કથન કરે છે, પરંતુ
ઐતિભવિક અને પારભવિક ફલો શાસ્ત્રકારોએ કેમ મોહનીયકર્મના સર્વથા નાશથી થયેલો વીતરાગત્વગુણ
જણાવેલા છે તેનો ખુલાસો થશે. જો કે જે પોતાનાથી ઈતર એવા જીવ કે અજીવ એવા
વિષઅનુષ્ઠાન અને ગરલઅનુષ્ઠાન જરૂર વર્જવાનાં પદાર્થના રાગ કે દ્વેષથી દૂરતર છે તે વીતરાગણું
છે, પણ તેમાં વિષપણું અને ગરલપણું જ ઐહભવિક નથી. જેમ વીતરાગપણે કેવલ
છોડાવવાનો ઉપદેશ હોય, પરંતુ અનુષ્ઠાન ઐહભવિક નથી તેમ પારભવિક કે ઉભયભવિક
છોડાવવાનો ઉપદેશ કોઈ દિવસ હોય જ નહિ. આ પણ નથી, કારણ કે વીતરાગ પરમાત્માને નવો જન્મ
વાત જો ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે તો દરેક જીવ લેવાનો હોતો નથી. અને તેથી જ વીતરાગને પરભવ કે જે અનન્તાકાલથી વ્યવહાર રાશિમાં આવેલો છે કે પરતરભવમાં જવાનું હોતું નથી. એટલે તેની નવરૈવેયક સુધી ઉત્પત્તિ જે શાસ્ત્રકારોએ સ્થાને વિતરાગપણું પામેલો જીવ અવ્યયપદરૂપ જે સિદ્ધિ સ્થાને જણાવી છે અને જે ઉત્પત્તિ દ્રવ્યચારિત્ર તેને જ પોતાના ભાવથી અનન્તર પ્રાપ્ત કરે છે, એટલે સિવાય થઈ શકતી નથી, તેનો ખુલાસો થશે. વીતરાગતગુણ તો સાદિ અનંત જ છે. આ બધું ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાન અને કેવલી
