Book Title: Nijanandno Nishkarsh
Author(s): Muktidarshanvijay
Publisher: Muktidarshanvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/036061/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijAnaMdano niSkarSa paM. muktidarzana vijaya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAla bharatI vakhate ja vicAra karavo ! viyAro je hitakArI te bharavA... Arthika saumadAna pAlanapuranivAsI 1) zrImatI zakuntalAbena rajanIkAnta mahetA tathA pAlanapuranivAsI zrImatI snehAbena kauzikabhAI mahetA 2) hemaMtIbena puMDarIkabhAI jhaverI haste devAMga ane devInA 3) eka sagRhastha 4) eka bhAI taraphathI - mATuMgA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana 61 zAstra AtmavikAsa tmadharma & 2||||| SloA upAsanA bhAta vijANaMdano niSkarSa paM. muktidarzana vijaya mAyA vyavahAra sakha Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAro ArajhU adhyAtmayogI paMnyAsa pravarazrI muktidarzanavijayajIe chellAM cAreka varSathI muMbaInI AmajanatAnA kalyANArthe emanI jJAnagaMgAne vahetI mUkI che. keTalAMka jJAnapipAsu prabuddha zrotAoe, e jJAnagaMgAne potAnI zabdapothImAM jhIlI lIdhI che. e jJAnagaMgAnA gaMgAjalanuM Acamana "paramapadadAyI AnaMdaghanapada reha' pustakamAM karAvavAmAM AvyuM ja che. eja pramANe teozrInuM AgAmI prakAzana "hRdayanayana nihALe jagadhaNI'' je yogIrAja AnaMdaghanajI mahArAjAnI stavana covIsInuM hRdayasparzI viSad vivaraNa che; emAM paNa pustakanA pratyeka pAnAnI sajAvaTa vicAraNIya vicArothI karavAnI bhAvanA rAkhI che. e mATe thaIne bIjAM keTalAMka sadvikalpo ke pravacanaparAga che; je jinavANInuM jhaverAta che, je AtmAne camakAvanArA, vIjaLInA jhabakArA jevAM che te hRdayabhedaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdayodgAranI eka yAdI banAvavAmAM AvI che. A yAdI keTalAMka jijJAsunA hAthe caDI jatAM emane khUba gamI gaI. emane thayuM ke...ApaNe je mANyuM che te sahu mANe!' cAlo tyAre ene sahunA bhANe pIrasiye! gamatAno karIe gulAla ! kavizrI kalApI paNa kahe che... "je mANyuM enuM smaraNa karavuM eya che eka lhANuM." e sadbhAvanA paripAka rUpe je nirmANa thayela che, te A 'nijAnaMdano niSkarSa''; ApanA karakamalamAM arpita karavAmAM Ave che. Apa e prasAdanA prabhAvane jIvanamAM anubhavo .! mANelAnuM smaraNa karo ! ene vicAro ! vAgoLo! hRdayamAM TaMkotkIrNa karI hRdayane ujamALo ! AzA che Apa A pIrasAyela vAnagIne Arogazo ane hRdayanI tRptine anubhavazo ! Apa ene jarUra mANazo, mAnazo, smarazo ane Adarazo ! badhuM ja kAMI badhAMne samajAI jAya evuM nathI hotuM kAraNake A siMdhunI biMdurUpa jhalaka che. A hRdayasparzI hRdayavANI che, vedhaka vItarAgavANI che, zabdavedhI zabda bANa che, tethI je na samajAya, te gurUgamathI samajI levA prayatnazIla rahezo. samajazo to saddahazo ! sahazo to pariNamAvazo ane pariNamAvazo to zAzvata sukhanA sadAne mATe bhoktA banazo. eja amArI ArajhU !!! subhASitonuM viSayavAra vargIkaraNa karavAnA kAraNe je punarokti thaI che, tene auSadhine apAyelA pUTarUpa gaNI kSetavya lekhazo. sUryavadanabhAI jhaverI * umazebhAI saMghavI pIyuSabhAI zAha jaya jinendra saha sAdara praNAma ! Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pannAlAla cunIlAla zAha RNa ramaNa jemanA asIma upakArathI A saMsAsamAM saMskArayukta mAnavapaNuM pAmyo ane gurubhAtA bhAIzrI kirITabhAIe parivAranI javAbadArI saMbhALI letAM devone paNa durlabha evuM saMyama pAmyo. e upakArI mAtA-pitAnA upakAranI sahejAsaheja yAda AvatAM RNa rasmaraNArthe "nijAnaMdano niSkarSa' sAdara arpaNa. paM. muktidarzana vijaya sva. zAntAbena pannAlAla zAha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama viSaya anukramaNikA pAna kramAMka 1. darzana-jJAna-cAritra 1 thI 34 2. AtmA 35 thI 44 3. AtmavikAsa ane Atmagharma 45 thI 50 4. sAdhanA 51 thI 132 5. upAsanA-makti 133 thI 136 6. nizcaya-vyavahAra 137 thI 158 7. sukha-duHkha 159 thI 163 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana jJAna cA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana-jJAna-cAritra * jJAna alpa cAle paNa zraddhA to pUrNa ja joIe. * jJAnI to mukta rahIne, mukta rAkhIne, muktapaNe muktinI ja vAto kare. * - jyAM guNanI sahajatA-saraLatA-sAtatya tyAM guNakAryanI vyApakatA. guNanuM pravartana satata-saraLa-sahaja thavuM teja kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa. * ajJAna parapadArthamAM sukha batADe-samajAve, jyAre avirati parapadArthamAM sukha lagADe-gamADe. nijAnaMdano niSkarSa 2 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ajJAna vastusvarUpane UMdhuM batADe-UMdhuM samajAve-UMdhI dizA pakaDAve bhramita kare. - jaNAvuM e jJAnakriyA che paNa jaNAyA chatAM kazuM na thavuM te vItarAgatA che. * jJAna adhuruM-apUrNa cAle paNa jJAna avaLuM-UMdhuM-khoTuM-malina hoya te na cAle. * jJAnamAM malinatA darzana mohanIya karmanA udayane sUcave che. * jJAnano samyag ughADa e ja dharma. puNyano baMdha e dharma nathI paNa zubhakriyAnuM phaLa che. * saMsAra khoTI-avaLI mAnyatAthI Ubho thAya che kemake jIvanI mAnyatA eka prakArano paryAya che. mATe saMsAra paryAyamAM che. mAnyatA-zraddhA-darzana vagarano jIva koi kALe hoya nahi. . upayogathI upayogane pakaDIne upayogamAM rahIe to upayogavaMta thaie. 3 darzana-jJAna-cAritra Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . potAnA jJAnane ja potAnuM zeya banAvI, zAtA pote potAnA jJAnamAM samAI jAya te mokSa che. * jJAnamAMthI zAyakanuM chUTI javuM e jJAtAno moTAmAM moTo aparAdha che. * AkAza jo lokAloka vyApaka che to jJAna lokAloka prakAzaka che. * . AkAza jo kSetrathI vyApaka che, to AtmA sarva prakAzaka hovAnA nAte jJAnathI sarva vyApaka che. jJAnatvano abhAva e ajJAna nahi paNa jJAnanI vikRti te ajJAna che. * prakRtine eTaleke svabhAvane samaje to vikRti-vibhAva samajAya jAya. parakSetre jJAna jANe ane sva kSetre vede. jJAna jANe te paNa pAchuM aprayAsa-sahajapaNe jANe, svAdhInapaNe jANe, vItarAga-avikArI bhAve jANe, akramathI pUrNapaNe jANe. nijAnaMdano niSkarSa 4 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . bodha maLe paNa bodhi nahi maLe tyAM sudhI pragati nahi thAya. * sAcA khoTAmAM viveka hoya jyAre niMdA-prasaMzA, pratikULatA-anukULatA, sArA-narasAmAM samabhAva hoya. * svapna buddhi e bhramita sAMzayika buddhi che. jAgRta buddhi e niHzaMka buddhi che. vijJAnInuM jagatadarzana bauddhika stare, anubhUtisaMpanna vyaktinA darzana jevuM hovA chatAM vijJAnIne eno anubhava nathI hoto. * jJAnanA pramANanI nahi paNa jJAnanI asaranI kiMmata moTI che. * phaLa parathI jhADa oLakhAya che, ema kAryathI kAraNanuM mulyAMkana thAya ane kAraNamAM kAryano upacAra thAya. * je je thato prApta upAdhiyoga, banI raho te ja samAdhiyoga. . dIvo potAnA prakAzathI vastune dekhADe paNa vasturUpa na 5 darzana-jJAna-cAritra Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * thAya. e ja rIte kevaLajJAna jJeyane jANe paNa zeyarUpa nahi thAya. pUrvagraha AdhArita darzanathI jIva vItarAgatAthI dUra jAya che. * jJAnane jJAnamAM samAvavAnuM che. G viSayonuM AlaMbana choDI svarUpa pakaDAya tyAre jJAna, jJAnamAM zamAya. vikalpo ane vikAro pedA thavA te jJAnanI malinatA che. nirvikalpa svarUpa upAdeya lAgavuM joie. * jJAnapradhAna zailimAM padArthanA svarUpanuM mahatva che. TaSTipradhAna zailimAM padArthane jovAnI dRSTinI mahattA che. 19. * jJAna upara dRSTi jAya to upayogamAM zAMti anubhavAya. . adhyAtmamArga dRSTi parivartananA pAyA upara sthita che. viveka e samyaktvano viSaya che. sAmarthya e cAritrano viSaya che. adhyAtma eTale jAta tapAsa svazodhana ! SELF - INTROSPECTION. nijAnaMdano niSkarSa 6 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . meM jANyuM che ke huM mane jANato nathI tyAM sudhI kazuM jANato nathI. * mArA ajJAnane oLakhavA jeTaluM jJAna paNa mane nathI. * upayogano aMtarAbhimukha abhigama te jJAnadhArA. * jJAnadhArA ane yogadhArA athavA jJAnadhArA ane karmadhArA baMne jyAre chUTA paDI jAya che tyAre jJAna tailavandhArAe pravahe che. ane te ja samyagdarzana che. avinAzImAM Atmika buddhi ke zraddhA thavA nahi de ane vinAzImAM ja avinAzI buddhie pravartAve teja naizcayika mithyAtva che. vAstavika ajJAna che. saMsAranA sukhane sAruM mAnavAmAM samasta saMsAranI anumodanA thAya che; te mithyAtva ja che. jJAnane mulAyama rAkho ! dRSTine svaccha rAkho ! dRSTi syAdvAdamaya haze to jJAna mulAyama raheze. Agraha- haThAgraha-durAgraha-kadAgrahathI mukta nirAgrahI banAze to pachI vANImAM vyaktatA-vidhyarthatA haze paNa upadezakatA-AdezakatA-AjJArthatA nahi rahe. 7 darzana-jJAna-cAritra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * sAdhanAkALamAM jJAnano para prakAza baMdha thaI javo joIe ane svaprakAzatA jhaLahaLavI joie. sva astitvanI khyAtimAM ja para astitva prakAzita thai jAya che ke jevI rIte dIpa prakAzita thatAM dIpaprakAzamAM dIpa sahita anya para vastu paNa prakAzita thai jAya che. jJAnasiddha thavuM te mokSamArga che ane jJAna jJAnamAM samAya arthAt matijJAna kevaLajJAnamAM laya pAme te mokSa che. jJAnanuM jJAna kara ! jJAna svarUpane pakaDIne jJAnane jANe, teNe jJAna jANyuM kahevAya. * je jANanAruM jJAna che te jANanArane jANe te ja jJAna che. nayo vastutattvano AMzika bodha karAvI caritArtha thAya che. pramANa vastutattvano pUrNa bodha karAvI caritArtha thAya che. * darzana mohanIyano udaya bahAramAM sukha manAve che ane cAritra mohanIyano udaya bahAranA sukhane sAruM lagADe che. nijAnaMdano niSkarSa 8 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mohanIyanA udayathI matijJAnanA upayogamAM AkuLatA- vyAkuLatA pedA thAya che. azAtAvedanIyanA udayathI zarIramAM viSamatA pedA thAya che. zarIranI vyAkuLatA azAtAvedanIya che to manano khaLabhaLATa-vyAkuLatA mohanIyakarma che. * jJAna zakti rUpe oLakhAya che paNa jJAna rasarUpa che ane emAMthI jJAnAnaMdarasa niSpanna thAya che, tenI jANa nathI. svarUpa tarapha DhaLeluM jJAna ja rasarUpa bane che. * samyaktva e dRSTino viSaya che. AcaraNano viSaya nathI. * zraddhA thAya tyAM puruSArtha thAya. zraddhAnuM baLa puruSArthane vega Ape che. * samyagdarzananI pUrvamAM ane pazcAtamAM samatA hoya che. samyagdarzananI pUrvenI samatA samyagdarzana lAvanArI hoya che ane samyagdarzana pazcAtanI samatA samarUpatA- vItarAgatA-kevaLadarzana lAvanArI hoya che. tethI ja "dhA samatva yoga ucyate||" kahela che. 9 darzana-jJAna-cAritra Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eja pramANe samyagdarzananI pUrvamAM ane pazcAtamAM jJAna hoya che. samyagdarzana pUrvenuM jJAna samyagnAna lAvanAra hoya che ane samyagdarzananI pazcAtanuM jJAna kevaLajJAna lAvanAra hoya che. kaSAyonI hAni thatAM samatA anubhavAya che paraMtu naiRRyika samyagdarzana pradhAnapaNe jJAnIno viSaya hovAthI ane vyavahAramAM te dekhAvuM-jaNAvuM muzkela hovAthI naizcayika samyagdarzana pAmavA mATe jJAnI samatA upara vadhu bhAra Ape che. * zraddhA vagaranI buddhi vezyA che ane buddhi vagaranI zraddhA vadhyA che. buddhi e camAra kanyA che, zraddhA e rAjarANI che. * jJAna vastusvarUpano nirNaya karI Ape. pachI to zraddhA thavI joie-nizcaya thavo joIe ke vastusvarUpa A ja che. bIjuM nathI. sattAe ''huM paramAtma svarUpa ja chuM !'' evI dRDha zraddhA thaze to ja e zraddhAnA baLe aMtargata prarachannapaNe rahela paramAtmasvarUpano paryAyamAM pragaTIkaraNano puruSArtha karI zakAze. nijAnaMdano niSkarSa 10 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * mAtra jANakArI e kAMi adhyAtma nathI. adhyAtmano viSaya to anubhUti che ane te aMtima pramANa che. * darzana mohanIyanA kSayopazamathI namratA, saraLatA pragaTe che. cAritra mohanIyanA kSayopazamathI saMkalpabaLa pragaTe che. yogya AtmAnI upekSA karAya nahi ane ayogyane dharma pamADavAnI utAvaLa karAya nahi; evo viveka mahAtmAoe rAkhavo joIe. ane traNeya yoganI sthiratA cAritranI zreSThatA che. * samajyA te samAyA. samajaNa AvavAthI jaNavAnuM zamI gayuM. AtmAmAMthI nIkaLeluM AtmajJAna AtmAmAM samAI javuM joIe. vedana tyAM vikalpa nahi ane vikalpa tyAM vedana nahi. jIbhane AsvAdana anubhavana samaye uccaraNa nathI hotuM. nirapekSa tattvane pakaDavA nirapekSa bhAva tarapha upayoga javo joIe. 11 darzana-jJAna-cAritra Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 che . . * upayogane saghana banAvyA vinA ane je banavuM che tyAM upayogabaLane vALyA vinA kArya prati gati nahi thAya. svarUpabodha naya sApekSa che paNa svarUpaprApti naya nirapekSa che. vastuno yathArtha bodha ane vastuno yathArtha upayoga e dharma che. buddhimAM syAdvAda na Ave tyAM sudhI dharma samajAya nahi ane dharma thAya nahi. dharmanI oLakha bhedathI thAya paNa dharmanI prApti abhedathI thAya. parapadArtha sAthenuM ekatva e mithyAtva che ane mamatva e cAritra mohanIyano udaya che. dRSTi ane jJAna kAraNa che ke je kAraNa, cAritrarUpa kAryamAM pariName che. darzana daSTipAta sApekSa che to samajaNa jJAna sApekSa che. * AkhA jagatane buddhinI vRddhimAM rasa che paNa buddhinI zuddhimAM rasa nathI. nijAnaMdano niSkarSa 12 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jJAnIne sArA ke kharAba badhA ja nimitto upakArI lAge che kAraNake enA dvArA aMdarano mAla khAlI thatAM haLavo thAya che. * ''kara vicAra to pAma !'' A sUtrano marma e che ke eka mAtra AtmA ja pAmavA jevo che, tethI eka mAtra AtmAnA ja vicAra karavA jevAM che ane te vicAra jJAnIpuruSanI AjJAnusAranA hovA joIe. samyagdarzana ane samyajJAna e jAgaraNanA aMzo che ane sabhyazcAritra e AcaraNano aMza che. jAgaraNa AcaraNamAM AvatAM adhyAtma bane che. adhyAtmanI mAMga ja jAgaraNapUrvakanA AcaraNanI che. * aDhAramuM mithyAtvanuM pApa puddagalamAM Asakti ane abheda karAve che. pudgalane potAnuM manAve che e mithyAtva jo samyakatvamAM parivartana pAme to badhAMya bAkInA sattare pApo upara niyaMtraNa Ave ane teno nikAla thatAM niSpApa thavAya. ajJAnI nATaka kare che tethI tenA saMsArano aMta nathI Avato. 13 darzana-jJAna-cAritra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jJAnI nATaka jue che tethI tenA saMsArano aMta 'THE END' Ave che. pUrNajJAnamAMthI pUrNa AnaMda Ave. apUrNajJAnamAMthI apUrNa AnaMda Ave. * ajJAnIne rAgamAM sukha dekhAya che. jJAnIne rAgamAM duHkha dekhAya che. * gurugama vinA dravyadRSTi samajAya nahi ane dravyadRSTi vinA samyagdarzana Ave nahi. . budhdhi e jJAnano kSayopazama che. vairAgya e mohanIyano kSayopazama che. * jJAna jJAnamAM Thare te jJAnano sAra je jJAnAnaMda che. * jyAM sudhI daSTi nimitta tarapha raheze tyAM sudhI upAdAna taiyAra thAya nahi. * jJAna saMpUrNa paNe jJAnamAM samAI jAya ane bahAra nIkaLe nahi te kevaLajJAna che. * mAtra jANakArI e adhyAtmano viSaya nathI, paNa je anubhava che, te aMtima pramANa che. nijAnaMdano niSkarSa 14 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * vivekanI caramasImAe pahoMcelA AtmAno anubhava parama prAmANika che, je aMtima che. . bodhanI sUkSmatA eTale bodhanI asarakArakatA ! dareka vAtamAM AtmAno pakSapAtI te AtmajJAnI. jIvane duHkha Ave che karmanA udayathI paNa duHkhI thAya ajJAnathI. duHkhamAM duHkhI na thavuM te jJAnadazA che. * jJAnIne nirjarA hoya che jyAre ajJAnIne baMdha hoya che. * ajJAnI saMyogono svIkAra na karatA saMyogo pheravavAnA udhAmA kare che tethI baMdhAya che. * jJAnanI khaMDitatAthI ja vikalpo UbhAM thAya. jJAnanI khaMDitatAnuM kAraNa jJAnanI vikArItA che. * jJAna ane rAgane prajJA chINI vaDe chUTA pADI zakAya che. * jJAnamAM zAMtarasa zItaLatA che, to rAgamAM azAMtarasa tApa, ukaLATa che. 15 darzana-jJAna-cAritra Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jJAna AtmAne zAMta banAve che, to rAga AtmAne AkuLa-vyAkuLa kare che. * jJAnane anaMtA guNonI sahAya che, to rAgane anaMtA doSonI sahAya che. * jJAnamAM DUbavAthI nizciMta, nirbhaya banAya che, to rAgamAM DUbavAthI ciMtA-bhaya Ave. . O zreSTha svAdhyAya anuprekSA che. paramAtmAe prarUpela tattvanuM svarUpa pakaDAya te anuprekSA che. * mana sahita Indriyo dvArA thatA jJAnanA jJAtA banavAnuM che. * bodhanI nirvikalpatA ja bodhanI sUkSmatA che. * buddhi eTale jANakArI ane samaja eTale sparzanA. ajJAnane haTAvavuM, jJAnI thavuM eja ekamAtra AtmAne sukhI karavAno upAya che. * ajJAnAvasthAmAM vikRta cetananAno bhogavaTo hoya che jyAre jJAnAvasthAmAM avikRta cetanAno bhogavaTo hoya che. nijAnaMdano niSkarSa 16 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . parapadArthamAM pote ja jAte duHkhanI anubhUti karIzuM to ja jJAna samyag thaze ane parathI chUTI svamAM TharAze. upayoga jo upayogane jotAM zIkhe to bAhya atyaMtara para badhuM ya alopa thaI jAya ema che. * jJAna viSayAkAre eTale ke zeyAkAre pariName che te ja saMsAra che. * zravaNa, manana ane ciMtananA maMthanamAMthI nididhyAsananuM mAkhaNa maLe. * jJAna ane AnaMda eka sikkAnI be bAju che. * vAMcana karatAM vedanano anubhava sAro, sAco ane sthAyI hoya che. * vikalpo UbhA thAya e jJAnadazAnI khAmI sUcave che. * jJAna e jJAnarasathI mahAna che ane nahi ke jJAnazaktithI! * zeyane jANavA jatuM jJAna jJAyakathI chUTuM paDe che. viveka e darzanano viSaya che jyAre AcaraNa e cAritrano viSaya che. 17 darzana-jJAna-cAritra Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ajJAnI badhuM karyA kare jyAre jJAnIne badhuM thayA kare ! pudgalabhAvomAMthI jenuM kartRtva nIkaLI gayuM che tenuM mAnasa jJAnasiddhinuM che. * * kevaLajJAnIne svakSetre vedana che to parakSetre prakAzana che. 0 . varNana ane vedana ekasAthe yugapad nahi hoya. zeyo anaMta che mATe jJAna anaMta che. dazyo anaMta che mATe darzana anaMta che. a) mananI AkramakatA e raudradhyAna che jyAre mananI asthiratA e ArtadhyAna che. ba) mananI sthiratA e dharmadhyAna che jyAre mananI amanatA e zukaladhyAna che. jJAnI tattvanuM yathArtha pratipAdana kare paNa e mATe AgrahI na bane. asIma tattvane samajavA buddhi sImita che. * bhAvaprANathI jIve te AtmA jyAre dravyaprANathI jIve te jIva. nijAnaMdano niSkarSa 18 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G * vedanAveLAe jJAnIne deha pADozI banI jAya che ane upayoga jJAnamaya thaI jAya che. jonAro ane vedanAro be eka thAya, te ja anubhava che. upayoganuM mukha vRtti ke pravRtti tarapha nahi paNa svarUpa tarapha hovuM joIe. pravRtti badalavA pUrve samaja badalavI atyaMta jarUrI che. samaja badalAtA samaja anusArI pravRtti ApoApa thavA mAMDaze. * bhavitavyatA samajAya to karavApaNuM jAya ane TharavApaNuM thAya. huM ja jJAna ! huM ja zeya ! huM ja jJAtA ! e traNanuM abheda pariNamana te ja samyaktva ! * jJAnanA vistArathI nahi paNa jJAyakanA jJAnamAM TharavApaNAthI samakita che ! * adhyAtma kSetre jagataSTi karatAM jJAyakaSTinuM mahAtmya che. * jJAnInI hAjarI mAtrathI eno pUTa caDato jAya ane 19 darzana-jJAna-cAritra Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . upAdAna zuddha thatuM jAya ! * ajJAna kheMcAI jAya to saMsAra kaDaDabhUsa thaI jAya. ajJAne karIne baMdhAyA chIe tethI jJAne karIne ja chUTAze. jJAnIone mana puNya e dharma nathI paraMtu saMvarapUrvakanI nirjarA e dharma che. * vijJAnathI mokSa che. vijJAna eTale jJAnano jJAnamAM laya arthAt jJAnanuM jJAnamAM ja rahevApaNuM. a) cAritramohanA udayathI nipajatA doSo krodha-mAna- mAyA-lobhAdi kaSAyo che. ba) darzana mohanIyanA udayathI nipajatA doSo avinaya, AzAtanA, vera, IrSA, AgrahAdi che. * jJAna-cAritramAM yathAmati yathAzakti cAlI jAya paNa darzanamAM to paripUrNatA ja joIe. jJAnane jJAnamAM rAkhe te vijJAna ane jJAnane Avare te ajJAna ! a) jJAna jJAtAmAM samAya te samyagnAna ! nijAnaMdano niSkarSa 20 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ba) jJAna jJAtAmAM sthira thAya te samyag cAritra ! ka) jJAna jJAtAmAM laya pAmI jAya to te kevaLajJAna ! saMsAra tyAga eTale parabhAvathI viramavuM ane svabhAvamAM ramavuM. badalavAnuM nathI, badalAvAnuM nathI paNa che ene chatuM karavAnuM che. * jJAna bhaNavAnuM nathI paNa saMskArarUpe AtmAmAM vAvavAnuM che. * a) ajJAnI jIvo upayogano durupayoga karI saMsAramAM rakhaDe che. ba) jJAnI upayogano sadupayoga karI mokSa pAme che. ka) upayogane upayogamAM DhALavo te upayogano sadupayoga che. a) vikalpa eTale jJAnanI kramika avasthA. ba) jJAna tenA maulika svarUpamAM nirvikalpa akramika che. 21 darzana-jJAna-cAritra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArIjIva cAritramohanA udayathI nirbaLa che ane mithyAtvamohanIyanA udayathI AMdhaLo che. * jJAna Atma AdhArIta che jyAre kriyA pudgalanA mAdhyamathI thatI kramika che. . svarUpamAM rahevuM e AtmAnI sAcI jJAnakriyA che. * samajavALo eTale dekhato, dekhato eTale jAgato ane jAgato eTale karmane kApato. . * dhyAnane jJAnanA draDha pAyAnI jarUra che. ahaMkAramAMthI nIkaLato jJAnaprakAza e buddhi che. * jJAna ane AnaMda e eka ja sikkAnI be bAju che. * svarUpamAM rahevuM e AtmAnI sAcI jJAnakriyA che. * buddhinuM kArya abhiprAya ApavAnuM che. * AtmAnA jJAna-darzana-cAritramAM ramamANa rahevuM e utkRSTa dharma che. * jJAnIno mokSa che. paMDito - sAkSarono nahi. * jenI aMdara pUrNa jAgRti che te svarUpe sarvajJa ane svabhAve vItarAga che. nijAnaMdano niSkarSa 22 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I buddhi ane Indriyo jo bahIrlakSI bane to ajJA kahevAya. buddhi jyAre aMtaralakSI bane to prajJA kahevAya. kevalajJAna upeya che. * jJAnI mokSadAtA che. * prajJA vibhAga cAlu thatAM vijJAnadhana AtmA khUlavA mAMDe che. * zuddha jJAna e ja AtmAno AdhAra che. * mAtra buddhithI jIvAtuM jIvana eTale dhavalazeTha ane mammaNazeTha jevuM jIvana. * mAtra buddhithI jIvanAro saMsAragAmI che. hRdayathI jIvanAro mokSagAmI che. * cAritra eTale caitanya upayogamAM sthiratA. arUpI dravyanuM guNakArya satata, saraLa ane sahajAsahaja hoya che. * jainatva e bhItaramAMthI ubharanAruM tattva che. 23 darzana-jJAna-cAritra Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . * * rAgadveSa ghaTatAM jAya ane upazama pariNati vardhamAna thatI jAya e jainatva che. choDavAnuM mithyAtva, meLavavAnuM samyaktva ane pAmavAno mokSa. paramAtmAnI zraddhA thavI ane paramANunI zraddhA thavI atyaMta kaThIna che. jIvane nathI sAcI zraddhA paramAtmAnI ke nathI sAcI zraddhA paramANunI. krUragaDDa muni azananI AsaktithI nahi paNa anazananI azaktithI khAtA hatAM. * jJAna ane AnaMda avinAbhAvi hovAthI jJAnane pradhAnatA apAya che. . sAdhakanuM prayojana mAtra jJAna nathI. jJAna sAthe AnaMda paNa prayojana che. anaMtAnaMta guNonuM eka saMmilita pariNamana e vItarAgatA che. upayoga eTale caitanya vyApAra arthAt jJAnano vaparAza. nijAnaMdano niSkarSa 24 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zAstrajJAnI zAstrajJano mokSa nathI paNa AtmajJAnI . AtmajJano mokSa che. mAnavabhavanI prApti puNyathI che paNa saphaLatA samyagdarzanathI che. * jIva paLe paLe potAnA bhagavAna AtmAnI virAdhanA mithyAtvanA kAraNe karI rahyo che. * jJAna e aMdaramAM vAvavAnI cIja che. * . kevaLajJAna eTale AtmA ja jJAna, AtmA ja zeya ane AtmA ja jJAtA. * viveka arthAt prajJAnI hAjarIthI ahaMnuM AtmAmAM vilInIkaraNa thAya che. * pudgala anuyAyI vIrya pariNamana e azuddha pariNamana che. * jema jema viveka jAge che tema tema ruci svarUpAnuyAyI bane che. * svarUpAnuyAyI-svabhAvAnuyAyI vIrya pariNamana e zuddha pariNamana che. 25 darzana-jJAna-cAritra Xin Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . 7 . guNonA samyag pariNamanathI jJAnakaLA AtmakaLA bane che. guNonA viparIta pariNamanathI koIpaNa kaLA ajJAnakaLA bane che. dRSTi dRSTAmAM samAya to kevaLajJAna. dRSTi dRzyamAM samAya to saMsAra. jemAM zraddhA haze ane jevI zraddhA haze temAM tevuM pariNamana thaze. * pariNamana zraddhAnusArI che. mULamAM huM niSkalaMka chuM paNa karmanA udayathI kalaMkita chuM. teladhArAvat dhArAbaddha jJAnapravAha vahe to zAyaka jJAnamAM jhaLake. aMtaHkaraNanI sAthe jJeya jJAtA saMbaMdha sthapAya to AtmA jJAnI banI jAya. * AtmA aMtaHkaraNa svarUpa nathI. e to aMtaHkaraNano mAtra jJAtAdRSTA che. * ajJAna eTale jUnuM nIkaLe to kharuM paNa sAthe navuM bharAtuM paNa rahe. nijAnaMdano niSkarSa 26 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha 0 * jJAna eTale jUnuM nIkaLe paNa navuM bharAya nahi. * kriyA karatAM bhAva ane bhAva karatAM samaja ane Azaya caDhe. jJAnamAM jJAyaka jaNAvo joIe ane jagata visarAvuM joIe. samyagdaSTi traNe kALamAM durjana nahi bane. potAnI ja bhUla dekhAya ane sAmo nirdoSa dekhAya tyAre samyaktva AvyuM jANavuM. * jJAnI upayogano sadupayoga karI saMsAramAMthI chUTe che. - cetana bhAva ke abhAva svarUpa nathI paNa svabhAva svarUpa che. . * cetana enA svAtaMtryane jhaMkhato nathI kAraNake pArataMtrya ene khaTakatuM nathI. * ahaMkAra e jJAnanuM ajIrNa che. namratA e jJAnanuM pAcana che. jJAnane jJeya sAthe saMbaMdha nathI paNa jJAtA sAthe saMbaMdha che. 27 darzana-jJAna-cAritra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d matijJAna je vikArI che, tene avikArI banAvIe to te jJAna kevaLajJAna rUpe pariName. * jJAnamAM jANanAro jaNAya e mokSamArga che, jyAre jagata jaNAya e saMsAra che. * sva dravya-kSetra-kALa-bhAvanI vicAraNA e nirAlaMbana dhyAna che. kSAyika bhAva jeTalo vizeSa samajAya teTalo vizeSa kSayopazama bhAva taiyAra thAya. * vastusvarUpa jo vidheyathI na samajAtuM hoya, to niSedhathI tarata samajAI jaze. niSedha jJAta che. vidheya ajJAta che. jJAtamAMthI ajJAtamAM javAnuM che. * adharma samajAI jaze, to dharma samajAvavo nahi paDe, adharmane kADhavo e ja dharma. * vicAratRpti e kevaLajJAna che ane IcchAtRpti e paramAnaMda che. bALaka anna nirdoSa che. jJAnI prAjJa nirdoSa che. * jJAnakriyA e jJAnanuM dazya svarUpa che. nijAnaMdano niSkarSa 28 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zeyane vaLagavA jatuM jJAna ajJAna che. jJAnamAM rahetuM jJAna e vijJAna che. * jemAM kiMcit mAtra ahaMkAra na hoya, te sahaja vANI che. . cha pudgalanI nahi paraMtu svabhAvanI rakSA kare te jJAnI. matinuM hovApaNuM gati sUcaka che ke jevI mati tevI gati. AzritatA che tethI AzramanI vyavasthA che. jJAnIone Azramano paNa zrama hoto nathI. * gati che tethI gatyAnusArI mati UbhI thAya che. dIvo ujAsa pAthare. dIvo kAMI vastu le mUka kare nahi. jJAnanuM paNuM evuM ja che. prakAza pAthare paNa kAMI kare nahi. a) ajJAnadazAmAM karmone vipAkodayathI bhogavavA paDe te saMsAramArga che. . ba) jJAnadazAmAM rahIne karmo pradezodayathI bhogavAI jaI surasuriyAM thaI kharI paDe te mokSamArga che. pariNamana samajaNa ane zraddhAne AdhAre che. 29 darzana-jJAna-cAritra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * a) jyAM sudhI bhedajJAna nathI tyAM sudhI jIva rAgAdibhAvano kartA che. ba) bhedajJAna thayA pachI jJAnavAna AtmA kartAbhAva rahita jJAnI banI rahe che. AtmA vItarAga banyA pachI jJAnasAmAnya hoya che tyAre AtmA potAnA AtmasvarUpamAM lIna thAya che ane pachI tene vizeSabhAva eTale mata ke abhiprAya hoto nathI tethI manathI baMdhAto nathI. pachI to jJAna jJAnamAM ja rahe che ane padArtha padArtharUpe ja rahe che. be bheLAM thatAM nathI. a) mAdhyastha evuM jJAna jJeyamAM bhaLI paryAyaSTi thAya che to te jJeyAnaMdI bane che. ba) mAdhyastha evuM jJAna jJAtAmAM-jJAnamAM bhaLI dravyadRSTi thAya che to te jJAnAnaMdI bane che. * jJAnInuM badhuMya pravartana nimitta-naimittika bhAve hovAthI te mokSamArga che. . a) AtmajJAna pUrvenI AtmasamAdhinI sthitaprajJatA e manaHsthiti che. nijAnaMdano niSkarSa 30 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G d ba) AtmajJAna pazcAtanI AtmasamAdhinI sthitaprajJatA e sAdhanAkALanI samasthiti che. jyAre vItarAgatAkAlIna samasthiti e samarUpatA che, je sAdhyakAlIna samasthiti che. dazya padArthanI sAthe upayoganuM baMdhAvApaNuM, coMTavApaNuM te ja vikalpa. svarUpathI acyuta evuM svarUpajJAna potAnA svarUpathI cUta thaI chadmasthajJAna thaI gayuM che. * jJAna, zeyanA jJAnathI mahAna nathI paNa jJAtAnA jJAnathI mahAna che. * jJAna guNa che tethI ISTa-aniSTanA bhAva thAya che evuM nathI paNa jJAnanI vikRti ISTAniSTanA bhAva karAve che. huM ja zeya, huM ja jJAna ane huM ja jJAtA AvuM abheda pariNamana samakita lAvaze. AtmAnuM jJAna che paNa AtmajJAna nathI. zAstrajJAna che paNa svAnubhUti nathI. kevaLajJAnamAM sarva vastu jaNAya jatI hoya che ane matijJAnamAM sarva vastune jANavA javuM paDatuM hoya che. 31 darzana-jJAna-cAritra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . jagatane jANavAthI kevaLajJAna nathI thatuM. badhuM jANavAthI zrutakevaLI banI zakAya paNa kevaLajJAnI na banAya. jagatane jANavAthI jJAtA nathI banAtuM paraMtu bhItarI tattva je AtmA che, je jJAyaka che tene jANavAthI jJAtA thavAya che. * jJAna sAmAnya banatAM jJAna zeyAkAre nahi pariNamatA jJAyakarUpa pariName che te nirvizeSa pariNamana che. parapadArthaviSayaka sphuraNa e vikalpa che ane emAM tanmayatA te vicAra che. * svanI oLakha e jJAna che ane svanuM avismaraNa e dhyAna che. dhyAnanuM karavApaNuM e dhyAnanI prAthamika bhUmikA che. dhyAnanuM hovApaNuM e dhyAnanI upalI bhUmikA che. pudgalamAM rAgAdi bhAve pravRtti na karavI te jJAnInuM mauna che. * jJAnI nizcaya-vyavahAra ubhayane jANe che, mAne che ane Adare che. ajJAnI ekeyane jANato nathI ane nijAnaMdano niSkarSa 32 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . mAnato nathI. kadAca Adarato dekhAto hoya to te gatAnugatika hoya che. pUrNajJAnamAMthI pUrNAnaMda jhare che. jyAre apUrNajJAnamAMthI sukha-duHkha vahe che. zuddha upayogamAM vAsanA, vRtti, vicAra nathI. yoga vinAno upayoga hoI zake che paNa upayoga vinAno yoga hoI zake nahi. * paramAtmA dIpaka che paNa kAraka nathI. jANanAra che paNa karanAra nathI. . a) buddhimAM utarI buddhigamya bane te jJAnAvaraNIyano kSayopazama che. ba) hRdaya soMsaravuM utarI jai hRdayaMgama bane te mohanIyano kSayopazama che. * jJAnakriyA eTale svarUpakriyA arthAt upayogakriyA, je atyaMtara che. * svanI oLakhANa e (Atma) jJAna ane svathI saMdhANa te (Atma) dhyAna. * jJAnIe zuM nathI meLavyuM ! ajJAnIe zuM nathI khoyuM! 33 darzana-jJAna-cAritra Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * AMkhamAM avikArItA, vacanamAM syAdvAdatA, vartanamAM nirlepatA ane bhAvamAM samatA e AtmajJAnInA lakSaNa che; je mumukSu saheje oLakhI le che. * kriyA e vAhana che ane jJAna-samajaNa e dizA che. ApaNe je jANIe chIe te kazuM ja nathI, ApaNe je jANatA nathI te asIma che. zarIra AvyuM ya nathI ane javAnuM ya nathI. Avyo che, AtmA ane javAnuM che AtmAe.. rs nijAnaMdano niSkarSa 34 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA * je dekhAya che e kharekhara nathI ja, kAraNake te vinAzI che. je nathI dekhAtuM e che, kAraNake te avinAzI che. cha ciMtA konI karavAnI ? sAthene sAthe rahenAra AtmAnI ke chUTA paDI janAra zarIranI ? zarIra e dUdhano loTo che. AtmA e ghIno loTo che. kone bacAvazo ? kone sAcavazo ? * AtmavismRti - paramAtma vismRti eTale bhAva maraNa. 1 * AkAza upara koi citra dorI zakAtu nathI. arUpI upara koI citrAmaNa karI zakAtuM nathI. nijAnaMdano niSkarSa 36 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d saMsAranuM ghara kaSAyabhAva. AtmAnuM ghara upazamabhAva. AtmAnuM mAhatmya samajAya to ja puruSArthano khyAla Ave ane puruSArtha thAya. adhiSThita AtmAnuM paryAyamAM pratiSThita thavuM te adhyAtma che. * nigodanI gati ane mokSanI gati sAmasAmI che. eka nikRSTa caitanyAvasthA che to bIjI sAme pAranI utkRSTa caitanyAvasthA che. * AtmA AtmAne oLakhe, tyAre AtmA AtmAnA gharamAM rahe. * AtmA svaguNane paraNavAne badale pudgalane paraNyo, e rAjakuMvarI DheDane paraNyA jevuM thayuM che. je sadA cetato rahe. caitanya (Atma) bhAvamAM rahe ane jaDa (anAtma) bhAvamAM-puddagalabhAvamAM jatAM aTakAve te cetana. * AtmAne enA maulika svarUpamAM Doing-karavApaNuM- thavApaNuM nathI paNa Being-hovApaNuM ja che tethI tene astikAya kahela che. 37 AtmA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prema e saMbaMdha nathI. e to AtmAnuM svarUpa che athavA kaho ke AtmAmAMthI vaheto Atmarasa che. he bhavyAtmA ! tuM paryAyathI bhale hAla pAmara che paNa dravyathI pUrNa che. pUrNatAnI pahecAna kara ane paryAyamAM utAra! * AtmAne oLakhI laIne, AtmAnI zraddhA karI covIse kalAka upayoga AtmaciMtanamAM ramamANa rahe, te naizcayika mokSamArga che. je zUTIMga thai gayuM che te karmanA paDadA upara rIle thai rahyuM che, tenAthI aMdarano AtmA taddana nyAro che. * AtmAmAM nirmaLa paryAyanI anubhUti te svarUpazAsana che. * AtmAnI nikaTa rahevA rUpa avasthA e samAdhi che, je sAra che. mithyAtvanA 3 prakAra huMpaNAnuM, jANuMchuMnuM. - kartApaNAnuM, * svabhAvamAM to AtmA anaMtakALa rahI zake che. * AtmAne lAgIne rahela yogane AtmAmAM ja rAkhe evo nijAnaMdano niSkarSa 38 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ta upayoga e ja Atmopayoga. * AtmabhAna vinA AtmadhyAna nathI ane paramAtmasvarUpa pragaTIkaraNa nathI. * dhruvatAralA sama akriya tattva enA astitvathI ja mahAna che. * lakSa ane pakSa sAcA AtmAnA dRDha thAya to karma AtmAnusArI bane ! * AtmAnI oLakha na thAya tyAM sudhI to satsaMga sevavo ja hitAvaha che. nirdoSa banavA mATe doSanI vakIlAta karavI choDI daI kabulAta karatAM thAo ! upayoga daSTAmaya bane che tyAre evI zakti pedA thAya che ke thokabaMdha karma bahAra nIkaLe che. d AtmAnI rUe AtmA pAmavA - pamADavA bolIe te mauna che, kAraNa AtmA abolatattva che. * parama Atmadharma AkAzanA jevo arUpI, avyAbAdha, nirlepa, saraLa, sahaja, satata, vyApaka che. 39 AtmA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AtmA ja AtmAne oLakhe nahi enA jevo AtmAno koI pApodaya nathI. * pAtratA eTale upAdAna. upAdAnane guNasamRddhithI vikasita karI samRddha banAvavAnuM che. caitanyasvarUpanuM vismaraNa e AtmAnI smazAnayAtrA che. * AtmA e evuM svagneya che ke jenI sAthe sva abhinna evuM abheda pariNamana zakya che. che u . jyAM paramAtmA che tyAM tuM tene zodha ! jyAM dvaMdva-dvaita che tyAM nirde-advaita evo AtmA nathI. buddhinI phuTapaTTIthI AtmAnuM maulika svarUpa samajAya, mapAya ke pamAya evuM bane nahi. * AtmAnuM AtmApaNe gerahAjarapaNuM e AtmAnuM bhAvamaraNa che. * AtmAthI caDiyAto koNa ? jene AtmA pAmavo che tenI badhI ja kriyA daSTAbhAve thavI joIe. nijAnaMdano niSkarSa 40 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . AtmArthI jeTaluM bole teTaluM mauna. . 7 * AtmA svayaMbhU che eTale eNe svayaM svabaLe ja siddha thavuM paDe. * AtmA AtmAne oLakhI, emAM sthita thAya to karma tUTe. vidvatA ane vAda-vivAdathI AtmA hAthamAM Avato nathI. saMsAra e pArakuM ghara che, siddhazilA svadhAma che. * AtmA ja eka evuM dravya che je rAgAdi rUpe pariName che ane te vItarAgatAnI hiMsA che. dravya-guNa-paryAyathI AtmAnI ciMtavanA e ja mokSamArga. * jyAM dvaMdva che tyAM huM (AtmA) nathI. baMdha pariNAma svarUpe AtmA pravarte te para samaya. * pote potAne bhUlI jAya to kaSAyanuM viSacakra cAlu rahe. * avinAzI AtmA vinAzImAM kaI rIte- kevI rIte DUbe ? 41 AtmA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * je pote potAnI jAtane nahi oLakhe, te bIjAne kema karIne oLakhaze ? * AtmA nahi oLakhAya to kAMI nahi paNa buddhinI zetAnIyatane to oLakhI lyo ! * guNAdara, guNapramoda, guNaprazaMsA, guNapakSapAta AtmalakSe hoya. * AtmA na oLakhAya tyAM sudhI jIvane saMsAramAM cakragati che. . * AtmAnuM AtmapaNe gerahAjarapaNuM e AtmAnuM bhAvamaraNa che. jyAM paramAtmA che tyAM tuM tene zodha. * jyAM sudhI najara deha upara che tyAM sudhI saMsAra che. * anaMtakALanI saMsAranI bhaTakaNe AtmAnA mokSanI aTakaNa karI che. upayogane upayogamAM DhALavo te upayogano sadupayoga che. nijAnaMdano niSkarSa 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . * AtmAnI zobhA AtmaguNothI che. guNavaibhava e ja Atmavaibhava. prakRti ane puruSa (=AtmA)no saMyoga te saMsAra, prakRti ane puruSano viyoga te mokSa. * jo najara AtA hai, vo apanA nahi hai, jo apanA hai vo najara nahIM AtA. svanuM astitva, AtmAnA hovApaNAne sUcave che. potApaNuM eTale ke svatva ane sva garimA-svagaurava-satva paNa AtmAnA astitvane sUcave che. zaMbhu eTale samabhu arthAt ziva. e samabhu pAMca bhUtanI bhegAM bheLo thayo eTale zaMbhUmeLo thayo. ethI ja je samabhu hato te viSamabhU thayo. * bhagavAna AtmA dehAlayamAM garbhita che, tethI bhayabhIta che. * jIva karmajanita che tethI kamajAta che ane kamajAta che mATe kabajiyAta UbhI thai che. eTale ja badhuM avaLuM dekhAya che ane tethI ja avaLacaMDu vartana thAya che. zAstra-purANa kathAmAM AvatuM kubjAnuM pAtra karmajanitatAnuM sUcaka che. 43 AtmA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNa Ubho thayo eTale varNadhArInA varNana thavA mAMDyA. * pote potAnI cIjane oLakhe to pachI pArakI cIjane choDavAnuM ke tethI chUTavAnuM duHkha na thAya. cetana jJAnaprakAza phelAvavA sivAya kAMI karato nathI. bIjI kriyAmAM potApaNAnI bhrAMti che te ja mithyAtva che. * AtmA enA maulika svarUpamAM saMbaMdha vinAno advaita hovAthI saMbaMdhanI chaThThI vibhakti AtmAne lAgu paDatI nathI. * bahAra paramAM sukha zodhe te bahirAtmA. aMtaramAM sukha zodhe te aMtarAtmA. ane potAnA sukhamAM lIna rahe te paramAtmA. nijAnaMdano niSkarSa 44 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavikAsa Atmadharma Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavikAsa ane Atmadharma . . 1 thI 4 yoganI dRSTi yoganI pUrvabhUmikAo che. pAMcamI dRSTie rahela yogI che. chaThThI ane sAtamI dRSTine pAmela yogezvara che ane AThamI dRSTi dharAvanAra paramezvara che- paramAtmA che. * pahelAM AtmAbhimukhatA che, pachI AtmasanmukhatA che jenA pachI mahAtmA ane aMte paramAtmA che. * Akho ya saMsAra anaMtAnubaMdhInA rasa upara Ubho thayo che. * sAdhanAnA kramamAM prathama cittanI nirmaLatA, pachI nijAnaMdano niSkarSa 46 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * samatvajanya - sthiratA ane aMte svamAM lInatA-svamayatA che. jo dRSTi samyag haze to game tevA AkarA ne kaparA saMyogo AtmavikAsamAM ADe nahi Ave. caitanyaprabhune pAmavA mATenuM cetanAnuM ArohaNa teja guNasthAnaka ArohaNa che. * AtmA AtmAmAM samAI jatAM deza ane kALanuM anukrame dravya ane bhAvamAM vilInIkaraNa thAya che. dravyathI pUrNatA hovA chatAM paryAyamAM pAmaratA che. * mithyAtvanA 3 prakAra - kartApaNAnuM, huMpaNAnuM, jANuMchuMnuM. * vAstavika paheluM guNasthAnaka eTale samyaktvAbhimukha mithyAtva. lAvavuM che guNasthAnaka paNa jo dRSTimAM guNagrAhitA lAvavI nathI to te kema bane ? a) AcAravizuddhithI jIvanavizuddhi Ave che ane kAyayoga tathA vacanayoga nirmaLa bane che. ba) cittavizuddhithI manoyoga nirmaLa bane che. 47 AtmavikAsa ane Atmadharma Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka) cittavizuddhithI AgaLa vadhIne AvatI Atma- lInatAmAM unmanIbhAvarupa-amanadazA hoya che. Da) ane te dazAmAM TakI javAya to kSapakazreNI dvArA paramAtmasvarUpanuM pragaTIkaraNa thAya che je mokSa che! * AtmAnA badhAMya guNonuM AtmA sAthe abheda pariNamana sadhAya tyAre mokSa pamAya. badhA guNone abhedapaNe sAdhavA mATe badhA upara judI judI dRSTi karIe to bheda thavAthI abhedatA sAdhI nahi zakAya. to zuM karavuM? anaMta guNono abheda AdhAra je trikALI dhruva dravya che tene jovAthI nirvikalpatAne pAmI zakAze. bhedagrAhIdaSTi vikalpa svarUpa che ane vikalpathI nirvikalpane pAmI zakAtuM nathI. traNe kALamAM ratnatrayInI abhedatAthI mokSa che. cothA guNaThANe jJAna darzana che paNa cAritra nathI. chaThThuM guNaThANe jJAna darzananI sAthe cAritra che paNa bhedathI che. pAMcame to cAritra dezathI eTaleke AMzika ja che. sAtamA guNaThANe jJAna darzana cAritranI abhedatA che paraMtu haju buddhipUrvakanA vikalpo nIkaLI gayA chatAMya abuddhipUrvakanA vikalpanI hAjarI che, tethI apUrNatA che. nijAnaMdano niSkarSa 48 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNinI parAkASThAmAM bAramA guNaThANe saMpUrNa abhedatA eTale ke paripUrNa avikArItA che. haju bAramA guNasthAnake paNa chadmasthatA che tethI upayoga jJeyane-viSayane pakaDIne zeyAkAra-viSayAkAra rUpe pariName che. vikAra vikalpa nathI paNa vedana vikalpa ane AvaraNa vikalpa che. mohajanya vikalpo nathI paNa ajJAna janya vikalpo che je kevaLajJAnI ja pakaDI zake che. teramAM sayogI kevaLajJAna guNaThANe upayoge jJeyane pakaDIne zeyAkAra thavuM nathI paDatuM. sahaja upayogavaMtatA hoya che. jJeya svayaM kevaLajJAnanA prakAzamAM jhaLahaLe che. tethI ja terame paripUrNa nirvikalpatA che. vikAra vikalpa ane vedana vikalpa nathI. AvaraNa vikalpa paNa aghAtikarma pUrato sImita che. je mAtra Atmapradezone kaMpanazIla rAkhe che. 49 AtmavikAsa ane Atmadharma Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * a) kaSAyonA dabAvApaNAthI mokSa nathI. kaSAyonA ghaTavApaNAthI mokSa che. ba) upazamazreNithI vItarAga to banAya che paNa mokSa nathI thato. mokSa to kSapakazreNithI ja che. * upAdAnakartA svayaMnI paryAya che jyAre nimittakartA pUrvakarmanA udayathI maLatAM AlaMbano che. ! paramasvarUpanuM sAlokya, sAmIpya, sAyujya ane sArUpya pAmanAra baDabhAgI che. * bhogavilAsa tyAM AtmavinAza (AtmarakAsa). cid- vilAsa-AtmavilAsa tyAM AtmavikAsa. nijAnaMdano niSkarSa 50 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HLORIR Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmA * abhaya ane varada e be hAtharUpa che ane sugati ne pragati e be pagarUpa che. pratyeka banAvamAM samAdhAna rahe e ja dharma che. * je gaNIne Ape che ane ApyA pachI gaNe che, te gaNatarInuM ja meLave che. * mAnavamAMthI deva banavuM saheluM che paNa devamAMthI mAnava banavuM duSkara che. jene (AtmAne) eka kSaNa bhUlavAno nathI tene AkhA divasamAM eka kSaNa paNa yAda karatA nathI. nijAnaMdano niSkarSa 52 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jenAthI cetanA mUrchita thAya te pramAda ! . . viSaya, kaSAya, vikathA, nidrA, madyapAna e pramAda che. manuSya gati, manuSya bhava e dharmanI mosama che. jene jIvatAM AvaDe tene maratAM paNa AvaDe ja. kAryamAM niSphaLatA maLe to paNa mana bagaDavA nahi devuM ane paramAtmAnI lagana chUTavA nahi devI. * upayogano upayoga che ke upayogano durupayoga che? vicAro? (c) levAthI levAi javAya jyAre ApavAthI chUTA paDI javAya. * guNa ja dharma che ane doSa ja adharma che. * guNa-doSathI apAtI dharma-adharmanI samaja sarva grAhya ane sarva svIkRta bane che. * paryAyamAM cittanI vizuddhi hoya ane svarUpanuM lakSya tIvra hoya teTaluM azubhathI bacAya. . nimittano svIkAra karavAno hoya paNa nimittamAM bhaLavAnuM na hoya. 53 sAdhanA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dehanI asara jo mana upara nahi varte- matijJAnanA upayoga upara na varte to samajavuM ke svarUpanuM lakSa sAcuM thayuM che. * vartamAnamAM rahevuM, nimittano svIkAra, paryAyanI vizuddhi ane svarUpanA lakSyanuM satata smaraNa, e sAdhakanI sAdhanAnA lakSaNo che. * cittanI nirmaLatA ane svarUpanI tIvratA AtmAnubhUtinA dvAra kholI Ape. * prANa jAya to bhale jAya paNa koIne mATe khoTuM vicAruM nahi ane koInuM khoTuM karuM nahi. . * "ApaNane je ApaNA mATe pratikULa lAgatuM hoya te bIjAM prati na AcaravuM'' eja hitakara che. vipakSe rAhata tyAM svapakSe samakita. samakiti potAnA saMparkamAM AvanArane rAhatarUpa bane paNa naDatararUpa nahi thAya. jyAM sarvatra premanuM nitaraNa tyAM vItarAgatAnuM avataraNa. niSedha baLavAna bane to vidhi prabaLa thAya. saMsAra paryAyamAM che. mokSamArga ane mokSa paNa paryAyamAM che. nijAnaMdano niSkarSa 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene saMsAramAM khoTa khAtA AvaDe tene adhyAtmamAM napho raLatA AvaDe. * cAra mahA satyo : 1) banyuM te nyAya. 2) bhogave enI bhUla. 3) bananAra che te pharanAra nathI. 4) je kALe je paryAya AvIne UbhI rahI te paryAyane potAnI tathA prakAranI yogyatA samajI samabhAve teno svIkAra karI teno Ukela lAvavo-nikAla karavo. narakamAM samiti mahAtmAne A satyonA AdhAre ja samatA Take che. prathama satyathI bhUtakALa upara cokaDo mUkAya che. dvitIya satyathI vartamAnakALa sudhare che. tRtIya satyathI bhaviSyakALanI ciMtAthI mukta thavAya che ane caturtha satyathI ApaNI ane ApaNA saMyoga-RNAnubaMdhanA saMbaMdhamAM AvanAranI samAdhi Take che, bhAva bagaDatA nathI. * dehAdhyAsane kAraNe dehaceSTA zIkhavADavI paDatI nathI. svarUpaceSTA zIkhavavI paDe che. 'huM deha chuM !' e eka ja vikalpa - eka daMDiyA mahela upara saMsAra che. 55 sAdhanA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sthUla zarIra, sUkSma zarIra, kAraNa zarIra ane mahAkAraNa zarIra ema cAra prakAranA zarIra che. sthUla zarIra te audArika ke vaikriya puddagalano banela deha ke je bahAramAM dRzyamAna thaI je ceSTA kare che te. * . cha * sUkSma zarIra te nahi dekhAtuM kArmaNa zarIra che. kAraNa zarIra rAga ane dveSa che. mahAkAraNa zarIra ajJAna che kAraNake rAga-dveSa AtmAnA ajJAnanA AdhAre Take che. AkAzanI bahAra jema ApaNe nathI tema paramAtmAnA jJAnanI bahAra ApaNe nathI. phATI gayuM che te vinAzIbhAva che. meluM thayuM che te vikArIbhAva-azuddhi che. jyAM gamo tyAM maro ! jyAM aNagamo tyAM bhaDako ! cUkyA tyAM paDayA ! sAvadha te sAdhaka ! * sAdhanA karavI hoya teNe aMtaraMga duniyAmAM praveza karavo joIe. bahAramAM to jIvadayA, jayaNA ane brahmacaryanI navavADanI pAlanA sacavAya che ke nahi teTaluM ja jovAnuM hoya. nijAnaMdano niSkarSa 56 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vyaktinA guNagAna gAvA karatAM vyaktinA matanA svIkAranI agatyatA che. vItarAganA zAsanamAM kyAreya vyaktinA baMdhanamAM na AvavuM. tuM tArAmAM Thara ! to tane bhAna thaze ke, tuM ja bhagavAna che ! BE STILL AND FEEL THAT I AM 'GOD' ! * dhyAnAdi sAdhanAno samaya e paramAtmA sAthenI epoInTamenTa che je visarAvI ke cUkavI na joIe. * jJAyakabhAvamAM pAchA pharavuM e ja sAcuM sArthaka pratikramaNa che. * prabhAvaka thavuM che ke bhAvuka thavuM che ? prasiddha thavuM che ke siddha thavuM che ? pracAra karavo che ke pracura thavuM che? pracAraka thavuM che ke ArAdhaka thavuM che ? sAmAyika thavuM che ke mAyika banavuM che ? zuM thavuM che ? e sAdhake pote ja nakkI karI sAdhanApaMthe prayANa karavAnuM che. vastusthitine nahi badalIe to cAlaze paNa ApaNe manaHsthitine to badalatA zIkhavuM paDaze. // * jIvana taraphano ApaNo abhigama e nakkI kare che ke jIvana ApaNA tarapha kevo abhigama rAkhaze ? jevuM AtmadravyanuM svarUpa tevo ja teno zuddha paryAya, tenuM 57 sAdhanA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma mokSa ane Atmadravya zuddha chatAM karmanA yogathI vartamAnamAM azuddha paryAya, tenuM ja nAma saMsAra. * Aje ApaNAmAM ApaNI avaLI cAlamAM vimAnanA jevo vega che ane savaLI cAlamAM kIDI jevI maMda gati che. * AnaMda vATe ghATe ke koi hATe vecAto nahi maLe. ApaNAmAM rahelA ApaNA ja AnaMdanuM ApaNe saMvardhana karIne ApaNe ja ApaNA vardhamAna thavAnuM che. * mAgaze tene maLaze, zodhaze tene jaDaze. * sAdhaka dhruvane choDI adhruva bhaNI zuM karavA doTa mUke? ha yogIo AtmAne sAjo kare che ane AtmA sAjo thayA pachI zarIra mAM rahe kharuM ? * cAra prakAranA manuSyo.... 1) Ihaloka che paNa paraloka nathI mATe khAvuM pIvuM lahera karavI evuM mAnanArA vilAsI che. 2) Ihaloka nathI paNa paraloka che mATe paralokane sudhAranAra je che te yogI che. nijAnaMdano niSkarSa 58 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3) Ihaloka nathI ane paraloka paNa nathI evuM mAnanArA tAmasika mUDha loka che. 4) Ihaloka paNa che ane paraloka paNa che evuM mAnanArA pApabhIrU dharmI sadgRhastho che. Ihaloka ane paralokanI pele pAra paramaloka che ema mAnanArA ane ene pAmavA mathanArA mahAtmA che. loko jiMdagI vadhAravA mAge che paNa sudhAravA nathI mAgatA ! ApaNane jagacikitsaka banatA AvaDe che paNa jAta cikitsaka banatA nathI AvaDatuM ! * mukta thavuM che teNe koIno paTTo bAMdhyA vinA, muktapaNe potAmAM rahI, zabdanA mULamAM rahela azabdanA spaMdanane jhIlatA jhIlatA aMtaramukha banI, vastu, vyakti, saMyoga, prasaMga ane paristhitimAMthI asaragrasta thayAM vinA pasAra thai javuM ane daSTA banIne rahevuM, dravya-kSetra- kALa-bhAva pramANe apratibaddhapaNe vikAsayAtrA sAdhatA rahevuM. * na Thare ane na ThAre te jaNa naThAro ke niSThura kahevAya. 59 sAdhanA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . bheda thAya to abheda thavAya. ghanabhAra(+VE)ne RNabhAra(VE) lAgyo che tethI saMsAra pravAha zarU thayo che. RNabhAra eTale ke RNAnubaMdha pUrA karIe to ghanatvane- AnaMdagha ne pAmIe. * avasthA (paryAya)mAM avasthita nahi thavuM paNa avasthAvAna (dravya)mAM pratiSThita thavuM. * pharIyAdanuM mULa je yAda (smRti) che te vivAdanA thaDa rUpe vadhe che, vikhavAdanI zAkhA rUpe vistare che; tene phaLa viSAdanA ja lAge che. * mAna mUke te mahAna ane moha haNe te mohana ! * . huM sAmAnya chuM ne vizeSarUpa nathI. huM abheda chuM ne bhedarUpa nathI. huM jANanAra chuM ne karanAra nathI. ne jamAnAvAde sadAcAranI mArI karI. vijJAnavAde zraddhAvAdanI mArI karI. yaMtravAde ahiMsAvAdanI mArI karI. jhanUnavAde satyavAdanI mArI karI. ekAntavAde anekAntavAdanI mArI karI. * jIvadayA anukampA vagere niSedhAtmaka ahiMsA che jyAre prema, maitrI, vAtsalya, e vidheyAtmaka ahiMsA che. nijAnaMdano niSkarSa 60 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jANanAro satata jaNAyA kare to sAdhanAmAM vikAsa thAya. ApaNuM arUpI svarUpa je che te upayoganI pakaDamAM AvavuM joie. * vikArI hoya te vinAzI, apUrNa ane parAdhIna hoya. * nirvikArI hoya te avinAzI, pUrNa ane svAdhIna hoya. * jJAna ane rAganI sAMdha che tyAM prajJA chINI mArI jJAna ane rAgane chUTA pADI zakAya che. anaMta saMsArano anubaMdha karAvanArA rasavALo je kaSAya che te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. maLavuM vizeSa nathI paNa phaLavuM vizeSa che. * je mAruM mArI bhItaramAM mArI mAlikInuM che tene ja paryAyamAM upasAvI mAlika banavAnuM che. * he jIva ! nAmanuM vaLagaNa nahi rAkhavuM. A pahelAM paNa tArA bIjAM keTalAya nAma hatAM ! * samAdhi AtmAno zuddha svaccha paryAya che. ene kema bagADAya ? bhautika nukasAna thatuM hoya to te sahana karI levuM paNa pariNAma bagaDatA hoya to tyAMthI khasI javuM. 61 sAdhanA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMsAranA saMbaMdhamAM vivekI banIne je jIva jIve te durgatimAM nahi jAya. evAM jana sajjana che. * yogabhraSTa AtmA marIne yogIkuLamAM janme che. yogabhraSTa thai marazo ke pachI bhogabhraSTa thai marazo ? * paryAyamAM 18 pApasthAnakanI pariNatirUpa saMkalezanuM anubhavana e ja saMsAra che. * ud+Asana = udAsIna. urdu eTale ke upara ane Asana eTale besavuM. upara besavuM te udAsInatA. jagata svabhAvathI upara uThIne besavuM - bAhya nimitto- saMyogonI asara AtmA upara na thavA devI te udAsIna bhAva. AgaLa jatAM asara jaNAya ja nahi te unmanIbhAva. mithyAtva ke kaSAyanI maMdatA niranubaMdha nahi paNa jo sAnubaMdha thAya to vikAsa sadhAya. satI strI koine kadI kulaTA kahe kharI? ane jo phulaTA kahe to te satI hoI zake kharI? AnI upara buddhimaMte gaMbhIratAthI vicAravA jevuM che. bolavuM hoya tyAre nijAnaMdano niSkarSa 62 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAsamiti pUrvaka niravadya vacana prayoga ja karAya. sAvadya vacana nahi bolAya. kahevata che ne ke... "kANAne kANo kahetA, khoTA lAge veNa dhIre rahIne pUchIe, zAne khoyA neNa ?'' * kadAgraha e ekAMta che-mithyAtva che. tethI e doSa che. syAdvAdadarzanamAM kadAgrahane sthAna ja nathI. - bhaugolika aMtara (dUrI-kSetrabheda) e aMtara nathI. jyAM sadbhAva che tyAM bhaugolika aMtara ADuM AvatuM nathI. * hRdayathI je rucikara che te dUra chatAM samIpa che. e hRdayastha ja che. . * guNasiddhithI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya ane svarUpasiddhithI mokSa pamAya. 7 * ajJAnIne puNyano bharoso che paNa jAtano-AtmAno bharoso nathI. * valaNa AtmAnA zuddhasvarUpa taraphanuM hoya athavA nirAsaMza bhAve guNaprAptinuM hoya tyAre puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. . gurUci e tattvataH mokSarUci che. * upAya tene lAbhadAyI thAya che ke jenI dRSTi upeya 63 sAdhanA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara hoya che. * upadeza karatAM upAya vadhu upayogI che. * zraddhA thAya tyAM puruSArtha thAya. zraddhAnuM baLa puruSArthane vega Ape che. apavAda saMyogavazAta AcaraNIya bane che paNa te darzanIya, AdaraNIya ke anukaraNIya ke kathanIya nathI . banatA. pApanI aTakAyata te prathama dharma. prApta lakSmInuM puNyamAM pravartana e pachInI kakSAno dharma che. * aMtarAla AnaMda aMtima AnaMdathI kSullaka che. saMsAra ane mokSa ubhayano khyAla hovo joIze. saMsAranA vidhavidha raMgaberaMgI, kAbaracItarA, citravicitra, vinAzI svarUpanI samajathI saMsAra pratye vairAgya jAge je nirveda che. jyAre mokSa pAmavA siddhAvasthAnA nitAMta nirmaLa, nitya, nirapekSa, nirAvalaMba, niSpApa, zuddha, saMpUrNa, zAzvata, sarvocca, svAdhIna, apratipAtI, avyAbAdha evAM AtyaMtika sukhanI zraddhA thAya ane enI talapa lAge to mokSa pAmavA mATenA puruSArthamAM prabaLa vega Ave, je saMvega che. nijAnaMdano niSkarSa 64 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AtmavIryano pravAha saMsAra bhaNI na vahetA mokSaprApti bhaNI ghanIbhUta banIne vahe te jarUrI che. vairAgyanI TikiTa laI nizcayanI gADImAM besI pravAsa (nigodathI nirvANa sudhInI yAtrA) daramiyAnanA aMtarALamAM vyavahAranuM jo ucita pAlana thaze to svarUpanA satata lakSya gaMtavya evA muktidhAme avazya pahoMcAze. jenuM svarUpa saDana paDana vidhvaMsana che te pudgala che. * gatimAM gamana ane maraNa che jyAre sthitimAM zamana ane ramaNa che. (ane TharaNa-akaraNa che.) vedana - anubhavana paryAyamAM che. guNahIna ke hInaguNInI saMgata nahi karatAM guNAdhika ke samaguNInI saMgatamA rahevuM. * svanAma, svarUpa, svakathA, sva bhAva Adi vartamAnanA svayaMnA audayika vinAzI nikSepAnA vaLagaNamAMthI chUTavA ane ene bhUlavA mATe sAdhake avinAzI paramAtmAnA nAma-sthApanA-dravya-bhAva nikSepAmAM otaprota thavAnuM che. 65 sAdhanA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sArA narasA padArtha, prasaMga, saMyoga, paristhitinI asarathI mukta thai svabhAvamAM sthita thavuM te AMzika vItarAgatA che. e vItarAgatAnI, sAdhanAmAM maLatI jhalaka che. manolaya, vacanalaya, kAyalayanI zreSThatA upara mokSamArga che. * kriyA rahe paNa kartA nIkaLI jAya ! saMsAra rahe paNa saMsArabhAva nIkaLI jAya ! te kharI sAdhanA che. * padArtha uparanuM mamatva nabaLAi che ane padArtha sAthenuM ekatva e murkhAi che. * AtmazraddhA daDha thavAthI ke niHsvArthabhAve paropakAra karavAthI ja puNyAnubaMdhI puNyano baMdha paDe che. * zAMti-samatA-samAdhinI upekSA karIne kadIya dharma nahi pAmI zakAya. . Tharelo ThAre ane baLelo bALe. * sAmAno dRSTikoNa nathI samajAto tethI ApaNane kaSAya thAya che. VIEW POINTS DEGREE judI judI che tethI jIvo juduM juduM mAne che. nijAnaMdano niSkarSa 66 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . nadI-taLAvanuM pANI to nirmaLa che paNa uparanI zevALa melI che. ema AtmA to nirmaLa che paNa vartamAna paryAyamAM thato vikAra te mela che. * je bIjAnI bhUlane bhUle e kharekhara bhUla karato nathI. ane je bIjAnA guNane jue te doSa sevato nathI. ciMtA karatAM AvaDe che paNa ciMtana karatAM nathI AvaDatuM. * jagata vAva svarUpa che. jevo avAja karazo tevo paDagho paDaze. saMsAra e bIjuM kAMI nahi paNa pUrvabhavamAM karelA ApaNA kaMpananA (avAjanA) paDaghA che. * karma to TapAlI jevuM che. e to TapAlInI jema ja jenI jenI je je TapAla hoya te samayasara pahoMcADe che. * manuSyabhavamAM AvIne AtmAe sAcI svataMtratA meLavavA jabbara puruSArtha karavAno che. karmanI jaMjIro toDyA vinA mukti nahi maLe. * vartamAna saMyoga ane paristhiti mATe ApaNe pote ja javAbadAra chIe mATe bIjAne doSa ApavA jevo nathI. * bhAva eTale bhavana-pariNamana-bhAvana-thavApaNuM- banavApaNuM-bhAvavApaNuM. 67 sAdhanA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . mananuM valaNa hoya jyAre cittanI vRtti hoya. * sApane paNa daramAM pesatA sIdhA thavuM paDe che tema jIve . mokSe-svadhAmamAM javuM haze to sIdhA-saraLa thavuM joIze. nirvANa thatAM muktAtmA samazreNie urdhvagatithI siddhazilAe paramapade sthita thAya che. . prema svarUpa e abheda svarUpa che. prema svarUpa thavA mATe potApaNuM eTale ke ApopuM javuM joIe. e jAya pachI evI vyaktinuM badhuM ja bhagavAna saMbhALI le che. prema e vyApaka tattva che je jagata AkhAne potAmAM samAvI le che. vIra prabhunA premamAM gautama samAi jAya ema gozALo paNa samAi jAya. caMDa kauzika paNa samAi jAya ane sUrendra paNa samAi jAya. jJAnI premasvarUpa banelA hoya che. tethI ja potAnA zuddha premamAM badhAMyane pIgALI (ogALI) nAMkhe che. je koI Ave ene teo potAthI bhinna nathI jotAM. * A badhAmAM huM ja chuM ! A badhA mArA ja che! evI mAnyatA ane vartanA rahe; jethI kiMcita mAtra koI pratye durbhAva nahi thAya; tenuM ja nAma zuddha prema ! nijAnaMdano niSkarSa 68 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . ApIne lyo agara to laIne Apo enuM nAma vyavahAra. huM koine Apatoya nathI ane huM koinuM letoya nathI !'' mane koI ApatuMya nathI. huM mArA svarUpamAM ja rahuM chuM !'' vyavahAra eka evo badalo che ke jemAM ApaNe ApIne levAnuM che eTale te pAcho ApavA Ave te ghaDIe jo posAtuM hoya to Apo ! jo hisAba haze to kudaratanI AgaLa ApaNuM kazuM cAlavAnuM nathI. hisAba to cUkavavo ja paDaze. deha dharyo che eTale tyArathI badhA hisAba cUkavavA to paDaze ja ne !! vRttio potAnA Atamaghara tarapha pAchI pharavA mAMDe te saMyama kahevAya ane parapariNati ja utpanna na thAya te saMpUrNa saMyama kahevAya. * anubhava dazyane adazya kare che ane adRzyane pratItimAM lAve che. * guruttama ahaMkArathI saMsAra Ubho thAya che. laghuttama ahaMkArathI mokSe javAya che. 69 sAdhanA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jagata nirdoSa ja che evuM jANazo to chUTazo. * Agraha e ja moTAmAM moTo vigraha che. * janma-janmAMtarano bhItaramAM bharelo mAla vItarAga dRSTithI khAlI karavAno che. nirjarA sAdhavAnI che. ajJAnadaSTithI to bharelo mAla khAlI thoDo thAya che ane bharAya che ghaNo badho, tethI bhAre thatAM javAya che. * karanArA karatAM karanArAne jonArAnuM sthAna ati UMcuM che. . hisAba pate nahi tyAM sudhI koI koIne choDatuM nathI ane hisAba patyA pachI koI koIne mATe kSaNabhara thobhatuM nathI. * vinAzI cIja maLyAno AnaMda vinAzI hoya. avinAzI cIja maLyAno AnaMda avinAzI hoya. . mokSa mATe kAMi karavAnuM nathI paNa je karmano mAla bharyo che tene khAlI karavAno che. bhAra utAravAno che. * parane bacAvavA mATe je AkramaNa karAya-vIrya phoravAya, tene parAkrama kahevAya che. * paisA maLyAM e puNyodaya paNa paisA gamyA e pApodaya. nijAnaMdano niSkarSa 70 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . I AM NOTHING - huM kaMI ja nathI e laghuttama ahaMkAra che. I AM SOMETHING - huM kaMika chuM e madhyama ahaMkAra che. I AM EVERYTHING - huM badhuM ja chuM. e gurUttama ahaMkAra che. prakRtino niyama che ke je chUTavAno kAmI che, tene bAMdhatI nathI ane jene baMdhAvuM che tene choDatI nathI. janmI jinazAsana vize muni thayo lakhavAra munidazA samajyA vinA huM bhaTakyo bahuvAra. muni thayo, vAcaka thayo, sUri thayo bahuvAra, na thayo mUrakha AtmA, aMtarmukha aNagAra.'' samabhAva eTale baMnene nukasAna na thavuM joIe. ekane paNa nukasAna thAya to samabhAva na kahevAya. * AtmA astitvarUpe to che ja paNa vastutvarUpe oLakhAya to pariNamana sAcuM thavA mAMDe ane astitva vyaktitvarUpe pAMgare. * kriyA dharmanI paNa rUci saMsAranI che to mokSa nathI kAraNake rAgAdi pariNamana che. * dharma kriyA nathI paNa rUci mokSanI che to tyAM mokSamArga che kAraNake 71 sAdhanA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. rAgAdi pariNamananI hAni che. svarga ke naraka kyAM jAva cho tenuM mahatva nathI paNa kevA saMskAra laIne jAva cho tenuM mAhatmya che. * je vastunA sAkSI cho te vastu thai gaI kahevAya paNa karI ema nahi kahevAya. * AtmAmAM evI kalpa zakti che ke e jevuM ciMtave che tevo thAya che. * AtmA sivAyanuM je kAMi karo cho tenuM phaLa mRtyu samaye zuM Avaze ? A vicAryuM che ? vicAro !! . . avinAzIne khAtara vinAzIne choDavAnI taiyArI nathI to tyAM sudhI AtmA hAtha Avaze nahi. dharmIne badhuM bagaDe te poSAya paNa bhAva bagaDe ane AtmAmAMthI sRSTi-upayoga khase te na poSAya. a) karmanA udayathI lepAvuM-kharaDAvuM te bagADo che je vikRti che. ba) karmano kSayopazama karI AtmAnA kSAyopazamika guNonI khilavaNI karavI te sudhAro che, je saMskRti che. nijAnaMdano niSkarSa 72 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka) karmano sarvathA kSaya karI AtmAnA kSAyika guNa; vItarAgatA, kevaLajJAnAdinuM pragaTIkaraNa prakRti-svabhAva che. * manuSyabhavamAM paisA ane saMyogane AdhAra mAnIne nahi paNa AtmA ane AtmAnA guNonA AdhAre ja jIvavA jevuM che. * D0ING-karavApaNuM kharI paDe ane BEING-rahe che te ja mokSa che. * DOING-karavApaNuM e saMsAra che, BECOMMING- banavApaNuM-thavApaNuM e mokSamArga che, jyAre BEING- hovApaNuM e zuddhAtmAvasthA che. mokSa che. * Akho saMsAra karmaNI prayogathI cAle che. je thavAkALe thavA yogya'' thaI rahyuM che teno kartA banIne ajJAnI kartarI prayogathI marI rahyo che. * manane meluM kare e choDavA jevuM ane manane nirmaLa kare e apanAvavA jevuM. * jIbha prasaMzA mATe maLela che ane mana anumodanA karavA mATe maLela che. pUrNajJAnI, pUrNajJAnIno upadeza ane pUrNajJAnInA 73 sAdhanA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuzAsana anusAre jIvatA AtmajJAnInA vakhANa karavA jevA che. * sAMbhaLavA jevA pUrNajJAnInA vacana che. kSAyikaguNanA svAmIne caraNe auyikabhAvanI lakSmI dharIe to te devadravya bane che, je ApaNAmAM devatvabhAvanI vRddhi kare che ane te ja vAstavika arthamAM devadravyanI vRddhi che. . svayaMnA AtmAne tIrtharUpa banAvavo te UMcAmAM UMcI tIrthaprabhAvanA che. * zAstrane vAMcI zAstrane nahi coMTavuM paNa dehabhAvathI ukhaDavuM ane AtmAmAM coMTavuM-sthita thavuM. nyAya-nIti-pramANikatA pUrvaka upArjita dhanane paNa bhogavavA sAthe dAna nahi karAya to te paNa prAyaH anaMtAnubaMdhInA kaSAyano udaya che ema samajavuM. je para che e para ja rahenAra che. ene mAruM mAruM karavAthI anaMtakALe paNa mAruM thanAra nathI. * Aje rekI, Taca/sparza hIlIMga, vipazyanA, prekSAdhyAna, ArTa opha lIvIMga, yogasAdhanA, prANAyAma evuM ghaNuM cAle che. paNa jyAM sudhI dhruva evuM Atmatattva oLakhAya nijAnaMdano niSkarSa 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . nahi ane pakaDAya nahi tyAM sudhI bAkInuM badhuMya ekaDA vinAnA mIMDA jevuM che. e dehakendrita sAdhanA che paNa Atmakendrita AtmalakSI sAdhanA nathI. sarvotkRSTa sadgati e paMcamati (mokSa) che ke je gati nathI paNa sthiti che, tene meLavavAnI che. jema chAzamAM raheluM mAkhaNa chAzathI juduM tare che tema saMyogonI vacce paNa jJAnI saMyogonI asarathI mukta rahe che. * udAsInatA e adhyAtmanI jananI che. che jema jema potAnI bhUlo dekhAze tema tema jagata nirdoSa lAgaze. * udayaprApta kriyAone sva svarUpamAM rahIne kare to te mokSamArga. . . jIvane potAno eka paNa doSa dekhAto nathI te ja moTo ahaMkAra che. budhdhi UMghI jAya ane AtmA jAgI jAya to mohanidrA pUrI thAya ! * pote bIjAo vaDe che ane bIjAo potA vaDe che ema 75 sAdhanA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajavuM te dehabhAva. guNano upabhoga karAya jyAre puNyano sadupayoga karAya. upakAra parano, upayoga svano, jAgRti jAtanI e che vItarAgatAnI jananI. * pAMca Indriyo upara jaya te rAga-dveSa uparano vijaya. * viSayo (rUpa-rasa-gaMdha-sparza-zabda) maulika tattva che. kaSAya AgaMtuka tattva che. * zAMti-samatA-samAdhinI upekSA karIne kadIya dharma na pAmI . . che zakAya. maLavuM e puNyodaya che. banavuM e puruSArtha che. duryodhanano darpa ke rAvaNano kaMdarpa (kAma) e banne damana- daphanane yogya che. puNyAnubaMdhI puNyano baMdha AtmazraddhA hRDha thayethI thAya che. * dharmanI oLakha bhedathI thAya. dharmanI prApti abhedathI thAya. O vastuno yathArtha bodha ane vastuno yathArtha upayoga e dharma che. nijAnaMdano niSkarSa 76 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpabodha naya sApekSa che. svarUpa prApti naya nirapekSa che. vairAgya eTale vItarAgatAnA aMzanuM pragaTIkaraNa athavA rAga pratyeno vairabhAva. * padArtha uparanuM mamatva e nabaLAI che, jyAre padArtha sAthenuM ekatva e mithyAtva che. vedanA je zIkhavI zake te vedo nahi zIkhavI zake ! * apavAda AcaraNIya che paraMtu darzanIya, AdaraNIya ke anukaraNIya nathI. * vAtsalya vinAno vairAgya ahaMkAra che. aMtarAla AnaMda aMtima AnaMdathI kSullaka che. * jevo sahapravAsI sAtheno saMbaMdha, tevo svajano sAtheno saMbaMdha hovo joIe. * upadeza karatAM upAya vadhu upayogI che. * dekhAya te baLavAna nahi paraMtu nahi dekhAya te baLavAna! cha sRSTinA vikAsathI ja samyagdarzanAdi svarUpanI prApti thAya che. 77 sAdhanA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * valaNa AtmA yA mokSa taraphanuM hoya, tyAre puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. guNarUci e tAtvika dRSTie mokSaruci che. * zarIranI vyAkULatA e azAtAvedanIya che. jyAre mananI vyAkULatA e mohanIya che. e * saMsAra e prakRtinuM sarjana che jyAre AtmA svayaM prakRtithI para potAnA pUrNatvathI puruSa che. * karmanA udayanA sAgaramAM na bhaLatAM caitanyanA mahAsAgaramAM upayogane DUbADavAnI jarUra che. . ahaMnuM khAlI thaI javApaNuM che teja zUnyatA che ke je avasthAmAM mAtra cetananuM astitva che. vikalpone kADhavA mATe vikAro kADhavA atyaMta jarUrI che. * jene kharekhara chUTavuM hoya teNe parapadArthane eka kSaNa mATe potAnuM mAnavAnI bhUla nahi karavI. * parapadArthano upayoga karAya paNa tene potAno nahi manAya. * parapadArthane potAnA mAnavA te ja mithyAtva che. nijAnaMdano niSkarSa 78 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . a) mAruM mAnIne ucita vartana nahi karIe to durgatino mArga che. ba) mAruM mAnIne ucita vartana karIe to satino mArga che. ka) ucita vartana karIe paNa mAruM na mAnIe te paramagatino arthAt mokSano mArga che. * kriyA che tyAM kaMpana che ane kaMpana che tyAM karmaracanA ne karmabaMdhana che. pANIne garama karavuM kaThina ke pANIne ThaMDu karavuM kaThina? mahenata zemAM ? vicAro ! * bhUla thAya enI mAphI hoya paNa bhUla kare tenI mAphI na hoya. saMsAra Akho AtmAnI vibhAvadazA che. * saMsAra e moharAjAnI rAjadhAnI che jemAM sarvoparI ajJAna che. jANanAro satata jaNAyA kare tevI ja sAdhanA Atmaghara tarapha vaLI zake che. 79 sAdhanA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d viSayo nathI bhogavI zakAtA, . viSayothI pedA thatAM vikalpo bhogavAya che. je rAganA svarUpane jANe tene ja rAgano vikArIbhAva khaTake. saMsAramAM parapadArthanA upayoga vinA cAlavAnuM nathI paraMtu tenA gulAma nathI banavAnuM. vyaktinA jIvanano AdhAra vyaktinuM potAnuM svarUpa hovuM joIe, nahi ke parapadArtha. * dharmanI zarUAta svadoSadarzana ane svadoSa pIDanathI che. * AkhAya vizvanuM vaheNa kArya-kAraNabhAva upara AdhArita che. 7 . che jIvanamAM upAdhi ghaTe to upadhi Ave je samAdhi lAve. parapadArthamAM rAgAdibhAve pravartana e upayogano durupayoga che. saMsAranuM kartavya samajIe chIe paNa AtmAnuM kartavya samajatA nathI. * sAdhana sAdhyane anurUpa hovuM joIe. * je kAyama Take e svarUpa ane je badalAya e saMyoga. nijAnaMdano niSkarSa 80 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMyoga mAtra AtmAthI para ane bhinna che. * jeTalo jeTalo upayoga sUkSma bane teTalAM teTalAM ghAtikarmo tUTe. mithyAtvanA 3 prakAra - kartApaNAnuM, huMpaNAnuM, jANuMchuMnuM. * jAta jevI che tevI tene oLakhIne jAtamAM TharI javuM e ja jIvana kartavya hovuM joIe. * saMsAra sukhamaya hoya ke duHkhamaya e paramAtma svarUpano virodhI che. * upAdAnamAM niha rahetA nimittamAM ja rahyAM karavuM e vinAzImAM rahevApaNuM che. * guNa guNInI abhedatAthI jJAna jJAyakanI abhedatA che. * dRSTi dravyamAM sthira thAya to nimittathI para uThAya. . nimittAdhIna dRSTimAM svAdhInatA nathI. zubhakALe dRSTi zuddha tarapha hoya to zubhamAMthI zuddhamAM javAya, anyathA zubhano cakrAvo cAlu rahe. * trikALI dhruva tattvanA astitvanI sabhAnatA ane paryAyamAM 81 sAdhanA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ubharAtA taraMgo prati nirlepatA te mokSamArga. paryAyanuM udgama sthAna je trikALI zuddha Atmadravya che tyAM upayogane kendrita karavo joIe. * AtmA tenA maulika svarUpamAM eka taNakhalAnA be TUkaDA paNa karI zakato nathI. * karavA karatAM jovAnI eTale ke mAtra dRSTA rahevAnI bhUmikA UMcI che. . . svarUpamAM rahevuM e AtmAnI sAcI jJAnakriyA che. dharma e ja sAcu dhana che je paralokamAM sAthe Ave che. bIjAne upayogI banavAthI yogI banavAnA zrIgaNeza maMDAya che. * AzritatA che mATe AzramanI vyavasthA che. * alpa dravyonuM sevana peTane haLavuM rAkhe, alpa apekSAo manane prasannatAsabhara rAkhe che. * mAtra AMkha ja khUle ene UThyA kahevAya, daSTi khUle ene jAgyA kahevAya. | Go nijAnaMdano niSkarSa 82 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * phrijamAM rahI jatuM pANI barapha banI jAya che, manamAM rahI jato krodha vera banI jAya che. * AMkhamAM amI to duniyA gamI; jIbhamAM amI to duniyA namI. * pralobhanone je TALe, pratikULatAne je svIkAre eja pavitratA-prasannatAne TakAve. . bauddhika AnaMda e mokSamArga nathI paNa Atmika AnaMda e mokSamArga che. manuSyano moTAmAM moTo doSa e che ke e potAne nirdoSa samaje che ! * samyaktva e vItarAgatAno aMza ane vItarAgatAnuM pravezadvAra che. samyaktva prApti mATe upayogamAM paramAtmasvarUpane khUba ghUMTavuM joIe. ahiMsAno alaMkAra saMyama che ane saMyamano alaMkAra tapa che. * vasu (dhana), vastu, vyakti, viveka, vibhu uttarottara caDhiyAtA che. 83 sAdhanA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * premanI saMkucitatA rAga che jyAre rAganI vyApakatA prema che. * rAgamAM kSaNika abhedatAnuM sukha che to premamAM trikALa abhedatAnuM sukha che. 7 ha rAgAdinI cIkAza jaDamULathI kADhavA vItarAgatA sivAya koI samartha nathI. * udAsInabhAva Ave tyAre ja AtmA upazamabhAvane sparzI zake che. saMsArano viveka sajjana banAve che . jyAre AdhyAtmano viveka dehAtIta banAve che. * ajJAnI badhuM karyA kare jyAre jJAnIne badhuM thayA kare ! * samyagdaSTi jIva kAyapAtI hoI zake paNa cittapAtI na hoya. vikalpamAM anubhUtinuM smaraNa hoya jyAre nirvikalpamAM mAtra anubhUti hoya. * mithyAdaSTine dezaArAdhaka kahyo che jyAre samyagdaSTine dezavirAdhaka kahyo che. nijAnaMdano niSkarSa 84 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu * svIkAramAM samAdhi che jyAre pratIkAramAM upAdhi che. pudgalamAM jene miThAza tenA saMyamamAM kacAza. je choDIe enAthI chUTI jaIe-ene bhUlI jaie to te choDyuM sAcuM ! * bAhya asarathI bhinna evuM bhItarI tattva te samAdhi ! jagatane bahu joyuM ane bahu jANyuM. have DAhyo thaI jAtane jo ane jAtane jANa ! parapIDana vinAnuM svanuM svamAM pravartana tenuM ja nAma saMyama ! * eka mAtra mAnavabajAramAM ja maLato mokSa mAnavabhava pAmI kharIdI javA jevo che. * arihatamAMthI arihanta thaIe to ahaM arham bane, ahaMkAra AtmAkAra bane. bhaLe che te baLe che jyAre bhALe che te mahAle che. svAdano tyAga e AhArano kharo tyAga ema jJAnI kahe che. 85 sAdhanA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svathI saMyukta thavAnuM che jyAre parathI vibhakta thavAnuM che. * je chUTavA mATe jIve che te baMdhanamAM Avato nathI. * mAnavajIvana buddhine badale bhAgyathI vadhAre cAle che. * parane mAtra nihALo to svane nikhAro! * * a) AtmAnI vismRti eja ajJAna, nidrA ane pramAda che. ba) satata AtmasmRti pUrvakanuM Atmapravartana e apramattatA che. jema ghara bALIne tIratha na thAya ema AtmAne bhUlIne pravartana na thAya. a) parane mANavuM eya bhUla ane parane jANavuM eya bhUla ! ba) je tAruM nathI e tane na jaNAya enAthI tane zuM nukasAna ? ka) jonArAne jovo ane jANanArAne jANavo te adhyAtma che. * sAdhaka siddhi Icche che tethI prasiddhithI para rahe che. nijAnaMdano niSkarSa 86 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . che * je dvArA puruSa (AtmA)nuM prayojana siddha thAya te puruSArtha ! * mAnyatAnI gulAmI te ja dRSTirAga. je ApaNuM nathI tene choDatAM zIkhavuM paDaze. a) bahAra jato upayoga bahirvApI-vistarIta thaI bInaasarakAraka bane che. e BROADCAST che. ba) aMdara jato upayoga ghanIbhUta banI Atmakendrita thaI AnaMdaghanarUpe pariName che. e DEEPCAST che. * bhAvaprANathI jIve te AtmA jyAre dravyaprANathI jIve te jIva. * barUnA sAMThA jevo saMsAra, zeraDInA sAMThA jevo lAgI gayo che, te ja bhUla che. upayoganI keLavaNIthI upayoganuM kaivalya pariNamana che. * je dAnAMtarAya toDavA prayatnazIla thatAM nathI te lAbhAMtarAyano baMdha kare che. * viveka ane aucitya dharmanA pAyA che. 87 sAdhanA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tuM jo kharekhara kartA hoya to pachI tane aNagamatuM kema thavA dIdhuM ? satsaMga, e 11muM kalpavRkSa che je jIvane gamatuM nathI; e ja 11muM Azcarya che. saMsAra paryAyamAM nahi paNa mAnyatAmAM Ubho thayo che. * . . karmanA udaye AvatA saMyogono vikalparahita sahaja svIkAra te ja mokSapuruSArtha ! AvatI cIja mATe harakha na karo, jatI cIja mATe AMsu na sAro ! hiMmata hArI jAo tyAre dharmagraMthanuM vAMcana karo ! mahApuruSonuM caritra vicAro ! svapakSe sukRtanA anumodana karatAM sukRtanA vismaraNanuM mulya UMcu che. * Adara ane bahumAnanI pRSThabhUmi upara sevAyela satsaMga phaLadAyI thAya. * kyAM jAva cho tenI kiMmata nathI paraMtu zuM laIne jAo cho tenI kiMmata che. nijAnaMdano niSkarSa 88 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * upayoganuM viSayAkAre pariNamana te ja vikalpa che. pariNAma nahi paNa pariNAmI jaNAvo joIe ! nirdoSa banavA mATe doSanI vakIlAta karavI choDI daI kabulAta karatAM thAo ! vItarAga che te deva che, nigraMtha che te gurU che. sarvatra ahiMsA pravartana e dharma che. vastu upara AvaraNanI sAthe sAthe vyaktinI samaja upara paNa AvaraNa che. Ave to hAsakAra nahi ane jAya to hAyakAra nahi tenuM nAma smayak pariNati. * jeTalo bhautikavAda vadhaze eTalo upabhoktAvAda vadhaze ane teTalo AtmA bhUlAze. jene hRdaya svIkAre te zraddheya bane. AtmajJAna thAya to AtmavizvAsa Ave ane Atmamaya thavAya. upayoga daSTAmaya bane che tyAre evI zakti pedA thAya che ke thokabaMdha karma bahAra nIkaLe che. 89 sAdhanA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * karmanA udaye cAlatI philmamAM philmanA paDadAnI jema jeTalA nirlepa raho teTalo Atmadharma. karmano udaya e parasattA che ema tene je jANe che te parasattAno samabhAve nikAla karI zake che. * AtmAe pote potAne anuzAsana ApI potAmAM rahevAnuM che, kAraNake gAma nahi phare, gADuM phare. * AtmAno AtmA tarIke jIvanamAM svIkAra nathI thato tyAM sudhI paisAnuM gaNita bahu gUMcave che. calacitta avasthA e saMsAra che. * a) kSamA vinAnA badhAM ja guNo hovA e ratnavihoNI ughADI maMjuSA che. ba) badhAMja guNavizeSaNone bAjue rAkhI munine kSamAzramaNa vizeSaNathI navAjyA che. * dizA badalAya to dazA badalAya. * yA trAyate pApAt sA yAtrA I * jJAnInI apekSAe to be gAMDagAMDAnuM milana tenuM nAma lagna ane tenuM ja nAma saMsAra ! nijAnaMdano niSkarSa 90 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurvAzAmAM vikalpa zodhavo e ziSyanI apAtratA che. * AtmAnA zuddha svarUpa upara dRSTi Thare to saMsAra asAra lAgyA vinA rahe nahi. * svamAM svAdhInatA che jyAre paramAM parAdhInatA che. . . bhedano bheda karI eno cheda karavAno che. * je pote potAnI jAtane nahi oLakhe te bIjAMne kema karI oLakhaze ? * prabaLa puNyanA udaye ja satpuruSano suyoga thAya che. dhyeya spaSTa thayethI ja gati pragatirUpa bane che. * paropakAranI vAvaNI e unnatinuM vAvetara che. * doSa sAme AtmAnuM rakSaNa kare te guNa kahevAya. * kartA kAryarUcivALo bane che tyAre kAraNaupAdanatA pragaTe che. * udayanA sAgaramAMthI nIkaLI cetananA mahAsAgaramAM na bhaLyA tethI saMsArasAgara na taryA. 91 sAdhanA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * cetana enA svAtaMtryane jhaMkhato nathI kAraNake pArataMtrya * khaTakatuM nathI. levAthI baMdhAvAnuM che jyAre ApavAthI chUTakAro che. * prabhAvathI aMjAI jaIzuM, svabhAva bhUlI jaIzuM to bhUlA paDI jaIzuM. * je kAyama Take e svarUpa ane je badalAya te saMyoga. * paryAyamAMthI daSTinuM utthApana karI dravyamAM sthApana karavAnuM che. * parama pAriNAmikabhAva svarUpa trikALI dhruva dravya jeTaluM vizeSa samajAya teTalo kSayopazamabhAva taiyAra thAya. * khoja nityanI hoya utpatti nazvaranI hoya. * dehamAM huMpaNuM eja moTo svacchaMda che. prakRtimAM badhuM thayAM kare jyAre puruSa (AtmA) jJAtAdaSTA bhAvamAM badhuM joyA kare ! sAdhanAno garva karIe chIe ane sAdhanAthI vikhUTA paDIe chIe ! nijAnaMdano niSkarSa 92 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khUbI vikase ane khAmI dUra thAya evI Teka rAkhavI. * jayaNAnA garbhamAM pratyeka jIva sAthe Atmopya- AtmatulyatAno bhAva che. * sthira hoya tenuM dhyAna thAya, paLe paLe palaTAya tenuM kema dhyAna thAya ? . banyuM te sAcuM ane banyuM te ja nyAya kAraNa e karmano paripAka che. * akrama thavAya nahi tyAM sudhI akAla banAya nahi. akArya karatAM aTakAve ane satkAryamAM joDe te kalyANamitra! premathI-samajathI je kArya thAya te AgrahathI nahi thAya. * sahAya kare, sahana kare, samatA rAkhe, (apramata) sAvadha rahe te sAdhu ! * huM ja nahi paNa vizva AkhuMya akartA che evA bhAvathI ja jagatane nirdoSa jovAze. * adhyAtmamAM saMgharSa eTale caitanyasvarUpano svIkAra ane bahAranA banAvomAM daSTAbhAva. 93 sAdhanA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . * a) 'bhAvi bhUlAve' e ukti ja bhavitavyatA sUcaka che. ba) bhulAve che te ja bhavitavyatA che ! * guNapakSa sAco tyAre ke jyAre eno pratipakSa doSa AtmAmAM na rahe ! * svIkAranI bhUmikA upara mokSa che. kartutvanI bhUmikA upara mokSa nathI. upAdAnamAM nahi rahetAM nimittamAM ja rahevuM e vinAzImAM rahevApaNuM che. * zubha kAmamAM jeo AgaLa vadhe che tene vadhAvavA kudarata paNa AgaLa vadhe che. * paramAtmAnuM vismaraNa e trikALI dhruva tattvanI ghora AzAtanA che. pudgalanuM AkarSaNa e paramAtmAnuM vismaraNa che - A bhayaMkara AzAtanA che. bauddhikatAthI upara uThIne hArdika stara upara AtmA anubhavAvo joIe. * dravya karma, bhAva karma, no karma - e traNeno cheda karavo joIe. nijAnaMdano niSkarSa 94 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * svAdhInapaNe kAraNanuM avalaMbana laI je kArya kare te kartA che. asaMkhya pradeze eka pariNamana e kartRtva che. kartA kAraNanA yoge kAryasiddhi prApta kare che. * je kAryano arthI hoya te kAraNa pakaDe. . . . . je kAraNa svayaM pUrNa avasthAe kArya banI jAya te upAdAna kAraNa che. kartA kArya rUci bane che tyAre upAdAna kAraNamAM kAraNatA pragaTe che. sAdhyane mATe talasato hoya te sAdhaka. paudgalika padArtho jIvane kiMmatI lAge che, tenA jevo pApodaya eke ya nathI. * yoga eTale mokSanuM sAdhana. * sAdhanA mATe manoyoga svaccha hovo joIe. * saMskArayukta puNya e puNyAnubaMdhI puNya. 95 sAdhanA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AtmAmAM upayoga rUpI pAvara joDAvAthI saMsArano pAvara kapAI jAya che. paramAtmA eTale paramagurU ke jenI AgaLa jIva sajjana - DAhyo bane che. * pote potAne potAnAmAM potAnAmAMthI anubhave e parama vAstavika dharma che. * AtmA enA maulika svarUpe pravarte to te Atmadharma che. * Atma pariNamana e ja dharma che. * ajJAna kriyAbhyAm baMdhanam. . bhADutI jJAna ane paudgalika kriyAthI mokSa kema karIne thAya ? * viparIta pariNamana yukta kriyA te baMdhana. * samyak pariNamana yukta kriyA te mukti. * AtmAmAM rahenArane bahAranI kriyAnA baMdhana lAgatA nathI. * jenA vaDe prayojananI siddhi thAya te kAraka. * kAraka bahAramAM pravarte to saMsAramArge gamana. nijAnaMdano niSkarSa 96 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kAraka aMdaramAM pravarte to mokSamArge gamana. . . . . cha bIjAnI apekSAthI jIvAya te saMsAra. kArmaNavargaNAno bhaMgAra AtmArthIne na joIe. karmanA udayano sahaja svIkAra AtmA uparathI anaMtakarmadaLa nIkaLI rahyA che tenI pratIti che. pravAhathI saMsAra anAdi anaMta che, paNa ghaTanAthI eTale ke banAvathI sAdi-sAnta che. saMyogothI jUdA rahetA AvaDe to mokSamArga. je sarvajJane oLakhato nathI te potAne oLakhato nathI. je aMtaramAM DUbakI mAre tene sarvajJapaNuM maLe. * jene jagata AkhuM nirdoSa dekhAya ane pote doSita dekhAya, e parama sajjana. * paramAM koIpaNa jAtanA pheraphAra karavAno bhAva na thAya te vItarAgatA che. * mana, buddhi, deha, Indriya AtmAnI bahAra che. * saMsAra bhramathI cAle che tene toDavAno che. 97 sAdhanA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . paryAyamAM sarvajJatA pragaTe eTaluM sAmarthya sattAe paDeluM che. huM paramAM kAMI karI zakuM ema nathI, e vItarAgatA che. * pote potAnA zuddha svabhAvanuM avalaMbana levuM te mokSamArga che. * mana ane IndriyanA mAdhyama dvArA upayogane viSayamAMthI kheMcI laIe to svabhAva jaNAya. svabhAvanuM avalaMbana choDI, bIjAnuM avalaMbana le te parasamaya. * pote potAnuM je svarUpa che tene jANe ane pachI zraddhA kare te svasamaya. jenuM badhAmAM ja InvolvamenTa che tene paramAtmA ane potAnA svabhAvane oLakhyo nathI. dezanA sAMbhaLatI vakhate jenuM jora svabhAva upara nathI te zubhAzubhamAM DhaLe. chUTe dehAdhyAsathI to maLe mukti. * saMsAra khoTI mAnyatAthI cAle che, adhyAtma sAcI mAnyatAthI cAle che. nijAnaMdano niSkarSa 98 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * eka khoTo vikalpa AtmAne anaMtakALa saMsAramAM rakhaDAvI zake che. * mAnavabhavanI sArthakatA bhedajJAna karavAmAM che. bhedathI cAlatA saMsAramAM bhedadaSTithI jIvIe chIe tethI bhavobhava bhedAIe chIe. vikalpa khoTo AvI jAya te cAle paNa khoTo vikalpa karAya nahi. * pote jyAM nathI tyAM tenI bAdabAkI na kare to tenuM ThekANuM na paDe. . * jene potAnA vItarAga svabhAvamAM vizvAsa nathI, te paramAM vizvAsa kare che. je arUpI - anAmI che te grahaNa karato nathI mATe tyAM tyAga nathI. nirvikalpatA e AtmAno mokSa che - bhAvamokSa che. kAyAthI mukta thAva e AtmAno mokSa che - dravyamokSa che. * svamAM Tharazo nahi, parathI khasazo nahi to bhedajJAna thaze nahi. 99 sAdhanA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM jJAna vaDe karIne chuM, parane kAraNe nathI. traNe yoganuM kaMpana cAluM che mATe bhavabhramaNa cAle che. jyAM dhAtIno baMdha che tyAM para samaya che. * karmanA udayane jotAM zIkho, jJAtA-dRSTA bhAvamAM raho! * d sarvajJano upAsaka potAnI aMdara rahelA sarvajJatvanI upekSA kare ? * Indrapada-cakravartIpada jene eMTha lAge che, tene svarUpanI mastI caDI gaI che. * zubha bhAvo paNa para samaya che. * saMsAra taravA mATe mAnavabhava ApIne karmasattAe jIva upara mahAna upakAra karyo che. je svasattAne oLakhI le che, te ja parasattAno samabhAve nikAla karI zake che. * rakhaDAve te rAga. rAga e phATI gayeluM dUdha che. guNAnurAga vyaktirAgamAM parAvartIta thatAM e sneharAga bane che. nijAnaMdano niSkarSa 100 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . sneharAga e cIkAza che. ene guNAnurAgamAM khatavavAnI bhUla nahi karavI. * tattvarAga upAdeya che, sneharAga heya che. * du:kha nahi Ape te AryamAnava, e durgitimAM nahi jAya. * mAnavamAMthI mahAmAnava ane atimAnava banavA mATe mAnavabhava maLela che. * vItarAgavijJAna AtmAno ughADa karavA mATe maLela che. * dravya paripUrNa hovA chatAM paryAyanI je aparipUrNatA che, te ja saMsAra che. sAdhanAnuM khUTatuM aMga jo koI hoya to te tattvanirNaya nAmanuM aMga che. * mokSa durlabha nathI paNa mokSadAtA durlabha che. buddhi bagaDyA pachI A saMsAramAM game eTalI UMcI sAmagrI maLe to paNa te vyartha che. * saMsAra eTale huMpaNA ane mArApaNAno vistAra. . upayoga karavAnI chUTa che paNa upabhoga karavAnI chUTa nathI. 101 sAdhanA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satpuruSano suyoga thavo e sadbhAgyanA eMdhANa che. * prabaLa puNyanA udaye ja satpuruSano . suyoga thAya. gaMgAnadInuM gaMgAjaLa, pAtra jevuM ane jeTaluM haze tevuM ane teTaluM gaMgAjaLa Apaze. * pAtratA eTale upAdAna, upAdAnane guNasamRddhithI vikasita karI samRddha banAvavAnuM che. . . maulika tattva pakaDAtuM nathI, tethI anubaMdha zuddha dharma thato nathI. kSudravRttinA nikAla mATe sukRtanI anumodanA guNane khUba khUba vikasAvavo jarUrI che. * jagata nathI pharatuM paNa tuM phare che. tuM aphara acara thAya to jagata nizcala thAya. . retInA kaNamAM tela na hoya to pachI retInA maNamAM kyAMthI tela hoya ? * sAcI prakriyA hAtha lAgyA pachI mokSa muzkela nathI. anaMtaguNonuM eka pariNamana te vItarAgatA. nijAnaMdano niSkarSa 102 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . * ApaNI vartamAna avasthA mATe ApaNe pote ja pUrepUrA javAbadAra chIe. * AtmAnI anubhUti mATe vRttionA vamaLamAMthI bahAra nIkaLavAnuM che. * nivRttikALamAM dharmI e dharmI. ////// * deharUpI devaLamAM chUpAyelA paramAtmasvarUpa caitanyapiMDane zodhIne emAM ramaNatA karavAnI che. potAnA upayogamAM paramAtmasvarUpa ghUMTI ghUMTIne karmanA udayane niSphaLa banAvavAno che. caitanyasvarUpanuM vismaraNa e cetanAnuM maraNa che. A bhAvamaraNa ja dravyamaraNanuM mULa che. * paryAyamAM dravyanuM badhuM ja sAmarthya AvI javuM, e ja kevaLajJAna che ane e ja AnaMda che. paryAya enA AdhArabhUta trikALI dhruva dravyane-kAraNe paramAtmAne anusare e mokSamArga che. paryAyamAM avinAzI svarUpa jhaLake e sAdhanA che. * dhananI mUrchAnA tyAganI vRtti dhananA tyAga karatAM mahatvanI che. 103 sAdhanA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyanA udayakALamAM zuddhi agatyanI ane mahatvanI che. vyavahArathI jema puNyazALI sAthe rahevAnuM che tema tattvathI guNasaMpannanI sAthe rahevAnuM che. durlabhatAnuM bhAna vyaryane aTakAve che. * vyavahAramAM je moTo banaze e adhyAtmamAM nAno banI rakhaDaze. G * jJAnI pravRtti badalavA karatAM vRtti badalavA upara bhAra mUke che. manuSyabhava AtmAnA svAtaMtryanI prApti mATe maLela che. * zAyakanI vicAraNAthI buddhi sUkSma bane che ane saMkalpa vikalpanuM baLa tUTe che. abhiprAyathI mana UbhuM thAya che ane noMdhathI saMsAra Ubho thAya che. * AtmA AtmAmAM rahe ane mAMgaNavRtti chUTI jAya te sAcI bhikSukatA che. . chaye kAraka svamAM pravarte te mokSamArga che. vairAgIne devaloka e najarakeda che. nijAnaMdano niSkarSa 104 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmI puNyamAM mahAle nahi kAraNa e puNyakALane najarakeda gaNe che. * jyAM jyAM vikalpatA tyAM tyAM duHkha ane jyAM jyAM nirvikalpatA tyAM tyAM sukha. * kriyA karatAM bhAva caDhe ane bhAva karatAM pariNati caDhe. paramAtmatattvanI lagana lAge to tenA upAya hAtha lAge ema che. samyaktva pAmavAnI bhUmikA svarUpano talasATa che. * mokSamArga tyAgathI nathI, paNa parityAgathI che. (parityAga = tyAganI sahajAsahajavartanA) . tAro AtmA e ja tAro svajana. svasattAmAM rahI parasattAno nikAla karavAno che. parasattAmAM bhaLI janArA navI parasattA UbhI kare che. guNonI sAthe saMbaMdha joDAvAthI doSo sAtheno saMbaMdha kapAI jAya che. te * doSa sAme AtmAnuM rakSaNa kare te guNa kahevAya. * prabhu mahAvIranuM jIvana jAgRti keLavavA AdarzarUpa che. 105 sAdhanA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtane pratikAra na hoya paNa mAtra sahaja svIkAra hoya. * samajaNanA gharamAM AvyA vinA karmone khAlI karI zakAya ema nathI. dravyaparyAyAtmaka saMsAramAM koInuM kazuMya cAlatuM nathI. kAraNake dhruva evA dravyane pheravI zakAtuM nathI ane pharanArI evI paryAyane pharatI rokI zakAtI nathI. nityanI prApti mATe anityanI sAmenuM yuddha e ja sAdhanA che. * khAlI choDo ema nahi paNa bahArathI choDo ane aMdarathI bhUlo. * anityanuM vismaraNa to ja thAya jo nityanI prAptinuM lakSa satata smaraNamAM rahe. * choDavAnuM mithyAtva, meLavavAnuM samyaktva ane pAmavAno mokSa. * jene deha e bhADAnuM makAna samajAya che tene pachI saMsAramAM udAsInatA sahajapaNe vartAya che. * svarUpanA khalamAM upayogane ghUMTavo tenuM ja nAma sAdhanA! nijAnaMdano niSkarSa 106 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha * khaseDavAnuM nathI paNa khasI javAnuM che. rAganuM kAraNa jaDa nathI paNa rUpIpaNuM che je rAga karAve che. paramAtmAnI zraddhA thavI ane paramANunI zraddhA thavI atyaMta kaThIna che. jIvane nathI sAcI zraddhA paramAtmAnI ke nathI sAcI zraddhA paramANunI. nayanonI animiSatA ane kAyAnI sthiratA e dhyAnanA pAyA che. * saMsAramAM mohamAyA che, to adhyAtmakSetre yogamAyA che. * samajathI je kArya thAya te AgrahathI nahi thAya. * vyakti prApta saMpatti ke puNyodayathI mahAna nathI paNa guNothI mahAna che. * jIvane sajjanatA to phAve che paNa sAtvikatA nathI phAvatI. * jJAna svarUpanA bIbAmAM DhaLe to vItarAga bane. rUpIne choDo ane arUpIne pakaDo to mokSa pAmo. 107 sAdhanA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMsAra tyAga eTale parabhAvamAMthI viramavuM ane svabhAvamAM ramavuM. cha * upayoga zubharUpe pariName to azubha aTake. * AdhyAtmikatAno mArga jAgRtino che tema atyaMta prAmANikatAno paNa che. * jenI vacce rahyAM chIe tene ucita nyAya ApIne ja mokSe javAze. * saMyogavazAt vyaktine choDI zakAya paNa tarachoDI zakAtI nathI. saMyogonA dRSTA banavAthI saMyogone premathI vidAya ApI kahevAya. * saMyogo e parasattA che ane dRSTi e svasattA che. * mokSe javuM hoya to saMsAramAM laghuttama bhAve jIvatAM zIkhavuM joIe. * bahu ghUMTAyeluM hoya te avyaktapaNe kAryazIla rahe che. * duHkha bhogavavAthI mukti nahi thAya paNa sAcI samajathI mukti thAya. nijAnaMdano niSkarSa 108 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kleza, saMgharSa, vAda, vivAda, vikhavAda, vitaMDA, tarka, yukti e badhAM buddhinA cALA che. * jJAnInI vAto sAMbhaLIe chIe kharA, paNa sAMbhaLIne samajamAM lAvI svIkAratA nathI. * . * puNyayoga che paNa Atmayoga nathI. tattvamArgane AtmasAkSIpaNA ane prAmANikatA sAthe gADho saMbaMdha che. jainadarzanano pAyo tattvanirNayapUrvakanI sAdhanA che. bhave mokSe samo muninI sthiti Ave pachI ja kSapakazreNinA maMDANa thAya che. paramArtha sAdhe te sAdhu. * sukRta anumodanAnI pUrvamAM duSkRtagarhAnI atyaMta AvazyakatA che. cha bhedano bheda karI eno cheda karavAno che. * sva hoya tenI sAthe ja abheda pariNamana zakya che. * para padArtha sAthe abhinna pariNamana e ja saMsAra. 109 sAdhanA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra * svadravya guNa paryAyanuM abheda pariNamana e ja mokSa. * bhUkha tRSAdi e zarIranI dhAtunI viSamatA che. jJAyakanI sAthe kriyA to hoI zake che paNa kartAbhAva nathI rahI zakato. * svArtha garbhita pravRtti jyAM nathI tyAM sAtvikatA che. * anyanA hitAhita lAbhAlAbhanI vicAraNA e ja sAtvikatA che. * viveka arthAt prajJAnI hAjarIthI ahaMnuM AtmAmAM vilInIkaraNa thAya che. * joDAI na jA ! judo rahe ane jonArAne jo ! jANanArAne jANa ! * doSathI saMsAra che, guNathI mokSamArga che paNa svarUpalInatA e mokSa che. vyakti vyaktitvathI mahAna bane to mokSe jAya. vyakti vyaktithI mahAna banavA jAya to saMsAramAM bhaTake. AtmAe pote potAne svarUpAnuzAsana ApI potAmAM TharavAnuM che. nijAnaMdano niSkarSa 110 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayojana kaTa-opha karo to rAga virAgamAM pariName ane to vItarAga banAya. * jJAtATaSTA banI jIvana jIvAya to ja saMsAranA RNa pUrA thAya. saMsAra eTale ajJAna ane ajJAna eTale saMsAra. * samagra mokSamArga jAtane oLakhIne jAtamAM rahevAmAM che. jJAnIne prayojana vItarAgatA sAthe che paNa jagatanA padArtho sAthe nathI. . Akho ya mokSamArga jIvanA DahApaNa ane jIvanI AtmajAgRti upara nirbhara che. je bhItarathI jAgyo tene jagatamAM bAMdhanAra koNa che? saMkalpa vinA koIpaNa kAryanI siddhi thAya nahi. * saMkalpa thAya to vikalpa sudhare ane to bhAvadhArA sudhare. * sAdhanAnI vRddhithI zuddhinI vRddhi che ane zuddhinI vRddhithI satvanI vRddhi che. * artha ane kAmane dharmathI nAthavAnA che. 111 sAdhanA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . * samAdhinI paraba mAMDI samAdhipAna karAvavA jevuM uttama dharmakArya koI nathI. * bhUla karIza paNa bhUlane DhAMkIza to nahi ja ! aMdaranuM tattva - TImbara pakaDAI jAya to bahAranuM tattva mATI jaNAI jAya. * mAnavabhavane pAmIne divya vicArasaraNIthI divyajIvana jIvavAnuM che. * dharma karavo eTale covIse kalAka bhedadhyAnamAM rahevuM. AtmasAkSIe jIva jeTalo prAmANika banI Rju ane mRdra banyo teTalo te mokSamArgI. * kyAM to kAyasthita zuddha caitanyanA lakSyathI ke pachI kAyAnI azucimayatAthI kAyAnI mamatA toDo ! pUrvakaraNa karyA che, paNa apUrvakaraNa Aja dina sudhI karyu nathI. padArthanA daSTA banavAnuM che tema vikalpanA paNa dRSTA banavAnuM che. nijAnaMdano niSkarSa 112 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSa mukta thayA vinA daivata pragaTe nahi. * sArA paNa vikalpano ahaM thavo te khoTuM. * badhI paristhitimAM ApaNo AtmA chAzamAM mAkhaNanI jema judo taravaravo joIe. * sAdhanA eTale jJAnamAM sudhAro. ApaNA jJAnane nirmaLa banAvatA javuM e dharma. * jJAna vItarAga bane to jJAna pUrNa bane ane pUrNa AnaMda Ape. * prayatna doSanAza ane guNaprAptino hoya paraMtu lakSya to svabhAvanuM hoya ! rahevuM paDe to saMsAramAM bhale raho, paNa saMsAra tamArAmAM na rAkho. mAnyatA badalo. saMyogo viyogI svabhAvavALA che, mATe sadAkALanA sAthI AtmAmAM sthira thA ! upayoga, upayoga upara rAkha ! dRSTi dRSTA upara rAkha ! jethI bhItarano bhagavAna pragaTa thAya: vartamAnamAM rahetA nathI AvaDatuM, te sAdhaka nathI. 113 sAdhanA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * AtmAnI kalpazakti vikalparUpe pariName che. nirvikalpa pariNamana e mokSamArga che. * jyAM kSayopazamabhAva che, tyAM puruSArtha che. aghAtikarma viSe mAtra auyika bhAva hovAthI puruSArtha nathI. saMsAra rAga-bhoga-grahaNa svarUpa che. dharma virAga- tyAga-sahiSNutA svarUpa che. * svabhAvano prabhAva ja prakRSTa hoya che ane evo prabhAva ja svabhAvamAM laI jAya che. * vinaya eTale kRtajJatA, aham mukti ane arpaNatA. * aMtaramAM caitanyanI svasattAnuM jeTaluM avalaMbana teTalo sAdhakabhAva. * paravazatAthI atikramaNa che. svavazatAthI pratikramaNa che. * prakRtine vaza thavAthI abhiprAya baMdhAya che. prajJAzaktithI abhiprAya chUTe che. ekAgratA e sAmAyika nathI paraMtu samatA e sAmAyika che. * je asatno dRSTA bane te ja satno bhoktA bane. nijAnaMdano niSkarSa 114 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . potAnA AdhAre jIve te paramAtmA. pudgalanA AdhAre jIve te jIvAtmA ! * vastu potAnA svabhAvamAM pariName te dharma '"vatyu sahAvo dhammo * nityane AdhAre nityatA ane anityanA AdhAre anityatA. * karavAmAM ahaMkAra joIe ane ahaMkAra hoya tyAM 'huM koNa' te jANI zakAtuM nathI. * sarva saMyoga, prasaMga, paristhitimAM cittaprasannatA e ja sthitaprajJatA. * navA RNa UbhA karyA vinA jUnA RNa cUkavatA jaI copaDo cokhkho karatAM jAo ! * vastu pratyenuM valaNa ja vyaktinA vyaktitvane abhivyakta kare che. * kalpita sukha sAnta hoya che, jyAre nirvikalpa sukha anaMta hoya che. . jene badhe phAvaze, badhuM cAlaze, te badhAmAM bhaLaze ane samarasa thaIne raheze. 115 sAdhanA Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kyAMya kaze koIne aDIe nahi to naDiye nahi ane daMDAIe nahi. * jenAthI ahaMkAra ane mamatA jAya te sAcuM sAdhana . je cAre bAjue paisA verI jANe che, tene lobha satAvato nathI. kahevata che; jeno hAtha polo teno jaga golo (dAsa) * mAna mUke te mahAna, moha haNe te mohana. * svabhAvathI pote potAne jovAno che ane nimittane jANavAnuM che. . pariNAmanI zuddhi e mokSamArga che. * vidazaparyAyadhArAmAMthI upayogane sadazaparyAyadhArAmAM laI javAno che. * jene adhruvamAMthI huM paNuM nIkaLI jAya, te ja dhruvamAM huM paNuM karI zake ane dhruvathI abheda thaI zake. AtmAe AtmAmAMthI AtmA vaDe Atmadharmane pAmavAno che. * a) AtmAe pote, potAnA vaDe, potAmAM pariNamana karavAnuM che. nijAnaMdano niSkarSa 116 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . ba) pote potAvaDe potAnAmAM potAnuM svarUpa- potAnuM pota pragaTa karavAnuM che. sarvotkRSTa sadgati e paMcamati mokSa che je gati nathI paNa sthiti che, tene meLavavAnI che. chAzamAM taratA mAkhaNanI jema saMyogonI vacce paNa saMyogo ane tenI asarathI aLagA rahevuM te mokSamArga che. jJAnanuM kaSAyarUpa vikArI pariNamana na thatAM jJAnabhAve upazamabhAvamAM pariNamana thAya to zuddhAtmasvarUpa pragaTe. SaTkArakanuM bAhya pravartana saMsAra che paNa SaDkArakanuM atyaMtara pravartana e mokSamArga che. * kArya karatA pUrve kALajI-viveka jarUrI che paNa kArya thayA pachI sAruM ke narasuM je thayuM te thavAnuM hatuM e pramANe thayuM ema mAnavuM ane kartAbhAvanuM unmUlana karI nAMkhavuM- aLagA thaI javuM e ja yogya che. * jene potAnI ja bhUla dekhAya ane jagata AkhuM nirdoSa jaNAya te parama sajjana che. a) nAma ane rUpanI khoTI oLakhathI aLagA thavuM paDaze. ba) anAmI ane arUpI evuM AtmasvarUpa je sva che, tenI 117 sAdhanA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * oLakha karI vAraMvAra enuM AlaMbana levuM joIze. saMsAra eTale paryAyano palaTana bhAva-visadazatA jyAre mokSa eTale paryAya palaTAya paNa rahe sadeza. saMkhyAbheda kharo paNa svarUpabheda nahi. evo ne evo kharo paNa e ne e ja nahi. jIve potAnA Atmagharane eka kSaNa paNa bhUlavAnuM nathI. hakIkatamAM to AtmagharamAM rahevAnuM che. rahI na zako to bhUlo to nahi ja ! vItarAga ane sarvajJa svarUpanI pratIti karo ane khumArI rAkho. khumArI na rAkhazo to khuvAra thazo. vItarAga sarvajJa pada e paramapada che. enI upara eke ya pada nathI. cakravartI ane IndranI padavI to puddagalanI eMTha che. jene svarUpanI mastI che ene pada maLe ke na maLe; koI pharaka paDato nathI. * gAMjA carasanA kepha vALo paNa dunyavI vyavahAramAM rAjAne ya jo na gaNakArato hoya to pachI svarUpanI mastImAM Atamamasta AtamarAma konI paravA rAkhe! * pahelAM bodha, pachI zraddhA ane tyAra pachI pariNamana evo AtmavikAsano krama mokSamArgamAM hoya che. nijAnaMdano niSkarSa 118 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jeno mahimA tenI cAhanA. jevI cAhanA tevI cAlanA ane jevI cAlanA tevuM pariNamana. * dehAdhyAsa che tyAM sudhI kartApaNuM che ane kartApaNuM che tyAM sudhI saMsAra che. 7 jIvane saMsAra paryAyaSTithI che. jIvanA saMsArano aMta dravyadRSTithI che. mATe ja jJAnIno bhAra zuddhasvarUpa upara che. * adhyAtmanA mArgamAM karavAnuM kAMI nathI. pratyeka prasaMgamAM vastu jevI che tevI yathAtatha samajavAnI che ane samajyA pachI prasaMgane avasarocita vivekapUrvaka sAnukULa banI adjustment karI bhAva bagADyA vinA e prasaMgamAMthI pAra utarI javAnuM che-pasAra thaI javAnuM che. A mokSamArga che. * A bhavamAM jIva game teTalo sAro hoya teTalA mAtrathI kAMI pUrvabhavanA bhUlanI mAphI maLI jatI nathI. pUrvabhavanA leNadeNa-RNAnuMbaMdha pUrepUrA cUkavAI na jAya tyAM sudhI mokSa na thAya. * a) mokSamArga parathI nirapekSa che ane svathI sApekSa che. ba) jJAnI kahe che parathI para thato jA-parathI chUTato 119 sAdhanI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jA ane svathI joDAto jA ! parAvalaMbI maTI svAvalaMbI thA ! jainakULamAM maLela janma ke je sadgati che, tene paramagatinuM kAraNa banAvavAnuM che, nahi ke devagatinuM! * alaMkArane bhAMgyAM ane gALyAM vinA zuddha sonuM nahi maLe. nAma rUpane choDyA vinA anAmI arUpI paramAtmatva-paramagati na maLe. * dharmAtmAne yoga pakaDavA phAve che paNa yogazuddhithI caDiyAtI, upayogathI upayogane pakaDIne upayogazuddhi karavI phAvatI nathI. paryAya e avasthA che, je Ave che ane jAya che. na Take te paryAya, je nATaka che ane je Take che te dravya che. upayoga jo zuddhadravya tarapha DhaLI temAM bhaLe to te mokSamArga ane saMpUrNa bhaLI jAya to te mokSa. a) zeTha kiMmata konI karaze? ciMdhyA pramANe karAtA kAryanI ke pachI zeThanI vaphAdArInI? ba) bhagavAna kiMmata konI karaze? karAtI kriyAnI ke pachI bhagavAna pratinA bhagavat bhAvanI ? nijAnaMdano niSkarSa 120 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * jene nityatapamAM dRDhatA nathI, teno avasarocita karAto naimittika tapa prazasta raheto nathI. karmabaMdha anAdino che mATe karyodaya anAdithI che. a) zabdamAM mokSa che ane lakSyamAM viSayakaSAya che to te guNaTaSTi sAcI nathI. ba) lakSyamAM jo svarUpa che - mokSa che, to pachI pariNamana zuddha kema na hoya ? * dravyadRSTinI tAkAtathI vizuddhi thayA kare che, kAraNake jenA para dRSTi sthApI che te vizuddhino mahAsAgara che. * jJAyakabhAva e thaDa che jyAre paryAya e DALa pAMkhaDA che. thaDa pakaDAyuM haze to vikAsa jhaDapI thaze. * samyagdarzana ke samyaccAritranI game teTalI zuddhi paryAyamAM pragaTe ane AnaMda anubhavAya paNa jo te vakhate dhruva tattva jJAyakanI pakaDa pakaDAyelI raheze to ja TakI javAze. jJAyakanI pakaDa jo chUTI jaze to zuddhi-labdhi ane AnaMdamAM aTavAI javAnuM thaze. * vAda, vivAda, vikhavAda, matabheda UbhA karavA, e sAdhanAmAM patharA nAMkhavA barAbara che. 121 sAdhanA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane potAnI ciMtA nathI ane muktinI tAlAvelI nathI, tethI e mokSamArgathI dUra che. huM paramAtmasvarUpa chuM ane kAyA e mArI nathI tethI kAyAnI ALapaMpALa nathI. A sAdhanAno arka che. * namratA e jJAnanuM pAcana che. ahaMkAra e jJAnanuM ajIrNa che. * ha pote potAne potAvaDe potAnAmAM anubhave te svasamaya che. potAnA upayogane karmanA udaya sAthe joDavo ke jJAtAnI sAthe joDavo? joDANa kyAM karavuM e nakkI karavAmAM jIva svataMtra che. jarUra paDe vastuno upayoga karI laIe te DahApaNa che paNa vastu viSe abhiprAya bAMdhIe te gAMDapaNa che. a) CURIOCITY kutuhalatAnA kAraNe jIva bahAra phelAI jAya che, te EXPANSION-BROADCASTING che, je vyartha che. ba) adhyAtmamAM to UMDA utaravAnuM - DEEP CASTING karavAnuM hoya che. bhItaramAM che tene prakAzamAM lAvavAnuM che. pote potAne jANIne potAmAM samAI jAya te adhyAtmanuM prayojana che. tiAnaMdano niSkarSa 122 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d dharmanI kriyA e upacAra dharma che ane dharmanI pariNati e vAstavika dharma che. manuSyabhava zuddhi sAthe saMkaLAyela che ane nahi ke puNya sAthe. * yogya e dravya che. yogyatA e zakti-guNa che ane yogyatAnuM bhavana-kArya e paryAya che. jyAM sudhI karavA upara, kriyA upara ane kartAbhAva upara jora che, tyAM sudhI jJAyaka tattva nahi oLakhAya, nahi pakaDAya. * trikALI dhruva tattva to vItarAga ja che. rAga to paryAyamAM che. * parathI lAbha mAnanAro para samayamAM che. * sAdhanAkALamAM jeTaluM sva samayamAM rahevAze teTaluM jaldI svakSetra-mokSamAM pahoMcAze. zraddhAna samyak to pariNamana samyag. pariNamana samyag to te mokSapradAyaka mokSamArga. kAMI na karavuM ane AtmAmAM TharavuM te paramadharma. je mana-vacana-kAyayogano dRSTA che, tenuM dekhItuM karavApaNuM paNa vAstavamAM to thavApaNArUpa che. 123 sAdhanA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyabhavanuM sAphalya, daSTi parivartanamAM- samyagdaSTinI prAptimAM che. a) adhyAtmamAM samAdhAna ja hoya ane tethI samAdhi ja hoya. ba) kaleza ane saMgharSa hoya tyAM adhyAtma na hoya paNa asamAdhi hoya. saMsAra jene game che te saMsAramAM rame che ane je saMsAramAM rame che te saMsAramAM bhame che. * zrAvaka zravaNa kare che, tethI viveka jAge che ane te viveka, karavA yogya kriyAthI tene yukta banAve che. * thavA yogya thavA kALe thAya che, e samAdhAnavRtti kartRtvabuddhine ogALe che. abhedamAM bheda na dekhAya tyAre abheda anubhavAya. . Azravano abhAva saMvara che ane baMdhano abhAva mokSa che. rAgamAM ekatva te baMdha. zuddhAtmanI anubhUti te saMvara ane zuddhimAM vRddhi te nirjarA. puNya-pApa-Azrava-saMvara-nirjarA-baMdha-mokSa e jIvanA dravyanA nahi paNa paryAyanA lakSaNo che. nijAnaMdano niSkarSa 124 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AtmA sva-para prakAzaka che. sva jaNAI jatAM para jaNAI jAya che. nizcaya thatAM vyavahAra thaI jAya che. * svIkAranI bhUmikA upara nirvikalpatA che. sahana karavAnI bhUmikA upara vikalpa che. cha apunabaMdhakAvasthAthI dharmanI zarUAta che. e aMtarmukhatAnuM bIja che. sAnubaMdha zuddhithI guNasthAnakanuM prAgaTya che. * 1) nirAsaMzabhAve karAtA dharmathI 2) tattvaruci- guNarucithI karAtA dharmathI 3) ane AtmA jevo che tevo oLakhIne karAtA dharmathI AgaLa vadhAya che ane paramAtmasvarUpane pamAya che. * sabhyazraddhA yukta bodha te zraddhA. zraddhAnusArI pariNamana te mokSamArga. bAkI kaSAyAnusArI pariNamana te saMsAra mArga. saMsAra eTale puNyanA camakArA. pApaprakRtinA udayamAM jIvane puNyakriyA zakya na hoya tyAre paNa te bhAvapuNya karI zake che kAraNake bhAva karavAmAM jIva svataMtra che. 125 sAdhanA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * puNya ane pApa ubhaya heya lAgaze tyAre AtmA ja ekamAtra upAdeya lAgaze. zuddhinI vRddhi te ja nirjarA. * 1 anicchAmiovA IcchA ja na rahe evI anicchAnI ja eka icchA rAkhavA jevI che. * jIva saMsAramAM kriyAthI nathI rakhaDato. paraMtu kriyA uparanA kartAbhAva ane AgrahathI rakhaDe che. * yoga saMbaMdhI bhUlonuM prAyazcita rojiMdA pratikramaNa che jyAre upayoga saMbaMdhI bhUlonuM prAyazcita-pratikramaNa, dhyAna che. vikalpa, vAsanA, vRtti ane vicArathI cetanAne upara uThAvavAnI che. jeTalI upayoganI zuddhi teTalo nizcaya ana te zuddhi kALamAM yoganuM pravartana te dharmakArya. * vastunI guNAtmakatA-upayogItA e vastunI VALUE- velyu che. jyAre vastuno bajAramAM krayavikrayano bhAva e PRICE-dara che. jenuM je jAtanuM bIja hoya, te prakAre te pariName. * kaSAya ane bhrAMti thavAmAM ghAtI karmanuM nimitta che. nijAnaMdano niSkarSa 126 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha . pratikULatA thavAmAM aghAti karmanuM nimitta che. samajIne TharavAnuM kAma che. samajyA vagara Tharaze zemAM? vicAramAM phera paDI jAya to AcAramAM phera paDI jAya che. mokSa e AMtarika bhAvatattva che mATe enI prAptino mArga paNa AMtarika bhAva ja hoya. * kaSAyanI maMdatA e mokSamArga nathI paNa kaSAyanuM ghaTavApaNuM e mokSamArga che. * . . pratikULa saMyogomAM paNa dRDha saMkalpa karI TakI rahevuM te Agraha nathI paNa Teka che. gItArthano mokSa che. gItArthanI nizrAmAM rahenArano paNa mokSa che. paraMtu svachaMdIno mokSa nathI. buddhinI TacukaDI phUTapaTTIthI kevaLajJAnano mahAsAgara mApyo mapAya ema nathI ane buddhinI TacukaDI camacIthI kevaLajJAnano mahAsAgara ulecyo ulecAya ema nathI. * puNyanA mAlika nahi paNa TrasTI banavAnuM che. vizvAsa mUkIne prakRtie puNyazALI banAvavA dvArA vizvastha banAvyA che tene vaphAdAra rahevAnuM che. 127 sAdhanA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * saMsAramAM saravApaNuM che jyAre siddhAvasthAmAM TharavApaNuM che. * je Take te svarUpa ane badalAya te virUpa- saMyoga. \ asathI chUTA paDI asannA daSTA banAze to satthI joDAIne saTnA bhoktA banI zakAze. asatno raMga utare ane satno raMga caDhe tenuM nAma satsaMga. sati-durgatinuM mULa zubhAzubha bhAva che. mokSanuM mULa zuddha bhAva che. sAdhake upayogane visaTaza paryAyamAMthI sadeza paryAyamAM laI javAno che. * pariNamananI zuddhi e mokSamArga che. * dhruvathI abheda thavA sAdhake, adhruvanA huM paNAne dhruvanA huMpaNAmAM vALavuM joIze. je cIja ApaNI che, te ApaNI tarIke oLakhAyA pachI pArakI cIjane choDavAnuM ke tenAthI chUTavAnuM duHkha nahi thAya. nijAnaMdano niSkarSa 128 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . huM jANanAro chuM mATe jANanAro jaNAya che. para jaNAtuM nathI paNa jANanArAnA jaNAvAmAM para jaNAI jAya che. jANanAro jaNAya che ane thavA yogya thayA kare che. a) chAsamAM mAkhaNa guNakArI paNa mAkhaNamAM chAsa hAnIkArI. ba) saMsAramAM dharma lAbhakArI paNa dharmamAM saMsAra nukasAnakArI. bhagavAnanI pratyeka AjJA moha hanan arthAt AtmaduHkha TALI Atmasukha pAmavA mATe che. karatAM karatAM Avaze ke thaze ema nathI, paNa karatAM karatAM TharavApaNuM Avaze to karavApaNuM, kRtakRtyatA arthAt hovApaNAmAM phaLaze. 0VERLOOK THE EVENT BUT DON'T B00K IT & GET H00KED T0 IT ! prasaMgane nIrakho nihALo, paNa enI noMdha laIne baMdhAo nahi ! * ApaNe vyu poInTa vicArIe chIe tethI judA paDIe chIe paNa poInTa opha vyu vicArIne nyAya nathI ApI zakatA. matathI matabheda che. jyAre matanA mULa dRSTikoNanI vicAraNAmAM mata aikya che. 129 sAdhanA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha pudgalAbhinaMdI-bhavAbhinaMdI jIvone alpa virAma hoI zake che paNa pUrNa virAma hoto nathI. pUrNa virAma to AtmAnaMdI bhavyAtmAone hoya che. varNana ane vedana samakALe na thAya. sAkara AsvAdatI jIbha sAkaranuM varNana nahI karI zake. UMdhI mithyA mAnyatAne kADho ane sIdhI samyaga mAnyatAne ghUMTo ! * nayanamAMthI saratA AMsu duHkha dhue che. hRdayamAMthI saratA AMsu pApa dhue che. vizvano zvAsa te vizvAsa. * paraspara guNonI Apa-le, eja sAdharmika vAtsalya. * citA tana(maDadA)ne bALe, ciMtA mana (jIvatA)ne bALe ane ciMtana doSone-pApone-karmone bALe. * prArabdha eTale pUrvakarmano udaya. puruSArtha eTale saMvara ane nirjarA. che deva darzana de ! AtmAnA paramAtmasvarUpanI oLakha karAve ! guru devanI oLakha karAve ane deva thavA zAna nijAnaMdano niSkarSa 130 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . de ! dharma sartana karAve ane AtmadharmamAM dore ! * je choDavA taiyAra nathI te chUTaze kevI rIte ? * jene paramAtmA ane AtmajJAnInA bheda jaNAya che tene Atmatattva haju pakaDAyuM nathI. . a) adhyAtmakSetre svaprayojana-AtmakendrItAnI pradhAnatA che ane paraprayojananI gauNatA che. ba) bhautika-dunyavI kSetre parArthatAnI pradhAnatA che ane svArtha gauNa che. konA chagana? konA magana? AvyA nagana jAvuM nagana! DESIRE T0 BE DESIRELESS ! IcchArahita thavAnI IcchA rAkho ! " anicchAmio||'' * 'deha huM ja chuM !' evuM mAne, te sukhadu:khamAM cho athaDAto; deha dehI jene mana judAM, te nathI mRtyuthI akaLAto. * bhUkha ochI karo to bhIkha ochI thAya. * a) jagata pote mithyA nathI. tenA upara ApaNe je mAyA rAkhIe chIe te mithyA che. 131 sAdhanA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ba) jagata mane bAMdhatuM nathI. mohavaza thaI huM pote enAthI baMdhAuM chuM. nirupAyatAno upAya kALa che-duHkhanuM auSadha dahADA. * dhanavAna puNyathI thavAya paNa dharmAtmA to puruSArthathI ja . * . thavAya. jyAM bheda nathI tyAM kheda nathI. saMyogo pheravavA ApaNA hAthanI vAta nathI. vicAro pheravavA ApaNA hAthanI vAta che. bhItaramAM sAvadhAna thaI bahAra udAsIna raho ! karmathI karmano nAza eTale tIrthaMkara nAmakarma, AhAraka nAmakarma ane samyaktva mohanIyakarmathI zeSa karmaprakRtino nAza karavAnI karma prakriyA. * tArAmAM sukha bhale ubharAya paraMtu tuM sukhamAM na ubharAto, kAraNake A to biMdu pramANa sukha che. haju sAgarapramANa kevaLajJAnanA AnaMdavedanane pAmavAnuM bAkI che. nijAnaMdano niSkarSa 132 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uTTAnanA bhAMData Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d upAsanA-I * bhagavAnane nIrakhatA nIrakhatA svayaM bhagavAna svarUpe nikharavuM eja sAcuM bhagavAnane nIrakhavApaNuM che. maMdiramAM jAo to 'tuMhI tuMhI !'' nA bhAva umaTavA joIe ane sAdhanAmAM 'sohaM so N !'' nA bhAva umaTavA joIe. bhagavAnane bhagavAna tarIke svIkAravA saha bhagavAnane zAsanapati-zAsanasthApaka tarIke nA svIkArathI bhagavAnanI asIma kRpA-upakRtatA manamAM vasaze. vyavahAradharma karatI vakhate mana mUkIne nyocchAvara thaI nijAnaMdano niSkarSa 134 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti-upAsanA karo. * prabhu 'sAcA' ane 'sArA' lAge tyArathI nahIM, prabhu 'mArA' lAge tyArathI ja dharmanI zarUAta. * pANInI svAbhAvika gati jo DhALa tarapha che, to premanI svAbhAvika gati prabhu tarapha che. * jenA haiyAmAM prabhu vase che, enA para prabhunI karuNA mana mUkIne varase che. . d prabhune yAda rAkho, viSAdane bAda karo, prasannatAne sAda karo ! a) bhaktiyogamAM bhakta potAne bhagavAnano dAsa samaje e sthiti dAsoDahamnI che. ba) sAdhanAkALamAM sAdhaka potAne paramAtmA anubhave te soDahamnI sthiti che. ka) AtmA pote potAne potAvaDe potAmAM pUrNa rUpe anubhave te arhanI sthiti che. * dAsoDaham vinA soDaham ane soDaham vinA ahaM na banAya. 135 upAsanA-bhakti Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sAdhanAmAM kAyA pratye kaThoratA che, upAsanAmAM mananuM tarpaNa che. * aho ! ahonI caryA jyAM che te Azcarya che. * eka paramAtmA ja zaraNya che ane paramAtmA AgaLa huM kAMI nathI. A upAsanAno arka che. * sAdhanAmAM kAyAnI kaThoratA che ane upAsanAmAM mananI mRdutA che. upAsanAyoganI garimA paramAtmAnA virahanI asahyatAmAM che. *vinAzInA vizvAse rahevAya nahi ane avinAzInA zaraNa vinA jIvAya nahi. nijAnaMdano niSkarSa 136 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAya vyavahAra Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya vyavahAra . vyavahAramAM gALa ApanAro doSita ane adhyAtmamAM gALa khAnAro doSita. bhogave enI bhUla. ApaNA ja bAMdhelA karmonI bhUla ADe Ave che ane ene bhogavavA paDe che. * dravya dIkSA anaMtI vAra lIdhI paNa bhAva dIkSA hajI AvI nathI. * sAdhanA karavI hoya teNe aMtaraMga duniyAmAM praveza karavo joIe. bahAramAM to jIvadayA, jayaNA ane brahmacaryanI navavADanI pAlanA sacavAya che ke nahi teTaluM ja jovAnuM hoya. nijAnaMdano niSkarSa 138 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarmukhavRtti ane asaMgapaNuM sAdhutAnA prANa che. kriyAkAMDa ane bAhyAcAra e cAritranuM bahAranuM khokhuM che. gupti ane AMtarajAgRti enA prANa che. gupti mAMge che AtmasAdhanA kendrita jIvana ane samiti mAMge che prANI mAtra pratye vAtsalyathI dhabakatuM haiyuM. jIva mAtra pratyenA jIvatvano Adara. * ekalA upAdAnathI kAryasiddhi nathI tema kevaLa ekalA nimittathI paNa kAryasiddhi nathI. e to upAdAna ane nimitta potapotAnI kakSAmAM samAnabhAve jyAre bhegA thAya tyAre ja koIpaNa kAryanI siddhi thAya che. * dravya vinA bhAva na hoya ane vyavahAra vinA nizcaya na hoya. jenA phaLamAM vaheluM ke moDuM bhAvacAritra hoya to ja te dravyacAritra sAcuM. je vyavahAranI pAchaLa nizcayanI prApti nathI te zuddha vyavahAra nathI paNa azuddha vyavahAra che. jenA phaLamAM nizcayanI prApti hoya te ja zuddha vyavahAra che. sAco ekaDo thAya to ja khoTo ekaDo ghUMTavAnI mahenata lekhe lAge. 139 nizcaya vyavahAra Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . d sAdhyano nirNaya, tenuM nAma nizcaya ane sAdhyanI siddhi mATe suyogya sAdhanomAM pravRtti, tenuM nAma vyavahAra. * vizvamAM koipaNa kArya evuM nathI ke upAdAna ane nimitta e ubhaya kAraNa sivAya ghaTamAna thatuM hoya. . guNamAM sukha dekhAI jAya ane tethI guNa eja jIvana banI jAya tyAre vyavahAra dharma Avyo kahevAya. adhyAtmane zubhakriyA sAme virodha nathI paNa te zubhakriyAmAM karAtAM-thatAM kartApaNAnA bhAva sAme virodha che. kriyA karatAM bhAva caDhe ane bhAva karatAM viveka caDhe. paryAyaSTi e vizeSabhAva che tethI e dRSTithI jovAmAM rAga thAya che ane vikalpabhAva Ave che. dravyadRSTimAM rAga nathI thato ane tethI vikalparahitatA hoya che. paryAya e sapATI che. dravya e daLa che mULa che maulika che. anubhava paryAyamAM thAya che. jIva mAtranI bhUla paryAyamAM che. dravyamAM to guNarasa paDelo ja che paNa jIvanI te tarapha daSTi nathI. nijAnaMdano niSkarSa 140 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha . * choDavuM e vyavahAra che. bhUlavuM e nizcaya che. kahyuM che ne ke...'nekI kara aura dariyA meM DAla.'' * dravyasvabhAva ane paryAya svabhAva, ema be svabhAva che. A be svabhAvamAM AlaMbana dravyasvabhAvanuM levuM, ke je trikALa che. paryAya svabhAva kSaNika che. enA jJAtA dRSTA thavuM. * nayanA AlaMbanathI tarAtuM nathI. nayathI svarUpanI samaja Ave che. paNa tarAya che to svabhAvathI ja ! * nizcaya sUkSmagrAhI che. vyavahAra sthUlagrAhI che. nizcayano bhAra dRSTi upara che. vyavahArano bhAra karaNI upara che. lepa samajAya no nirlepabhAva samajAya. arIsAne sArA suMdara raMgathI raMgIe ke DAmarathI raMgIe, ubhaya lepa ja che je arIsAnA arIsApaNAne Avare che. eja pramANe AtmA karmathI, pachI te zubha hoya ke azubha hoya, lepAya che ane AtmAnI zubhratA-svacchatA DhaMkAya che. * vastu kevI che te vyavahArano viSaya che. vastu pratyenI daSTi kevI che e nizcayano viSaya che. 141 nizcaya vyavahAra Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vikalpano nAza karavA mATe dharma che. bhAvadharma, dravyadharmathI caDhiyAto che. cha * . jIvanavyavahAramAM thatI pravRttimAM guNanI chAyA hovI joIe ane nivRttimAM potAmAM TharavApaNuM joIe. maLavuM e puNyodaya che jyAre banavuM e puruSArtha che. abhiva pAse guNa che paNa guNadRSTi nathI. guNadRSTi hoya tyAM guNasthAnaka hoya, mokSamArga hoya. * a) doSadRSTi hoya tyAM guNa hoya to paNa te guNAbhAsa che. guNadRSTi hoya tyAM doSa hovA chatAM hAnikartA nathI. ba) doSa e kAMTo che. doSadaSTi e bAvaLiyAnuM jhADa che. * jyAM sudhI nimitta tarapha dRSTi raheze tyAM sudhI upAdAna taiyAra nahi thAya. - * jJAna jJAnamAM Thare te jJAnano sAra jJAnasAra che ane e ja jJAnAnaMda che. I bIjAnA cittane prasanna rAkhavuM e vyavahAra dharmanuM phaLa che. vikalpamAM nahi aTavAtA sadA AtmabhAvamAM rahevuM e nizcayadharmanuM phaLa che. nijAnaMdano niSkarSa 142 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastuno svabhAva e ja vastuno dharma. '"vatyu sahAvo dhammo' vyavahAramAM ApaNe jene dharma kahIe chIe te to vastune vastudharmamAM lAvavAnI zuddhikaraNanI prakriyA che. * ApIne lyo agara to laIne Apo enuM nAma vyavahAra. "huM koine Apatoya nathI ane huM koinuM letoya nathI !'' "mane koI ApatuMya nathI. huM mArA svarUpamAM ja rahuM chuM !'' vyavahAra eka evo badalo che ke jemAM ApaNe ApIne levAnuM che eTale te pAcho ApavA Ave te ghaDIe jo posAtuM hoya to Apo ! jo hisAba haze to kudaratanI AgaLa ApaNuM kazuM cAlavAnuM nathI. hisAba to cUkavavo ja paDaze. deha dharyo che eTale tyArathI badhA hisAba cUkavavA to paDaze ja ne !! * kriyAzakti potAnA hAthamAM nathI. bhAvazakti ekalI potAnA hAthamAM che. prabhuAjJA ane gurvAzAnA pAlananA bhAvamAM ApaNe ApaNA AtmAne niraMtara rAkhavAno che. pachI je kriyA thAya tene jovAnI che ane kazIya pratikriyA vinA teno svIkAra karavAno che. 143 nizcaya vyavahAra Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * saMsAramAM vastu nathI naDatI paNa potAnA bhAva naDe che. bhagavAna kahe che ke he jIva ! jo tArA dravya pramANe tAro bhAva nathI to teM dharma karyo ja nathI ane chatAM, meM dharma karyo che !'' ema mAnavuM e prapaMca karyo kahevAya. e AtmavaMcanA che. zrImaMtAI hoya ane dAna ApavAnA bhAva ja na jAge, sAdhu hoya ane sAdhutAnA bhAva ja na jAge, kSatriya hoya ane bIjAnI rakSA karavAnA bhAva ja na jAge, brAhmaNa hoya ane jJAnanuM dAna karavAnA bhAva ja na jAge, sazakta hoya ane mAMdAnI sevA karavAnA bhAva ja na jAge, sukhI saMpanna grahastha hoya ane bAkInA traNeya AzramonI kALajI na rAkhe, strI hoya ane zIlarakSAnA bhAva na jAge to teNe potAno dharma bajAvyo nathI ema kahevAya. bhAvakriyA, e jIvanI eTale ke mizracetana athavA nizcetana cetananI hoya che paNa te tene mATe kartavya che. uparokta bhAva vinAnI karAyelI kriyA e marelI kriyA che je bhAvazUnya abhAvakriyA che. gharamAM ke bahAra kyAMya athaDAmaNa-kaleza na thAya, evI rIte vyavahAra kare te buddhizALI. nijAnaMdano niSkarSa 144 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . * karmano udaya bahAranuM dRzya sarje che ke jenAthI A saMsAra che. jyAre aMdaranI jAgRtadazA-jAgRta upAdAna e svapuruSArtha che. je mokSa mArga che. * nimittamAM kAraNatA che paNa kArakatA nathI. * vyavahAra vyavahArathI upAdeya che. paNa nizcayathI heya che. jyAre nizcaya vyavahArathI ane nizcayathI ema ubhayathI upAdeya che. * potAnA bhAvane bagaDavA na de te vyavahAradharma. potAnA bhAvane jotAM zIkhave te Atmadharma. * zubhAzubha bhAvo e jagata che. eno nAza thavAno nathI. ApaNe to zubhAzubhathI para zuddhamAM rahI mokSa pAmavAno che. * sAcI naizcayika dharma jAgarikA te che ke je satata AtmajAgRtatA hoya, evI apramattadazAmAM laI jaI, nidrA svapnAvasthAmAMthI TheTha ujjAgaradazA sudhI lai jatI hoya. vyavahAradharma karatI vakhate mana mUkIne nyocchAvara thaI bhakti-upAsanA karo. 145 nizcaya vyavahAra Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * nizcayadharma karatI vakhate badhuM bhUlIne rAdhAvedha sAdhavo hoya ema dravyadRSTi rAkhI eka mAtra AtmAne pakaDo. * AtmAne oLakhI laIne, AtmAnI zraddhA karI covIse kalAka upayoga AtmaciMtanamAM ramamANa rahe, te naizcayika mokSamArga che. jJAnIo kriyAnA virodhI nathI. paraMtu kartRtva ane ahaMtvanA virodhI che. ApaNe karavAmAM dharma mAnIe chIe paNa karavAmAM dharma nathI. grahaNa tyAgamAM dharma nathI paNa jovAmAM dharma che. AtmAe AtmAmAM samAvAnuM che ane karmanA udaye je kartavya AvI paDe teno samabhAve nikAla karavAno che. kartApaNAnuM abhimAna na hovAthI navA saMyogo-navA karmo baMdhAtA nathI. 'karavAnuM nathI' enuM tAtparya e che ke saMyogo mujaba je karavuM paDe te jarUra karavAnuM paNa kartRtvanuM abhimAna nathI rAkhavAnuM. dIvo ujAsa kare paNa kAMi koI vastu le-mUke nahi. jJAna paNa prakAza kare paNa kaMI kare nahi. e jANanAra che paNa karanAra nathI. * nizcaya eTale pUrNa nakkara satya ane vyavahAra eTale maryAdita satya. nijAnaMdano niSkarSa 146 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . * jene potAnA AtmAnI bhAva anukaMpA jAge, tene bIjA jIvo mATe bhAva anukaMpA thAya. * bheda TALI, apUrNatA kADhI, abheda thaI pUrNatAnI prApti karavAnI kriyA e ja dharma. * saMsAramAM aucityanuM-kartavyanuM pAlana avazya karo paNa kartApaNuM kADhIne karo ! nirapekSa tattvane pakaDavA nirapekSabhAva tarapha upayoga javo joIe ! * yogathI upayoga zuddhi te vyavahAra. upayogathI, upayoga zuddhi te nizcaya. * nizcayathI to dRSTinI zudhdhithI dharma che. bhedajJAnathI dharmavRdhdhi che. paramAM pravartanathI ja deza ane kALa UbhAM thAya che. * anya dravyanA saMyoge ja yoga ane yogakriyA che. * . bahAramAM joDAvApaNuM bhale hoya paNa aMdaramAM jo chUTA rahevApaNuM hoya to te mokSamArga che. a) pratisamaya akaSAya pariNamana e mokSamArga che. 147 nizcaya vyavahAra Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ba) pratisamaya nirvikAra pariNamana e mokSamArga che. pratisamaya vItarAga pariNamana e mokSamArga che. dayA e bhAva che jyAre dAna e kriyA che. * hRdayanA kaMpanane anusarIne je pravartanA thAya e anukaMpA kahevAya. * dRSTi vinAno vyavahAra to cakrAvo che. e kAMI kendragAmI- AtmagAmI gati nathI. gatine sthitimAM paloTavA pragatinI jarUra che. * nizcaya sApekSa vyavahAra e pragati che jyAre nizcaya nirapekSa koro vyavahAra e gati che. * aMtaratamathI abheda thavAya to bahAranA badhAMya bheda TaLI jAya. * adhyAtmamAM saMgharSa eTale caitanya svarUpano pUrNapaNe svIkAra ane bahAramAM banatA banAva prati dRSTAbhAva. * svIkAranI bhUmikA upara mokSa che. kartutvanI bhUmikA upara mokSa nathI. nijAnaMdano niSkarSa 148 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . paryAya ane guNa e paNa dravya evA AtmAnA ja che paraMtu pariNamana svataMtra che. dravyadharma karatAM bhAvadharma ghaNo caDhiyAto che. kAraNa dravyamAM maryAdA che, bhAvamAM vyApakatA che. AMzika zuddhi e sAdhana che to pUrNa zuddhi e sAdhya che. kSAyopazamikabhAva e sAdhana che. to kSAyikabhAva e sAdhya che. choDavuM e vyavahAra che paraMtu chUTI javuM, bhUlAI javuM ane chUTA paDI javuM e nizcaya che... * sAmarthya vadhe to nizcayanI sAdhanA karI zakAya ane ghaTe to vyavahArathI sAdhanA karI zakAya. * jJAnadhArAmAM svapaNuM che jyAre yogadhArA, zeyadhArA, karmadhArAmAM parapaNuM che. cittazuddhinA lakSya vihoNI kriyA e mAtra kriyA ja rahe che. * jJAnathI karAtI jJAnakriyA ja mokSa prApyakArI che. . saMsAramAM bhedathI bhedamAM pravartana che jyAre adhyAtmamAM abhedathI abhedamAM pravartana che. 149 nizcaya vyavahAra Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha kriyAmAM jJAna, ane vyavahAramAM nizcaya bhaLe to dravya enA svabhAvamAM Ave. * vyavahAramAM karavApaNuM che, nizcayamAM thavApaNuM che jyAre AtmAmAM hovApaNuM che. jo vyavahAra kharekhara vyavahAra, to nizcaya kharekhara nizcaya. * je chUTuM na paDe te REAL-nirapekSa-naizcayika sat che, je chUTuM paDI janAra che te RELATIVE-sApekSa-vyavahArika sat che. * grahaNa-tyAga AtmAnA maulika svarUpamAM nathI, e niSedhAtmaka dharma che, je vyavahAranaya saMmata che. * alpajJatAnA Azraye sarvajJatAno anubhava na thaI zake, paNa svabhAvanA Azraye thaI zake. * jIvane maMdira-upAzraya-anuSThAna-dharmakriyAno khapa che paNa AtmAno khapa nathI, e Azcarya nathI ! * tattvane jANavuM e vyavahAranaya che jyAre tattvAnusArI tattvadaSTi keLavavI e nizcayanaya che. nijAnaMdano niSkarSa 150 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che a) vyavahAra karaNI upara bhAra mUke che jyAre nizcaya dRSTi upara bhAra mUke che. ba) nizcaya (lakSa) pUrvakanI karaNI sakriyatAmAMthI akriyatA bhaNI dorI jAya che. * paryAyamAM vairAgyadaSTi nathI to nityadRSTi, nizcayadRSTi, dravyadRSTi sAcI nathI. . * adhyAtmamArgamAM dravyacakSu bIDavAnA che ane bhAvacakSu ughADavAnA che. * a) vyavahAramAM ahaMkArane ghasavAno hoya che. ba) nizcayamAM ahaMkArane jovAno hoya che. * anaMtakALamAM jeTalo kriyA upara bhAra mUkAyo che eTalo samaja upara nathI mUkAyo. a) vyavahAranaya sthUla aupacArika svarUpa samajAve che. ba) nizcayanaya sUkSma anupacArika svarUpa samajAve che. * dRSTi dravya upara sthira thAya to nimittathI para uThAya! 151 nizcaya vyavahAra Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . AtmAne oLakhazo to vyavahAradharma enI meLe sahaja thayA karaze. * bahArathI choDavuM paNa aMdarathI pakaDamAM rahevuM e saMsAra. - daSTAMta kaMDarika. * kriyA kartAbhAve nathI karavAnI paNa lakSanI jAgRtipUrvaka akartAbhAve karavAnI che. * AtmA potAne oLakhI potAmAM samAya e svasamaya. . . dehathI bhinna caitanyanuM bhAna te jJAnadazA. guNo dvArA sadkArya karatAM jIva AtmAmAM Tharato hoya to te vyavahAranaye mokSamArga che. * karavAmAM dharma nathI paNa thavAmAM - hovAmAM dharma che arthAt AtmAmAM samAvAmAM dharma che. * kriyA karatA bhAvanuM ane bhAva karatAM dRSTinuM mUlya vadhAre che. * nizcayathI je sarvajJa bhagavaMtane oLakhe che te potAnA AtmAne oLakhe che. * zraddhAmAMthI svabhAvanI pratIti khasI jAya to mAtra kriyA ane kriyAjanyabhAva ja rahe. nijAnaMdano niSkarSa 152 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si> * grahaNa ane tyAga jyAM che te vyavahAra AtmA che, nAmadhArI che. . kriyAnuM phaLa tatkAla che. bhAvanuM phaLa bhavAMtare-kALAMtare che. * paryAyamAM vairAgya daSTi nathI, to nityadRSTi-nizcayadRSTi-dravyadRSTi sAcI nathI. * kriyA karatAM bhAva ane bhAva karatAM samaja ane Azaya caDhe. * kriyA jJAnamAM, jJAna dhyAnamAM ane dhyAna svarUpalInatAmAM pariNamavA joIe. * bhAvamAM kathaMcit svasattA che. jyAre kriyAmAM saMpUrNa parasattA che. * vyavahAra choDyA vinA ane nizcaya bhUlyA vinA nizcayapUrvaka vyavahAra karavo. * a) kriyAdharma e vyavahAradharma che je sadgatidAyaka che. ba) AtmAne oLakhIne AtmadharmamAM rahevuM te nizcayadharma che. 153 nizcaya vyavahAra Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a) Atmadharma AvyA pachI badhI kriyA thayA kare che. karmaNi prayogamAM AvI jaI akartA rahevAya che. ba) Atmadharma vinA badhI kriyAo karavI paDatI hoya che ane pAchI kriyAnI gaNatarI ane abhimAna rahetuM hoya che. A kartariprayoga che. * anAdikALathI paryAyadaSTi-vyavahAraSTithI paricita chIe. AtmalIna-brahmalIna thavA mATe dravyadRSTi nizcaryadaSTithI paricita thavuM Avazyaka che. paryAyaSTine pArakI ane dravyadRSTine potIkI mAnI nathI, tethI ajJAzaktinA buddhivilAsathI saMsAra Ubho che. a) parama pAriNAmika bhAvasvarUpa trikALI dhruva dravya je che tene adhyAtmazailimAM nizcaya kahe che. ba) jenuM AlaMbana levAnuM che te nizcaya che; tenAthI je pragaTe che te vyavahAra che. vyavahAranayanA avalaMbane saMsAra dvidhA bhAve cAle che. dvidhAbhAva ghaTato javo te mokSamArga. saMpUrNa nAza te mokSa. nijAnaMdano niSkarSa 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayanayanA lakSya vinA zuddhAtmatattvanI prApti duSkara che. a) dravyArthikanayathI paryAyamAM dhruvanI sthApanA e naizcayika sAdhanA che. ba) paryAyArthikanayathI paryAyamAM adhruva (vinAzI)nI sthApanA e ajJAnajanya vyavahAra sAdhanA che. anaMtaguNAtmaka sahaja dravyanuM AlaMbana e dravyadRSTi che ane paryAyanuM zuddhikaraNa e vyavahAra che. * bAhya dRzyamAM ke bAhya kriyAmAM jIvanI svAdhInatA nathI. bhAva karavAmAM jIva svataMtra che. * svabhAva saMpUrNa svasattA che. bhAva kacit svasattA che. jyAre kriyA e saMpUrNa parasattA che. * kriyA, bhAva, vartana, pariNati, vicAra, vyavahArAdi dharma nathI paNa vastusvabhAva e vAstavika dharma che. * zubhAzubha bhAvamAM rahevuM te parasamaya. AtmAmAM rahevuM te svasamaya. 155 nizcaya vyavahAra Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ra a) vidhiniSedhanI pAlanA eTale dravya AjJApAlana ane citta sphaTikasama nirmaLa banavuM eTale bhAvaAjJApAlana. ba) dravya AjJApAlanathI sadgati maLe. bhAva AjJApAlanathI mokSa maLe. * para dravyanI asara upayogamAM varte te parasamaya ane para dravyanI asara upayogamAM na varte te svasamaya. * jJAnI nizcaya-vyavahAra ubhayane jANe che, mAne che ane Adare che. ajJAnI ekeyane jANato nathI ane mAnato nathI. kadAca Adarato dekhAto hoya to te gatAnugatika hoya che. ekalo vyavahAra e saMsAra, nizcayapUrvakano vyavahAra e mokSamArga ane ekalo nizcaya te siddhAvasthA arthAt mokSa. AtmAe vinazvara evA dehanA, vyavahAranA saMbaMdhothI chUTI zAzvata nizcaya evA AtmAmAM Atmastha thavA mATe saMbaMdhonI chaThThI vibhaktithI chUTI nibaMdha-nigraMtha thavuM paDaze. te mATe... nijAnaMdano niSkarSa 156 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA (kartA 1lI vi.) e AtmA (7mI vi. adhiSThAna)mAM rahIne AtmA (karaNa 3jI vi.) vaDe anAtmabhAva-vibhAva-parabhAvanuM apAdAna (5mI vi.) karIne AtmabhAva-svabhAvanuM saMpradAna (4thI vi.) karI potAnA AtmasvarUpane (pariNAma-karma rajI vi.) pAmavuM joize. SaTkArakanuM je pravartana paramAM che tenuM pravartana sva evA AtmAmAM vALavuM joize. * AtmAe AtmA vaDe anAtmabhAvanI Ahuti ApIne AtmabhAvanuM dAna daI AtmakSetre Atmadhana evA paramAtmasvarUpanI mAlikI jAhera karavAnI che. * nizcayarUpI bIjanA dhAraNa(ropaNa)ne vyavahAra pAlanarUpa siMcana karavA thakI nizcayasvarUpanuM phalIkaraNa karI zakAya che. * nizcayadRSTi mohasaMgrAmamAM nizcayabaLa pUruM pADe che. * anuSThAna daramyAna bahAramAM viSayanA saMsArathI 157 nizcaya vyavahAra Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTavApaNuM vyavahAra che ane aMdaramAM kaSAyanA saMsArathI chUTavApaNuM e nizcaya che. a) samyaktva abhimukha mithyAtvadazAnuM samyaktvadazA taraphanuM prayANa e vyavahAra mokSamArga che. ba) graMthibhedajanita samyakatvadazA pachInuM vItarAgatA taraphanuM prayANa e naizcayika mokSamArga che. nijAnaMdano niSkarSa 158 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakha eo Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha duHkha - karma kAMi rAga-dveSa nahi karAvI zake. karma mAtra sukha-duHkha ke zAtA-azAtA ApI zake. karmarUpa atyaMtara nimittamAM kAraNatA che paNa kArakatA nathI. * hAsya e vikRti che. prasannatA e prakRti che. * sukha svabhAva che. sukha vinA cAlatuM nathI. vAstavika sukhanI oLakhANa nathI, tethI AbhAsI sukhathI calAvavuM paDe che. vAstavika sukha zuddha, zAzvata, saMpUrNa, svAdhIna ane sarvocca che. * rAga e vikAra che ane jJAna e svarUpa che. vikAramAM nijAnaMdano niSkarSa 160 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . duHkha ja hoya. sukha lAge che te mUDhatA che. * hakIkatamAM jIva parapadArthane bhogavato nathI paNa parapadArtha upara karelA rAgAdivikalpane ja bhogave che. sAcuM sukha to svarUpanuM sukha che, je svAdhIna hoya, vardhamAna hoya, bhogavaTAmAM duHkharUpa na hoya ane aMte pUrNatAmAM laya pAmanAruM hoya. * saMsAramAM saMsArIne anubhavAtuM sukha, -e to du:kha TALavA rUpa ke duHkha kApavA rUpa viSamatAmAMthI samasthitimAM AvavArUpa sukha che. e DoLIvALo khabho badale evuM kSaNika AbhAsika sukha che. * rAgamAM kSaNika ebhadatAnuM sukha che. premamAM-vItarAgatAmAM trikAlI abhedatAnuM, samagratA-vyApakatAnuM sukha che. * jenA svarUpamAM vardhamAnatA hoya, jenA bhogavaTAmAM nizciMtatA, nirlepatA hoya ane je pUrNatAmAM laya pAmatuM hoya e sAcuM samyag sukha che ke je viratidharone hoya che. * jIva jAtano avinAzI hovAthI ajJAnatAmAM paNa vinAzImAMthI ya avinAzInI jAtanuM sukha zodhe che. jIva badhe nityatA-sthiratA ane pUrNatAne ja cAhe che. cAha sAcI che paNa cAla khoTI che. 161 sukha duHkha Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . doSa jIvatA jAgatA UbhA rAkhIne duHkha dUra karavAthI duHkhanA DALa-pAMkhaDAM kapAya che paNa mULa kapAtA nathI. sukhanuM kAraNa parapadArtha nathI paNa AtmAmAM rahelo svayaMno zAMtarasa che. duHkhanuM kAraNa parapadArtha nathI paNa AtmAmAM rahelAM tAma-rAjasanA durbhAva che. * sukha duHkhanuM kAraNa zuM sAmagrI che ke ApaNI aMdaranI pariNiti che ? vicAro ! * sAdhana sahitatAthI nahi paNa sAdhana rahitatAthI sukha che. . * jevuM haze tevuM cAlaze, bhAvaze, phAvaze, gamaze evI vRttinA mANaso duHkhI thAya nahi. duHkhamAM jJAtAdRSTA banI duHkha sahana karI, sukha-duHkhathI para rahe te atimAnava, e mokSa pAme. kalpita sukha sAnta hoya che jyAre nirvikalpa sukha anaMta hoya che. * samaja Take to duHkha ghaTe. . bhagavAnanuM zAsana maLyA pachI duHkhI thavuM azakya che. nijAnaMdano niSkarSa 162 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 moha zAsana maLyA pachI sukhI thavuM azakya che. sukha ane duHkha no abheda AdhAra AtmA ja che. * para vaDe sukha mAnazo to rovAno vAro Avaze. * sarva saMpattine samAjanA sukhamAM vALe te mahAmAnava, e UMcI gatimAM jAya. * jyAM jyAM vikalpatA tyAM tyAM duHkha ane jyAM jyAM nirvikalpatA tyAM tyAM sukha. * badhAne badhuM maLatuM nathI, tethI to je maLyuM che emAM saMtoSa mAnI sukhI thavA kahyuM. arvAcIna vaijJAnika zodhakhoLothI sukha sagavaDa vadhyA paNa zAMti, samAdhi khovAI gayA. * paramAM jene duHkha jotAM AvaDI gayuM tenA bhAgyanI koI avidha nathI. a) sarakhAmaNImAM naramAM mithyAtvIne anaMtagaNuM duHkha thAya che jyAre samakitIne anaMtamA bhAge duHkha hoya che. ba) sarakhAmaNImAM devalokmAM samaktiIne anaMtamA bhAge sukha hoya che jyAre mithyAtvIne anaMtagaNuM sukha hoya che. 163 sukha duHkha Page #171 --------------------------------------------------------------------------