________________
૨૦૬
બૃહત ક્ષેત્ર સમાસ વિવેચન–મેર પર્વતથી ઉત્તર-પૂર્વમાં–ઈશાન ખૂણામાં ઉત્તરકુરની પૂર્વ દિશામાં કચ્છ વિજયની પશ્ચિમ દિશામાં માલ્યવંત નામને વક્ષરકાર (ગજદંત) પર્વત છે. તેના ઉપર નવ ફૂટ છે.
મેરુ પર્વતની નજીમાં (ઉત્તર-પૂર્વ) ઈશાન ખૂણામાં સિદ્ધાયતન નામનું પહેલું ફૂટ છે. તેની ઈશાનમાં બીજું માલ્યવંત નામનું ફટ, તેની ઈશાનમાં ત્રીજું ઉત્તરકુર નામનુ કુટ, તેની ઇશાનમાં ચોથું કચ્છ નામનું કૂટ, આ ચાર ખૂણામાં–વિદિશામાં રહેલા છે. અને કુટના નામવાળા દેવ અધિપતિ છે.
ત્યાર પછી કચ્છકૂટથી ઈશાનમાં અને છ ફુચક્ટની દક્ષિણમાં પાંચમું સાગર નામનું ફૂટ, તેની અધિપતિ સુભાગા નામની દિકુમારી દેવી છે.
તેની ઉત્તરમાં સુચક નામનું ફૂટ છે. તેની અધિપતિ ભેગમાલિની નામની દિકકુમારી દેવી છે.
તેની ઉત્તરમાં શીતા નામનું સાતમું ફૂટ છે. તેની અધિપતિ શીતાદેવી છે.
તેની ઉત્તરમાં પૂર્ણભદ્ર નામનું આઠમું ફૂટ છે. અને તેને અધિપતિ પૂર્ણભદ્ર નામનો દેવ છે.
આ આઠ કુટા ૫૦૦ જન ઉંચા, ૫૦૦ એજન મૂલમાં વિસ્તારવાળા, ૩૭૫ યોજન મધ્ય ભાગે વિરતારવાળા અને ૨૫૦ એજન ઉપરના ભાગે વિસ્તારવાળા, ગોપૃચ્છ સંસ્થાનવાળા છે.
આ આઠ કુટના અધિપતિ દેવ અને દેવી વિજ્યદેવની સમાન ઋદ્ધિવાળા છે. પરંતુ રાજધાની તે મેરુપર્વતથી ઇશાન ખૂણામાં તીર્જી અસંખ્ય દ્વીપ-સમુદ્રો પછીના જબૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં ૧૨૦૦૦ જન અંદરના ભાગમાં યોગ્યથાને છે.
આઠમા પૂર્ણભદ્ર ફૂટથી ઉત્તર દિશામાં અને નીલવંત પર્વતની દક્ષિણ દિશામાં હરિસ્સહ નામનું નવમું કુટ છે.
આ હરિસહ નામનું ફૂટ ૧૦૦૦ જન ઉંચું, જમીન ઉપર ૧૦૦૦ જન વિસ્તારવાળું, મધ્ય ભાગમાં ૭૫૦ જન વિસ્તારવાળું અને ઉપરના ભાગમાં ૫૦૦
જન વિસ્તારવાળું કનકભય-પૂર્વ અને પશ્ચિમ તરફ ૨૫૦–૨૫૦ જન આકાશમાં અદ્ધર રહેલું, ગેપૃચ્છ સંસ્થાનવાળું છે.
તેના ઉપર રત્નમય એક માટે પ્રાસાદ ૬રા જન ઊંચો અને ૩૧ જન
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
