________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તા. 18
વૃતિ નાશને માટે શેકાયેલા બીજની ઉપમા આપે છે. શેકાયેલું બીજ જેવી રીતે અંકુર ઉત્પન કરી શકતું નથી, એવી રીતે જે જીવન્મુક્ત થઈ ગયા હોય તેની હૃદયની વાસના જ શુદ્ધ બની જાય છે.'
ચારીને માટે સ્વરૂપાનુસન્ધાન સિવાય દરેક બાબત નિરર્થક છે, તે દર્શાવવા વિવિધ ઉપમાઓનો ગ કરે છે. શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ ઊંટ ઉપર કેસર લાદવા સમાન વ્યર્થ છે, યોગ, સાંખ્ય વગેરેનો અભ્યાસ. મંત્ર-તંત્રનો વ્યાપાર મૃતકનાં શરીર ઉપર અલંકારોની જેમ વ્યર્થ છે, નામ-કીર્તન વગેરેમાં ભારા ન લેવો જોઈએ, કારણ કે કોઈપણ કર્મનું ફળ ભોગવવું જ પડે છે. તેથી એડીના તેલનાં ની જેમ તેનો ત્યાગ કરી દેવો જોઈએ. ૨
બાણભટ્ટની ઉપેક્ષા પરંપરાની યાદ અપાવે તેવી ઉપેક્ષા પરંપરા મૈત.. ઉપ." (જીવ) માટે આપે છે. "બદ્ધ પુરુષ મહાનદીની કીર્ષિની જેમ રોકવા મુશ્કેલ, સમુદ્રના મોજાની જેમ નિવાર, સતુ-અસ ફલથી પશુની જેમ પશમાં બંધાયેલ પૂર્ણ અસ્વતંત્ર છે, યમના રાજયમાં ભાબતની જેમ રહે છે, મદિરાથી ઉન્મત્તની જેમ મોથી ઉન્મત્ત, પાપની બ્રમિત થયેલાની જેમ બ્રિમિત મહાપંથી દેશની જેમ વિષયથી ર્દશિત, મહાઅધિકારની જેમ રાગથી અંધ, ઇન્દ્રજાલની જેમ માથામાય, સ્વપ્નની
મિથ્યાદર્શન, કદલીગર્ભની જેમ અસાર, નટની જેમણમય વેપ ધારણ કરનાર, ખીલાના પડછાયાની જેમ મિથ્યા મનોરથ."“આગળ વધતા કહે છે કે, "શબ્દ, સ્પશદિ વિધય અર્થનો અનર્થની જેમ અસાર છે. આમાં આસક્ત ભૂતાત્માને પોતાનું રાજ્ય સ્વરૂપ યાદ આવતું નથી."
કાવ્યમાં સૌદર્ય અત્યંત મહત્ત્વનું છે. આ સૌદર્યમાં લય, નાદ વગેરેથી પૂર્ણ વાણીને જ દેવી વાણી કહેવામાં આવે છે. પંડિતરાજ જગન્નાથને મને કવિતા સોંદર્યપૂ, ભાવપૂર્ણ અને નાદમય હોવી જોઈએ. આ વાણી છંદથી પરિધાન પામેલી હોય તો વિશેષ દીપી ઊઠે છે. તેથી જ છા, ઉપ માં "વાણીનો રસ
ચા(ઇદ), અચાનો રસ સામ(સંગીત (નાદ સૌદથી, સામનો રસ ઉથ છે, "આમ વાણી છંદ, સામ છે અને ઉદ્દગીથથી પરિપૂર્ણ હોવી જોઈએ. [ આ સૌદર્યપૂર્ણ વાણી જ મનરૂપ બ્રભો ચતુર્થ પાદ છે. અમિરૂપ જ્યોતિથી તે પ્રકાશિત થાય
છે અને ગતિ પામે છે. આ રીતે વાણીની ઉપાસના કરનાર કીર્તિ, યશ, બ્રહ્મતેજ દ્વારા પ્રકાશિત થાય છે છે અને તપે છે.
=
= =
=
=====
= .
====$=
= =
= =
=
=
= .
. . . .
આ દેહ બંધનરૂપ છે. દેહમાંથી મોહ છૂટે તે માટે તેનાં દરેક અંગ વગેરેનું જુગુપ્સા ઉત્પન્ન કરે તેવું વર્ણન કરતાં રાજા બ્રહદ્રથ જણાવે છે કે, ભગવનું આ શરીર અસ્થિ, ચર્મ, સ્નાયુ, મજા, માંસ, શક,
. .
૪૫૫
#
For Private And Personal Use Only
