________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
! "
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Sા પરમાત્મામાં ચોમેર પ્રવેશી, તેનાં મહિમામાં રહી વિશ્વરૂપથી ઉપર જાય છે. આ જ બાબત સામવેદ વગેરે વિશે કહે છે.
આ મધુવિદ્યાને જાણનાર આનંદમય, નિજાનંદમાં મસ્ત બની જાય છે તેમજ જમ-મરણનાં માંથી મુક્ત થાય છે. આ મધુવિધાની પ્રાપ્તિ હૃદયમાં રહેલાં આમ તત્ત્વની શોધ દ્વારા જ થઇ શકે છે, તેથી આત્માભ્યાસ-યોગાભ્યાસી બનવું જરૂરી છે,
માનવમાં બુદ્ધિ, મન અથવા વિજ્ઞાન છે. તે જ સામત્વ છે. બુદ્ધિ અથવા વિજ્ઞાાની દીર્ઘકાળની સાધનાથી મનુષ્યના મનમાં જે આનંદ, શાંતિ અને પરિપકવ મધુરતા ઉત્પન્ન થાય છે, તે જ જીવનની
મધુવિદ્યા છે. ૯૬
બૃહ ઉપ.માંડ્યું "મધુનું અન્યોન્યાશયિન અષ્ટ કરતાં પ્રતિભાવાનું 'મધુ બ્રાહ્મણ' ઉપદેશે છે. તેની વાત પરંપરાથી ય પદાર્થોનું ચક્ર અને ભોગાર્ચે તેનાધારણ એવા જીનેશ્વરનાદનું બીજું ચક્ર, એમબેચકો જુદો પાડી પ્રત્યેક ચક્રના દરેક અંકોડાનું અયો યાગ્રત્વ પ્રકટ કરે છે. આ દ્વાર: સંધાતનું અસતુપણું દર્શાવી તાત્મસ્વરૂપને જ સત્યસ્વરૂપે ઉપદેશ છે. બૃહ ઉપ. કહે છે કે આ પૃથિવી સર્વ ભૂતોનું મધુ (આશ્રયાત્મક) છે. પાર્વભૂતો આધિવીનું મધુ છે અને જે આ પૃથિવીમાં તેજે.મેય અમૃતમય શારર પુરૂષ છે તે(પણ સર્વભૂતોનું અને અન્યોનું મધુ છે) આ પુરૂષ જ એવો છે કે જે આ આત્મા છે. મા અમૃત, આ જ બ્રહ્મ છે. આ જ સર્વ છે." એમ કહી ઋષિ જળ વગેરે સંપૂણ પરંપરાને રજૂ કરી દે છે અને આ ચકની પરંપરામાં જ જીવાત્મા સંકળાયેલો છે. (૧૬) ગાયત્રી ઉપાસના, સાવિત્રી (ગાયત્રી રૂપે ઉપાસના :
ગાયત્રી ઉપારાના દરેક ભારતીયોમાં પ્રસિદ્ધ છે. તે ઉપાસનાથી વિશ્વામિત્ર, વશિષ્ઠ, ગૌતમ વગેરે પરમ સિદ્ધિને પામ્યા છે. તે ગાયત્રી ઈદની જ બહાભાવ ઉપાસના ઋષિ દર્શાવે છે.
આ સ્થાવર જેગવ જગતને ગાયત્રી રૂપે વપરાતાં અધિકહે છે કે, રાત્રી વાણી રૂપ છે! વાણી જ બધાં ભૂતાનાં નામે ગાય છે, સૌનું ભયમાંથી રક્ષણ કરે છે. બધું જ ગાયત્રી છે તેમ વિધાન કરીને ફરીથી કહે છે કે પૃથ્વી એ ગાયત્રી છે. પ્રાણી શરીર પૃથ્વીનું જ બનેલું છે તે શરીરમાં પ્રાણ જે હૃદયમાં રહેલાં છે તે હૃદય ગાયત્રી જ છે. આમ મંત્રમાં કહેલાં ચાર પાદવાળી અને વાણી, ભૂત, પૃથ્વી, શરીર, પ્રાણ, હૃદયરૂપી પ્રકારોવાળી ગાયત્રો છે."
આ સ્થાવર-જંગમ જગત્ ગાયત્રીરૂપ પરબ્રહ્મનો મહિમા છે, પરંતુ પૂર્ણ નથી ફકત તેનો એક
૩૧૪
For Private And Personal Use Only
