Book Title: Siddhachakra Varsh 05 - Pakshik From 1936 to 1937
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૫૨૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૦-૯-૧૯૩૭ અભયદાન દેવાનું શાસ્ત્રકારોએ ઉત્તમમાં ઉત્તમ પણ નથી. માટે સમ્યકત્વના પ્રભાવે કે દેશવિરતિના માનેલું છે. ધ્યાન રાખવું કે હિંસાનાં પચ્ચખ્ખાણ પ્રભાવે સંસારને પાતળો કર્યો છે તેમ તો કહી શકાય જે અહિંસા છે તે દાન વસ્તુ નથી, પરંતુ તે જીવોને તેમ નથી જ. પરંતુ મિથ્યાત્વી દશા છતાં પણ કેવલ મરણનો ભય જે આવી લાગેલો હોય તેના બચાવવા સસલાને બચાવવારૂપ જ અનુકંપાને લીધે મનુષ્ય માટે જે કંઈ દેવું પડે અગર જે બચાવ કરાય તેને આયુષ્યરૂપી પુણ્યપ્રકૃતિ બંધાઈ અને સંસાર પણ જ અભયદાન કહી શકાય. અને તેથી જ અઠ્ઠાઈના પાતળો થયો. આ ઉપરથી જેઓ એમ પણ કહેવા વ્યાખ્યાનમાં તેમજ તે સૂત્રની ખીલવટમાં ચોરને માગતા હોય કે સમ્યગૃષ્ટિ જીવને પુણ્યબંધનનાં જ અભયદાન આપ્યાનો દાખલો દેવામાં આવે છે. કારણો આદરવાનાં હોય જ નહિ. પણ તેને તો સંવર એટલે જેઓ શાસ્ત્રોને અનુસરનારા હોય તેઓની અને નિર્જરાનાં કારણો જ આદરવાનાં હોય. આવું શ્રદ્ધા તો જીવોને બચાવવારૂપ અભયદાનમાં કહેનારાઓએ પ્રથમ તો અહિં ધ્યાન રાખવું કે ઉત્તમત્તા છે એવી હોવી જોઈએ.
સસલાની અનુકંપાથી તે મિથ્યાષ્ટિ હાથીના સમ્યગ્દષ્ટિજીવે પુણ્યબંધના કારણ આદરવાં જીવને એકલું મનુષ્યના આયુષ્યરૂપી પુણ્ય બંધાયું કે નહિ ?
છે એમ નહિ, પરંતુ સંસારનું પાતળાપણું કરનારી ભગવાન મહાવીર મહારાજા જ્ઞાતાસૂત્રના નિર્જરા પણ સજ્જડ થયેલી જ છે. અને જો પહેલા અધ્યયનની અંદર શ્રીમેઘકુમારજીના પહેલા પુણ્યપ્રકૃતિનાં કારણો ન જ આદરવાં હોય તો ભવોને જણાવતા સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે તે સમ્યક્ત દેશવિરતિ અને સર્વવિરતિ પણ મેઘકુમારના જીવે હાથીના ભાવમાં સસલાને પુણ્યપ્રકૃતિને બંધાવનાર જ છે. માટે તે પણ ન બચાવવારૂપ અનુકંપા કરી હતી, તે અનુકંપાના આદરવાં જોઈએ. કદાચ કહેવામાં આવે કે પ્રતાપે સ્પષ્ટશબ્દોમાં કહે છે કે તે હાથીના જીવે સમ્યકત્વ દેશવિરતિ કે સર્વવિરતિ પુણ્યબંધનથી મનુષ્યભવનું આયુષ્ય બાંધ્યું, એટલું જ નહિં પણ ઈચ્છાએ આદરવામાં આવતાં નથી, પરંતુ સંવર સંસારને ઘટાડી દીધો. આ અનુકંપા જે મનુષ્ય અને નિર્જરાની ધારણાએ આદરવામાં આવે છે, આયુષ્યને બંધાવનાર અને સંસારને ઘટાડનાર ગણી ત્યાં પુણ્ય પ્રકૃતિનો જે બંધ થાય છે તે તો પ્રાસંગિક છે તે તો તે હાથીના જીવને સમ્યત્વ વગરનો છે. તો તેવી રીતે અહિં પણ સમ્યકત્વવાળો જીવ હોઈને જ એકલી અનુકંપા ગણીને જણાવેલ છે. હોય અને તે સંસારને પાતળો કરવાની બુદ્ધિએ એટલે તે હાથીએ સંસારને જે પાતળો કર્યો તેમાં અનુકંપાને આદરે અને તેમાં પુણ્યબંધ થઈ જાય કેવલ અનુકંપાને જ કારણ તરીકે માનવી પડશે. તેમાં આશ્ચર્ય શું? જેવી રીતે અહિંયા અનુકંપાને કેમકે તે હાથીને સમ્યકત્વ પણ નથી અને દેશવિરતિ લીધે સંસારનું પાતળાપણું મિથ્યાષ્ટિને અંગે
