________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે. તેઓકાર જે આદિત્ય છે, એમ ધ્યાન કરીને પુરુષે આત્મા સાથે તેનું સંગઠન કરવું
:
* *
*
આ કારસામવેદનો ભાગ છે, તે જ ઉદ્ગથ છે. તે જ "પ્રણવ છે. તે હદયરૂપી ગુફામાં જાણવું જોઈએ અને કાર દ્વારા જ તેની હંમેશાં પ્રાર્થના કરવી જોઈએ. ૧૯ (૨) ની પ્રાણ રૂપે ઉપાસના :
પ્રાણરૂપ % ની ઉપાસના શ્રેષ્ઠ છે, તે દર્શાવવા માટે દેવાસુર સંગ્રામની આધ્યાયિક આપે અસશે દેવો ઉપર આકમ કરે છે. ત્યારે સર્વ પ્રથમ દેવો સિકા સ્થાનમાં રહેલી ધ્રાણેન્દ્રિતનો ઉદગીથરૂપે ઉપાસના કરે છે, અસુરો રાષ્ટ્રોન્દ્રિયને પાપથી વધી નાખે છે, તેથી નાક સુગન્ધ-દુર્ગ ઉભયને સૂધ છે. ત્યારબાદ દેવો વાણી, ચક્ષુ, કાર, મનમાં પ્રવેશે છે પરંતુ દાનવો સર્વને પણ પાપથી વીંધી નાખે છે, તેથી વાણી બોલવાનું ને ન બોલવાનું બોલે છે, ગલ્સ જોવાનું–ન જોવાનું જૂએ છે, કર્ણ સાંભળવાનું–ન સાંભળવાનું સાંભળે છે; મન વિચારવાનું વિચારવાનું વિચારે છે.
દેવો ત્યારબાદ મુખ્ય પ્રાણની ઉગીથરૂપે ઉપાસના કરે છે, દાનવો તેને પાપિ બનાવવા ઇચ્છે છે, પરંતુ પત્થર ઉપર માટીનું ઢેકું પછડાઈને નાશ પામે તેમ અસુરો પરાજીત થયાં.
જીવનમાં સતત સત્ય-અસત્ય, પાપ-પુણ્યવૃત્તિનો સંઘર્ષ ચાલતો જ રહે છે. તેમાં જેણે વિજય બનવું હોય તે પ્રાણ શક્તિને મજબૂત બનાવવી જોઈએ-પૃહજીવનનો આશરો લેવો જોઈએ, તે પણ ૐ કારની દષ્ટિએ અર્થાત્ બૃહદ્ જીવન-લોકસંગ્રહમય કર્મો-ઇશ્વરનું સ્વરૂપ છે. તેમ સમજીને કરવા જોઈએ. આવા ઉપાસકો જે સમાજમાં નથી હોતા તે સમાજ નાશ પામે છે.
ૐની પ્રથમ ત્રણ પાત્રા ૫, ૩, ૫ છે. આ માત્રા પૂર્ણ થતાં એક કણો નાદ બાકી રહે છે, જે અનુચ્ચાય છે. છા, ઉપ.માંદેગર્ણોએ આ નાદને પ્રાણમાં પ્રાપ્ત કર્યા અર્થાતુ યોગાભ્યાસ દ્વારા તેને પ્રાપ્ત કરી શકાય છે.
આ અધ્યાત્મ–પ્રાણને લગતી ઉદ્ગીય વિધાની ઉપાસના અંગિરા ઋષિએ, બૃહસ્પતિ કૃષિએ, આવાય ષિએ અને દાળના પુત્ર અક અષિએ કરી હતીતેથી પ્રાણને "આંગિરા", બૃહસ્પતિ", "આયાસ્ય" કહેવામાં આવે છે. જ્યારે બક ષિએ (મિષારણ્યમાં વસતાં ઋષિઓ માટે તેનું ૦િ) ઉજ્ઞાન કર્યું. આ શારીરસ્ય પ્રાણની સ્વરૂપે ઉપાસના કરનાર ઈચ્છાપૂર્તિ કરવા માટે શક્તિમાન બને છે, સમજીને શ્રદ્ધાપૂર્વક ઉપાસના કરનાર વિશેષ શક્તિશાળી બને છે."*
For Private And Personal Use Only
