Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamAlijI tiSyaguptajI ASADhAbhUtijI azvamitrajI AryagaMgajI rohaguptajI goThAmAjilajI boTikajI zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita zrI niuvavAda) che vivecaka : dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | OM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | || carama tIrthapati zrI mahAvIra paramAtmAne namaH || | || zrI zrutadevatAya namaH | 2 3 - 0 (8 - Dara thatA - te A B karIne C jamAlijI azvAmitrajI tiSyaguptajI ASADhAbhUtijI boTikajI AryagaMgajI goSThAmAhilajI - rohaguptajI zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita zrI zihRvavAda : prakAzaka: zrI jainadharma prasAraNa TrasTa : vivecaka: dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA suiIgAmavALA) surata
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka: jaina dharma prasAraNa TrasTa e-602, pArzvadarzana komlekSa, navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, surata-395009. gujarAta, (INDIA) phona: 0261-2763070, mo: 9898330835 dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA zrI yazovijayajI jenA e-602, pArthadarzana koplekSa, saMskRta pAThazALA navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, sTezana roDa, raMga maholanA nAke, surata-9, Ph. (0261) 2763070 mahesANA. (u. gujarAta) Mob. : 9898330835_ Ph. (02762) 222927 (prAptisthAna sevaMtIlAla vI. jaina DI-12, sarvodayanagara, grAunDa phalora, sarasvatI pustaka bhaMDAra pAMjarApoLa, 1lI lena, hAthIkhAnA, ratanapoLa, sI.pI. Tenka roDa, muMbaI-4 amadAvAda. Ph. : (022) 2240 4717 phonaH (079) 25356692 2241 2445 jaina prakAzanuM maMdira khatrInI khaDakI, dozIvADAnI poLa, amadAvAda-380 001 Ph. (079) 25956806 --prakAzana varSa : vIra saMvata 2541 . vikrama saMvata 2071 ) (IsvIsan 2014-15) kiMmata : rUA. 300-00, mudraka : bharata grAphIksa, 7, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001 phona : 079-22134176, mo, 99250 20106 E-mail : bharatgraphics1@gmail.com .
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ AVANCO ==== anaMta upakArI paramAtmA zrI vItarAgadeva potAnA tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI sarvajIvone prItinA saubhAgyanA AdeyanA ane yazanA kAraNa bane che to paNa sUryanuM teja saune sukhakAraka hovA chatAM dhuvaDa potAnI prakRti doSathI ja divase kaMi joi zakatuM nathI. tenI jema abhavya tathA gADha mithyAtvI jIvo potAnI prakRtinA doSe AvA mahAtmA jIvo pratye ane temanAM upakAraka vacano pratye aNagamAvALA hoya che. paramAtmAnI kahelI vAtane chupAvanArA arthAta tene niMdanArA hoya che jene jainazAstromAMnihnava kahevAya che. AvA nirhAvo paramAtmA zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMtanA zAsanamAM kula ATha (8) thayA che te AThamAM sAta nihnava eka vastune na mAnanArA hovAthI deza nihnava kahevAyA che ane eka nirbhava paramAtAmAnI dhaNI vAto na mAnanArA hovAthI sarva nihnava kahevAyA che. A AThenI pUrvapakSa tathA uttarapakSarUpe saMpUrNa carcA bahu ja spaSTIkaraNa pUrvaka paramapUjaya zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNakRta zrI vizeSAvazyaka bhASyamAM gAthA naMbara 2300 thI 2609mAM che. tenI pUrvabhUmikArUpe AgalI 6 gAthA ane upasaMhArarUpe pAchalI 11gAthA umerIne kula 2294 gAthAthI 2620 gAthA sudhIno A nihvavAda vistArapUrvaka artha samajAvavArUpe gujarAtIbhASAmAM taiyAra karyo che. je AtmArthI jIvone tathA abhyAsarUci jIvone avazya gamaze. tathA viziSTa abhyAsanuM kAraNa paNa banaze. (1) (2) (3) (4) have ApaNe eka eka nihnava saMbaMdhI pUrvabhUmikA rUpe alpavAta jANIe. zrAvastinagarImAM lAMbAkALe kAryanI utpatti jamAli mAnanArA T RSabhapura eTaleke rAjagRhInagarI zvetAMbikAnagarI mithilAnagarImAM sAmuchedika nihnava (5) utsukAtIre bahuratanihnava tiSyagupta jIvaprAdezika draSTi jIvanA aMtima pradezane ja jIvadravyamAnanArA aSADhAbhUti AcArya sAdhu Adine saMdehAtmaka draSTithI jonArA sarvabhAvone kSaNika azvamitraAcArya gaMgAcAryamuni daikriyAvAda nihnava mAnanArA eka ja samayamAM be kriyAo sAthe hoya che evI mAnyatAvALA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) (7) aMtaraMjikAnagarI rohagupta/SaDuluka verAzikamata kADhanAra AtraNarAzionI nirtava dazapuranagaramAM prarUpaNA karanArA goSThAmAhila abaddhikadraSTivALA nihnava (8) rathavIrapuranagaramAM loTika/digaMbara mata vastra-pAtranA tyAgavALI draSTi jIva, ajIva ane nojIva jIva, karmathI spaSTa che paNa baddha nathI AvI prarUpaNA karanArA vastra-pAtra-zayanaAsana vigere koipaNa paudgalika sAmagrI na hoya A vIdraSTi uparokta 8 nirlavamAM prathamanA 7 nihnava dezavisaMvAdI (koi paNa eka bAbatamAM ja mahAvIraprabhunI vAta na mAnanAra) che paraMtu je bauTika (digaMbara) nirbhava che. te (sarva nihnava) jANavA. kAraNake paramAtmA zrI mahAvIra prabhunI aneka vAta teo na mAnanArA che. have te AThe nihnavonI mAnyatA vigatavAra samajAvAya che. bhagavAna zrI mahAvIra prabhune kevaLajJAna utpanna thayAne mAtra 14 varSo ja thayAM hatAM tyAre zrAvastI nagarImAM jamAlinAmanA prathama nihnava thayA. teo bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA jamAi hatA tathA temanI bahenanA putra hatA te kALe mAmA-phaInA vyavahAro thatA hatA. teoe 500 ziSyo sAthe dIkSA grahaNa karI hatI. tathA temanAM patnI priyadarzanAe 1000 strIo sAthe pravrajyA grahaNa karI hatI. jamAlijI agIyAra aMgono abhyAsa karI gAmAnugAma vicaratA vicaratA 500 ziSyo sAthe zrAvastI nagarImAM hiMduka nAmanA udyAnamAM padhAryA. eka vakhata teozrIne bahu ja tAva Avyo hato jethI uThavA-besavA tathA gati karavA samartha na hatA. tethI temaNe saMthAro pAtharavAnuM ziSyone kahyuM. ziSyo saMthAro pAtharavAnI kriyAmAM lAgyA. tAvanI atirekatAthI teoe puchyuM ke saMthAro patharAyo ke nahIM ? tyAre ziSyoe kahyuM ke hA sAheba. saMthAro patharAi gayo che Apa ArAma karavA mATe padhAro. teo turata ja ubhA thaine tyAM gayA. ane joyuM to saMthAro patharAto hato purepuro patharAi cukayo na hato. te joine krodha karavA pUrvaka ziSyone kahyuM ke "tame juThu kema bolo cho ? tyAre ziSyoe kahyuM ke "karAtu hoya tene karyu ja kahevAya'" tethI dhaNo bhAga athavA dhaNA TakAno bhAga patharAi gayela hovAthI "patharAi gayo che'' Ama ja bolAya che bhagavatIjI sUtranA prathama zatakanA prathama uddezAmAM Avo pATha che "karAtuM hoya tene karyuM ja kahevAya" gAmanI sIma Ave che tyAre "gAma AvyuM che Ama ja kahevAya che'" A bhagavAnanuM
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacana che ane te sarvanayAtmaka che. AvI vAta sAMbhaLIne mithyAtvamohanA udayanA kAraNe jamAlijIe kahyuM ke, mahAvIrasvAminuM A kathana khoTuM che. karAtuM hoya tene karAtuM ja kahevAya paraMtu karyuM che Ama na ja kahevAya. A bAbatamAM guru ane ziSyo vacce ghaNI ja carcA thai. ziSyoe jamAlijIne ghaNuM ja samajAvyuM ke, Adya samayathI ja pratisamaye patharAvAnuM kAma thAya ja che to paNa je samaye jeTalo patharAya che te samaye teTalo patharAyo ja che Ama ja bolAya, che. paraMtu jamAlijIe te vAta na svIkArI ane pratisamaye mAtra patharAvAnuM kAma thAya ja che. phakta antima samaye ja patharAyo kahevAya. A vAtane teo vaLagI rahyA. - A carcA jayAre cAle che tyAre priyadarzanA paNa zrAvaka evA DhaMka nAmanA kuMbhArane ghare hatI. te priyadarzanAe paNa jamAlijI uparanA anurAganA kAraNe jamAlijIno ja mata svIkAryo. tyAre Dheka zrAvake paNa tene sAcuM tattva samajAvavA mATe sADInA eka bhAga upara kolasAno saLagato eka moTo kaNIyo nAkhyo. tyAre vastrano eka dezabhAga saLagato joIne priyadarzanAe kahyuM ke, he DhaMka ! "te mAruM vastra kema bALI nAMkhyuM che." tyAre TaMka kuMbhAre kahyuM ke, tame to dhamAna nardha baLAtuM hoya tene baLyuM na ja kahevAya. Ama mAno cho paraMtu purepuru banI cukyuM hoya tene ja badhuM kahevAya. A to mAtra eka bhAga ja baLAyo che. AkhuM vastra kyAM baLAyuM che? AvuM tameto mAno cho. to pachI bUmAbUma kema karo cho ? tyAre teo samajyA. pratibodha pAmIne jamAline choDIne te priyadarzanA tathA bIjA paNa keTalAka sAdhu-sAdhvIjIo mahAvIrasvAmI pAse AvyA. tathA prabhuno siddhAnta apanAvyo. micchAmi dukkaDuM ApyuM. paraMtu jamAlijI te vAta na ja samajayA. tethI jamAlijI bahurata nAmanA prathama nidbhava thayA. teoe AlocanA paNa karI nahIM ane paramAtmAnA vacananA virAdhaka banyA. (1) tiSyagupta nAmanA bIjA nihava: teo jIva prAdezika dRSTinA nAme nidbhava thayA. paramAtmA zrI mahAvIra prabhune kevaLajJAna utpanna thayAne 16 varSo thayA tyAre A nitava thayA. | rAjagRhI nagarImAM ke je nagarInuM bIjuM nAma RSabhapUra hatuM. te nagarImAM guNazelaka nAmanA caityamAM caudapUrvadhArI vasu nAmanA AcArya hatA. tathA temanA ziSya tiSyagupta nAmanA AcArya sAthe tyAM padhAryA.. eka divasa AtmapravAda nAmanA pUrvano abhyAsa cAlato hato. tyAre evo adhikAra Avyo ke, he bhagavAn ! AtmAnA prathama eka Atmapradezane zuM jIva che Ama kahevAya? tyAre bhagavAne kahyuM ke, nA, Ama
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ na kahevAya. Ama kahevuM te barAbara nathI. te ja pramANe AtmAnA be pradeza hoya ke traNa-cAra-pAMca pradeza hoya tyAre zuM jIvache Ama kahevAya? tevA praznanA uttaramAM bhagavAne kahyuM ke nA, A artha barAbara nathI. saMkhyAta pradeza hoya athavA asaMkhyAta Atmapradeza hoya yAvatu ekAda paNa Atmapradeza nyUna hoya tyAM sudhI jIva che Ama na kahevAya. paraMtu jeTalA Atmapradezo che temAMnA saghaLA paNa Atmapradezo hoya tyAre carama Atmapradeza aMdara Ave tyAre ja jIva kahevAya. A vicAradhArA uparathI tiSyaguptane manamAM Avo pAko nirNaya thayo ke aMtima Atmapradeza purAye chate ja AtmA kahevAya che. mATe aMtima Atmapradeza te ja AtmA che. AvI AtmA saMbaMdhI viparIta dhAraNA thai. gurujIe te tiSyaguptane samajAvavAno ghaNo prayatna karyo ane kahyuM ke, eka vastu samasta paTane banAvavAmAM uphakArI jarUra che paraMtu te samasta paTanathI. samasta takhta sAthe maLe to ja paTanuM kArya karI zake che. tevI ja rIte eka Atmapradeza te samasta AtmA svarUpa kArya thavAmAM upakArI jarUra che, paraMtu te ekapradeza e ja AtmA nathI. paNa samasta Atmapradeza sAthe maLe tyAre ja AtmA kahevAya che. paraMtu mithyAtvamohanA udayathI tiSyagupta A vAta samajatA nathI. tathA svIkAratA nathI. tethI gurue te tiSyaguptane saMgha bahAra karyA. ekavAra te tiSyagupta vihAra karatA karatA amalakaMpAnagarImAM AprasAla vanamAM padhAryA. tyAM mitrazrI nAmanA zrAvake temane nihnava jANI temane pratibodha karavA mATe potAne ghera AvavA AmaMtraNa ApyuM. tiSyagupta bhikSAnA arthe temane ghera gayA tyAre mitrazrI zrAvake temanuM A ajJAna dUra karavA mATe anna-pANI vastra ane vyaMjana (zAkha) samUha taiyAra karyo te darekamAMthI antima eka eka kaNa laine bhikSAmAM Apyo tyAre tiSyagupta bolyA ke, kema bhAi ! mArI mazkarI karI che ke zuM? tyAre zrAvake kahyuM ke nA, mahArAja, huM to ApazrInI vicAradhArA pramANe ja vyavahAra karuM chuM. antima eka Atmapradeza ja jo AtmA che to A eka eka kaNa rUpa dANA to tenAthI ghaNA vadhAre che. AvuM sAMbhaLatAM ja te tiSyaguptanI dRSTi badalAi gai. A zrAvakano upakAra mAnyo. zrAvake paNa avasara joIne saMpUrNa annadAna karyuM. sumitre paNa javAba Apyo ke, ApazrIne amArA ghaNA ja ghaNA namaskAra che. mArA jevA alpajJa pAsethI Ape sIdhI vAta grahaNa karI ane tattva samajyA. tethI Apane ghaNA ja dhanyavAda ghaTe che. teo A rIte mArge AvyA ane guru sAthe vihAra karavA lAgyA.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. ASADhAcAryaH paramAtmA zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 214 varSa bAda zvetAMbikAnagarImAM avyaktavAda nAmano nirbhavavAda zarU thayo. te nagarImAM paulASADha nAmanA caityamAM ASADhAcArya nAmanA AcArya temanA ghaNA ziSyo sAthe rahyA hatA. tyAM A AcArya vAcanAcArya hatA. karma vipAkodayamAM AvavAthI rAtrA hradayazULathI kALa karIne . saudharma devalokamAM deva tarIke utpanna thayA. gacchamAM koine kALadharma pAmyAnI khabara na paDI. potAnA ziSyo uparanI anukaMpAthI adhijJAnathI jANIne punaH te ja zarIramAM praveza karyo ane ziSyone agADha joga cAlatA hatA te samApta karAvyA ane pratidina svAdhyAya karAvyo. joga samApta thayA tyAre zarIra choDIne devalokamAM javAnA samaye teoe bheda pragaTa karyo ke amuka divase rAtrinA samaye rAtre zULanI vedanAthI huM kALadharma pAmI saudharma devalokamAM utpanna thayelo chuM. paraMtu tamArA uparanI anukaMpAthI tyAMthI AvIne A ja zarIramAM praveza karIne tamArA joga purA karAvyA che. tame sarve cAritravAna cho. huM deva hovAthI avirati chuM. tamArI pAse asaMyati evA meM namaskAra karAvyA. vaMdana-vyavahAra karAvyo tenI huM kSamA mAguM chuM. Ama kahIne te devalokamAM cAlyA gayA. A bAju ziSyone paraspara zaMkA thai ke, ApaNe badhAe ATalA badhA divasa avirati thayelA devane vaMdana namaskAra karyA. A udAharaNa uparathI A vartamAna sAdhu saMtomAM paNa koNa sAcA sAdhu haze ane koNa deva thaine sAdhunA zarIramAM pravezyo haze. A vAta ApaNe kevI rIte jANIe. mATe ApaNe koIe koine vaMdana karavuM nahIM. jo Ama nahIM karIe to mRSAvAdano doSa lAgaze. ane aviratine vaMdana karyAno paNa doSa lAgaze. A pramANe vicArIne paraspara vaMdana-vyavahAra baMdha karI dIdho. tyAre sthavira sAdhuoe teone ghaNuM ghaNuM samajAvyA. pratyakSa sAdhutA dekhAya che. eka sthAne devamAyA hoya eTale badhe ja mAyA hoya Avo niyama mAnI levAya nahIM. Ama samajAvavA chatAM teo jyAre na mAnyA tyAre teone saMgha bahAra mUkyA. teo vihAra karatA karatA rAjagRhInagarImAM AvyA. tyAM mauryavaMzI balabhadra rAjA rAjya karato hato. te mahAvIrasvAmI paramAtmAno parama bhakta hato. teNe jANyuM ke, ApaNA gAmamAM A nihnavo AvyA che. te rAjAe rAjasevakone mokalIne A nihnavone rAjyasabhAmAM bolAvyA. temane pratibodhita karavAnA AzayathI ko2DA mAravAno rAjasevakone Adeza karyo. A jANIne sAdhuoe kahyuM ke, he rAjan ! ame jANyuM che ke, tame 52mazrAvaka cho, to amane
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNone zA mATe mAro cho ? tyAre rAjAe kahyuM ke, huM zrAvaka chuM ke nathI, ane tame sAdhu cho ke cora cho, ke guptacaracho te kema jANI zakAya !? teoe kahyuM ke, he rAjan ! ame sarve sAdhu ja chIe. cora paNa nathI ane guptacara paNa nathI ja. tyAre avasara jANIne rAjAe kahyuM ke, ''jo ema ja che to tame badhA sAdhu ja cho to avyaktavAda mAnIne paraspara vaMdana vyavahAra kema karatA nathI ?'' tyAre te sAdhuo lajjita thayA ane niHzaMkita thaine sanmArge vaLyA. rAjAe kahyuM ke, tamane pratibodha ka2vA mATe ja meM AvuM kAma karyuM hatuM. Ama A trIjA nihnavone samajAvyA. avyaktavAdanuM pravartana ASADhAcArye karyuM nathI. paraMtu te vAdanA pravartaka temanA ziSyo hatA. temAM aSADhAcAryanuM devarUpa nimittamAtra hatuM. 4. azvamitra: sAmucchedika nihavaH bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInA nirvANa pAmyA bAda 220 varSe mithilApurImA samucchedavAdanI dRSTipragaTa thai. tenA pravartaka AcArya azvamitra hatA. mithilAnagarImAM AcArya mahAgiri padhAryA. temanA ziSyanuM nAma kauDinya ane praziSyanuM nAma azvamitra hatuM. eka vakhata azvamitra vidyAnupravAda nAmanA pUrvamAM AvelA naipuNika vastuno abhyAsa karatA hatA. temAM evuM eka sUtra AveluM ke, pahelA samayamAM utpanna thayelA sarve paNa nA2ka jIvo bIjA samaye vicchinna thai jAya che. A pramANe dvitIya-tRtIya Adi samayomAM paNa jANavuM. A paryAyArthikanayanI vAta sAMbhaLIne azvamitranA manamAM zaMkA thai ke, jo pratisamaye vastu nAza ja pAme che to karelA sukRta ane duSkRta karmonuM phaLa koNa bhogavaze !? gurujIe kahyuM ke, he vatsa ! RjusUtranayanI apekSAe A pramANe kSaNakSayavAdanuM varNana che. paraMtu sarva nayonI apekSAe A varNana nathI. vItarAga paramAtmAnuM vacana sarvanayamaya che. tethI tuM zaMkA karIza nahIM. eka paryAyamAtranA vinAzathI vastuno sarvathA vinAza thato nathI. dareka vastu anaMtadharmAtmaka che. je samaye te nA2kAdi vastu prathamasamayAvacchinnanArakatvathI uccheda pAme che. te ja samaye dvitIya samayAvacchinnanArakatvarUpe utpanna thAya che. jIvadravyarUpe dhruva rahe che. tethI sarvathA koipaNa vastuno uccheda thato nathI. saMkhyAtA akSarothI pada bane che. saMkhyAtA padothI vAkya bane che. tenA artha grahaNathI vAkyArthagrahaNa thAya che. A badhuM thatAM thatAM asaMkhyAta samayo vItI jAya che. te saghaLuM ekasamayamAtramAM kema bane ? kAraNa ke, utpanna thayA pachI turaMta ja jo vasu nAza pAme to teno arthagrahaNa, tathA pariNAma ane tenAthI viziSTa bodha kema thAya?
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtramAM paNa bhagavAne kahyuM che ke, nArako vigere sarve paNa padArtho dravyathI eka che. mATe paryAyathI aneka prakAre che. Ama samajAvavA chatAM paNa teo samajyA nahIM, tyAre AcArye temane saMgha bahAra jAherA karyA. phakta ekalo paryAyAdhika nayamAtra mAnavAthI sukha-duHkha-baMdha-mokSa vigere vyavahAro ghaTaze nahIM. dravyArthikanaya svIkArIe to ja saghaLo vyavahAra ghaTI zake mATe tamArI mAnelI ekanayanI dRSTi barAbara nathI. ekavAra kAMpilyapura nAmanA nagaramAM khaMDarakSaka nAmanA zrAvake ''A gAmamAM nikUvo AvyA che" A vAta jANIne te sarvane pakaDAvI mAra marAvAyo azvamitre kahyuM ke tame zrAvaka thaine amane pakaDAvI mAra marAvyo tame zrAvaka thaIne sAdhune marAvo cho te yogya karyu na kahevAya. tyAre khaMDarakSake kahyuM ke, tamArA mate je khaMDarakSaka zrAvaka hato te to viccheda ja pAmI gayo che. tathA tame je pravrajita thayelA munio hatA te paNa viccheda ja pAmI gayA cho. je zrAvaka hato te huM nathI. ane je sAdhu hatA te tame nathI. samaye samaye vastu badalAya che. AvI tamArI ja mAnyatA che. eTale tame koi cora cho, halaku kAma karanArA cho ema samajIne ame tamane mArIe chIe. temAM kazuM khoTuM thatuM ja nathI. azvamitre A vAta sAMbhaLIne turaMta ja bhagavAnanA siddhAntanI sAcI vAta jANIne micchAmi dukkaDa ApIne saMghamAM sammilita thayA. A pramANe A azvamitra A matanA pravartaka thayA. A cothAnidvavathayA. 5. AryagaMga nihavaH dvikriyopayogavAdI: paramAtmA zrI mahAvIrasvAmI prabhu nirvANa pAmyA pachI 288 varSe ullakAtIramAM dvikriyAvAda nAmanA nihnavavAdanI utpatti thaI. tenA pravartaka AcArya zrI gaMgamuni hatA. tIrthakara bhagavaMtoe eka samayamAM eka ja kriyA kahI che tenA badale be kriyA sAthe mAnanArA gaMgAcArya tathA temanA anuyAyIne dvikriyAvAdI nihnava kahevAya che. bhUtakALamAM ulukA nAmanI nadInA kAMThe eka gAma hatuM. bIjA kAMThe ullakAtIra nAmanuM nagara hatuM. tyAM AcArya mahAgirinA ziSya dhanaguptasUrijI hatA. temanA paNa ziSya AryagaMga hatA. eka vakhata A AryagaMga muni zaradaRtunA kALe potAnA gurujIne vaMdana karavA nikaLyA. mArgamAM ulukA nadI hatI. nIce pANImAM ghaNI ThaMDaka hatI. nadI pAra utaratAM mAthA upara sUryanI garamI ane nIce pagamAM pANInI ThaMDakano anubhava thayo.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtva mohanA udayathI te vicAravA lAgyA : aho! siddhAMtamAM eka ja samayamAM eka ja kriyAno anubhava thAya ema kahyuM che. paraMtu mane to spaSTapaNe eka sAthe zItaLatA ane uSNatA ema baMnne kriyAno anubhava thAya che tethI AgamanI A vAta anubhavathI viruddha che. potAne thayelo anubhava potAnA gurujIne kahyo. gurujIe kahyuM ke, vatsa ! tuM je be kriyAno anubhava sAthe karyAnI vAta kare che te anubhavAbhAsa che. kramazaH ja anubhava thAya che. paraMtu samaya ghaNo bArIkAi hovAthI yugapad jevuM bhAse che. samaya AvalikA kALa vigere ghaNo sUkSma hovAthI kramano khyAla Avato nathI. tathA tene jANavAmAM pravartatu mana paNa atizaya caMcaLa che. tethI vegapUrvaka bodha thato hovAthI yugapad anubhava thayo hoya ema bhrama thAyache. be kriyAmAM upayoga sAthe hoto nathI. jIva upayogamaya che. AtmAnI badhI ja zakti eka ja samayamAM eka ja viSayanA anubhavamAM joDAya che. bIjI vastuno anubhava te samaye thato nathI. samayAMtare thAya che. mATe kSetrathI dUra dUra rahelI paganI aMdara zItaLatA ane mAthA upara uSNatAnI vedanA A banne sAthe anubhavAtI nathI. jema koi zaktizALI manuSya tikSNa aNIdAra zastra vaDe kamaLanI so pAMkhaDIone viMdhe to lAge che ema ke meM ekI sAthe kamaLanI so pAMkhaDIo vidhI che. paraMtu hakIkata evI che ke, kramasara ja pAMkhaDIo viMdhANI che. tenI jema kALa atizaya sUkSma hovAthI be kriyA sAthe thai hoya ema lAge che. bAkI kramasara ja banne kriyAo thAya che. kALa sUkSma hovAthI samayabheda jaNAto nathI. A vedanAno anubhava e matijJAna hovAthI prathama sAmAnyapaNe vedanAnuM jJAna thAya, tyArabAda ihAmAM praveza thAya pachI nirNayAtmaka paganI vedanAno bodha thAya. tyArabAda mastakanI vedanAno arthAvagraha thAya. tyArabAda tenA saMbaMdhI ihA ane pachI te vedanAno nirNayAtmaka bodha thAya Ama A baMnne vedanAnA anubhavamAM ghaNA samayano kALa jAya che. mATe yugapad vedanA nathI. Ama guru vaDe aneka dRSTAMto ApavApUrvaka samajAvavA chatAM te muni samajyA nahIM. potAnI zraddhA ane prarUpaNA zAstrathI viruddha hovAnA kAraNe gurujIe teone saMgha bahAra mUkyA. zrI AryagaMge saMgha bahAra rahIne krikriyAvAdano pracAra cAlu ja rAkhyo. teo vihAra karatAM karatAM ekavAra rAjagRhI nagarInA maNInAga yakSanA caityamAM AvyA. tyAM vyAkhyAnamAM krikriyAvAdanuM sthApana karyuM te sAMbhaLIne tyAM rahelo yakSa kopita thaI gayo ane upAlaMbha ApavA lAgyo ke, he sAdhu ! A ja kSetramAM paramAtmA zrI mahAvIra prabhue eka samayamAM eka ja kriyAnA vedanI prarUpaNA karI che te meM barAbara sAMbhaLI che ane tame tenAthI viparIta prarUpaNA kema karo cho? zuM tame paramAtmAthI paNa vizeSa jJAnI cho? TO Go
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArI A khoTI prarUpaNAne tyajI do. nahIM to huM tamAro nAza karI nAkhIza. tyAre bhayamukta vacanothI tene kSobha thayo ane mithyAtva choDIne guru pAse AvIne prAyazcitta karyuM. zikSA pradAna karIne teone saMghamAM sammilita karavAmAM AvyA. 6. rohagupta (SaDulaka) airAzika nihavaH bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI pa44 varSe aMtaraMjikAnagarImAM bairAzika matanuM pravartana thayuM. tenA pravartaka rohagupta (Dulaka) hatA. jIva-ajIva ane nojIva A prakAranI traNa rAzi mAnanAra rohaguptanA anuyAyI trarAzika nihnava kahevAya che. eka vakhata aMtaraMjikAnagarImAM bahAra bhUtagRha nAmanA caityamAM zrIgupta nAmanA AcArya potAnA ziSya parivAra sAthe padhAryA hatA. te nagarIno rAjA balazrI nAmanA hatA. te gAmamAM zrI guNAcAryanA saMsArI pakSanA bhANeja rohagupta nAmanA ziSya hatA. teo guru vaMdanArthe tyAM AvyA. tyAre eka parivrAjaka loDhAnA pATAthI potAnuM udara bAMdhIne hAthamAM jaMbuvRkSanI zAkhA laine nagarImAM pharatA hatA. loko pUche ke, A baMnne vastuo kema rAkho cho ? tyAre teo kahetA hatA ke, atizaya jJAna bhareluM che tenAthI mAruM peTa phATe che. tene rokavA loDhAnA pATAthI peTa bAMdhyuM che ane AkhA jaMbudvipamAM mAro koi prativAdI nathI. badhA ja paravAdIo mArAthI zAMta thai gayA che. te jaNAvavA A zAkhA rAkhuM chuM. te nagarImAM te lohapaTTabaddhodara poTazAlanA nAme prasiddhi pAmyA hatA. rohaguse te nagarImAM praveza karatAM ja A ghoSaNA sAMbhaLI. tyAre teNe tenI sAthe vAda karavAnuM nakkI karyuM ane gurujIne pachI vAta karI. tyAre gurujIe kahyuM ke, he vatsa ! teM A barAbara nathI karyuM. te parivrAjaka sAta kriyAomAM pAraMgata che. te tArAthI baLavAna che. rohaguNe kahyuM ke, he gurujI ! have zuM karavuM? AcArye kahyuM ke, have DaravAnI jarUra nathI. huM tane tenI pratipakSI (virodhInI) sAta vidyA ApuM chuM teno tuM yathAsamaye upayoga karaje. Ama kahIne AcArya tene pratipakSI sAta vidyAo ApI. 1. vRzcika vidyAnI sAme mayurI vidyA 2. sarpa vidyAnI sAme nakulI vidyA varAhI vidyAnI sAme siMhavikvAnI vidyA. 4. mRgI vidyA (haraNIyAM banAvavAnI vidyA)nI sAme vyAghrI (vAgha banavAnI) vidyA. 5. muSaka (uMdara) banAvavAnI vidyAnI sAme bilADI banAvavAnI vidyA 6. kAkavidyAnI sAme ulakI (ghuvaDa) banAvavAnI vidyA. 3.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. potAkI vidyA sAme ulAvaDI vidyA A sAta pratispardhI vidyAo zIkhavADyA pachI te AcArye ogho (rajoharaNa) maMtrIne Apyo. ane kahyuM ke, yathocita samaye A sAta vidyAono prayoga karIne parivrAjakane parAjita karaje. tenAthI vizeSa, jarUra paDe to A rajoharaNa phe2vaje tenAthI te parivrAjaka tane parAjita karI zakaze nahIM. rohagupta A sAta vidyAo zIkhIne ane gurujInA AzIrvAda laine rAjasabhAmAM gayA ane vAdavivAda mATe udyata thayA. sau prathama te parivrAjake jainadarzanane mAnya evI rAzinA be prakAra batAvyA. eka jIvarAzi ane bIjI ajIvarAzi. rohagupte turata ja tenuM khaMDana karatAM kahyuM ke, rAzinA traNa prakAra che. 1. jIva, 2. ajIva ane 3. nojIva. nArakI tiryaMco mAnavo A badhA jIvarAzi. paramANu ghaTa-paTa Adi te ajIvarAzi ane giroLI vigere jIvonI kapAyelI pUMchaDI vigere bhAga te nojIvarAzi. jema adhama-madhyama ane uttama traNa rAzi che tenI jema, traNa rAzi na hovA chatAM parivrAjakane harAvavA traNa rAzinI sthApanA karI. parivrAjakane niruttara karyo. potAnI hAra thavAthI krodhita thayelA te parivrAjake eka pachI eka vidyAonA prayogo cAlu karyA. rohagupte tenI sAme pratipakSI vidyAonA prayogo cAlu karyA. rohagupte tenI sAme pratipakSI vidyAono upayoga karI tenI vidyAono nAza karyo. sauthI prathama parivrAjake vRzciko (viMchIo) vidhurvyA. teno pratikA2 ka2vA mATe rohagupte mayUro vidyAnA baLe vikurtI teno pratikAra karyo. Ama sAmasAmI eka pachI eka vidyAono prayoga karatAM karatAM parivrAjake gardabhI vidyAno prayoga karyo. tyAre gardabhIne sAme AvatI joIne rohagupte tenA upara rajoharaNa pheravI rajoharaNathI tADita karAyelI te gardabhI parivAjikanI upara maLa-mUtra karIne cAlI gai. tyAre sabhApatie ane sabhAsadoe parivrAjakane parAjita thayelo jAhe2 ryo. ane nagaranI bahAra kADhI mUkyo. poTTazAle (rohagupte)parivrAjakane jitIne rohagupte makAnamAM AvIne AcAryanI pAse saMpUrNa ghaTanA athathI iti sudhI kahI saMbhaLAvI. gurujI evA AcArye kahyuM ke, ''tuM A rIte jItyo te sAruM thayuM.'' paraMtu rAzi jIva ane ajIva ema be ja che mATe pariSadamAM pharIthI jA ane spaSTIkaraNa kara ke rAzi to be ja che. meM parivrAjakane jitavA mATe ja traNanI kalpanA karI hatI. paNa parivrAjaka mArI kalpanAne toDI zakyo nahIM. tethI te hAryo che. paraMtu traNa rAzi nathI. be ja rAzi che. tenuM khaMDana-maMDana A pramANe che. A pramANe kahI Ava. paraMtu rohagupta potAno pakSa choDavA taiyAra thato nathI. ''nojIva'' zabdamAM no zabda dezaniSedhavAcI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ che paNa sarva niSedhaka nathI. rohagupta potAnA vicAro badalavA jyAre taiyAra nathI tyAre AcArye pote rAjA balazrI pAse jaine kahyuM ke, he rAjan ! mArA ziSya rohagupte jaina siddhAntathI viparIta tattvanI sthApanA karIne parivrAjakane jityo che. parivrAjakane jityo te to sAruM thayuM paraMtu pAchaLathI spaSTIkaraNa karavuM joie ke traNa rAzi nathI paNa be ja rAzi che. te have Ama karavA taiyAra thato nathI. ane A prarUpaNA zAstraviruddha thai che. tethI satya samajAvavA rAjasabhAmAM huM ja tenI sAthe vAda ka2vA icchuM chuM. tyAre rAjAe rohaguptane bolAvyo. guru-ziSyanA vAdamAM cha mahinA vyatIta thayA. paNa rohagupta potAno Agraha choDavA taiyAra nathI. tyAre aMte AcArye kahyuM ke, he rAjana ! jo vAstavamAM rAzi traNa hoya to kutrikApaNathI trIjIrAzi ''nojIva'' maMgAvo jayAM traNelokanI sarva vastuo vecAtI maLe tevI devAdhiSThita jedukono hatI te kutrikApaNa kahevAtI hatI. rAjAne sAthe laine sarvaloko kutrikApaNa nAmanI dukAne gayA. ane tyAM jaine jIvanI mAgaNI karI tyAre zukAdi ApyA. ajIvanI mAMgaNI karI tyAre paththaranA TukaDA ApyA. paraMtu 'nojIva'nI mAMgaNI karatA te kRtrikA paNa deve jIvanA khaMDarUpe kaMi paNa na ApyuM. ane kahyuM ke nojIva nAmano koi padArtha ja nathI. A vAta jANIne rAjAe te rohaguptane hadapAranI AjJA karI. AcArye tene zraddhAbhraSTa jANIne saMgha bahAra mUkyo. tyAre te rohagupta abhimAnapUrvaka potAnA matanI prarUpaNA karato karato vicaravA lAgyo. bhaviSyamAM te ja rohagupta kaNAda RSinA nAmathI prasiddha thayo ane chevaTe teNe vaizeSikamatanI sthApanA karI. ghaNo kALa saMsAramAM bhaTakaze. 7. goSThAmAhila-abaddhika nihavaH paramAtmA zrI mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI 584 varSe dazapuranagaramAM abaddhika matano prAraMbha thayo. tenA pravartaka goSThAmAhila hatA. jIvanI sAthe karma spaSTa thAya che. paraMtu eka meka thaIne baddha thatuM nathI. AvI zAstra viruddha prarUpaNA karanArA goThAmAhilane tathA tenA anuyAyI vargane abaddhika nihnava kahevAyA. dazapura nAmanA nagaramAM somadeva nAmano brAhmaNa hato. tenI rUdrasomA nAmanI patnI hatI. rUdrasomAe jinavacanathI pratibodha pAmIne zrAvikApaNu aMgIkAra karyuM. tene cauda vidyAsthAnamAM pAraMgata evo rakSita nAmano putra hato. mAtAnI preraNAthI te rakSita jainAcArya tosalIputra pAse pravrujita thayo.guru pAse agIyAra aMga bhaNIne ane bAramA dRSTivAda nAmanA aMgano abhyAsa karavA mATe AryavairasvAmI pAse AvIne nava pUrva
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane covIza yavikAno abhyAsa karyo. tyArabAda mAtAnI preraNAthI temanA bhAi phalyurakSita paNa dIkSita thayA. tyArabAda te baMnne bhAio mAtA-pitA pAse AvyA ane pratibodha karIne mAtA-pitAne tathA potAnA mAmA goSThAmAhilane paNa pravrajita karyAarthAtu dIkSA ApI. A pramANe temano gacchaghaNo moTo thayo. temanA gacchamAM cAra ziSyo pradhAnatara hatA. 1. durbalikA-puSyamitra, 2. viMdhyamuni, 3. phalyurakSita ane 4 goSThAmAhila. eka vakhata mathurAnagarImAM mAtA-pitA Adi A saMsAramAM koi che ja nahIM. AvA nAstikavAdanI prarUpaNA karanAro vAdI pragaTa thayo. tyAre saMghe AryarakSita AcAryane tyAM AvavA kahyuM. paraMtu AryarakSitasUrijInI vRddhAvasthA hovAthI teoe vAdalabdhisaMpanna evA goSThAmAhilane tyAM mokalyA. goSThAmAhile vAdIne harAvyA. ane zrAvakoe temanuM cAturmAsa tyAM ja karAvyuM. - bIjI bAju AryarakSitasUrijIe potAnI pATe durbalikApuSpamitrane sthApita karyA. te durbalikApuSpamitra gacchAdhipati banyA. A tathA gurujI zrI AryarakSitasUrijI kALadharma pAmyA che. A baMnne samAcAra sAMbhaLIne goSThAmAhilane matsarabhAva thayo. teo abhimAnanA kAraNe durbalikApuSpamitra pAse vAcanA letA na hatA. paraMtu viMdhyamuni pAsethI badhu ja sAMbhaLI letA. eka vakhata karmapravAda nAmanA AThamA pUrvamAM karmavicAra upara durbalikApuSpamitra vyAkhyAna ApatA hatA. goSThAmAhila te vyAkhyAna pAchaLathI sAMbhaLatA hatA. temAM karmabaMdhanA traNa prakAra AvyA. pRSTa, baddha, ane baddhaskRSTa. jIva vaDe baMdhAyeluM karma potAnA AtmapradezonI sAthe kSIranIravat ane lohAgninI jema eka-meka thAya che. AvuM samajAvatA vidhyamuninI pAse goSThAmAhila sAMbhaLI rahyA che. tyAre mithyAtvamohano udaya thavAthI viparIta buddhivALA thaine kahevA lAgyA ke, vidhyamuninuM A vyAkhyAna sadoSa che. karmano jIvanI sAthe ekAkAra saMbaMdha mAnavAthI mokSano abhAva ja thaze. tethI A siddhAMta barAbara nathI. paraMtu sApanI kAMcaLInI jema karmo jIvanI sAthe mAtra spaSTaja thAya che. baddha thatA nathI. jema sarpa kAMcaLI choDIne jAya che tema A jIva paNa potAnI sAthe spaSTa mAtra karma choDIne jAya che. Avo eka vivAda manamAM zarU thayo. tathA ekavakhata navamA pUrvamAM karma saMbaMdhI vicArono abhyAsa karatA-karatA tene bIjo vivAda manamAM jAgyo ke, sAdhu saMbaMdhI karemibhaMtenA paccakhkhANamAM jAvajIva pajuvAsAmi A pATha sAMbhaLatA manamAM vivAda jAgyo ke, jo jAvajIvanuM ja paccakhANa karIzuM to mRtyu bAda bhoga bhogavavAnI tamannA tIvratara banaze. mATe A yAvajIvanI avadhi e sadoSa vyAkhyAna che. bIjA bhavamAM bhogo bhogavavAnI tamannA cAlu rahe che. mATe AvuM paccakhkhANa karavuM te sadoSa che Ama manamAM be sthAne vivAda jAgyo. ane te TOS ,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta gurujIne kahI. gurujI zrI viMdhyamunie te goThAmAhilane samajAvyo ke, jo kaMcukanI jema karma upara- - upara ja lAgatuM hoya to AtmapradezomAM aMdaranA bhAgamAM tathA madhyabhAgamAM je vedanA-zArirIka rogo thAya che te kema ghaTaze ? tyAM karma to tamArA mate to che ja nahIM. A rIte aMtarvedanA ghaTaze nahIM. madhyavedanA paNa ghaTaze nahIM. paraMtu TI. bI., kensara Adi rogomAM aMtarvedanA ghaNI ja hoya che. te mATe tenA kAraNabhUta karmatattva tyAM paNa hovuM joie. mATe karma AtmapradezonI sAthe kSIranIranI jema tathA lohAgninI jema vyApta che. paNa upara-upara kaMcukInI jema nathI. AvuM samajAvavA chatAM jyAre te goSThAmAhila muni mAnatA nathI. sAcI vAta svIkAratA nathI tyAre te durbalIkApuSpamitra AcArya tene bIjA sthavira munio pAse lai gayA. tyAM paNa te na ja samajyA. potAnI mAnyatA choDyA vinA ane AlocanA karyA vinA ja mRtyu pAmyA. 8. zivabhUti muniH boTIkadRSTi nihavaH prathamanA sAta nihnava dezavisaMvAdi nirbhava hatA. kAraNa ke te sarve nihnavo eka-eka viSayamAM ja visaMvAdavALA hatA. jyAre boTika nihnavo (digambara pakSAnuyAyI) ghaNI ghaNI bAbatamAM visaMvAdavALA che tethI teone sarvavisaMvAdi kahevAya che. mahAvIra paramAtmAnA nirvANa bAda 609 varSe rathavIrapura nagaramAM zivabhUti nAmanA munithI A boTika dRSTivAda utpanna thayo. tenI hakIkata A pramANe che H eka vakhata AryakRSNa AcArya rathavIrapuranagaranA dIpaka nAmanA udyAnamAM padhAryA. te ja naga2mAM sahasramalla zivabhUti nAmano rAjasevaka rAja prasAdamAMthI vilAsa karIne rAtrInA bIjA prahare ghare Avato hato. tethI zivabhUtinI patnIe tenI mAtAne tamAro putra da22oja moDA ja Ave che. AvI pharIyAda karI. tyAre mAtAe kahyuM : beTA ? Aje tuM sui jA. huM ja jAgIza. ardharAtrIe zivabhUti AvyA, tyAre krodhita mAtAe dvAra na kholatA te samaye 'jyAM dvAra khullA hoya tyAM jA.' ema roSamAM kahyuM. zivabhUti paNa krodha ane ahaMkArathI prerita thayo chato gAmamAM gayo. pharatA-pharatA upAzrayanA dvAra khullA joyA. tyAM sAdhuo kALagrahaNa levAnI kriyA karatA hatA. teone vaMdana karI vrata mAMgyuM-dIkSA mAMgI paraMtu A zivabhUti rAjavallabha che ema jANI teoe vrata na ApyuM tyAre zivabhUtie pote ja svayaM loca karI dIkSA lIdhI. sAdhuoe temane sAdhu veSa Apyo. eka vakhata vihAra karatA-karatA pharIthI tyAM ja AvyA. tyAre rAjA dvArA bahumUlyavALI ratnakaMbala rAjAnA AgrahathI vahorAvavAmAM AvI. sAdhanAnA mArgamAM A ratnakaMbala vighnahetu che ema samajIne gurujIe levAnI nA kahI chatAM paNa mUrchApUrvaka te zivabhUtie te ratnakaMbala grahaNa karI. gocarIthI AvIne
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ LYS chilTa LXCTS TO LOGO dararoja te ratnakaMbalanI sAra-saMbhALa le che. gurujIe tene ratnakaMbalamAM mUchita thayo che ema jANIne tenI gerahAjarImAM kaMbalane phADIne nAnA-nAnA TukaDA karIne pagaluMchaNIyA banAvyA. jyAre te zivabhUti bahArathI AvyA tyAre A hakIkata jANIne apAra gussAvALA banyA tyAre AcArye tene jinakalpi sAdhune jaghanyathI be ane utkRSTathI bAra prakAranI upadhi hoya che. ema samajAvIne jinakalpa hAla viccheda gayo che, Ama kahyuM. kAraNa tevuM baLa ane saMghayaNa hAla nathI. tyAre zivabhUtie vicAryuM ke, A kALe paNa jinakalpa AcarI zakAya che, uccheda pAmato nathI. asamartha sAdhu mATe bhale viccheda pAmo paNa samarthane mATe kaMi viccheda pAmatuM nathI. vastra-pAtrAdi rAkhavArUpa parigrahAtmaka anarthathI bacavA te doSa nivAravA jinakalpa levAnuM manamAM vicAryuM. AgamazAstromAM paNa munione acalakapariSahanA vijetA kahyA che tethI teNe vastra-pAtrano tyAga karIne nagna thaIne digambara sAdhu paNa svIkAryuM. tyAre gurue tene samajAvyuM ke, AgamamAM traNa kAraNasara vastra dhAraNa karavAnuM kahyuM che. 1. lajjA. nimitte, 2. jugupsA nimitte, 3. zItoSNa ane dezamazakAdi pariSado sahana karavAnA nimitte. Ama traNa kAraNasara vastra dhAraNa karavAnuM kahyuM che. ekAMte sadAkALa vastra na rAkhatA anaikAntika dRSTithI dhAraNa karavuM. jo kaSAya hetu hovAthI ekAMte parigraha mAnIne jo vastrano tyAga karAya to vastra karatA paNa deha vadhAre mamatAnuM kAraNa che. deha-AhAra vagere paNa mamatAnuM pradhAnatama kAraNa hovAthI dIkSA letA ja dehano tyAga karavAno prasaMga Avaze. dehano to jaMgalI pazu AdithI rakSaNa ja karavAnuM hoya che. tevI rIte vastra-pAtrAdi to sAdhune saMyama pALavAmAM ghaNAM ja upakArI padArtho che. zItanI pIDAthI sAdhuonI rakSA kare che. zItArtathI thatAM ArtadhyAnane rokanAra hovAthI upakAraka che. ghaNI ThaMDI paDe tyAre tApaNuM karavuM paDe temAM agnikAya ane tRNAdinA jIvonI hiMsA thAya. vastro rAkhavAthI te hiMsA na karavI paDe. AkhI rAtrI ghaNI ThaMDI paDe to paNa vastrathI zarIra AcchAdita hoya to nirvighna svAdhyAya Adikartavya karavA lAyaka kAryo karavAmAM koipaNa jAtanI bAdhA na Ave. muhapatti, rajoharaNa ane vastra A traNe padArtho saMyamamArgamAM ghaNA ja sahAyaka dravyo che. pazcAtkarma Adi doSonA nivAraNa arthe tathA pAtramAM bhaktapAna 'lAvI anya sAdhuone ApavAthI temanI sevA thAya che. pAtro rAkhavA te to dAnamaya dharmanuM eka pradhAnatama sAdhana che. he paramAtmA! tamAro kahelo AveSa te to tIrthaMkaranA ziSya tarIkenuM eka pramANa che. ApaNe A kALanA jIvo tIrthaMkara paramAtmA jevA dhRti-baLa ane saMghayaNa baLavALA nathI. he zivabhUti ! tamAruM te jinendronI sAthe nirUpama dhRtibaLa, saMghayaNabaLa, cAra
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAranA jJAnanuM baLa ityAdi dharmothI sAdharma nathI. mATe tIrthakara bhagavaMto kare tema ApaNe karavAnuM hotuM nathI. paraMtu teo kahe tema ApaNe karavAnuM hoya che. to pachI acalatAno ATalo badho Agraha kema che? | vastra-pAtrAdi-rajoharaNa-muhapatti Adi upakaraNonA abhAve he zivabhUti ! tuM eSaNA samiti AdAnabhaMDamattanikSepaNA samiti tathA vyutsargasamiti, bhASAsamiti vagerenuM pAlana karI zakIza nahIM. ATaluM -ATaluM samajAvavA chatAM te zivabhUtie vastrano sarvatha tyAga karyo. bhAine vastrano tyAga karatA joIne teonI bahena uttarAe paNa vastrano tyAga karyo. pachI te bahena bhikSArthe gAmamAM gayAM. tyAre eka gaNikAe A joine vijhAyuM ke, A strIne vastra vinAnI bibhatsa avasthAmAM joIne loko tene vikAraka dRSTithI joze. temAM tene anartha thaze. ema samajIne te gaNikAe tene vastrathI DhAMkI. uttarAe A prasaMga zivabhUti munine kahyo. tyAre zivabhUtie vicAryuM ke, vastra vinAnI strI bibhatsa ane lajjanIya lAge. tethI te zivabhUtie uttarAne kahyuM ke, tame A vastrano tyAga na karo. devatAe ja tamane A vastra ApyuM che. A pramANe A zivabhUti AThamA nitava thayA. temane kauSkinya ane koTTavIra nAmanA be ziSyo thayA. teoe vicAryuM ke, sarvoDranko vibhAparyavet bhavatA sarvattvavikalpathI ekava thAyache. A pramANe A boTikadRSTi (digambara pakSa) utpanna thayo. gurujI dvArA ghaNuM samajAvavA chatAM na samajela te zivabhUti ane tenA ziSyo kauSkinya ane koTTavIra vastrano tyAga karIne digaMbara matanA sthApaka thayA. tathA tenI bahene gaNikAe Apela vastra dhAraNa karyuM. A rIte A sarve upAzrayamAMthI bahAra nIkaLI gayA. tethI temanA ziSyo boTikasaMtAnavarsI boTika (digambaro) utpanna thayA upasaMhAra: ATha nidbhavomAMthI sAta pravacananizcaya thayA. tethI te ekadeza nihnava kahevAya. A sAtane jinavacanathI viruddha prarUpaNA karavAthI pravacananihnava kahevAyA. jyAre zabdathI digaMbarone samuccita karela hovAthI judo ullekha karyo nathI.paraMtu te sarvaviSayaka nihnava kahevAyA. sAta nitavomAMthI jamAli, rohagupta ane goSThAmAhila A traNe potAnI mAnyatAnA Agrahane chevaTa sudhI choDyo nathI. ane potAnA matano pracAra prasAra karatA rahyA. tethI teo virAdhaka banyA. bAkInA cAra nihnavoe potAnI mAnyatAno Agraha choDI bhagavAnanA zAsanano svIkAra karyo che. tethI teo ArAdhaka banyA. badhA ja nihnavo zrImad jinokta padArthomAM upara batAvelA nyAyathI eka eka padArthane icchatA na hatA. goSThAmAhilane choDIne bIjA badhA ja nihnavo yAvajIvanAM paccakhkhANa hoya tathA mAvajIva sudhInuM ja saMvara hoya ema mAnatA hatA. jamAline choDIne bIjA badA nikUvo tameva vRtam ! mAnatA hatA. 719
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ MG - ane zuM zuM mAnatA na hatA. A viSayanuM varNana A nitavavAdamAM che. A nitavavAda parama pUjya AcAryadeveza zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNasUrijInA banAvelA zrI vizeSAvazyakabhASya uparathI lakhyo che. te graMthamAM gAthA 2300thI 2609 gAthA sudhImAM A ja viSaya che. temAM pUrvabhUmikA rUpe cha gAthA 2294 thI 2299 sudhInI lIdhI che. tathA uttarabhUmikA rUpe 2610thI 2620ema agiyAra gAthA lIdhI che. A rIte 2294 thI 26 20sudhI kula 327 gAthAno A nihnavavAda zrIvizeSAvazyakabhASya uparathI banAvela che. A tamAma vAdasthAno che. eTale vivecana lakhavAmAM zakya banI zake teTalI kALajI rAkhIne lakhANa karyuM che. chatAM kyAMya upayogazUnyatAnA kAraNe athavA chabasthatAnA kAraNe kaMipaNa bhUlacUka thai hoya to caturvidha saMgha samakSa micchAmi dukkaDam ApIne zrotAjanane vinaMtI karuM chuM ke, mArI bhUla mane na paNa samajAya, tame jarUra mane jaNAvazo to bIjI AvRttiomAM huM teno sudhAro karI laiza. A lakhANa taiyAra karyA pachI chApavAmAM amadAvAda bharata grAphIksano sahakAra ghaNo ja rahyo che. jethI teono paNa huM A take khUba-khUba AbhAra mAnavA saha dhanyavAda ApuM chuM. prAMte sau koi A pustakano upayoga karI zIdhrAtizIdhra mokSa sukha pAmo e ja maMgala maniSA. li. phona : 0261-2763070 mo. : 09898330835 dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA e-602, pArthadarzana koplekSa, navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, aDAjaNa pATIyA, surata-395 009 anukramaNikA viSaya peja naM. nihavavAdanI prastAvanA..... prathama nihava........ dvitIya niva.... tRtIya nilava.... caturtha nilava ........... paMcama nilava... SaSThama nilava ........... saptama nihava....... ama nihava....... nihavavAdano upasaMhAra... .....1-5 ******6-30 .................38-55 *...56-02 ... 03-98 ......99-120 ...... ..121-161 *.12-190 198-241 *.242-253
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArA anya prakAzano zrI jaina dharmanA molika siddhAnta :- navakArathI sAmAiya-vayajutto sudhInAM sUtro upara vivecana. navatattva, cauda guNa-sthAnako, karmanA 158 bhedo, sAta nayo, saptabhaMgI ane kAlAdi pAMca samavAyI kAraNo upara saraLa gujarAtI vivecana. sI zrI jaina tattva prakAza :- devasI-rAia pratikramaNanAM sUtro upara saraLa gujarAtI vivecana. 3. jaina dhArmika praznottara mAlA :- prauDha baheno ane bhAIone upayogI cAraso prazna uttarono suMdara saMgraha. jena dhArmika pAribhASika zabdakoSa :- jaina zAstromAM vAraMvAra vaparAtA pAribhASika dhArmika zabdonA artho, dhArmika zabdakoza. yogaviMzikA :- upAdhyAyajI kRta TIkAnA anuvAda sAthe. gujarAtI saraLa vivecana. yogazataka - svopajJaTIkA tathA TIkAnA anuvAda sAthe. gujarAtI saraLa vivecana. yogadRSTi samuccaya :- pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI kRta svopajJa TIkA sAthe TIkAnuM atizaya saraLa gujarAtI vivecana. prathamakarmagrantha (karmavipAka) :- saraLa gujarAtI vivecana. | dvitIya karmagrantha (karmastava) :- saraLa gujarAtI vivecana. 10. tRtIya karmagrantha (baMdhasvAmitva) :- saraLa gujarAtI vivecana. caturtha karmagrantha (SaDazIti) - saraLa gujarAtI vivecana. 12. paMcamakarmagrantha (zataka) :- pUjyapAda AcArya zrI devendrasUrIzvarajI ma.sA. kRta so gAthAnA zataka nAmanA pAMcamAM karmagranthanuM gAthA-gAthArtha-zabdArtha-saMskRta chAyA sAthe gujarAtI saraLa vivecana.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15.771 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. chaThTho karmagrantha (saptatikA) :- chaThThA karmagranthanuM gAthA-gAthArtha-zabdArtha-saMskRta chAyA sAthe gujarAtI saraLa vivecana. tattvArthAdhigamasUtra :- sUtronuM saraLa, rocaka saMkSipta vivecana. samyaktvanA saDasaTha bolanI sajjhAya :- ghaNI ja rocaka kathAo sAthe tathA samyaktva saptatikAnI gAthAo sAthe saDasaTha guNonuM varNana. ATha dRSTinI sajjhAya :- pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI ma. sA. kRta ATha dRSTinI sajjhAyanA saraLa gujarAtI artho. 1578 savAso gAthAnuM stavana :- pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI ma.sA. kRta, zrI sImaMdharasvAmI paramAtmAne vinaMti karavArUpe nizcayanaya ane vyavahAranaya garbhita savAso gAthAnuM stavana gujarAtI artha vivecana sAthe. navasmaraNa H- mULa gAthAo, gujarAtImAM gAthAonA saraLa artha, iMglIzamAM mULa gAthAo ane iMglIzamAM te gAthAonA artha. pUjA saMgraha sArtha :- paMcakalyANaka, aMtarAyakarma nivAraNa, pistAlIsa AgamanI pUjA Adi pUjAo suMdara bhAvavAhI artha sAthe. pU. vIravijayajI kRta snAtrapUjA artha sAthe. zrI samyaktva mUla bAravrata H vivecana sAthe bAra vratanuM svarUpa zrI vAstupUjA sArtha H- pU. AcArya zrI buddhisAgarasUrijI kRta vAstupUjAnuM suMdara-saraLa tathA jaina vidhi saha gujarAtI bhASAMtara. snAtrapUjA sArtha : ratnAkarAvatArikA(bhAga-1) :- pramANanayatattvAloka uparanI pU. ratnAprabhAcArya racita TIkA tathA te TIkAno saraLa gujarAtI artha. (pariccheda 1-2) ratnAkarAvatArikA (bhAga-2) :- pU. vAdidevasUrijI racita pramANanayatattvAloka uparanI pU. ratnaprabhAcArya racita TIkA tathA te TIkAno saraLa gujarAtImAM artha. (pariccheda 3-4-5) ratnAkarAvatArikA (bhAga-3) :- pariccheda 6-7-8. pU. ratnaprabhAcArya ma.sA. racita TIkA tathA tenuM saraLa gujarAtI vivecana.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. 20. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 34. 39. dravya-guNa-paryAyano rAsa :- pU. u. zrIyazovi. ma. kRta gujarAtI TabA sAthe tathA TabAnI tamAma paMkitaonA vivecana artha sAthe. mukr aDhAra pApasthAnakanI sajjhAya H- artha vivecana sAthe. sammati prakaraNa :- pUjya A. zrI siddhasenadivAkarasUrIzvarajI kRta sammati prakaraNanuM pAThya pustakarUpe gujarAtI vivecana. gaNadharavAda :- 52mArAdhya siddhAntapAkSika pUjyapAda AcArya zrI jinabhadragaNi-kSamAzramaNajI viracita zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita zrI maladhArI hemacaMdrAcAryajI viracita TIkAnA anuvAda rUpe ''gaNadharavAda'. jJAnasAra aSTaka tathA jJAnamaMjarI H- dravyAnuyoganA prakharAbhyAsI zrI devacaMdrajI ma. kRta jJAnamaMjarI TIkA tathA TIkAnA vivecana sAthe saraLa gujarAtI jJAnasArASTakanuM vivecana. amRtavelanI sajjhAya :- artha sabhara suMdara gujarAtI vivecana. yogasAra H- pAMca prastAva upara artha sabhara suMdara-bhAvavAhI gujarAtI vistRta vivecana che. zrI devacaMdrajI ma. kRta stavana covIzI (bhAga : 1-2) : prathama bhAgamAM 1thI 12 bhagavAnanA stavanonA gujarAtImAM bhAvavAhI suMdara artho temaja bhAga 2mAM 13thI24 bhagavAnanA stavanonA gujarAtI bhASAmAM suMdara arthe lakhelA che. karmaprakRti *- pUjyapAd zrI zIvazarmasUrijIkRta kammapayaDI tathA tenuM gujarAtI bhASAmAM saraLa vivecana. (mAtra baMdhanakaraNa) -- nihavavAda :- pUjya AcAryadeva zrI jinabhadragaNikRta zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita bhagavAna mahAvI2prabhunI vAta na svIkAranArA nihnavonI mAnyatA tathA carcA. adhyAtma gItA :- pU. zrI devacaMdrajI mahArAja kRta adhyAtmarasathI bharelI gItA. bhAvimAM prakAzita thanArA graMtho disins 34. karmaprakRti :- pUjyapAd zrI zIvazarmasUrijIkRta kammapayaDI tathA tenuM gujarAtI bhASAmAM saraLa vivecana. (saMkramaNakaraNa AdibAkInA traNa bhAgo)
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASADhAbhUtijI jamAlijI (azvamitrajI zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita - laThThavavAda) AryagaMgajI boTikajI rohaguptajI goSThAmAhilajI NSTI . IT I
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamanilavanI prastAvanA 3% zrI simADAya namaH | | zrI saMghezvara pArzvanAthAya namaH | ||shrii paramopakAri caramatIrthapati zrI mahAvIrasvAmine namaH // kAja zrI vizeSAvazyaka bhASyAdhArita va ) to nilavavAda .) paramAtmA zrI mahAvIrabhagavaMtanA zAsanamAM vItarAga paramAtmAnA vacanane na mAnanArA ane potAnI mati pramANe tattvanI kalpanA karanArA ATha nikUvo thayA che. nidbhava eTale chupAvavuM. paramAtmAe kahelI vAtane na mAnavI. ane tene chupAvIne arthAta tiraskArIne potAnI mati pramANe kalpanA karavI tene nihnava kahevAya che. paramAtmA zrI mahAvIraprabhunA zAsanamAM AvA prakAranA mithyAtvanA udayavALA ATha nilavo thayA che. jeonuM savistara varNana zrI vizeSAvazyaka bhASya nAmanA graMthamAM che. je bhASyanA kartA zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNajI che. te graMtha upara eka svopajJa cUrNi che. bIjI saMskRta bhASAmAM koTyAcAryajInI TIkA che. ane trIjI maladhArijI hemacaMdrAcAryajInI banAvelI saMskRta bhASAmAM TIkA che. maladhArijInI A TIkA kaMIka vistArayukta arthavALI ane rasapradabhASAmAM lakhAyelI che. ane hAla vartamAnakAle vadhAre paThana-pAThana yogya che. tethI te TIkAno A gujarAtI anuvAda karAya che. A vizeSAvazyakabhASyanI kula 3603 gAthA che. te graMthamAM (1) pAMca jJAnano adhikAra (2) agiyAra gaNadhara bhagavaMtono adhikAra-gaNadharavAda, (3) ATha nidvavono adhikAra ane (4) sAta nayono vistAra, A cAra viSayo bahu ja sArI rIte A graMthamAM carcelA che. A graMthamAM jeTalo vistAra che, teTalo vistAra bIje kyAMya hAla jovA maLato nathI. anya aneka graMthakartAo A graMthanI bahu ja sAkSI Ape che. eTale A graMtha avazya bhaNavA jevo che. te uddezathI A vivecana lakhAya che. te graMthamAM gAthA 1549 thI 2024 sudhImAM gaNadharavAda che. jenuM vivecana ame pahelAM prakAzita karyuM che. ane A ATha nihnavonA vAdanI carcA gAthA naMbara 2300
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ nihnavavAda 2 thI 2609 sudhImAM che. temAM prastAvanA rUpe 2294 thI 2299 sudhInI 6 gAthAnuM vivecana lakhIne ame nihnavavAda samajavavAno ane samajAvavAno prayatna karyo che. AzA che ke pUjya sAdhu-sAdhvIjI mahArAja sAhebo tathA abhyAsI ane AtmArthI zrAvaka-zrAvikAvarga A granthano sAro abhyAsa karaze AvA zubha AzayathI A granthanuM vivecana lakhAya che. zrI vizeSAvazyakabhASya gAthA naMbara 2294 thI 2609 // parama pUjya AryarakSitasUrijI mahArAjazrIe cAra anuyogo judA judA karyA che. temanI pUrve temanA gurujI zrI AryavairasvAmijI sudhI sarve paNa zAstromAM cAre anuyogo sAthe ja hatA. ane sAthe ja samajAvAtA hatA. paraMtu paMcama ArAnA prabhAvathI kAladoSanA kAraNe hAni pAmatI buddhivALA jIvo vaDe AvuM zruta dhAraNa karavuM azakya lAgavAthI pUjya AryavairasvAmIjInA ziSya zrI AryarakSitasUrijI mahArAjazrIe A cAre anuyogone bhinna bhinna karyA che. dIrghadaSTivALA mahAtmAo saMghanA hita mATe AvuM kArya kare che. A grantha mukhyatve dravyAnuyoganA viSayavALo che. temAM AlekhAyelA AThe nihnavonuM jJAna ApaNane thAya ane ApaNe A viSayane jANatA thaie to Avo ekAntavAdano haThAgraha na pakaDatAM anekAntavAdI banIne kaMika aMze AtmAnuM kalyANa karI zakIe evA zubha AzayathI maladhArijInI banAvelI TIkAnA AdhAre A gAthAonuM A vivecana lakhAya che. kAliyasuyaM ca isibhAsiyAI, taio ya sUrapannattI / savvo ya diTTivAo, cautthao hoi aNuogo // 2294 // jaM ca mahAka ppasuyaM, jANi a sesANi chea suttANi / caraNaka raNANuogotti, kAliyatthe uvagayANi // 2295 // gAthArtha :- kAlikazruta - RSibhASita zruta, - trIjuM sUryaprajJapti zruta ane sarva evo dRSTivAda ema cAra anuyoga jANavA. je mahAkalpa zruta che te, tathA je zeSa chedazruta che. te sarve caraNakaraNAnuyoga samajavo. A sarve zruta caraNakaraNAnuyogamAM samAviSTa jANavuM. // 2294-2295 // vivecana :- ahIM AcArAMga-sUyagaDAMga vigere agiyAre aMga rUpa sarva paNa zruta jJAna kAlagrahaNa karavA Adi vidhipUrvaka bhaNAya che. tethI tene kAlikazruta kahevAya che. A anuyogamAM ghaNuM karIne prAyaH cAritra ane kriyA A be viSayanuM varNana karavAmAM AvyuM che. A kAraNathI pUjya zrI AryarakSitasUrijI mahArAjazrI vaDe tenuM nAma caraNakaraNAnuyoga
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ nihnavavAdanI prastAvanA ja pradhAnatAe kartavyapaNe jaNAvelo che. bAkInA dharmakathAdi traNa anuyogo hovA chatAM paNa tyAM jeTaluM caraNakaraNAnuyoganuM pradhAnatAe varNana che teTaluM zeSa yoganuM pradhAnatAe varNana karavAmAM AvyuM nathI. mATe tene caraNakaraNAnuyoga kahevAya che. A kAraNathI anuyoga (vyAkhyAna) ane anuyogavAnuM (eTale vyAkhyaya evuM sUtra) Ama banneno abheda upacAra karavAthI kAlikazrutane (agiyAra aMgavALA zratane) caraNakaraNAnuyoga kahevAya che. tathA jemAM mahAtmA puruSonI kathAo eTale ke mahAtmA puruSonAM caritronuM varNana pradhAnatAe che. tevAM zAstronuM nAma "dharmakathAnuyoga" rAkhIne tene alaga karyA che jemake jJAtAdharmakarmakathA vigere zAstro dharmakathAnuM yoga kahevAya. tathA je zAstromAM gaNitano viSaya pradhAnatAe che tevAM zAstrone gaNitAnuyoga kahIne alaga karyA che. jemake caMdraprajJapti-sUryaprajJapti vigere zAtro. tathA je zAstromAM dravyAnuyoga (eTale ke cha dravyo tathA tenA guNo ane paryAyo)nuM varNana jemAM pradhAnatAe che te saghaLo dravyAnuyoga kahevAya che. Ama cAre anuyoga alaga alaga karIne bhAvinA jIvonA upakAra mATe sukhe samajAya te AzayathI AvI vyavasthA karI che. A vyavasthA karanAra pUjaya AcAryazrI AryarakSitasUrijI ma. sA. zrI hatA. A AryarakSitasUrijI mahArAjazrI jyAre vRddhAvasthAne pAmyA ane Asanna mRtyu paryAyavALA banyA. tyAre temanI mATe yogyajIvane nimavA mATe caturvidha saMgha samakSa ghItela ane vAlanA bharelA ghaDAnI prarUpaNA karIne potAnI pATane yogya jIvano nirNaya karyo temanA ziSyavargamAM eka durbalikApuSpamitra ane bIjA goSThAmAhila Adi mahAtmAo hatA. goSTAmAhila muni, gurumahArAja zrI AryarakSitasUrijIne mAmAnA dIkarA tarIke bhAI thatA hatA. te ghaNA vidvAn hatA. bolavAmAM caturAIvALA hatA. eTale vAdIne jitavA mATe mathurAnagarImAM guru vaDe mokalAyA hatA. tyAre durbalikApuSpamitra nAmanA AcAryanI (potAnA ziSyanI) gaNanA nAyaka tarIke pUjaya AryarakSitasUrijI ma. sAhebe sthApanA karI. ||2294/2295ll tyArabAda zuM thayuM ? te kahe che - evaM vihiyapuhattehiM, rakkhiyajjehiM pUsamittammi / uvie gaNimmi kira, goTThamAhilo paDiniveseNaM // 2296 // so micchattodayao, sattamao niNhavo samuppaNNo / ke anne chabbhaNie, pasaMgao niNhauppattI // 2297 // gAthArtha :- A pramANe cAre anuyogonuM pRthakkaraNa karIne pUjya Arya rakSitasUrIjI mahArAjazrI vaDe durbalikApuSpamitra nAmanA AcAryane gaNanA nAyaka tarIke sthApita
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitavavAda karAye chate atizaya gussAmAM AvelA evA goThAmAhila mithyAtvanA udayavALA thayA. ane sAtamA nitava banyA.ahIM prazna thAya che ke bIjA cha nidvavo kyA kyA thayA? Ama prazna thaye chate prasaMganA vazathI te sarve paNa nidvavonI utpatti samajAvAya che. // 2296l2297 || vivecana :- pUjaya AryarakSitasUrijI mahArAjajIne ghaNA ziSyo hatA. temAM durbalikApuSpamitra ane goThAmAhila mukhya hatA. have guru mahArAjazrInI jayAre vRddhAvasthA thaI tyAre potAnI pATe kone nImavo ? te vicArathI ghIthI bharelo telathI bharelo. ane vAlathI bharelo ghaDo eka eka ziSyane Apyo. tenA dvArA ziSyonI yogyatAno teozrIe nirNaya karyo. te vakhate goThAmAhila muni bahu ja vaktA hatA tethI, mathurAnagarImAM koI anyadharmI evA vAdIne vAdamAM jitavA mATe gurujI vaDe ja mokalAvAyA hatA. teo vAdIne jitane mathurAnagarIthI nIkaLIne pUjaya gurujI zrI AryarakSitasUrijI jyAM hatA tyAM AvyA. teoe saghaLI hakikata jANI. manamAM vicAryuM ke vAcALa ane vyAkhyAnanI viziSTa zaktidhArI evA mane choDIne muMgAtulya (jane kaMI ja bolatAM paNa AvaDatuM nathI) evA A RSine durbalikA puSpamitrane) sUrijI vaDe AcAryapade sthApita karAyA. te gurujI vaDe A te kevuM kAma karAyuM ? gurujI vaDe A ghaNuM ja aghaTita kAma karAyuM che. ayogya vyaktine AcAryapade sthApita karAyA che. ghInA ghaDA AdinI vArtA loko pAsethI sAMbhaLIne atizaya kadAgrahavALI buddhi hovAthI tIvra gussAvALA goSThAmAhila thayA. tyAre te goThAmAhila mithyAtvanA udayavALA banyA. ane kadAgrahapUrvaka potAnI vAtane ja prasAratA sAtamA nihnava thayA. 2296/2297 || avataraNa :- ahIM prazna thAya che ke A goSThAmAThilajI sAtamA nihnava thayA che. teonI pUrve prathamanA cha nitavo kyA kyA thayA ? kyAM kyAM thayA ? kyA kyA viSayanI mAnyatA na svIkAravAthI thayA. te amane samajAvo. te tattva samajAvavA mATe have nitavavAda lakhAya che. A eka rIte prastAvanA samajavI. athavA bIjI rIte paNa prastAvanA A pramANe jANavI. ahavA coei nayANuoganiNhavaNao kahaM guravo / na hi niNhavatti, bhaNNai jao na jaMpaMti nasthitti // 2298 // na ya micchabhAvaNAe vayaMti, jo puNa payaM pi niNhavai / micchAbhinivesAo sa niNhavo bahurayAivva // 2299 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ niAvavAdanIprastAvanA gAthArtha :- athavA koika ziSya prazna kare che ke AryarakSita sUrijI gurubhagavaMte nayonA anuyogane chupAvI dIdho.to teone nirbhava kema na kahevAya ? "nayonA anuyoga ja nathI." A pramANe teo kahetA nathI. paraMtu kALanA prabhAvathI ziSyo tevA buddhizALI nathI mATe nayono anuyoga karAto nathI. chupAvAyo che. ane te paNa pravacananA hita mATe ja Ama karyuM che. paNa mithyAtvanA abhinivezathI Ama karAyuM nathI. je AtmA mithyAtvanA abhinivezathI paramAtmAe kahelA eka paNa padane na mAne ane chupAve to te mithyA abhinivezavALA hovAthI bahurata AdinI jema nihnava kahevAya che. / / 2298-2299 || 5 vivecana - ahIM svAbhAvika paNe ja eka prazna thAya che ke pUjya AryarakSitasUrijI mahArAjazrIe jo nayonA anuyogane chupAvI dIdho hoya to teone nirbhava kema na kahevAya ? kAraNa ke vItarAga bhagavaMte kahelI koI paNa vAtane jo chupAvavAmAM Ave to bhagavaMte tevA jIvane nihnava kahyA che. to pUchyuM AryarakSitasUri mahArAjazrI zuM nirbhava hatA? Avo prazna kadAca thAya. to teno uttara samajavo ke pUjya AryarakSitasUrijI mahArAje kaMI mAnAdinI buddhithI A kAma karyuM nathI. paraMtu vItarAga prabhunA pravacananA hita mATe ja bhAvimAM AvatA vismaraNazIla kALane jANIne caturvidha zrIsaMghanA hita mATe ja cAra anuyogo chuTA pADIne pravacananA kalyANa mATe ja A kAma karyuM che chupAvavAnI buddhithI karyuM nathI. mATe nirbhava nathI. paNa zAsananA prabhAvaka puruSa che. teozrI mithyA abhinivezavALA na hatA. ane mithyA abhinivezathI A kArya karyuM nathI. paraMtu vItarAga prabhunuM pravacana jhAjho samaya Take ane bhAvimAM thanArA alpabuddhivALA jIvo paNa A zAsanano Azraya pAmIne kalyANa sAdhe AvI umadA bhAvanAthI A kArya bhAvinA hita mATe ja karyuM che. mATe jaina zAsananA prabhAvaka thayA che. have ahIM prazna thAya che ke teozrIe A kArya jainazAsananI prabhAvanA mATe ja jo karyuM che paraMtu koI abhimAnAdithI A kArya karyuM nathI. tathA teozrInI durbalikApuSpamitrane AcAryapade sthApana karavAnI kAryavAhI joine goThAmAhila je mithyA abhimAnathI sAtamA niva thayA. ema kahyuM. tyAM prazna thAya che ke mahAvIra prabhunA zAsanamAM bIjA kyA kyA nihnavo thayA ? ane teoe mahAvIra prabhunI kaI kaI vAta chupAvI. te amane barAbara nAma ane pramANapUrvaka samajAvo. || 2298|2299 ||
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata nitavavAda vavAdano prAraMbha bahuraya paesa avvatta sAmucchA duga tiga abaddhiA ceva / eesiM niggamaNaM vocchAmi ahANupUvvIe // 2300 // gAthArtha:- bahuratavAda, antimapradezavAda, avyaktavAda, samucchedavAda, kriyAtavAda, airAzikamata ane abaddhakarma Ama bhinna bhinna ekAnta mAnyatAvALA. anukrame A sAta nidbhavo thayA // 2300 || vivecana :- paramAtmAzrI mahAvIra svAmInA zAsanamAM anukrame 7 + 1= 8 nitavo thayA. paramAtmA zrI vItarAga devanI kahelI vAtane chupAvanArA-potAnI kalpelI ekAnta prarUpaNAne ja jorazorathI gAnArA evA sAta ane eka, ema ATha nitavo thayA. te AThe nitavo kyAre thayA ? kyA gAmamAM thayA ? kyA viSayanA ekAntavicAraNAvALA thayA ? ityAdi varNana A pramANe che. (1) bahuratamata-zrAvastI nagarImAM jamAlidvArA A mata thayo. paramAtmA zrI mahAvIrasvAmIne kevaLajJAna pragaTa thayA bAda 14 varSa pasAra thayAM tyAre A mata pragaTa thayo. eka samayamAM kArya thatuM nathI. paNa bahu samayamAM ja kArya thAya che. dIrghakAlamAM ja vastunI utpatti che. AvI prarUpaNA karanArA jamAli A prathama nidbhava thayA. (2) ekapradezavAdaH- RSabhapura nagaramAM, zrI tiSyagupta nAmanA AcArya dvArA A mata thayo. zrI mahAvIrasvAmI prabhune kevaLajJAna pragaTa thayA bAda 16 varSe A mata pragaTa thayo. antima eka pradezamAM ja jIvadravya che. Ama mAnanAra A bIjA nidvava thayA. (3) avyaktavAda :- jetavikA nagarImAM ASADhabhUti muni dvArA A mata thayo. paramAtmA zrI mahAvIra svAmI prabhu nirvANa pAmyA pachI prabhujInA nirvANathI 214 varSa vyatIta thaye chate A mata pragaTa thayo. koNa saMyamI che ane koNa asaMyamI che ? A vAta ApaNe jANI zakatA nathI. eTale koie koine vaMdanAdi vyavahAra karavo nahIM. AvA prakAranI daSTivALo A mata te trIjA nidbhava thayA.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nihnava jamAli bahuratamata (4) samucchedavAda :- mithilAnagarImAM azvamitra nAmanA munithI A mata pragaTa thayo. pamAtmA zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 220 varSo vyatIta thaye chate A mata thayo. sarve paNa vastuo utpanna thatAMnI sAthe ja bIjA samaye nAza ja pAme che. eka kSaNathI vadhAre koi paNa vastu rahetI nathI. Ama kSaNikavAda mAnanAro A mata cothA nihnava tarIke thayo. (5) kriyAkrayavAda :- ullukAtIra nAmanA gAmamAM AryagaMga nAmanA AcAryathI A mata pragaTa thayo. paramAtmA zrI mahAvIrasvAmI prabhu pachI 228 varSa gaye chate A matanI utpatti thaI. ekasAthe ekaja samayamAM be kriyA sAthe hoya che. nadI utaratAM ardhuM zarIra pANImAM hovAthI zItaLatA ane ardhuM zarIra pANI upara hovAthI sUryanA tApathI uSNatA Ama be kriyA ekI sAthe A jIva anubhave che. mATe banne kriyA sAthe hoya che AvA prakArano je mata te pAMcamA nihnavanI utpatti jANavI. (6) trarAzikamata :- antaraMjikA nAmanI nagarImAM rohagupta nAmanA munithI A mata pragaTa thayo. zrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 544 varSa vyatIta thaye chate A matanI utpatti thaI. (1) jIva. (2) ajIva ane (3) nojIva Ama traNarAzinI sthApanA karanAro A mata chaThThA niAvarUpe thayo. (7) abaddhakarmavAda :- dazapuranagaramAM goThAmAhila nAmanA munithI A mata pravarto mahAvIra prabhuthI 584 varSo vyatIta thaye chate A sAtamA nihnava thayA. AtmAnI sAthe karma spaSTa thAya che. paraMtu ekameka thatuM nathI. baMdhAtuM nathI. arthAt saMyogamAtra pAme che. AvI mAnyatAvALo A mata sAtamA nihnavarUpe thayo. A sAte nirNavo kyAre thayA ? kevI rIte thayA ? ityAdi sarve paNa hakikata have graMthakArazrI samajAve che. / / 2300 // have je je vicArothI A sAta nirNavo thayA che. te vigatavAra graMthakArazrI samajAve chebhury jamAlipabhavA jIvapaesA ya tIsaguttAo / avvattA''sADhAo, sAmuccheA'' samittAo // 2301 // gaMgAo do kiriyA, chalugA terAsiANa uppattI / therA ya goTThamAhila puTThamabaddhaM parUviMti // 2302 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata nihnavavAda gAthArtha :- jamAli nAmanA munithI "bahurata" no nitavavAda thayo. (1) tiSyagupta nAmanA AcArya dvArA "jIvapradeza" nAmano nitavavAda thayo. (2) aSADhAbhUti nAmanA munithI "avyaktavAda" nAmano nihnavavAda thayo. (3) amitra nAmanA AcAryathI sAmucchedavAda nAmano nitavavAda zarU thayo (4). / 2301 // gaMga nAmanA munithI "krikriyAvAda" nAmano nihnavavAda zarU thayo (5) paDalUka nAmanA munithI "airAzikamata" nAmano nitavavAda zarU thayo. (6) ane sthavira evA zrI goThAmAhila nAmanA munithI "spaSTAbadhdhakarmavAda" A nAmano nihnavavAda zarU thayo. (7) Ama judA judA sAta nikUvo thayA. / 2302 || vivecana - paramAtmA zrI mahAvIra prabhunA zAsanamAM paramAtmAnI vAtane na mAnanArA ane potAnI rIte manasvIpaNe zAstranA arthanI prarUpaNA karanArA mukhyatve sAta nidvavo thayA. tenAM nAmo tathA temanA siddhAnto A pramANe che. (1) paramAtmA zrI mahAvIra prabhune kevaLajJAna thayA bAda 14 varSe jamAli nAmanA prabhunA ziSya dvArA zrAvastInagarImAM "bahurata" nAmanA matanI utpatti thaI. (2) paramAtmA zrI mahAvIra prabhune kevaLajJAna thayA bAda 16 varSe tiSyagupta nAmanA AcAryathI RSabhapura nAmanA nagaramAM "jIvapradeza" nAmano nihnavavAda zarU thayo. (3) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa bAda 214 varSe ASADhAbhUti nAmanA munithI zvetavikA nagarImAM "avyaktavAda" nAmano nihnavavAda zarU thayo. (4) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa bAda 220 varSo gaye chate azamitra nAmanA AcAryazrIthI mithilAnagarImAM "sAmucchedavAda"nAmano nihnavavAda zarU thayo. (5) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa bAda 228 varSo gaye chate ulukA tIra nAmanA gAmamAM AryagaMganAmanA AcAryazrIthI "krikriyAvAda" nAmano nihnavavAda zarU thayo. (6) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 544 varSo gaye chate aMtaraMjikA nAmanI nagarImAM "rohagupta" nAmanA munithI "bairAzikamata" A nAmanA chaThThA nidvavanI utpatti thaI. (7) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 584 varSe gaye chate goThAmAhila
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nitava jamAli nAmanA munithI dazapura nAmanA nagaramAM "pRSTa-abadhdhakarmavAda" nAmano nihnavavAda zarU thayo. || 2301/2302 || sAvatthI usabhapUraM seambiA mihila ullugAtIraM / puramaMtaraMji dasaura, rahavIrapUraM ca nayarAiM // 2303 // gAthArtha - (1)zrAvastI nagarI, (2) RSabhapUra (rAjagRhanagaramAM) (3) jaitAbikA nagarI, (4) mithilAnagarI, (5) ullakAtIra, (6) aMtaraMjikAnagara, (7) dazapura nagaramAM tathA (8) rathavIrapuranagaramAM A nihnavavAda zarU thayA. | 2303 / vivecanA :- A gAthAmAM A sAte nihnavo kyA kyA nagaramAM thayA ? kyA nagaramAMthI A nidvavavAda zarU thayo. te jaNAvavAmAM AvyuM che. (8) AThamA nihnava boTika thayA. ke jene digaMbara kahevAya che. te "rathavIrapura" nAmanA nagaramAM thayA. A nidvavanuM paNa varNana karavAmAM Avaze. graMthanA lAghava mATe temanI nagarInuM nAma ahIM lakhavAmAM AvyuM che. paraMtu kyAre A mata nikaLyo ane konAthI nikaLyo ? vigere hakikata gAthA 2550 thI 2608mAM lakhavAmAM Avaze. || 2303 || avataraNa - bhagavAnane kevaLajJAna thayA pachI ane nirvANa pAmyA pachI keTalA keTalA varSe A nirbhavo thayA ? tenuM kALamApa jaNAve che. coddasa solasa vAsA, coddAvIsuttarA ya duNNi sayA / aTThAvIsA ya duve, paMceva sayA ya coAlA // 2304 // paJca sayA culasIo, chacceva sayA navuttarA huMti / nANuppattIe duve, uppannA nivvue sesA // 2305 // gAthArtha - 14 varSo, 16 varSo, 214 varSo, 220 varSo, 228 varSo, 544 varSo, 584 varSo. ane 609 varSo gaye chate A ATha nihnavo thayA. te AThamAM prathamanA be nidvavo paramAtmAne kevaLajJAna prApti thaI tenAthI 14 ane 16 varSo gaye chate thayA. tathA bAkInA sarve paNa nivo paramAtmAnA nirvANathI teTalA varSe thayA che. //ra304 2305 || vivecana :- A gAthAno bhAvArtha jo ke pUrvanI gAthAmAM samajAvAI gayo ja che. to paNa eTaluM vizeSa samajavuM ke prathamanA be nidvava paramAtmAne kevaLajJAna pragaTa thayA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 bahuratamata niThavavAda pachI anukrame 14 ane 16 varSe thayA che. tathA bAkInA badhA ja nihnavo paramAtmAnA nirvANathI teTalAM teTalA varSo gaye chate thayA che. (1) paramAtmA zrI mahAvIra prabhune kevaLajJAna thayA bAda 14 varSo gaye chate prathama nirNava jamAli zrAvastInagarImAM thayA. (2) paramAtmAzrI mahAvIraprabhune kevaLajJAna thayA bAda 16 varSo game chate AcArya tiSyagupta nAmanA nirbhava RSabhapura (rAjagRhI)nagarImAM thayA. (3) paramAtmA zrI mahAvIra prabhu nirvANa pAmyA bAda 214 varSo gaye chate ASADhabhUti nAmanA trIjA nihnava zvetavikAnagarImAM thayA. (4) paramAtmAzrI mahAvIra prabhu nirvANa pAmyA bAda 220 varSo gaye chate azvamitra nAmanA cothA nihnava mithilAnagarImAM thayA. (5) 52mAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa bAda 228 varSo gaye chate AryagaMga nAmanA nirbhava ullukAtIra nAmanA gAmamAM thayA. (6) 5ramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 544 varSo gaye chate rogupta nAmanA niAva aMtaraMjikA nAmanI nagarImAM thayA. (7) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 584 varSo game chate goThAmAhila nAmanA nirbhava dazapura nAmanA gAmamAM thayA. ane (8) paramAtmAzrI mahAvIra prabhunA nirvANa pachI 609 varSo game chate boTika (digaMbara)nAmanA nirbhava rathavIrapura nAmanI nagaramAM thayA. // 2304|2305 || avataraNa - have eka eka nirtavanuM savistarapaNe varNana kahevAya che. coddasa vAsANi tayA, jiNeNa uppADiyassa nANassa / to bahurayANa diTThI, sAvatthIe samuppannA // 2306 // gAthArtha H- paramAtmAzrI mahAvIra prabhune kevalajJAna prApta karyAne 14 varSo thayAM hatAM tyAre bahurata nAmanA nihnavanI dRSTi zrAvastI nagarImAM utpanna thaI. II2306 // vivecana :- paramAtmA zrI mahAvIra prabhune kevalajJAna pragaTa thayAne purepurAM 14 varSo pasAra thayAM hatAM tyAre jamAli thakI "bahurata" nAmano nihnavavAda zarU thayo. A nihnavavAda zrAvastI nAmanI nagarImAM zarU thayo.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 prathama nitava jamAli A prathama nidvava thayA. jamAli temanuM nAma hatuM paramAtmAne kevalajJAna pragaTa thayA pachI 14 varSo pasAra thayAM hatAM tyAre mithyAtvamohanA uda thI zrAvasthI nAmanI nagarImAM jamAlithI A vAda zarU thayo. "bahurata" nAme A prathama nitava thayA. prathama nihnava tarIkenI dRSTi ahiMthI zarU thaI | 2306 | te prathama nitavanI dRSTi je rIte utpanna thaI. te vAta batAvavAnI icchAvALA graMthakArazrI saMgrahAtmakagAthAthI kahe che - jiTThA sudaMsaNa jamAliNojja sAvatthItiMdugujjANe / paJca sayA ya sahassaM, DhaMkeNa jamAli mottUNaM // 2307 // gAthArtha :- jayeSTA, sudarzanA, jamAli, anavadyA, zrAvastI nAmanI nagarI, tainduka nAmanuM udyAna, te udyAnamAM pAMcasoha sAdhu ane eka hajAra sAdhvIjIone TaMka nAmanA kuMbhakAra vaDe pratibodha karAyo. phakta eka jamAline mukIne (arthAt jamAlino pratibodha thayo nahIM). / 2307 || | vivecana :- vAtano sArAMza A pramANe che ke. paramAtmAzrI mahAvIra prabhunI benano putra (bhANeja) jamAli nAmano rAjaputra hato. tenI patnI paramAtmA zrI mahAvIra prabhunI putrI hatI. (te kAle mAmA-phaInA putra-putrInA vyavahAro thatA hatA.) jamAlinI patnI ane mahAvIra prabhunI putrInuM nAma jayeThA. sudarzana ane anavadyAnI Ama traNa nAmo hatA. pAMcaso puruSo sAthe jamAlie bhagavAna mahAvIra svAmI pAse dIkSA grahaNa karI tenI patnI sudarzanAe paNa eka hajAra strIyo sAthe paramAtmA pAse dIkSA grahaNa karI. dIkSA grahaNa karyA pachI jamAlie agiyAra aMgono abhyAsa karyo. tyArabAda jamAlivaDe bhagavAnathI judo vihAra karavA mATe anumati maMgAi. bhagavAne mauna dhAraNa kareluM hovAthI kaMI paNa pratyuttara Apyo nahIM. A pramANe svataMtrapaNe chuTA paDavAnI bhagavAne sammati na ApI hovA chatAM paNa pAMcasoha munirAjathI parivarelA te jamAli muni zrI mahAvIra prabhu pAsethI nIkaLyA. gAmAnugAma vicaratA vicaratA zrAvastI nAmanI nagarImAM AvyA. te nagarImAM taika nAmanA udyAnamAM koSTaka nAmanA caityamAM AvIne sthira thayA. lukhkho, sukko ane rasakasa vinAno AhAra levAthI tyAM zrAvastI nagarImAM te jamAline tIvra roganI pIDA zarU thaI. tenA vaDe besI zakAtuM nathI. ke ubhA rahI zakAtuM nathI. tethI teoe anya zramaNa munione kahyuM ke "mArA mATe jaldI jaldI saMthAro pAtharo ke jethI huM tenA upara suI jAuM."
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata nitavavAda te munioe saMthAro pAtharavAnI zarUAta karI. A bAju atizaya dAhajvarathI parAbhava pAmelA te jamAlimuni vaDe puchAyuM ke "saMthAro pAtharyo ke nahIM ? tyAre sAdhusaMto vaDe saMthArAno ghaNo bhAga patharAI gayelo hovAthI thoDo ja bhAga pAtharavAno bAkI hovA chatAM te munio vaDe kahevAyuM ke "saMthAro patharAI gayo che." "Apa zayana karavA mATe padhAro." AvuM vAkya sAMbhaLIne vedanAnI atizaya pIDAthI AkuLavyAkula cittavALA te jamAlimuni zayana karavA mATe jAya che. tyAM adhuM ja saMthAro patharAyo che artho pAtharavAno bAkI che. A joIne krodhAyamAna thayelA te jamAline "karAtuM hoya te karyuM kahevAya" AvA prakAranuM sidhdhAntanuM vacana smRtigocara hovA chatAM paNa mithyAtvamohanA udayathI have kahevAtI yuktio dvArA viparIta vicAraNA thavA lAgI. te kAle tyAM vidyamAna evA bIjA sthaviramunioe have kahevAtI ghaNI yuktio vaDe samajAvavAno prayatna karyo paNa A jamAlimuni keme karI samajatA nathI. tyAre te munio te jamAline choDIne paramAtmA zrI mahAvIra prabhu pAse gayA. bIjA keTalAka munio temanI pAse ja rahyA.tathA sudarzanA nAmanAM temanAM patnI te samaye DhaMka nAmanA kuMbhAranA ghare hatAM. jamAli uparanA anurAganA (premanA) kAraNe sudarzanAe paNa te jamAlino mata svIkAryo. te sudarzanA paNa zrAvaka evA DhaMka nAmanA kuMbhakArane jamAlino mata svIkAra karavA mATe samajAvavA lAgI. TaMka nAmano A kuMbhakAra zrAvaka hato paramAtmA zrI mahAvIra prabhunA siddhAntano parama rAgI hato. tethI teNe manamAM nirNaya karyo ke A sudarzana paNa potAnA patinA anurAgathI A mArgane svIkAranArI banI che. kharekhara A sudarzanA mithyAtvanA udayane pAmI che bIjAM huM kaMI jANato nathI. avasara Avaze tyAre vAta. paraMtu paramAtmA zrI mahAvIraprabhunI ja vAta sAcI che. eka vakhata bhaTTAnA agninI aMdara mATInAM vAsaNone upara-nIce karIne pakavatA evA te kuMbhAravaDe te ja pradezamAM svAdhyAya karatAM evAM sudarzanA sAdhvIjInI tarapha eka aMgAro naMkhAyo. tenA vaDe sudarzanA sAdhvIjInA vastrano eka bhAga dAjayo. tethI te sudarzanA sAdhvIjI vaDe kahevAyuM ke he zrAvaka ! tArA vaDe mArU vastra kema baLAyuM ? tethI te DhaMkakuMbhakAravaDe kahevAyuM ke "baLAtuM hoya te baLyuM na kahevAya "rAmAnaM mAtha" AvA prakArano tamAro siddhAnta che. tethI konA vaDe tamArU vastra kyAM baLAyuM che ?
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nidvava jamAli 13 ityAdi kuMbhakAravaDe kahevAtAM vacano sAMbhaLIne lAMbo vicAra karIne bolI ke A kuMbhakAravaDe mane sArI preraNA maLI. sAro bodha maLyo. Ama kahIne potAnI bhUla badala micchAmi dukkaDuM ApIne jamAli pAse jaine sAcuM tattva samajAve che. A jamAli jayAre keme karIne samajatA nathI. tyAre A sudarzanA potAnA samasta parivAra sAthe, tathA bIjA keTalAka sAdhu mahAtmAo paNa jamAline ekalA mukIne paramAtmA pAse gayA. ane micchAmi dukkaDe ApIne paramAtmAnI vAta svIkAra karanArA banyA. ane jamAlie to ghaNA bIjA jIvone potAnA matamAM bhoLavIne pApanI AlocanA karyA vinA ja kAladharma pAmIne te jamAli kilbiSika devamAM utpanna thayA. A jamAlinuM vadhAre vistArathI caritra vyAkhyAprajJapti nAmanA AgamamAMthI jANI levuM. jayeSThA, sudarzana ane anavadyAnI A traNe nAmo jamAlinI patnInAM nAmo che. anya AcAryo kahe che ke jayeSThA eTale moTI evI sudarzanA bhagavaMta zrI mahAvIra prabhunI bahena hatI. teno putra jamAli hato. eTale jamAli bhagavAnano bhANeja hato. ane anavadyAkI e bhagavAna zrI mahAvIra prabhunI putrI hatI. ane te jamAlinI patnI hatI. zrAvastI nAmanI nagarImAM tainduka nAmanA udyAnamAM jamAli nAmanA prathama nidvavanI daSTi utpanna thaI, tyAM pAMcamoha sAdhuo ane eka hajAra sAdhvIjIo hatAM. temAMthI je je sAdhu sAdhvIjI svayaM pote bodha na pAmyAM ane jamAlinA matamAM ja rahyAM. te sarvane TaMka nAmanA te kuMbhakAravaDe pratibodha karAyo. phakta eka jamAli ja na samajayA. // 2307 || A pramANe A niryuktinI gAthA che. teno saMkSipta artha kahyo. have jamAli viparIta bodhanA prahaNa vaDe je rIte nidvava thayA. te vAtane vistArathI spaSTapaNe pragaTa karatAM kahe che sakkhaM ciya saMthAro, na kajjamANo kautti me jamhA / bei jamAli savvaM, na kajjamAgaM kayaM tamhA // 2308 // gAthArtha :- jamAli A pramANe bole che ke mane sAkSAt dekhAya che ke A saMthAro patharAto che. paNa patharAyelo nathI tethI sarve paNa vastuo karAtI hoya te karI che. Ama na kahevAya... (paraMtu karAtI hoya tene karAtI ane karI hoya tene ja karI kahevAya). || 2308 ||
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata niThavavAda vivecana :- zarIramAM tAva atizaya vadhAre hovAthI kaMpatA zarIre jamAli zayana mATe saMthArA pAse AvyA ane joyuM to saMthAro haju patharAto hato. paraMtu patharAyelo na hato. te joine teoe kahyuM ke "yimAAM na tam, saMstIrgamALo na saMskRta:' je karAtuM hoya te karyuM che Ama na kahevAya. tathA je patharAto hoya te patharAyo che Ama na ja kahevAya. paraMtu je karyuM hoya tene ja karyuM kahevAya "vimALa na tam, vittu kRtameva kRtam " 14 potAnA AvA vicAro daDha thavAnA kAraNe teoe kahyuM ke bhagavatIjI Adi zAstromAM je kahyuM che ke vanamALe vRtti, tnimALe ri, venDjhamALe ve, jJAti, tatsarva mithyA rUti abhiprAyaH // cAlatuM hoya tene cAlyuM kahevAya, udIraNA karAtI hoya tene udIraNA karI kahevAya ane vedAtuM hoya tene veduM kahevAya. ityAdi vyavahAra thAya che te sarva vyavahAra mithyA che. khoTo che AvI prarUpaNA te kAle jamAlie karI. ane kahyuM ke "karAtu hoya tene karAyuM che Ama mAnavAmAM ghaNA doSo Ave che. te doSo kayA kyA Ave che ? te have jaNAvAya che || 2308 // jasseha kajjamANaM kayaM ti teNeha vijjamANassa / karaNakiriyA pavannA, tahA ya bahudosapaDivattI // 2309 // gAthArtha :- je vAdI "karAtuM hoya tene karAyuM che" Ama mAne che teNe vidyamAna padArthanI (arthAt karAyelA padArthanI) karaNakriyA (karavAnI kriyA) svIkArI. tema mAnavAmAM ghaNA doSo Ave che. // 2309 | ,, vivecanaH- jamAli kahe che ke je vAdIne "karAtu hoya te karyuM kahevAya che." Avo svIkAra mAnya che. te vAdIne karAyelI evI vidyamAna vastumAM paNa karavAnI kriyA svIkArelI thaze sArAMza ke "karAtIne jo karAyelI che" Ama jo kahevAya ane manAya to teno artha e thayo ke je je vastu karAyelI che. te paNa karAya che. have jo karAyelI vastumAM paNa karAvA paNAnI kriyA mAnIe to ghaNA doSo Ave che te have pachInI gAthAmAM samajAvAya che. | 2309 | "karAtu hoya tene karAyuM che" Ama mAnavAmAM bahu doSo Ave che. te bahu doSo A pramANe che. kayamiha na kajjamANaM, sabbhAvao ciraMtanaghaDo vva / ahavA kayaM pi kIrai, kirau niccaM na ya samattI // 2310 // .
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nirbhava jamAli 15 gAthArtha :- je kArya karAyuM hoya te karAya che "Ama na ja manAya. kAraNa ke te kArya karAyeluM hovAthI sadbhUta che. vidyamAna che. pUrvakAlamAM karAyelA ghaDAnI jema. athavA karAyeluM paNa jo karAtuM ja hoya to nitya karAyA ja karo. kyAre ya paNa tenI samApti ja nahI thAya. || 2310 || vivecana :- "karAtu hoya tene karAyelu che" vimALuM vRtam' Ama tame mAno cho teno artha e thayo ke je karAyeluM che te paNa karAya ja che. vRtaM vimALameva. have jo je kArya karAyeluM che te paNa karAtu ja hoya to anaMtakAla sudhI karAyA ja karo. Avo artha thaze. kAraNa ke je kArya karAyeluM che arthAt ta che. te te kArya vidyamAna hovAthI tamArA kahevA pramANe "jo karAya che" eTale ke vimALa che. to to bhUtakAlamAM ghaNA varSo pUrve karAyelo ghaTa paNa karAyA ja karo. Avo artha thaze. kyAreya kriyamANa paNAnI samApti thaze nahIM. athavA jo je kArya karAyelu che thaI cukyuM ja che. arthAt ta che. te paNa jo yimALa hoya eTale ke karAtuM hoya to nitya karAyA ja karo, kyAreya paNa kAryanI samApti thaze nahIM. kAraNa ke ta paNuM to sadA che ja te mATe sadA yimALatA ja raheze. AvA doSo tamane Avaze. Ama jamAli kahe che. II 2310 || avataraNa :- karAtuM hoya tene karAyuM che Ama mAnavAmAM zuM ATalo eka ja doSa Ave che ? to kahe che ke nA, eka nahIM paNa ghaNA doSo Ave che te A pramANe kiriyAvephallaM ti ya, pUvvamabhUyaM ca dIsae hoMtaM / dIsai dIho ya jao, kiriyAkAlo ghaDAINaM // 2311 // gAthArtha :- (1) kriyAnI niSphaLatA; (2) pUrve na thayeluM kArya thatuM dekhAya che. (3) ghaTa vigere kAryono kriyAkAla ghaNo dIrgha hoya ema dekhAya che. / / 2311 || = vivecana :- jamAli potAnA pakSane majabUta karatAM kahe che ke je karAtuM hoya tene karyuM kahevAya to te kArya ta ja thayuM che. have tene karAtu kahevuM te ucita nathI. je je ta hoya te to karAyeluM che have tene yimALa karAtuM mAnavuM temAM kriyAnI niSphaLatA ja che. kAraNa ke ta banAvavA mATe yiA hoya che. te kArya jo ta thaI ja cukyuM che to tene yimALa kema ghaTe ? kArya karavAnI vimALatA niSphaLa ja jAya A ekadoSa kahyo (1)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata nihnavavAda (2) have karAtuM hoya tene karAyu mAno "vimALe tam' Ama jo mAno to je kArya karAyeluM che. tene ja karavAnI kriyA thAya che Avo ja artha thAya. Ama mAnavAthI pratyakSa virodha Ave. kAraNa ke kAryanA utpattikAlathI pUrvakAlamAM avidyamAna evuM ja kArya utpanna thatuM dekhAya che tethI je kArya karAya che. te kArya karAyuM nathI Ama ja mAnavuM joie. arthAt je vimALa che te sata ja hoya che Ama mAnavuM joie tene badale dhRta mAno cho. A bIjo doSa. 16 (3) je samaye kArya karAya che AraMbhAya che te samaye ja jo kArya thaI jatuM hoya to eTale vimALa ne ghRta mAnazo to arthAt AraMbha samaye ja kAryanI utpatti thaI jAya che Avo ja artha thaze. paraMtu Ama mAnavuM te ayukta che. kAraNa ke ghaTa-paTa Adi kAryone utpanna thatAM ghaNo lAMbo kriyAkALa thato dekhAya che jo yimAna te nRta ja hoya to jyAre kArya zarU karAya te samaye te kArya pUrNapaNe pragaTa thayuM kahevAya. paNa AvuM jagatamAM dekhAtuM nathI. ghaTa-paTa Adi koI paNa A kArya karavAmAM ghaNo lAMbo kALa lAge che mATe vimAnaM tameva = karAtuM hoya tene kArya karyuM mAnavuM te ucita nathI ja. // 2311 || avataraNa :- jamAla kahe che ke kadAca tame Avo bacAva karo ke ghaTa-paTa Adi banAvavAno kriyAkAla bhale dIrgha hoya paraMtu ghaTa-paTAdi kArya to AraMbha kriyAsamaye ja athavA zivaka Adi banavAnA kAle ja dekhAya che. Ama kaho to te tamAro bacAva khoTo che. kema khoTo cho ? te A gAthAmAM have jaNAve che. nAraMbhe cciya dIsai na sivAdaddhAe dIsai tadaMte / to na hi kiriyAkAle, juttaM kajjaM tadaMtammi // 2312 // gAthArtha :- AraMbhamAM kArya dekhAtuM nathI. zivaka AdinA kALamAM paNa kArya dekhAtuM nathI. paraMtu kriyA kALanA antima samayamAM ja kArya dekhAya che. tethI kriyAkAlamAM kArya thaI gayuM Ama mAnavuM yogya nathI. paraMtu kriyAkAlanA aMte kArya thayuM mAnavuM ucita che. || 2312 // vivecana H- koI paNa kuMbhakAra ghaTAdi kArya banAvavAno jyAre AraMbha kare che tyAre (1) mATI lAvavAnA kALamAM (2) mATI paLAvAnA kALamAM (3) mATI masaLavAnA kALamAM (4) tenA piMDa banAvavAnA kALamAM ke (5) sthAna (6) koza. (7) kuzUlAdi banAvavAnA kALamAM kyAMya ghaTakArya dekhAtuM nathI. prazna :- jo A saghaLA kriyAkALamAM ghaTakArya dekhAtuM nathI to ghaTAtmaka kArya kyAM dekhAya che ?
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nihnava jamAli 17 uttara H- tenA ajnmasamayamAM ja kArya dekhAya che. ghaNo lAMbo kriyAkAla samApta thAya tyAre tenA antima samayamAM ja ghaTakArya thatuM dekhAya che. tethI kriyAkAle kArya mAnavuM ucita nathI. jemake suratathI page cAlIne vaDodarA jaie to paMdara divasa sudhI vaDodarA tarapha javAnI kriyA dekhAya che. paraMtu vaDodarA AveluM dekhAtuM nathI. te vaDodarA to paMdaramA divase ja Ave che. tethI kriyAkAle kArya mAnavuM ucita nathI. kAraNa ke je kriyAkAla che te kriyAkAlamAM kArya thayeluM dekhAtuM nathI. paraMtu te lAMbA kriyAkAlanA antimasamayamAM ja kArya thatuM dekhAya che. mATe te antimasamayamAM ja kArya thAya che. Ama ja mAnavuM ucita che. A vAta sarvalokomAM jANItI che pratyakSasiddha che. sArAMza ke kriyAkAle kArya karAya ja che paraMtu karAyeluM nathI mATe vimAnaM vimALameva na tu dhRtam = karAtuM hoya tene karAtu ja mAnavuM joIe paNa karAyeluM che Ama mAnavuM ucita nathI. kriyAkAla ghaNo lAMbo hoya che. tenA caramasamaye ja tatA Ave che. mATe caramasamaye ja kArya karAyuM che Ama mAnavuM joie. A pramANe jamAlino pUrvapakSa ahIM pUrNa thayo. jamAli zuM mAne che ? te vAta siddha karavA mATe jamAlie potAnA taraphanI yuktio kahI. // 2312 // avataraNa :- have jamAlinA A kathananI sAme sthavira AcAryo zuM kahe che ? te have graMthakArazrI kahe che therANaM mayaM nAkayamabhAvao kIrae khapupphaM va / aha va akayaM pi kIrai, kIrau to kharavisANaM pi // 2313 // gAthArtha :- sthavira AcAryonuM kahevuM Ama che ke avRta evuM ghaTAdi kArya karAtuM nathI kAraNa ke te avidyamAna che mATe AkAzapuSpanI jema karAtuM nathI. ane jo adbhUta paNa karAtuM hoya to kharaviSANa paNa karAo kAraNa ke te paNa amRta to che ja. II2313 = vivecana :- sthavira AcAryo eTale ke zrutajJAnamAM ghaNA ja vRddhi pAmelA anubhavI gItArtha munibhagavaMto je che. teonuM jamAlInI sAme kahevuM Ama che ke arthAt khoTI prarUpaNA karatA jamAli pratye teo A pramANe tene (jamAline) samajAve che ke je ghaTAdi kArya adbhuta che arthAt avidyamAna che." te karAtAM paNa nathI. asat hovAthI AkAzapuSpanI jema, sArAMza ke jema AkAzanuM puSpa asat hovAthI karAtuM nathI. tema mATI lAvavI, mATI paLAvavI, mATI masaLavI ityAdi kriyAkAle jo ghaTakArya vidyamAna na hoya ane avidyamAna evuM ja ghaTakArya jo karAtuM hoya to AkAzapuSpa ke kharazRMga
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 bahuratamata niThavavAda paNa avidyamAna che ja. te paNa karAvAM joie akRtavALuM (avidyamAna paNa) to bannemAM samAna ja che. mATe dhaTakArya sarvathA amRta nathI paNa buddhithI temAM kRta che. ane je kRta che. te ja karAya che. // 2313 // avataraNa : jamAli taraphanA pUrvapakSakAre je doSo ApyA hatA ke "karAyeluM hoya te karAtuM hoya" to eTale ke je ta hoya te vimALa hoya to nitya karAyA ja karo. kyAre ya kAryasamApti nahI thAya. ityAdi jamAli taraphanA pakSakAre je kahyuM hatuM. teno uttara ApatAM graMthakArazrI kahe che ke niccakiriyAidosA, naNu tullA asai kaTThataragA vA / pUvvamabhUyaM ca na te dIsai kiM kharavisANaM pi ? // 2214 // gAthArtha H- avidyamAnavALI vastu thAya che. A pakSamAM to nityakriyA Adi doSo kharekhara tulya ja Ave che eTaluM ja nahIM paNa A doSo kaSTatara thAya che. jo abhUta vastu thatI hoya to khavisANa paNa thatAM tamane kema dekhAtAM nathI ? vivecana :- je vastu avidyamAna hoya te karAya che Ama jo svIkArIe to nityakriyA Adi doSo lAge che. Adi zabdathI kriyAnI aparisamApti ane kriyAnI niSphaLatA vigere doSo jaNAya che. A doSo to ApaNane bannene tulya ja jaNAya che. (1) karAyeluM hoya te karAya che. tameva vimALam AvA prakAranA amArA pakSamAM tArA vaDe je doSo apAyA che. te sarve (2) na karAyeluM hoya te karAya che atameva yimALam AvA prakAranA tArA pakSamAM paNa doSo samAna paNe ja Ave che. samAna ja doSo Ave che eTaluM ja nahIM. paraMtu tArA pakSamAM to A doSo kaSTatara rIte Ave che kAraNa ke vastu vidyamAna hoya tene to paryAyavizeSa lAvavA dvArA arthAt rUpAntara karavA paNe ka2vApaNuM ghaTI zake che. jemake (1) tuM jagyA kara. (2) tuM banne paga sarakhA kara. (3) tu pITha kara. ahIM jagyA to che ja. paraMtu bharelI che te khAlI kara. Ama rUpAntarathI karavA paNuM ghaTI zake che tevI ja rIte be paga to che ja. paraMtu te astavyasta che. tene sarakhA kara.tathA pITha sAme che te pAchaLa kara Ama paryAyaAzrayI vidyamAnamAM karavApaNuM hAM ghaTI zake che. paraMtu je vastu avidyamAna ja che asat ja che. temAM A nyAya (karavApaNuM) koi paNa rIte saMgata thatuM nathI. kAraNa ke tame sarvathA asat mAnyuM che. mATe khaviSANanI jema je vastu che ja nahIM temAM karavApaNuM kema ghaTI zake?
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nirbhava jamAli 19 jo kAraNa kAle kArya sarvathA asat hoya ane te pragaTa thatuM hoya to mRtpiDamAMthI jema ghaTa thAya che tema kharaviSANa paNa utpanna thatAM kema dekhAtAM nathI. mRNiDakAle jema ghaTa asat che. tema khaviSANa paNa asat che. bannenI asattA eka sarakhI samAna ja che. jo mRtpiDamAMthI kharaviSANa asat hovAthI thatAM dekhAtAM nathI. to ghaTa paNa kAraNakAle tame asat mAno cho tethI te ghaTa paNa thato na ja dekhAvo joie banne sarakhA ja asat che athavA kyAreka mRtpiDamAMthI khaviSANa thaI jAya ane ghaTa na thAya Ama viparyaya paNa banavo joIe paraMtu Ama banatuM nathI. tethI mATImAMthI ghaTa bane che. te mATe te ghaTa tyAM sattAthI che ja, ane sattAthI che. to ja thAya che. / / 23145 avataraNa :- nRsTiMDamAMthI ghaTa banAvavAmAM dIrgha kriyAkAla dekhAya che. ghaNA kAla sudhI ghaTa utpAdananI kriyA karIe tyAre antima samaye ja ghaTa thato dekhAya che Ama je kahyuM tyAM gurujI uttara Ape che ke paisamae uppannANaM paropparavilakkhANa subahu / dIho kiriyAkAlo jai dIsai kiM tattha kuMbhassa / / 2315 // gAthArtha :- pratisamaye utpanna thatA paraspara vilakSaNa evA zivakAdi aneka kAryono lAMbo kriyAkAla hoya ane te rIte aneka kAryono lAMbo kriyAkALa dekhAya temAM kuMbhane zu levAdevA che ? | 2315 // vivecana :- mRtpiDamAMthI ghaTa banAvo tyAre pratisamaye utpanna thatAM paraspara atyanta vilakSaNa svarUpa vALAM zivaka-sthAsa-koza-kuzUla vigere karoDo kAryono kriyAkAla ane niSThAkAla eka ja hovAnA kAraNe pratisamaye navAM navAM prAraMbha karelAM ane te ja samaye niSThA pAmelA evAM karoDo kAryono dIrgha kriyAkAla dekhAya to temAM ghaTAtmaka kAryane zuM levAdevA? ghaTAtmaka kArya to antima samaye ja prAraMbhAya che ane antimasamaye ja samApta thAya che. bhAvArtha : A pramANe che ke (1) mATI lAvavI. (2) mATI palALavI. (3) mATInA piMDA banAvavA ityAdi aneka kAryono A dIrgha kAla che tene tuM ghaTanI utpattimAM ja joDe che. Avo tAro abhiprAya che. tethI tane ghaTanI banAvaTamAM dIrgha kriyAkAla dekhAya che paraMtu tArI A mAnyatA ayukta ja che. kAraNa ke pratisamaye navAM navAM kAryo AraMbhAya che ane te te kArya te te samaye ja samApta thAya che. kAryano prAraMbhakAla ane kAryano niSThAkAla eka ja hoya che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 bahuratamata nitavavAda ghaTAtmaka kArya to antima samaye ja AraMbhAya che ane tyAM ja (antima samayamAM ja) samApta thAya che tethI A kAryane karavAno dIrghakriyAkAla che ja kyAM ! je kArya je samaye AraMbhAya che te kArya te samaye ja samApta thAya che. | 2315 II avataraNa:- ghaTa banAvavAnA pUrva samayomAM anya anya kArya AraMbhAya che. tethI te anya anya pUrvakAlanAM kAryonA samayamAM ghaTAtmaka kArya kema dekhAtuM nathI ? evA praznano uttara ApatAM kahe che keannaarNbhe annaM kiha dIsau, jaha ghaDo paDAraMbhe / sivAvA mo, vizada vINa so taddhAra ! | 2326 | gAthArtha - anya kAryanA AraMbhamAM anya kArya kema dekhAya ? jema paTAtmakAryanA AraMbhamAM ghaTAtmaka kArya dekhAtuM nathI. tema ahIM samajavuM. zivaka-sthAsa vigere je kAryo che te ghaTAtmaka kArya nathI. te kAraNathI te zivaka-sthAsa Adi kAryonA kALamAM te ghaTAtmaka kArya kema dekhAya ? 2316 || vivecana - zIvaka-sthAsa- koza-kuzUla vigere anya anya kAryonA AraMbhakAle anya evuM ghaTAtmaka kArya kema dekhAya ? jema paTakAryanA AraMbhakAle ghaTAtmaka kArya kyAreya dekhAtuM nathI. tema ahIM zivakAdinA kAlamAM ghaTAtmaka kArya na ja dekhAya. to pachI gAthA 2312 mAM tArA vaDe Ama kema kahevAya che ke AraMbhamAM ghaTa dekhAto nathI. zivaka AdinA kALamAM paNa ghaTa dekhAto nathI. phakta te sarva kriyAonA aMte ja dekhAya che. Avo prazna tArA vaDe kema karAya che ? kharekhara to antima samaye ja ghaTa AraMbhAya che mATe antima samaye ja dekhAya che. temAM khoTuM zuM che' pUrvakAlamAM je sthAsa koza. kuzUla vigere je je kArya karAya che. te te kaMI kuMbharUpa nathI. paraMtu kuMbhathI bhinna ja che. tethI te zivakAdinA kAlamAM A ghaTa kema dekhAya ? mATe tArAvaDe Ama je kahevAya che ke zivaka-sthAsa-koza AdinA kALamAM ghaTa kema dekhAto nathI te tArI ajJAnatA ja sUcave che. anya kAryanA AraMbhamAM anya kArya na ja dekhAya. te barAbara ucita ja che ghaTa to aMte ja zarU karAya che. ane aMte ja dekhAya che. | 2316 / avataraNa - tame je ema kahyuM ke ghaTa zarU karAya che vahelo. paNa zivaka-sthAsa-koza-kuzala Adi aneka kAryo thayA pachI ghaNA lAMbA kALe ghaTa dekhAya che. je samaye AraMbhAya che te samaye kyAM dekhAya che? Avo koI prazna kare to teno uttara ApatAM kahe che keaNte cciya Araddho jai dIsai tammi ceva ko doso ? akayaM va saMpai gae kaha kIrau kaha va essammi ? // 2317 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nihnava jamAli 21 gAthArtha :- ghaTAtmaka kArya antima samaye ja AraMbhAya che ane antima samaye ja jo dekhAya, to temAM doSa zuM Ave ? arthAt kaMI ja doSa na Ave, tathA vartamAna kAlamAM (kriyamANa kALamAM) jo kArya na karAtuM hoya eTale ke "adbhuta" rahetuM hoya to te vartamAna kALa pasAra thaI gaye chate tathA bhaviSyakALamAM paNa kArya kema karAya ? ane bhaviSyakALamAM paNa kema dekhAya ? || 2317 || vivecana :- dIrgha evA kriyA kALanA antima samayamAM ja ghaTa kArya prAraMbhAya che ane te ja samayamAM ghaTakArya samApta thAya che je samaye kArya AraMbhAya che te samayamAM ja kArya samApta thAya che. kriyAkAla ane niSThAkAla eka ja hoya che. tethI mATI lAvavAthI mAMDIne ghaTa bane tyAM sudhImAM to hajAro kArya zarU karAya che ane hajAro kArya samApta thAya che. jo kArya karavA mATeno kriyAkAla vALo samaya hoya tyAM jo kArya na thAya to te samaya vItI gayA pachI kriyAtmaka kALa vinA bhAvimAM ke bhUtakALamAM kArya kema thAya ? mATe mATI lAvavAthI mAMDIne ghaTa bane tyAM sudhImAM zivaka-sthAsa-koza-kuzUla vigere banAvavA rUpe aneka kAryo AraMbhAya che ane te te kAryo tyAM tyAM pUrNa paNa thAya che. ghaTAtmaka kArya to antima samaye ja AraMbhAya che ane antima samayamAM ja samApta thAya che. ghaTa bane tenI pUrvano kAla ghaTa banAvavAno kAla ja nathI. zivakasthAsa-koza-kuzUma Adi anya kAryono AraMbhakAla che ane te te kAryo tyAM tyAM samApta thAya ja che tethI je kArya karAtuM hoya tene karyuM ja kahevAya. jyAM kArya karAtuM hoya tyAM te samayamAM jo te kArya na thAya to te kArya kyAM karAya! zuM kriyA pUrI thAya tyAre karAya ? have jo tame kaho ke hA, kriyA samApta thAya tyAre kArya karAya to A vAta mithyA che barAbara nathI. kAraNa ke jo kAryane karanArI kriyA jyAre hoya tyAre jo kArya na thAya ane kriyA samApta thayA pachI thAya to kriyA ja kAryane rokanArI che. evo artha thAya, je kriyA dvArA kArya karavAnuM che te kriyA to tyAM che ja nahIM to have kArya kema thAya ! ane kriyA vinA ja jo kArya thatuM hoya to kriyA samApta thayA pachI jema kriyAno abhAva che tyAre kArya thAya che. tema tame kaho cho to kriyA karyA pUrve paNa kriyAno abhAva to che ja. tyAM paNa kArya thavuM joie. kriyAnuM na hovuM to jema samApti pachI che. tema prAraMbhanI pUrve paNa che ja, mATe kriyAnA kAle ja kArya thAya che. prazna :- vartamAna samaya te kriyamANakAla che tenA pachIno je samaya che te kRtakAla che je samaye kArya karavAnI kriyA karAya che. te samaye kArya thatuM nathI mATe adbhuta ja kArya karAya che paraMtu ta kArya karAtuM nathI. Ama jo tuM prazna kare to.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 bahuratamata nitavavAda uttara :- A bAbatamAM ame tane pUchIe chIe ke koI paNa kArya potAnI utpAdaka evI kriyA vaDe karAya che ke kriyA vinA karAya che? jo kriyA vaDe karAtuM hoya to je samayamAM tenI utpAdaka kriyA hoya te samayamAM ja kArya karAvuM joie. kriyA anyasamayamAM hoya ane kArya anya samayamAM hoya Ama kema bane? mATe A tArI vAta ucita nathI. jema kheranA lAkaDA upara kuhADInA ghA karAtA hoya to palAzanuM jhADa tuTI jAya AvuM kaMI banatuM nathI. arthAt jenA upara kuhADInA ghA mAravAnI kriyA karAI hoya te jhADa ja chedAya che tema ja samayamAM kriyAkAla hoya te samayamAM ja kArya karAya paraMtu kriyAkAla vItI gayA pachI na karAya. kriyAkAla vItI gayA pachI kArya thAya che. Ama mAnavuM te ayuktika che. tathA vaLI kriyAno uparama thAya tyAre eTale ke kriyAnI samApti thayA bAda jo kArya karAtuM hoya paraMtu kriyA hoya tyAre na karAtuM hoya to AvuM bolavAmAM ane AvuM mAnavAmAM to kiyA ja kAryanI utpattimAM vighnabhUta banI kahevAze. eTale jyAM sudhI kriyA hoya che. tyAM sudhI kArya thatuM nathI. kriyA samApta thayA pachI ja kArya thAya che. eno artha e thayo ke kriyA e ja kAryanI bAdhaka che kAraNa ke kriyA kAle kArya AvatuM nathI ane jo A pramANe hoya to kriyA vinA ja kArya thAya che Avo ja artha thayo. Ama jo svIkArAya to ghaTAdi kAryanA arthI jIvo vaDe mATI lAvavI. mATI paLAvavI, piMDa banAvavA, mATInA piDane cakra upara goThavavA, cakrane bhamAvavuM ItyAdi. kriyA karavAno saghaLo paNa puruSArtha niSphaLa ja banaze. ane jo kharekhara Ama ja banatuM hoya eTale ke kriyAnI samApti thAya tyAre ja kriyAnA abhAvakALamAM ja kArya banatuM hoya to mumukSu AtmAoe tapa saMyamAdi anuSThAna na karavuM joie kAraNa ke kriyA ja kAryanI bAdhaka che kriyA vinA ja kAryanI siddhi thAya che. Avo artha thaze. paraMtu saMsAramAM AvuM kyAMya dekhAtuM nathI. sarve paNa loko te te kAryane anurUpa kriyA kare ja che. ane te te kriyAthI ja kArya thAya che. mATe kriyAkAle ja kArya che. paraMtu kriyAnI samAptikAle kArya thAya che. A vAta barAbara nathI. //ra31thI avataraNa pharIthI koIka ziSya prazna kare che ke (1) mATI lAvavI, (2) mATIne paLAvavI mATIne masaLavI. cakra upara mATI mukavI caka calAvavuM. ItyAdi aneka kriyAo pharIe tyAre ja ghaTakArya nIpaje che. tethI ghaTa banAvavAno ghaNo lAMbo kALa mane to dekhAya che. paraMtu kriyAkAla ane nikAla ekasAthe hoya Ama dekhAtuM nathI. ane je samaye kArya AraMbhAya te samaye ja kArya samApta thAya. Ama anubhavAtuM nathI. to A tamArI vAta kema bese! AvA praznano uttara ApatAM graMthakArazrI jaNAve che ke
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nirbhava jamAli paisamayakajjakoDIniravekkho ghaDagayAhilAso si / paisamayakajjakAlaM thUlamai ? ghaDammi lAesi // 2318 // 23 gAthArtha :- ghaTa banAvavAnA pratyeka samayamAM bIjAM karoDo kAryo thAya che. tene tuM joto nathI. kAraNa ke tane ghaTa tarapha ja abhilASA che. tathA he sthUlamativALA ziSya! vaccenA pratyeka samayamAM thatAM kAryono kAla tuM ghaTamAM lagADe che (A ja tArI moTI bhUla che). II 2318 || vivecana :- mATI lAvavI, mATI maLAvavI, mATI masaLavI. piMDa banAvavA zivakasthAsa-koza-kuzUla vigere banAvavA. Ama pratisamaye navAM navAM kArya karavA rUpe karoDo kArya tyAM thAya che. to paNa tuM ghaTagata abhilASAvALo che. tethI te te kAryone na joto evo tuM te saghaLo kALa ghaTa kAryamAM ja joDe che. vaccenAM kAryonuM tAre prayojana na hovAthI tenI vivakSA karyA vinA te te karoDo kAryo thatAM hovA chatAM tuM tene gaNato nathI. kema gaNato nathI ? to tenuM eka ja kAraNa che ke tuM ghaTanI ja abhilASAvALo che. tAre ghaDAnuM ja prayojana hovAthI pradhAnatAe tenI ja vivakSA tArA magajamAM rahelI che. hamaNAM ghaTa thaze ema tane ghaTakAryanI ja abhilASA varte che. A kAraNathI vacce vacce karoDo kArya thAya che. to paNa te karoDo kAryane na dekhavAthI he sthUla mativALA ziSya ! pratisamaye thatA karoDo kAryano ja kAla che. te saghaLo paNa kAla tuM ghaTamAM ja lagADe che. "A sarvakAla ghaTa banAvavAmAM ja thayo che" Ama tuM vicAre che A kAraNathI tAro A abhiprAya mithyA anubhavavALo che arthAt khoTo che. ghaTanI utpatti to mAtra eka carama samayamAM ja thAya che. tethI eka sAmAyika ja ghaTotpatti che. ane pUrvanA ghaNA samayo bIjA trIjA kAryonI utpattinA che. paraMtu tuM sthulabuddhivALo hovAthI ane ghaTa ja banAvavAnI tIvra abhilASAvALo hovAthI pUrvanA sarva samayone ghaTakAryamAM ja joDe che. tethI ghaTanI utpatti bahusamayanA kALavALI tane lAge che. vaccenA kAryone tuM joto nathI Ama tArI A moTI ajJAnatA che. prazna :- mATImAMthI ghaTa banAvatAM pratisamaye karoDo kArya utpanna thatAM hoya evuM to kaMI jaNAtuM nathI. te karoDonI saMkhyA vALAM kAryo koI paNa dekhAtAM nathI. mAtra ghaTa ja thato dekhAya che phakta vacce vacce zivaka-sthAsa-koza-kuzUla Adi be pAMca kAryo thAya che. paraMtu karoDo kArya thatAM hoya evuM to kaMI dekhAtuM nathI. uttara H- sAcI vAta che paraMtu zivaka-sthAsa-koza ityAdi je kAryo dekhAya che. te sthUla che. zivaka paNa to ja bane che ke samaye samaye kaMIka kAma karAyuM che to, tyArabAda
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 bahuratamata nihnavavAda DAsa paNa tyAre ja bane che ke zivaka banAvyA pachI paNa samaye samaye kaMIka kaMIka kAma karyuM to svAsa banyuM. Ama vacce vacce pratisamaye navAM navAM sUkSma kAryo karAya ja che paraMtu chabasthajIva spaSTapaNe te kAryo jANavA zaktimAna nathI. paraMtu anaMtasiddha bhagavaMtone ane kevalIbhagavaMtone A pratisamaye thatAM kAryonuM jJAna thAya che te navAM navA paryAyo je bane che te paNa eka jAtanAM kAryo ja che mATe Ama vicAratAM pratisamaye navAM navAM karoDo kArya thAya A vAta sArI rIte ghaTI zake che. | 2318 || avataraNa :- ahIM koIka ziSya prazna kare che ke - ko caramasamayaniyamo paDhame cciya to na kIrae kajjaM ? nAkAraNaM ti kajjaM taM cevaM tammi se samae // 2319 // gAthArtha - jo ekasamayamAM ja kArya karAtuM hoya to caramasamaye ja kArya karAya evo niyama kema ? prathama samaye je kArya kema karAtuM nathI ? uttara :- kAraNa vinA kArya thatuM nathI te kAraNe anyasamayamAM ja mAtra che mATe kArya paNa anya samayamAM ja thAya che || 2319 // vivecana :- pratyeka samayamAM bhinna bhinna kArya karAya che mATe ghaTa nAmanuM kArya paNa ghaTa banAvAno je kAla lAge che. tenA anyasamayamAM ja zarU karAya che. ane te ja anya samayamAM ghaTakArya samApta thAya che. eTale ghaTa nAmanuM kArya banAvavAmAM ghaNo lAMbo kALa 1 klAka ke be klAka lAgatA nathI. paraMtu eka ja samaya lAge che ane te paNa antima samaya mAtra ja jANavo. prazna :- jo ghaTa-paTa Adi koI paNa kArya karavAmAM te kArya karavAno dIrdha arthAt lAMbo eka klAka ke be klAka vigere pramANa vALo dIrgha pramANa vALo kriyAkAla na svIkArAya ane mAtra eka samaya ja svIkArAya to prazna thAya che ke koI paNa kArya karavAmAM caramasamaya ja levo Avo niyama kema ? jema caramasamaya eka samaya che ane tyAM ja ghaTa thAya che. tema ghaTa banAvavAnI prakriyAnA be kalAkanA asaMkhya samayomAM koI paNa eka samayamAM athavA prathama saMkhyAvALA ekasamayamAM ja ghaTa kArya kema na utpanna thAya ? jema carama samayAtmaka eka samayamAM ja ghaTa thAya che. tema Adya samayAtmaka eka samayamAM paNa ghaTa kArya banavuM joie ?
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama niddhava jamAli 25 jema antima samaya eka samayarUpa che ane tyAM jo ghaTa bane che. tema Aghasamaya paNa eka samayasvarUpa ja che. tyAM paNa te ghaTa banI javo joIe. sArAMza ke jo ghaTAtmaka kArya eka samayamAM ja bane che to antima samayanI jema Agha samaya paNa eka samayasvarUpa ja che. tyAM ghaTAtmaka kArya kema nIpajatuM nathI ? jo kAryane utpanna thavAmAM eka ja samaya thAya che. to antima samayano niyama zA mATe ? je kAryane pragaTa thavAmAM eka ja samaya lAge che. to te kArya be klAkanA koI paNa samayamAM arthAtu prathamasamayamAM paNa pragaTa thaI javuM joIe ? antima samayanI jema Aghasamaya paNa eka samayasvarUpa ja che tyAM ja kArya kema nathI thatuM ? kharekhara to tyAM prathamasamayamAM ja karAvuM joie. nirarthaka be klAkano kALa pasAra karavAnI zI jarUra che ? antima samaya jema eka samayarUpa che tema prathama samaya paNa eka samayarUpa ja che mATe tyAM ja kArya thaI javuM joie ? uttara : tamAro prazna sAco che. paraMtu kAraNa vinA kArya thatuM nathI ane te vivakSita ghaTa banavAnuM kAraNa anya samayamAM ja che. prathama samayamAM ke antima samayathI upAntasamaya samaya sudhInA sarva samayomAM kAraNatA nathI. tethI te sarva samayomAM ghaTAtmaka kArya kema pragaTa thAya ? arthAt te sarva samayomAM ghaTAtmaka kArya pragaTa thatuM nathI. koI paNa kArya karavAmAM kAryakAraNa bhAva anvayavyatirekathI ja gamya hoya che. jyAM kAraNa hoya tyAM ja kArya hoya A anvaya che ane jyAM kAraNa na hoya tyAM kArya paNa na ja hoya A vyatireka che. ghaTAtmaka kArya utpanna karavAnuM kAraNa antima samayamAM ja che. pUrvasamayomAM nathI mATe ghaTAtmaka kArya paNa antima samayamAM ja thAya che. mATe caramasamaya rUpa eka samayamAM ja kArya karAya che. A niyama bahu ucita ja che. temAM bIjuM kaMI vicAravA jevuM che ja nahIM /2319 || have A vAtano upasaMhAra karatAM uparokta vAtanuM tAtparya samajAvatAM kahe che ketenneh kajjamANaM niyameNa kayaM, kayaM tu bhayaNijjaM / kiMcidiha kajjamANaM, uvarayakiriyaM ca hujjAhi // 2320 // gAthArtha - tethI ahIM je samayamAM je kArya karAya che te kArya te samayamAM ja niyama kRta thAya che. ane je kArya kRta thayeluM hoya che. te kArya karAtuM paNa hoya ane karAtuM na paNa hoya Ama bhajanA jANavI.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata nilavavAda paraMtu koika kArya karAtuM hoya ane koika kArya uparatakriyA vALuM hoya che. arthAt te kArya antima eka samayamAM karAtuM che vimALa che ane tenA pachInA sarva samayomAM karAyeluM che. eTale 3parataviA vALuM che. | 2320 // 26 vivecana :- u52 samajAvyA pramANe vartamAna kriyA kSaNamAM ja pragaTa thanArUM te kArya niyamA kRta ja (karAyeluM) che. Ama kahevAya che je kArya je samayamAM AraMbhAya che. te kArya te samayamAM ja samApta thAya che. paraMtu je kArya nRta (karAyeluM) thayuM che te kArya vimALa paNa hoya che. ane vRta paNa hoya che. kArya karavAnA kAlanA antima eka samayamAM te vimALa che. ane tyAra pachInA tamAma samayomAM te ta che. A rIte vikalpanIya hoya che. sArAMza e che ke jyAre ghaTakArya bane che. tyAre tenA antima samayamAM te karAyeluM eTale kRta thayeluM kArya te samayamAM ghaTakArya banAvavAnA caramasamayamAM kriyamANa kahevAya che. paraMtu tenA pachInA sarva samayomAM te kArya uparatakriyAvALuM banyuM chatuM kRta ja kahevAya che. AganA bhaThThAmAM pakavavA Adi kArya karyA pachInA sarvasamayomAM ta evuM te kArya vimALa kahevAtuM nathI. A rIte bhajanAvALuM bane che kAraNa ke te ghaTane banAvavAnI je kriyA te sarvathI samApta thaI gaI che mATe te parataviA vALuM banyuM che Ama kahevAya che. sArAMza ke je kArya kriyamANa hoya che te kRta ja kahevAya che. paraMtu je kRta hoya che te kArya te eka samayamAM kriyamANa paNa che ane pachInA sarva samayomAM kRta paNa che. A rItano kArya kAraNa bhAva che. sAcI hakkita A pramANe che. II2320aa te A kAryakAraNabhAva sAmAnyathI samajAvIne have prastuta evA jamAli dvArA saMthAro pAtharavAnI bAbatamAM uparokta sarva hakIkata je sthavira mahAtmAoe kahI che te yukti samUhane jaNAvatAM graMthakArazrI jaNAve che ke jaM jattha nabhodese, atthuvvai jattha jattha samayammi / taM tattha tatthamatthuyamatthuvvaMtaM pi taM ceva || 2321 // gAthArtha :- je je saMthAro pAtharavA AdinuM kArya je je AkAza pradezamAM je je samayamAM karAya che. te te kArya te te samayamAM tyAM pAtharyo ja che. Ama paNa kahevAya che. ane patharAya che Ama paNa kahevAya che // 2321 | vivecana :- jamAline tAva ane mAthAno duHkhAvo ekavakhata bahu ja jora karato hato tyAre jamAlie potAnA ziSyone kahyuM ke mAre zayana karavuM che. mArA mATe tame
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 prathama nihnava jamAli saMthAro pAtharo tyAre ziSyo saMthAro pAtharavAnA kAmamAM joDAyA aDadho bhAga lagabhaga patharAI gayo hato. bAkIno bhAga hajA patharAto hato pAtharavAnI kriyA cAlu hatI.tyAre ja temAMnA keTalAka ziSyoe gurujIne (eTale ke jamAlijIne) kahyuM ke sAheba, padhAro saMthAro patharAI gayo che. tyAre jamAli potAnA sthAnathI uThyA ane jayAM saMthAro patharAyo che tyAM AvyA. tyAM potAne zayana karavuM che tAvanI tIvratA paNa che tyAM AvyA pachI saMthAro patharAto hato haju badhuM ThIkaThAka karAtuM hatuM te joIne jamAlijIe kahyuM ke saMthAro pAtharyo kyAM che ? A to hajA patharAya ja che tyAre zipyaparivAre kahyuM ke he gurujI ! patharAtA (pAtharavAnI kriyA karAtA) evA saMthArAne pAtharyo ja kahevAya kAraNa ke je je AkAzapradezamAM je je samaye te saMthAro patharAya che. te te AkAzapradezamAM te te samaye patharAyo ja che, Ama kahevAya. je patharAto hoya te patharAyo paNa kahevAya ane patharAto paNa kahevAya. saMpUrNa evo A saMthAro je je samayomAM patharAya che te te samayamAM patharAyo che Ama paNa kahevAya ane patharAya che Ama paNa kahevAya AvuM mahAvIraprabhunuM vacana che. zciyamA tapa , yimaka ivya" je je kArya je je samayomAM karAtuM hoya te te kArya te te samayamAM karAyuM che. Ama paNa kahevAya ane karAya che Ama paNa kahevAya A pramANe mahAvIra prabhunuM vacana che. Ama ziSyoe jamAlijIne samajAvyA. paraMtu jamAlijI A sarva hakikata tyAre svIkAratA nathI. teo ema kahe che ke patharAtuM hoya tene patharAtu ja kahevAya paNa patharAyeluM che. Ama na kahevAya arthAt karAtuM hoya tene karAtuM ja kahevAya paNa karyuM che Ama na ja kahevAya Ama kahIne mahAvIrajInA vacanane jamAlijI miththArUpe jaNAve che jamAlijInuM A kathana ucita nathI arthAtu ayukta che. bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA vacanonA Azayano te kALe teone khyAla rahyo nathI. mithyAtvamohanA udayathI potAnI vAtane atizaya pakaDI rAkhIne bolI uThe che ke karAtuM hoya tene karAtuM ja kahevAya paNa karAyuM che Ama na kahevAya paraMtu bhagavAnanuM vacana ghaNA ghaNA nayothI bhareluM che. sarvanayasApekSa vItarAvacana hoya che. A vAtano khyAla te kAle teozrI bhUlI jAya che ane haThAgrahamAM AvI jAya che paraMtu bhagavAna zrI mahAvIra prabhu "karAtu hoya tene karAyuM paNa nizcayanayathI jema mAne che tema "karAtu hoya te hajA karAyuM nathI paNa "vRta" che Ama paNa bhagavAna kathaMcit vyavahAra nayanA mata pramANe paNa mAne ja che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata nirNavavAda paraMtu bhagavatI Adi AgamapAThomAM "vanamALe pratidvaritnamALe 'i A pramANenuM vidhAna che. tyAM cAlatu hoya tene cAlyu kahevAya. udIraNA karAtuM hoya tene udIryuM kahevAya ityAdi Agama pATho nizcayanayanI apekSAe che. 28 eka gAmathI bIjA gAma javA nIkaLelo puruSa bIjI gAma najIka Ave tyAre ApaNuM A gAma AvI gayuM jaldI karo. paga ughADo ApaNe have pahoMcI gayA. Ama bhUtakALano prayoga karato ja hoya che. mATe karAtuM hoya tene nizcayanayanI dRSTie karAyu Ama paNa kahevAya ja che Ama nizcayanayathI pravartelA vAkyo bolAya che. te nizcayanayanI dRSTie "vimALe tam" = karAtuM hoya tene karyuM kahevAya ane 'sastIrthamALa saMskRtam' patharAtuM hoya tene patharAyuM che Ama sarva kathana sArI rIte ghaTI zake che. nizcayanayanuM kathana che ke jyArathI mATI lAvo mATI palALo, mATI masaLo, piMDa banAvo vigere ghaNI ghaNI prakriyA karo tyAre ghaTa bane che. mATe prathama samayathI ghaTa karavAno AraMbha ja karAyo nathI paraMtu muniyana mATI lAvavAnuM kAma, tathA mardanAdIni mATI palALavAnuM kAma, mATI masaLavAnuM kAma piMDa banAvavAnuM kAma Ama apara apara kAryo zarU karAya che. te te sarva nAnAM nAnAM seMkaDo kAryo karo tyArabAda aMtima samaye ja ghaTa AraMbhAya che. mATe AvA asaMkhya samayomAM mATI lAvavAnuM, mATI palALavAnuM, mATI masaLavAnuM, piMDa banAvavAnuM ityAdi seMkaDo kAryo te te vaccenA samayomAM AraMbhAya che. ane te te kAryo te te samayomAM samApta paNa thAya ja che. te te kArya karavAno kAla ane te te kArya samApta thavAno kAla eka ja che. kArya kAla ane niSThAkAla ekasvarUpa ja che. jo Ama na mAnIe to ghaNA doSa Ave. = = tethI "karAtuM hoya te karyuM ja" kahevAya che. rasoi thatI hoya to paNa thaI gaI che. jamIne jAo Ama ja kahevAya che. mATe A saMthAro paNa prathama samayathI ja Akho saMthAro pAtharavAno AraMbha karAyo nathI. paraMtu pratyeka samayomAM tenA keTalAka keTalAka bhAgo patharAya che. te bhAgomAM je bhAga je samaye pAtharavA lIdho che. te bhAga te samayamAM patharAto hovAthI patharAyelo ja kahevAya che. paripUrNa saMthAro to caramasamaye ja pAtharavA mATe prAraMbhAya che ane te carama samayamAM ja patharAI jAya che mATe patharAtAne patharAyeluM kahevAya che. tema karAtuM hoya tene karyuM kahevAya che. A rIte sarve paNa kAryo je samaye AraMbhAya che te samayamAM ja samApta thAya che. Ama nizcayanayanuM kathana che | 2321 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 prathama nihnava jamAli rIta hIro namo (gAthA 2311) catrada ghaTa banAvavAno lAMbo eka-be klAka jeTalo dIrdha kriyAkAla dekhAya che. ityAdi pUrve (gAthA 2311mAM) je kaMika kahevAmAM AvyuM che tyAM nizcayanaya kahe che ke bahuvatthattaraNavibhiNNa desa kiriyAi kajjakoDINaM / maNNasi dIhaM kAlaM jai, saMthArassa kiM tassa // 2322 // gAthArtha - bahu lAMbA saMthArAnA vastrane pAtharavAnA dezano ane kriyAdi karoDo kAryono dIrgha evo lAMbo kALa jo tuM mAne che to temAM saMthArAne zuM levAdevA ? ||232rA vivecana - jema amadAvAdathI muMbaI javA mATe upaDelI Trena 9/10 klAke pahoMce che. paraMtu temAM jarA sUkSma vicAra karo to samajAze ke je samaye amadAvAdanuM sTezana tyaje che te samaye ja maNinagara AraMbhAya che. muMbaI AraMbhAtu ja nathI tethI ja jAgavAne badale pATIyA upara lAMbo thaIne musAphara suI jAya che. ane te ja vakhate maNinagara Ave ja che. tyArabAda je samaye vaTavA AvavAnuM AraMbhAya che tyAre vaTavA ja Ave che, muMbaI nahIM. tema je samaye je kArya mATI lAvavAnuM. mATI palADavAnuM ke mATI masalavAnuM kArya AraMbhAya che te te kArya te te samaye ja samApta thAya che. muMbaInuM kArya to aMte ja AraMbhAya che ane te kArya aMte ja pUrNa thAya che. tevI ja rIte mATI lAvavI. mATI paLAvavI. mATI masaLavI ityAdi bahu kAryo lAinasara AraMbhAya che ane te te kArya te te samayamAM samApta thAya che ghaTa banAvavAnuM kAma to aMtima samaye ja AraMbhAya che ane aMtimasamaye ja te kArya samApta thAya che hakIkta Ama che. paraMtu ziSya alpabuddhivALo hovAthI pratisamaye karAtAM ghaNAM kAryono je kALa che te ghaTamAM ja lagADe che tethI be klAke ghaTa thayo dekhAya che. paraMtu tyAM sudhImAM hajAro kAryo thayAM che te kAryone A jIva dekhato ja nathI. tenI jema je samayamAM saMthAro pAtharavAnI zarUAta karI. te samayathI pratyeka samayamAM bhinna bhinna dezamAM aMze aMze saMthAro pAtharavAnuM kArya AraMbhAya che ane te te dezamAM teTalo teTalo saMthAro pAtharavAnuM kArya samApta paNa thAya ja che. Ama asaMkhya samayomAM asaMkhyakAryo thAya che. te sarva maLIne dIrghakALa thAya che. paraMtu temAM saMthArAne zuM AvyuM ? arthAt kaMI ja nahIM. paripUrNa saMthAro to antima samayamAM ja pAtharavA mATe AraMbhAya che ane antima samaye ja te kArya samApta thAya che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 bahuratamata nitavavAda vAstavika vAta Ama che ke je samaye saMthAro pAtharavAnI zarUAta karI che. te samayathI pratyeka samayamAM te saMthArAno amuka amuka bhAga patharAvAno zarU karAya che. ane te te bhAga te te samayamAM patharAI ja jAya che. A rIte asaMkhya samayomAM asaMkhya kAryo thAya che. Ama pratisamayamAM kArya thatAM hovA chatAM ghaTakArya upara ja baMdhAI che dRSTi jenI evo jIva asaMkhyAta kAryonA asaMkhyAta samayone ghaTakAryamAM ja joDe che. jethI te ziSyane ghaTa kArya ja be klAke thatuM dekhAya che. jema amadAvAdathI upaDelI Trena maNInagara-vaTavA-naDIyAda-vaDodarA-bharUca-suratanavasArI-bIlImorA-valasADa-vApI vigere agaNita sTezano AvatAM hovA chatAM muMbaI upara ja baMdhAI che dRSTi jenI evo jIva 9/10 klAke muMbaI AvyuM Ama ja dekhe che. vacce vacce AvatAM sTezanone (kAryarUpe) dekhato ja nathI. UMghamAM ja pasAra kare che. tema mATI lAvavI. mATI palAvavI. mATI masaLavI. kAMkarA kADhI nAkhavA. piMDo banAvavo vigere ghaNAM ghaNAM kAryo thatAM hovA chatAM ghaTakArya pratye ja baddhadaSTi hovAthI banne klAka ghaTakAryamAM ja A jIva joDe che paraMtu samaye samaye AvAM bIjAM bIjAM kAryo agaNita thAya che. tene A jIva joto ja nathI. hakIkatathI to samaye samaye navAM navAM kAryo AraMbhAya che. ane te te AraMbhAyeluM te te kArya te te samayamAM ja pUrNa thAya che. Ama samaye samaye navAM navAM kAryo AraMbhAtAM hovAthI ane samApta thatAM hovAthI ghaTAtmaka kArya antima samaye ja zarU karAya che ane antima samaye ja samApta thAya che. ghaDo banAvatAM joke dIrdhakALa lAge che. paraMtu temAM samaye samaye bhinna bhinna karoDo kAryo (mATI lAvavI-paLAvavI-masaLavI. piMDa banAvavA vigere kAryo) thAya che. teno sarveno maLIne dIrgha kALa thAya che. paraMtu ghaTakArya to mAtra caramasamaye ja AraMbhAya che ane carama samaye ja samApta thAya che. - jema amadAvAdathI muMbaI jatAM 10 kalAka lAge che paraMtu temAM judA judA kALe judAM judAM sTezano AvavAnuM AraMbhAya che ane te te sTezano AvI javAnuM kArya thAya ja che. muMbaI AvavAnuM kArya to anta ja AraMbhAya che ane aMte ja samApta thAya che. tema ghaTa kAryamAM paNa AgalA samayamAM sthAza-koza-kuzula-ityAdi aneka kAryo AraMbhAya che. ane te te aneka kArya samApta paNa thAya che ghaTa to anta ja AraMbhAya che ane anya samaye ja samApta thAya che, tema saMthArAno Agalo bhAga-vacceno bhAga pUrvasamayomAM pAtharavAno zarU karAya che. ane te te bhAga te te samayomAM patharAI ja jAya che. paNa
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama niva jamAli 31 temAM AkhA saMthArAne zuM levA devA ? Akho saMpUrNa saMthAro to anya samaye ja patharAvAno zarU thAya che ane anya samaye ja samApta thAya che. ahIM paNa saMthArAnA prAraMbhathI anta sudhImAM karoDo kArya thAya che. | 2322 | avataraNa - ziSya prazna kare che A rIte pUrva pUrvanA asaMkhya samayomAM jo navAM navAM ja kAryo karAtAM hoya ane ghaTa to carama samaye ja karAto hoya to mane potAne saMthAro pAtharavAno ja dIrdhakALa thAya che Ama kema dekhAya che ? paisamayakajjakoDIvimuho, saMthArayAhikayakajjo / paDsamayakajjakAlaM, kaha saMthArammi lAesi // 2323 // gAthArtha :- pratyeka samayamAM thatAM karoDo kAryathI vimukha thayelo evo tuM mAtra saMthArAnA kAryane vize ja karyo che abhilASa jeNe evo tuM pratisamaye thatA asaMkhyAta kAryonA kALane saMthArAnA ja kAryamAM kema joDe che ? (A ja tArI moTI bhUla che.) 2323 || vivecana - amadAvAdathI muMbaI javA upaDelI gADImAM vacce vacce ghaNAM sTezano Ave ja che. paraMtu muMbaI javA mATenI te jIvanI baddhadaSTi hovAthI vacce AvatAM gAmonuM A jIvane prayojana na hovAthI A jIvane jaNAtAM nathI. (uMghamAM ja pasAra thaI jAya che) te rIte ghaTa banAvatI veLAe pratisamayamAM karoDo kAryo thAya che. paraMtu te kAryothI vimukha thayelo evo A jIva pratisamayamAM thatA karoDo kAryone avagaNIne te saghaLoya kALa ghaTakAryamAM ja joDe che. tethI ja 9-10 klAke muMbaI AvyuM jema dekhAya che. tema be traNa klAke ghaDo thayo Ama eka ghaTakArya ja dekhAya che. ane A saghaLoya kALa ghaTakAryamAM ja A jIva joDe che. A ja tenI moTI bhUla che. || 2323 che. avataraNa - ghaNA munioe jamAline samajAvyA. paraMtu jyAre te jamAli na ja samajyA tyAre zuM thayuM ? te kahe che. so ujjusuyanayamayaM, amuNaMto na paDivajjae jAhe / tAhe samaNA kei, uvasaMpannA jiNaM ceva // 2324 // gAthArtha - RjAsUtra nayano A mata che. Ama nahIM jANatA evA te jamAli jyAre sAdhusaMto vaDe samajAvavA chatAM paNa jyAre sAcI vAta nathI svIkAratA tyAre keTalAka zramaNa bhegavaMto te jamAline choDIne jinezvara bhagavaMta pAse pahoMcyA || 2324 || vivecana :- mAtra vartamAna kALanA eka samayanuM ja kArya mAnavuM ane anya asaMkhya samayonA kAryane gauNa karavuM A RjusUtranayano mata che. Ama A eka naviSayaka
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 bahuratamata niThavavAda vAta che. A vAtane na samajatA A jamAli jyAre aneka sAdhusaMto vaDe samajAvavA chatAM samajatA nathI. ghaNo prayatna karyo paNa jyAre te prayatna saphaLa na thayo tyAre keTalAka sAdhusaMto te jamAline choDIne bhagavAna zrImahAvIra svAmI pAse pahoMcyA arthAt jamAlinI sAtheno guruziSya paNAno saMbaMdha tyajI paramAtmAzrI mahAvIra prabhu pAse gayA || 2324 // piyadaMsaNA vi paINo'NurAgao tammayaM ciya pavaNNA / DhakovahiyAgaNidaDDavatthadesA tayaM bhaNai // 2325 // sAvaya ! saMghADI me tumae datti so vi ya tamAha / na tujjha ujjhamANaM daDDhaM ti mao na siddhaMto // 2326 // daDDhaM na DajjhamANaM, jai vigae'NAgae va kA saMkA / kAle tayabhAvAo saMghADI kammi te daDDhA // 2327 // gAthArtha priyadarzanA paNa patinA anurAgathI te jamAlinA ja matane svIkAranArI thaI. paraMtu DhaMka nAmanA zrAvaka vaDe nakhAyelA agninA kaNIyA vaDe baLAyuM che vasra jeNInuM evI te priyadarzanA te DhaMkane kahe che ke // 2325 // - he zrAvaka ! tArA vaDe mAro sADo baLAyo tyAre te DhaMkazrAvaka paNa te priyadarzanAne kahe che ke "baLatuM hoya tene baLyuM kahevAya" A siddhAnta tamane to mAnya nathI ja. to mAro sADo baLAyo Ama kema bolo cho ? | 2326 // je samaye vasra baLAya che te samaye jo dagdha nathI. to pachI dAhakriyA patI gayA pachI ke dAhakriyA thaI ja na hoya tyAre arthAt bhUtakALamAM ke bhAvikALamAM to te dagdha na ja kahevAya. temAM zaMkA zuM hoya ? Ama traNekALamAM A sADI adagdha ja rahelI hovAthI tamArI sADI mArA vaDe kyAM baLAI che ? arthAt baLAi ja nathI ||232NA vivecana :- paramAtmA zrI mahAvIraprabhunI putrI priyadarzanA A jamAlinAM patnI hatAM tethI potAnA pati pratyenA anurAgathI potAnA patinI ja vAtane svIkAratAM hatAM. paNa paramAtmAnI vAtane svIkAratAM na hatAM. tethI DhaMka nAmanA zrAvake te priyadarzanAne samajAvavAno eka upAya apanAvyo. te A pramANe. jyAre priyadarzanA svAdhyAya karatAM hatAM tyAre bhaThThAmAMthI moTo eka aMgAro laIne DhaMkazrAvaka vaDe priyadarzanAnA sADA upara nakhAyo. tyAre DhaMkazrAvaka vaDe nakhAyelA aMgArathI baLyo che vasrano eka cheDo jeno evAM priyadarzanA te DhaMka zrAvakane kahe che ke "tArA 66
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama nihnava jamAli 33 vaDe mAro sADo baLAyo" tyAre DhaMkazrAvaka kahe che ke "baLAtu vastra dAhakriyAkAle baLeluM kahevAya nahIM Avo tamAro siddhAnta che. to baLAyA pahelAM mArA vaDe baLAtuM nathI. ane bhaviSyakALamAM paNa dAhakriyA na hovAthI baLAtuM nathI. ane vartamAnakALe to tame baLatAne baLAyu mAnatA ja nathI. Ama traNe kALe upara kahelI yuktithI mArA vaDe tamAruM vastra baLAya ja nathI to te Aryo ? tamAro sADo mArA vaDe kyA kALe baLAyo che ? kaho to kharA ke traNekALamAM mArA vaDe tamAro sADo baLAyo ja nathI. to pachI baLAyo" Ama kema bolo cho ? A pramANe kahIne TaMka nAmanA te zrAvake priyadarzanAne samajAvavAno prayatna karyo. | 2325-2326-2327 || avataraNa - TaMkazrAvake priyadarzanAne samajAvavA A pramANe prayatna karyo ke huM Arya! tame Ama kema mAno cho ? ahavA na DajjhamANaM daDDhaM, dAhakiriyAsamattIe / kirIyA'bhAve daDDhaM jai, daDDhaM kiM na telukkaM ? // 2328 // gAthArtha - athavA jo baLatuM hoya tene balya na kahevAya to zuM dAhakriyAnI samApti thAya tyAre badhuM kahevAya ? ane jo Ama ja hoya to traNe loka baLelAM kema na kahevAya? | 2328 || vivecana :- A ja vAtane DhaMkazrAvaka priyadarzanAne vadhAre spaSTa karIne samajAvatAM kahe che ke "jo baLatuM hoya tene baLavAnI kriyA cAlu hoya tyAre je baLyuM che Ama na kahevAya to zuM banI rahyA pachI baLAyuM che. Ama kahevAya ? he priyadarzanAjI ! jo tame kaho ke "hA" vastra pUrepUrU baLI rahe tyArabAda ja "dagdha (baLAyuM) che. Ama kahevAya to jayAre dAhakriyA cAlatI hatI tyAre to dagdha nathI ja Ama nizcita thAya che. to bUmAbuma kema karo cho ke mAro sADo baLAyo mAro sADo baLAyo ! tamAro to A siddhAnta ja nathI. have jo baLI rahyA pachI baLAyo che Ama kaho to dAhakriyA samApta thayA pachI to dAhakriyA ja rahI nathI ke jethI baLAyuM che. Ama tamAruM kahevuM thAya. paraMtu te vAta kema sAcI kahevAya? dAhakriyA patI gayA pachI jo baLAyuM che Ama kaho to dAhakriyAnI samApti pachI dAhakriyAnA abhAvamAM ja baLAyuM che Avo artha thAya- have jo Ama ja hoya to A AMkhe dekhAtAM samasta evAM traNe loka paNa hAla dAhakriyAnA abhAvamAM
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 bahuratamata nihnavavAda ja varte che tene baLAyAM che Ama kema nathI kahevAtuM ? dAhanI kriyAno abhAva to banne sthAne tulya ja che jema sADAne dAhanI kriyA pUrNa thayA pachI dAhanI kriyAnA abhAvamAM ja dagdha kaho cho. temAM traNe bhuvanane paNa dagdha kahone ! kema traNa bhuvanane dagdha mAnatA nathI ? daggakriyAno abhAva to baLI gayelA sADAmAM ane traNe bhuvanamAM samAna ja che. mATe he priyadarzanAjI ! tame kaMIka samajo. tamAro A siddhAnta barAbara nathI. A samajAvavA mATe ja meM A aMgAro nAkhavAno prayAsa karyo che. || 2328 | avataraNa - Dhaka nAmanA zrAvake A prayatna karyo tyArabAda te prayatnathI zuM thayuM? te kahe cheujjusuynymyaao, vIrajiNiMdavayaNAvalaMbINaM // jujjejja DajjamANaM dahUM, vottuM na tujhaM ti // 2329 // gAthArtha - baLatuM hoya tene baLyuM che Ama kahevAya A jAsUtranayano mata hovAthI vIra paramAtmAnA vacanonuM avalaMbana lenArAne A nayanI daSTie "baLAtuM hoya tene baLAyuM che" Ama kahevAya ane te kahI paNa zake. paraMtu te priyadarzanAjI ! tamAre to Ama na ja kahevAya ? || 2329 || vivecana :- TaMkazrAvake avasara jANIne priyadarzanAjIne samajAvavAno vadhAre vadhAre prayatna karyo ke sAte nayone mAnanArA ane yathAsthAne joDanArA evA zrI mahAvIraprabhuno A sidhdhAnta che. tenuM ja avalaMbana (AdhAra) lenArA je AtmAo hoya te ja Ama bolI zake ane mAnI zake ke "baLAtuM hoya te baLyu" kahevAya. kAraNa ke sAte naya mAnanArA AtmAo ja yathAsthAne tenuM muMjana kare. temAM A RjusUtranayano mata che arthAt A nayanI daSTie "baLatuM hoya tene baLyuM kahevAya". tethI amArA jevA mahAvIra prabhune anusaranArA Ama bolI zake ke baLAto sADo baLAyo Ama bolI zake, paraMtu tame to jamAlijInA matane anusAranA cho temanA mata pramANe to baLAtuM hoya tene baLAtuM ja kahevAya. baLAyuM che Ama na kahevAya. mATe he priyadarzanAjI ! tame sAcI vAtane kaMIka samajo. kAM to Akho sADo baLI rahe eka paNa taMtu bAkI na rahe tyAre "mAro sADo kema baLAyo" Ama bolo athavA A sidhdhAntane jato karIne kaho ke "baLAtuM hoya tene baLAyuM paNa kahevAya. Ama mahAvIra prabhuno mata svIkAro. A pramANe DhaMkazrAvake priyadarzanAjIne samajAvavAno khulle khullo ghaNo ghaNo prayatna kayo. || 2329 ||
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama niva jamAli 35 avataraNa- baLAtuM hoya tene baLAyuM che Ama mAnanArA vAdIne (mahAvIra prabhu Adi A mAnyatA mAnanArAne) paNa vastrano mAtra eka cheDo baLe chate paNa "sADo baLAyo che" Avo vyavahAra kema svIkArAya che ? A vAta spaSTapaNe samajAve che samae samae jo jo deso'gaNibhAvamei DajjhamANassa // taM tammi DajjhamANaM daDDhaM pi tameva tattheva // 2330 // gAthArtha - samaye samaye vastrano je je bhAga baLAya che te te bhAga te te samaye agnibhAvane (dagdhabhAvane) pAme ja che. tethI te vastra te samayamAM baLAtuM hoya tene te samayamAM ja baLAyuM che Ama jarUra kahevAya che | 2330 || vivecana :- dAhya (bALavA lAyaka) evA paTAdivastuno je je bhAga (eka-be tattva Adi) je je samaye baLAya che. te te dezarUpa eka eka bhAga che te samayamAM ja baLAtuM. paNa kahevAya che. ane tene ja baLAyuM che. ema paNa te ja samayamAM kahevAya che. amadAvAdathI muMbaI javA upaDelI gADI muMbaI najIka Ave tyAre muMbaI Ave che. Ama paNa bolAya ane muMbaI AvI gayuM taiyAra thaI jAo Ama paNa bolAya. tenI jema baLAtuM hoya tene baLAtuM paNa kahevAya ane baLAyuM paNa kahevAya. A rIte A vAta tamAre mAnavI joie ane svIkAravI joie kharekhara to tamArA sADAno eka dezabhAga ja mArA vaDe aMgAro nAkhavA dvArA baLAyo che. Akho sADo baLAyo nathI. to paNa tame Ama je bolyA ke "mAro sADo baLAyo" to A sidhdhAnta tamAre svIkArI levo joIe. to ja Ama bolI zake. je sADAno eka dezabhAga bALavA chatAM paNa "mArAM sADo baLAyo" AvuM tame je bolo cho te sADAnA eka dezabhAgamAM paNa sADAzabdano upacAra karavAthI ghaTI zake che. mATe jema eka aMzamAM aMzIno upacAra karAya tema baLAtAne baLAyuM paNa avazya kahevAya che. A vAta bhagavAna mahAvIrasvAminI che. te tamAre svIkArI levI joIe. A pramANe DhaMka nAmanA zrAvake priyadarzanAjIne samajAvavAno prayatna karyo. || 2330 || avataraNa - tyArabAda zuM thayuM? te kahe che. niyameNa DajjhamANaM daDDhaM, daDDhaM tu hoI bhayaNijjaM // kiMcidiha DajjhamANaM, uvarayadAhaM ca hojjAhi // 2331 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuratamata niThavavAda gAthArtha :- je baLAtuM hoya te avazya baLAyuM ja kahevAya paraMtu je baLAyuM hoya (dagdha hoya) te bhajanAvALuM jANavuM. eTale ke kaMIka dahyamAna (baLAtuM) paNa hoya ane kaMika uparata dAhavALuM (baLAyeluM) paNa hoya // 2331 || 36 vivecanA :- je vastu je samaye baLAtI (dahyamAna) hoya te vastu te samaye baLAi (dagdha) che. Ama niyamA kahevAya che kAraNa ke je samaye je kArya AraMbhAya che te samaye ja te kriyA samApta thAya che. mATe dagdhamAna te avazya dagdha che ja. baLAtuM hoya te avazya baLAyeluM che ja. paraMtu je baLAyeluM che (arthAt dagdha che) te dahyamAna paNa che ane uparatadAha (jenI dAhakriyA aTakI gai che tevuM) paNa che. je samaye baLAya che te samayamAM te dahyamAna che. pachInA samayomAM uparatadAha paNa che. Ama samajavuM joIe. A pramANenI vinayapUrvakanI vANIthI DhaMka zrAvake priyadarzanAjIne samajAvavAno prayatna karyo AvA prakAranAM haiyAnA bhAvapUrvakanAM vacano vaDe DhaMkazrAvake priyadarzanAne samajAvyAM ane bIjA keTalAka sAdhu mahAtmAone paNa A vAta DhaMkazrAvake samajAvI. bhagavAna zrImahAvIra prabhu uparanA atizaya ahobhAva ane bahumAnanA bhAvapUrvaka DhaMka nAmanA zrAvake sarvane pratibodhyA tyAre priyadarzanAjI ane zeSasAdhusaMto bolyA ke he Arya ! ame badhA ja tamArA A saMbodhanane (tamArI A samajAvaTane) icchIe chIe, svIkArIe chIe. tamArI vANI ghaNI ja adbhUta (yathArtha) che. ame paramAtmA pAse jaIe chIe ane amArI bhUlanI kSamA yAcanA karIne paramAtmAnI AjJA svIkArIe chIe. A pramANe DhaMkazrAvakanI sAme kahIne ekalA jamAline tyajIne te sarve AtmAo (priyadarzanAjI ane anya sAdhumahAtmAo) zrI mahAvIra paramAtmA pAse AvyA. // 2331 || avataraNa- A ja vAta have pachInI gAthAmAM kahe che. icchAmo saMbohaNamajjo ! piyadaMsaNAdao DhaMkaM // vottuM jamAlimekkaM mottuNa gayA jiNasagAsaM // 2332 // gAthArtha :- he Arya ! ame tamArA saMbodhanane (samajAvaTane) icchIe chIe. Ama DhaMkazrAvakane kahIne te priyadarzanAjI vigere sarve jamAline ekalAne mukIne jinezvara paramAtmAnI pAse gayA. (ane tyAM jaine paramAtmAnI vANIne svIkAranArA thayA.)
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 prathama nitava jamAli vivecana :- TaMkazrAvaka upAya apanAvIne vinayapUrvaka hRdayanA bahumAnapUrvaka priyadarzanAjIne samajAvyA ane teonI sAthe bIjA keTalAka sAdhusaMto paNa A vAtane dIrdhadaSTithI vicAravA pUrvaka samajayA. tyAra pachI zuM thayuM. te kahe che. priyadarzanAjI ane zeSa sAdhusaMtoe DhaMka nAmanA zrAvakane kahyuM ke he Arya? tamArA dvArA karAyelA A saMbodhanane (samajAvaTane) ame icchIe chIe svIkArIe chIe bahu ja sAruM thayuM ke tamAro amane yoga thayo. ane tamArI samajAvaTa amane maLI. ame badhA have bhagavAnanA mArge AvyA. te priyadarzanAjI tathA anya sAdhu saMto Dhaka zrAvakane Ama kahIne temaNe ApelI samajanI anumodanA karIne jamAli na samajatA hovAthI te jamAline choDIne tyAMthI vihAra karIne paramAtmA zrI mahAvIra prabhu pAse AvyA. ane paramAtmA zrI mahAvIra prabhune vaMdanA karIne banelI hakIkata kahIne kSamAyAcanA karIne paramAtmAno mArga ahobhAva ane bahumAnanA bhAvapUrvaka svIkAryo || 2332 / // iti bahuratAkhyaH prathamo jamAlinihnavaH samAptaH // A pramANe bahurata nAmano A prathama jamAli nAmano nihnava samApta thayo je prathama nikavavAda samAna che 2) - {TAH ( FAR E
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 eka pradezavAda nitavavAda tIya nihALI have bIja nitavanuM varNana graMthakArazrI kare chesols vAsANi tayA, jiNeNa uppADiyassa nANassa / jIva paesiyAdiTThI, to usabhapUre samuppannA // 2333 // rAyagihe guNasilae, vasu caudasapUvvi tIsagutte ya / / AmalakappA nayarI, mittasirI kUrapiuDAI // 2334 // gAthArtha :- zrI mahAvIra prabhune kevalajJAna pragaTa thayAMne (16) soLa varSo vItyAM hatAM tyAre (rAjagRhI che bIju nAma jenuM evA) zrI RSabhapura nAmanA nagaramAM jIvaprAdezika dRSTi utpanna thaI. rAjagRhI nAmanI nagarImAM guNazila nAmanA daityane viSe caudapUrvadhArI evA vasu nAmanA AcArya thayA. temanA ziSya tiSyagupta che nAma jenuM evA sAdhu bIjA nihnava thayA. teozrI vihAra karatA karatA AmalakakalpA nAmanI nagarImAM padhAryA. tyAM mitrazrI nAmanA zrAvakavaDe kUra ane bhAtanA dANA AdinA dAna vaDe pratibodhita karAyA. || 2333-2334 || vivecana - paramAtmA zrI mahAvIra svAmI prabhune kevalajJAna pragaTa thayAMne (16) soLa varSa pasAra thayAM hatAM tyAre rAjagRhI che bIjAnAma jenuM evA RSabhapUra nAmanA nagaramAM vasu nAmanA AcAryanA ziSya evA tiSyagupta nAmanA bIjA nikUva thayA. jeonI jIvaprAdezikadaSTi hatI (antima eka pradezamAM ja jIva che AvI daSTivALA bIjA nidbhava thayA. koI paNa vastuo antima pradeza Ave tyAre ja te vastu samApta thaI kahevAya che. mATe attima pradezamAM ja vastu che AvI mAnyatAvALA bIjA tiSyagupta nAmanA nidvava thayA. jemake seMkaDo tajuone tANAvANA rUpe goThavavAmAM Ave tyAre ja eka dhotI bane che temAM antima tanu joDavAmAM Ave tyAre ja saMpUrNa dhotI banI kahevAya che mATe te antimatanuM e ja saMpUrNa dhotI che. AvI mAnyatA A bIjA tiSyagupta nidvavanI hatI.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya nihnava tiSyagupta 39 paramAtmAzrI mahAvIraprabhune kevalajJAna jyAre pragaTa thayuM. tyAra pachI 16 varSo pasAra thaye chate A nirbhava thayA. rAjagRhI che bIjI nAma jenuM evA RSabhapUra nAmanA nagaramAM guNazilaka nAmanA caityamAM A nihravanI utpatti thaI. cauda pUrvanA paripUrNa abhyAsI evA vasunAmanA AcAryanA ziSya zrI tiSyagupta nAmanA munirAjathI AmalakakalpA nAmanI nagarImAM A dRSTi pragaTa thaI. mitrazrI nAmanA zrAvaka vaDe ghaNA ja vinayapUrvaka vinaMti karIne potAne ghera vahoravA mATe A munine AmaMtraNa apAyuM jyAre tiSyagupta muni vahoravA mATe AvyA. tyAre mIThAio-dALa-bhAta-zAka Adi aneka padArthomAMthI dareka padArthono eka eka antima kaNa tiSyaguptamunine vahorAvyo. tyAre muni bolyA ke Ama AvA prakAranA eka eka dANAmAtrathI to bhUkha zame nahIM. tame A zuM karo cho ? mArI mazkarI karo cho. tyAre mitrazrI zrAvaka bolyA ke nA sAheba, huM tamArI jarA paNa mazkarI karato nathI. paraMtu ApazrIno A sidhdhAnta che ke antima pradezamAM ja jIva che. antima tattumAM ja paTa che. tethI meM tamane antima kaNa ja Apyo che. have jo A mazkarI ja lAgatI hoya to A siddhAnta choDI do. hakIkatathI antimatantu paTano upakArI che. paNa antimatantu e ja saMpUrNa paTa nathI. tathA jema antima kaNa e AhAraprAptimAM upakArI che. paNa te kaNa ja saMpUrNa AhAra nathI. tenI jema AtmAnA asaMkhyapradezomAM antima pradeza te AtmadravyanI pUrNatA rUpa che. paNa te antima pradeza ja saMpUrNa AtmA nathI A vAta samajAvavA mATe ja meM A prayoga karyo che. tyAre tiSyagupta sAcI vAtane samajyA ane potAnI bhUla kabUla karI kSamAyAcanA karI tyAre mitrazrI zrAvake saMpUrNapaNe annadAnAdi karIne temane bhaktibhAvapUrvaka AhAra vahorAvyo. A pramANe A bIjA nihnava thayA || 2333-2334 || avataraNa :- uparokta tigupta nirbhavanI vAta vadhAre spaSTapaNe vistArathI samajAvatAM bhASyakAra mahArAjA kahe che ke AyappavAyapuvvaM ahijjamANassa tIsaguttassa // nayamayamayANamANassa diTThimoho samuppanno // 2335 // gAthArtha H- AtmapravAda nAmanA pUrvano abhyAsa karatA evA tiSyagupta nAmanA munine nayonA abhiprAyane yathArtha rIte na jANavAthI AvA prakArano dRSTimoha (dRSTibhrama) thayo. I2335 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka pradezavAda nihnavavAda vivecana :- AtmapravAda nAmanA pUrvano abhyAsa karatA evA tiSyagupta munine Avo AlAvo (sUtra pATha) bhaNavAmAM Avyo "Ne aMte ! nIvapajJe nIve tti vattavaM siyA ? no phaLake samaDhe / vaM ro, titri, nAva vasa, saMvekhkhA, asaMveggA, maMte ! nauvapasA jIvatti vattavvaM siyA ? no iNaTThe samaTThe, vi NaM egapaesUNe jIve no jIvetti vattavvaM siyA / se keNaM aTTheNaM ? jamhA NaM kasiNe paDiputre logAgAsapaesatulle jIve jIvatti vattavvaM siyA / se tenaM aDheLa // '' 40 he bhagavAna ! A AtmAno eka Atmapradeza e zuM jIva che ? paramAtmA kahe che ke nA, A artha barAbara nathI arthAt AtmAno eka pradeza e jIva nathI. to zuM be Atmapradezo e jIva che ? ke traNa pradezo te jIva che ? ema 10 pradezo e jIva che ? ke saMkhyAta pradezo e jIva che ? ke asaMkhyAta pradezo e jIva che ? bhagavAna kahe che ke tAro A artha barAbara nathI. arthAt AtmAnA be pradezo e jIva nathI. traNa pradezo e paNa jIva nathI. ema yAvat 10 pradezo e paNa jIva nathI. saMkhyAta pradezo ke asaMkhyAtapradezo e paNa jIva nathI jyAM sudhI eka paNa Atmapradeza nyUna hoya tyAM sudhI te jIva nathI. he prabhu ! tame kyA kAraNe Ama samajAvo cho ? to prabhu kahe che ke je kAraNathI saMpUrNa cauda rAjapramANa je lokAkAza che tenA pradezonI saMkhyAtulya pradezovALo A AtmA che. AtmA Avo hovAthI huM Ama kahuM chuM. sArAMza ke koI paNa vastuno antima pradeza na Ave tyAM sudhI te vastu paripUrNa kahevAtI nathI tethI AtmAnA paNa asaMkhyAta Atmapradezo che. jyAM sudhI eka paNa Atmapradeza ocho hoya tyAM sudhI te AtmA AtmA kahevAto nathI. antima pradeza jyAre aMdara AvI jAya che.gaNI levAmAM Ave che tyAre ja A paripUrNa AtmA kahevAya che. A arthathI huM Ama kahuM chuM. AvA prakArano AtmapravAda nAmanA pUrvanA pAThanA AlAvAno abhyAsa karatAM A pATha koI eka nayano viSaya che paraMtu sarvanayano viSaya kahevAto nathI Ama vastusvarUpa che paNa te vastusvarUpane na jANatA evA te tiSyaguptane mithyAtvamohano udaya thavAthI potAnI dRSTino viparyAsa thayo. potAnI dRSTi viparIta banI. pote ulaTI samajanA AgrahI banI gayA. // 2335 ||
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 dvitIya nihnava tiSyagupta avataraNa- ulaTI samAjanA AgrahI kevI rIte banyA? te kahe che egAdao paesA, no jIvo, no paesahINo vi / jaM to sa jeNa puNNo, sa eva jIvo paesotti // 2336 // gAthArtha - eka pradeza, be pradeza Adi je pradezo che te jIva nathI. ema yAvatu eka pradeza hIna hoya to paNa te jIva nathI. je kAraNathI te sarvapradezothI paripUrNa bane evo je antimapradeza aMdara Ave te ja jIva che. vivecana :- je kAraNathI AtmAno koI paNa eka Atmapradeza te jIva nathI. paripUrNa nahI hovAthI, ema be Atmapradeza ke traNa Atmapradeza ke cAra Atmapradeza e paNa jIva nathI ema yAvat pAMca-daza pacIsa-pacAsa ke saMkhyAta Atmapradezo te jIva nathI kAraNa ke " maMte nIvapAse" ItyAdi pUrve kahelA sUtrapAThanA AlAvAmAM niSedha karelo che te mATe, ema karatAM karatAM yAvat eka Atmapradeza paNa nyUna hoya tyAM sudhI A AtmA AtmA kahevAto nathI. kAraNa ke AtmapravAda nAmanA pUrvamAM teno niSedha karelo che mATe. paraMtu jyAre chello antima pradeza Ave che (umerAya che) tyAre ja te caramapradeza AvavAthI A AtmA Akho AtmA (paripUrNa AtmA) bane che. te mATe te attima pradeza Ave tyAre ja sAco jIva che. paraMtu A antima pradeza jayAM sudhI Avyo na hato tyAM sudhI Akho AtmA kahevAto nathI. mATe antima Atmapradeza vinA zeSa saghaLA paNa Atmapradezo te AtmA nathI. paraMtu antima eka Atmapradeza te ja paripUrNa AtmAno preraka hovAthI te antima Atmapradeza Ave tyAre ja Akho AtmA che. mATe antimapradeza e ja Akho AtmA che. kAraNa ke A sUtranA AlAvAno pATha A pramANe ja sUcave che. / 2336 / avataraNa - tyArabAda zuM thayuM ? te graMthakArazrI samajAve che - guruNA'bhihio jai te paDhamapaeso na saMmao jIvo / to tatpariNAmocciya jIvo kahamaMtima paeso // 2637 // gAthArtha :- vasu nAmanA guru evA AcArya vaDe A tiSyaguptane kahevAyuM ke jo A AtmAno prathama pradeza e jIva tarIke tane mAnya na hoya to antima pradeza paNa tevA ja pariNAmavALo hovAthI jIva che Ama kema kahevAya ? ll263LA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka pradezavAda niThavavAda vivecana :- tiSmaguptanI jyAre viparIta buddhi thaI tyAre guru evA vasu nAmanA AcArya vaDe teone samajAvavAno prayatna karAyo ke he tiSyagupta! jo A AtmAno prathama eka pradeza, dvitIya pradeza, tRtIya pradeza vigere pradezo jo AtmA rUpa nathI. to antima eka pradeza paNa prathamAdi pradezonI jevo ja hovAthI ane eka svarUpa hovAthI te antima eka pradeza AtmArUpa kema hoi zake ? 42 vAtano sAra evo che ke gurujI zrI vasunAmanA AcArye A ziSya tiSmaguptane samajAvavAno prayatna karyo ke he tiSyagupta ! AtmAno prathama pradeza jo jIvata2Ike mAnya nathI. (evI ja rIte bIjo pradeza ane trIjo pradeza vigere pradezo jo jIva tarIke mAnya nathI.) to antima eka pradeza paNa jIva che Ama na ja ghaTI zake. kAraNa ke te antima pradeza paNa prathamAdi AtmapradezanA jevo ja ekatva pariNAmavALo che. sArAMza ke he tiSyagupta ! tAro mAnelo antimapradeza paNa jIvasvarUpa kahevAze nahIM. kAraNa ke anya sarva AtmapradezonI sAthe te antimapradeza paNa tulya pariNAmavALo che. prathamAdi anya AtmapradezonI jema te paNa AtmA kahevAze nahIM || 2337 || avataraNa :- A ja vAtane gurujI vyatyaya (vyatireka) dvArA samajAve che keahvaa sa jIvo, kaha nAimotti ko vA visesaheU te ? aha pULotti buddhI, poko pUraLo tA 5 238 // gAthArtha :- athavA he tiSyagupta ! te antima pradeza ja jIva che ane Adima Atmapradeza jIva nathI. Ama mAnavAmAM tArI pAse vizeSa kAraNabhUta hetu zuM che ? kadAca tuM ema kahe ke antimapradeza AtmatattvanI pUrNatA karanAra che AvI tArI buddhi thAya to te AtmAnA eka eka Atmapradezo AtmatattvanI pUrNatA karanArA che. / / 2338 / / vizeSArtha :- athavA he tiSyagupta ! te antima eka Atmapradeza ja tArA vaDe jIva tarIke kema svIkArAya che ! ane Adima eTale ke prathama Atmapradeza jIva tarIke kema svIkArAto nathI ? prathama, dvitIya, tRtIya vigere sarve paNa Atmapradezo AtmapradezatvapaNe tulya che. tathA antima Atmapradeza jema AtmatattvanI samApti karanAra che. tema ja prathama Atmapradeza. athavA dvitIya Atmapradeza athavA tRtIya Atmapradeza vigere Atmapradezo jo na hoya to ekalA carama AtmapradezathI paNa Atmatattva pUrNa thatu nathI. mATe sarve paNa Atmapradezo AtmatattvanI pUrNatA karanAra tarIke samAna ja che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya nihnava tiSyagupta 43 athavA he tiSyagupta ! tArI pAse evo vizeSa hetu zuM che ke antima Atmapradeza ja AtmA che ane prathamAdi anya Atmapradezo AtmA nathI? have kadAca tuM Avo bacAba kare ke vivakSita evA asaMkhyAta Atmapradezono A AtmA banelo che. temAM antima Atmapradeza ja te vivakSita rAzino pUraka che. te mATe antima Atmapradeza ne ja huM AtmA mAnuM chuM. AvI tArI buddhi kadAca hoya to tArI A vAta ayukta che. kAraNa ke jema antima Atmapradeza e AtmatattvanI samApti (pUrNatA) karanAra che. tevI ja rIte prathama dvitIya tRtIya ityAdi eka eka Atmapradezo paNa te AtmatattvanI asaMkhyAta AtmapradezonI saMkhyAnI pUrNatA karanArA ja che. kAraNa ke prathamAdi AtmapradezomAMnA koI paNa eka-be Atmapradezone bheLavyA vinA pUrNa Atmatta banatuM ja nathI. mATe antima AtmapradezanI jema upAjya sudhInA sarve paNa eka eka Atmapradezo AtmatattvanI samAptisUcaka che. mATe te sarvene samAna ja mAnavA joIe. mAtra eka antima Atmapradeza ja Atmatattva che Ama mAnavuM ucita nathI. tathA vaLI dhAro ke antima Atmapradeza ja AtmA hoya to zuM pUrvanA prathama AtmapradezathI prAraMbhIne upAjya Atmapradeza sudhInA sarve paNa Atmapradezo laI laIe to ekalo antima Atmapradeza te AtmA banaze ? nahI ja bane. jema seMkaDo takhtaono banelA paTamAM upanya sudhInA tamAma vastuo laI laIe ane kevaLa antima eka ja tanuM rAkhIe to zuM te antima tattva ekalo paTa kahevAze ? nahIM ja kahevAya tevI ja rIte zarIrAcchAdana Adi kArya karI zakaze ? nahI ja karI zake mATe tArI A vAta barAbara nathI ja !| 2338 || avataraNa - jo antima eka Atmapradeza puraNasvarUpa hovAthI tene ja AtmA mAnI laIe. to sarve paNa Atmapradezo AtmatatvanA pUraka hovAthI badhA ja Atmapradezone AtmA-AtmA mAnavA paDaze. tethI aneka AtmA eka AtmAmAM che. AvuM aniSTa mAnavAnI Apatti Avaze. A vAta samajAvatAM graMthakAra zrI kahe che ke - evaM jIvabahuttaM paijIvaM savvahA va tadabhAvo / icchA vivajjao vA, visamattaM savvasiddhI vA // 2339 // gAthArtha - Ama mAnavAthI jIvonuM bahutva (eka zarIramAM ja ghaNA jIvo che Ama ja) mAnavuM paDe. pratyeka jIvamAM jIvabahutva athavA sarvathA jIvano abhAva ja mAnavo paDe. Ama ayuktiyukta vastu mAnavAmAM potAnI icchA ja prabaLa kAraNa banaze. athavA viparyaya paNa thaze. athavA viSamatva paNa thaze Ama sarva doSonI Apatti Avaze. || 2339 |
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka pradezavAda nitavavAda vivecana :- jo antima pradeza e AkhA AtmatattvanuM purNa svarUpa karanAra che. Ama mAnIne tene ja AtmA kahevAmAM Ave. to te AtmapradezanI jema prathama-dvitIyatRtIya ityAdi sarva Atmapradezo paNa AtmatattvanA pUraka hovAthI eka eka Atmapradezane Atmatattva mAnavAnI Apatti Ave. ane Ama mAnavAthI eka ja AtmAmAM asaMkhya Atmapradezo hovAthI ane tamArI vicAradhArA pramANe eke eka Atmapradeza te svataMtra Atmatattva banavAthI eka ja zarIramAM asaMkhya Atmatattva mAnavAnI Apatti he tiSyaguNa tamane Avaze. athavA kevaLa ekalA antima AtmapradezamAM ja Atmatattva tuM mAne che. tethI prathama-dvitIya-tRtIya Adi Atmapradezo te antima Atmapradeza na hovAthI anAtmA arthAt ajIvatattva thaze. ane jo ATalA badhA asaMkhya Atmapradezo e ajIva ja hoya to te pradezo vinA kevaLa ekalo antima Atma pradeza paNa ajIva paNAne ja pAmaze. Ama sarva pradezo ajIva thavAthI te jIvamAM jIvano sarvathA abhAva ja siddha thaze. have, antima pradeza jevo che. tevA ja prathamAdi sarva Atmapradezo che. Ama sarva Atmapradezo samAna hovA chatAM paNa sarva AtmapradezomAM AtmatattvanI pUraNatA sarakhI hovA chatAM paNa kevaLa eka antima pradeza ja jIva che paNa zeSa Atmapradezo jIva nathI. paNa ajIva ja che Ama jo mAnavAmAM Avaze ane Avo potAnA manano mAnelo haThAgraha tyajavAmAM nahI Ave to rAjAdinI jema tamArI potAnI icchA ja pramANa manAze, paNa tarka yukta vastuno svIkAra karyo nahIM kahevAya. jema rAjA sattAdhIza mANasa che tene jema mAnavuM hoya tema mAne. tene koI dabaDAvI ke samajAvI na zake tema tamArI potAnI mAnelI A vAta yukti vinAnI che. doSothI bharelI che chatAM tame tamArI icchA pramANe ja mAno to ahIM tamArI icchA ja kAraNa athavA pramANa banaze. manamAM jema AvyuM tema mAnavAnuM rahyuM. yukti ke tarkapUrvakanI A vAta rahetI nathI. athavA viparyaya nAmano doSa paNa lAge. te A pramANe prathamAdi pradezo ane antima Atmapradeza. A sarve samAna ja che to prathama pradeza athavA dvitIyapradeza te Atmatattva hoya ane antima Atmapradeza te Atmatattva na hoya AvuM paNa kema na bane ? saMkhyAnI pUrakatA to badhe samAna ja che. mATe Adya Atmapradeza e ja AtmA ho. ane antima Atmapradeza te ajIva ho. AvI viparIta buddhi paNa thaze. athavA viSamatA paNa thaze. jemAM prathamAdi pradezo ane antima Atmapradeza samAna hovA chatAM paNa tamArI manamAnI mAnyatAthI kevala eka antima Atmapradezane ja
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 dvitIya nidbhava tiSyagupta AtmA mAno cho to AvI mAnyatA paNa kema na thAya ke asaMkhya AtmapradezomAM keTalAka Atmapradezo jIva rUpa hoya ane keTalAka Atmapradezo ajIvarUpa hoya Ama viSamatA paNa hoI zake AvuM paNa siddha thaze. athavA koika jIvamAM kevaLa antima pradeza ja jIva hoya ane bIjA badhA ja Atmapradezo ajIva hoya. bIjA jIvamAM prathama pradeza AtmA hoya anya sarva Atmapradezo ajIva hoya ane trIjA jIvamAM bIjo Atmapradeza e ja AtmA hoya bAkInA badhA ja Atmapradezo ajIva hoya AvI manamAnI yuktivinAnI sarva vikalponI siddhi thaze. pota potAnI icchA pramANe aniyata svarUpe sarve pakSo paNa kahI zakAya ja che. (1) antima pradezanI jema prathamAdi game te eka pradeza AtmA hoya. athavA (2) prathamAdi koI eka Atmapradeza te AtmA hoya ane agnimapradeza AtmA na hoya. (3) athavA koika Atmapradezo AtmA hoya ane koika Atmapradezo ajIva ja hoya. Ama ja badhu ja aniyatapaNe ja mAnavAnI Apatti Avaze mATe tArI A vAta yuktisiddha nathI. samyagubhAva vALI A vAta nathI. /2339 || avataraNa :- tathA vaLI Avo doSa paNa Avaze kejN savvahA na vIsuM, savvesu vi taM na reNutellaM va / sesesu asabbhUo jIvo, kahamaMtima paese // 2340 // gAthArtha - retInA kaNIyAomAM jema tela nathI. tema sarva AtmapradezomAM paNa vidhvaphapaNe te jIva sarvathA nathI ja. sarva pradezomAM asadbhUta evo te jIva kevaLa ekalA antima AtmapradezamAM jIva kema hoI zake ? | 2340 || | vivecana - je eka eka avayavamAM aMze paNa na hoya te sarva avayavomAM paNa na ja hoya. jema retInA eka eka kaNamAM tela jo nathI. to te retInA sarva kaNomAM paNa tela na ja hoya. tema sarva Atmapradezono samudAya ekaTho karo to paNa temAM Atmatattva na ja hoya Ama jIvatattvano sarvathA abhAva ja thaze. prathama-dvitIya-tRtIya Adi eka eka AtmapradezomAM jo jIvatattva na hoya to prathamAdi sarva AtmapradezomAM asat (arthAt avidyamAna) evuM jIvatattva kevaLa ekalA antima Atmapradeza mAtramAM kema TapakI paDe ? prathamAdi ane antima Ama sarva
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 eka pradezavAda nihnavavAda AtmapradezomAM pariNAma tulya (samAna) ja che. sarve paNa Atmapradezo samAna pariNAmavALA ja che. mATe sarva Atmapradezo samAna pariNAmavALA hovAthI te prathamAdi asaMkhya AtmapradezomAM jo jIvatva na hoya to kevaLa ekalA antima AtmapradezamAM jIvatva kema saMbhavI zake ? mATe tamArI vAta barAbara nathI. avataraNa - paranA matanI kalpanA karIne teno parihAra karatAM jaNAve che keah desao'vasesesu to vi kiha savvahaMtime jutto / aha tammi va jo heU, sa eva sesesu vi samANo // 2341 // gAthArtha - have jo antima Atmapradeza vinA zeSa AtmapradezomAM dezathI jIva che. ema kahezo to aMtima eka AtmapradezamAM sarvathA jIva kevI rIte ghaTI zake ? temAM saMpUrNa jIva mAnavo kema ucita kahevAya ? athavA to te antima AtmapradezamAM jo saMpUrNa jIva hoya ane temAM je hetu che. te ja hetu zeSa sarva AtmapradezomAM paNa saMpUrNa AtmA che. ema mAnavAmAM samAna ja che. // 2341 | vivecana - have kadAca koI ziSya Avo bacAva kare ke anya AtmapradezathI bAkInA zeSa sarva AtmapradezomAM paNa AtmA che. paNa te dezathI ja che . paraMtu antima AtmapradezamAM te AtmA sarvathA che. AvuM kadAca koI mAne to te sarvathA asiddha ja che. arthAt khoTuM ja che. tyAM tra 3ttaramAda = teno uttara graMthakArazrI jaNAve che. jo eka eka AtmapradezamAM dezathI AtmA che. Ama mAno ja cho to antima evA eka AtmapradezamAM sarvathA paripUrNa AtmA Avelo che. Ama kevI rIte manAya ? jo antima AtmapradezamAM ja saMpUrNa AtmA Avato hoya to zeSapradezomAM te dezathI paNa nathI ema ja siddha thAya. mATe jema zeSa pradezomAM AtmA dezathI che ema jo tame mAno cho to antima eka AtmapradezamAM paNa te AtmA dezathI ja che Ama mAnavuM joIe. kAraNa ke antima eka Atma pradeza e paNa AkhA AtmAno dezabhAga ja che. prathama dvitIya vigere AtmapradezonI jema antima pradezamAM paNa A AtmA dezathI ja che. paNa sarvathA nathI. mATe sarvathA che. A vAta barAbara nathI. Ama hovA chatAM paNa jo antima eka AtmapradezamAM ja Akho AtmA che Ama tame mAnatA ja ho. to tyAM tema hovAmAM je hetu che te hetu prathamAdi sarva zeSa pradezomAM paNa samAna ja che. kAraNa ke jema antima Atmapradeza saMkhyAmAM eka che. caitanyaguNa vALo che tenA sarva dharmo prathamAdi zeSa AtmapradezomAM paNa tulya ja che. Ama
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya nihnava tiSyagupta 47 mAnavAthI to antima AtmapradezanI jema pratyeka AtmapradezamAM paNa saMpUrNa jIvadravyatva mAnavAnI Apatti Avaze. jethI eka AtmAmAM asaMkhya AtmA mAnavA paDaze. mATe tamArI A vAta barAbara nathI. 02341 || avataraNa :- kadAca tamArA vaDe antima Atmapradeza vinA prathamAdi AtmapradezomAM jIvatva na icchAya to anya AtmapradezamAM paNa jIvatva icchaze nahIM ? kema, Avo prazna tame karatA ho to graMthakArazrI jaNAve che ke neha paesattaNao, anto jIvo jahAimapaeso / aha suyammi nisiddhA, sesA na u antimaso // 2342 // gAthArtha :- anya Atmapradezane paNa jIva kahevAze nahIM kAraNa ke te paNa eka pradeza ja hovAthI, jema Adima pradeza e jIva nathI, tema. have kadAca Avo prazna karo ke zAstramAM antyapradeza vinAnA zeSa AtmapradezamAM jIvatvano niSedha karelo che. paraMtu antima AtmapradezamAM jIvatvano niSedha kahela nathI.mATe antima Atmapradezane AtmA manAze. 52342 // vivecana :- ahIM antima Atmapradezane paNa jIva manAze nahIM. kAraNa ke te paNa eka pradeza mAtra ja che. prathamAdi zeSa pradezonI jema. tame jema prathamAdi zeSa pradezomAM jo jIvatva nathI svIkAratA to zeSa pradezonI jema antima Atmapradeza paNa eka deza hovAthI AtmA kahevAze nahIM. kAraNa ke zeSa AtmapradezonI jema te paNa eka Atmapradeza ja che. kadAca have tame ema kaho ke tamArI A pratijJA AgamathI bAdhita che. gAthA naM. 2335mAM kahelA sUtra pAThanA AlAvA rUpa zrutamAM (AgamamAM) ja zeSa evA prathamAdi pradezo jIva tarIke niSedhelA che. paraMtu anya Atmapradezane jIva tarIke mAnavAmAM niSedha karelo nathI. paraMtu te antima Atmapradezane to jIva tarIke mAnavAnI anujJA ApelI che. to prathamAdi AtmapradezonI jema antima AtmapradezamAM jIvatvano niSedha ame kema mAnIe ? tyAM to jIvatva che ja. II 2342 || avataraNa:- arvottaramAda =ahIM graMthakArazrI uttara Ape che ke naNu egotti nisiddho, so vi sue jai suyaM pamANaM te / sute savvapasA, bhaNiyA jIvo na carimo ti // 2343 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 eka pradezavAda nitavavAda gAthArtha :- je antima Atmapradeza che te paNa jIva tarIke niSiddha ja che. kAraNa ke te eka che A kAraNe ja sUtramAM jIva tarIke niSiddha ja che. jo tane sUtra ja pramANa hoya to sUtramAM ja sarvapradezone jIva kahyo che paraMtu kevaLa ekalA carama pradezane jIva kahela nathI. || 2343 || | vivecana :- vasu nAmanA gurujI tiSyagupta nAmanA potAnA ziSyane samajAve che ke A AtmAno antima evo ja eka pradeza che. te mAtra carima Atmapradezane jIva tarIke zAstramAM niSiddha che. kAraNa ke te eka ja pradeza che mATe, jema paTano eka tAra mAtra te paTa kahevAtuM nathI. tathA eka tAra mAtra zarIrAcchAdana Adi kriyA karI zakatuM nathI. mATe paTa kahevAya nahI. tema AtmAno eka ja carima Atmapradeza te AtmA kahevAya nahIM. tyAM AgamamAM ja kahyuM che ke "Ine mane ! nIvapaNa nIvetti vattatraM siyA ? no rUdde sama" artha :- he bhagavAna! eka Atmapradeza hoya te jIvapradeza paNa kahevAya ane jIva paNa kahevAya? bhagavAna uttara Ape che ke "A artha barAbara nathI" arthAt jIvapradeza kahevAya paNa jIva che ema na kahevAya. gurujI ja haju samajAve che ke he ziSya ! jo tane zruta eTale ke Agama ja pramANa hoya to anya evA eka pradezamAtrane AtmA mAnavo joie nahIM. kAraNa ke te Atmapradeza saMkhyAmAM eka ja che te mATe, prathama Adi bIjA AtmapradezonI jema. tathA vaLI he ziSya ! jo tuM zratane (Agamane) pramANabhUta mAnato hoya to sarve paNa Atmapradezo sAthe laie tyAre ja AgamamAM tene jIva tarIke kahelo che. paraMtu kevaLa ekalA carima Atmapradeza mAtrane jIva tarIke mAnelo nathI. te ja AgamapAThamAM tyAM ja kaheluM ke "gappA ja sine paviputre no///sapAsa nave tti vattatraM ziyA" artha :- je kAraNathI 7 - saMpUrNa pUrepUrA lokAkAzanA pradezo tulya pradezavALo jIva che. Ama samajavuM joIe." A kAraNathI zrutane (zAstrane arthAt Agamane) pramANa tarIke svIkAratA evA tAre antima evA mAtra eka Atmapradezane AtmA tarIke mAnavo joIe nahIM ra343 avataraNa - A ja vAtane daSTAnna ApIne siddha karatAM kahe chetNtuu paTovayArI, na samattapaDo ya samudiyA te u / savve samattapaDao, savvapaesA tahA jIvo // 2344 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya nihnava tiSyagupta 48 gAthArtha - koI paNa eka taMtu paTano upakArI che paNa te samasta paTa nathI ja, sarva taMtuono je samudAya te samasta taMtuonA samudAyane ja paTa kahevAya che. tevI ja rIte eka Atmapradeza te jIva nathI, paraMtu sarva Atmapradezono samudAya te ja jIva che. l/2344 / vivecana :- koI paNa eka taMtu paTa banAvavAmAM, A paTa che ema kahevAmAM upakArI jarUra bane che kAraNa ke te taMtu vinA samasta paTa banato nathI. paraMtu te tantu ekalo "samasta paTa" kahevAto nathI. paraMtu takhtao sarve sAthe maLIne yathAsthAne goThavAyA chatA samasta evA paTanA vyapadezane pAme che. tevI ja rIte jIvano koI paNa eka pradeza te jIva kahevAto nathI. paraMtu sarve paNa Atmapradezo samudita thayA chatA avazya jIva che. Ama kahevAya che sArAMza ke aMzamAtrane aMzI kahevAto nathI. paraMtu aMzonA samudAyane aMzI kahevAya che. || 2344 || avataraNa - tame pUrve je ema kahyuM ke "nayanA mArgane na jANatA evA koI vAdIno A daSTimoha che" (gAthA 2335). "to samasta AtmapradezonA samudAyane jIva kahevAya, paraMtu attima eka Atmapradezane jIva na kahevAya "A kyA nayano mata che ? A vAta vyakta karatAM kahe che ke evaMbhUyanayamayaM desa-paesA na vatthuNo bhinnA teNAvatthutti mayA kasiNaM ciya vatthumiDheM se // 2345 // jai taM pamANamevaM, kasiNo jIvo ahovayArAo / dese vi savvabuddhI, pavajja sese vi to jIvaM // 2346 // gAthArtha :- evaMbhUta nayano A mata che ke deza ane pradeza e kaMI vastuthI bhinna nathI. tethI AvA deza-ane pradezane "avastu" ja manAyA che (paTano antima eka tAra zarIra AcchAdana Adi kArya karatuM nathI mATe avastu che.) tethI saMpUrNa vastu e ja kAryasAdhaka hovAthI pAramArthikapaNe vastu che. Ama te nayanuM mAnavuM che. jo tane A vAta pramANabhUta lAgatI hoya to AkhA jIvane jIva mAna. (paraMtu eka antima pradeza mAtrane jIva che. Ama na mAna) have jo eka antima Atmapradeza te paNa jIvano ja aMza hovAthI tuM upacAra karato hoya ane upacArathI dezamAM paNa sarvanI buddhi karato hoya to zeSa Atma pradezo te paNa aMza hovAthI tyAM paNa jIvapaNuM tuM svIkAra. /2345-2346lii. vivecana :- evaMbhUta nAmanA chellA nayano A mata che arthAta A nayanI dRSTi AvI che ke koI paNa vastunA deza ke pradeza, te deza ke te pradeza te vastuthI bhinna nathI. jo tame tene bhinnapaNe kalpanA karo to te avastu ja thAya che. kAraNa ke deza ke pradeza kAryasAdhaka thatA ja nathI..
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 eka pradezavAda nihnavavAda tapelImAM nAnuM paNa eka kANuM paDyuM hoya to paNa temAM rasoi thatI nathI. pANI bharAtu nathI. bAkIno bhAga akhaMDa hovA chatAM tene bhaMgAramAM ja nAMkhavuM paDe che. tema AtmAno antima eka pradezamAtra te AtmA nathI. jo caramapradezamAtrane AtmA mAnazo to tenI jema ja prathamAdisarva Atmapradezo paNa AtmA ja manAze. tema thAya to eka ja zarIramAM asaMkhya AtmAo mAnavA paDaze. A vAta ucita nathI. te mATe deza ane pradezanI kalpanA vinAnI saMpUrNa arthAt paripUrNa evI vastu te ja vAstavika vastu che kArya karanAra hovAthI te ja vastu kahevAya AvuM evuM bhUta nayane iSTa che tethI jo tame evaMbhUtanayanI A vAta mAnya rAkhatA ho to saghaLo paripUrNa evo jIva te jIva che. Ama mAno. paraMtu mAtra antima pradezAtmaka eka dezabhAga te jIva che. Ama na mAno. - have tame upacAra karatA ho ke jema gAmamAM kyAMka be-pAMca gharomAM Aga lAgI hoya to paNa te gAma baLe che gAmamAM Aga lAgI che. Ama bolAya che. kapaDAno eka cheDo saLagyo hoya to paNa kapaDu baLe che mArA kapaDAmAM Aga lAgI che Ama aMzamAM aMzIno upacAra karAya che tevo upacAra karIne jo tame antima eka pradezamAtrane "jIva che" Ama kahetA ho to eka dezamAM paNa samasta vastuno upacAra thAya che. tethI anya eka pradezamAM jema samasta jIvapaNAno tame upacAra karI che. to tenI jema ja prathama-dvitIya-tRtIya vigere Atmapradezo paNa deza ja hovAthI upacAra karIne tyAM paNa "A jIva che" A pramANe jIvapaNuM tame mAno. nyAya to banne sthAne samAna ja hoya che tamAre paNa banne sthAne nyAya samAna ja rAkhavo joIe / 2345-2346 | avataraNa - dhAro ke upara samajAvyA pramANe gurujInI kahelI vAta ziSyanA hRdayamAM barAbara utarI gaI che ziSya svIkArI lIdhI che. tethI te vAtano svIkAra karyo che ema mAnIne Ama kahevAyuM che ke "eka pradezamAtramAM samastavastuno upacAra karavo yogya nathI" A vAtane majabUta rIte jaNAvatA graMthakArazrI pharIthI paNa kahe che ke, jatto va taduvayAro, desUNe na u paesamettammi / jaha taMtUNammi paDe paDovayAro na taMtummi // 2347 // gAthArtha - athavA jo teno upacAra ja karavo hoya to dezanyUna evI samasta vastumAM upacAra karAya, paraMtu eka pradezamAtramAM upacAra na karAya, jema eka-be-tArA nyUna evA paTamAM paTano upacAra karAya che. paraMtu taMtumAtramAM paTano upacAra karAto nathI. | 2347 ||
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 dvitIya nitaMva tiSyagupta vivecana :- gurujI ziSyane A ja vAta bIjI rIte paNa samajAve che ke tamAre upacAra ja karavo hoya eTale ke antima Atmapradeza te saMpUrNa AtmA nathI. to paNa temAM samasta AtmAno upacAra karIne te antima Atmapradeza mAtrane tame "AtmA che" Ama kahetA ho to paNa mAtra antima pradezane "jIva che" ema na kahevAya. paraMtu eka athavA be Atmapradeza nyUna che jemAM evA jIvamAM samasta jIvano upacAra karAya che. jema eka tAra be tAra kheMcAI gayA che jenA athavA kANuM paDyuM che jemAM evA paTamAM paTano upacAra karAya che be-cAra tAra nIkaLI gayA hoya tevA paTathI zarIra AcchAdananuM kAma thAya che mATe tyAM haju upacAra karIne samasta vastu manAya che paraMtu eka tAra mAtramAM paTano upacAra karAto nathI. tevI ja rIte antima eka AtmapradezamAM paNa samasta jIvano upacAra karAto nathI. mATe kaMIka samajo. ane tamAro haThAgraha tyajI do ane sAcA mArge Avo. (2347 || avataraNa - gurujI vaDe A pramANe samajAvAya tyArabAda zuM thayuM. te have kahe cheiy paNNavio jAhe, na pavajjai so kao tao bajjho / tatto AmalakappAe, mittasiriNA suhovAyaM // 2348 // bhakkhaNa-pANa-vaMjaNa-vattAvayavalAbhio bhaNai / / sAvaya ! vidhammiyA mhe, kIsatti tao bhaNai saDDho // 2349 // naNu tujhaM siddhaMto pajjaMtAvayavamittao'vayavI / jaI saccamiNaM, to kA vihammaNA micchamiharA bhe // 2350 // gAthArtha - A pramANe samajAvavA chatAM jayAre te tiSyagupta ziSya kaMI svIkAratA nathI. tyAre temane samudAyabahAra karAyA. tyArabAda te tiSyagupta vihAra karatA karatA AmalakakalpA nAmanI nagarImAM gayA. tyAM mitrathI nAmanA zrAvakavaDe sukhapUrvakano upAya apanAvIne lakSya evAM bhojana-pANI-zAka-vastra taiyAra karIne anti antima bhAgathI pratilAlyA (aMtima aMtima dANA mAtra vahorAvyA). tyAre te tiSyagupta muni kahe che ke "tArA vaDe eka dANo ApIne amArI mazkarI mAtra ja karAya che" tyAre mitrathI zrAvaka kahe che ke "kharekhara tamAro A siddhAnta ja che ke paryantavartI eka avayava mAtra ja avayavI che. jo tamArI mAnyatA sAcI ja che to AmAM kaMI ja khoTuM karyuM nathI. anyathA jo tamane mArU A kArya mithyA lAge che to tamArU sarva bolavuM paNa mithyA che (A vAta prathama svIkAro). | 2348-2349-2350 ||
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka pradezavAda nibhavavAda vivecana :- A traNe gAthAonA bhAvArtha lagabhaga upara samajAvAI ja gayA che. to paNa vizeSapaNe kahevAya che ke pUrve kahelI rItarasama pramANe gurujI dvArA samajAvavA chatAM jyAre te tiSyagupta nAmanA muni gurujInI kaMI paNa vAta svIkAratA nathI. ane potAnA abhiprAyamAM majabUta ja rahe che. ane kaMI paNa sAco siddhAnta svIkAratA nathI tyAre te munine samudAya bahAra karAyA. tyAre te tiSyagupta muni vihAra karatA karatA "AmalakakalpA" nAmanI nagarImAM AmrasAla nAmanA udyAnamAM rahyA. 52 tyAM mitrazrI nAmanA mahAvIra prabhunA zrAvaka vaDe "A nirbhava che" ema samajIne temane pratibodha karavA mATe ja temanI pAse jaine vahoravA AvavA mATe nimaMtraNa ApyuM. "he gurujI ! Aje mAre ghera amuka prasaMga che. tethI ApazrIe svayaM pote ja vahoravA mATe padhAravuM" tyArabAda te zrAvaka to ghare gayA. tyAra pachI te zrAvakano bhArapUrvaka atizaya Agraha hovAnA kAraNe te tiSyagupta muni te zrAvakane ghare vahoravA mATe gayA. te kAle te tiSyagupta munine gharamAM praveza karatA joIne ghaNo ja ADaMbara ane ahobhAva batAvavA pUrvaka "padhAro padhAro sAheba padhAro' A pramANenAM mAnavAcaka zabdo bolavA pUrvaka ghaNo ja saMbhrama (dekhAva) karatA evA te zrAvakavaDe te muninI samakSa khAvAne kalpe tevAM bhojana anna-pAna dALa-zAka ane vAparI zakAya tevAM vasra-pAtra vigere vastuonA DhagalA vistArAyA. tyArabAda te dareka vastuomAMthI sarva padArthonA antima eka eka dANo grahaNa karIne vahorAvyA. kapaDAmAMthI paNa eka tAra kheMcIne oDhavA mATe vahorAvyo. A pramANe anAjanA eka eka dANAthI vahorAvavAnI kriyA karAi. tyAre te tiSyagupta muni bolyA ke he zrAvaka ! tArA vaDe amArI A rIte zuM mazkarI karAya che ? tyAre avasara jANIne te zrAvaka tiSyagupta munine kahe che ke he gurujI! meM AmAM khoTuM zuM karyuM che ? tamAro A siddhAnta ja che ke "antima avayavamAM ja saMpUrNa vastu svarUpa che" to meM jeno jeno eka dANo vahorAvyo che temAM ja te samasta vastu tamArI pAse AvI gaI. have te AhAra vAparIne udarapUrti karI lo ane saMtoSa mANI lo. athavA jo tamane A vAta sAcI lAgatI na hoya ane mazkarI mAtra lAgatI hoya to "tamArUM boleluM badhuM mithyA ja thayuM ne ! kAraNa ke tamAro ja A siddhAnta che ke antima eka avayavamAM vastunuM saMpUrNa svarUpa che. mATe kAM to A antima dANAmAtranA AhArathI tRpti karo. athavA A mithyA siddhAntane choDI do. A pramANe te mitrazrI zrAvake samajAvavAno prayatna mAtra karyo. // 2348-2349-2350 ||
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya nitava tiSyagupta 53 avataraNa - tathA vaLI mitrazrI zrAvake A pramANe sAco mArga jaNAvyo aMto'vayavo na kuNai, samattakajjaM ti jai na so'bhimao / saMvavahArAI e to tammi kao'vayavigAho // 2351 // gAthArtha :- jo A eka eka antima dANA tamArI sudhA maTADavAnuM samasta kArya karatA nathI. A vAta jo tamane barAbara samajAya ja che ke eka antima dANo kArya kare che A vAta sAcI nathI. to pachI samyam vyavahArathI rahita evA te siddhAntamAM eTale ke anya eka avayavamAM samasta avayavI mAnavAno ATalo badho Agraha kema rAkho cho ? | 2351 || vivecanA :- je anya avayava ekalo hoya che. te samasta evA avayavIthI banI zake tevuM koI paNa kArya karI zakato nathI. jema ke ghaTano koI paNa eka bhAga jalAdhArAdi kArya karI zakatuM nathI. tathA paTano koI paNa eka takhta zarIrAcchAdana ke zItatrANa Adi koI paNa kArya karI zakatuM nathI. te kAraNathI mAtra anya avayavane samasta avayavI dravya manAya nahIM. jema kuMbha (athavA ghaTa)no koI paNa eka bhAga mAtra jalAdhArAdi kArya kare nahIM. mATe tene kuMbha kahevAya nahIM. tathA krUra (rAMdhelo bhAta), banAvelI rasoi, ane vastrAdino anukrame ekadANImAtra, sukomala evo jhINo TukaDo, ane eka takhta vigere avayava hovA chatAM paNa sudhA, zAnti, bhUkhano nAza, ane ThaMDIthI rakSaNa ityAdi pota potAnuM kArya karavA rUpa saMtoSa tamane paNa karato nathI. tethI samyaguvyavahArathI rahita evA te antima avayava mAtramAM samasta avayavI mAnavAno Agraha tamAro je che te kema zobhA pAme ? yuktiyukta ane sAco che ema kevI rIte kahevAya ? arthAt na ja kahevAya. mATe kaMIka satyane samajo. |2351 || avataraNa :- A ja vAtanI pramANatA jaNAvatAM kahe che ke aMtimataMtU na paDo, takkajjAkaraNao jahA kuMbho / aha tayabhAve vi paDo, so kiM na ghaDo khapuSpaM va ? // 2352 // gAthArtha - antima eka tanta te paTa nathI (A pratijJA), kAraNa ke zItatrANAdi paTanuM je kArya che te A caramatanuM karI zakato nathI (hetu), jemake kuMbha (udAharaNa), je je paTanuM kArya na kare, tene paNa jo paTa kahIe to to (vyatireka vyApti) ghaTa athavA AkAzapuSpa paNa paTa kema na kahevAya ? ( A vyatireka udAharaNa) || 235ra |
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka pradezavAda nihnavavAda vivecana :- antima tattubhAga te paTa nathI ja, (A pratijJA samajavI) kAraNa ke te paTanuM zItatrANAdi je je kArya che te kArya carama tantu mAtra karato nathI tethI (A hetu jANavo). jema ke ghaTa (eTale ke kuMbha-A udAharaNa jANavuM.) 54 have koI paNa eka tantu paTanuM kArya (zarIra DhAMkavuM. ThaMDIne rokavI vigere kArya) karatuM nathI. chatAM paNa jo eka -be tattune'A paTa che "Ama mAnazo to mATIno ghaTa athavA AkAzapuSpa paNa paTa kema na kahevAya ? paTanuM kArya na karavA paNuM to jevuM eka tatttamAM che. tevuM ja ghaTamAM ane AkAza puSpamAM paNa che ja, mATe antima carama avayavamAM avayavI mAnavo te vyAjabI nathI. || 2352 || avataraNa:- tathA = tathA vaLI bIjI yukti paNa samajAve che. uvalaMbha vavahArAbhAvAo, natthi te khapuSpaM va / aMtAvayavevayavI, vinaMtA mAvo vAvi|| 213 // gAthArtha :- te nasthitamAro mAnelo anya avayavamAM avayavI nathI. kAraNa ke upalaMbha ane vyavahArano abhAva che mATe, AkAzapuSpanI jema anya avayava mAtramAM avayavI mAnavo te vAta koI anukuLa dRSTAnta na hovAthI ucita nathI. / / 2353 // vivecana :- anya avayava mAtramAM avayavI che 'Avo tamAro mAnelo avayavI A saMsAramAM nathI. upalabdhinI prApti na hovAthI.(eTale ke tevo koI paNa vyavahAra thato dekhAto nathI) tathA tevo vyavahAra paNa thato nathI mATe, AkAzapuSpanI jema, athavA anya avayavamAtra ja avayavI che. kAraNa ke avayavinI samAptinuM kAraNa te mATe, "AvA prakAranA anumAnamAM sAdhyanI siddhi karI Ape tevuM koI udAharaNa maLatuM nathI. mATe paNa sAdhyanI siddhi thatI nathI. sArAMza ke A anumAna paNa khoTuM ja che | 2353 || avataraNa :- anya avayava mAtramAM avayavI dekhAto nathI. tyAM avayavIno vyavahAra paNa karAto nathI ane tene anukula koI deSTAnta na hovAthI anya avayavamAtramAM avayavInuM anumAna paNa karAtuM nathI. tethI zuM siddha thAya che. te graMthakArazrI samajAve che ke paccakkhao'NumANAdAgamao vA pasiddhI atthANaM / savvappamANavisayAIyaM micchattamevaM bhe // 2354 // gAthArtha :- koI paNa padArthanI siddhi pratyakSathI, anumAnathI athavA AgamathI thAya che. paraMtu anya avayava mAtramAM ja je avayavI mAnavAno tamAro mata che. te sarva pramANonA viSayathI bahAra che. tenA kAraNe te mithyAtvamAtra che || 2354 ||
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 dvitIya nihnava tiSyagupta - vivecana :- koI paNa padArthanI siddhi pratyakSAdi pramANovaDe thAya che. kAMto pratyakSathI vastu dekhAtI hoya athavA koI paNa indriyathI jaNAtI hoya, athavA vastu na dekhAya paNa te vastune jaNAvanAra koI tevA prakAranuM liMga dekhAtuM hoya. to anumAnathI vastu samajAya. athavA jJAnI puruSonAM vacanonI pramANatAthI eTale ke AgamathI vastu siddha thAya che. paraMtu A traNa pramANomAMnA koI paNa pramANavaDe padArthanI jo siddhi thatI nathI. to teno artha evo thAya che ke te padArtha ja nathI. mATe mAtra anya avayavamAM ja avayavI che AvA prakAranA tamArA pakSane siddha karI Ape tevAM koI pramANo na hovAthI tamArI vAta ja khoTI che. A kAraNe tamArU kathana sarva pramANonA viSayathI atIta che. te mATe Abhinivezika mithyAtva mAtra ja che. tethI A vAta tyajavA yogya ja che eTale tame samajI jAo to sAruM che. || 2354 || avataraNaH- mitrazrI nAmanA zrAvaka vaDe A pramANe kahevAya chate te tiSyagupta nAmanA munie zuM karyuM ? te kahe che iya coiya saMbuddho khAmiya paDilAbhio puNo vihiNA / gaMtuM gurupAyamUlaM, sasIsapariso paDikkaMto // 2355 // gAthArtha :- A pramANe preraNA pAmelA, ane sArI rIte bodha pAmelA te munine mitrazrI zrAvaka vaDe khamAvAyA ane vidhipUrvaka annapANI vahorAvavA dvArA pratilAlyA tathA ziSya parivAra sAthe gurujInA caraNakamalamAM jaine pratikramaNa karIne (sAcA mArge AvIne) vihAra karavA lAgyA || 2355 // vivecanA:- upara samajAvyuM te pramANe preraNA pAmelA ane sArI rIte samajAvAyelA evA A tiSyagupta munine karyA che paraspara khamata khAmaNAM jeNe evA mitrazrI nAmanA zrAvaka vaDe saMpUrNa annapradAna Adi karavA vaDe paDilAbhyA. yathocita AhAra-pANI ApIne vahorAvyuM. tyArabAda A tiSyagupta muni gurujInA caraNakamalamAM AvIne potAnA ziSya parivAra sAthe vidhipUrvaka kSamAyAcanA Adi karavApUrvaka pratikramaNa karyuM. ane sAcA mArgane pAmyA. tyArabAda potAnA gurujInI sAthe vicaravA lAgyA. A pramANe A 23 gAthAnA artho A vAdamAM samajAvyA. || 2355 // iti jIvapradezavAdI tiSyaguptanAmA dvitIyo nihnavaH samApta / dritIya nilavavAda samApta
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 avyaktavAda nitavavAda ke tRtIya nihava have trIjA nihnavI vArtA kahe checuds do vAsasayA taiyA siddhi gayassa vIrassa / to avvattayadiTThI, sevaliyAe samuppaNNA // 2356 // gAthArtha :- zrI mahAvIra paramAtmAne mokSe gayA ne basoha cauda varSa (214 varSa) pasAra thayAM hatAM tyAre zvetavikA nAmanI nagarImAM avyakta daSTi utpanna thaI. (arthAt te dRSTivAlA nihnava thayA) ra356. vivecana :- paramAtmA zrI mahAvIra prabhune nirvANa pAmyAne basoha cauda varSa (214 varSa) pasAra thayAM hatAM tyAre avyakta che nAma jenuM evA nikUvonI dRSTi jetavikA nAmanI nagarImAM utpanna thaI. AvI dRSTivALA nitava tyAM thayA. A trIjA nidbhava thayA. || 2356 | avataraNa - = A daSTi kevI rIte utpanna thaI ? te samajAve che seyavipolAsADhe joge, taddivasahiyayasUle ya / sohammanaliNigumme, rAyagihe muriyabalabhadde // 2357 // gAthArtha :- caitavikA nAmanI nagarImAM paulASADha nAmanA caityamAM AryApADha nAmanA AcAryane te ja divase sUlanI vedanA thavAthI kAladharma pAmIne saudharma nAmanA devalokamAM nalinigulma nAmanA vimAnamAM utpanna thayA. temanA ziSyone rAjagRhI nAmanA nagaramAM mauryavaMzamAM janmelA balabhadra nAmanA rAjAe pratibodhita karyA. (samajAvyA). //ra357thI vivecana :- zrevikA nAmanI nagarImAM paulASADha nAmanA caityamAM AryApADha nAmanA AcArya rahelA hatA, teone ghaNA ja ziSyo hatA. temAMthI bahune agADha jogamAM praveza karAvyo hato. bIjA koI vAcanA Ave tevA vAcanAcArya na hovAthI teo pote ja AryASADhasUrijIe ja vAcanAcAryapaNuM (paNa) svIkAryuM hatuM, tevA prakAranA karmanA vipAkodayanA kAraNe te ja divase rAtrimAM hRdayanI aMdara phUlavedanAnA kAraNe
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nihnava ASADhAbhUti muni 57 kAladharma pAmyA. ane kAladharma pAmIne saudharma devalokamAM ninigulma vimAnamAM deva paNe utpanna thayA. gacchanI aMdara aneka sAdhu hovA chatAM koI paNa vaDe A kikata na jaNAi. tyArabAda avadhijJAna vaDe pUrvabhavasaMbaMdhI hakIkata jANIne jogamAM pravezelA sAdhu mahAtmAo upa2nI anukaMpAnA kAraNe mRtyulokamAM AvIne te ja zarIramAM dAkhala thaIne, savAre uThIne temanA vaDe sAdhu mahAtmAone kahevAyuM ke vairAtrika kAlane grahaNa karo. (kAlagrahaNa karo). jethI sAdhumahAtmAoe te pramANe karyuM. ane zruta jJAnanA uddezA-samuddezA ane anujJA vigere teo pAse karAyA. A pramANe daivika prabhAvathI te devavaDe te sAdhuonA kAlabhaMgAdi vighnonuM (doSonuM) rakSaNa karatA (arthAt sAdhuone doSothI bacAvatAM) jaldI jaldI joga purA karAvyA. jogo purAM thatAMnI sAthe turata ja te mAnavabhavanA zarIrano tyAga karIne devaloka tarapha jatA evA temanA vaDe te sAdhuone kahevAyuM ke sAdhuo ! tame mArI kSamA karajo tame mane mApha karajo kAraNa ke asaMyamI thayelA evA mArA vaDe tamArI pAse mArA AtmAne vaMdanAdi karAvAyA, tame badhA cAritravALA AtmAo. huM to amuka divase kAla karIne devalokamAM gayelo arthAt deva thayelo chuM chatAM tamArA uparanI anukaMpAnI buddhithI ahIM Avyo chuM ane tamane badhAMne agADha jogamAMthI pele pAra utAryA che. arthAt agADhajoga purA karAyA che. ityAdi yathArtha vAta kahIne sarva sAdhu mahAtmAone khamAvIne potAnA sthAne (devalokamAM) cAlyA gayA. tyArabAda te joga karanArA sAdhuo temanA zarIrane paraThavIne (agnisaMskAra mATe gRhasthone ApIne-vosirAvIne) vicaravA lAgyA. aho ! ApaNe badhAMe aviratijIvane ghaNo samaya vaMdanA karI. tethI have anya sthAnomAM paNa (bIjA munionA zarIramAM)paNa zaMkA thAya che ke koNa jANe konA zarIramAM rahelo AtmA sAco sAdhu che ? ke A devanI jema asAdhu che ? tethI paraspara vandana na karavuM te ja zreyaskara mArga che. anyathA-jo ema nahI karIe to asaMyamIne vaMdanA thaI jaze. ane mRSAvAdano doSa lAgaze. A pramANe teone potAnA bhAre karmono udaya thavAthI aparipakva buddhivALA te sarve sAdhuo avyaktavAda nAmanA matane svIkAranArA thayA. paraspara ekabIjAne vaMdanA karatA nathI. tyArabAda bIjA sthavira mahAtmAoe teone kahyu. jo tamane paraspara sAdhupaNAnI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 avyaktavAda nitavavAda zaMkA ja che. to je jIve "huM deva chuM" Ama kahyuM. tyAM tamane zaMkA kema thatI nathI. ke kharekhara te deva hato ke adeva hato ? sAdhuoe A samajAvanArA virane kahyuM ke "tenA vaDe svayaM potAnA vaDe ja kahevAyuM hatuM ke" huM deva chuM ane tenuM deva paNAnuM svarUpa jatI vakhate pratyakSapaNe amArA vaDe jovAyuM che. tethI tyAM saMdeha thato nathI. tyArabAda sthavira munie kahyuM ke jo Ama ja che to je A munio che te paNa pelA devanI jema ja kahe che ke "ame sAdhuo chIe" ane sAdhupaNAnuM svarUpa pratyakSa dekhAya che to have temAM saMdeha karavAnI jagyA ja kyAM che ? ke jethI tame paraspara nAnA-moTAne vaMdanA karatA nathI. "sAdhunA vacana karatAM devanuM vacana vadhAre satya che" Ama kahevuM ucita nathI devanuM vacana to kyAreka kyAreka mazkarI Adi mATe paNa hoya che. jethI mithyA paNa hoya che. paraMtu sAdhunuM vacana kyAreya mithyA hotuM nathI. teo mithyAvacana bolavAthI viramelA A pramANe ghaNI ghaNI yuktio vaDe samajAvavA chatAM paNa jyAre teo samajatA ja nathI. tyAre sthavira munio vaDe teone samudAyamAMthI dUra karIne bahAra kaDhAyA. vihAra karatA karatA teo rAjagRhI nagarImAM AvyA. tyAM mauryavaMzamAM utpanna thayelo balabhadra nAmano rAjA hato. te mahAvIra prabhuno parama zrAvaka hato. tethI tenA vaDe A vAta jaNAI ke avyaktavAdI evA nikUvo A gAmamAM AvyA che. guNazIlaka nAmanA caityamAM UtaryA che. tethI potAnA mANasone mokalIne te rAjAvaDe te sAdhuone rAjadarabAramAM lavAyA. ane AjJA karI ke A sAdhuone "suvaDAvIne tenA upara sainya calAvo, teone mArI nAkhavA mATe ja teo upara sainya calAvavAnI AjJA karI." tyArabAda teone mArI nAkhavA mATe ja hAthI ane sainya lavAye chate te munio vaDe kahevAyuM ke he rAjan ame jANyuM che ke tame mahAvIra prabhunA parama zrAvaka cho. to zramaNa evA amane AvI rIte kema mAro cho ? tyAre rAjAe kahyuM ke "tamArA siddhAnta pramANe to koNa jANe ke "huM paNa zrAvaka chuM ke zrAvaka nathI" ane tame badhA paNa cora cho ke durAcArI cho ke kaSAyI cho ke sAdhu cho ? A paNa vAta koNa jANe che ? te sAdhuo vaDe kahevAyuM ke "he rAjan ame badhA sAdhu ja chIe. paNa cora ke durAcArI ke kaSAyI nathI."
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nihnava ASADhAbhUti muni 59 rAjAe kahyuM ke "jo Ama ja che to avyaktavAdipaNAthI nAnA-moTAne yathAyogya pramANe vaMdanA kema karatA nathI. AvA prakAranAM prathama kaDakAivALAM ane pachI komaLatAvALAM vacano vaDe te munione rAjAvaDe samajAvAyA. tyArabAda te sAdhuo rAjA vaDe sAro bodha pAmyA, lajjA pAmyA ane zaMkA vinAnA banIne sAcA mArgane pAmyA. tyArabAda rAjA vaDe kahevAyuM ke "tamane samajAvavA mATe ja (mArgamAM lAvavA mATe ja) mArA vaDe A sarva (kaDakAinuM nATaka) karAyuM hatuM mATe tame mane kSamA Apo. A vArtA ahIM samApta thAya che. (A gAthA niryuktinI hoya ema lAge che) || 2357 || avataraNa upara je samajAvyo te ja artha have bhASyakAra mahArAjA kahe che guruNA devI bhUeNa, samaNarUveNa vAiyA sIsA / sabbhAve parikahie, avvattayadiTThiNo jAyA // 2358 // * gAthArtha :- deva thayelA evA guru vaDe zramaNanA rUpe AvIne ziSyone vAcanA ApI sAcI vAta jyAre kahI tyAre temAMthI ja avyaktavAdanI dRSTi zarU thaI // 2358 // A gAthAno bhAvArtha pUrva gAthAmAM lagabhaga samajAvAi gayo che. avataraNa : avyakta rdaSTivALA sAdhuo kevI rIte thayA ? te kahe che keko jANai ki sAhU, devo vA to na vaMdaNijjo ti / hojjA'saMjayanamaNaM, hojja musAvAyamamugotti // 2359 // gAthArtha :- koNa jANe ke A sAdhuomAM kyo jIva deva che ane kyo jIva sAdhu che ? tethI paraspara koine paNa vaMdanA karavI nahIM. kAraNa ke ApaNe jANatA na hovAthI asaMyamIne vaMdanA thaI jAya. ane sAdhuomAM "amuka jIva" vratI che. Ama bolavAmAM mRSAvAda nAmano doSa lAge. // 2359 || vivecana :- sAdhunA veSane dhAraNa karanAro A jIva zuM sAdhu haze ke deva haze ? A vAta koNa jANe. A bAbatamAM ApaNe nizcaya karI zakatA nathI. kadAca koika Avo prazna ahIM kare ke "A sAdhu ja che kAraNa ke sAdhupaNAno veza che tathA sAdhupaNAnI samAcArI paNa pAle che mATe" tamArI jema ja A sAdhu che. AvuM jo koI kahe to te na kahevuM kAraNa ke AryASADha nAmanA AcArya marIne deva thayelA. ane joga purA karAvavA A zarIramA pravezIne AcArya tarIkeno badho ja vyavahAra karyo che. ""
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 avyaktavAda niThavavAda teomAM paNa sAdhupaNAno veza ane samAcArInuM pAlana to dekhAtuM ja hatuM. te mATe ApaNe sAcu jANI zakatA nathI. ke A zarIramAM vartanAro jIva sAdhu che ke deva che? te mATe paraspara koie vaMdanA karavI nahIM. Ama kahIne koi paraspara vaMdanA karatA nathI paraMtu saMzayavALA thaine ja rahe che. vaLI jo vaMdanA karIe to AryASADha marIne je deva thayelA tenI jema aviratine vaMdanA thaI jAya. eka A doSa lAge, ane vaLI "A sAdhuomAM amuka ja vratI che" Ama bolavAmAM mRSAvAdano doSa paNa lAge Ama be doSo lAgu paDe. mATe vaMdana na karavuM te ja zreyaskara mArga che. 52359 // avataraNa : have A pramANe mAnatA sAdhuone sthaviro teno javAba kahe che theravayaNaM jai pare, saMdeho kiM surotti sAhutti / ve tuM na saMA, ji levo na levo tti ? // 2360 // teNa kahiyaM ti va maI devo'haM rUvadarisaNAo ya / sAdhutti ahaM vahi, samALami aa saMA ? // 2362 // devassa va kiM vayaNaM, saccaM ti na sAhurUvadhArissa / na paropparaM pi vandaha, jaM jANantA vi jayau ti // 2362 // -- gAthArtha :- sthavirapuruSoe A zaMkAzIla sAdhuone kahyuM ke jo tamane A sarve sAdhuomAM zaMkA che ke zuM A sAdhu che ke nahIM ? to AvI ja zaMkA te devamAM kema na thaI ? ke te deva che ke te deva nathI ? // 2360 II have kadAca tamArI mati AvI thAya ke te devavaDe ja kahevAyuM hatuM ke huM deva chuM. ane temAM devanuM rUpa dekhAtuM hatuM. to A sAdhuomAM paNa "huM sAdhu chuM" ema teo kahe ja che ane zramaNapaNAnuM svarUpa paNa dekhAya ja che to kema tame svIkAratA nathI. / / 2361 // devanuM vacana sAcuM hoya ane sAdhunuM vacana sAcuM na hoya Ama kema bane ? ke jethI tame paraspara nAnA-moTAne vaMdanA karatA nathI. tame jANo cho ke "A muni che" to paNa vaMdanAdi vyavahAra karatA nathI. A kema ucita kahevAya ? Avo Thapako sthavirAyAcArye Apyo || 2362 || vivecanA :- A traNe gAthAno bhAvArtha pahelAM 2357mI gAthAnA vivecanamAM kahevAi gayo che. eTale pharIthI vadhAre vistAra karavA jevo nathI. II2360 thI-2362||
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nirbhava ASADhAbhUti muni 61 avataraNlR :- sthaviramunioe A sAdhuone kahyuM ke je tamane pratyakSapaNe dekhAtA muniyomAM paNa zaMkA che. to atizaya parokSa evA jIva - bandha-mokSa ityAdi tattvomAM to A zaMkA sArI rIte haze ja. tethI to samyaktvano paNa abhAva ja thAya. A vAta samajAvatAM kahe che ke nIvApayatvesu ya, sukkuma-vyavahiya-vizidavenuM / accaMtaparokkhesu ya kiha na jiNAIsu bhe saMkA // 2363 // gAthArtha :- atizaya sUkSma ane vyavadhAnavALA ane bhinna bhinna svarUpavALA jIvAdi padArthomAM, tathA atyannaparokSa evA jinezvara Adi mahAtmAomAM to tamane zaMkA kema thatI nathI ? || 2363 || vivecana :- jIva-ajIva Adi padArtho je sUkSma che, vyavahita che, pRtha-pRthak svarUpavALA che temAM tathA atyanta parokSa evA jinezvara Adi mahAtmAo thayA che. te bAbatamAM tamane zaMkA kema thatI nathI ? jo AvA parokSa ane atIndriya padArthomAM jo tamane parama vizvAsa che to pratyakSa dekhAtA ane sAdhupaNu pAlana karatA sAdhuomAM sAdhutAnI zaMkA kema thAya che ? mATe tamAro mArga barAbara nathI. // 2363 II avataraNa :- have kadAca tame sAdhuo AvI vAta karo ke jinezvara prabhunA vacanathI jIvAdi tattvomAM to amane kaMi ja zaMkA nathI. to pachI A vAta ahIM paNa samAna ja che. (sAdhupaNAnuM svarUpa dhAraNa karanArA AtmAne sAdhu mAnavA joIe) A vAta samajAvatAM kahe che ke tavvayaNAo va maI, naNu tavvayaNe susAhuvittoti / Alaya-vihArasamio, samaLoDyuM yaMginnotti // 2264 // gAthArtha :- kadAca have Avo bacAva tame karo ke te jinezvara paramAtmAnA vacanathI jIvAdi tattvomAM amane zaMkA nathI to te sAdhunA vacanathI A sAdhu sAcA che ane sArA sAdhu che. Ama mAnI lo. zaMkA kema karo cho ? Alaya-vihAra Adi sAdhusAmAcArIvALA hovAthI A zramaNa che. ane vaMdanIya che Ama paNa jANo. | 2364 // vivecanaH- sthavira munioe zaMkAzIla evA A munione kahyuM ke "temanA vacanathI arthAt vItarAgaprabhunA vacanathI jIva-ajIva Adi tattvomAM to amane zaMkA nathI." jo A pramANe tame kaho ja cho to temanA vacanamAM eTale vItarAga paramAtmAnA vacanamAM Ama paNa che ja. ke zobhAspada sAdhupaNAno AcAra jemanAmAM dekhAya che te A jIva sArA sAdhupaNAnA AcAravALo kahevAya. mATe A zramaNa ja che ema samajIne nizcayapUrvaka haiyAnA bhAvapUrvaka vaMdana karavA yogya ja che. tamAre badhA ja sAdhune sAdhu mAnIne vaMdanA karavI joIe.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 avyaktavAda nihnavavAda prazna :- ahIM kadAca tame Avo prazna karo ke "A sAdhuo sArA sAdhupaNAnA AcAravALA ja che ema kevI rIte jaNAya ? to teno uttara kahe che. uttara :- Alaya ane vihArAdi sAdhusamAcArIthI yukta che mATe A sAdhuja che. Ama mAnavuM joIe. zAstramAM sAdhusAmAcArI mATe kahyuM che ke-gAthe vidyAre kALA caMvamA ya sa vihiyaM nArDa, mAsA veLaphag | 1 Alaya-vihAra-sthAnacAlavuM ityAdi nimittothI suvihitapaNuM jANavuM tathA bolavAnI bhASA uparathI paNa suvihitapaNu jANavuM. A pramANe chabastha evA ApaNe AvAM AvAM liMgothI susAdhupaNa jANI zakIe chIe je tamAre mAnavuM joIe. Ama sthaviroe kahyuM || 2364 || avataraNa sthaviro bIjI paNa yukti A munione kahe che. jahavA jiMNiMdapaDimaM jiNaguNarahiyaM ti jANamANA vi / pariNAmavisuddhatthaM vaMdaha taha kiM na sAhuM pi // 2365 // hujja navA sAhuttaM, jairUve natthi ceva paDimAe / sA kIsa vaMdaNijjA, jairUve kIsa paDiseho ? // 2366 // gAthArtha - athavA to jinezvaraprabhunI pratibhA jinezvara prabhunA guNothI rahita che. ema jANavA chatAM paNa AtmAnA pariNAmanI vizuddhi mATe pratimAjIne tame vaMdana to karo ja cho. to pachI sAdhune paNa kema na thAya ? 2365 II patinA rUpamAM (munipaNAnA veSadhArImAM) sAdhupaNuM hoya athavA na hoya ema vikalpamAtra ja che. jayAre pratimAjImAM to paramAtmApaNuM nathI ja. to pachI pratimA vaMdanIya kema ? ane munisvarUpamAM niSedha mAtra kema ? || 2366ll vivecana :- banne gAthAno artha bahu ja sugama che to paNa prathama gAthAmAM pratimAjIne vandanIya mAnavAmAM sAmyapaNuM kahyuM che. jayAre bIjI gAthAmAM pratimAjI karatAM sAdhunA svarUpamAM vizeSatA jaNAvI che. munipaNAnA svarUpavALI vyaktimAM sAdhupaNuM hoya athavA na hoya ema banne vikalpo che. sAdhupaNuM nathI ja Avo kevala ekalo niSedha nathI. mAtra saMdehAtmakatA ja che. jyAre pratimAjImAM to vItarAgata nathI ja. kAraNa ke te jIva ja nathI. to atyanta niSedha jyAM hoya te ja vaMdanIya hoya to jyAM saMdehAtmakatA hoya te vaMdanIya kema na hoya ? mATe sAdhunuM svarUpa che jemAM evA munimAM vaMdanIyatAno niSedha kema karAya ? A kAraNe tamArI mAnyatA barAbara nathI. | 2365-2366 ||
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nitava ASADhAbhUti muni avataraNa - praznakAra-avandanIyatA mAnanAra potAnA taraphathI bacAva karatAM uttara kahe che keasNjyjiruuve, pAvANumaI maI na paDimAe / naNu devANugayAe, paDimAe vi hujja so doso // 2367 // gAthArtha :- have kadAca ziSya Avo prazna kare ke aviratibhAvavALo deva che jemAM evA yatinA svarUpane vaMdana karavAthI pApanI anumati lAge. mATe yati hoya to paNa vaMdana na thAya. paraMtu pratimAmAM A doSa lAgato nathI. teno uttara evo che je devathI adhiSThita evI mUrtimAM paNa anumodanAno A doSa to che ja. ||2367 || vivecana :- kadAca uparanI carcA sAMbhaLIne koI ziSya Avo prazna kare che. pUchanAranI buddhi kadAca AvI thAya ke avirati bhAvavALo deva jemAM pravezelo che evA munine vaMdanAdi karatAM temAM rahelA asaMyama svarUpa pApanI anumati lAge che. kAraNa ke temAM avirati bhAvavALo deva che, mATe vaMdana na thAya tyAre pratimAjIne vaMdana karavAmAM to te doSa lAgato nathI. kAraNa ke temAM aviratibhAvavALuM koI tattva che ja nahIM. mATe tyAM aviratine vaMdana karyAno doSa na lAge. upara pramANe kadAca koIka prazna kare to devathI adhiSThita sAdhumAM aviratibhAvavALo deva jema hoI zake che. Ama tamAruM kahevuM che. tevI rIte aviratibhAvavALA devathI adhiSThita evI mUrtimAM paNa A asaMyamanI anumatino doSa samAna ja che. devano saMbhava to banne sthAno sarakho ja che tethI anumodanano doSa to banne sthAne lAge ja che. mATe A bacAva barAbara nathI ja. || 2667 || avataraNa - have para evo ziSya A pramANe kadAca kahe, te zuM kahe ? te A gALAmAM jaNAve che.ah paDimAe na doso, jiNabuddhIe namao vizuddhassa / to jairUvaM namao, jaibuddhIe kahaM doso // 2368 // gAthArtha :- jo pratimAjImAM jinezvarapaNAnI buddhi rAkhIne namaskAra karanArA vizuddha AtmAne koI doSa nathI.to munipaNAnA rUpavALA munine munipaNAnI buddhithI namaskAra karavAmAM doSa kema lAge ? | 2638 || vizeSArtha :- pratimAjIne bhAvapUrvaka namaskAra karavAmAM A doSa lAgato nathI. zuM kArya karatAM doSa lAgato nathI ? to uttaramAM gurujI kahe che ke "A tIrthakara bhagavAna ja che" AvA prakAranI buddhi rAkhIne namaskAra kare che mATe doSa lAgato nathI. kevA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 avyaktavAda nilavavAda jIvane doSa lAgato nathI ? to kahe che ke vizuddha jIvane arthAt nirmaLa adhyavasAyavALA jIvane, AkhI vAtano sAra e che ke nirmaLa adhyavasAyavALA ane bhAvathI jinezvaranI pratimAjIne namaskAra karanAra AtmAne jinezvarapaNAnI buddhi hovAthI koI doSa lAgato nathI. gurujI kahe che ke jo Ama ja che to munipaNAnI buddhi rAkhIne munine bhAvathI namaskAra karanArA vizuddha jIvane zuM doSa lAge ke jenA kAraNe tame badhA paraspara bandana karatA nathI. tyAM vandana na karanArA sAdhuomAMthI koika prazna kare che ke "he gurujI ! jo Ama ApaNI buddhi zuddha hoya to pratimAjIne vaMdana karavAmAM doSa na lAgato hoya to liMga mAtrane dhAraNa karanArA evA pArzvasthAdi zithilAcArI sAdhuone paNa munipaNAnI buddhi rAkhIne jo namaskAra karavAmAM Ave to paNa kaMI doSa lAge nahIM. Avo ja artha thaze. Avo jo koI prazna kare to te prazna barAbara nathI pArzvasthAdi tadayuktam muniomAM to samyagdarzana jevA prAthamika guNa paNa nathI mATe A dalIla barAbara nathI. samyagdarzanAdi prAthamika guNono paNa teomAM abhAva ja che. A vAta kevI rIte jaNAya ? to gurujI kahe che ke "AnAM vijJAiLa" ityAdi gAthAmAM kahelAM munipaNAnAM je liMgo che. te liMgo teomAM jarA paNa dekhAtAM nathI. - = tethI pratyakSa doSavALA pArzvastha Adi munione vaMdanAdi vyavahAra karanArA gRhasthone sAvaghanI anumodanA karyAno doSa lAge ja che. zAstramAM kahyuM che ke "jai celaM bagaliMgaM, jANaMtassa namao havai doso niddhamAM ya nALa, vaMDamALe dhruvo oso // ph // " - bhAvArtha munipaNAnA vastrane dhAraNa karanArA ane (AcAra vinA) bagalAnI jema dhAraNa karelA khoTA AcAravALAne jANI bujhIne namaskAra karavAthI doSa lAge che te sAdhu nirdhvasa pariNAmavALA che Ama jANavA chatAM jo vaMdana karavAmAM Ave to avazya doSa lAge ja che. jyAre paramAtmAnI pratimA to doSayukta AcaraNa vinAnI che. mATe tene vaMdana karavAmAM sAvaghanI anujJA na hovAthI koI doSa lAgato nathI II 2368 // avataraNa :- ahIM pharIthI ziSyano abhiprAya jaNAvIne tenI zaMkAne dUra karatAM graMthakArazrI kahe che ke
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nihnava ASADhAbhUti muni aha paDimaM pi na vaMdaha, devAsaMkAi to na ghettavvA AhArovahisajjA mA devakayA bhavejja hu // 2369 // 65 gAthArtha :- have kadAca tame Avo prazna karo ke pratimAjImAM kadAca koI avirati deva pravezyo hoya to Ama zaMkA karIne jo pratimAjIne vaMdanA na karatA ho to AhAraupadhi ane zayyA vigeremAM kadAca deve praveza karyo hoya to Ama devakRtanI zaMkA thAya tethI koipaNa vastu grahaNa karavAno vyavahAra kema thAya ? mATe A paNa tamArI vAta barAbara nathI || 2369 || vivecana :- pratimAjI paNa kadAca koI avirati bhAvavALA devanA vasavATa vALI hoya to Ama samajIne tame jo pratimAjIne vaMdana na karatA ho to AhAra-vAparavA lAyaka upadhi, ane sUvA mATenI zayyA vigere paNa avirati bhAvavALA devayukta kadAca hoya to ema samajIne te paNa tamAre grahaNa karavA na joIe- jo A pramANe tame badhe zaMkA ja karazo to AhArAdi paNa kadAca devakRta hoya, AvuM paNa kema na bane? tethI tamAre to AhAra, upadhi ane zayyA vigere paNa grahaNa karavAM na joie. // 2369 || avataraNa :- tathA vaLI A pramANe atizaya zaMkAzIla svabhAva rAkhe chate sarva paNa vyavahAranA ucchedano prasaMga Avaze :- kevI rIte prasaMga Avaze te vAta samajAve che keko jANai kiM bhattaM, kimao kiM pANayaM jalaM majjaM / mitAnuM mALiI, iso cIvara hAro ? // 2370 // ko jANai kiM suddhaM, kimasuddhaM kiM sajIvaM kiM nijjIvaM / vi bhavavuM, mimAM, pattanamAM to sarvAM // 2376 // -- gAthArtha :- zuM A bhojana che ke karamIyA che ? je A pAnaka che te zuM jala che ke madirA che ? je A padArtha dekhAya che te zuM alAbuM (caNoThI) che ke mANekaratna che. tathA je A dekhAya che te zuM sApa che ? vastra che ? ke hAra che ? je AhAra-sthAnAdi sAmagrI maLe te zuM zuddha che ke azuddha che ? A vAta koNa jANe che. kaI vastu sajIva che ane kaI vastu ajIva che ? kaI vastu bhakSya che ane kaI vastu abhakSya che ? A rIte chadmastha jIvane spaSTa na jaNAvAthI tamArI dRSTie to badhuM ja abhakSya ja prApta thaze. II2370-2371 || vizeSArtha :- jo sAdhu mahAtmAmAM sAdhupaNAnA guNo jaNAya che. chatAM tame zaMkA karo ja cho. to tamane sarva sthAne zaMkA ja thaze. jema ke tame je AhAra lAvo cho ane
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyaktavAda nitavavAda vAparo cho tyAM paNa zuM A AhAra haze ke karamIyA ja haze ? AvI zaMkA ja thaze. kAraNa ke kevalajJAna to nathI ja ane tamArI dRSTie kevalajJAna vinA chabastha AtmAthI pUrNapaNe ane nirNayAtmakabhAve kaMI jaNAya ja nahIM. to AvI zaMkA badhe ja thaze. nAnA motI jevo nAno dANo dekhAya che te zuM alAbu (caNoThI) che ke mANeka che? je A goLa goLa vaLeluM je dekhAya che. te zuM sApa che, vastra che ke hAra che? AvI badhe zaMkA ja thavAnI, kAraNa ke kevala jJAna kaMI che nahIM. tenA vinA nirNAtmaka jJAna thAya nahIM. ane tethI AdAna-pradAnanA koI vyavahAra tamAre thaze nahI. kyo AhAra zuddha ane kyo AhAra azuddha ? A paNa jaNAze nahI. kaI vastu sajIva che ane kaI vastu ajIva che te paNa chabastha vaDe jANI zakAtI nathI tathA kaI vastu bhakSya ane kaI vastu abhakSya che te paNa jANI zakAtuM nathI. A rIte bhojana AdimAM paNa karamIyA AdinI zaMkA thavI saMbhavita che. te zaMkA na aTakavAthI sarve paNa vastu tamane to abhakSya ja prApta thaze. tathA alAbumAM paNa maNi-mANekanI samAnatA hovAthI ane cIvarAdimAM sarpa ane hAranI samAnatA hovAthI sarvatra bhrama thaze ja te bhramanI anivRtti hovAthI sarve paNa vastuo abhogya ja thaze. (mATe tamArI A daSTi barAbara nathI. kaMIka samajo) || 2370-2371 || avataraNa - tathA vaLI bIjAM paNa AvAM keTalAMka udAharaNo Ape che jaiNA vi na saMvAso, seo pamayA-kusIla saMkAe / hojja gihI vi jaittiya, tassAsIsA na dAyavvA // 2372 // na ya so dikkheyavvo, bhavvo'bhavvotti jeNa ko muNai / corutti cAriutti ya, hojja va paradAragAmitti ? // 2373 // ko jANai ko sIso, ko va gurU to na tavviseso vi / gajjho na covaeso, ko jANai saccamaliyaM ti // 2374 // kiM bahuNA savvaM ciya, saMdiddhaM jiNamayaM jiNiMdA ya / paraloya-sagga-mokkhA, dikkhAe kimatthamAraMbho // 2375 // jaha saMti jiNavariMdA, tavvayaNAo ya savvapaDivattI / to tavvayaNAu cciya, jaivaMdaNayaM kahaM na mayaM // 2376 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 tRtIya nihnava ASADhAbhUti muni gAthArtha - munionI sAthe sahavAsa karavo te paNa kalyANakArI nathI. kAraNa ke te muni kulTA strI hoya athavA kuzIla kadAca hoya to AvI zaMkA ja thaze. tathA gRhastha paNa hoya athavA muni paNa hoI zake ? te mATe temaNe "dharmalAbha" evo AziSa paNa na Apavo joie AvI paNa zaMkA thAya || 2372 || tathA dIkSAnA arthI koI paNa jIvane dIkSA na ApavI. kAraNa ke zuM te dIkSAne mATe bhavya haze ke abhavya (ayogya) haze ? A vAta koNa jANe ? dIkSA levA mATe Avelo jIva zuM A cora haze ke cAraka haze (gunhegAra haze) ke padArAgAmI haze? AvI zaMkA ja raheze | 2373 | tathA vaLI ApaNane koIne kevalajJAna na hovAthI koNa ziSya ane koNa guru che? tathA te bannemAM zuM vizeSatA che ? te paNa ApaNA vaDe jANI zakAtI nathI tathA koIne upadeza paNa Apavo joIe nahIM. kAraNa ke sAcuM zuM che? ane khoTuM zuM che? te koNa jANe che? sAMbhaLanAra paNa sAco che ke khoTo che ? te paNa koNa jANe che? ra374 A pramANe badhe zaMkA ja thaze. kAraNa ke ApaNe chaghastha chIe tethI badhu yathArtha jANI zakatA nathI. mATe sarvatra zaMkA ja thaze. ghaNuM zuM kahIe ? sarva ThekANe zaMkA ja thaze. jinezvaranA matamAM, jinezvara prabhumAM, paralokanI bAbatamAM svarga-mokSamAM paNa zaMkA thaze ja. dIkSA levAno ane pALavAno AraMbha paNa zA mATe karavo joie ? kAraNa ke svarga ane mokSa haze ke nahIM ! tenI paNa zaMkA ja raheze. | 2375 II - have jo jinezvara bhagavaMto che. Ama tame mAno cho to temanA vacanathI ja zAstramAM kahelI sarva vastuono paNa tame svIkAra karo. tathA temanA vacanathI ja "munione vaMdana karavAnuM paNa" svIkAra karo. A vyavahAra kema mAnatA nathI ? || 2376 || ' vizeSArtha :- upara kahelI sarve paNa gAthAo ghaNI ja sugama che paraMtu "nA vi ja saMvAlo' ityAdi 2372 thI 2375 sudhInI cAra gAthA vaDe tame je svIkAryuM che teno virodha Avaze Ama batAvAyuM che. ane "naMda naMti nivariMvA" ityAdi padovALI 2376mI gAthAmAM "jo jinezvara bhagavaMto thayA ja che. A pramANe teonA vacanathI ja siddha thAya che. to te ja rIte teozrInA vacanathI ja svarga ane mokSa vigere tattvono jo svIkAra karo ja cho to temanA vacanathI" munine vaMdana karavAnuM paNa kema nathI svIkAratA ? A vaMdanavyavahAra paNa svIkAravo joie. || ra372thI376 ||
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 avyaktavAda nitavavAda avataraNa - pa == tathA vaLI. jai jiNamayaM pamANaM, muNitti to bajjhakaraNaparisuddhaM / devaM pi vandamANo, visuddhabhAvo visuddho tti // 2377 // gAthArtha :- jo jinezvaranA matano tame svIkAra karatA ho ane te pramANa che. Ama mAnatA ho to AlayavihArAdi bAhya dharmakriyAthI parizuddha evA devane paNa "A muni che" ema mAnIne vaMdanA karatAM vizuddhabhAva vALo jIva doSarahita hovAthI nirmaLa ja kahevAya che || 2377 // vizeSArtha : avandanIktAnA matane mAnanArA A sAdhuone sthavira puruSoe AvI ghaNI ghaNI yuktio dvArA samajAvavAno prayatna karyo. ane kahyuM ke jo tame jinezvara prabhuno mata mAnatA ho to "Avo hRdayano zuddha bhAva rAkhIne Alaya-vihArAdi bAhya sAdhupaNAnI kriyAthI parizuddha evA devane paNa sAdhupaNAnI buddhie vaMdanA karatAM A jIva vizuddha bhAvavALo bane ja che doSarahita nirmaLa thAya ja che. AgamamAM ja kahyuM "paramarahassamisINaM, samattagaNipiDagajhariyasArANaM / parimiyaM paHIV, nicchayamavarlsavamAdi | 2 " artha :- samApta karyo che gaNipITakamAM rahelo sAra jeNe evA RSi munione A ja paramasAra che tathA nizcaya nayanuM AlaMbana lenArA mahAtmAone to "AtmAnA pariNAma ja pramANa che" mATe bAhyathI je sArUM munipaNuM pAlatA hoya tene "muni" mAnavA joIe ane tene anusarato vyavahAra karavo joie. kAraNa ke ApaNA mATe to A ja pramANa che. | 2377 | avataraNa - athavA = athavA A ja vAta gurujI bIjI rIte paNa samajAve che. jai vA so jairUvo, diTTho taha kittiyA surA anne / tubbhehiM diTThapuvvA, savvatthApaccao jaM bhe // 2378 // gAthArtha :- jo te eka deva munirUpe jovAyo, tethI bIjA paNa AvA munirUpe devo tamArA vaDe keTalA bhUtakALamAM pUrve jovAyA ? ke jethI sarva ThekANe tamane avizvAsa kema thAya che ? | 2378 // vizeSArtha athavA AryApADha je deva thayA hatA ane muninA rUpane dhAraNa karanArA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nihnava 69 tarIke tamArA vaDe A eka jovAyA. tevA prakAranA bIjA keTalA devo muni rUpa karanArA bhUtakAlamAM tamArA vaDe jovAyA ? ke jethI eka munine devarUpe jotAM tamane savaThakANe avizvAsa thayo che. kyAreka keme karI koIka padArthamAM AzcaryakArI tevA prakAranI vastu joye chate sarva sthAnomAM tevA prakAranuM ja hovAnI AzaMkA karavI ucita nathI. tethI vyavahAranayano Azraya karIne (AdhAra laIne) tamAre badhAe aMdaroaMdara nAnA-moTA pramANe yathocita viMdana vyavahAra karavo joie. zAstramAM ja kahyuM che ke- nizcayanayathI kyo zramaNa kyA bhAvamAM varte che te jANavuM ApaNA jevA jIvo mATe atizaya duSkara che. paraMtu je mahAtmA ApaNAthI "pUrvakAlamAM mahAvratomAM sthira thayA che tene moTA mAnIne vaMdana vyavahAra karavo joIe" mATe ja je je pUrvakAlamAM dIkSita thayA hoya te sarve ApaNAthI moTA che Ama mAnIne vaMdanavyavahArAdi karavA joIe" vaMdana na karavAnI tamArI A daSTi barAbara nathI. | | 2378 | avataraNa :- A ja vAtanuM vadhAre vadhAre puSTikaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che ke chaumatthasamayacajjA, vavahAranayANusAriNI savvA / taM tahA samAyaraMto, sujjhai savvo vi sujjhamaNo // 2379 // saMvahAro vi balI, jamasuddhaM pi gahiyaM suyavihIe / kovei na savvaNNU, vaMdai ya kayAi chaumatthaM // 2380 // gAthArtha :- chadmastha avasthAnA kALanI sarve paNa AcaraNA vyavahAra nayanA mArgane anusaranArI hoya che. tethI te nayavALI AcaraNAne tevA prakAre Acarato evo paNa jIva zuddha manavALo hovAthI avazya zuddha bane ja che. | 2379 || samyagu evo vyavahAra paNa ghaNo ja baLavAna che je kAraNathI kevalInI daSTie azuddha evo paNa AhAra jo zratavidhithI grahaNa karAya to sarvajJa bhagavAn kyAre kopa karatA nathI. ane kyAreka kyAreka prasaMga Ave to kevalI AtmA paNa chadmasthane vaMdanA kare che | 2380 | vizeSArtha :- chamastha AtmAe zrutajJAnano upayoga rAkhIne je AhAra-pANIauSadhAdi lAvyAM hoya te saghaLAM kevaLajJAnInI dRSTie bhale kadAca doSita hoya to
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyaktavAda nitavavAda paNa sarvajJa bhagavaMto te AhArAdi upara ke AhArAdi lAvanAra upara kyAreya kopa karatA nathI eTale ke chadmastha jIvonI te AcaraNAne apramANa kahetA nathI. temanA lAvelA AhArAdino parihAra karatA nathI. teno upayoga kare che vApare che. mATe chabastha AtmAoe to vadhAre vyavahAra nayano ja svIkAra karavo jaie. ane paraspara nAnAmoTA-pramANe vaMdana vyavahAra karavo joIe / 2379-2380 || nicchayavavahAranaogaNIyamiha sAsaNaM jiNiMdANaM / egayarapariccAo, micchaM saMkAdao je ya // 2381 // jaha jiNamayaM pavajjaha, to mA vavahAra nayamayaM muyaha / vavahArapariccAe, titthuccheo jao'vassaM // 2382 // gAthArtha - tIrthakara bhagavaMtonuM zAsana nizcayanaya ane vyavahAranaya ema banne nayothI bhareluM che. banne nayomAMthI koI paNa ekanayano parityAga karavAmAM Ave to athavA zaMkAdi kaMI paNa anicchanIya karavAmAM Ave to mithyAtva lAge ja. ra38rA te kAraNathI jo tame jinamatane svIkAratA ho to vyavahAranayanI vAta paNa svIkAra karo, paNa vyavahAranayano tyAga na karo. kAraNa ke vyavahAranayano tyAga karAya chate avazya tIrthano paNa uccheda ja thaze || 2381-2382 | vizeSArtha:- jo tIrthaMkara paramAtmAno sidhdhAnta mAnya karavo ja hoya to vyavahAranayano tyAga na karo, jo vyavahAranayano tyAga karazo to kevaLa ekalo nizcayanaya mAnazo to te paNa ekAnta mArga hovAthI mithyAtva ja kahevAze. ane Ama karavAthI tIrthano eTale ke bhagavAnanA zAsanano uccheda ja thAya, tathA zaMkA-AkAMkSA vigere je doSo che te lAge ja. te paNa mithyAtva ja kahevAze. mATe kaMIka samajo, ApaNe chadmastha chIe. tethI vyavahAranayano tyAga na ja karAya || 23281-2382 || avataraNa - ATaluM sthavira munioe samajAvyuM. tyAre tyAM zuM banyuM ? te have kahe che :iya te nAsaggAhaM muyaMti, jAhe bahuM pi bhaNNaMtA / tA saMghapariccattA, rAyagihe nivatiNA nAuM // 2383 // balabhaddeNagghAyA, bhaNaMti sAvaya ! vayaM tavassitti / mA kuru saMkamasaMkAruhesu, bhaNie bhaNai rAyA // 2384 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya nihnava ASADhAbhUti muni 71 gAthArtha H- A pramANe sthavira munio vaDe ghaNI ghaNI yuktio ApI ApIne samajAvavA chatAM paNa jyAre te munio potAnA durAgraha tyajatA nathI ja, tyAre saMdhamAMthI bahAra karAyA. saMghamAMthI bahAra mukAyA. A hakikata tyAMnA rAjAvaDe jaNAi || 2383 || balabhadra rAjAe A vAta barAbara jANI tyAMra pachI te munione bolAvyA. ane pUchyuM ke "tame koNa cho ?' tyAre te munioe kahyuM ke '"sAvaya ! vayaM tavaspitti'' he zrAvaka ! ame badhA tapasvI (sAdhuo) chIe. AzaMkAnA sthAnabhUta (AzaMkAnA AdhArabhUta) evAM amArAmAM tame zaMkA na karo. ame jainamunio ja chIe. munio vaDe Ama kahevAye chate rAjA kahe che ke ko jANai ke tubbhe, kiM corA cAriA abhimarati / saMjayarUvacchaNNA, ajjamahaM bhe vivAemi // 2385 // nANa cariyAhiM najjai, samaNo'samaNo va kIsa jANaMto / tuM sAvaya ! saMved ti, maNi nivo maLarU // 2286 // gAthArtha :- koNa jANe che ke tame koNa cho ! zuM cora cho ke ? zuM cAraka hazo (gunhegAra hazo) ke abhimaraka hazo (vyabhicArI) puruSa hazo ? saMyamavALA rUpathI DhaMkAyelA tame AvA paNa corAdi hoI zako cho. tethI huM tamane sarvane (coro cho ema samajIne) mArI nAkhIza. || 2385 || tyAre munioe rAjAne kahyuM ke "jJAna ane suMdara AcaraNa AcaravA vaDe zramaNa kevA hoya ane azramaNa kevA hoya te tamane jaNAya ja che A pramANe jANatA evA paNa ke zrAvaka rAjA ! amArAmAM tame saMdeha kema karo cho ! Ama munioe kahe chate rAjA teone kahe che ke :- || 2386 || tubbhaM ciya na parupparavIsaMbho, sAhavotti kiha majjhaM / nANa cariyAhiM jAyai corANa vi kiM na tA saMti // 2387 // uvavattio bhayAo ya pavaNNA savvamayasamaggAho / nivakkhAmiyAbhigaMtuM gurumUlaM te paDikkaMtA // 2388 // gAthArtha :- tamane potAne ja "ame badhA sAdhu ja chIe" Avo paraspara vizvAsa nathI. to A vizvAsa mane kema thAya ? jJAna ane tyAganI AcaraNA to coralokone paNa zuM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 avyaktavAda niThavavAda nathI hotI ? arthAt hoya ja che. to tame loko paNa cora ho ane AcaraNA AvI karatA ho. evuM kAM na bane ? mATe mane to tame cora ja athavA gunhegAra athavA vyabhicArI ja dekhAo cho. Ama kahIne yuktithI ane bhaya batAvIne A pramANe sarvanI pAse sarvaza 52mAtmAno mata svIkAra karAvAyo. rAjAvaDe khamAvelA te sarve munio gurujInA caraNakamalamAM javA mATe nIkaLyA ane pratikramaNa karyuM tathA prAyazcitta karyuM. // 2388 // - vizeSArtha :- u52 kahelI 2383 thI 2388 sudhInI chae gAthAo lagabhaga spaSTa arthavALI che. tenA artho lagabhaga gAthArthamAM ja kahevAI gayA che. paraMtu ATalI vizeSatA jANavI ke rAjA balabhadra vaDe te munio A gAmamAM AvyA che" evuM jANIne te munione bolAvAyA ane kahevAyuM ke "tame cora cho, tame gunhegAra cho, tame vyabhicArI cho." "Avo prazna karAyo. tyAre te munio kahevA lAgyA ke he zrAvaka ! ityAdi pAThathI pUrve kahelI saghaLI vAta samajI levI ke "ame sAdhu chIe" A pramANe teoe kahyuM. tyAre rAjAe taka joine kahyuM ke tamArAmAM jJAna-ane AcaraNA hovA chatAM paNa jo tamane ja paraspara "ame sarve sAdhu chIe." Avo vizvAsa nathI. to te te be guNo vaDe "tame badhA sAdhu ja cho, "Avo vizvAsa mane kema thAya ? tathA vaLI AvAM kRtrima jJAna ane kriyA to corAdi lokomAM paNa zuM nathI hotAM ? hoya ja che. tethI mane tamArA upara vizvAsa nathI. huM to tamane badhAMne cora paradArika vigere samaju chuM tethI mAravAno hukma karUM chuM. tyAre te sAdhuo samajayA ane asadAgraha tyajIne sarvajJanA matane svIkAranArA banyA. tyAre rAjAe paNa kSamA mAgIne khamAvyA. tyArabAda te sAdhuo gurujInA caraNakamalanA Azraye gayA ane bhUlonuM prAyazcitta karIne pratikramaNa karyuM // 2383 thI 2388 // iti avyaktAbhidhAnanAmA tRtIyo nihnavaH samAptaH // tRtIya nihnavavAda samApta
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava atha caturthavaktavyatAmAha cothA nihnavanuM varNana zarU kare che. vIsA do vAsasayA, taiyA siddhi gayassa vIrassa / sAmuccheiyadiTThI, mihilApurIe samuppannA // 2389 // = gAthArtha :- jyAre bhagavAna zrImahAvIrasvAmI prabhune nirvANa pAmyAne (220) basoha ane vIsa varSo pasAra thayAM tyAre mithilApurI nAmanI nagarImAM sAmucchedika nAmanI dRSTi utpanna thaI || 2389 // vizeSArtha :- 52mAtmA zrI mahAvIra prabhujIne nirvANa pAmyAne basoha ane vIsa varSo (220 varSo) pasAra thayAM te kALe te AMtarAmAM sAmucchedika dRSTi (kSaNikavAdanI dRSTi) pragaTa thaI A cothA nihnava vAdanI utpatti thaI | 2389 // avataraNa :- je rIte A kSaNikavAdanI dRSTi utpanna thaI te samajAvatAM graMthakArazrI kahe chemihilaae lacchighare mahagiri koDinna Asamitte ya / neuNiya'NuppavAe, rAyagihe khaMDarakkhA ya // 2390 // gAthArtha H- mithilA nAmanI nagarImAM lakSmIgRha nAmanA caityamAM mAhigira nAmanA sUrIzvarajInA ziSya kauDinya nAmanA mahAtmA puruSa hatA. temanA ziSya "azvamitra" che nAma jemanuM evA munimahArAja "anuvAda" nAmanuM pUrva bhaNatA hatA. te pUrvamAM "naipuNika" nAmanI vastuno abhyAsa karatA hatA. tyAre A nihnava thayA. ane rAjagRhI nagarImAM khaMDarakSaka evA zrAvakoe teone pratibodhyA. // 2390 // vizeSArtha :- 52mAtmA zrImahAvIra prabhune nirvANa pAmyAne (220) basoha ane vIsa varSo pasAra thayAM hatAM tyAre mithilA nAmanI nagarImAM lakSmIgRha e nAmanA caityamAM AcArya mahArAja zrI AryamahAgirijInA ziSya kauDinya nAmanA mahAtmA bIrAjamAna hatA. tyAre temanA ziSya "azvamitra" che nAma jenuM evA A muni anuvAda nAmanA pUrvano abhyAsa karatA hatA. te pUrvamAM naipuNika nAmanI vastuno pATha karatA hatA. tyAre te pAThamAM chinnacchedana
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 samucchedavAda nilavavAda karavAnA nayanuM nirUpaNa cAlatuM hatuM tyAre AvA prakArano pAThano eka AlAvo Avyo. te pATha A pramANe jANavo. "paDuppannasamayane DvA sarve voiikhrAMti, vaM tAva vemALiyanti, vaM vIyAsamakSu vi vattabhraM" have te pAThanI vicAraNA karavAmAM AvI. "paDunnasamayanArA: sarvepi tAvavuM vyavachevuM prAnti, artha :- vartamAna samayavartI sarve paNa nArakInA jIvo bIjA ja samaye vinAzane pAmaze. ema yAvat vaimAnika sudhInA sarvepaNa daMDakavALA jIvo pratisamaye vinAza pAme che." A ja pramANe sarve paNa daMDakanA jIvo dvitIyAdi samayomAM paNa pratisamaye vinAzane pAme che. AvA prakAranA pAThanuM adhyayana karatA karatA azvamitra munine manamAM zaMkA utpanna thai. te A pramANe vartamAnakAlanA samayamAM vartatA sarve paNa nArakInA jIvo avazya vyavacchedane (vinAzane) pAmaze ja. tethI bIjA samaye te jIva rahevAnA ja nathI. to sukRta ke duSkRta evA karmanA phalanuM vedana te jIva kevI rIte pAmI zake ? sarve paNa jIvo kSaNikamAtra ja che. utpanna thatAMnI sAthe ja bIjA samaye mRtyu pAme ja che. A pramANe potAnI svayaM buddhithI kalpanA mAtra karIne prarUpaNA karatA te azvamitra muni kAmpilyapura nagaramAM ke jenuM bIju nAma rAjagRhI nagarI che tyAM gayA tyAM khaMDarakSaka nAmanA zrAvako vasatA hatA. teo rAjA taraphathI nakkI karAyelA zUlkane (TekSane) udharAvanArA hatA. teo dvArA jANavAmAM AvyuM ke- "ApaNA gAmamAM AvA nirhAvo (bhagavAnanI vAtane na mAnanArA) AvyA che. eTale teone pakaDIne mAra mAravAno AraMbha karAyo. tethI bhayabhIta thayelA te azvamitra Adi nirNavo vaDe kahevAyuM ke "ame ema jANIe chIe ke tame badhA zrAvaka cho. paramAtmA zrI mahAvIra prabhunA parama upAsaka che. to zA mATe amane zramaNa lokone tame mAro cho ? tyAre te balabhadra Adi zrAvako vaDe kahevAyuM ke "je dIkSita thayelA zramaNa hatA. te to tamArA siddhAnta pramANe dIkSA letAMnI sAthe ja te samaye ja vinAza pAmI gayA.tame to tenI pachI utpanna thayelA cora Adi koI anya jAtinA loko cho. mATe ame tamane mArIe chIe. tethI te rAjapuruSo vaDe marAtAM bhayabhIta thayelA evA te azvamitrAdi munio vaDe potAno durAgraha tajAyo. ane A zrAvako vaDe ja samyag bodha pAmyA. potAnI mAnyatAnI karelI bhUlanuM micchAmi dukkaDaM ApIne gurujInA caraNa kamalamAM gayA. (ane Atmazuddhine pAmyA.) A banne gAthAo niryuktinI che. tenA upara have bhASyakAra mahArAjA vivecana karaze. // 2390 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 caturtha nihnava azvamitra muni avataraNa - niyuktinI A banne gAthA upara bhASyakAra mahArAjA kahe che ke - neuNa maNuppavAe ahijjao vatthumAsamittassa / egasamayAivoccheya suttao nAsapaDivattI // 2391 // uppAyANaMtarao savvaM ciya savvahA viNAsitti / guruvayaNameganayamayameyaM micchaM na savvamayaM // 2392 // gAthArtha - anuvAda nAmanA pUrvamAM AvelI naipuNika nAmanI vastuno abhyAsa karatA evA azvamitra nAmanA munine pUrve kahelA "eka samayamAM vastuno viccheda thAya che evuM kahenArA sUtrano abhyAsa karatAM karatAM utpattinI pachI bIjA ja samaye te vastu vinAza ja pAme che" AvI buddhi utpanna thaI. 2391TI utpAda pachInA anaMtara samayamAM ja vastuno sarvathA vinAza thAya che. A ekanayanuM vacana che Ama gurujIe kahyuM vaLI kahyuM ke A sarvanayanuM vacana nathI. to paNa azvamitre mAnya na rAkhyuM ane mithyAtvane pAmyA. ll239rA vizeSArtha - anupravAda nAmanuM je pUrva che. temAM "naipuNa" nAmanI vastuno abhyAsa karatAM karatAM azvamitra nAmanA munine pUrvamAM kahelA "eka samayamAM vastu vinAza pAme che" ityAdi viSayane samajAvatA sUtramAMthI pratisamaye vastu nAza ja pAme che sarve paNa vastuo kSaNika ja mAtra che. AvI buddhi utpanna thaI. voDartha: kahevAno bhAva zuM che ? to kahe che ke sarve paNa vastuo "utpanna thatAMnI sAthe ja tenA anantara samaye sarve paNa vastu vinAza pAme che AvA prakArano kSaNikavicArano bodha utpanna thayo. potAno A vicAra ghaNo majabUta thayo. tyAre gurujIe tene uttara Apyo (samajAvavA prayatna karyo) ke sarve paNa vastuonuM pratisamaye vinAzapaNuM ja che.te kSaNe kSaNe paryAyane AzrayI vastu badalAya ja che evA abhiprAyavALA RjAsUtra nayane AzrayI A daSTi che. paraMtu sarvanayano A mata nathI. tethI koI paNa eka nayane ja mAtra mAnI teno Agraha rAkhavo te mithyAtva mAtra ja che. A pramANe gurujIe te azvamitrane samajAvavA prayatna karyo. ra391-239rA. avataraNa - kyA kAraNe A mAnyatA mithyAtva mAtra che ? te samajAve che - na hi savvahA viNAso'ddhApajjAya mettanAsammi / sapara pajjAyaNaMta dhammaNo vatthuNo jutto // 2393 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 samucchedavAda nitavavAda gAthArtha - kALane AzrayI paryAya mAtrano nAza thaye chate vastuno sarvathA nAza thato nathI. kAraNa ke sva-para paryAyone AzrayI anaMtadharmavALI vastu che. Ama mAnavuM ucita che. || 2393 || vizeSArtha - vastuno sarvathA vinAza thAya che Ama mAnavuM te ucita nathI. zuM hote chate Ama mAnavuM ucita nathI? kALane AzrayI paryAya mAtrano ja nAza thAya che mATe, tyAM zraddhA eTale nAraka Adi bhAvono prathamAdi samaya, te ja paryAya kahevAya che. te paryAya mAtrano je nAza arthAtu te paryAyanuM cAlyuM javuM. te hote chate paNa vastuno sarvathA nAza mAnavo te ucita nathI. kAraNa ke vastu kevA prakAranI che? "svaparyAya ane paraparyAyane AzrayI ananta paryAyavALI che" A pramANe je samajAvyuM. teno bhAvArtha Ama che ke "je samaye te nArakAdi padArtha prathama samayanA nArakapaNe nAza pAme che te ja samayamAM bIjA samayanA nArakapaNe utpanna thAya che paraMtu sAthe sAthe dravyapaNe avazya dhruva paNa rahe ja che. tethI jo addhAparyAya mAtrano (eka samavarti evA paryAya mAtrano) nAza thaye chate sarva evI te vastuno uccheda mAnavAmAM zuM phaLa maLe? kAraNa ke anantAnaMta paryAyavALI vastu che teno eka paryAyamAtrano uccheda thaye chate sarvathA te vastuno uccheda mAnavo A vAta atyanta viruddha che. arthAt A vAta taddana khoTI che. Ama gurujIe ziSyane samajAvyuM ra393 avataraNa - A bAbatamAM vacce vacce ziSya (a-kSamitra) zaMkA kare che ke - aha suttAutti maI, sutte naNu sAsayaMpi niddiThaM / vatthu davvaTThAe, asAsayaM pajjAyaTThAe // 2394 // gAthArtha - have kadAca azvamitra Ama kahe ke sUtramAM ja sarvopaNa vastuo kSaNika che Ama kaheluM che tethI huM Ama kahuM chuM. to sUtramAM to vastune zAzvata (dhruva) paNa kahelI che. kAraNa ke sarve paNa vastuo dravyArthika nayathI zAzvata che. ane paryAyapArthika nayathI azAzvata paNa jarUra che. || 2394 vizeSArtha:- gAthA naMbara 2390 mAM kahelA sUtranA pAThanA AlAvAthI "pakupannasmyneriyaa savve vocchijjissaMti evaM jAva vemANiyatti, evaM bIyAisamaesa pi valla" AvA prakAranA sUtrapAThanI pramANikatA hovAthI pratyeka samayomAM sarvathA vastuno vinAza thAya che. Ama azvamitranuM kahevuM che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 77 tenI sAme gurujI temane samajAve che ke "jo tamane sUtra ja vadhAre pramANabhUta che" Ama lAgatuM ja hoya to sUtramAM ja dravyArthikanayanI dRSTie (dravyadRSTie) vastu zAzvata che (dhruva jarUra che) Ama paNa anyasthAne kaheluM ja che. ane paryAyapaNe azAzvata che. tyAM (ane dravyapaNe zAzvata che) teno sAkSI pATha A pramANe che nephyAnuM maMte ! kri sAmayA, asAravA ! goyamA siya sAlA, siya asAsayA / che oLadruLa maMte ! x vur3a ? goyamA, svadayAt mAsavA, mAvajrayAt asAmattiA "he bhagavAn ! zuM nArakInA jIvo zAzvata che ke azAzvata che ? he gautama ! amuka apekSAe zAzvata che ane amuka apekSAe azAzvata che. he bhagavAn ! kaI apekSAe ApazrI Ama kaho cho ? he gautama! dravyArthika nayathI zAzvata, ane bhAvArthikanayathI (eTale ke paryAyArthikanayathI) te ja vastu azAzvata paNa che, A sUtrano pATha sarve paNa vastuo paryAya apekSAe bhale azAzvata paNa jarUra che chatAM dravya apekSAe zAzvata paNa avazya che ja. Ama kahe che te mATe sarve paNa vastuo nityAnitya che. paNa kevaLa ekaluM anitya nathI. I2394]]" avataraNa :- api = = tathA vaLI. ettha vi na savvanAso, samayAi visesaNaM jao'bhihiyaM / iharA na savvanAse, samayAivisesaNaM juttaM // 2395 // ko paDhamasamayanAraganAse, bitisamayanArago nAma / na suro ghaDo abhAvo, va hoi jai savvahA nAso // 2396 // gAthArtha :- ahIM paNa vastuno sarvathA nAza nathI. kAraNa ke "samayAdi vizeSaNa kahelAM che" jo Ama na hota ane vastuno sarvathA ja nAza hota to prathama samaya Adi vizeSaNa kema yogya kahevAya ? || 2395 || jo prathamasamayasaMbaMdhI nArakIno nAza ja thayo che to bIjA samayano ane trIjA samayano nArakI Ama kema kahevAya ? tene badale jo vastuno sarvathA nAza hoya to A deva che. A ghaTa che athavA A abhAva che Ama paNa kema na kahevAya ? ||2396 // vizeSArtha :- A sUtrapAThamAM paNa "prathama samayavALA nArakI vyavacchedane pAmaze." Avo pATha che paraMtu te sUtrapAThamAM vastu sarvathA nAza pAmaze evo pATha dekhAto nathI. kAraNa ke prathama-dvitIya Adi vizeSaNa kaheluM che. tethI vastuno sarvathA nAza jaNAto
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 samucchedavAda nirtavavAda nathI paraMtu prathama samaya saMbaMdhI evA nArakIno bIjA samaye vinAza thAya che. bhAvArtha A pramANe che ke- je jIvo prathama samaye nArakIpaNe utpanna thayA che te bIjA samaye prathama samayapaNe rahetA nathI. eTale prathama samaya paNe avazya vinAza pAme ja che. A ja pramANe dvitIya-tRtIya Adi samaye utpanna thayelA nArakI paNa te te samaya pasAra thaye chate bIjA samayanA nArakIpaNe, trIjA samayanA nArakI paNa jarUra vinAza pAme ja che. paraMtu sarvathA vinAza pAmatA nathI ja. kAraNa ke dravyArthika paNe avazya zAzvata paNa varte ja che. jo vastuno sarvathA nAza thato hoya to prathamAdisamayanuM vizeSaNa ApavuM nirarthaka ja thAya. yogya na ja kahevAya. prazna :- mayuvatam = "prathamAdi samaya" AvuM vizeSaNa kema ayukta che ! uttara :- jo prathama samaye utpanna thayelA nArakIno sarvathA vinAza ja thato hoya to have te vastu che ja nahIM. to pachI dvitIya samaya ane tRtIya samaya vALI te vastu Ama kema kahevAze ? je koI vastu avasthita prava) hoya tene ja prathama-dvitIya-tRtIya samayamAM utpanna thayelI AvAM vizeSaNo lAge. jo vastuno prathama samaye ja saMpUrNapaNe nAza ja thaI jato hoya to te vastu bIjA samaye aMzathI paNa nathI ja te A rIte prathama samaye utpanna nArakIno niratvaya nAza thavAthI saMpUrNa paNe te vastu nAza ja thaI gaI che. to have tene "dvitIya samayotpanna" nArakI Ama vizeSaNa joDIne vyapadeza karavo kema ucita gaNAya ? jo prathama samayotpanna nArakIno sarvathA vinAza ja thato hoya to. bIjA Adi samayo sarvathA vilakSaNa hovAthI temAM A deva thayo. athavA ghaTa thayo. athavA Ano sarvathA abhAva thayo. Ama paNa kema na kahevAya ? ane jo bIjA samaye deva-ghaTa-ke abhAva thato ja hoya to A dvitIyasamayavALo ke tRtIyasamayavALo padArtha nArakI che Ama na ja kahevarAvuM joie. mATe prathama samayotpanna, dvitIyasamayotpanna, tRtIyasamayotpanna AvAM vizeSaNo kathaMcit sthira-vastu hoya evA nArakAdimAM ja ghaTe tethI A sUtramAM paNa mAtra paryAya AzrayI vastuno nAza kahelo che paraMtu te nArakAdino sarvathA uccheda kahelo nathI. mATe he azvamitra ! tArA potAnA azubha karmanA (mithyAtva mohanA) vipAkodayathI ja utpanna thayelo tAro A
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 79 vyAmoha (viparIta bodha) ja mAtra thayo che. paraMtu tArI vAta sAcI nathI. satyathI ghaNI vegaLI che. / / 2395-2396 avataraNaH- para evA ziSya taraphathI dalila raju karAya che. ane pachI teno parihAra karAya cheahv samANuppattI, samANasaMtANao maI hojjA / ko savvahA viNAse, saMtANo kiM va sAmaNNaM // 2397 // gAthArtha :- athavA samAna-samAnanI utpatti thatI hovAthI samAnanI paraMparA (saMtAna) cAle che. AvI kadAca ziSyanI buddhi thAya. to vastuno sarvathA nAza jyAM thato hoya tyAM saMtAna e zuM che. ane sAmAnya e zuM che ? arthAt kaMI ja nathI // 2397 // vizeSArtha :- A carcAmAM kadAca ziSyanI AvI buddhi thAya eTale ke ziSyane kadAca manamAM Avo prazna thAya ke "nArakAdi padArthomAM navA navA samaye samAna-samAna padArthanI utpatti thAya che tethI pratisamaye jInI vastu sarvathA nAza pAme ja che ane sarvathA navI ja vastu utpanna thAya che. paraMtu samAna-samAna utpatti hovAthI je samAna evA padArthanI paraMparA rUpa saMtAna che te saMtAnane AzrayI nArakAdi jIvomAM kathaMcid dhruvatva dekhAya che jo kathaMcid dhruvatva na mAnIe to paNa prathama dvitIyAdi samayamAM utpatti vALApaNuM ane vinAzIpaNuM sArI rIte ghaTI zake che. Ama sarve paNa vastuo sarvathA kSaNika ja che. Ama kSaNikavAdIno potAnA pakSa mATeno bacAva che." = have ahIM gurujI uttara Ape che ke "jo tame vastuno sarvathA vinAza ja thAya che Ama ja svIkAro cho to konuM saMtAna kahevAya ? ane konI sAthe samAna ? A badhu sarvathA yukti vinAnuM ja kathana che. kAraNa ke vastuno saMpUrNapaNe niranvaya rIte nAza mAne chate pUrvasamayanI vastu saMpUrNa paNe nAza ja pAmI gaI have koI sthira evA nArakAdi padArtho rahyA ja nathI. ke jene AzrayI AvuM bolAya ke "A AnI sAthe samAna che" "A AnI paraMparA (saMtAna) che. Ama kema bolAya ? arthAt na ja bolAya, kAraNa ke banne hAjara hoya to ja sarakhAmaNI karI zakAya anyathA nahIM. mATe saMtAna paNa ghaTaze nahIM. // 2397 // avataraNa H vi=tathA vaLI bIjI paNa yukti A bAbatamAM che. te jaNAve che :saMtANiNo na bhiNNo, jai saMtANo na nAma saMtANo / anna maLo, na vALo, Lio vA narphe na saMtALo // 2218 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ samucchedavAda nilavavAda gAthArtha :- jo A saMtAnane saMtAnithI bhinna nathI Ama mAnazo to A saMtAna jevuM koI tattva raheze nahIM. ane jo saMtAnathI saMtAna bhinna ja che Ama mAnazo to tene kSaNika manAze nahIM. ane jo kSaNika che Ama mAnazo to te saMtAna kahevAze nahIM | 2398 || | vizeSArtha : - tame je saMtAna mAnyuM che. te saMtAna zuM vastu che ? A saMtAna te saMtAnithI bhinna che ke abhinna che? jo ema kaho ke saMtAna te saMtAnithI bhinna nathI paNa abhinna che. to A saMtAna jevuM koI tattva rahaze ja nahIM. kAraNa ke te saMtAna tame saMtAnithI abhinna (ekAkAra) mAnyuM che mATe, jema saMtAnanuM svarUpa saMtAnathI bhinna nathI. tema saMtAna paNa saMtAnithI bhinna nathI tethI saMtAna ane saMtAni A banne sarvathA eka vastu ja thaze. ane banne kSaNika ja hovAthI bIjA samaye kaMi paNa vastu raheze ja nahIM. have jo saMtAna te saMtAnithI bhinna che Ama mAnazo to bhinna mAneluM te saMtAna kSaNika manAze nahIM. kAraNa ke saMtAni kSaNika che Ama mAnyuM che ane saMtAnane tenAthI bhinna mAnyuM. eTale kSaNika hovuM joIe nahIM. arthAt avasthita vastuno svIkAra thaze. have jo A saMtAnane paNa kSaNika ja che. Ama icchAya to A saMtAna kahevAze nahIM. saMtAnanI jema, tethI santAna jevuM koI tattva ja raheze nahIM. paNa sarvathA saMtAnano abhAva ja thaze. tethI saMtAnanA abhAvavALA pakSamAM kahelA doSo Avaze. A pramANe sarvathA vinAza svIkArAye chate saMtAna jevuM koI tattva ghaTatuM ja nathI. Ama tattva samajavuM || 2398 // puvvANugame samayA, hujja na sA savvahA viNAsammi / aha sA na savvanAso, teNa samaM vA naNu khapuSpaM // 2399 // gAthArtha - pUrvarUpano jo anvaya mAno to samAnatA ghaTe, paraMtu sarvathA vinAza ja mAno to te samAnatA paNa ghaTatI nathI. ane jo te samAnatA che. to sarvathA nAza nathI. athavA sarvathA nAza thavA chatAM paNa jo tenI sAthe tulya che. to AkAzapuSpa paNa tulya che Ama kema na manAya ? /2399 || vizeSArtha - jyAre jyAre uttarakSaNa Ave, tyAre tyAre pUrvekSaNano koI paNa svarUpe anvaya (hovApaNuM) mAnavAmAM Ave to ja tyAM banneno anupama meLa thavAthI pUrvekSaNa ane uttarakSaNanI samAnatA (ke asamAnatA) vicArI zakAya.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 81 paraMtu pUrvekSaNano sarvathA niranvayapaNe jo vinAza ja mAnavAmAM Ave to tenI sAthe uttarakSaNanI samAnatA ghaTI zakatI nathI. ane jo te pUrvekSaNa ane te uttarakSaNa yA banI samAnatA icchAya che to te svarUpe vastu kathaMcit avasthita (dhruva) che. A vAta siddha thAya che. tethI pUrva kSaNano sarvathA vinAza thato ja nathI. A vAta siddha thAya che. jo pUrvekSaNano sarvathA ja vinAza thayo hoya. to eTale ke sarvathA asatuM hoya chatAM paNa uttara kSaNanI pUrvekSaNanI sAthe samAnatA icchAya to AkAzapuSpanI sAthe paNa samAnatA mAno. jema uttarakSaNa kAle pUrvekSaNa kSaNika hovAthI nathI chatAM samAna che Ama mAno cho. to pachI te ja pramANe uttarakSaNa AkAzapuSpanI sAthe paNa samAna che Ama kema na manAya ? pUrvekSaNa ane AkAzapuSpa A banneno uttarakSaNamAM abhAva to samAna ja che. mATe AkAzapuruSano jevo abhAva che. tavo pUrvekSaNano sarvathA abhAva nathI. tethI ziSyanI A dalIla vyAjabI nathI. || 2399 || avataraNa - phrijha = tathA vaLI-Avo kSaNikavAda mAnavAmAM bIjI paNa ghaNA doSo Ave che. te doSo kahe che : aNNaviNAse aNNaM, jai sarisaM hoi hou telukkaM / tadasaMbaddhaM va mai, so vi kao savvanAsammi // 2400 // gAthArtha - anyano vinAza thaye chate paNa jo anyanI sAthe samAna mAnavAmAM Ave to traNe loka paNa samAna thaI javAnI Apatti Avaze. have kadAca ema kahevAmAM Ave ke traNa loka te pUrvekSaNanI sAthe asaMbaMdhavALAM che AvI ziSyanI kadAca mati thAya. to pUrvanA kSaNano sarvathA nAza thaye chate tenI sAthe paNa te uttarakSaNanI samAnatA kema ghaTI zake che. ? 2400nA vizeSArtha :- pUrvekSaNano sarvathA vinAza mAne chate uttarakSaNanI sAthe teno koI paNa prakArano saMbaMdha raheze nahIM tethI ghaTathI paTa jema sarvathA bhinna che. tema pUrvekSaNa ane uttarakSaNa sarvathA bhinna thaze. tethI pUrvekSaNa e sarvathA anya che. ane uttarakSaNa te paNa sarvathA anya ja che. Avo artha thaze. tethI sarvathA bhinna mAnelA evA pUrvekSaNano vinAza thaye chate tenAthI sarvathA bhinna evA uttarakSaNanI sAthe jo sAdazatA thAya che Ama jo svIkArAya to traNe lokanA sarve paNa padArtho pUrvekSaNanI sAthe sadaza thaI javA joIe. tenI te ja vastuno anvaya na hovo joIe A pramANe ananvayibhAve to traNe loka tulya ja thavA joIe.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 samucchedavAda nihnavavAda have kadAca ema kaho ke te traNe loka prastuta evA pUrvekSaNanI sAthe deza-kAla-bhAvaAdi rUpe vyavadhAna vALA hovAthI saMbaMdha vinAnA che. mATe tenI sAthe (traNe lokanI sAthe) sadazatA nathI. paraMtu uttarakSaNa to pUrvekSaNanI sAthe saMbaMdhavALo che. mATe te bannenI sadazatA gaNavAmAM Ave che AvI kadAca ziSyanI (pUrvapakSakAranI) buddhi thAya. to ame tamane ATaluM ja kahIe chIe ke jo pUrvekSaNano sarvathA vinAza ja thAya che to pUrvekSaNa ane uttarakSaNa A banne sAthe maLatA ja nathI. joDAtA ja nathI. teno sarvathA nAza ja jo thAya che. to samAnatA kevI rIte ghaTe ! samAnatA koI paNa rIte ghaTI zake nahIM. jo tame pUrvekSaNa ane uttarakSaNanI vacce saMbaMdha svIkAro to bIjo koI saMbaMdha tyAM na ghaTato hovAthI anvayano (dhruvadravyano) svIkAra karavo ja paDaze ane te anvaya mAnavAthI kathaMcit kRvatva Ave ja che. te 2400 || avataraNa - maNi = tathA vaLI yuja bhavanam = ame tamane puchIe chIe ke riMgsa = zuM pucho cho ? te havenI gAthAmAM kahe che kiha vA savvaM khaNiyaM, viNNAyaM jai maI suyAutti / tadasaMkhasamayasuttatthagahaNapariNAmao juttaM // 2401 // na u paisamayaviNAse jeNivikkakkharaM ciya payassa / saMkhAIyasAmaiyaM, saMkhejjAiM payaM tAI // 2402 // saMkhejjapayaM vakkaM, tadatthaggahaNa pariNAmao hujjA / savvakhaNa bhaMganANaM tadajuttaM samayanaTThassa // 2403 // gAthArtha - sarve paNa vastuo kSaNika mAtra che A jJAna tame kevI rIte karyuM? AvI mati jo zrutathI thaI. Ama jo kahezo to te zrutajJAnano upayoga to asaMkhyAta samayo sAthe maLIne sUtranA arthane grahaNa karavAnA pariNAmavALo che tethI asaMkhya samayanA kALavALo ja upayoga mAnavo ucita che . 2401 || tethI pratisamaye vastu vinAzI svabhAvavALI che A vAta barAbara lAgatI nathI. je kAraNathI padamAM AvelA eka eka akSara paNa asaMkhyAta samayo dvArA ja bolAya che. tathA tevAM saMkhyAtA akSaro sAthe maLe tyAre pada thAya che. ane saMkhyAmAM pado sAthe maLe tyAre eka vAkya bane che. tyArabAda tenA arthane grahaNa karavAno pariNAma pragaTa thAya che. ane tenA arthane grahaNa karavAnA pariNAmathI ja yathArtha artha thAya che sarva vastuono kSaNa
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 83 bhaMgavAda mAne chate bolatAMnI sAthe ja zabdano nAza thavAthI te padono ane vAkyono artha karI zakaze nahIM mATe te vastu ayukta che. 2401-2402-2403 // vizeSArtha :- athavA, ame Apane puchIe chIe ke "sarve paNa vastuo kSaNika ja che "AvuM" Ape jANyuM zI rIte ? te to amane samajAvo. kadAca tame Avo javAba Apo ke ame zrutajJAnathI jANyuM che ke sarve paNa vastuo kSaNika che. to A zrutajJAnano upayoga to arthanA bodharUpa che. te asaMkhyAta samayo vaDe banelo che. tathA je sUtra ane arthane grahaNa karavAno AtmapariNAma che. tenA vaDe banelo che. AvA prakAranA sUtra ane arthane jANavAnA pariNAma rUpa upayogAtmaka zratathI yukta che. paraMtu pratisamaye vinAza pAme tevA jJAnathI A bodha thAya nahIM. vAtano bhAvArtha A pramANe che ke- asaMkhyAta samaya sudhI jyAre cittanI sthiratA hoya tyAre ja "sarva vastu sAm" A pramANe jANI zakAya che A jJAnopayoga che. ane chabastha AtmAne A upayoga aMtarmuhUrta sudhI cAle che tyAre ja AtmA vastuno bodha kare che. anyathA bodha thato nathI. jo vastune pratisamaye ucchadavALI ja mAnIe to AvA prakArano zrutajJAnano upayoga ghaTI zake nahIM. tenuM kAraNa A pramANe che. ahIM have kAraNa jaNAve che ke "koI paNa eka pada traNa-cAra akSaronuM (avayavonuM) baneluM hoya che. jema ke rAvaNa, hanumAnajI tathA guphA, parvata, dazaratha, vigere koI paNa pado be-traNa-cAra akSarothI banelA hoya che temAMnA eka eka akSarane bolatAM uccAraNa karatAM je kAla jAya che te asaMkhyAta samaya pramANa che arthAt te kALa saMkhyAtIta samaya pramANa = eTale ke asaMkhyAta samayo vaDe banelo che. AvA prakAranA A akSaro saMkhyAtA(be-traNa-cAra ane pAMca vigere) hoya to ja pada bane che. ane saMkhyAtA pado vaDe ja vAkya bane che. ane AvA prakAranA vAkyanA arthane grahaNa karavAno je abhiprAya che Azaya che A jJAna aMtarmuhUrta kAle thAya che. antarmuhUrta kAlanA sarvekSaNo sAthe maLIne jJAnanI mAtrA vadhatAM vadhatAM A bodha thAya che. te bodha, utpanna thatAMnI sAthe ja nAza pAmatA evA eka ja samayavartI evA manathI thavo zakya nathI. mATe kSaNika paNAnI vAta sarvathA ayukta che || 2401-2402-2403 avataraNa :- kSaNabhaMgavAdamAM bIjuM paNa ghaNuM ghaTatuM nathI te darzAve cheHtittii, samo kilAmo, sArikkha-vivakkha-paccayAINi / ajjhayaNaM jhANaM, bhAvaNA ya kA savvanAsammi // 2404 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 samucchedavAda nitavavAda gAthArtha - tRpti, zrama, kalama (glAni), sAdharma, vaidharma, pratyaya (pratyabhijJAnAdi), adhyayana,dhyAna, ane bhAvanA A sarvabhAvo kSaNikavAdamAM (sarvanAzamAM) kema ghaTI zake? 2404 || vizeSArtha :- (1) tRpti eTale prANi arthAt saMtoSa thavo te, (2) zrama eTale mArgagamana Adi kAryamAM pravartelA jIvane lAgato thAka athavA kheda te zrama, (3) glAni thavI te kalama. (4) sAdezya eTale sAdhacce samAnatA (5) vaidharma eTale vipakSa eTale ke sAdharmsathI sarvathA je viparIta (9) pratyaya eTale pratyabhijJAnAdi (AgaLapAchaLa anusaMdhAnavALuM jJAna) ane Adi zabdathI pote ja kAMIne kaMI vastu ApI hoya tenuM pAMca-pacIsa divasa pachI pAchuM mAgavuM. jene anumArgaNA kahevAya che te. (7) smaraNa-bhUtakALamAM banelI bInAne yAda karavI. AvAM AvAM bIjAM kAryo Adi zabdathI samajI levAM. (8) adhyayana divase divase navo navo abhyAsa karavo te. (9) dhyAna. eTale ke koI paNa eka AlaMbanamAM manane atizaya sthira karavuM. (10) bhAvanA. vAraMvAra paNe anityatva vigerenA prakArathI bhavanI nirguNatAnI vicAravA karavArUpa. kSaNikavAda mAnazo to vastu utpanna thatAMnI sAthe bIjA ja samaye sarvanAza svIkAre chate A sarve paNa bhAvo kema ghaTaze ? vicAra karatAM samajAze ke kSaNo badalAvA chatAM, samaye samaye dravyanA paryAyo badalAvA chatAM sarvathA vastu badalAI jatI nathI. paraMtu dravya rUpe vastu rahe ja che. mATe dravya paNe sarve paNa vastuo nitya che. dhruva che ane mAtra paryAyapaNe ja anitya che. Ama nityAnitya mAnavuM e ja ucita che ane te ja satya che yathArtha che. nityAnitya mAnyA vinA uparokta sarva bhAvo ghaTaze nahIM. | 2404 avataraNa :- kSaNikavAda mAnavAmAM nahi Adi upara kahelA bhAvo. je rIte ghaTatA nathI. te rIte samajAvatAM temAM prathama tRminI vAta kahe che. aNNaNNo paigAsaM bhottA aMte na so vi kA tittI ? / gaMtAdao vi evaM, iya saMvavahAravucchittI // 2405 // gAthArtha :- grAse grAse (koLIye koLIe) bhojana karanAro jIva anya anya hovAthI chellA koLIe to te paNa nathI. mATe te jIvane tRpti kema thAya ? gamanAdi kriyAo paNa A rIte kema ghaTaze ? tethI sarvavyavahArono uccheda thaze || 2405 || vizeSArtha :- "naM! mane" gra dhAtu tathA 7 dhAtu bhojana arthamAM varte
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 caturtha nihnava azvamitra muni che. pracata kRti prAsa:= je grahaNa karAya, je khavAya. gaLAya te prAsa arthAt koLIyo. tethI koLIe koLIye bhojana karanAra devadattAdi kartA kSaNika mAnavAthI navA navA ja Ave che. jeNe eka koLIyAno AhAra karyo te bIjo koLIyAno Ahara letAM letAM to kSaNika hovAthI keTalAya jIvo temAM badalAI jAya che. Ama karatAM karatAM te bhojana kriyAnA aMte je jIva che. te to sarvathA bhoktA raheze ja nahIM kAraNa ke chello koLIyo letAM to ghaNA samayo jAya che temAM chellA samaye AhAra na paNa hoya. bhojana kriyA vizeSa chellA samaye na hovAthI (hAtha-mukha dhovAnA kALe to) bhojana kriyA karanAra devadatta Adino paNa sarvathA uccheda ja thavAthI kSudhA zAnti thaze nahIM. A kAraNathI antima evo eka koLIyo mukhamAM prakSepa karAye chate bhoktAne zuM tRpti thAya ? tathA vaLI te bhoktA paNa pratisamaye badalAto hovAthI navA navA kartA Ave tene to tRpti thaze ja nahIM. to A tRpti kone thAya ? A pramANe upara kahelAne anusAre gamana karanArA jIvomAM paNa eka pagaluM cAle tyAM bIjo ja jIva Ave, vaLI eka pagaluM cAle tyAM navo ja jIva Ave. eTale koI paNa jIvane lAMbu cAlavAnuM rahetuM ja nathI. tethI koIne paNa parizrama (thAka) vigere lAgaze ja nahIM. ityAdi doSo Avaze te pota potAnI buddhithI vicArI levA. ane Ama mAnavAthI laukika paisAnI levaDa-devaDa tathA kanyAnI levaDa-devaDanA ema samasta vyavahArano viccheda ja thavAno prasaMga Ave ? || 2405 || avataraNa - : praha- ahIM paravAdI kahe che kejennN ciya paigAsaM, bhinnA tittI ao ciya viNAso / tittIe tittassa ya evaM ciya savvasaMsiddhI // 2406 // gathArtha :- je kAraNathI koLIe koLIe bhinna bhinna tRpti thAya che. A kAraNathI ja amArA vaDe tRptino ane tRpta evA jIvano kSaNe kSaNe vinAza thAya che. Ama mAnavAthI ja sarvavastuonI siddhi thAya che. || 2406 . vizeSArtha :- kSaNikavAdI potAno bacAva karatAM karatAM kahe che ke A pramANe ja koLIe koLIe bhoktA evo AtmA kSaNika hovAthI badalAya che. ane adhika adhika tRtivALo navo navo AtmA janme che ane tRpti paNa adhika adhikarUpe anya anya ja thAya che. A pramANe tRptino ane tRpta evA jIvano pratikSaNe nAza thAya che. (badalAya ja che.) Ama amArA vaDe manAya che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 samucchedavAda nitavavAda jyAM jayAM vizeSaNano bheda thAya. tyAM tyAM vizeSyano paNa avazya bheda thAya ja che. anyathA jo vizeSyano bheda na thAya to vizeSaNano bheda paNa ghaTe ja nahIM. kadAca koIka vAdI amane (kSaNikavAdIne) Avo prazna kare ke pratikSaNe vinAzipaNuM mAnavAthI tRpti Adino ayoga thaze AvuM amArA vaDe pahelAM tamane kahevAyuM ja che. to tamArU tevuM kathana yukta nathI. kAraNa ke "Ama huM kahuM chuM tema kSaNikavAda mAno to ja sarva kAryanI siddhi thaze. tenA vinA nahIM thAya. A pramANe pratikSaNe vastu vinAza pAme ja che. Ama mAno to ja sarva evA tRpti-zrama-klama Adi lokavyavahAranI sArI rIte siddhi thAya che. tenA vinA A vyavahAronI siddhi thatI nathI. rUmukta mavati = upara kahelI vAtano sAra A pramANe che ke tRpti Adi vAsanAothI vAsita thayelo jIva pUrva pUrva kSaNathI uttara kSaNa kSaNamAM tyAM sudhI ja utpanna thAya che ke paryanta utkarSa bhAvavALI tRpti Adi thAya (kSaNe kSaNe tRpti badalAtI jAya che) A vAta to ja ghaTe jo padArthonuM kSaNikapaNuM mAnavAmAM Ave to ja. paraMtu nityapaNuM jo mAnavAmAM Ave to A tRpti Adi bhAvo ghaTe ja nahIM. kAraNa ke nitya je vastu hoya che te to apamRta-anutpanna ane sthira eka svabhAvavALI hovAthI sarva kALe ekasarakhI samAna ja tRpti Adi bhAvo raheze. athavA sarvathA tRpti Adino abhAva ja raheze. paraMtu tRpti Adino vadhAro-ghaTADo nahI ghaTI zake ane tRpti Adino vadhAro ghaTADo thAya to che ja mATe sarve paNa vastuo hAnivRddhivALI hovAthI kSaNika ja che. AvA prakArano kSaNikavAdIno pUrvapakSa kahyo. l/2406ll avataraNa - goramAhika have ahIM uttara Ape che - pUvvillasavvanAse vuDDhI tittI ya kiMnimittA to ? / aha sA vi te aNuvattai, savvaviNAso kahaM jutto ? // 2407 // gAthArtha - pUrvanA kSaNano sarvathA nAza thaye chate uttarottara kSaNomAM je vRddhivALI tRpti thAya che. te kaho ke konA nimitte thAya che ? have jo tRpti Adi pUrvekSaNanI tRti dvArA utpanna thAya che. Ama jo kahezo to te pUrNakSaNIya tRpti anuvarte che. Ama nakkI thAya ja che. to sarvanAza thayo kema kahevAya ? | 2407 || vizeSArtha - jo A pramANe hoya ane pUrvekSaNano sarvathA ja vinAza thato hoya to uttarottara kSaNomAM tRpti AdinI je vRddhi thAya che. ane vRddhi thatAM thatAM paryanta (carama samayamAM) utkarSavALI je tRpti thAya che. tathA zramAdi bIjA bhAvonI paNa je
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 caturtha nihnava azvamitra muni utpatti thAya che te pUrvekSaNavALI tRpti tathA zramAdi to pUrvekSaNamAM padArthanA nAzanI sAthe ja tenAthI abhinna hovAthI nAza pAmelI che. have jo tame ema kahezo ke tRpti Adi anuvarte che Avo tamAro kahevAno Azaya hoya to pUrva pUrva kSaNano sarvathA vinAza thayo kema kahevAya ? kAraNa ke pUrvapUrva kSaNanI je tRpti Adi hatI. tenAthI anarthAntarabhUta abhinna evI tRpti Adi je guNo dvitIyAdi samayomAM (je tRpti Adi) uttara uttara samayamAM paNa anuvaryA che mATe sarvathA kSaNikatva rahetuM nathI. | 2407 || avataraNa - sarva vastuone kSaNika mAnavAmAM bIjI dUSaNa paNa Ave che te kahe chedikkhaa va savvanAse, kimatthamahavA mai vibhokkhatthaM / so jai nAso savvassa, to tao kiM va dikkhAe // 2408 // gAthArtha :- jo badhI vastu kSaNika ja che to dIkSA levAnI zuM jarUra rahe che. athavA vizeSa mokSa mATe dIkSA levAmAM AvatI hoya to te mokSano paNa sarvathA nAza ja thaze. to jo te mokSa paNa kSaNamAtra pachI nAza ja pAmavAno hoya to dIkSA levAthI paNa zuM lAbha ? | 2408 | vizeSArtha :- padArthono jo kSaNe kSaNe sarvathA nAza ja thato hoya to dIkSA paNa zA mATe levI ? kAraNa ke A dIkSA paNa nirarthaka ja thaze. kadAca para evo ziSya Ama kahe ke dIkSA mokSa prApta karavA mATe che. mATe dIkSA to Avazyaka ja che. AvI paranI kadAca mati hoya to A bAbatamAM paNa ame tamane pUchIe chIe ke "tamAro mAnelo A mokSa e paNa nAzarUpa che ke anAzarUpa che? tame jo ema kahezo ke saMsArAvasthAno je nAza te mokSa che. to te prApta thayelo A mokSa paNa kSaNika mAtra ja che. eTale nAza pAmavAvALo che ke akSaNika eTalene sadAkALa rahevAvALo che ? jo ga6 nAro" jo te mokSa paNa kSaNika ja che eTale ke nAza pAmavAvALo ja che to sarve paNa jIvono saMsAra paNa kSaNika mAtra ja tamArA abhiprAya pramANe thaze. to Apo Apa sarvepaNa vastuono svAbhAvikapaNe ja potAnA prayatna vinA ja tamArA abhiprAya pramANe mokSa siddha ja che dIkSA levAno ke mokSa prApta karavA mATe prayatna karavAnI zI jarUra che ? tamArA mate sarve paNa vastuo kSaNika hovAthI saMsAra paNa kSaNika ja che tethI bIjA ja samaye sarve paNa jIvono Apo Apa mokSa thaze ja. to dIkSA levAnI ke tapa-jA karavAnI zI jarUra che ? ane ATalo badho prayatna karIne meLavelo mokSa paNa jo samayamAtra ja rahevAno hoya to tevo mokSa meLavavAthI paNa zuM lAbha ? | 2408 ||
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ samucchedavAda niThavavAda avataraNa :- have kadAca ema kaho ke nA, mokSa to anAza rUpa che arthAt nitya che? to tyAM zuM doSa Ave ? te kahe che : 88 aha nicco na khaNiyaM, to savvaM aha maI sasaMtANo / ahau ti tao dikkhA, nissaMtANassa mukkhoti // 249 // gAthArtha :- have jo tame ema kaho ke mokSa e nitya che paNa kSaNika nathI. to "sarva vastu kSaNika che" Avo tamAro siddhAnta kema siddha thAya? kAraNa ke mokSa to nitya mAnyo, have kadAca tame ema kaho ke A saMsAra je kSaNa paraMparA rUpa che te saMtAna rUpa che. te saMtAna haNAyuM nathI. tethI dIkSA levI Avazyaka che. jyAre A jIva niHsaMtAna bane che tyAre ja mokSa thAya che. ||2409 // vizeSArtha :- have jo mokSa nitya che to "sarva kSaLim' sarve paNa vastuo kSaNika ja mAtra che A tamAro sidhdhAnta kyAM rahyo ? kAraNa ke mokSane nitya mAno to "sarva kSaNika che" A vAta mokSanI sAthe vyabhicAravALI banaze. eTale "sarvabhAvo kSaNika che A vAta siddha thaze nahIM. have kadAca tame ema kaho ke potAnA AtmAnuM ja saMtAna che. te hajI haNAyuM nathI. eTale ke vijJAna- vedanA- saMjJA ane saMskAra e svarUpa je potAnA AtmAnuM saMtAna che potAnA AtmAnI paraMparA che te ahata che. arthAt haNAI nathI. ane jenuM saMtAna haNAya teno ja mokSa thAya. A kAraNathI potAnA AtmAne niHsaMtAna banAvavA mATe dIkSA levI jarUrI che. Avo prazna kadAca ziSya kare to (teno uttara bIjI gAthAmAM gurujI kahe che.) // 2409 // avataraNa :- annottaramAda ahIM gurujI uttara Ape che kechinnnnennaacchinnnnenn va, kiM saMtANeNa savvanaTThassa / kiM cAbhAvIbhUyassa saparasaMtANaciMtAe / 2410 // gAthArtha :- sarvathA naSTa thayelA padArthane have saMtAna chedAya to paNa zuM ? ane saMtAna na chedAya to paNa zuM prayojana che ? je saMtAna sarvathA abhAva svarUpa ja thayuM che tene A svataMtAna che A parasaMtAna che AvI ciMtAthI to saryuM // 2410 || vizeSArtha :- je vastu sarvathA nAza pAmI ja gaI che sarva prakAre vinAzane ja pAmI che te vastune have saMtAna haNAya to paNa zuM ? ane kadAca saMtAna na haNAya to paNa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nidbhava athamitra muni 89 zuM ? jethI saMtAnanA ghAta mATe dIkSA grahaNa karavI e kaMI Avazyaka nathI. kAraNa ke vastu pote ja kSaNika hovAthI jo nAza ja pAmI jAya che to tenuM saMtAna chedAya ke na chedAya tenuM prayojana potAne to kaMI ja rahetuM nathI. tathA vaLI sarvathA abhAvasvarUpe thayelA (zUnyAtmaka banelA) kSaNabhaMgura hovAthI sarvathA nAza pAmI gayelA te padArthano have "A svasaMtAna che ane A para saMtAna che. A haNAyo che ane A haju haNAyo nathI. AvA prakAranI cintA karavAnI zI jarUra che ? jyAM pote to che ja nahI tyAM AvI vicAraNA paNa kema Ave ? ke jethI tame je kaho cho ke "svasaMtAna ahata che. tethI dIkSA levI Avazyaka che." A vAta kema bese, kema samajAya. tamAruM vacana saMgata kema thAya ? je vastu kSaNika hovAthI ja nAza pAmI ja gaI che tene have A svasaMtAna haNAyuM nathI. evo vicAra paNa kema Ave ? | 2410 || avataraNa:- "sarve paNa vastuo kSaNika ja che" Avo je azvamitrano pakSa che tenuM sAdhaka evuM pare mAneluM "pramANa" jaNAvIne temAM dUSaNa batAvatA graMthakArazrI kahe che ke - " savvaM payaM va khaNiyaM, pajjaMte nAsadarisaNAutti / naNu ittocciya, na khaNiyamaMte nAsovaladdhIo // 2411 // gAthArtha :- sarve paNa vastuo dudhanI jema kSaNika che kAraNa ke paryanta nAza dekhAya che mATe, gurujI kahe che ke kharekhara A ja kAraNathI kSaNika nathI kAraNa ke aMte je nAsa dekhAya che te mATe. . 2411 || vizeSArtha:- "sarve paNa vastuo kSaNika che." A pratijJA jANavI kAraNa ke "paryanta nAza dekhAya che" A hetu jANavo, "dudhanI jema" A udAharaNa samajavuM. koika vAdI A kSaNika mAnanArAnI sAme prazna kare che ke "jo sarve paNa vastuomAM paryanta ja nAza dekhAya che to pratikSaNe vinAzipaNuM mAnavAmAM zuM siddha thayuM. "ke jethI tame sarva vastuone kSaNika kaho cho ? arthAta jo atte ja nAza pAme che to anna na Ave tyAM sudhI vastu sthira ja rahe che ? Avo ja artha thAya. tethI kSaNikapaNAnI siddhi thatI nathI. ulaTI vastu dIrgha kALavartI che Ama siddha thAya che. prazna karanArAno Avo Azaya che. - satyam - kSaNikavAdI ja kahe che ke tamAro prazna satya che. paraMtu amAro kahevAno Azaya A pramANe che :- caramasamaye ghaTa-paTa Adi padArtho je nAza dekhAya che te
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 samucchedavAda nihnavavAda nihetuka ja nAza thAya che. mudgara Adi (ghaNa vigere padArtho) ghaDAnA nAzanAM kAraNo besatAM nathI. te A pramANe : mudragara Adi vaDe jo ghaDAno nAza karAto hoya to tyAM ghaDAno nAza karIne zuM navo ghaTa karAya che ? ke zuM kapAla karAya che ? ke zuM tuccha rUpa abhAva mAtra ja karAya che ? ityAdi traNa pakSo pADIne A karAto vinAza te nihetuka ja che A vAta ame pahelAM ahI ja (gAthA naMbara 2391mAM) batAvI che. A rIte A karAto nAza tamane bhale dekhAya che caramasamayamAM. paNa nirdetuka hovAthI A pragaTa thato nAza prathama samayathI ja che. jo prathama samayathI che ja, to tamane caramasamayamAM ja dekhAya che. anyathA jo prathamAdi samayomAM A nAza na hota to paryanta eTale caramasamayamAM paNa te nAzano abhAva thavAno ja prasaMga Ave. mATe paryanta nAza dekhAya che tethI te nAza prathamasamayathI ja hovo joIe. A kAraNe sarve paNa vastuo kSaNika mAtra ja che. Ama siddha thAya che. mUriyAda = AcArya mahArAjazrI uttara Ape che ke "parvajo nAnA " anne ja nAza dekhAya che. AvA prakArano tamArA kahelA. hetumAM amArA vaDe A pramANe kahevAnuM zakya che ke zuM kahevAnuM zakya che? to gurujI kahe che ke A ja hetuthI akSaNikanI siddhi thAya che" prati kSaNe vinAza pAme tevI vastu nathI. arthAt "vastu akSaNika che" A pratijJA thaI. kAraNa ke "atte ja nAza dekhAya che mATe, "A hetu thayo. ghaTa-paTa Adi padArthonI jema A udAharaNa thayuM. Avo prazna paNa na karavo ke A upalabdhi (eTale ke carama samaye ja je nAza dekhAya che te upalabdhi bodha) brAnta ja che ema paNa kahevAya nahIM. kAraNa ke jo A bodha yuktiothI bAdhita hoya to bhrAnta kahevAya. paraMtu yuktiothI bAdhita nathI. yuktiyukta che. mATe bhrAnta nathI. paNa yathArtha bodha che. kAraNa ke sarve paNa jIvone sarva sthAne Ama ja dekhAya che. manayA=sarva lokone vastuno nAza atte ja dekhAya che A yukti vaDe vAdInI sarve paNa yuktionI bAdhA (pIDA) AvatI hovAthI zUnyavAdinI yuktinI jema A kSaNika vAdInI yuktio paNa bAdhita ja che. nirarthaka ja che. ra411nA avataraNa - jo prathama samayathI ja kSaNe kSaNe vastuno vinAza thato hoya to zuM doSa Ave ? te samajAve che : iharA'iucciya, tao dIsejjaMtevva kIsa va samANo / savvaviNAse nAso, dIsai aMte na so'nnattha // 2412 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 91 gAthArtha :- jo prati samaye vastuno nAza thato hoya ane kSaNika ja vastu hoya to Adi samayathI ja (caramasamaye jevo nAza dekhAya che tevo ja) nAza kema dekhAto nathI? vastuno te nAza sarvasamayomAM samAna hovA chatAM paNa antimasamayamAM ja te nAza dekhAya che mATe te nAza aMte ja che paNa anya samayomAM te nAza nathI ja. 241rA. vizeSArtha :- ItarathA = eTale jo caramasamaye ja nAza thato na hoya ane kSaNikavAda pramANe pratisamaye ja nAza thato hoya to te nAza jevo caramasamayamAM sarva saMsArI jIvo dvArA pragaTa thato A nAza dekhAya che. tevo Adi samayathI ja eTale ke prathamasamayamAM dvitIyasamayamAM ema sarva samayomAM utpanna thato A nAza sarva loko vaDe kema dekhAto nathI ? A nAza che sarva samayomAM = arthAtu pratisamayamAM A nAza che ja. paraMtu paryanta ja A nAza dekhAya che paNa Adi samaya ke madhyasamayomAM dekhAto nathI. temAM ame zuM karIe ? che to sarvasamayomAM A nAza paNa dekhAya che mAtra carama samayamAM, vastuno Avo svabhAva ja che AthI vadhAre puMchavuM nahIM. AvuM jo tame kaho to. | pRSTha = ame tamane kahIe chIe ke vastuno abhAva thavA rUpa evo A nAza sarvasamayomAM samAna hote chate nirvizeSa svarUpavALo che to paNa muddagarAdi vaDe sarvanAza karAye chate anta ja dekhAya che paraMtu Adi madhya vigere anya samayomAM te nAza tamArA vaDe dekhAto nathI. to Ama thavAmAM kAraNa zuM ? kSaNikavAda mAnavAmAM sarva samayomAM nAza sarakho hovA chatAM caramasamaye ja nAza dekhAya. paNa bIje kyAMya te nAza na dekhAya Ama kema bane che ? tenuM kAraNa zuM ? te spaSTapaNe jaNAvo. koI paNa manaphAve tevI mAnyatA mAnavI ane sAme prazno Ave tyAre "paga pahoLo karavA" te ucita mArga nathI. kalyANakaranAro mArga nathI. tamArI vAta jo sAcI ja hoya to caramasamayanI jevo ja nAza pratyekasamayomAM dekhAvo joIe ? pratyeka samayomAM tevo nAza dekhAto nathI. mATe A kSaNikapaNAnI vAta ucita nathI. || 2412 || avataraNa - caramasamayamAM kArya thAya che eTale nAza darzanarUpa hetu che. Ama samajIne dUSaNa kahyuM. paraMtu paramArthathI to paryanta nAza darzana rUpa hatuM jainonI daSTio to asiddha ja che kAraNa ke jainone to carama samayamAM paNa te ghaTapaTa Adi padArthono nAza svIkArAyo nathI. A vAta samajAvatAM kahe che ke : aMte va savvanAso paDivanno keNa jaduvaladdhIo / kappesi khaNaviNAsaM, naNu pajjAyaMtaraM taM pi // 2413 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ samucchedavAda nitavavAda gAthArtha :- he kSaNabhaMgavAdI ! caramasamayamAM paNa sarvathA nAza konA vaDe svIkArAyo che. ke jenI upalabdhithI tuM tArA mAnelA kSaNikavAdane kalpe che kharekhara to te nAza paNa paryAyantaramAtra ja che. paNa sarvanAza nathI ja. // 2413 || 92 vizeSArtha :- athavA to ke kSaNikavAdI bauddha ! ante eTale ke carama samayamAM paNa,= jyAre mudgarAdi vinAzaka padArthano yoga thAya tyAre paNa ghaTAdi padArthano sarvathA nAza tArA prativAdI evA kyA jaina vaDe svIkArAyo che ? ke je jainanI mAnyatA (upalabdhi) che Ama samajIne jenA darzananA (jenA sidhdhAntanA) AlaMbane tuM tArA potAnA mAnelA ghaTa-paTAdinA kSaNabhaMgavAdane kalpe che siddha karI le che. kaMika samaja, mudgarAdinA saMnidhAnamAM paNa jaino vaDe ghaTano sarvathA nAza nathI svIkArAyo ke jeno dAkhalo laine tuM tArA mAnelA kSaNabhaMgavAdane siddha karI zake. prazna :- ghaTanA nAzanA caramasamaye jainoe zuM ghaTano sarvathA nAza nathI svIkAryo? to zuM mAnyuM che ? uttara H- je avasthAmAM ghaTa dekhAto nathI. tyAM paNa kapAla to (ThIkarAM to) dekhAya ja che. AthI tat = A sarvanAza kema kahevAya ? kharekhara to mATI rUpe avasthita evuM te ghaTadravya, bhUtakAlIna ane bhAvikAlIna paryAyanI apekSAe paryAyAntara ja pAmyuM che. kapAlAdi (ThIkarAM Adi) je vizeSa avasthA dekhAya che te paryAyavizeSa ja che. paraMtu te avasthAmAM paNa ghaTano sarvathA nAza thayo ja nathI. jo sarvathA nAza thayo hoya to mATI rUpe paNa abhAva thayelo hovo joie paNa tema thatuM nathI. jo thatuM hoya to te ghaTanA ThIkarAM (kapALa) paNa mATI rUpe tyAM na hovAM joIe. bhUtala korU dekhAvuM joie arthAt "amRda" rUpe banavAnI Apatti Ave // 2413 // avataraNa :- athavA to mAno ke tame kaho cho tema ghaTano nAza thAya tyAre sarvathA ghaTano nAza thAya che Ama kSaNikapaNuM mAnI lo ane tenI siddhi kadAca tame karo. to paNa A kSaNikatvanI siddhi sarvavyApI "sarva kSaLim' A siddha thatuM nathI. te vAta jaNAvatAM kahe che ke : jesiM va na pajjaMte viNAsadarisaNamihaMbarAINaM / tanniccabbhuvagamao, savvakkhaNaviNAsimayahANi // 2414 // gAthArtha :- je padArthomAM paryante vinAza thavAnuM darzana thatuM nathI tevAM aMbara (AkAza) Adi padArthonuM nityapaNuM svIkAravAthI sarva vastuo kSaNika che A matanI hAni thAya ja che. || 2414 ||
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 93 vizeSArtha :- ghaTa-paTa-vigere keTalAka padArthono paryanta sarvanAza (te paryAyano sarvathA nAza) dekhAto hovAthI tenuM udAharaNa laIne pUrvakAlIna sarva paNa samayomAM pratikSaNe vastu vinAzI ja che. A pramANe tame siddha kadAca karI zako cho. to paNa aMbarAdi (AkAza-kAla-dizA vigere keTalAka padArthono paryante paNa nAza thato hoya tevuM vinAzanuM darzana kyAreya paNa thatuM nathI. kAraNa ke AkAza-kAla-dizA Adi AvA keTalAka padArtho anAdi-ananta che. tethI vinAza darzana na hovAthI te padArthomAM prasaMga sAdhana evA A anumAnathI pratisamayanuM nazvara paNuM siddha thatuM nathI. tethI te padArtho nitya hovAthI nitya ja svIkAravA paDe che. ane padArthonuM nityatva svIkAre chate "sarva kSakhim" Avo vyApti52ka (eTale vyApakapaNe) je mata che te mata hAnine pAme che. tethI te sarva vastu kSaNika che A vastu ghaTatI nathI. 2414 avataraNa :- bIjI paNa aneka rIte sthavira AcAryo azvamitra munine samajAve che. kevI rIte samajAve che ? te kahe che H pajjAyanayamayamiNaM, jaM savvaM vigamasaMbhavasahAvaM / davvaTThiyassa niccaM, egayaramayaM ca micchattaM // 2415 // gAthArtha :- paryAyAstinayano A mata che ke je sarvepaNa vastuo vinAza ane utpattinA svabhAvavALI che. ane dravyAdhika nayanI dRSTie sarve paNa vastuo nitya che. A banne nayomAMthI koI paNa ekanayamAtrano svIkAra karavo te mithyAtva jANavuM. // 2415 // vizeSArtha :- sthavira munio azvamitra munine samajAvI rahyA che ke tuM je kahe che te mAtra paryAyArthika nayano ekalAno mata che. traNe bhuvananI aMdara rahelI sarve paNa vastuo vinAza ane utpattinA svabhAvavALI ja che tathA dravya ja che artha jeno evo ja naya, arthAt paryAyo e kaMI padArtha nathI evo je naya te dravyArthikanaya kahevAya che. te nayanI dRSTie te ja sarve paNa vastuo nitya (anAdi-anaMta) manAyelI che. Ama hote chate he azvamitra, tame pratikSaNe vastu vinAza ja pAme che A pramANe je mAno cho te ekalA paryAyArthikanayano ja mata che. ane ekalA paryAyAdhika nayanA matane ja svIkAro cho tethI te mithyAtva ja che. mATe he azvamitramuni ! tame A ekAntamatane tyajI do. emAM ja tamArI bhalAi che. // 2415 |
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 samucchedavAda nihnavavAda avataraNa - ekalo paryAyArthikanaya ja mAnavo te mithyAtva che Ama kema kaho cho? teno uttara kahe che. jamaNaMtapajjayamayaM vatthu, bhuvaNaM va cittapariNAmaM / Thii-vibhava-bhaMgarUvaM, niccAniccAi to'bhimayaM // 2416 // gAthArtha - je kAraNathI sarvopaNa vastuo anaMtaparyAyamaya che tathA traNe bhuvananI jema citra-vicitra pariNAmavALI vastuo che te kAraNathI sarve paNa vastuo sthiti vibhava ane bhaMga (dhruva-utpatti ane vinAza) ema traNa dharmamaya che. tethI nityanitya mAnelI che. || 2416 | vizeSArtha - je kAraNathI jagatanI tamAma vastuo ekAnta paryAya maya paNa nathI.tathA ekAnta dravyamaya paNa nathI. paraMtu dravya-paryAya ema ubhayamaya hoya che. tathA ananta paryAyavALI saghaLI paNa vastuo che tethI ja sthiti-utpAda ane vinAza svarUpa hovAthI pRthvI bhavana-vimAna-dvIpa-ane samudra Adi rUpe traNe bhuvananI samasta paNa vastuo nitya-anityAdi rUpe vicitra pariNAmavALI tathA aneka svarUpa vALI che. A pramANe tIrthakara bhagavaMtoe kevalajJAnathI joeluM che. ane tethI tema ja kaheluM che. ane Ama mAneluM che (ApaNe paNa Ama ja mAnavuM joIe.) A kAraNathI ekAnta vinazvara lakSaNavALuM eka ja svarUpa svIkAravuM te mithyAtva ja che. mATe tuM mithyAtvano tyAga kara Ama viroe azvamitra munine samajAvavA ghaNo prayatna karyo.) || 2416 || avataraNa - mA 4 = tathA vaLI banne nayo sAthe mAnavA atizaya jarUrI che te samajAvatAM kahe che ke suda-dumag-vaMda-muvaravA, 3mayanayamathALuvo guttA ! egayarapariccAe, savvavvavahAravocchittI // 2417 // gAthArtha - banne nayanA matane anusarazo to ja sukha-duHkha baMdha ane mokSa vigere bhAvo sArI rIte ghaTaze. banne nayomAMthI koI paNa eka nayano tyAga karazo to sarvavyavahArano viccheda thaze. 2417 || vizeSArtha - mASitAtha gva rUti = A gAthAno bhAvArtha AgalI gAthAmAM samajAvAI gayo che chatAM saMkSepathI A pramANe che :
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni 95 saMsAranI sarve paNa vastuo paryAyArthikanayathI samaye samaye badalAtI che ane dravyArthikanayathI nitya che. A pramANe banne nayonA svarUpavALI ja sarve paNa vastuo che. tethI ja AkhuM vizva nityAnitya che. dravya-paryAyamaya che temAMthI koI paNa eka nayane svIkAravo ane bIjA ekanayano apalApa karavo te mithyAtva ja che. ane Ama karavAthI sarva vyavahArono uccheda thAya che. jemake "devadatta" nAmano eka mANasa che te devadattapaNe janmathI maraNa sudhI dhruva che paraMtu bAlya-yuvA ane vRddhAvasthAne AzrayI utpAda-vyayavALo che A rIte sarvamAM samajavuM. mATe AkhuMya A vizva tripadImaya che syAdvAdadharma vALuM che A pramANe mAnavuM ane samajavuM e ja samyakta che. 2417 avataraNa - A banne nayomAMthI koI paNa ekanaya svIkArIe ane bIjI nayano je apalApa karIe to sukha-duHkhAdi samasta vyavahArano abhAva ja thAya. te vAtanI zaMkA karIne banne nayothI bhareluM jagata che A vAtane pramANabhUta karatAM graMthakArazrI jaNAve che ke na suhAi pajjayamae, nAsAo savvahA mayasseva / na ya davvaTThiyapakkhe, niccattaNao nabhasseva // 2418 // gAthArtha - kevaLa ekalo paryAyArthika naya mAne chata sukha-duHkha vigere bhAvo ghaTatA nathI. kAraNa ke utpattinI pachI turata ja kevaLa ekalo sarvathA nAza ja mAnyo che mATe, marelA mANasanI jema, tathA kevaLa ekalA dravyArthika nayane mAne chate paNa ekAnta nitya hovAthI AkAzanI jema sukha-duHkhAdi ghaTatAM nathI. mATe banne nayo sAthe ja svIkAravA joIe) vizeSArtha - kevaLa ekalo paryAyArthikanaya mAne chate jagatanA jIvomAM sukha-duHkha tathA bandha-mokSa vigere bhAvo ghaTatA nathI. nyAyanI paribhASA pramANe A pratijJA thaI. kAraNa ke kevaLa ekalo paryAyArthika naya ja jo mAnavAmAM Ave to vastu "utpanna thatAMnI sAthe ja bIjA ja samaye sarvathA nAza pAmatI hovAthI A hetuvAcI pada jANavuM. marelA mANasanI jema A udAharaNavAcI pada jANavuM. AvI ja rIte kevaLa ekalo dravyArthika naya svIkAre chate paNa sukha-duHkha ane baMdhamokSAdi bhAvo ghaTatA nathI. kAraNa ke ekAnta jo dravyArthika naya mAnavAmAM Ave to ekAnta vastune nitya mAnavAthI avicalita rUpavALI ja vastu bane- je sukhI hoya te sukhI ja rahe ane je duHkhI hoya te duHkhI ja rahe AkAzanI jema, mATe A banne nayomAMthI eka eka naya mAnIe ane jo bIjo naya na mAnIe to mithyAtva ja Ave. tethI dravya ane paryAya ema ubhayabhAvavALuM jagata che Ama mAnavAmAM ja A sarva sukha
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ samucchedavAda nitavavAda duHkha-baMdha-mokSa vigere bhAvo sArI rIte ghaTI zake che mATe A ja pakSa grahaNa karavA lAyaka che. koI paNa nayavALo kevaLa eka pakSa to doSothI ja bharelo che mATe tyajavA lAyaka ja che. || 2418 || avataraNa - pharIthI paNa azvamitra upara anukaMpA karatA evA sthavira munio temane hita zikSA ApatAM kahe che ke jai jiNamayaM pamANaM, tA mA davvaTThiyaM pariccayasu / sakkassa va hoi jao, tannAse savvanAso tti // 2419 // gAthArtha - jo tuM jinezvara prabhunA matane pramANa mAnato hoya to dravyArthika nayano tyAga na kara. je kAraNathI dravyano nAza svIkAre chate bauddha darzananI jema sarvavyavahArono nAza thaze. || 2419 // vizeSArtha - pUrve batAvelI gAthA 2390mAM Avelo je sUtrapAThano AlAvo "pahupatrasmyneriyaa savve vocchijjisaMti evaM jAva vemANiyatti, evaM bIyasamayAisutti vattavvaM" tenA bhAvArthane na jANato hovA chatAM paNa mithyAtvamohanA udayathI citta vibhramita hovAnA kAraNe pote karelA mana mAnyA arthane ja pramANa tarIke jorazorathI svIkAra karato (pokArato) potAno AtmA jinavacananI pramANitAno avalaMbI ja che Ama te azvamitra! tuM mAne che. paraMtu sAcesAca jo tane jinezvara prabhuno mata pramANabhUta lAgato hoya to jinamata mAnelo hovA chatAM paNa kevala ekalA paryAyArthika nayanA vAdI banIne dravyArthika nayano tyAga tuM na kara. sArAMza ke dravyArthika nayano apalApa na kara. tene paNa svIkAra. kAraNa ke dravyano sarvathA nAza mAne chate bauddhadarzananI jema sarva vyavahArono eTale ke tRpti-zrama vigereno tathA baMdha-mokSa vigerenA vyavahArano paNa nAza thAya che saMsAranA sarva vyavahArono vilopa thAya che koI paNa vastunuM svarUpa ghaTatuM nathI. mATe AvuM ulaTu na mAna. banne nayane sApekSapaNe svIkAra kara | 2419 | avataraNa - ityAdi aneka yuktionA pravAhathI samajAvavA chatAM paNa A azvamitra jayAre potAnA vicAromAMthI pAchA karatA nathI ane sthaviroe kaheluM kaMI paNa svIkAratA nathI. tyAre tyAM zuM thayuM ? te have kahe che iya paNNavio vi jao, na pavajjai so kao tao bajjho / / viharaMto rAyagihe, nAuM to khaMDarakkhehiM // 2420 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha nihnava azvamitra muni gahio sIsehiM samaM, ee'himaratti jaMpamANehiM / saMjayavesacchaNNA, sajjaM savve samANeha // 2421 // gAthArtha :- A pramANe samajAvavA chatAM jyAre te azvamitra muni sthavironI vAta svIkAratA nathI. tyAre te munine (temanA ziSya parivAra sAthe) saMgha bahAra karAyA. vihAra karatA karatA rAjagRhI nagarImAM AvyA. ahIM (nikUvo) AvyA che. evuM khaMDarakSako vaDe (ta te sthAnonuM rakSaNa karanArA nAyako vaDe) jaNAyuM || 2420 || ziSyonI sAthe amitrane pakaDavAmAM AvyA. "tame badhA abhimaraka (cora cho; duSTa mANaso cho, ghAtakI cho,) tathA saMyamanA vezathI DhaMkAyelA (cora vigere) cho. jaldI jaldI te sarvane tame ahIM lAvo (evI rAja AjJA thaI). ra420-2421 vizeSArtha :- jayAre sthavira gurujIe amitra munine (temanA parivAra sAthe) ghaNuM ghaNuM samajAvyA. paraMtu jayAre te muni sthavironI vAta nathI ja svIkAratA. tyAre sthavira munioe te azvamitra munine (parivAra sAthe) saMgha bahAra karyA teo tyAMthI nIkaLIne vihAra karatA karatA rAjagRhI nagarImAM AvyA. te rAjagRhI nagarImAM tyAMnA khaMDarakSaka (pRthvInuM rakSaNa karavA mATe nimAyelA puruSo) vaDe ziSyo sAthe pakaDavAmAM AvyA. tame badhA cora cho ityAdi Aveza vALAM vacano bolavA pUrvaka pakaDavAmAM AvyA. tame sAdhunA vezathI DhaMkAyelA cora loko cho. ema bolatA bolatA jaldI jaldI sarvane (rAjA pAse) lAvavAmAM AvyA. || 2420-2421 || amhe sAvaya ! jayao, katthuppannA kahiM ca pavvaiyA / amagattha beMti saDDhA, te vocchiNNA tayA ceva // 2422 // tubbhe tavvesadharA, bhaNie bhayao sakAraNaM ca tti / paDivaNNA gurumUlaM, gaMtUNa tao paDikkantA // 2423 // gAthArtha - azvamitra vigere munio bolyA ke he zrAvaka ! ame badhA yatio (munio) chIe, tyAre khaMDarakSakoe kahyuM ke tame kyAM janmelA cho? kyAM dIkSita thayelA cho ! tyAre teoe kahyuM ke amukasthAne janmelA chIe ane amukakAle dIkSA lIdhelI che tyAre te zrAvako bolyA ke tame je varSo pUrve janmyA hatA ane dIkSita thayA hatA.te to tamArA mata pramANe te kAle ja viccheda pAmI gayA. mATe tame tenA vezane dhAraNA karanArA koI cora loko cho. Ama kahevAyuM chate bhaya batAvavA pUrvaka tathA yuktipUrvakanAM vacano bolIne samajAvAyA. te sarve gurunA caraNa kamalamAM AvyA. tyAM jaIne pratikramaNa karIne pApathI pAchA pharanArA banyA. || 2422-2423 che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 samucchedavAda nilavavAda vizeSArtha - A gAthAono bhAvArtha lagabhaga gAthArthamAM ja AvI gayo che. chatAM vizeSa bhAvArtha A pramANe che ke te khaMDarakSako zrAvaka hatA tethI te zrAvako vaDe pUrve kahelAM kaDavAM ane pachI kahelAM mIThAM, vacano kahevAya chate bhayabhIta banAvIne tathA yuktipUrvaka tattva samajAvIne mArge lAvavAno prayatna karAyo. anuzAsana rUpa (hita zikhAmaNa svarUpa) te vacanane sAMbhaLIne te amitra vigere nihnava sAdhuo paNa bhagavAnanA mArgane svIkAranArA banyA. 2422-2423 / caturtha nihnavavAda samApta ne 9 IIIME BEEEElu EER :
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nihnava atha padmamavavaktavyatAmidhinnurAha- have pAMcamA nihnavanuM svarUpa samajAvavAnI icchAvALA gurujI kahe cheH aTThAvIsA do vAsasayA, taiyA siddhiM gayassa vIrassa / do kiriyANaM diTThI, ullugatIre samuppaNNA // 2424 // gAthArtha :- zrImahAvIra paramAtmAne mokSe gayAne 228 varSo pasAra thayAM hatAM tyAre ullukAnAmanI nadInAkAMThe be kriyAnI dRSTivALA pAMcamA nihnava thayA. // 2424 // vivecana :- paramAtmA zrImahAvIra prabhune nirvANa pAmyAne(228) basoha aThThAvIsa varSo pasAra thayAM hatAM tyAre ullukA nAmanI nadInA kAMThe "ekI sAthe be kriyA hoya che AvI dRSTivALA nihnavonI utpatti thaI (jenI vizeSa hakikata AgalI gAthAomAM samajAvAya che). // 2424 // avataraNa :- A dRSTi kevI rIte utpanna thaI ? te samajAve che. naikheDajanavayuga mahagiri dhaNagutta ajjagaMge ya / kiriyA do rAyagihe, mahAtavotIramaNinAe // 2425 // gAthArtha :- ullukA nAmanI nadInI pAse dhULanA DhagalAothI DhaMkAyeluM ullukAtIra nAmanuM nagara hatuM. tyAM Arya mahAgirijInA ziSya pUjya dhanagupta nAmanA surIjI hatA. temanA paNa ziSya AryagaMga nAmanA AcArya hatA. teoe eka ja samayamAM be kriyA hoya che AvI utsUtra prarUpaNA karI, tyAM mahAtapastIra nAmanA koI eka sthAnamAM "maNinAga" e nAmanuM caitya hatuM tyAM A dRSTivALA nihravanI utpatti thaI. // 2425 // vivecana H- ullukA nAmanI je nadI, tenA dvArA oLakhAto je deza te deza paNa ullukA kahevAto hato.(jema sAbaramatI nAmanI nadI amadAvAda zaheranI pAse vahe che tethI te nadInI pAse vaselA gAmanuM nAma paNa sAbaramatI gAma kahevAya che. athavA banAsa nAmanI nadI jyAM vahe che te dezanuM nAma paNa banAsakAMThA kahevAya che tema ahIM samajavuM.) te ullukA nAmanI nadInA kAMThe eka bAju dhULonA DhagalAothI vIMTalAyeluM eka nagaravizeSa svarUpa kheTa sthAna (khADAkhaiyA vALuM eka sthAna) hatuM. jyAre bIjI bAju
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 kiyAdrayavAda nihnavavAda ullakAtIra nAmanuM gAma hatuM anya AcAryo kahe che ke A ja ullakAtIra nAmanuM je gAma che te ja dhuLonA DhagalAothI vIMTaLAyeluM hovAthI kheTasthAna kahevAtuM hatuM. tyAM pUjaya AryamahAgIrijInA ziSya dhanaguptasUrijI nAmanA mahAtmA thayA hatA. temanA paNa ziSya AryagaMga nAmanA AcArya tyAM hatA A AcArya ulukA nadInA pUrvadizAnA kinArA upara hatA. ane temanA AcArya (dhanaguptasUrijI) nadInA pazcima kinArA upara hatA. te kAraNathI eka kALe zaradaRtunA samaye sUrijIne (dhanaguptasUrijIne). vaMdana karavA mATe jatA evA AryagaMga nAmanA muni nadIne pasAra karatA hatA. te AcArya mahArAjAe mAthA uparanA kezano loca karela hovAthI TAlavALA hatA. tethI temanI mAthAnI A TAla, upara paDatI sUryanI uSNatAdvArA baLe che. ane temanA zarIrano nIcenA pagano bhAga nadInA zItaLa pANI vaDe zItaLatAne anubhave che. tethI AvA avasare keme karIne mithyAtvamohanIya karmano udaya thavAthI A mahAtmA AvA prakAranA vicAre caDhyA : || aho siddhAntamAM eka sAthe be kriyAnA anubhavano niSedha karelo che. paraMtu huM to eka ja samayamAM zItaLatA ane uSNatA Ama banne kriyAne anubhavuM chuM. A kAraNathI mane potAne banne kriyAono ekasAthe anubhava thAya che. tethI "bhagavAnanuM ekI sAthe eka samayamAM be kriyAono anubhava na hoya" AvuM vacana anubhavathI virUddha che. tethI AgamamAM kaheluM A vacana zobhAne pAmatuM nathI. arthAt nirdoSa nathI paNa doSita che. Avo manamAM pAko vicAra karIne gurujIne kahyo. tyAre gurujI vaDe have kahevAtI yuktiothI teone samajAvavA ghaNo prayatna karAyo. paraMtu A AryagaMgasUrijI potAnA AgrahamAM baMdhAyelI buddhi vALA hovAthI gurujInuM kaMI paNa vacana jyAre svIkAratA nathI. tyAre samudAyamAMthI dUra karIne samudAya bahAra karAyA. samudAya bahAra karAyelA te muni vicaratA vicaratA rAjagRha nAmanA nagaramAM AvyA. te nagaramAM "mahAtapasvIra" e nAmanA praznavaNamAM (koI eka sthAnamAM). maNinAga nAmanuM nAganuM eka caitya hatuM. tenI samIpamAM utaryA. ane tyAM rahelA AryagaMgamuni sabhAsamakSa ekI sAthe be kriyAonA vedananI (potAnA anubhava pramANe). jorazorathI prarUpaNA karavA lAgyA. te sAMbhaLIne tyAM rahelo maNinAga kopAyamAna thayo. ane te AryagaMga nAmanA AcAryane kahevA lAgyo ke "are duSTa zikSaka! khoTu khoTu samajAvanArA che AryagaMgasUrijI! 2. che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nirbhava AryagaMga AcArya 101 tame AvI mithyA prarUpaNA kema karo cho ? kAraNa ke A ja bhUmi upara samavasarelA zrImad vardhamAnasvAmI vaDe ekakALe eka ja kriyAnuM vedana hoya AvI prarUpaNA karAi che. te vAta ahIM rahelA mArA vaDe barAbara saMbhaLAI che. to zuM tame temanAthI paNa adhika zaktivALA prarUpaka cho ? ke jethI A pramANe ekIsAthe be kriyA hoya AvuM kriyAdbayanuM saMvedana lokone jaNAvo cho ? tethI A khoTI prarUpaNAno tyAga karo.jo tame A khoTI prarUpaNAne nahIM choDo to huM tamane mArI nAkhIza. A pramANe te maNinAga vaDe kahevAyelAM bhaya utpanna kare tevAM vAkyo tathA yukti pUrvaka samajAvI zakAya tevAM vAkyo vaDe A AryagaMgane ghaNA ghaNA samajAvavA prayatna karyo. tyAre A AryagaMgAcArya kaMika samajyA. A AcArya pratibodha pAmyA.micchAmi dukkaDaM ApIne gurujInA caraNakamalamAM jaine potAnI bhUlanuM pratikramaNa karyuM // 2425 // avataraNa :- anna mAm = have uparokta niyuktinI gAthA upara bhASyakAra mahAtmA samajAve che H naimullugamuttarao sarae sIyajalamajjagaMgassa / surAbhitattasiraso, sIosiNa veyaNobhayao // 2426 // laggo'yamasaggAho, jugavaM ubhayakiriovaogo tti / jaM dovi samayameva ya sIosiNaveyaNAo me // 2427 // gAthArtha :- banne gAthAonA artha upara kahyA pramANe samajAvAI gayA che. chatAM saMkSepamAM A pramANe che. zItaLa jaLa vALI evI ullukA nadIne utaratAM zarada RtumAM sUryathI tapeluM che mastaka jenuM evA zrIAryagaMgane zItaLatA ane uSNatA ema banne paNa vedanAo ekIsAthe thaI. II2426 // A avasare AvA prakArano khoTo Agraha lAgyo ke ekI sAthe be kriyAno upayoga paNa jIvane thAya che. kAraNa ke mane ja zItaLatA ane uSNatA ema banne kriyAono sAthe ja anubhava thAya che. 2427 I vivecana :- A baMnne gAthAono bhAvArtha lagabhaga samajAvAi gayo che. ullukA nadIne utaratAM AryagaMga nAmanA AcAryamahArAjazrIne nIce paganA taLIyA vigere bhAgomAM nadInA zItaLa jaLanA saMyoganA kAraNe zItaLatAno anubhava thAya che. ane
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 kriyAdrayavAda nitavavAda mAthA upara ugra evA sUryanA tApanA AliMganathI uSNatAno anubhava thAya che Ama be prakAranI vedanAno anubhava thato hovAthI AryagaMga AcAryanA manamAM AvA prakArano mithyA Agraha (asadAgraha) baMdhAyo ke "ekI sAthe be kriyAnuM saMvedana karavAno upayoga jIvane hoya che." je kAraNathI mane zItaLatA ane uSNatA ema banne kriyA samakAle ja anubhavAya che. teno anumAna prayoga A pramANe che : 2ekI sAthe ubhayakriyAnuM saMvedana hoya che A pratijJA, "anubhavasiddha hovAthI" A hetu, "mane pagamAM ane mAthAmAM thayelI zItaLatA ane uSNatAnI kriyAnA saMvedananI jema. A udAharaNa, A pramANe zrI AryagaMgAcArye be kriyAno sAthe anubhava hoya che. Avo abhiprAya manamAM pAko karyo. 2426-2427ii avataraNa - A pramANe AryagaMgamuni vaDe kahevAya chate zuM banyuM? te kahe cheHtrtmjogennaayN gurUNA'bhihio tumaM na lakkhesi / samayAisuhumayAo maNo'ticalasuhumayAo ya // 2428 // gAthArtha - gurujI vaDe kahevAyuM ke samaya ane AvAlikA vigere kALa atizaya sUkSma hovAthI tathA mana atizaya caMcaLa tathA sUkSma hovAthI kramasara thato evo A anubhava tArA vaDe kramasara jaNAto nathI. yugapadapaNe je jaNAya che te bhramamAtra che) 2428 vivecana - zrI AryagaMga AcArya be kriyA eka sAthe thAya che AvI usUtra prarUpaNA karI tyAre gurujI vaDe kahevAyuM ke "ekI sAthe be kriyA karavAno anubhava tArA vaDe je gavAya che te taratamatAnA yoga vaDe anukrame ja thAya che ekasAthe thato nathI. paraMtu A kAryano krama hovA chatAM paNa tuM tene jANI zakato nathI. kAraNa ke samaya AvalikA vigere kAla atizaya sUkSma hovAthI tathA mana atizaya caMcala hovAthI ane atizaya AzusaMcAri (vegapUrva doDatuM) hovAthI. teno bheda jANI zakAto nathI. A rIte vicAra karatAM "anubhavasiddhatvA" A hetu pakSamAM na vartato hovAthI asiddha hetvAbhAsa thAya che. tethI hetu ja khoTo che. || 2428 || avataraNa - A pramANe gaMgamunino hetu ja khoTo che. te ja vAta arthAta hetunI asiddhi ja samajAve che : suhumAsucaraM cittaM, iMdiyadeseNa jeNa jaM kAlaM / saMbajjhai taM tammattanANaheu tti no teNa // 2429 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nitava AryagaMga AcArya 103 uvalabhae kiriyAo jugavaM do dUrabhinnadesao / pAya-sirogayasIuNha veyaNANubhavarUvAo // 2430 // gAthArtha :- citta (mana) atizaya sUkSma indriya che ane Azu saMcAri paNa che (vagayukta gativALuM paNa che) mATe je kALe indriyanA dezabhUta bhAganI sAthe te mana joDAya che te kALe teTalA ja mAtra viSayanuM grAhaka mana thAya che. (paNa sarvabhAvonuM grAhaka mana thatuM nathI.) te kAraNathI dUra dUra ane bhinna bhinna deza saMbaMdhI be kriyAo ekI sAthe A jIva karato nathI. mATe paga ane mastaka saMbaMghI zIta ane uSNa vedanAno anubhava karavA svarUpa be kriyAo ekI sAthe saMbhavatI nathI. ra429-2430nA vivecana - citta eTale ke mana atyantasUkSma vastu che tathA Azu saMcArI che (jaldI jaldI doDanArU che). tethI je kALe A mana je indriyanA je bhAgamAM joDAyuM hoya che. te kALe mAtra te ja indriyanA viSayanuM jJAna karI zake che. anya viSayanuM jJAna karatuM nathI. | sparzendriya Adi je dravya indriyanA bhAga sAthe teno saMbaMdha hoya che. te indriya janya zItAdi sparzanA viSayanuM athavA uSNAdi sparzanA viSayanuM jJAna karavAmAM A mana karaNa bane che paraMtu je indriyanI sAthe svayaM te mana joDAtuM nathI. te kALe te indriyajanya jJAnanuM kAraNa mana banatuM nathI je kAraNathI Ama che. te kAraNathI koI paNa jIva dUra dUra dezamAM rahelI ane bhinna bhinna dezamAM rahelI be kriyAone ekI sAthe jANato nathI. jANI zakato nathI. A be kriyAo kevI hoya che? paga ane mAthu Ama bhinna bhinna je be aMga che. temAMthI zIta ane uSNavedanAno anubhava (pagamAM jalano sparza hovAthI zItavedanA ane mAthAmAM suryano tApa hovAthI uSNavedanA) Ama AvA prakAranI banne vedanAno anubhava ekIsAthe A jIva karI zakato nathI. teno anumAna prayoga A pramANe che (1) ahIM paga tathA mastakamAM thatI anukrame zItavedanA ane uSNavedanA A banne ekIsAthe anubhavAtI nathI. arthAt bannenuM sAthe saMvedana thatuM nathI. A pratijJA thaI. (2) kAraNa ke bannenuM kSetra bhinna bhinna che. A hetu thayo tathA (3) vidhyAcala ane himAlayanA zikharanA sparzanI banne kriyAnI jema. A udAharaNa thayuM. A pramANe anumAna thatuM hovAthI A anumAnamAM je "anubhavasiddhatvAta" Avo je hetu che te pakSavartI nahi hovAthI asiddha hetvAbhAsa thAya che. tenAthI "ekI sAthe
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 kriyAdrayavAda nihnavavAda be kriyA hoya che" A sAdhya siddha thatuM nathI. kAraNa ke anubhavasidghatvAn A hetu paga ane mastakanI vedanA rUpa pakSamAM vartato nathI. tathA sthavira munio A AryagaMgane samajAvavA mATe bIjI dalIla paNa kahe che II 2429-2430 / uvaogamao jIvo, uvaujjai jeNa jammi jaM kAlaM / so tammaovaogo, hoi jahiMdovaogammi // 2431 // gAthArtha - A jIva upayogamaya che. jethI karIne je kAle je viSayamAM te jIva upayogamaya bane che te kALe te ja viSayanI sAthe tanmaya upayogavALo thAya che. jema indrano upayoga hoya tyAre tenI sAthe ja ekAkAra bane che mATe ekI sAthe be upayoga hotA nathI) II 2431 // vivecana :- kevaLa eTale phakta upayogathI ja banelo te upayogamaya kahevAya che. tethI te A jIva je koI sparzanendriyAdi koI paNa kAraNabhUta evA indriyanA ekabhAga vaDe zItaLatA-uSNatA Adi koI paNa eka viSaya jANavAmAM je kALe joDAya che. te kAle tanmaya upayogavALo bane che. zItAdi je viSaya jANavAmAM A jIva upayogavALo bane che. te viSayanI sAthe tanmaya upayogavALo ja arthAt ekAkAra upayogavALo ja hoya che. paraMtu anyathA - bIjAmAM paNa upayoga hoya AvuM banatuM nathI. A bAbatamAM zAstrakAramaharSi suMdara eka udAharaNa kahe che ke jema iMdranA upayogamAM vartato mANavaka (manuSya) indamaya upayogavALo ja thAya che. paraMtu bIjA koI paNa viSayanA upayogavALo banato nathI. upara samajAvelI vAtano sAra e che ke ekakALe eka ja viSayamAM jIva upayogavALo bane che paraMtu bIjA viSayanA upayogavALo banato nathI. te mATe ekI sAthe be upayoga mAnavAmAM pUrve kahelA sAMkarya Adi doSo lAgavAno prasaMga Avaze. tethI ekIsAthe be kriyAnA upayogano anubhava asiddha ja che (khoTo ja che). mATe A vAta sAcI nathI. || ra431 / avataraNa - koI paNa eka viSayanA upayoga vALo jIva bIjA viSayanA bIjA upayogamAM paNa joDAto hoya? te samajAve che. so taduvaogemettovauttasatti tti tassamaM ceva / / atyaMtarovaogaM jAu, kahaM keNa vaMseNa // 2432 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nirbhava AryagaMga AcArya 105 gAthArtha :- te vivakSita evo jIva te vikSita evA eka ja viSayanA upayoganI zaktivALo che. tethI tenA samAna kALamAM ja bIjA viSayanA upayogane kema pAme ? athavA kyA aMzavaDe bIjA viSayanA upayogamAM joDAya ? arthAta bIjA viSayano upayoga te kALe hoto nathI. // 2432 || vivecana :- te vikSita evo jIva te vivakSita evA eka ja arthanA upayoga vALo hoya che. te ja jIva te ja mAtra vivakSita viSayanA upayogavALo thayo chato tyAM ja niSThAne (aMtane) pAme che zakti jenI evo te jIva te vivakSita eka ja viSayanA upayogamAM rahevAnI zaktivALo che. A kAraNathI tenA samAna kALamAM bIjA arthAntaranA upayogamAM kevI rIte jAya ? koI paNa rIte arthAntaranA upayogamAM na jAya. sAMkaryAdi doSo Ave. tathA vaLI A jIva potAnA sarva Atmapradezo vaDe eka ja viSayanA upayogamAM joDAyo che. te jIvano koI paNa bhAga bAkI rahyo nathI. sarva Atmapradezo maLIne eka upayogamAM joDAya che tethI teina vhena aMgena bAkI rahelA kyA bhAga vaDe te jIva bIjA viSayanA upayogamAM joDAya ? sarva Atmapradezono sAthe maLIne eka ja upayogakALa pravarte che. tethI koI aMza bAkI che ja nahIM ke te ja jIva bAkInA bIjA aMzavaDe bIjA viSayanA upayogamAM joDAya. = sarva Atmapradezono sAthe maLIne eka ja upayoga hoya che. tethI ekakALe pagabhAgathI ane mastakanA bhAgathI ema judA judA be upayoga bhegA hotA nathI. kramavartI ja hoya che. / / 2432 || --- avataraNa : kadAca AryagaMga Avo prazna kare ke jo samAnakALamAM be kriyAno upayoga na ja thato hoya to mane tevo anubhava kema thAya che? AvI ziSyanI zaMkAno guru uttara kahe che . samayAi suhumayAo, mannasi jugavaM ca bhinnApi / uppaladalasayavahaM va, jaha va tadalAyacakkaM ti // 2433 // gAthArtha :- samaya-AvalikA vigere kALa ghaNo sUkSma hovAthI bhinna bhinna kALamAM kArya thayelAM hoya to paNa tuM tene yugapad samaje che jema ke kamaLanI so pAMkhaDIone viMdhavAnI jema, tathA uMbADIyAnA cakrAvAnI jema, // 2433 || vivecana :- samaya -AvalikA-ghaDI vigere je kALanA bhedo che te kAlakRta vibhAgo atizaya sUkSma hovAthI bhinna bhinna kALamAM pravarteluM kriyAkrayanuM saMvedana kamaLanAM so
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 kriyAyavAda nihnavavAda pAMdaDAM vidhavAnA udAharaNe athavA uMbADIyAnA cakrAvAnI jema yugapatuM pravartI hoya ema lAge che. paraMtu te yugapad nathI kramasara ja che. jema upara-nIce goThavela kamaLanI so pAMkhaDIyone atizaya tIkSNa aNIdAra sUci dvArA vidhavAnuM kAma karanAra zaktizALI juvAna mANasa vaDe samakAle ja viMdhAya che Ama anubhavAya che. paraMtu upara uparanI kamaLanI pAMkhIo viMdhAyA vinA nIce nIcenI kamaLanI pAMkhaDIo viMdhAvI zakya nathI. paraMtu vidhavAnuM kAma karanAra kartA "meM ekI sAthe kamaLanI so pAMkhaDIone viMdhI nAkhI" ema manamAM mAne che ane bole che kAraNa ke te pAMkhaDIone vidhavAmAM thatA kALano bheda ghaNo ja sUkSma hovAthI durlakSya che. athavA bIjA eka udAharaNa laie ke prasiddha evuM uMbADIyuM jaldI jaldI goLa goLa pheravIe to cAre dizAmAM kAlabhedathI pharatuM hovA chatAM bhamavAnA kALano je bheda che te bheda sUkSma hovAthI duHkhe samajAya tevo che. tethI nirantarapaNe ja bhamatuM dekhAya che vacceno gepa jANI zakAto nathI. tenI jema ahIM paNa zItanI vedanA ane uSNatAnI vedanAnI kriyAnA anubhava vacce kAlabheda hovA chatAM paNa te kAlabheda ghaNo sUkSma hovAthI duHkhe duHkhe samajAya tevo che. tethI ekIsAthe te anubhavane tame mANo cho. ema tamane lAge che paraMtu hakIkatathI tema nathI. tenI jema ahIM paNa kALabheda che. paraMtu sUkSma hovAthI agamya che. | 2433 | avataraNa :- mana paNa mastaka ane paga vigere bhAgonI sAthe eTale ke sparzendriyanA aMzo sAthe tathA bIjI indriyo sAthe ekI sAthe saMbaMdha pAmatuM nathI. paraMtu kramasara ja saMbaMdha pAme che. paraMtu A mana AzusaMcAri(jhaDapI pharatuM) hovAthI tathA sUkSma hovAthI tenA doDavAno krama jANI zakAto nathI A vAta samajAvatAM kahe che ke - cittaM pi neMdiyAI samei samamaha ya khippacAritti / samayaMva sukka sakkuli dasaNe savvovaladdhitti // 2434 // gAthArtha : citta (mana) paNa sarva indriyonI sAthe eka kAle joDAtuM nathI ja. paraMtu kSipracArI che. tethI bhrama thAya che jemake sukI evI jalebI khAvAmAM badhI ja indriyono upayoga sAthe hoya tema lAge che. 2434 || vivecana - mana paNa badhI ja indriyonI sAthe ekI sAthe joDAtuM nathI. tathA adhyAhArathI te paNa samajI levuM ke paga ane mastaka svarUpa sparzanendriyanA banne aMzo sAthe paNa ekI sAthe mana joDAtuM nathI paraMtu kramasara ja joDAya che chatAM A mana Azu
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nitava AryagaMga AcArya 107 saMcArI che. ghaNA ja vege vege te mana doDe che ethI karIne ApaNane evo bhrama thAya che ke mAruM mana to badhI ja indriyanI sAthe ekI sAthe joDAya che. A vAta samajAvavA mATe be daSTAnto graMthakArazrI Ape che. "samartha a" Avo je pATha gAthAmAM che tyAM saman A zabda pUrvArdhano artha karatAM "mana Azu saMcArI che. tethI sarva indriyonI sAthe jANe ekIsAthe joDAyeluM hoya tema lAge che." A artha karavAmAM joDelo ja che. saman zabda ekavAra A artha karavAmAM laI levAmAM Avyo che to paNa mAtRjyA punarapi yojate- AvRtti karavA vaDe bIjIvAra paNa joDAya che. tathA vA evo mULagAthAmAM kahelo zabda yathA nA arthamAM che. ane yathA zabda no artha gujarAtI bhASAmAM "jemake" Avo ema daSTAnta jaNAvavAnA arthamAM thAya che. tethI te daSTAnta ja samajAvAya che. jema ke "sukI jalebI khAvAmAM" jalebImAM rahelA rUpa-rasa-gaMdha-sparza ane zabda A pAMce guNonI upalabdhi (pAMce guNono anubhava) ekI sAthe thato hoya ema lAge che. tema A udAharaNamAM mana paNa mastaka ane paga vigere sparzendriyanA aMzabhUta banne bhAgonI sAthe athavA bIjI indriyonI sAthe anukrame ja joDAya che to paNa ekI sAthe joDAyu hoya tema lAge che. uparanI vAtano bhAvArtha A pramANe che. ahI lAMbI ane sukI jalebI khAtAM koIne paNa sparzendriya ane rasanendriya to sAthe vaparAtI hoya te samajAya tema che. kAraNa ke mukhamAM A banne indriyo che ja. paraMtu lAMbI zabda lakhyo che. eTale AkhI jalebI ekI sAthe mukhamAM jAya nahI. aDadhI mukhamAM hoya ane aDadhI bahAra hoya eTale cakSuthI dekhI paNa zakAya. mATe rUpajJAna paNa sAthe ja thAya che Ama lAMbI lakhavAnuM kAraNa lAge che. te jalebInI gabdhane dhrANendriyathI suMghatAM sAthe sAthe gandhanuM jJAna paNa thatuM hoya ema lAge che. tenA rasano (mIThAsano) jIbha vaDe AsvAda karatAM rasanuM jJAna paNa thAya che. tathA tenA sparzanuM jJAna to tyAM rahelI sparzendriya vaDe thatuM ja hoya ema anubhavAya ja che. tathA cAvavAnI kriyA karatAM karatAM sukI jalebI hovAthI khAkharAnI jema utpanna thayelo baDabaDa zabda paNa saMbhaLAya ja che tethI zabdajJAna paNa thatuM hoya ema lAge che. - A pAMce indriyo dvArA pAMca prakAranAM (varNa-gaMdha-rasa-sparza ane zabda saMbaMdhI) jJAno kramasara ja utpanna thAya che. ekI sAthe utpanna thatAM ja nathI. kAraNa ke kSayopazamabhAva
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 kriyAyavAda nihnavavAda che kSAyikabhAva nathI. jo kramasara thatAM na hoya to anyathA thatAM hoya to sAMkarya Adi doSo Ave. ekakAle ekajJAnamAM bIjA jJAna aMtargata thaI jAya. tathA matijJAnAdinA upayogakALe paNa avadhijJAna vigere bIjAM jJAnono upayoga hovAnuM AvI jAya. tathA ghaTa-paTa Adi vivalita koI paNa eka padArthanI vicAraNA karatA hoie tyAre anantA evA bIjA arthanA vikalpo vicAravAno prasaMga thaI jAya. na vetati =paNa AvuM banatuM nathI. tethI A pAMca indriyothI thanArA jJAno kramasara ja thAya che. chatAM jANakAra ema mAne che ke "mane A badhA jJAno ekI sAthe thAya che... kAraNa ke te badhAM jJAno thavAmAM vacce jato kALa samaya-AvalikA vigere bhedo ghaNA sUkSma che. eTale teno bheda ApaNA vaDe jANI zakAto nathI. uparanA dRSTAntanI jema ahIyAM paNa mastaka ane paga vigere sparzanendriyanA dezabhAgonI sAthe athavA bIjI bIjI indriyonI sAthe kramasara saMbaMdhavALuM evuM mana che. to paNa jJAna karanAra AtmA ekI sAthe jANe mana badhI ja indriyonI sAthe joDAyeluM che tema badhA ja viSayone sAthe jANe che ema mAnI le che paraMtu tAttvika rIte Ama banatuM nathI. kAraNa ke manano "Azu saMcArI" Avo svabhAva ja che. anya zAstramAM paNa kahyuM che ke "ekI sAthe jJAnanI anutpatti thavI te ja mananuM liMga che" nyAya bhASya sUtra 1-1-16mAM A pramANe kahyuM che. jo sarva indriyo dvArA jJAna ekIsAthe ja utpanna thatuM hota to anukrame joDAvA vALA manano temAM saMcAra thavo durlabha banata. tethI eka ja sparzendriya mAtranA vyavahArakAle paNa zItavedanAnA upayogathI uSNavedanAnA upayoga rUpa bIjo upayoga utpanna karavAmAM te manano saMcAra sulabha kema bane ? kAla sUkSma hovAthI ane mana AzusaMcArI hovAthI manano saMcAra kema jANI zakAya ? arthAt A jJAna kramasara hovA chatAM teno krama jANI zakAto nathI. eTale mana Azu saMcArI hovAthI Avo bhrama thAya che manano saMcAra vegavALo hovAthI jaNAto nathI. tethI ja zItavedanA ane uSNavedanA ema banne kriyAnA upayoganA viSamatAvALA adhyavasAyo ekIsAthe thAya che. A hakIkata sAcI nathI. paraMtu A saMcArI hovAthI AvA prakArano jIvane bhrama thAya che. 2434 che. avataraNa - tivAhaka A ja vAta gurujI ApaNane samajAve chesvvediyovlNbhe jai, saMcAro maNassa dullakkho / egidiovaogaMtarammi kiha hou sulakkho ? // 2435 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nitava AryagaMga AcArya 109 gAthArtha :- sarva indriyonA upayogamAM paNa manano saMcAra je thAya che te vegavALI gati yukta hovAthI jANI zakAto nathI. to pachI eka ja sparzendriyamAM ekabhAganA upayogathI bIjA bhAganA upayogamAM manano saMcAra jANavo sulakSya kema hoya? arthAt manano bheda jANI zakAto nathI. || 2435 || vivecanaH-mana eTaluM badhuM vegathI doDe che ke teno krama jANI zakAto nathI. A kAraNathI mana judI judI indriyo sAthe kramasara ja joDAya che. ekI sAthe joDAtuM nathI. chatAM "Azu saMcAri" hovAthI jANI zakAtuM nathI. tema A ja mana sparzendriyanA banne bhAgonI sAthe paNa kramasara ja joDAya che. paNa te bheda ApaNA vaDe jANI zakAto nathI. / 2435 // avataraNaH- je A vAta barAbara nahIM samajo ane ema mAnazo ke eka viSayamAM joDAyeluM paNa mana te ja kAle ekIsAthe bIjA viSayamAM paNa joDAya che. Ama mAnazo to zuM doSa Ave che ? te doSa samajAve che. annaviNiuttamaNNaM, viNiogaM lahai jai maNo teNaM / ithi pi TThiyaM purao kimaNNacitto na lakkhei ? // 2436 // gAthArtha - koI paNa anyanA viSayamAM joDAyeluM evuM mana te ja kALe jo anyanA viSayanA upayogane pAmatuM hoya to anya viSayanA upayogavALo evo jIva sAme ja ubhelA hAthIne paNa kema jANato nathI ? || 2436 / vivecana :- zItavedanA Adi anya viSayamAM upayoga pAmeluM evuM mana jo vivakSita vastuthI anya uSNavedanA Adi viSayamAM upayoga pAmatuM hoya anya viSayane jo jANI zakatuM hoya to anya viSayanA upayogavALuM che citta jenuM evo devadatta Adi jIva sAme ubhelA hAthI Adine paNa na dekhe AvuM kema banatuM haze? ane AvuM avazya bane ja che ke je AtmA je viSayanA upayogamAM lIna hoya te jIvane te kALe bIjo koI paNa viSaya jJAnamAM prakAzita thato nathI. be sthAnomAM ekI sAthe dhyAna rahetuM nathI te kAraNathI koI paNa eka viSayanA upayogamAM lIna thayeluM evuM mana anya upayoganA viSayane te kAle jANatuM nathI. // 2436 / avataraNa - jo eka viSayanA upabhogakALe bIjI viSayano upayoga paNa hoya. to Ama paNa kema nathI svIkArAtuM? zuM? te kahe che. viNiogantaralAbhe va kiMtha niyameNa to samaM ceva / paivatthumasaMkhejjA'NaMtA vA jaM na viNiogA // 2437 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 kriyAyavAda nihnavavAda gAthArtha :- je vivakSita vastuno eka upayoga hoya tyAre jo bIjI vastuno paNa upayoga hoya AvuM ja jo mAnavAmAM Ave to be ja viSayanA upayoganI be ja kriyA sAthe hoya ? Avo niyama karavAnI zI jarUra ? pratyeka vastuvAra asaMkhyAtA athavA anaMtA bhinna bhinna upayogo paNa sAthe hoya AvuM paNa kema na bane ? arthAt AvuM paNa mAnavuM joIe || 2437 || vivecana :- jo eka upayoganA kAle paNa bIjA bIjA viSayanA upayoga hoya che. A pramANe jo manAya to "be kriyAnA be upayoga ja ekasAthe hoya Avo niyama karavAnI zuM jarUra ? kAraNa ke pratyeka vastumAM asaMkhyAtA athavA anaMtA viSayanA upayogo paNa sAthe ja hoya che Ama paNa kema nathI icchatuM ? Ama paNa mAnavuM joie? upara kahelI vAtano bhAvArtha A pramANe che ke je zIta vedanAnA upayoga kALe uSNavedanAno paNa upayoga icchAya ja che to AvI be kriyAmAM be ja upayoga sAthe hoya Avo niyama rAkhavAnI zI jarUra ? tene badale asaMkhyAtA ane anaMtA viSayanA upayogo pratyeka vastu saMbaMdhI ekI sAthe hoya AvuM paNa kema na manAya ? jema eka kAle eka viSayanA upayoganI sAthe bIjA viSayano upayoga paNa hoya tema tame mAno cho to bahu upayogo paNa sAthe hoya ema paNa mAnone ? be ja upayoga sAthe hoya Avo niyama kema karAya ? ahIM (rAgo avinne saMvinne yAvi pannave naTu gAthA-760) A sUtrapAThamAM eka ja padArthamAM samakALe avadhijJAna hoya to utkRSTathI asaMkhyAtA upayogo, ane bAkInAM jJAno hoya to ekIsAthe anaMtA upayogo paNa kema na hoya? arthAt be upayogane badale saMkhyAta athavA asaMkhyAta viSayanA upayoga paNa hovA joIe ? paNa Ama banatuM nathI mATe be kriyAnA viSayano upayoga sAthe hoto nathI |2437 ||" avataraNa - para evA ziSya taraphathI prazna uThAvIne uttara ApatAM ziSyanI vAtano parihAra karatAM prathakArazrI kahe che ke - bahu-bahuvihAigahaNe, naNUvaoga bahuyA sue'bhihiA / tamaNegaggahaNaM ciya, uvaogANegayA natthi // 2438 // gAthArtha - bahu-bahuvidha vigere bhedo batAvatAM ekIsAthe ekaja jIvane aneka upayogo hoya che. Ama to zAstramAM ja kaheluM che, mATe mArI mAnyatA barAbara ja che
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 paMcama nidvava AryagaMga AcArya Ama ziSya kahe che gurujI kahe che ke te anekaparyAyonuM kathana che paraMtu upayoganI anekatA zAstromAM kyAMya kahI nathI. II 2438 - vivecana :- koIka ziSya potAnA pakSano bacAva karatAM gurujIne kahe che ke matijJAnanA 336 bhedomAM bahu-bahuvidha-pri-anizcita asaMdigdha- dhruva tathA A cha bhedo setara (bIjA pratipakSI cha bhedo sAthe) bAra bheda tevA prakAranI vastune grahaNa karavAmAM eTale ke jANavAmAM - arthAt jJAna karavAmAM ahIM jaina zAstromAM ja eka viSayamAM upayoganI bahulatA hoya che A pramANe zrutamAM = zAstramAM ja kahyuM che tethI huM kahuM chuM tema mAnavAthI eka samayamAM upayoga bahulatA Avaze to siddhasAdhana ja thaze zAstramAM jema kahyuM che tema ja tenI siddhi thaze. paraMtu koI siddhAnta viruddha nahI ja thAya to temAM zuM doSa che ? A pramANe ziSya vaDe kahevAya chate have gurujI uttara Ape che ke - uttara :- te bahu-abahu vigere je bhedonuM kathana kahyuM che. te vastunA aneka paryAyone AzrayI sAmAnya mAtra svarUpe jANavA paNuM jJAnamAM kahyuM che. tethI upayoganI yogyatA mAtra rahelI che Ama kathana che paraMtu eka vastumAM upayoganI bahulatA to kyAMya kahelI nathI. ane hoya paNa nahIM. mATe krame krame ja upayoganuM hovApaNuM che. mATe tamAro A bacAva ucita nathI. | 2438 || avataraNa - te jJAnamAM gAthA 2438nA uttarArdhamAM tamami n evo je pATha che tethI eka upayogamAM anekadharmanuM grahaNa kaheluM ja che Avo pAThanuM AlaMbana laIne koIka ziSya prazna kare che ke - samakamaNegaggahaNaM jai sIosiNadugammi ko doso / keNa va bhaNiyaM doso, uvaogaduge viyAro'yaM // 2439 // gAthArtha - uparokta pAThanA AdhAre eka sAthe aneka dharmanuM grahaNa sAthe thAya che AvuM tame kaho cho. to pachI zIta ane uSNatA ema be dharma sAthe jaNAya temAM kyAM doSa rahyo ? eka upayogamAM sAmAnyapaNe aneka artho jaNAya emAM doSa che evuM konA vaDe kahevAyuM che ? (emAM aneka doSo che ema ame kahetA nathI.) paraMtu be upayoga sAthe mAnavAmAM doSa che Ama amAruM kahevuM che || 2439 || vivecana :- koIka ziSya pUrvapakSavAdI gurujInI sAme Avo prazna kare che ke te AcArya ? ekI sAthe aneka arthonuM grahaNa sAthe thAya che. AvuM to tamArA vaDe paNa svIkArAya che. anujJA karAya che. to pachI eka samayamAM ekI sAthe zIta ane uSNa be dharmanuM grahaNa sAthe mAnavAmAM zuM doSa che ? jethI AryagaMga muninI mAnyatAne tame dUSita ja kema kahyA karo cho ?
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 2 kriyADhayavAda nihnavavAda uttara :- sUri mahArAjazrI teno uttara Ape che ke "ekI sAthe aneka dharmanuM grahaNa karavAmAM doSa che. AvuM konA vaDe kahevAyuM che? ame aneka dharmanuM grahaNa karavAmAM doSa kahetA ja nathI. paraMtu kaMIka vAta vistArathI samajo ke "vastuno bodha be rIte thAya che (1) sAmAnya rUpe ane (2) vizeSa rUpe. tyAM sAmAnya rUpe senA-vana-grAma-nagaraAdi padArthonI jema aneka artho (padArtho) sAmAnyapaNe jaNAya che. temAM ame niSedha karatA nathI. tema aneka dharmanuM sAmAnya mAtra rUpe grahaNa thAya che. paraMtu vizeSarUpe aneka vastunuM grahaNa ekIsAthe hotuM nathI A viSayano vicAra karAya che. vizeSa dharma jANavAmAM be upayoga sAthe pravartatA nathI. te vizeSa dharmane jANavA svarUpa upayoga to ekakALe eka ja hoya che paraMtu aneka upayoga ekIsAthe eka samayamAM hotA nathI. Ama amArA vaDe vizeSa dharma jANavAnA rUpe be upayogano niSedha karAya che. ra439 avataraNa - pharIthI ziSya prazna kare che ane gurujI uttara Ape che para evA ziSyanA praznane rajukarIne uttara ApatAM kahe che ke samayamaNegaggahaNe egANegopaoga bheo ko ? sAmaNNa megajogo, khaMdhAvArovaogovva // 2440 // khaMdhAro'yaM sAmaNNamettamevagoogayA samayaM / paivatthuvibhAgo, puNa jo so'Negovaogatti // 2441 // gAthArtha - ekI sAthe aneka arthanuM yugapapaNe jo prahaNa thAya che. to eka ane aneka upayogano bheda zuM che? ke jethI tame ema samajAvo cho ke upayoganI anekatA ekIsAthe hotI nathI. teno uttara A pramANe che ke je sAmAnyopayoga che te ekopayoga kahevAya che jemake A skaMdhAvAra (chAvaNI) che A sAmAnyamAtrane grahaNa karanAro eka upayoga che. paraMtu pratyeka vastuvAra vibhAgavALo je bodha te aneka upayoga kahevAya che. (te ekasamayamAM thato nathI.) 2440-2441|| vivecana :- "ekI sAthe aneka artha grahaNa karAya che" Ama svIkAravAmAM eka ane aneka jANavA svarUpa upayogano bheda zuM che ! te to samajAvo ke jethI "upayoganI anekatA sAthe hotI nathI paNa sAmAnya eka upayoga hoya che. AvuM je tame kaho cho te vAta amane samajAya. matrottaramAda = uparanA praznano ahIM uttara kahevAmAM Ave che ke je sAmAnya upayoga che te ekopayoga kahevAya che. jemake "A chAvaNI che. A sainya che. athavA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nihnava AryagaMga AcArya 113 to A eka moTI sabhA che." A daSTAnta jANavuM. A ja anumAnane vadhAre spaSTa karatAM graMthakArazrI kahe che ke : sAme ubhelA aneka sainiko vigerene samuccayapaNe je Ama dekhavAmAM Ave ke "A eka aMdhAvAra (chAvaNI) che. sainiko che. athavA to A jainasaMgha che A pramANe je sAmAnyapaNe upayoga che. te sAmAnyamAtrane jANanAro upayoga te sAmAnyopayoga kahevAya che. tene ja ekopayogatA paNa kahevAya che. Avo sAmAnya upayoga anekanA viSayavALo eka samayamAM hoya che. paraMtu anekanA viSayavALo vizeSapayoga eka samayamAM hoto nathI. paraMtu je vastuvAra bhinna bhinna je bodha te vizeSopayoga jema ke "A chAvaNI che. paraMtu temAM A jamaNI bAja) je che te hAthIo che. A (DAbI bAjumAM) che te ghoDAo che tathA A (sAme je dekhAya che te) rathadaLa che tathA A ja pAchaLa dekhAya che te) pAyadaLa che. tevI ja rIte A khagna (taravAro che athavA taravAradhArI) che. tathA A bhAlAM che (bhAlAM nAmanuM zastra che athavA bhAlAne dhAraNa karanArA che)tevI ja rIte A mastakanuM rakSaNa karanArA muguTavALA che ane A zarIranuM rakSaNa karanArA bakharavALA che. tathA A paTa (vastrAdi) che. ane A kuTikA (jhuMpaDI) che. A davAo che A patAkAo che. A DhakkA nAmanuM vAjIMtra che. ane zaMkha nAmanuM vAjIMtra che. tathA A kAhala nAmanuM vAjItra che. tevI ja rIte A karabha (uMTa vigere) che ane A rAsabha (gadheDA) vigere pazuo che. AvA prakArano vibhAgavALo bheda pUrvakano je adhyavasAya che. te anekopayoga kahevAya che. AvA prakArano A anekopayoga arthAt vizeSopayoga eka samayamAM aneka viSayano sAthe thato nathI. 2440-2441 || avataraNa - A ja pramANe ekopayoga ane anekopayoga ema be prakAranA upayogamAM tamArA vaDe ekIsAthe kono niSedha karAya che ? te samajave che : tecciya na saMti samayaM, sAmaNNANegagahaNamaviruddhaM / egamaNegaM pi tayaM, tamhA sAmaNNabhAveNaM // 2442 // gAthArtha :- aneka evA vizeSo ja eka samayamAM eka sAthe jaNAtA nathI. ATalo ja niSedha amArA vaDe karAya che. paraMtu sAmAnyapaNe anekanuM grahaNa ekI sAthe thAya temAM kaMI virodha nathI. kAraNa ke te aneka viSayavALuM grahaNa hovA chatAM paNa sAmAnyabhAve ekarUpa ja che. 244rA vivecana : - te aneka upayogo ja ekIsAthe eka samayamAM hotA nathI ATalo ja amArA vaDe niSedha karAya che. paraMtu sAmAnya paNe aneka padArthonuM ekI sAthe grahaNa
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 kriyAdrayavAda nihnavavAda thAya temAM kaMI aghaTita nathI. tethI ekI sAthe ane (ghaNA) upayogano niSedha karIne amArA vaDe zuM kahevAya che ? te jaNAve che ke "A chAvaNI che. A gAma che ityAdinA upayoga kALe ekI sAthe aneka viSayonuM sAmAnya paNe arthagrahaNa thAya A vAta amArA vaDe svIkArAI ja che. te viSayamAM ame niSedha karatA nathI A bodha aneka arthane arthAt aneka viSayane grahaNa karanAra hovA chatAM paNa tAttvika rIte eka ja arthane grahaNa karanAra che kAraNa ke te sAmAnyarUpe ja grahaNa thAya che mATe, uparokta vAtano sAra A pramANe che" aneka arthonuM grahaNa eka samayamAM jarUra thAya che ema amArA vaDe paNa svIkArAya che. paraMtu te sAmAnya rUpane AzrayIne thAya che vizeSarUpane AzrayI je anekaviSayanuM grahaNa che te ekIsAthe eka samayamAM thatuM nathI. AvA prakArano A vizeSopayogano ja niSedha amArA vaDe karAya che. eka ja kALe eka ja vizeSano upayoga A jIvane thAya che. tethI ghaNA vizeSono upayoga ekakALe amArA vaDe niSedhAya che. 52442aa avataraNa :- A ja hakikata prastuta viSayamAM samajAvatAM kahe che keusinneyN sIyeyaM na vibhAgo novayogadugamiTThaM / hojja samaM dugagahaNaM, sAmaNNaM veyaNA me ti // 2443 // gAthArtha :- A uSNavedanA thAya che. ane A zItavedanA thAya che. A pramANe banne vedanAno vibhAga ekasamayamAM ekIsAthe thato nathI. A pramANe be viSayanA upayogano amArA vaDe niSedha karAya che. paraMtu sAmAnyapaNe "A vedanA mAtra che" e rUpe bannenuM sAmAnyapaNe grahaNa sAthe jarUra thai zake che. // 2443 // vivecana :- "A ahIM uSNavedanA che. ane A ahIM zItavedanA che." A pramANe je A vibhAgavAra vedanAno anubhava che. bhedapUrvakano vedanAno je anubhava che. te ja amArA vaDe svIkArAto nathI. zItavedanA ane uSNavedanA ema vizeSa paNe ekasAthe be vedanAnuM je grahaNa che. te ja amArA vaDe niSedhAya che. A ja kAraNe te vizeSadharmane jANavA rUpe be viSayanA be upayogo ekIsAthe eka samayamAM hotA nathI.ATalo ja amArA vaDe niSedha karAya che. kadAca ahIM Avo prazna thAya ke zuM ekIsAthe eka ja samayamAM be vastunuM grahaNa sarvathA nathI ja svIkArAtuM ? to AvA praznanA uttaramAM samajavuM ke nA, evuM nathI ? to tenuM kAraNa e che ke zuM ekIsAthe be vastunuM grahaNa zuM vizeSasvarUpe thAya che ? to
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nihnava AryagaMga AcArya 115 nA, vizeSarUpe sAthe grahaNa thatuM nathI. paNa sAmAnyarUpe be vastunuM sAthe paNa grahaNa thAya che. te kevI rIte thAya che ? Avo kadAca prazna thAya to kahe che ke "venA me mama vartate' mane vedanA hAla varte che. Ama vedanA mAtra svarUpe bannenuM sAthe grahaNa thAya che. paraMtu zItavedanA ane uSNavedanA ema vizeSasvarUpe be vedanAno anubhava ekIsAthe thato nathI. kAraNa ke ekI sAthe be upayoga hotA nathI. tema mAnavAmAM ghaNA doSo Ave che. A vAta pUrve samajAvelI che ||2443 II avataraNa :- je samaye vedanA mAtrane grahaNa karanArUM sAmAnya jJAna mAtra ja thAya che. tyAre ja zIta ane uSNa ema vedanA vizeSanuM paNa jJAna kema icchatuM nathI ? to teno uttara samajAve che keHjN sAmaNNavisesA, vilakkhaNA tannibaMdhaNaM jaM ca / nANaM jaM ca vibhinnA, sudUraovaggahA'vAyA // 2444 // jaM ca visesannANaM, sAmannannANa pUvvayamavassaM / to sAmaNNavisesannANAI negasamayammi // 2445 // gAthArtha :- je kAraNathI sAmAnyajJAna ane vizeSajJAna banne vilakSaNa (bhinna bhinna jAtivALAM) che. kAraNa ke tenA kAraNabhUta je jJAna che. te eka avagrahAtmaka che ane bIjuM apAyAtmaka che. mATe A banne sudUram = atyanta bhinna che / / 2444aa je vizeSajJAna thAya che. te sAmAnyajJAnapUrvaka ja avazya thAya che. te kAraNathI sAmAnyajJAna ane vizeSajJAna A banne jJAno ekI sAthe eka ja samayamAM thaI zakatAM nathI. 2445 || vivecana :- A kAraNathI sAmAnyajJAna ane vizeSajJAna A banne jJAno eka ja samayamAM ekI sAthe kyAreya paNa thatAM nathI.A pramANe gAthA naM. 2445 nA anyapadanI sAthe saMbaMdha joDavo. banne jJAno sAthe kema thatAM nathI ? AvA praznano uttara ApatAM graMthakArazrI jaNAve che ke je kAraNathI sAmAnya ane vizeSa A banne paraspara vilakSaNa che eTale ke bhinna bhinna jAtinA A banne jJAno che. A kAraNathI te banne jJAno eka ja kAle te sAthe sAthe kema pratibhAsita thAya ? arthAt sAthe pratibhAsita na ja thAya. ane jo sAthe jaNAya to banne jJAno ekarUpa thaI javAnI Apatti Ave. jema sAmAnya ane sAmAnyanuM svarUpa ekameka che tema, athavA jema vizeSa ane vizeSanuM svarUpa ekameka che tema sAmAnya ane vizeSa A banne ekasvarUpavALAM thaI jAya.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 kriyAkrayavAda nitavavAda prazna :- ahIM kadAca Avo prazna thAya ke te sAmAnya ane vizeSa A banne sAthe spaSTapaNe bhale kadAca na dekhAya ? to paNa te banne jJAno to ekI sAthe thaI zake to kharAne ? Avo kadAca tame prazna karo to : uttara :- sarva paNa jJAna tenA nibaMdhavALuM (kAraNavALuM ja) che. tethI sAmAnya ane vizeSanA pratibhAsa vinA te bane jJAna kema utpanna thAya ? A banne dharmo alaga alaga viSayavALA hovAthI te banne jJAno paNa bhinna bhinna thavAM joIe. prazna :- sAmAnyanuM ane vizeSanuM ema bannenuM paNa jJAna to ekasvarUpa ja che. to te banne jJAna jJAnasvarUpe eka ja hovAthI sAthe sAthe paNa thaze ja. temAM zuM harakata che ? uttara :- A prazna ayukta ja che. kAraNa ke sAmAnya bodha ane vizeSabodha A banne jJAno anukrame avagrahasvarUpa ane apAyasvarUpa che. te mATe sudUra = atyanta bhinna che te banne jJAno samakAle kema thAya ? kAraNa ke je vizeSagrAhaka jJAna che te avazya pUrvakAlamAM sAmAnyaviSayanuM jJAna thayuM hoya to ja thAya tema che eTale ke sAmAnya grAhaka jJAnapUrvaka ja vizeSagrAhaka jJAna thAya che. A ja vAta vizeSAvazyakabhASyamAM pUrve kahevAI che ke "avagraha thayA vinA IhA thatI nathI." anIhita = ihA thayA vinA apAya thato nathI. ityAdi vacanonI pramANatA hovAthI. A kAraNathI sAmAnya jJAna ane vizeSajJAna pUrvAparapaNe hoya che. paraMtu te banneno ekI sAthe yoga kema saMbhave ? arthAt A banne jJAno ekI sAthe thatAM nathI ja. || 2444-2445 || avataraNa -pharIthI ziSya prazna kare che :hojja na vilakkhaNAI, samayaM sAmaNNa-bheyanANAI / bahuyANa ko viroho, samayammi visesanANANaM // 2446 // gAthArtha :- sAmAnya jJAna ane vizeSajJAna A banne jJAno atyanta vilakSaNa hovAthI ekI sAthe bhale na ho. paraMtu ghaNAM evAM vizeSajJAno to paraspara samAna hovAthI eka samayamAM hoya to temAM zuM virodha che ? vivecana :- prazna karanAra vAdI AcArya mahArAjazrIne prazna kare che ke he AcArya! jo sAmAnya ane vizeSajJAna A banne jJAno paraspara vilakSaNa hovAthI sAthe na thatAM hoya to bhale tema ho. ke sAmAnya vedanA mAtrane grahaNa karanArUM je sAmAnyajJAna che
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nitava AryagaMga AcArya 117 te ane zItavedanA tathA uSNavedanA vigerene grahaNa karanArUM je vizeSajJAna che te bhedajJAna svarUpa che mATe A banne jJAno sudUra hovAthI tathA vilakSaNa hovAthI eka sAthe bhale na thAo paraMtu zItavedanA ane uSNavedanA vigere badhAM vizeSajJAno ja che. jo te badhAM jJAno paraspara samAna hovAthI AvAM vizeSajJAno to atizaya ghaNAM paNa ekIsAthe thAya temAM zuM virodha che ? kAraNa ke vizeSajJAno bhale subahu hoya to paNa vizeSa jJAna rUpe" tulya hovAthI vilakSaNatAno abhAva che. mATe ghaNAM vizeSajJAno sAthe thAya to zuM virodha Ave ? jethI zItavedanA ane uSNavedanAnA vizeSajJAno eka sAthe thAya temAM zuM virodha Ave ? te mATe gaMga RSinuM je kahevuM che. te paraspara vizeSajJAnomAM virodha kema Ave? tevAM be jJAnonuM sAthe hovAno niSedha kema karAya che? sAmAnya jJAna ane vizeSajJAna bhale sAthe na ho. paraMtu be athavA ghaNAM vizeSajJAno sAthe hoya temAM zuM virodha Ave ? ke jethI tame gaMgaRSinA matano zA mATe niSedha karo cho ? Avo prazna koIka ziSya gurujIne pUche che. ll2446 | avataraNa - morAhaka ahIM have gurujI teno uttara kahe che. lakkhaNabheyAucciya, sAmaNNaM ca jamaNegavisayaM ti / tamaghettuM na visesannANAiM, teNa samayammi // 2447 // to sAmannaggahaNANaMtaramIhiyamavei tabbheyaM / iya sAmannavisesAvekkho jAyaMtimo bheo // 2448 // gAthArtha - je kAraNathI sAmAnya aneka viSayavALuM jJAna che. tene grahaNa karyA vinA te ja samayamAM ghaNI vizeSatAno bodha thato nathI. bannenAM lakSaNo bhinna bhinna che te mATe || 2447 || te kAraNathI sAmAnyano bodha thayA pachI anaMtarapaNe prathama ihA thAya che. tyArabAda tenA bhedone jaNAvato apAya thAya che. Ama sAmAnya ane vizeSanI dhArA cAle che. thAvat antima bheda Ave tyAM sudhI | 2448 || vivecanA :- upara samajAvyA pramANe eka ja kAlamAM ekI sAthe ghaNAM vizeSajJAno paNa thatAM nathI. kAraNa ke zItavedanA ane uSNavedanA Adi vizeSa dharmonuM je svarUpa che. te paraspara vilakSaNavALuM che arthAt bhinna bhinna lakSaNavALuM che. tethI eTale ke bhinna bhinna lakSaNa vALuM svarUpa hovAthI tene grahaNa karanArA jJAno paNa ekIsAthe thatAM nathI.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAyavAda niThavavAda kAraNa ke sAmAnya je che te aneka viSayavALuM che. sAmAnyamAM aneka vizeSono AdhAra che. saMbhava che. A kAraNathI te sAmAnyane grahaNa karyA vinA vizeSajJAnanI utpatti kaMI thatI nathI. A kAraNathI ekI sAthe aneka vizeSajJAno paNa thatAM nathI. 118 upara kahelI vAtano bhAvArtha A pramANe che : "sauthI prathama vedanA sAmAnyane A jIva grahaNa kare che jene arthAvagraha kahevAya che. tyAra bAda ihAmAM praveza kare che. ihA eTale vicAraNAmAM praveza kare che. je tyAM che. tenA anvayadharmono svIkAra ane vyatireka dharmono tiraskAra karavA pUrvaka vicAraNA kare che. tyAra bAda A vicAraNA karyA pachI banne pagamAM thatI je vedanA che. te zItavedanA che Ama vedanAnA vizeSa nizcayane kare che. jene apAya kahevAya che. A ja pramANe mastaka upara paNa prathama vedanA sAmAnyane ja grahaNa kare che. jene arthAvagraha kahevAya che. tyArabAda ihAmAM praveza kare che. tyAM anvaya-vyatireka dharmonA grahaNa ane tyAga pUrvaka uSNavedanAnA nirNaya tarapha AgaLa vadhe che. AvI vicAraNA karavA svarUpa ihA karIne A uSNavedanA ja che. Avo pAko nirNaya karavA svarUpa apAya kare che ghaTavizeSanuM jJAna thayA pachI eTale ke ghaTano eka apAya thayA pachI turata ja sIdhe sIdho "A paTa che." evo paTano apAya thato nathI. kAraNa ke paTanA apAyanA AdhArabhUta evuM sAmAnya grahaNa karAyA vinA paTanuM vizeSajJAna utpanna thatuM ja nathI. A kAraNathI ghaTanuM vizeSa apAyAtmaka jJAna thayA pachI paNa paTasaMbaMdhI jJAnano sAmAnya grahaNa rUpa arthAvagraha ja thAya che. tyArabAda paTanA jJAna saMbaMdhI ihA thavA dvArA kALAntare paTano apAya thAya che. "kAdo avAo ya' vizeSAvazyabhASyanI gAthA 178 mAM kahelA krama pUrvaka ghaTa athavA paTa vigere padArthonuM vizeSa jJAna thAya che A pramANe ja vizeSajJAnanI utpatti zAstramAM kahI che. arthAt arvAvagraha ane ihA thavApUrvaka ja apAyajJAna thAya che. Ama hote chate koI paNa eka vizeSajJAna thayA pachI ananta2paNe bIjuM vizeSajJAna thatuM nathI ja, jo kramasara paNa vizeSajJAna pachI vizeSajJAna na ja thatuM hoya to ekI sAthe be vizeSajJAno thavAnI vAta to rahetI ja nathI. paraMtu anekavizeSonA AzrayavALuM je sAmAnyajJAna svIkArAyuM che ane jene arthAvagraha kahevAya che. te ja prathama thAya che. tenA pachI ihA ane tyArabAda ja vizeSadharmanA nirNayarUpa apAya thAya che. A pramANe pUrvakAlamAM sAmAnyadharmanuM grahaNa karavA rUpa avagraha ane tyArabAda ihA karyA vinA vizeSadharmanA jJAnarUpa apAya kyAreya thato nathI ja.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama nirbhava AryagaMga AcArya 119 A pramANe sAmAnyanA grahaNa vinA vizeSanuM jJAna thatuM nathI ja, te kAraNathI "Ama prathama sAmAnyanuM grahaNa karyA pachI kRtik ihA thAya che. eTale ke te sAmAnyanA bhedadharmanI vicAraNA cAle che. zuM A padArtha ghaTatvAdi sAmAnyadharmanA AzrayavALo ghaTAdi padArtha vizeSa che ? ke paTatvAdi dharmanA AzrayavALo paTAdi padArtha vizeSa che ? AvI vicAraNA karavA svarUpa ihA pravarte che. = tyArabAda "A ghaTa ja che. paNa paTa nathI ja" AvA prakArano nizcaya karavArUpa avai apAya thAya che. tyAra bAda te ghaTanA paNa uttara bhedonA jJAnanI apekSAe "A ghaTa che." evo je apAya thayo che te paNa sAmAnyapaNAne pAme che. tethI te jJAna apAya hovA chatAM pAchaLa AvatI ihAnI apekSAe avagraha ja kahevAya che. = te grahaNa karAye chate A jIva ihAmAM praveza kare che ke zuM A tAMbAno ghaTa che ke A rajatano ghaTa che ? tyArabAda temAMthI teno nirNaya kare che eTale ke apAya thAya che. A pramANe sAmAnya ane vizeSanI apekSA tyAM sudhI karavI ke jyAM sudhI jANanArA jIvanI tamannA purI thAya arthAt antima bheda Ave ke jenI pachI have ihA pravartavAnI na hoya. upara samajAvyA pramANe je kyAMya ghaNA vizeSajJAnonI ekI sAthe pravRtti ja saMbhavatI nathI. sarvavizeSonuM sAmAnyapaNe arthAvagrahakAle ja grahaNa thAya che. jema ke "A senA che. A vana che ityAdi" parantu ekI sAthe ghaNA vizeSadharmono upayoga kyAreya thato nathI. tema hovAthI zItavedanAno anubhava ane uSNavedanAno anubhava bhinna bhinna kAlamAM ja thAya che. A kAraNe zIta ane uSNavedanA ema be kriyAnuM sAthe samakAle saMvedana thavAno Apano je abhiprAya che te bhramamAtra ja che. sarvathA mithyAjJAna mAtra ja che. || 2447-2448 || avataraNa :- upara kahelI seMkaDo yuktio vaDe AryagaMgane samajAvavA chatAM teo potAnA mAnelA Agrahane tyajatA nathI ja, tyAre zuM thayuM ? te kahe cheH . iya paNNavio vi, jao, na pavajjai to tao kao bajjho / to rAyagihe samayaM kiriyAo do parUvaMto // 2449 // maNinAgeNAraruddho, bhaovavattio paDibohio vottuM / icchAmo gurumUlaM, gaMtUNa tao paDikkaMto // 2450 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 kriyAyavAda nitavavAda gAthArtha :- A pramANe sthavira munio vaDe samajAvavA chatAM paNa jayAre AryagaMga gurujInI vAta svIkAratA nathI. tyAre guru vaDe saMghamAMthI te AryagaMgane bahAra karAyA | 2449 // tyArabAda maNinAga nAmanA nAgakumAra vaDe bhaya ane yuktithI pratibodhita karAyA. ane te AryagaMga kahevA lAgyA ke huM gurujInA caraNakamalamAM javA icchuM chuM. ane tyAM jaIne potAnI bhUlanuM prAyazcitta karyuM | 2450 || vivecana :- A pramANe sthavira munio vaDe A AryagaMgane ghaNuM ghaNuM samajAvAyuM. paraMtu te koI paNa rIte samajatA ja nathI. gurujInI vAtane svIkAratA ja nathI. tyAre te AryagaMgane sthavira munioe saMghADA bAhara karyA. temanAthI bahAra karAyelA ane potAnA vicAramAM purepUrA sthira evA A AryagaMga vicaratA vicaratA rAjagRhI nagarImAM AvyA. tyAM mahAtapasvIra AvA nAmavALuM eka prazravaNa (eTale ke viziSTa dharmasthAna) hatuM. tyAM maNinAga nAmanA nAgakumAranuM caitya hatuM tenI samIpamAM A AryagaMga muni utaryA. tyAM sabhAne bhegA karIne be kriyA sAthe hoya che. AvI bhagavAnanA vacanothI virUddha dezanA ApavAnI jorazorathI zarUAta karI. te sAMbhaLIne maNinAga nAmanA nAgakumAra deva temanA upara kopAyamAna thayA ane pragaTa ubhA rahIne bolyA ke duSTa zikSA ApanAra ke duSTazikSaka ? tame lokone AvuM khoTuM kema samajAvo cho ? A ja pradezamAM samavasarelA bhagavAna zrImahAvIrasvAmI paramAtmA vaDe ekasamayamAM eka ja kriyAnuM saMvedana kahevAyuM che. te vAta ahIM rahelA mArA vaDe paNa saMbhaLAI che. zuM tame temanA karatAM paNa vadhAre jJAnI pAkyA cho. ke je tame A pramANe eka ja samayamAM bhagavAnanI AjJAthI viruddha be kriyAnuM pratipAdana karo cho ? tethI A khoTI prarUpaNAno tyAga karo. anyathA huM tamAro sarvathA vinAza karIza ityAdi te nAgavaDe kahevAyelAM bhayajanaka ane yuktivALAM vacano vaDe A AryagaMgane pratibodha karAyo. pratibodha pAmelA te AryagaMga gurujInA caraNakamalamAM jaIne micchA mi dukkaDa ApIne potAnA pApanuM prAyazcitta karavA lAgyA. | 2449-2450 || iti gaGgAkhyaH paJcamo ninhavaH samAptaH ma nitavavAda samApta
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nihnava avataraNa - have chaThThA nivanuM varNana kahevAnI icchA vALA gurujI kahe che ke - paMca sayA coyAlA, taiyA siddhi gayassa vIrassa / purimaMtaraMjiyAe, terAsiyAdiThThi uppannA // 2451 // - gAthArtha :- zrI mahAvIra paramAtmAne mokSe gayAne pAMcaso rumAlIsa (544) varSo pasAra thayAM hatAM tyAre aMtaraMjikA nAmanI nagarImAM trirAzinI dRSTi (tevI daSTivALA chaThThA nihnavanI) utpatti thaI ll2451. vivecana :- gAthAnA artha uparathI bhAvArtha bahu ja sugama che paramAtmA zrI mahAvIra prabhu jayAre nirvANa pAmyA. tyArathI (544) pAMcasoha ane cummAlIsa varSo pasAra thayAM tyAre e avasaramAM aMtaraMjikA nAmanI nagarImAM jIva ajIva ane nojIva ema trirAzivALA matanI utpatti thaI I2455 avataraNa - sacamutpanna- kevI rIte utpanna thaI ? te kahe che - purimaMtaraMji bhUyagiha balasiri sirigutta rohagutte ya / parivAyapoTTasAle, ghosaNapaDisehaNA vAe // 2452 // gAthArtha - aMtaraMjikA nAmanI nagarImAM bhUtagRha nAmanA caityamAM zrIgupta nAmanA AcArya hatA. te gAmamAM balazrI nAmano rAjA hato tyAre rohagupta nAmano A gurujIno eka ziSya bIjA gAmamAM hato. te rohagupta gurujIne vaMdana karavA mATe aMtaraMjikA nagarImAM Avyo ane tyAM eka parivrAjaka vaDe loDhAnA pATAvaDe peTane bAMdhIne ane hAthamAM jaMbUvRkSanI zAkhA rAkhIne "mane vAdamAM jIte evo koI jJAnI A gAmamAM nathI AvI ghoSaNA karAi. ane rohagupta vaDe teno pratiSedha karAyo. || 24para || vivecana :- A nidvavanI AkhI vAtano saMgraha karanArI A gAthA che. A gAthAno artha kathAnakathI karavA jevo che. te kathAnaka A pramANe che. antaraMjikA nAmanI eka nagarI hatI. te nagarInA bahAranA bhAgamAM "bhUtagRha" nAmanuM eka caitya hatuM. te caityamAM zrIgupta nAmanA AcArya mahArAjazrI rahelA hatA.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 trirAzikamata nitavavAda tathA te ja nagarImAM balazrI nAmano rAjA hato. zrIguptasUrijI nAmanA A AcArya mahArAjazrIne rohagupta nAmano eka ziSya hato ke je bIjA gAmamAM rahelo hato. tethI A rohaguma muni gurujIne vaMdana karavA mATe aMtaraMjikA nagarImAM Avyo. te kAle te gAmamAM eka parivrAjaka loDhAnA pATA vaDe potAnA peTane bAMdhIne ane hAthamAM grahaNa karelI jaMbUvRkSanI zAkhAnI sAthe nagarImAM pharato hato. loko vaDe tene puchAyuM ke A zuM che? peTe lokhaMDano pATo bAMdhIne ane hAthamAM jaMbUvRkSanI zAkhA laIne kema pharo cho ? tyAre te parivrAjaka kahe che ke- mAruM peTa ghaNA jJAnathI bharapUra bharAyuM che eTale kadAca phATI jAya, tuTI jAya, kANAM paDI jaze evA AzayathI lokhaMDanA pATAvaDe meM A peTane bAMdhyuM che. tathA AkhA A jaMbUdvIpamAM mArI sAme vAda kare evo prativAdI koI nathI. A artha lokone jaNAvavA mATe meM jaMbUvRkSanI zAkhA grahaNa karI che. (1) lokhaMDano pATo ane (2) jaMbUvRkSanI zAkhA hAthamAM hovAthI A bannenA kAraNe lokomAM tenuM "poTTazAla" AvuM nAma paDI gayuM. tyAM A nagarImAM praveza karatA evA rohagupta vaDe "A paDaha jovAyo, parivrAjaka dvArA karAtI udghoSaNA A rohagupta nAmanA munivaDe jovAi. saMbhaLAI. tyAre "huM (rohagupta muni) te parivrAjakanI sAthe vAda karIza" ema kahIne gurujIne puchyA vinA ja te rohagupta muni vaDe A paDaha aTakAvAyo. A vAtanI jAherAtane rokI ane huM te parivrAjaka sAthe vAda karIza AvI ghoSaNA karI. gurujInI pAse AvIne iriyAvahiyaM karatA pAponI AlocanA karatA evA te rohagupta muni vaDe A saghaLI hakikata gurujIne kahevAI AcArya mahAtmAvaDe te rohagupta munine kahevAyuM ke "tArA vaDe A kArya sArU karAyuM nathI." te vAdI parivrAjaka kadAca vAdamAM tArAvaDe jitAya to paNa (melI) vidyAomAM atizaya pravINa hovAthI te vighAo (vikurvavA) dvArA jitavA mATe taiyAra thAya tema che te parivrAjakamAM A sAta vidyAo atizaya phUrAyamAna che. ra45ra || avataraNa - te sAta vighAo kaI kaI ? te kahe che. vicchU ya sappe mUsaga migI varAhI ya kAga poyAI / eyAhiM vijjAhiM so ya parivAyago kUsalo // 2453 // gAthArtha - viMchI, sarpa, mUSaka (uMdara) haraNa, tathA varAha (bhUMDaDukkara) kAgaDA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nitava rohagukha muni 123 banAvavAnI vidyA tathA potAkI nAmanuM eka prakAranuM pakSI A pramANe sAta prakAranAM rUpo banAvavAnI kalA paDe A parivrAjaka te bAbatamAM ghaNo ja ghaNo hoMziyAra che. (kuzaLa che) || 2453 || vivecana :- virdU ya eTale vichInI vidurvaNA karavAnI pradhAnatAvALI je vidyA te (1) sati= sarpa vidurvaNA karavAnI pradhAnatAvALI vidyA 2, mUSaka (uMdara) vidurvaNA karavAnI pradhAnatAvALI kaLA, 3. A ja pramANe haraNa-haraNInAM rUpo banAvIne upaghAta karavAnI pradhAnatAvALI kaLA 4, e ja pramANe varAhI = bhuMDaDukkara banAvavAnI kaLA, vA poyarUM ya = kAgaDA banAvavAnI kaLA 6, ane potAkI nAmanAM pakSIo banAvavAnI kalA 7. (potAkI e nAmanAM pakSio jANavA). A sAta prakAranI vidyAomAM A parivrAjaka ghaNo ghaNo kuzaLa che A sAta prakAranI vidyAonI vikarvaNA karavA dvArA bIjAne harAvavAmAM) ghaNo ja kuzaLa che. tyAre rohagupta munivaDe gurujIne kahevAyuM ke he gurujI ! jo Ama che to have kyAMya paNa bhAgI javAnuM zuM zakya che ? mArA vaDe te paDaha nivArAyo che. je thavAnuM haze te bhale thAya. paNa have mArAthI A vAdamAMthI pAchuM pharAya tema to nathI ja. tyAre AcArya mahArAje kahyuM ke jo ema ja che. to bhaNatAMnI sAthe ja, bolatAMnI sAthe ja siddha thAya evI tenI vidyAno nAza karanArI evI tenI virodhinI A sAta vidyA (ke je teNe prApta karelI vidyAonI) pratipakSI (virodhinI) vidyAo che. te tuM grahaNa kara. (ke jethI tArI hAra na thAya) te vidyAo huM tane zikhavADuM. ||2453ll avataraNa - te kaI vidyAo che ? te kahe che ? morI naUlI biDAlI, vagghI siMhI ya ulugi uvAI / eAo vijjAo, giNha parivvAyagamahaNIo // 2454 // gAthArtha - mora, noLIyA, bIlADI, vAgha, siMha, ulUka tathA ulAbaka banAvavAnI pradhAnatAvALI vidyA, parivrAjakanI vidyAonuM mathana karanArI (vinAza karanArI) tenA pratipakSabhUta evI A sAta vidyAo tuM grahaNa kara ke jethI tArI hAra na thAya.). | | 2454ll vivecana :- (1) viMchInA pratipakSabhUta mora banAvavAnI vidyA, (2) sarpanA, pratipakSabhUta noLIyA banAvavAnI vidyA, (3) uMdaranI sAme bilADI banAvavAnI vidyA, (4) A ja pramANe haraNanI sAme vAgha banAvavAnI vidyA, (5) varAha
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 airAzikamata nihnavavAda banAvavAnI sAme siMha vikurvaNAnI vidyA, (6) kAgaDA banAvavAnI vidyA sAme ulUkI (ghuvaDa banAvavAnI) kaLA, ane (7) potAkI nAmanuM pakSI banAvavAnI kaLAnI sAme ulAbaka nAmanuM tenuM virodhIpakSI banAvavAnI kalA. parivrAjakanI zaktionuM maMthana karanArI. tene zaktiono parAbhava karanArI tenI vidyAonI virodhI evI A sAta vidyAo tuM grahaNa kara. A pramANe gurujI vaDe kahevAye chate roguptamuni te sAta pratispardhI vidyAone gurujI pAsethI grahaNa kare che. tathA roharaNa vizeSa maMtrIne AcArya vaDe tene apAyo. ane kahevAyuM ke A upara kahelI sAta melI vidyAo vinA koi paNa tenA vaDe kSudra vidyAo dvArA karAyelA upasargano bIjokoI samUha AvI paDe. to te upasargonA nivAraNa mATe tenA mastaka upara A rajoharaNa pheravavuM. te rajoharaNanA pratApe tuM indra jevA devo vaDe paNa na jItAya tevo thaiza. to mAnavamAtra evA parivrAjakanI to zuM tAkAta che ke tane te jItI zake ? arthAt tuM ajeya thaiza. tyArabAda te rogupta muni rAjyasabhAmAM gayA. tyAM jaine tenAvaDe kahevAyuM ke are bhikhArI evo A parivrAjaka zuM jANe che ? A ja parivrAjaka tene je ThIka lAge tevo pUrvapakSa bhale kare. huM tene barAbara nirUttara karIza. tethI parivrAjake manamAM vicAryuM ke A (jaina sAdhuo) ghaNA nipuNa (hoMziyAra- cakora) hoya che tethI teone mAnya evo je pakSa che te huM svIkArUM ke jethI tenuM khaMDana karavAne A rohaguptamuni zaktimAna na thAya. Ama vicArIne A padvriAjaka vaDe kahevAyuM ke "A saMsAramAM jIva ane ajIva Ama be ja rAzi che tema ja sarvane dekhAya che zubha ane azubha rAzinI jema be ja prakAranI rAzi che. tyArabAda te rogupta muni vaDe te parivrAjakanI buddhino parAbhava karavA mATe potAne mAnya hato evo paNa A be rAzino pakSa na svIkArAyo ane tenuM khaMDana karAyu. kevI rIte khaMDana karAyuM ? to kahevAya che ke he pavriAjaka ! tAro A hetu asiddhahetvAbhAsa che. tuM kahe che tenAthI ulaTuM saMsAramAM dekhAya che. te mATe tArI vAta mithyA che (1) jIva. (2) ajIva ane (3) nojIva Ama traNa prakAranI rAzi A saMsAramAM dekhAya che. tyAM naraka-tiryaMca vigere je dekhAya che te jIvarAzi che. ane paramANu tathA ghaTapaTa vigere je padArtho dekhAya che te ajIvarAzi che tathA giroLInAM puchaDAM vigere je padArtho dekhAya che te nojIva che A kAraNe jIva ajIva ane nojIva ema traNa rAzi
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nirbhava rohagupta muni 125 padArtho A saMsAramAM che. tema ja dekhAya che mATe. adhama-madhyama ane uttamAdi traNa rAzinI jema. ityAdi yuktio vaDe prazna ane uttara vinAnA karAyelA evA te padvriAjaka A rohagupta dvArA jitAyA. tyArabAda hAravAnA kAraNe gusse thayelo A parivrAjaka rohaguptanA vinAza mATe viMchIo choDe che tethI rohaguptamuni tenA pratipakSabhUta mayurI vidyAvaDe moronI vikurvaNA karIne morone choDe che moro vaDe te viMchIo haNAye chate A parivrAjaka sarpo vikrvIne choDe che. rohagupta sarponA vinAza mATe teno pratipakSI noLIyAone banAvIne choDe che A pramANe parivrAjaka jyAre uMdarone vikrve che. tyAre tenA nAza mATe rogupta muni bilADAone choDe che. parivrAjaka tyArabAda anukrame haraNIyAMne choDe che tyAre rogupta muni vAgha banAvIne choDe che. A pramANe bhuMDanI sAme siMha, kAgaDAnI sAme ulUkone (dhuvaDane) tathA potAkI nAmanAM pakSIonI sAme ulAbaka nAmanAM tenAM virodhI pakSIo banAvIne choDe che. A rIte AvI vidyA dvArA A bannenI laDAI cAle che. jyAre rogupta koI paNa rIte hAra pAmato nathI tyAre parivrAjake krodhe bharAine gardabhI (gadheDI) choDI. tene AvatI joine rohagupta munie tenA ja mastaka upara rajoharaNa bhamAvIne te rajoharaNa vaDe ja tADana karAi chatI te gardabhI parivrAjakanI upara mUtra ane viSTAno utsarga karIne A gadheDI tyAMthI cAlI gai. tyArabAda sabhApati vaDe (rAjA vaDe), sabhyo vaDe, ane samasta loko vaDe nindA karAtA A parivrAjakane nagaramAMthI bahAra kaDhAyo. tyArapachI zuM thayuM ! te have bhASyakAra mahArAjA pote ja kahe che. // 2454 // jeUNa poisAlaM, chalUo bhaNai gurUmUlamAgaMtuM / vAyammi mae vijio, suNaha jahA so sAmajjhe // 2455 // rAzidugagahiyapakkho, taiyaM nojIvarAsimAdAya / gihakokilAipucchaccheodAharaNao'bhihie // 2456 // gAthArtha :- poTTasAla (nAmanA) te padvriAjakane jitIne DulUka (rohagupta che nAma jenuM evo te SaDulUka) gurujInA caraNa kamaLamAM AvIne kahe che "vAdavivAdamAM mArA vaDe te padvriAjaka je rIte rAjasabhAnI vacce jitAyo che" te he gurujI ! tame sAMbhaLo // 2455 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 airAzikamata nihnavavAda jIva ane ajIva A pramANe be rAzine grahaNa karIne tevA pakSavALo thayelo A parivrAjaka no jIva nAmanI trIjI rAzinI sthApanA karIne giroLInA puMchaDAnA chedanA udAharaNathI samajAvAye chate mArA vaDe te parivrAjaka jitAyo. || 2456 // vivecana :- poTTasAla nAmanA A parivrAjakane jiIne gurujInA caraNakamaLamAM AvIne (SaDulUka AvuM che bIjuM nAma jenuM evA) A rohagupta vaDe kahevAyuM ke "rAjA vigere samasta sabhAnI aMdara ja adhama evo te parivrAjaka mArA vaDe jitAyo" te tame barAbara sAvadhAnIpUrvaka sAMbhaLo. huM kahuM chuM rohaguptamuni gurujIne kahe che ke te huM kahuM chuM. tame sAMbhaLo. jIva ane ajIva e ja rAzi A saMsAramAM che. Avo grahaNa karyo che pakSa jeNe evo te parivrAjaka "vAdamAM mArA vaDe jitAyo" A pramANe pUrvanA vAkyanI sAthe saMbaMdha joDavo. zuM karI ne ? mArA vaDe te vAdI jitAyo ? to jIvanI rAzino trIjo pakSa racIne te vAdI mArA vaDe jitAyo. kyA daSTAntathI A trIjApakSanI meM sthApanA karI ? AvuM jANavuM hoya to giroLI AdinA puMchaDAne ja chedeluM hovAthI tenA racchedanuM udAharaNa ApIne mArA vaDe A parivrAjaka rAjasabhAmAM jitAyo, A pramANe rohagupta munivaDe kahevAya chate gurujI kahe che || 2455-2456 || bhaNai guru suThTha kayaM kiM puNa jeuNa kIsa nAbhihiyaM / ayamavasiddhaMto Ne taio nojIvarAsitti // 2457 // evaM gae vi gaMtuM parisAmajjhammi bhaNasu nAyaM Ne / siddhaMto kiMtu mae buddhi paribhUya so samio // 2458 // bahuso sa bhaNNamANo gurUNA, paDibhaNai kimavasiddhaMto / jai nAma jIvadeso, nojIvo hujja ko doso // 2459 // gAthArtha - gurujIe ziSyane kahyuM ke "vAdIne vAdamAM jitAyo" A kAma tArAvaDe sAruM karAyuM. paraMtu vAdIne jItyA pachI A pramANe kema na kahevAyuM ke "nojIva nAmano trIjo pakSa meM je kahyo. te amArI dRSTie apasiddhAnta (khoTo siddhAnta) che. paraMtu A vAdInI buddhino parAbhava karIne tene mAtra zAnta karavA mATe ja mArA vaDe kahevAyo che. /2457-2458 || gurujI vaDe bahuvAra samajAvavA chatAM te rohaguptamuni pratyuttara Ape che ke "A
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nirbhava rohagupta muni 127 bAbatamAM apasiddhAnta zuM che ? arthAt apasiddhAnta kaMI che ja nahi. mAro siddhAnta saMpUrNapaNe sAco ja che. kAraNa ke te puMchaDI e jIvano eka dezabhAga che tethI nojIva ja che. Ama mAnavAmAM ane kahevAmAM zuM doSa che ? / / 2459 // vivecana :- gurujI roguptamunine kahe che ke "rAjasabhAmAM vAdanI aMdara vAdIne tArA vaDe je jitAyo" te ghaNuM sArUM ja kAma karAyuM che paraMtu tyAMthI ubhA thatA tArA vaDe ante Ama kema na kahevAyuM ke "nojIva nAmano A trIjo pakSa e amArA mATe to khoTo ja siddhAnta che." sAcuM nathI. jIva ane ajIva Ama be ja rAzi amArA siddhAntamAM bhagavAne kahelI che. mAtra te parivrAjakane jitavA mATe ja meM kalpanA karIne A traNa rAzinI vAta karI hatI. khoTI rIte raju karAyelI A trirAzinI vAta te parivrAjaka toDI zakyo nathI. mATe te hAryo che. 5ramArthathI to be rAzi ja che. ATaluM sabhAmAM jaine tuM kahI Ava. sabhA purI thayAne ATalo kALa gayo che. to paNa rahIsahI te sabhAnI madhye jaine tuM kahI Ava. traNa rAzivALI vAta e amAro siddhAnta nathI. amArA mATe to apasiddhAnta ja che. (utsUtra ja che). paraMtu te parivrAjaka je che. tenI buddhino parAbhava karavA mATe mArA vaDe A kalpanA karAi hatI. tene abhimAnamAMthI choDAvavo hato eTale meM A kalpanA karelI che bAkI be rAzivALo pakSa ja sAco che. ATaluM tuM rAjasabhAmAM bolI Ava-kahIne Ava. Ama gurujI vaDe vAraMvAra-anekavAra kahevAyuM to paNa te rohagupta rAjasabhAmAM jaine kSamA to mAgato nathI ja, paraMtu potAnA kahelA siddhAntamAM majabUta banIne gurujInI sAme pratyuttara kare che ke "rAjasabhAmAM meM je kaMI kahyuM te kaMi ja apasiddhAnta nathI" sAco ja siddhAnta che kAraNa ke nojIva nAmanI trIjI rAzi svIkAravAmAM jo koI doSa hota to A apasiddhAnta thAta. paraMtu Ama nathI. arthAt koI doSa nathI ja. mAro A siddhAnta sAco ja che. kema doSa nathI ! giroLInA puMchaDA Adi bhAgane jIvanA ekabhAgane nojIva tarIke svIkArAya to temAM zuM doSa Ave ? aMzamAtra hovAthI nojIva kahevAya. temAM koI paNa doSa amane dekhAto nathI. to apasiddhAntatva nAmanA doSane dUra karavA mATe mane tyAM javAnI preraNA zA mATe tame Apo cho ? A siddhAnta so TacanA sonA jevo sAco ja che kaMI ja khoTuM nathI. A pramANe rohagupte gurujIne kahyuM // 2458-2459 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 airAzikamata nihnavavAda avataraNa - kyA kAraNe mArI mAnyatAmAM doSa nathI ? te sahaguma gurujIne samajAve che jaM desanisehaparo, nosaddo jIvadavvadeso ya / gihakoilAipucchaM, vilakkhaNaM teNa nojIvo // 2460 // gAthArtha :- "nonIva" A zabdamAM je no zabda che te jIvanA eka dezano (eka bhAgano) niSedha sUcaka che giroLInuM puchaDuM vigere aMgo te kaMI AkhI giroLI nathI. te kAraNathI te no jIva kahevAya che. te 2460 || vivecanaH- je kAraNathI "nonIva" A zabdamAM je no evo zabda che te dezaniSedhaparaka = kaMIka aMza mAtrano niSedha karanAra che. paraMtu sarvathA niSedha vAcaka nathI eTale ke nonIva A zabdano artha evo thAya che ke jIvano eka dezamAtra che. paraMtu Akho jIva nathI. evo artha thAya che. prazna :- bhale, nozabda dezaniSedha vAcI bhale ho, paraMtu giroLInuM puchaDuM jIvano eka aMza rUpa na paNa hoya AvuM kema na bane ? uttara :- upara pramANenI zaMkA kadAca koIne thAya ? to teno uttara ApatAM kahe che ke- giroLInuM puMchaDuM jIva nAmanA dravyano ekabhAga che. Adi zabdathI chedAyelA kapAyelA puruSano hAtha athavA kapAyelo paga e paNa eka dezamAtra hovAthI no jIva ja kahevAya che. prazna :- te giroLInuM puMchaDuM vigere eka eka aMga kevAM che? uttara :- vilakSaNa che. arthAtu jIva paNa nathI ane ajIva paNa nathI. A bannethI vilakSaNa che mATe "nojIva" che. Ama kahevAmAM koI doSa nathI. ahIM artha karavAmAM "bIvALo khyA" ATalo zabda adhyAhArathI lAvavo te A pramANe ke giroLI AdinuM puchaDuM "jIva" che ema kahevAnuM zakya nathI. te puchaDuM AkhI kAyA karatAM vilakSaNa che. eTale ke te puchaDuM e puchaDuM mAtra che paNa AkhI giroLI nathI mATe jIva tarIke teno vyapadeza thAya nahIM. tathA ajIva" che Ama paNa kahevAya nahIM. kAraNa ke phuraNAdi (halAvavuMpaTapaTAvavuM) ityAdi dharmo te puMchaDAmAM paNa dekhAya che te mATe ajIva che. Ama paNa kahevAya nahIM ajIvathI paNa vilakSaNa che te mATe. je kAraNathI jIvanA lakSaNathI ane ajIvanA lakSaNathI vilakSaNa che. te mATe te puMchaDuM "nojIva" che. Ama ja kahevAya che. te 2460 |
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 SaSThama niddhava rohagukha muni avataraNa - siddhAntamAM paNa dhamastikAya vigere dravyonA daza bheda karyA hovAthI "dezane" jIdo samajAvelo che. te rIte nojIva paNa che ja. te kevI rIte che ? te samajAve che : dhammAidasavihAdesao ya, deso vi jaM pihuM vatthu / api hubbhUo kiM puNa chinnaM gihakoliyApucchaM // 2461 // icchai jIvapaesaM, nojIvaM jaM ca samabhirUDho vi / teNa tthi tao samae ghaDadezo noghaDo jaha vA // 2462 // gAthArtha - dharmAstikAyanA daza prakAra (bhado) kahelA hovAthI teno deza bhAga paNa apRthakabhUta hovA chatAM paNa pRthaka vastu rUpe kahela che. to pachI chedAyeluM girolInuM puMchaDuM to bhinna bhedarUpa che ja, tene bhinna kahevAmAM zuM vAMdho ? samabhirUDha naya paNa A pramANe icche ja che ke jIvano eka eka pradeza paNa nojIvA che ja, te kAraNathI zAstramAM paNa nojIva kahelo ja che. jemake ghaDAno ekadeza te noghaTa kahevAya ja che. | 2461-2462 | vivecana :- gAthAmAM lakhelo na zabda (prAkRta bhASAmAM ya zabda) bhinna kramavAcI che. tathA "to vi" zabdamAM kahelo mA zabda paNa bhinna kramavAcI hovAthI Avo artha karavo ke dharmAstikAyAdi dravyo saMbaMdhI apRthabhUta evo (eTale ekamekatAne pAmelo evo) paNa je dezabhAga che. te "piE valtha" pRthaka eka vastu che. Ama siddhAntamAM bhinna vastu tarIke apekSA vizeSathI jo kahela che. (ahIM patiH zabda mUlagAthAmAM nathI. adhyAhArathI lAvavAno che.) to pachI je puMchaDuM chedAyeluM che potAnA AtmAthI pRthabhUta baneluM che tevuM giroLInuM puMchaDuM bhinna vastu kema na kahevAya ? arthAt bhinna vastu ja kahevAya. A kAraNathI te puchaDuM jIvathI chedAyeluM che alaga thayeluM che mATe jIva nathI. sAthe sAthe phuraNA (kaMpana kriyA) Adi hovAthI ajIva karatAM vilakSaNa paNa che mATe ajIva paNa nathI tethI sAmarthyathI tene "nojIva" kahevAya che saMpUrNa jIva paNa nathI. tathA saMpUrNa ajIva paNa nathI. mATe jIvano ja eka bhAga hovAthI nojIva ja che. Ama kahevAya che. prazna :- siddhAntamAM vaLI kyA vacanathI A nojIva pRthagu vastu tarIke kahyo che? te samajAvavA mATe vacana kyuM ?
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 trirAzikamata nitavavAda 1 uttara - dharmAstikAya Adi amUrta evA ajIvanA daza prakArono Adeza hovAthI dazavidhatvanuM kathana kareluM hovAthI uparokta vAtano sAra A pramANe che : ajIvadravyanI prarUpaNA karatA evA parama muni puruSo vaDe kahevAyuM che ke "ajIvo be prakAranA che eka rUpI ajIva, ane bIjA arUpI ajIva, tyAM je rUpI ajIva che te cAra prakAre che skaMdha, deza, pradeza, ane paramANu pudgalo A pudgalAstikAyanA cAra bhedo jANavA. have arUpI ajIvanA daza prakAra kahyA che. te A pramANe che (1) dharmAstikAya, (2) dharmAstikAyano deza, (3) dharmAstikAyano pradeza. A ja pramANe adharmAstikAyanA paNa traNa bheda che tathA AkAzAstikAyanA paNa traNa bhedo che. ema kula 383 = 9 bheda thayA tathA addhAsamaya (kALa) no eka bheda Ama kula 10 bheda arUpi ajIvanA che. A pAThamAM dharmAstikAyAdinA dasa bhedo kahelA hovAthI tenA dezabhAgane bhinna bheda tarIke samajAvelo che. jo ke dharmAstikAyAdino je dezabhAga che te kyAreya dharmAstikAyAdi mULabhUta dravyathI alaga thayo nathI. ane thaze paNa nahIM. to paNa alaga bheda tarIke kahyo che. tenA vinA dazavidhatva thAya ja nahIM. A pramANe dharmAstikAyAdino je eka dezabhAga che tene dharmAstikAyAdithI apRthabhUta (abhinna-ekAkAra) hovA chatAM paNa tene pRthagu bheda tarIke kahevAya che. to pachI giroLInuM puchaDuM vigere padArtha to chedAyeluM hovAthI jIvathI pRthabhUta ja che to tene bhinnavastu mAnavI e sAco ane sAro ja mArga che. A kAraNathI A puMchaDuM te paripUrNa jIva paNa nathI. ane paripUrNa ajIva paNa nathI. A bannethI vilakSaNa che te mATe "nojIva che." Ama kahevAya che. Ama kahevAmAM kaMI khoTuM nathI. je kAraNathI samabhirUDhanaya Ama mAne che ke jIvano je ekadezabhAga che te no jIva kahevAya che te kAraNathI te A puMchaDuM nojIva che ja. A pramANe siddhAntamAM paNa kaheluM ja che A kaMI mArA ekalA vaDe kahevAtuM nathI. anuyoga dvArA nAmanA AgamamAM pramANadvAranI aMtargata naya ane pramANanI vicAraNA karatAM graMthakAravaDe ja kahevAyuM che ke "samabhirUDha nAmano naya zabdanAmanA nayane kahe che ke jo tuM karmadhAraya samAsa karIne artha karato hoya to Ama kahe che ke "te AkhuM dravya jIva che paNa teno je pradeza che te no jIva che" A pAThamAM AtmAnA eka pradezAtmaka ekadezane "nojIva che. Ama spaSTa kahela che ja. jemake ghaDAno eka bhAga (kAMThalo vigere) te noghaTa kahevAya che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nirbhava rohagupta muni 131 tethI "nojIva" nAmanI trIjI rAzi che ja, yuktidvArA ane Agama dvArA siddha thAya ja che te mATe, jIva ajIva Adi ubhayapadArthanI jema A trIjI rAzi paNa che. A pramANe rohagupte gurujInI sAme nojIva nAmanI trIjIvastunI nirbhayapaNe siddhi karI. ||2461-2462 || avataraNa :- te A pramANe lUka vaDe (rohagupta muni vaDe) kahevAye chate gurU mahArAjazrI tene pratyuttara kahe che ke aha te suyaM pamANaM to rAsI tesu tesu suttesu / do jIvAjIvANaM na sue nojIvarAsitti // 2463 // gAthArtha :- he rogupta ! jo tane zruta (sUtra) ja vadhAre pramANa che. Ama lAge ja che. to te te AgamasUtromAM paNa jIva ane ajIva ema be ja rAzi batAvela che. paraMtu nojIva nAmanI trIjI rAzi kyAMya batAvelI nathI. (mATe paNa tArI vAta barAbara nathI.) // 2463 || vivecana HdhammAnavihAvettao va" ityAdi jaNAvelA sUtrapAThathI he rohagupta muni ! tuM sUtrane pramANa mAnavAvALo che to kharekhara sAce ja tane sUtranI ja vadhAre pramANatA lAgatI hoya to te te AgamasUtromAM jIva ane ajIva ema be ja rAzi jaNAvelI che. (paraMtu kyAMya nojIva sAthe traNa rAzi batAvelI nathI.) tyAM ThANAMgasUtrano pATha A pramANe che ''tuve rAkSI padmattA, taM nahIM- nIvA ceva, anIvA ceva / '' jIvonI be ja rAzi bhagavante kahelI che. te A pramANe (1) jIvarAzi ane (2) ajIvarAzi, tathA anuyoga dvArasUtramAM paNa kahyuM che ke "vijJA nuM matte / vaLyA pannattA ? goyamA! viA pannattA, te nA-pIvaA ya, anIvaDvA yU' tathA vaLI uttarAdhyayana sUtramAM paNa kahyuM che ke "khIvA ceva anIvA ya, sa toD vivAhiC' ityAdi anya sUtromAM paNa A pramANe che be rAzino ja ullekha maLe che. paraMtu traNa rAzino ullekha kyAMya jovA maLato nathI. norAzi nAmano trIjo pakSa to zrutamAM kyAMya kahelo maLato nathI. tethI te trIjI rAzi hovAnI je prarUpaNA tuM kare che. te zrutanI AzAtanA che. te kema na kahevAya ? dharmAstikAyAdino je dezabhAga che. te dezabhAga dharmAstikAyAdithI kaMi bhinna nathI. vivakSA mAtrathI samajAvavA mATe ja tenuM bhinnabheda tarIke upAdAna kareluM che. mATe tArI A kalpanA barAbara nathI sUtravirUdhdha ja che. ||2463 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 airAzikamata nihnavavAda avataraNa :- A ja pramANe pucchAdi paNa giroLI Adi jIvadravyathI abhinna ja che.te pucchAdi te giroLInI sAthe saMbaMdhavALAM hovAthI, tethI te pucchAdi paNa jIva ja che. nojIva nathI ja A vAta samajAvatAM samajAvatAM graMthakArazrI kahe che ke : gihakoliyAipucche, chinnevi tadaMtarAlasaMbaMdho / sutte'bhihio, suhumAmuttattaNao tadaggahaNaM // 2464 // gAthArtha - giroLI AdinuM puMchaDuM chedAye chate paNa tenA aMtarAlamAM Atmapradezono saMbaMdha hoya che A pramANe sUtramAM kaheluM ja che. mAtra sUkSma hovAthI ane jIva pradezo amUrta hovAthI tenuM grahaNa thatuM nathI. // 2464 || - vivecana :- giroLI Adi prANIonAM puMchaDAM Adi avayava charI Adi zastra vaDe chedAye chate paNa te giroLInuM je sthAna ane puMchaDA Adi chedAyelA avayavanuM je sthAna, te bannenA aMtarAlamAM eTale ke vacagALAnA kSetramAM tyAM tenA jIvapradezono saMbaMdha (saMyoga) te aMtarAla sambandhamAM paNa hoya ja che. Ama AgamasUtramAM kahela che. tyAM bhagavatIjI sUtrano pATha A pramANe che : aha bhaMte ! kummA kummAvaliyA, gohA gohAvaliyA, goNe goNAvaliyA, maNuse maNusAvaliyA, mahise mahisAvaliyA, eesi NaM duhA vA, tihA vA, asaMkhejjahA vA, chinANaM je antarA, te vi NaM tehiM jIvapaesehiM phuDA ? haMtA phuDA / purise NaM bhaMte ? antare hattheNa vA, pAeNa vA, aMguliyAe vA kaTTeNa vA, kiliMceNa vA,AmusamANe vA, saMmusamANe vA, AlihamANe vA, vilihamANe vA, aNNayareNa vA, tikkheNaM satthajAeNaM, AchiMdamANe vA, vichiMdamANe vA, agaNikAeNaM samoduhamANe tesiM jIvapaesANaM, kiMci bAhaM vA, vibAhaM vA, uppAei, viccheyaM vA karei ? / no iNaDhe samaThe / no khalu tattha satye saMvama" kRti bhagavatIjI sUtranA A pAThano artha A pramANe che. artha - he bhagavaMta ! kAcabA, kAcabAnI paMkti, caMdanAdi gho, tenI paMkti, baLada, baLadanI jAti, manuSya tathA manuSyanI paMkti, mahiSa athavA mahiSanI paMkti, A badhA jIvo be prakAranA paNa che. traNa prakAranA paNa che. asaMkhyAta bheTavALA paNa che. tene chedo tyAre vaccenA aMtarAla bhAgamAM je kSetra che te kSetra te jIvapradezo vaDe skRSTa che ke aspaSTa che ?
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nihnava rohagupta muni 133 uttara :- he bhagavan! puruSanA AMtarAmAM, hAthanA AMtarAmAM, paganA AMtarAmAM, AMgalInA AMtarAmAM, lAkaDA vaDe athavA lokhaMDa vaDe athavA paraspara kaMika ghasAye chate athavA vizeSa ghasAye chate Alekhana karAve chate athavA vilaMbana karAye chate, anyatara koi paNa tikSmatara zastra vaDe chedAye chate bhedAye chate, agnikAya vaDe dAha karAya chate vacce rahelA te Atmapradezone zuM kaMIka pIDA athavA vizeSa pIDA utpanna thAya che ? ke te pradezono vinAza ja thAya che ? paramAtmA kahe che ke, A artha barAbara nathI. polANamAM rahelA te AtmapradezomAM zastra cAlI zakatuM nathI. ityAdi. prazna :- jo kharekhara bhagavatIjI sUtramAM ja A pramANe Atmapradezono tenA aMtarAlamAM saMbaMdha jaNAvelo ja che. to tenA antarAlamAM rahelA evA te Atmapradezo dekhAtA kema nathI ? uttara :- teno uttara graMthakArazrI gAthAmAM ja kahe che ke (1) sUkSma hovAthI, A kAmaNazarIra atizaya sUkSma che mATe te Atmapradezo dekhAtA nathI tathA (2) Atmapradezo amUrta hovAthI antarAlamAM rahelA evA te Atmapradezo hovA chatAM paNa te AtmapradezonuM grahaNa thatuM nathI. dekhAtA nathI. || 2464 || avataraNa - prazna - jema zarIramAM tathA puMchaDA Adi bhAgomAM phuraNA Adi liMgo dvArA jIvapradeza che Ama grahaNa karAya che. tevI ja rIte zarIra ane puchaDAnA aMtarAlamAM te Atmapradezo hovA chatAM paNa kema dekhAtA nathI ? te have jaNAve che : gajjhA muttigayAo, nAgAse jaha paIvarassIo / na ya se hoi vivAhA, jIvassa bhavantarAle vva // 2465 // gAthArtha - dIpakanI agnimAM rahelAM jayotanAM kiraNo mUrtimAna hovAthI grAhya bane che. paraMtu AkAzamAM gayelAM kiraNo grAhya banatAM nathI tema (zarIranI sAthenA Atmapradezo dekhAya che, paraMtu) bhavanA aMtarAlamAM rahelA jIvanA pradezo dekhAtA paNa nathI. ane tene vibAdhA (pIDA) paNa thatI nathI. ra46pA vivecana - jema pRthvI bhIMta-varaMDo ane aMdhakAra vigere vastuo mUrtinA yogavALA hovAthI (arthAt varNAdibhAvavALA hovAthI) mUrti kahevAya che. tathA jema dIpakanI agnimAM rahelA kiraNo mUrtimAna padArtha hovAthI mUrti kahevAya che. phakta te ja kiraNo AkAzamAM vyApta thayAM hoya to grahaNa thatAM nathI. tevI ja rIte A jIva paNa zarIraghArI hoya tyAre bhASaNa-ucchavAsa-niHzvAsa-dAvana-valbana-ane phuraNa vigere kriyAo vaDe
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 airAzikamata nitavavAda grahaNa thAya che, paraMtu aMtarAlamAM rahelA jIvapradezo zarIravALA na hovAthI grahaNa thatA nathI 246paNI avataraNa - je kAraNathI Ama che te kAraNathI zuM nakkI thayuM te jaNAve che. deharahiyaM na giNhai, niratisao nAtisuhumadehaM va / na ya se hoi vibAhA, dIvassa bhavantarAlovva // 2466 // gALaMthaH- zarIra vinAno (vigrahagatimAM jato) jIva atizayavALuM jJAna jene nathI evA che kAyanA jIva vaDe jaNAto nathI, athavA taijasa kAryaNa evA sUkSma zarIravALo jIva dekhAto nathI. jema eka bhavathI bIjA bhavamAM jatA jIvane vigrahagatimAM audArikAdi zarIra na hovAthI) pIDA thatI nathI (tema chedAyelA zarIra ane puMchaDA nI vacceno jIva amUrta hovAthI dekhAto nathI ane pIDA pAmato nathI. 2466ll) vivecana :- jyAM jyAM deha (zarIra) na hoya tyAM tyAM jIvanAM lakSaNo jaNAtAM na hovAthI deharahita mukta AtmAne, athavA dAyelA puMchaDAvALA aMtarAlavartI jIvane atizaya jJAna vinAno chadmastha jIva eTale ke kevaLajJAna ane kevaLadarzana jevA viziSTa atizayothI rahita evo chadmasya jIva jANI zakato nathI. te Atmapradezone joI zakato nathI. te AtmAnA antarAyavartI AtmapradezomAM hamaNAM ja kahelA siddhAnta saMbaMdhI sUtramAM kahelI yukti vaDe bhAlA-taravAra ane charI Adi zastro vaDe chedavAnI athavA agni vaDe bALavAnI tathA pANI vaDe bhIMjavavAnI kriyA karAya to paNa tene vizeSa bAdhA athavA koI paNa jAtanI pIDA thaI zakatI nathI. jema eka bhavathI bIjA bhavamAM jatA jIvane kArmaNa zarIra hovA chatAM paNa te zarIra ghaNuM ja sUkSma hovAthI tyAM pIDA thatI nathI. tema ahIM paNa samajavuM . 2466 || avataraNa - prazna - giroLI Adi jIvano chedAyelA puMchaDA Adi avayavavALo bhAga namaH kapAI gayo che. arthAt sarvathA alaga thaI gayo che. tethI sarvathA bhinna thayela hovAthI nojIva che Ama kema na kahevAya? jema ghaTa nAmanA padArthathI judo paDelo kapAvAthI pRthabhUta thayelo ane zerImAM rakhaDato paDelo ghaDAno eka TukaDo ghaTano eka bhAga hovAthI jema noghaTa kahevAya che. tema A nojIva kahIe to zuM doSa Ave? gurujI kahe che ke A vAta ayukta ja che. te kema ayukta che ? te have kahe che. davvAmUttattAkayabhAvA davikAradarisaNAo ya / aviNAsa kAraNAhi ya nabhasovva na khaMDaso nAso // 2467 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 SaSThama niddhava rohagukha muni gAthArtha - jIvadravyano khaMDa khaMDa nAza thato nathI. kAraNa ke (1) dravya amUrta hovAthI, (2) ekRtrima hovAthI arthAt nitya hovAthI, (3) vikArI bhAvonuM darzana nathI mATe, (4) tathA vinAzanAM kAraNa nathI mATe, AkAzadravyanI jema jIvadravyamAM khaMDa khaMDa nAza thato nathI. II 2466 || vivecana :- jIvadravyamAM khaMDa khaMDa vibhAga thato ja nathI. eTale AtmAnA khaMDavArA TukaDA thatA ja nathI. ke jethI girolInA kapAyelA bhAgamAM AtmAno eka TukaDo rahe ema manAya. mATe AvuM banatuM ja nathI. kAraNa ke (1) A AtmA e amUrtadravya hovAthI jema AkAza e amUrtadravya hovAthI khaMDa khaMDa TukaDA thatA nathI. tema AtmAnA paNa khaMDa khaMDa TukaDA thatA nathI. tathA (2) akRtaka hovAthI :- kRtrima dravya na hovAthI jema lADavo te kRtrima dravya che. mATe tenA vibhAgo thAya che. paraMtu AkAza e kRtrima dravya nathI. mATe tenA vibhAgo thatA nathI tema A AtmA paNa kRtrima dravya nathI. paNa akRtrima dravya che. mATe tenA khaMDa khaMDa TukaDA thatA nathI. (3) vikAradarzanano abhAva hovAthI, jema ghaDo phuTe nAza pAme tyAre tenA vikAra rUpa kapAlAdi dekhAya che tema AtmAnA TukaDA thatA hoya to tenA vikharAyelAM aMgo (TukaDA) dekhAvA joIe. paNa te dekhAtA nathI. mATe AtmA khaMDa khaMDa vibhAga pAmato nathI. (4) AtmAnA vinAzanuM koI kAraNa nathI mATe, vinAzanAM je kAraNo che jema ke (1) agni ke je vastune bALI nAkhe che (2) zastra ke je vastunA TukaDe TukaDA karI nAkhe che evAM koI zastro AtmA upara cAlatAM nathI. A pramANe A cAra hetuo che sarva hatuomAM AkAzanuM daSTAnta jANavuM A rIte AtmA khaMDa khaMDa vibhakta thato ja nathI ke jethI giroLInA puMchaDAmAM nojIva (jIvano eka TukaDo) hoya ema kahI zakAya? arthAt aMza-aMzI bhAva che ja nahIM ra46LA avataraNa - jIvano khaMDa khaMDa nAza thAya che kAcanA TukaDAnI jema jIvanA TukaDA thAya che. Ama mAnavAmAM ghaNA doSo Ave che. te kahe che: nAse ya savvanAso, jIvassa nAso ya jiNamayaccAo / tatto ya aNimukkho, dikkhAvephalladosA ya // 2468 // gAthArthaH- je khaMDa khaMDa nAza mAnIe to AkhA jIvano nAza thAya che. Ama mAnavuM paDe ane jIva dravyano sarvathA nAza mAne chate jinanA matano tyAga karavo paDe. tema mAnavAthI mokSano abhAva thAya.tathA dIkSA AdinI niSphaLatA paNa Ave 2468 ||
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 airAzikamata nihnavavAda - vivecana :- zastraccheda Adi dvArA jIvano jo TukaDA TukaDAvAra nAza thato hoya to kyAreka teno sarvathA nAza paNa thavAnI Apatti Avaze. te A pramANe je je vastuno khaMDa khaMDa nAza thAya che. teno sarvathA nAza paNa A saMsAramAM thAya ja che. jema ke ghaTapaTa. ghaTa-paTano TukaDA TukkA karIne nAza thAya che. tethI kAlAntare Akho ghaTa nAza pAmI jAya ane TukaDA kacarApeTImAM nAkhI devA paDe, tathA paTanA TukaDA thatAM tene paNa kacarA peTImAM ja nAkhavA paDe tema jIvadravyano paNa khaMDa-khaMDa nAza jo thato hoya to A jevadravya khaMDa khaMDa thatAM sarvathA nAza paNa pAme AvuM paNa bane Ama mAnavuM paDe che barAbara nathI kAraNa ke jIvadravyane tattvArtha Adi granthomAM anAdi-nitya mAneluM che ane jJAnIoe tema ja kaheluM che. prazna :- pravatu patalI = jIvano khaMDa khaMDa nAza mAno. emAM zuM doSa che khaMDa khaMDa nAza paNa thAya Ama mAnavAmAM amArUM to kaMI jAtu nathI. amane to kaMI nukazAna thatuM nathI. tethI ema ja mAno ne ? uttara :- te vAta ucita nathI kAraNa ke TukaDA TukaDA thatAM jIvano sarvathA nAza thAya che Ama mAnavuM paDe. jIvadravyano sarvathA nAza mAnavo te yogya nathI. kAraNa ke Ama mAnavA jatAM jinezvara prabhunA matano tyAga ja karavo paDe. A mAnyatA svIkAratAM jinamatano tyAga ja thAya.kAraNa ke jinamatamAM cAra vastuno sarvathA nAza, ane asat vastuno sarvathA navo utpAda niSedhelo che. teno sUtrapATha A pramANe che. "jIvA NaM bhaMte ! kiM vaDDhati, hAyaMti avaTThiyA ? goyamA, no vaDDhaMti, no hAyaMti, avaDDhiyA eva" bhagavAna ! zuM jIvo vadhe che zuM jIvo ghaTe che? ke zuM jIvo avasthita ja che ? he gautam ! jIvo vadhatA paNa nathI, jIvo ghaTatA paNa nathI. paNa jIvo avasthita che. (niyata saMkhyAmAM ja rahe che.). A kAraNathI jIvano sarvathA nAza svIkAre chate jinamatano tyAga ja thAya. ane Ama jIvadravyano nAza mAne chate kALAntare sarvajIva dravyono nAza thaye thate mokSano paNa abhAva ja mAnavo paDe. kAraNa ke jayAre sarva jIvono nAza thayo tyAre mokSamAM janAra koI na hovAthI mokSano paNa nAza ja thayo. ane jo mokSano paNa nAza thato hoya to dIkSA grahaNa karavI ityAdi kaSTakArI anuSThAna karavAnuM paNa niSphaLa ja thAya ane Ama mAnatAM sarve paNa jIvono nAza mAne chate saMsAranI zUnyatA mAnavAnI paNa Apatti Ave.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ pama nitava rohagupta muni 137 tathA jIvano sarvathA nAza thaye chate karAyelA zubhAzubha karmono paNa ApoApa nAza ja thAya Ama thavAthI kRtanAza-akRta Agama ityAdi doSo lAgavAno prasaMga paNa Ave mATe jIvano khaMDa-khaMDa nAza thato nathI. praznaH- gIroLI vigere padArthomAM puchaDA Adi bhAgono nAza thAya che. pRthabhUta thato hovAthI khaMDa-khaMDa vAra nAza thAya ja che. ane tema dekhAya ja che. to tema khaMDa khaMDa nAza mAnavAmAM zuM doSa Ave ? uttara :- uparanI vAta ayukta (ayogya) ja che. audArika zarIra ke je paugalika che. teno ja khaMDa khaMDa nAza thAya che paraMtu temAM rahelA jIvano khaMDa khaMDa nAza thato nathI ja. kAraNa ke te jIva to amUrta hovAthI koInA paNa vaDe khaMDa khaMDa karavo zakya nathI. jema AkAzanA khaMDa khaMDa thatA nathI. jema jIvanA paNa khaMDa khaMDa thatA nathI. 2468 avataraNa :- A bAbatamAM para evA ziSyanA abhiprAyanI zaMkA karIne tenI vAtane dUSita karatA granthakArazrI kahe che ke - aha khaMdho iva saMghAya-bheyadhammA sa to vi savvesi / avaropparasaMkarao suhAiguNasaMkaro patto // 2469 // gAthArtha :- have kadAca koI vAdI jIvadravyane pudagalaskaMdhanI jema saMghAta ane bheda dharmavALo che Ama mAne to te paNa ucita nathI. kAraNa ke ema mAnavAmAM sarveno paraspara saMkara thAya. ane sukhaduHkhAdi guNono paNa saMkara thavAnI Apatti Ave. mATe A mArga ucita nathI. II 2469 || vivecana :- have pugalanA skaMdho-khurazI-Tebala-palaMga vigere padArtho avayavavALA hovAthI jema tenA avayavono saMghAta (yathAsthAne goThavavA paNuM) ane bheda (avayavonuM vikheravA paNuM) thAya che. tenI jema jIvanA pradezono paNa saMghAta-vighAta thAya cheAma jo svIkAravAmAM Ave. to vivalita eka pudgala skaMdhamAM bIjA pudgalono skaMdha (bIjo skaMdhano TukaDo) lAvIne saMbaMdha karAya che eka pATIyAnI sAthe bIjuM pATIyuM joDAya che tema tathA teno TukaDo kApIne bIje saMdhAya che tema jIvano paNa eka TukaDo bIja jIva sAthe joDAya che ane bIjA jIvano TukaDo tyAMthI chuTo pADIne trIjA jIvanI sAthe joDAya che. AvA prakAranA saMghAta ane bheda dharmavALA jIvo che Ama ja mAnavuM paDe. je ucita nathI. jIvanA AvA khaMDa khaMDa vibhAgo thatA nathI. prazna :- tathA khaMDa khaMDa nAza thavA chatAM paNa navA navA TukaDA joDAtA raheze mATe jema
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 trirAzikamata nihnavavAda bheda thAya che. tema saMghAta paNa thaze. jethI jIvano sarvathA nAza nahIM thAya. Ama koI ziSya prazna kare che. uttara :- AvI kalpanA karavI te ucita nathI. kAraNa ke tema mAnavAmAM dUSaNa Ave che. to va salaeNhiM =ema mAnazo to paNa samasta lokamAM rahelA jIvono paraspara TukaDA saMdhAvAthI paraspara zaMkara thai jaze sukha-duHkhAdi guNonA saMvedanano paNa zaMkara ja thaze. uparanI vAtano sAra e che ke - zubha athavA azubha karmothI yukta evo jIvano eka TukaDo bIjA jIvanI sAthe joDAya ane bIjA jIvano TukaDo te jIvanI sAthe joDAya tyAre te prathama jIvanA sukhAdi guNo paNa anyajIvamAM praveza pAme ane anyajIvana sukhAdi guNo te vivalita jIvamAM praveza pAme. Ama thAya to sarve paNa jIvomAM pudgala dravyanI jema ja TukaDAo saMdhAvAthI sukha-duHkhAdi guNono paNa zaMkara thavAnI Apatti Ave. tathA eka jIvane kRtanAza doSa Ave. kAraNa ke teNe pote kareluM je karma che teno TukaDo jyAM saMdhAze. tyAM gayo. paNa tene potAne bhogavavAnuM na rahyuM. mATe kRtanAza doSa Avyo. tathA bIjA jIve tevuM karma karyuM na hatuM. chatAM temAM je TukaDo Avyo te navuM karma laie Avyo. eTale pote na kareluM evuM karma tene bhogavavAno avasara Avyo Ama akRtAgama nAmano doSa Avyo ityAdi ghaNA doSo Ave che. tethI jIvano khaMDa khaMDa nAza thAya che A mAnyatA vyAjabI nathI 2469 || avataraNa:- gharano (eTale ke prazna karanArano) bIjuM paNa abhiprAya lakhIne temAM paNa dUSaNa Ape che. te vAta samajAve che: aha avimukko vi tao, nojIvo to paippaesaM te / jIvammi te asaMkhejjA, nojIvA natthi jIvo te // 2470 // gAthArtha - have jo jIvanA khaMDakhaMDa TukaDA thAya che Ama kadAca tuM na mAne paNa avimukta eTale akhaMDa jevadravya che. Ama mAnIza to tyAM eka eka bhAgane nojIva kahevAthI sarve paNa pradezo tArI daSTie to no jIva ja thaI jaze. eTale eka jIvamAM asaMkhyAtA nojIvo che. paNa jIvadravya nathI Avo artha thaze. ? | 2470 || vivecana :- have jo upara samajAvyA pramANe jIvano cheda thato na hoya ane cheda mAnavAmAM A doSanA bhayathI jIvano cheda thAya che. A vAta kadAca tame na mAnazo. ane avibhakta eTale ke "akhaMDa jevadravya" che. jeno eka paNa TukaDo chuTo paDyo nathI. chuTo paDato nathI. ane chuTo paDaze nahIM. AvuM akhaMDa jIvadravya che. Ama jo tame mAnazo tathA jIvanI sAthe saMbaMdhavALA (eTale ke joDAyelA) evA TukaDAne (hAtha paga mAthuM- peTa vigere
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nihnava rohagupta muni 139 bhAgone)to dharmAstikAyakAyAdinI jema nojIva che Ama jo svIkArAya to A eka jIvanA jeTalA Atmapradezo che. teTalA tamAma Atmapradezo TukaDA ja hovAthI badhA ja nojIva ja thaze. eTale ke eka AtmAmAM asaMkhyAtA nojIvono ja Dhagalo thaze. jIvadravya jevuM kaMi raheze ja nahIM. tathA jIvadravyanA sarvapradezo jema nojIva ja banaze ane jIvadravya mULa to raheze ja nahIM. tenI jema ajIvadravyamAM paNa badhA ja paramANuo noajIva ja banaze. paNa ajIvadravya jevuM kaMi raheze ja nahI. AvA ghaNA doSo Avaze. // 2470 // avataraNa :- "nojIva" mAnavAmAM bIjI paNa duSaNa Ave che te samajAve che. evamajIvA vi paippaesabheeNa noajIvatti / natthi ajIvA kei kayare te tinni rAsitti // 2471 // gAthArtha :- A pramANe ajIvamAM paNa pratyeka pradeze pradeze pradezanA bhedathI "noajIva" -- ja siddha thaze. paNa ajIva mUladravya raheze nahIM. to traNa rAzi kyAMthI siddha thaze ? be ja rAzi thaze. // 2471 || vivecana :- A ja pramANe ajIva evA dharmAstikAyAdi dravyonA tathA dRyaNuka-tryaNukaAdi pudgalanA skaMdho tathA ghaTa-paTAdi padArthonA paNa pratyeka pradezo bhinna bhinna hovAthI ane ajIvadravyano eka deza hovAthI noajIva ja kahevAze jema ghaTanA ekadezane noTa kahevAya che tema. A rIte ajIva nAmanuM koI dravya raheze ja nahIM paramANuo je che te pudgalAstikAya nAmanA ajIvadravyanA eka eka aMza hovAthI sarva paramANuo noajIva ja kahevAze. tethI traNa rAzi kevI rIte thaze ? tArA vaDe rAjasabhAmAM traNa rAzi kevI rIte siddha karAi. vAstavika vicAra karIe to upara samajAvelA nyAya pramANe nojIva ane noajIva ema be rAzi ja thAya che tethI tArI mAnyatAmAM ghaNA doSo AvatA hovAthI jIva chedAto ja nathI. A vAta nakkI thAya che. ane kharekhara te ja vAta sAcI che, mATe tAre paNa tene ja svIkAravI joIe. // 2471 || avataraNa :- A jIva bhale chedAyo hoya to paNa nojIvanI siddhi thatI nathI. A vAta samajAvatAM kahe che ke H cchinno va hou jIvo, kaha so tallakkhaNo vi nojIvo ? aha evamajIvassa vi deso to noajIvotti // 2472 // evaM pi rAsao te na tinni, cattAri saMpasajjaMti / jIvA tahA ajIvA nojIvA noajIvA ya // 2473 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 trirAzikamata nihnavavAda gAthArtha :- chedAyelo evo paNa jIva, jIvanA lakSaNothI yukta che tethI tene nojIva kema kahevAya ? A ja pramANe ajIvadravyano je ekadeza hoya te ajIvanA lakSaNathI yukta che to pachI tene noajIva kema kahevAya ? ll2472 // chatAM jo Ama kahezo to traNa rAzi thatI nathI. paNa cArarAzi thAya che (1) jIva. (2) ajIva (3) nojIva(4) noajIva // 2473 II vivecana - puMchaDA Adi koI avayavanA chedavaDe chedAyelo bhale giroLIno jIva hoya to paNa phuraNA-kaMpana Adi jIvanAM lakSaNo temAM che jene tevo A puMchaDIno bhAga paNa jIvanA lakSaNavALo hovA chatAM paNa nojIva kyA kAraNe kahevAya ? jIvanuM ja puMchaDuM che jIvanI thatI kaMpanakriyA temAM che to zA mATe jIva che ema na kahevAya ? uparanI vAtano bhAvArtha A pramANe che - AkhI giroLI hoya tyAre paNa phuraNA Adi jIvanAM lakSaNo temAM ghaTe che mATe ja jIva kahevAya che. tenI jema chedAyelA tenA avayavamAM (puMchaDA Adi bhAgomAM) paNa te ja phuraNAdi lakSaNo spaSTa dekhAya ja che. A kAraNathI jIvanAM lakSaNothI yukta hovA chatAM paNa zA mATe tame tene jIva nathI kahetA ? ane nojIvanI kalpanA kema karo cho ? phuraNA-kaMpanA- cetanA vigere jIvanAM je je lakSaNo che te te lakSaNo chedAyelA puMchamAM paNa che pachI zA mATe tene jIva na kahevAya ane nojIva kahevAnI pAchaLa kAraNa zuM ? have puMchaDA Adi avayavomAM phuraNA Adi jIvanAM lakSaNo hovA chatAM paNa jo tame no jIva ja mAnazo. ane potAno Avo Agraha jo tame nahIM choDo to ajIva evA ghaTa-paTAdi padArthono paNa kAMThalo Adi koI paNa dezabhAga noajIva paNa kahevAze ja. jema tame jIvanA ekadezabhUta puMchaDAne nojIva mAnyo. tenI jema ghaTano ekadezabhUta je kAMThalo-ThIkarI vigere paNa ajIvano ekadeza hovAthI noajIva ja kahevAze. Ama noajIva paNa mAnavuM joie ja. ziSya :- bhale ema ho. jIvano ekadeza puMcha jema huM nojIva kahuM chuM. tema ghaTAdi ajIvano ekadeza koThalo vigere bhAgone huM noajIva paNa mAnIza. ema mAnavAmAM mArUM kaMI jatuM nathI. ema mAnavAmAM mane kaMI ja nukazAna nathI bhale ema ho. uttara - gurujI kahe che ke tArI A vAta barAbara nathI. kAraNa ke tArA vaDe traNa rAzi manAya che jIva ajIva ane nojIva. te traNa rAzi Ama mAnavAthI nahI ghaTe. paraMtu cAra rAzi mAnavAnI Apatti tane Avaze (1) jIva. (2) ajIva (3) no jIva ane (4) noajIva mATe trirAzinI siddhi thatI nathI. 2472-2473 |
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama niddhava rohagukha muni 141 avataraNa - ahIM paraziSyano je bacAve che. te bacAva kahIne potAnA pakSamAM Avo bacAva samAna ja che te samajave cheHah te ajIvadeso ajIvasAmaNNa jAiliGgotti / bhinno vi ajIvocciya, na jIvadeso vi kiM jIvo // 2474 // gAthArtha - have jo tuM Ama kahe ke ajIva evA ghaTapaTanA TukaDA (kAMThalo) vigere ajIvanA je dezabhAgo che. te ajIvanI sAthe samAna jati ane samAnasiMga vALA padArtho che. mATe bhinna hovA chatAM paNa ajIva ja che paraMtu noajIva nathI. to jIvano deza paNa jIva ja che. Ama paNa tuM kema vicArato nathI. || 2474 || vivecana - have je te ghaTa- athavA paTa vigere ajIva dravya arthAtu pudgalAstikAyanA skaMdhano ekadezabhAga pRthabhUta hoya to paNa ajIva ja kahevAya che. mATe ghaTanA bhAMgelA TukaDAne tame ajIva ja kaho cho. tathA kapaDAnA phATelA TukaDAone paNa tame ajIva ja kaho cho paNa noajIva kahetA nathI.kAraNa ke ghaTa hoya ke ghaTano ekadeza (kAMThalo ke ThIkarI) hoya paTa hoya ke paTano ekadeza hoya. A sarve ajIvanI sAthe samAna che jAti ane liMga jenAM evAM A sarve dravyo ajIva ja kahevAya che. ghaTamAM, ThIkarAmAM, paTamAM ke paTanA TukaDAmAM ajIvatvajAti samAna che ane pulliga Adi liMga paNa samAna che A badhA ajIvanA dharmo ajIvamAM ane tenA ekadezamAM samAna ja che. tethI ajIvano dezabhAga paNa ajIva ja kahevAya. paNa noajIva na kahevAya. jo tuM AvuM samaje che ke ghaTa ane ghaTano ekadeza A banne samAnajAti ane samAna liMga hovAthI ajIva ja kahevAya to jIvano ekadezabhAga (puMchaDu vigere paNa) jIva ja che Ama kema na kahevAya ? kAraNa ke te puMchaDAvALo bhAga athavA hAtha-pagavALo paNa bhAga mUla jevadravyanI sAthe samAnAtivALo che ane samAnaliMgavALo che mATe Avo durAgraha tyajI devo joIe 2474 || avataraNa - 2474 nI gAthAnA cothA padamAM kahelA arthane pramANa dvArA daro karatAM samajave chinnagihakoliyA vi hu, jIvo tallakSaNehi sayalovva / aha desotti na jIvo, ajIvadesotti no'jIvo // 2475 // gAthArtha - chedAyelI (arthAtuM jenuM puMchaDuM kayAI gayuM che) evI paNa giroLI jIva ja che. jIvanAM lakSaNo sudhA-tRSA Adi temAM hovAthI jema na chedAyelI giroLI hoya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 trirAzikamata nihnavavAda che tema. have jo tame evo prazna karo ke A chedAyelI giroLI e Ano bhAga nathI paNa ekadezabhAga che mATe jIva nathI ane nojIva che. to e ja pramANe ajIvano eka TukaDo noajIva paNa kahevAze. jethI cAra rAzi thaze. paNa traNa rAzi nahI thAya. ll2475aa. vivecana :- AkhI girolI to jIva che ja. paraMtu tenuM kapAyeluM puMchaDuM ane kapAyelo zeSabhAga A banne bhAgo paNa jIva ja che. nyAyanI paribhASA pramANe A pratijJA thaI. tene siddha karavA mATe hetu kahe che ke tAvamaguordi = tenAM eTale ke jIvanamAM je je lakSaNo che. te te temAM che mATe, huraNA cetanA-pIDAno anubhava thavo ityAdi jIvanA dharmo tyAM che mATe, jema sakala eTale paripUrNa arthAtu na chedAyelI giroLIno jIva e jIva ja che tema A chedAyelI giroLI paNa phuraNA Adi jIvanAM liMgo hovAthI jIva ja che. paNa nojIva nathI jo giroLInuM pUMchaDuM ke zeSabhAga rUpa teno avayava te dezabhAga che. paraMtu AkhI giroLI nathI ema mAnIne "jIva nathI" AvI kalpanA karAya. kAraNa ke saMpUrNa jIva hoya to jIva kahevAya Ama samajIne jo A bhAgane saMpUrNa jIva nathI mATe jIva nathI arthAt nojIva che Ama jo kahevAya. to ajIva evA ghaTa-paTAdino je eka dezabhAga (kAMThalo-ThIkarI vigere) che tene paNa ajIva nathI Ama ja kahevuM paDaze arthAt noajIva ema ja kalpanA karavI paDaze kAraNa ke saMpUrNa ghaTa hoya to ja ajIva kahevAya. paNa A saMpUrNa ghaTa nathI. mATe noghaTa ja mAnavo paDaze. paraMtu A pramANe kyAMya kahevAtuM nathI A kAraNathI A ghaTano TukaDo te noajIva ja kahevAze paraMtu ajIva che ema nahIM kahevAya. tema thaye chate kula cAra rAzi mAnavAno prasaMga Avaze. paNa traNarAzi thaze nahIM. 2475 che. avataraNa - gAthA - 2492mAM rohagulamunie je ema kahyuM ke "jIvano nAno TukaDo e nojIva che ema samabhirUDhanaya mAne che" te bAbatamAM gurujI uttara ApatAM kahe che ke : nojIvaM ti na jIvadaNNaM desamiha samabhirUDho vi / icchai bei samAsaM, jeNa samANAhigaraNaM so // 2476 // jIve ya se paese jIvapaese sa eva nojIvo / icchai na ya jIvadalaM, tumaM va gihakoliyApucchaM // 2477 // na ya rAsibheyamicchai, tumaM va nojIvamicchamANo vi / anno vi nao necchai jIvAjIvAhiyaM kiM pi // 2478 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nirbhava rohagupta muni 143 gAthArtha :- jIvano eka bhAga te saMpUrNa jIva nathI. mATe nojIva kahevAya paraMtu nojIva nAmanI trIjI rAzi che. Ama to samabhirUDha naya paNa icchato nathI. mAnato nathI je kAraNathI te naya samAnAdhikaraNa samAsa icche che. II 2476 // saMpUrNa jIva e jIva che. ane teno eka pradeza te Akho jIva nathI. mATe nojIva che Ama samabhirUDha naya mAne che. paraMtu giroLInuM pUMchaDuM e nojIva che. ema A naya tArI jema svataMtra nojIvanI rAzi mAnato nathI // 2477 // A naya apekSAe nojIvane icchato hovA chatAM tArI jema trIjI rAzine (rAzibhedane) icchato nathI. (svIkArato nathI.) bIjA paNa nayo jIva ane ajIvathI adhika kaMI paNa mAnatA nathI // 2478 || vivecana :- ahIM "nIne ya se pahte me pakSe bonIve" AvA prakArano anuyogadvAramAM kahelo ja sUtrano AlAvo (pATha ) che. tyAM samabhirUDha naya paNa nojIva ema icchato nathI. "A TukaDo nojIva che ema samabhirUDha naya paNa svIkArato nathI. kone nathI svIkArato ? to kahe che ke dezabhAgane, kyA dezabhAgane samabhirUDha naya nojIva tarIke nathI svIkArato ? te naya to kahe che ke "jIva dravyathI bhinna thayelA dezane "A nojIva che" Ama samabhirUDha naya paNa svIkArato nathI. paraMtu te TukaDo jIvathI abhinna hoya to te aMzane saMpUrNa jIva nathI. ema samajIne te bhAgane saMpUrNa jIva nathI mATe nojIva che ema karmadhAraya samAsathI mAne che. A vAta kevI rIte samajAya? to kahe che ke je kAraNathI deza ane dezI A banne bhAvo vacce karmadhAraya nAmano samAnAdhikaraNa samAsa ja thAya che ema A naya mAne che. paraMtu naigamAdi nayonI jema tatpuruSa samAsa A naya svIkArato nathI ane samAnAdhikaraNa samAsa nIlopalAdi padonI jema vizeSaNa vizeSya vAcI padono ja hoya che ane te abheda ja icche che jema nIlu evuM kamala Ama bolIe tyAM nIlApaNuM jyAM che tyAM ja kamalapaNuM che ane jyAM kamalapaNuM che tyAM ja nIlApaNuM che Ama abheda ja che A kAraNathI samabhirUDhanaya jIvathI abhinna evo eka bhAga te Akho jIva nathI Ama samajIne "nojIva" che ema kahe che paraMtu svataMtrapaNe nojIva kaheto nathI. tethI traNa rAzinI siddhi kema thAya? arthAt traNarAzinI kalpanA karavI joIe nahIM. AvI traNa rAzinI kalpanA karavI te kalpanA te mithyAtva ja che. havenI gAthAmAM samabhirUDha naye mAnelo te samAnAdhikaraNavALo karmadhA2ya samAsa samajAve che 'nIvazcAsau pravezazca" jIva svarUpa evo je A pradeza (TukaDo) te jIvapradeza te ja nojIva che arthAt jIvathI abhinna evo je pradeza te nojIva. A pramANe sama bhirUDhanaya icche che mAne che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 airAzikamata nihnavavAda samabhirUDha "nojIva" mAne chate paNa jema tuM jIva ane ajIvanI be rAzithI alaga- bhinna evI nojIva nAmanI trIjI rAzi mAne che tema A naya svIkArato nathI. paraMtu abhinnabhAve rahelo eka pradeza ke ekadeza te Akho jIva nathI. mATe no jIva kahevAya. Ama mAne che sArAMza ke jIva ane ajIva nAmanI be ja rAzi A naya paNa mAne che kAraNa ke nojIva eTale jIvadravyano eka aMza te aMzIthI judo nathI. mATe nojIva e A banne rAzimAM ja aMtarbhata thAya che. tathA A samabhirUDha naya vinA zeSa naigamAdinayo paNa jIva ane ajIvathI alaga adhika no jIva jevI koI vastu mAnatA nathI. tethI tAro A koI navo ja kalpelo mArga che 2476-2477-2478 || avataraNa - gurujI ziSyano paNa svIkArIne paNa ziSyane samajAvatAM kahe che ke - icchau va samabhirUDho, desaM nojIvameganaiyaM tu / micchattaM, sammattaM, savvanayamayovaroheNaM // 2479 // taM jaha savvanayamayaM jiNamayamicchasi pavajja do rAsI / payavippaDivattIe vi micchattaM kiM nu rAsIsu // 2480 // gAthArtha - athavA samabhirUDhanaya bhale bhinna thayelA eka bhAgane nojIva che ema mAne to paNa ekanaya hovAthI mithyAtva ja che samyakta to sarvanayamaya evuM vacana je hoya che te ja kahevAya che. || 2479 // tathA jo tuM sarvanayanA matavALA jainamatane icchato hoya to be rAzi svIkAra kara. kAraNa ke ekapada mAtranI paNa vipratipatti karavI (bhagavAnanI vANIthI eka padano paNa ulaTo svIkAra karavo) te mithyAtva ja che to pachI AvA prakAranI svataMtrapaNe traNa rAzinI kalpanA karavI temAM to mithyAtva hoya ja che. || 2480 || vivecana - athavA te rohaguptamuni ! tuM jema mAne che tema samabhirUDha naya paNa jIvathI bhinna thayelA evA paNa dezane teno dezabhAga che. ema samajIne "nojIva" che. Ama bhale mAne, to paNa te ekanaya mAtranuM mAnavuM che. tethI zAkyanA matanI jema (bauddhanA matanI jema) eka nayAzrita hovAthI mithyAtva che. A kAraNathI tene pramANa tarIke mAnavuM joIe nahIM. kAraNa ke samparva to sarvanayone svIkAravAthI ja hoya che te kAraNathI jo tuM sarvanayone mAnya evo jinamatane svIkAravAne icchato hoya to jIva ane ajIva
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nitava rohagupta muni 145 lakSaNavALI be ja rAzine svIkAra kara. anyathA eTale ke jo tuM berAzi nahIM mAne ane traNarAzi che Ama ja svIkArIza to mithyAtva doSa lAgaze. zAstromAM ja kahyuM che ke "sUtramAM jaNAvelA ekapadane athavA eka" akSaramAtrane paNa je na mAne te jIva sUtramAM kahetuM zeSa saghaLuMya mAnato hoya chatAM paNa mithyASTi ja kahevAya che mATe AvA prakAranuM paramAtmAnuM vacana hovAthI eka pada mAtranA vivAdamAM paNa jo mithyAtva Ave che. to pachI sakala rAzimAM vivAda karavAthI to te mithyAtva kema na lAge ? te mATe kaMIka samaja. ane A mithyA Agraha tyajI de. ||2479-2480 avataraNa:- A pramANe ghaNI ghaNI yuktio vaDe gurujIe samAvavA chatAM jyAre rAhaguma muni na samajyA tyAre AgaLa upara rohaguma munimAM zuM thayuM ? te kahe che : evaM tu bhaNNamANo na pavajjai so jao tao guruNA / ciMtiyamaNaMtaM paNo, nAsihiI mA bahuM logaM // 2481 // to NaM rAyasabhAe, nigiNhAmi bahulogapaccakkhaM / bahujaNanAo'vasio, hohI aggejjhapakkhotti // 2482 // gAthArtha :- A pramANe ghaNuM samajAvavA chatAM jyAre te rohagupta muni koIpaNa rIte samajatA nathI tyAre guruvaDe Avo manamAM vicAra karAyo ke A jIva mArgathI bhraSTa thayelo che. (te to bhale samajato nathI ja. paraMtu) ghaNA lokone mArgathI bhraSTa na kare te mATe tene rAjayasabhAmAM ja ghaNA lokonI samakSa vAdamAM nigraha karUM (harAvuM.) ghaNA loko vaDe jaNAze ke A rohagupta muni, guruvaDe vAdamAM jitAyelo che. mATe agrAhya vacana vALo che. ApaNe tenuM vacana svIkAravA jevuM nathI. (jethI anya loko AvA mithyAmArgane na pAme.) | 2481-2482 | vivecana :- A gAthAo ghaNI sugama che to paNa bhAvArtha A pramANe che gurujI dvArA ghaNuM ghaNuM samAvavA chatAM paNa A rohagupta muni jyAre kaMI sAcu tattva samajatA ja nathI. tyAre gurujIe manamAM Avo pAko nirNaya karyo ke "rAjyasabhAmAM rAjA ane prajAnI samakSa A ziSyane vAda karIne jitavA jevo che ke jethI duniyAnA bIjA loko tenA mithyAmArgamAM phasAya nahIM. ane kadAca rAjayasabhAmAM hAra khAya to kadAca mArgamAM paNa Ave. Avo vicAra karIne bahulokonI samakSa rAjayasabhAmAM huM tene vAdavivAdamAM tenA bhalA mATe jituM. Avo manamAM vicAra karIne tene agrAhyavacana vacanavALo banAvuM. Avo manamAM pAko vicAra karyo. 2481-2482aa.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 airAzikamata nitavavAda banne gAthAonA artha bahu ja sugama che. paraMtu 2482mI gAthAno je uttarArdha che teno artha Avo kholavo ke "huM rAjasabhAmAM jAuM ane A roganI sAme vAda karUM. ane rAjasabhAmAM mArA vaDe te jitAya. to jagatanA badhA ja loko jANe ke A rohagupta gurunI sAthe tamArI sAthe)vAdamAM hAryo che. meM tene jItyo che. eTale sarva ThekANe te agrAhya vacanavALo banaze. koI tenI vAta bahuM sAMbhaLaze nahIM. koI tenI vAta jaldI mAnaze nahIM. jethI mithyA prarUpaNA thatI aTakaze. ema samajIne rAjayasabhAmAM rAjAnI samakSa vAda karavAno manamAM nirNaya kare che. ll2481-248rA to balasirinivapurao, vAyaM nAovaNIyamaggANaM / kuNamANANamaIyA sIsA''yariyANa chammAsA // 2483 // ekko vi nAvasijjai jAhe, to bhaNai naravaI nAhaM / satto souM sIyaMti, rajjakajjANi me bhayavaM // 2484 // gAthArtha - tyAre balazrI nAmanA rAjAnI samakSa rAjyasabhAmAM ja vAda goThavAyo. tyArabAda nyAya pUrvaka ja raju karAyo che. mArga jenA vaDe evA guru ane ziSyane rAjasabhAmAM vAda karatAM karatAM cha mAsa pasAra thayA, chatAM te guru ane ziSya A bannemAMthI jayAre eka paNa virAma pAmatA nathI. tyAre rAjA te bannene rAjayasabhAmAM ja kahe che ke "huM tamAro banneno vAda sAMbhaLavAne zaktimAna nathI." kAraNa ke te bhagavAn mArAM rAjayanAM bIjAM ghaNAM kAryo sIdAya che. 2483-2484 - vivecana - rAmovIyamavi = vastunuM yathArtha saMvedana (jJAna) prApta karAya jenA vaDe te nyAya, prAsaMgika padArthanI siddhi karanArUM je vAkya te pramANa, je pramANa raju karavAthI sAme Avelo saghaLo paNa tarkano mArga samAptine pAme te nyAyopanImArga kahevAya che. AvA prakAranA te rohaguptaziSya ane gurujI zrI zrIgusUrijIne A vAda karatAM karatAM cha mahInA gayA. tyAre rAjAe kahyuM ke, mArAM rAjayanAM bIjAM ghaNAM kAmo sIdAya che mATe tamAro banneno vAda huM sAMbhaLavAne samartha nathI. tyAre have A gurujI zrIgupta AcArya zuM kahe che? te have pachInI gAthAmAM ApaNe sAMbhaLIe ||2483-2484 | guruNA'bhihio bhavao, suNAvaNathamiyamettiyaM bhaNiyaM / jai si na satto souM, to niggiNhAmi NaM kallaM // 2485 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nihnava 147 gAthArtha - gurujI vaDe kahevAyuM ke he rAjan tamane A vAda saMbhALavavA mATe ja mArA vaDe ATalo badho samaya lagADAyo. paraMtu jo tamArI A vAda sAMbhaLavAnI zakti ja nathI. to huM AvatI kAle ja A ziSyane jitane vAda samApta karIza. ll148pa avataraNa - tyArabAda bIjA divase zuM thayuM ? te have jaNAve che. bIyadiNe bei guru nariMda ! jaM meiNIe sabbhUyaM / taM kuttiyAvaNe savvamatthi savvappatIyamityaM // 2486 // . taM kuttiyAvaNasUro nojIvaM dei jai, na so natthi / aha bhaNai natthi, to natthi kiMva heuppabaMdheNaM // 2487 // gAthArtha - bIjA divase gurujIe ja rAjyasabhAmAM ja kahyuM ke he rAjanuM ! A pRthvI upara je koI vastu vidyamAna hoya che te sarva paNa vastuo kRtrikA paNa nAmanI dukAnano svAmI deva Ape ja che. tethI jo te deva no jIva Ape to te nojIva nathI ema nahIM arthAt che. ane jo te deva kahe ke nojIva nAmanI koI vastu mArI pAse nathI. to samajI levuM ke "nojIva" nathI ja. (mATe tenAthI ja nirNaya thaI jaze) ghaNA hetuo eTale dalIlo ane udAharaNonI hAramALA jaNAvavAnI zI jarUra che ? 24862487 | vivecana : bIjA divase zrIgusUrijI nAmavALA gurujIe kahyuM ke he rAjan ! A pRthvI upara je koI vastu vidyamAna hoya te sarva vastuo "kutrikApaNa" nAmanI dukAnamAM hoya ja che A vAta sarvalokone ane Apane paNa jANItI che. te kALe devo calAve tevI dukAno hatI. ane je jagatamAM hoya te vastu te dukAnamAM maLatI. tethI te dukAnane "kutrikApaNa" kahevAtI. kAraNa ke eTale svargaloka-pAtAla loka ane mRtyuloka Ama tti = A traNa lokanuM je trika te kutrivaM = kahevAtuM "tArAththAt tavyapadeza:" = je jemAM rahe tene te nAma vALo kahevAya jema ke gujarAtamAM rahe te gujarAtI. mAravADamAM rahe te mAravADI "traNe lokamAM rahenArA jIvo paNa vi ja kahevAya. sutrima Apatti vyavahAti yatra ke sa kRtrilApa :" "traNe lokanI samasta vastuonI levaDa-devaDa karavAno vyavahAra thAya che je hATamAM (je dukAnamAM) te hATa- arthAt te dukAna kutrikApaNa kahevAya che. athavA thAtu-gIva-mUna nakSa: gi: gati virSa = dhAtuo jIvo ane mULIyAM A lakSaNavALA traNavastuothI je janme che te ni kahevAya che. sau nimApati
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 airAzikamata nitavavAda vyavahAti yatra che te sutrApa: = pRthvI upara A traNe vastunI levaDa devaDa thAya che je hATamAM (je dukAnamAM) te hATa arthAt te dukAna kutrikApaNa kahevAya che. he rAjana ! A rAjayamAM AvI kutrikA paNa nAmanI dukAna che ke jyAM koIka vANIyAne mannAdivaDe ArAdhana karAyelo eTale ke siddha thayelo evo vyaMtaradeva kharIda karanArA lokone je joie te sarva paNa iSTavastuo kyAMyathI paNa lAvIne Ape che. tenI mUla kiMmata rUpa dravya te vepArI ja grahaNa kare che AvI devAdhiSThita dukAna che. ke jene kutrikApaNa kahevAya che. bIjA keTalAka AcAryo ema paNa kahe che ke vANIyA vinAnI kevaLa devothI ja adhiSThita evI dukAno hatI ke jene kutrikApaNa kahevAya che ane temAM vecAyelA mAlanuM mUladravya (kiMmata) paNa vyaMtaradevo ja le che manuSyo nahI. Ama matAntara jANavo. AvA prakAranI A kutrikApaNa nAmanI dukAno amuka coksa pratiniyata sthAnomAM ujjayiNI ane bharUca nagarI Adi viziSTa sthAnomAM ja kyAMka keTalIka hatI AvuM AgamamAM kaheluM che. eTale AcAryazrI zrIguptamunijIe balazrI rAjAne A pramANe kahyuM //486-2487 taM maggijjau mulleNa, savvavatthUNi kittha kAleNa / rUya roDa, tti pava, nahi-parUvADuiM-parisArdira488 / sirigutteNaM chalugo chammAsa vikaDDhiuNa vAe jio / AharaNa kuttiyAvaNa coyAlasaeNa pucchANaM // 2489 // gAthArtha sUrijIe kahyuM ke mUlya ApIne sarvavastuo A dukAnamAM mAgo. kAlavilaMba karavAnI zuM jarUra che ? "bhale ema ho" A pramANe rAjAe (balazrIe) tathA prativAdIe (rohague) ane sarvaparSadAe A vAta svIkArI. A pramANe zrIguNAcArya mahArAjazrI vaDe A SaDaluka (rohagupta:) muni cha mahInA pasAra thayA tyAre vAdamAM jitAyo. tyArabAda kutrikA paNa dukAnamAM 144 prazno pUchavAthI (144 vastuo mAMgavAthI) paNa jitAyo. | 2488- 2489 / vivecana :- zrIgusUrijIe kahyuM ke ahIM devAdhiSThita dukAno che. A jagatamAM je vastu hoya che te tamAma vastu nANu ApavAthI deva Ape ja che. tethI ApaNe A dukAna upara jaine A vastu mAgIe. jo te kutrikApaNa dukAnano adhiSThAyaka deva nojIva mAge
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nitava rohagukha muni 149 chate jIva ane ajIvathI bhinna evo nojIva nAmano koI paNa padArtha Ape to A nojIva nathI. ema nahIM paNa avazya che ja Ama nirvivAde vastu siddha thAya. tathA vaLI jo A deva ema ja kahe ke jIva ane ajIvathI jAdo evo no jIva nAmano koI paNa padArtha mArI pAse nathI to vivAda vinA ja nakkI thAya che ke A nojIva nAmano koI padArtha nathI ApaNe A kutrikA paNa nAmanI dukAnathI ja nirNaya karIe nirarthaka tamArA rAjyanA kAmakAjamAM vikSepa karanArA ane klezane ja ApanArA evA tarka ane udAharaNo ApI ApIne anumAna batAvavAnA ghaNA prayAsa karavA vaDe have saryuM. A pramANe gurujIvaDe kahevAya chate tathA balazrI rAjAvaDe ane prativAdI evA rohagupta vaDe ane sarva sabhAkhaMDa vaDe kahevAyuM ke hA, A vAta yuktithI yukta che mATe Ama ja ho. Ama sarve lokoe A vAta svIkArI tyAre zrIguma AcAryavaDe paDulUka evo rohagupta prathama cha mAsanA vAdamAM parAbhUta karIne tyAra bAda kutrikApaNa nAmanI devAdhiSThita dukAnamAM je have kahevAtI pRthvI pANI agni Adi ghaNI vastuo maMgAI. te te vastuviSayaka 144 prazno mAtra lenArA AcAryazrIe rAjAe ane rohagupta tathA prajAjanoe karyA te dukAnadAroe je vastu hatI te ApI. na hatI te na ApI. A vAta AgaLI gAthAmAM spaSTa kare che. ahIM mUlagAthAmAM "voyAtaHM" zabdano artha 144 thAya che. tyAM so evo artha pUrvamAM hovA chatAM tenA vAcaka rIte zata zabda pAchaLa Apyo che ane cuMmAlIsa artha pAchaLa hovA chatAM voyAta zabda je pUrvamAM Apyo che te prAkRtabhASAnI zailI hovAthI zlokaracanAnA chaMdanI racanAno bhaMga na thaI jAya te mATe tene anusaravAthI tathA ArmasvarUpa hovAthI vyatyayathI nirdeza karyo che. voyAta zabda pUrvamAM ane satya zabda pAchaLa kahyo che. |2488-2489 || avataraNa - kutrikApaNa dukAnamAM 144 prazno puchIne vastuo je mAgI te 144 prazno kevI rIte karyA te jaNAve che : bhUjalajalaNAnilanaha kAladisA''yA maNo ya davvAiM / bhaNNaMti naveyAiM sattarasa guNA ime aNNe // 2490 // rUva-rasa-gaMdha-phAsA saMkhA, parimANamahamaha puhuttaM ca / saMjogavibhAgaparA'parattabuddhI suhaM duhaM dukkhaM // 2491 // icchA dosa payattA, etto kammaM tayaM ca paMcavihaM / ukkhevaNa-vakhevaNa-pasAraNA'kuMcaNaM gamaNaM // 2492 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 airAzikamata nihnavavAda sattA sAmaNNaM piya sAmaNNa-visesayA viseso ya / samavAo ya payatthA cha chattIsaM sappabheyA ya // 2493 // pagaIe agAreNa ya, nogArobhaya nisehao savve / guNiA coyAlasayaM pucchANaM pucchio devo // 2494 // gAthArtha - pRthvI-pANI, agni-pavana AkAza-kAla-dizA AtmA ane mana ema kula nava dravyo che. Ama atyAcAryo kahe che tathA A have kahevAtA evA guNo 17 che te dravyathI anya che. | 2490 || rUpa, rasa, gaMdha, sparza, saMkhyA, parimANa = mahattva, pRthakva, saMyoga, vibhAga, paratva, aparatva, buddhi, sukha ane duHkha, icchA, dveSa tathA prayatna A pramANe guNo 17 jANavA. A guNo pachI karma (kriyA) te pAMca prakAre che 1. ullepaNa, 2. prakSepaNa, 3. prasAraNa, 4. AkuMcana, 5. gamana Ama kriyA pAMca prakAranI jANavI. 249rA sAmAnya traNa prakAranuM che (1) sattA, (2) sAmAnya, (3) sAmAnyavizeSa tathA 1 vizeSa, ane 1 samavAya ema kula 9+1+5+3+1+1=36 tattvo che. A pramANe mUla bhedo 6 ane tenA uttarabhedo 36 che. || 2490 thI 2493 || A 36 bhedonA prakRtirUpe (mUlabheda rUpe), tathA akAranI sAthe tathA nokAranI sAthe, tathA ubhayaniSedhanI sAthe karavAthI sarve maLIne 144 pratibhedo thAya che. ATalA prazno kutrikApaNAnI dukAnamAM jaIne tyAMnA devane pUchIe. | 2494 || vivecana :- ahIM dravya guNa-karma-sAmAnya-vizeSa ane samavAya ema kula mUlabhUta cha padArtho che. te rohaguNavaDe A mUla cha padArtho kalpAyA che tethI tenuM nAma paDalUka evA nAmathI bolAvAya che. tyAM prathamabheda je dravya che tenA nava bhedo che. kevI rIte nava bhedo che. te gurujI kahe che ke (1) pRthvI (2) jala, (3) agni (4) vAyu, (5) AkAza. (6) kAla. (7) dizA. (8) AtmA ane (9) mana A nava dravyo che. ema rohagupta mAne che. guNo kula 17 che. te A pramANe che (1) rU5. (2) rasa. (3) gaMdha, (4) sparza, (5) saMkhyA. (6) parimANa eTale mahattva, (7) pRthakva, (8) saMyoga. (9) vibhAga, (10) paratva (11) aparatva, (12) buddhi, (13) sukha. (14) duHkha (15) icchA, (16) depa ane (17) prayatna A pramANe guNo 17 jANavA. have karma eTale kriyA pAMca prakAranI che (1) uepaNa (2) avakSepaNa. (3) AkuMcana.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 SaSThama niddhava rohagupta muni (4) prasAraNa. (5) gamana. have sAmAnya traNa prakAranuM che. (1) sattA, (2) sAmAnya, (3) sAmAnya vizeSa. tyAM dravya guNa ane karma A traNa padArthomAM "A sat che" "A sat che" evI buddhinuM ja kAraNa che te sattA nAmanuM prathama sAmAnya che. tenI apekSAe je nAnI jAti te bIjuM sAmAnya, jema ke dravyatva tathA guNatva. A avAjora je sAmAnya che te bIju tathA pRthvItva, jalatva Adi ane kRSNatva nIlatva ItyAdi je avAntarathI paNa avAntara sAmAnya che (peTAbheda rUpa je sAmAnya che.) te sAmAnyavizeSa ema traNa prakAranuM sAmAnya che. anya AcAryo A rIte paNa (bIjI rIte paNa) traNa prakAranuM sAmAnya jaNAve che. (1) avikalpa nAmanuM mahAsAmAnya tathA (2) traNa padArthamAM rahenArUM ane sada-sada buddhinuM je kAraNabhUta evuM sAmAnya te sattA nAmanuM bIjAM sAmAnya ane (3) dravyatva - guNatva Adi je sAmAnya che te sAmAnyavizeSa nAmanuM trIjAM sAmAnya jANavuM. tathA vaLI anya AcAryo ema paNa kahe che ke mahAsAmAnya ane sattA sAmAnyamAM vyatyaya che eTale ke upara je samajAvavAmAM AvyuM che tenAthI ja viparIta artha karavo. dravya-guNa ane karma ema traNa padArthamAM rahenAra ane sad sat evI buddhinuM je kAraNa te sAmAnya, ane avikalpabhAvavALI je che te sattA, tathA dravyatva Adi je peTAjAti che te sAmAnya vizeSa Ama sAmAnyanA traNa bhedo jANavA. anyatva eTale chellAmAM chellI je vizeSatA te vizeSa eka ja prakArano che evI ja rIte samavAya nAmano padArtha paNa eka ja che. A pramANe A dravya-guNa-sAmAnya vizeSa ane samavAya ema mUlabhUta 6 padArtho che. tenA anukrame 9+17+5+3+1+1=36 uttarabhedo che. nava dravyo, sattara guNo, pAMca kriyA, traNa sAmAnya, 1 vizeSa ane 1 samavAya sarva meLavIe to 36 vikalpo thAya che. A chatrIse bhedone prakRtirUpe (mUlarUpe) kAranI sAthe, tathA nokAranI sAthe, tathA ubhayaniSedha eTale nokAra ane akAranI sAthe ema bannenI sAthe joDatAM cAra prakAra karatAM 36X4 = 144 ema kula ekasoha cummAlIsa prazno thAya che. te A pramANe :- (1) tame mane "kRthivI di" pRthvI Apo ? A prakRti (mUlabheda)nI sAtheno prazna. (2) tathA nagna avyayano lopa thaIne tenI jagyAe je Avyo te gavAranI sAthe saMyogavALo je prazna te bIjo bheda jema ke "mathivI di' tathA nonI sAthe saMyoga pAmelI prakRtino trIjo prazna jema ke "novRthivI
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 airAzikamata niThavavAda venni' tathA noAra ane aAra lakSaNa vALAM je ubhayapado, tenI sAthe prakRti (mUlazabda) joDIne je prazna thAya te cotho prazna. tenAthI devane puchIe to noapRthivI vehi / A pramANe jema pRthvIsaMbaMdhI cAra prazno devane pUchI zakAya tema jalAdi 36 tattvomAM A pramANe (1) mUlaprakRtirUpe (3) akAranA prazrleSa sAthe. (3) novhAranA saMbaMdha sAthe ane (4) novAra aAra sAthe ema cAre prakAre devane prazna puchI zakAya che ? ane je vastu hoya che te vastu deva mUlya dvArA Ape ja che. mATe tenA dvArA A praznano nikAla thavo zakya che. A abhiprAyathI ja mUlagAthAmAM kahyuM che ke A chatrIse bhedane cA2vaDe guNazo to 144 prazno thaze. prazna :- he deva tame mane pRthivI Apo A to pRthivI tatvanI devanI pAse yAcanA thaI kahevAya? tene prazna kema kahevAya ? uttara H- tamArI vAta sAcI che. paraMtu he deva ! tame mane pRthivI Apo Ama yAcanA karavA dvArA jo hoya to deva ApavAno ja che. ane jo na hoya to deva ApavAno nathI ja. ema yAcanA dvArA pRthivI Adi tattvonuM astitva ja A devane pUchAya che. tethI nojIvanI jyAre tame yAcanA karazo tyAre jo jIva ajIvathI bhinna evuM nojIva jevuM koi tattva haze to A deva avazya Apaze ja. ane jo deva AvuM koI tattva Ape to nojIva jevI trIjI rAzi che ja Ama sAbita thAya. anyathA eTale ke jo deva nojIva jevo koI padArtha na ja Ape. to te nathI ja ema nakkI thAya. tethI deva pAse nojIvanI yAcanA karavA dvArA prazna ja karavAno che AmAM koI bIjo doSa nathI. Ama AcAryazrIe rAjAne kahyuM. rAjAe prativAdIe ane anya sabhAjanoe A vAta ghaNI ja ucita che ema samajIne svIkArI ||2490thI2493|| avataraNa : A sarvee sAthe maLIne devanI pAse kutrikApaNanI dukAne kevI rIte prazno karyA ? ityAdi viSaya dizAmAtrarUpe jaNAvavA sArUM pRthivIlakSaNavALA prathamabhedane AzrayI kahe cheHpuddhvitti dei le desovi samANajAiliGgotti / puDhavitti so'puDhava dehi tti dei toyAI // 2495 // " gAthArtha :- devanI pAse "tame mane pRthivI Apo. AvI jyAre pAcanA karAi. tyAre deve te pRthivIno eka dezabhAga (TukaDo) Apyo. A dezabhAga paNa samAnAti ane samAnaliMga hovAthI pRthivI ja kahevAya. have jyAre "apRthivI rephri" Ama apRthvInI yAcanA karAi. tyAre pANI agni vigere te deva Ape che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nirbhava rohagupta muni 153 vivecana :- kutrikApaNa nAmanI dukAnamAM deva pAse pRthivInI yAcanA kare che tyAre te deva mATIno TukaDo Ape che. prazna :- ahIM koIka ziSya Avo prazna kare che ke tamArI A vAta aprastuta che. anucita che. kAraNa ke anya vastu mAgI hoya tyAre anya vastu ApavI te kema yogya kahevAya ? : uttara H- Avo prazna karavo nahIM. kAraNa ke mATInA TukaDA rUpa je A (leSuTukaDo) che te pRthivI ja che. pRthivItva nAmanI je jAti te jema pRthivImAM che tema TukaDAmAM paNa pRthivItva che. ane pRthivI jema strIliMga che tema A leNu TukaDo paNa pRthivI hovAthI strIliMga ja che. A TukaDAmAM pRthivItva jAti tathA strIliMgapaNuM samAnapaNe varte che tethI A TukaDAne paNa pRthivI ja kahevAya. Avo vyavahAra karavo. jema ratnanI prabhA te pRthivI che tema A TukaDo paNa pRthivI ja che. tyArabAda te kRtrimapaNanA deva pAse "apRthivI rephri" apRthvI Apo AvI mAgaNI karI tyAre te deva pANI vigere padArtho Ape che. Ama be cAyanA samajAvI. have trIjI-cothI yAcanA AgalI gAthAmAM samajAve che. 52495 // avataraNa:- jyAre te ja deva pAse "novRthivI yAti:" mane tame nopRthivI Apo. AvI yAcanA karAI. tyAre zuM Ape che ? te kahe che : dehapaDisehapakkhe, nopuDhavIM dei leTThadesaM so / leTThadavvAvekkho, kIrai desovayAro se // 2496 // iharA puDhavi cciya, so leTThavva samANajAIlakkhaNao / leTThadalaM ti va deso, jai to leTTu vi bhUdeso // 2497 // gAthArtha :- no zabda dezaniSedhavAcI tarIke laie to nopRthvI kahetAMnI sAthe te deva leruno ja deza Ape che. kAraNa ke leTu dravyanI apekSAe temAM dezano upacAra karAyo che. jo ema na samajIe to 5ramArthathI lerunI jema samAna jAti ane samAnaliMga hovAthI te lerunA dezane paNa pRthvIja kahevAya che. tethI leTu dravyanI apekSAe temAM dezano upacAra karAyo che anyathA athavA te leTu paNa pRthvI ja che. jema leNu che tevu ja samAna jAti ane samAna lakSaNa hovAthI te leru jema leru che tema pRthvI paNa che. leTuno eka bhAga e jema leru kahevAya che. tema leru pote paNa pRthvIno ja dezabhAga hovAthI pRthvI ja kahevAya che. 2496-2497 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ airAzikamata nihnavavAda vivecanA :- jyAre nozabda dezaniSedhavAcI laie tyAre "nopRthvI rephri" Ama yAcanA karAye chate samasta pRthvIpaNe upacAra karAyelA leTuno ja ekadeza Ape che. tyAre leru paNa pRthvIno eka aMza hovAthI jANe samasta pRthvI ja che ema upacAra karIne teno ja eka TukaDo te lehudeza e ja nopRthvI che Ama mAnIne te deva leTuno khaMDa ja Ape che. 154 prazna :- jyAre nopRthvInI yAcanA karavAmAM AvI tyAre nozabda dezaniSedhavAcI mAnIne nopRthvI eTale pRthvIno ja TukaDo arthAt pRthvIno ja dezabhAga grahaNa karAvo joie. paraMtu leTuno je dezabhAga che. te to pRthvInA dezano paNa dezabhAga thayo. mATe te na grahaNa karAvo joie. te bhAga pRthvInA dezano paNa deza che paNa pRthvIno deza nathI. tethI jyAre nopRthvInI yAcanA karavAmAM AvI tyAre te deva leTuno deza kema Ape che ? uttara H- leTu e paNa pRthvIdravya ja che. Ama samajIne te leTuno ja ekadeza te pRthvIno ja deza che ema dezopacAra karavAmAM Ave che. sArAMza Avo che ke leru paNa upara samajAvelI yuktithI anaMta paramANuono piMDa hovAthI "saMpUrNa evI eka pRthivI ja che." Avo upacAra karavAmAM Ave che. tethI leruno je bhAga te pRthvIno ja bhAga manAya che. bIjI rIte vicArIe to leru jema pRthivI ja che tenI jema samAnajAti ane samAnaliMga hovAthI leTuno deza paNa pRthvI ja che. ahIM vacce ziSyanA taraphathI zaMkA uThAvIne tene dUra karatAM graMthakartAzrI kahe che keHhe ziSya ! tuM leTuno deza ja A che. te leTuno ja khaMDa mAtra che. tethI samAnajAti ane samAnaliMga hovA chatAM paNa tene leTuno khaMDa ja kahevAya paNa pRthvI nathI kahevAtI. AvuM tuM samaje che te barAbara nathI. jo ema ja hoya to leru te pRthvIno deza ja che paNa jo pRthvI nathI ja Ama ja ekAnte mAnavAmAM Ave to pahelIvAranA praznamAM nopRthvInI jyAre yAcanA karI tyAre leNune ja pRthvI tarIke mAnIne lerunA dezane ja pRthvIno deza kalpyo hato te tArA abhiprAya pramANe to na ghaTe kAraNa ke te leTu paNa pRthvIno dala (aMza) hovAthI pRthvI na kahevAya. jema leTuno deza pRthvI nathI manAto tema : sArAMza ke leru te pRthvIno deza hovA chatAM upacAre tene ja pRthvI kahevAya che. Ama mAnIne to lerunA dezane paNa pRthvIno deza ja kahevAya che. ane deva te ja Ape che te leTuno deza ja "nopRthvI" che bIjuM kaMi nathI. // 2496-2497 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama niddhava rohagupta muni 155 avataraNa - lekhano deza jarUra che. paraMtu pRthvI nathI. Ama ja mAno ne? Avo koI prazna kare to te ayukta ja che. kevI rIte te ayukta che. A vAta samajAvatAM kahe che ke : dehi bhuvaM to bhaNie, savvANeyA na yAvi sA savvA / sakkA, sakkeNa vi yANeuM kimuyAvaseseNaM // 2498 // gAthArtha :- "mane pRthvI Apo" Ama mAgaNI kare chate kharekhara te deve samasta pRthvIkhaMDa ja lAvIne Apavo joIe. paraMtu zaktizALI evA zakrendra vaDe paNa te samasta pRthvI lAvI zakAya tema nathI. to bIjA sAmAnya deva to te sakala pRthvI kyAMthI ApI ja zake ? || 2498 || - vivecana :- jo lechu e ja pRthvI che Ama na ja mAnIe to jyAre yAcake deva pAse "mUrva di" AvI mAgaNI karI tyAre samasta evAM traNe bhUvanamaya pRthivI ja lAvIne ApavI joie (paNa eka lekhuM na ApavuM joIe. kAraNa ke leNu e pRthvI nathI ja ema ja tame mAnyuM che mATe). paraMtu te sakala evI pRthvI indra mahArAjA vaDe paNa lAvavI zakya nathI. to pachI kutrikApaNanA adhiSThAyaka devAdi mAtra vaDe to samasta pRthvI zuM lavAya ? (mATe pRthvI kahevAthI pRthvIno eka bhAga ja levo joIe tethI nopRthvI kahevAthI leNuMno TukaDo e ja artha karavo joie te dAkhalA sAthe bIjI gAthAmAM siddha karavAmAM Ave che.) ra498 | avataraNa preraka prazna karanAra) kaMIka najIka Ave chate dAna ApavA dvArA sUri mahArAja prastuta arthanA nirNayane vadhAre spaSTatAthI samajAve che : jaha ghaTamANaya bhaNie, na hi savvANayaNa saMbhavo kintu // desAIvisiTuM ciya, tamatthavasao samappei // 2499 // puDhavitti tahA bhaNie, tadegadese vi pgrnnvsaao| lejhummi jAyai maI, jahA tahA leGadese vi // 2500 // gAthArtha - jema "tuM ghaTa lAva" Ama kahe chate sakalaghaTa lAvavAno saMbhava nathI. paraMtu dezAdithI viziSTa evo koI paNa eka ghaTa ja lAvavAno hoya che. Ama arthavazathI sAMbhaLanAra jema samaje ja che. tevI ja rIte "tuM pRthvI lAva" Ama kahe chate paNa prakaraNanA vazathI te pRthvIno ekadeza evo leNuM ja lAvavA mATenI leNumAM ja buddhi thAya che te ja rIte leNu dezamAM paNa pRthivIno aMza mAnavAmAM Ave che. ||2499-2500
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa6 airAzikamata nitavavAda | vivecana - Ama sAmAnyathI "tuM ghaTa lAva." AvuM ja kahevAmAM Ave to zabdArtha pramANe to koI viziSTa ghaTa lAvavAno ullekha karyo nathI. tethI jagadvartI sarva ghaTa lAvavA joIe. paraMtu te sarva ghaTanuM Anayana zakya nathI paraMtu para evA zabdathI vAcya evA sakala ghaTanuM Anayana zakya na hovAthI tevuM kahenArane sarvaghaTa lAvavAnuM prAya: prayojana paNa na saMbhavatuM hovAthI arthanA vazathI sAmarthyathI ja niyata deza ane niyata kAlAdithI avacchinna evo koI viziSTa evo eka ghaTa ja samajAya che tene ja lAvIne kahenArane samapita karAya che. tevI ja rIte ahIM "pRthvI di' Ama kahe chate samasta evI pRthvI mAgavI ane lAvavI zakya na hovAthI tathA prAyaH tevuM prayojana paNa vaktAne na hovAthI pRthvIno eka TukaDo jema ke lekhuM, tene ja pRthvI che Ama mAnIne koI paNa viziSTa evo leNuM ja lAvavAno abhiprAya te devanA manamAM thAya che eTale ke leNuM samarpaNa karavAnI buddhi te devane thAya che kAraNa ke devane manamAM Avo vicAra prakaraNanA vazathI avazya sUjhe che ke : pRthvI maMgAvanAra A jIvane samasta traNa bhuvanAtmaka pRthvInI jarUra nathI tathA lAvI paNa na zakAya. paraMtu tenA ekadezabhUta evA leNunuM ja prayojana che te ja mAre lAvIne ApavuM joIe. Ama prakaraNanA vazathI ApoApa samajAya ja che. have mUla prastuta vAta samajAve che ke "pRthvI di' Ama kahe chata upara kahelA nyAya pramANe samasta brahmAMDa rUpa pRthvI ApavA-levAnI nathI. paraMtu tenA ekadazabhUta leNuM ja mAre ApavAnuM che ane te ja vastu A sAmeno jIva mAge che.AvI buddhi jema thAya che te ja prakAre "nopRthvI di' Ama kahe tyAre te ja pRthvInA eka khaMDarUpa tenA eka-dezane ja ApavA-levAnI buddhi thAya che. Ama ja samajavuM joIe ra4992500gA. avataraNa - "A putidinA je bhAri" 2497 gAthAmAM tamArA vaDe pahelAM teno je ekadeza hoya te pRthvI che. ema kahevAyuM hatuM ane have novRthivI che. Ama kema kahevAya che ! tevI zaMkA karIne uttara ApatAM kahe che ke : lehudavvAvekkhAe, taha vi taddesabhAvao tammi / uvayAro nopuDhavI, puDhavicciya jAilakkhaNao // 2501 // gAthArtha - leNu e eka dravyavizeSa ja che Ama mAnIne tenA eka dezabhAgamAM
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama nihnava rohagukha muni 157 nopRthvI paNAno upacAra karAya che vAstavikapaNe to temAM pRthvInI jAti ane pRthvInuM lakSaNa hovAthI pRthvI ja che. || 2501 || vivecana - jo ke leNuno ekadeza e pRthvI ja che to paNa te leNunA ekadezamAM nopRthivI paNAno upacAra ja karAya che. kyA kAraNe A upacAra karAya che? to jaNAve che ke "leNu" e pUrve kahelA nyAyathI "pRthvI" ja che. eTale deza hovA chatAM paNa temAM pRthivIpaNuM ja Aropita karAyuM che. tenI apekSAe Ama bolAya che. Ama kema bolAya che ? Avo prazna kadAca thAya to teno uttara e che ke "tadmAvataH" leNu nAmanA dravyano eka bhAga hovAthI. vAstavikapaNe jo vicAra karIe to A leNu e pRthvIdravya ja che tenI apekSAe tenA ekadeza bhAgamAM nopRthvI AvA prakArano upacAra karAya che. paramArthathI vicArIe to A leNunA ekadezarUpa je nopRthvI che te pRthvI ja che kAraNa ke pRthvInI sAthe tenI samAna jati ane samAna liMga che te mATe, A pRthvI ja che Ama koNa na mAne ? amArA vaDe paNa pUrve kahevAyuM ja che ke pRthvIno ekadeza te pRthvI ja che ane Aje A vAta pharIthI vAraMvAra yAda karAvAya che mATe pRthvIno je ekadeza che ke jene nopRthvI kahevAya che. te pRthvI ja che. ne 2501 || avataraNa - no zabda ane akSara zabda Ama A banneno niSedhavALo cotho pakSa laine artha samAve che. : paDisehadugaM pagaI, gamei jaM teNa noapuDhavitti / bhaNie puDhavitti gaI, dezanisehe vi taddeso // 2502 // gAthArtha :- jyAM be niSedha hoya tyAM mUla prakRti artha jaNAve che. te kAraNathI "ogapRthvI" Ama kahe chate pRthvI ja artha jaNAya che tathA nozabda dezaniSedhavAcI rAkhIe to paNa jalAdi rUpa dezano ja niSedha thAya che. e 2500 II | vivecana : - " nagI pravRttinI mati " niSedhavAcaka evA be nagna jo sAthe hoya to prastuta evA mUla arthane ja jaNAve che AvuM jJAnIonuM vacana hovAthI nora ane vAra e svarUpa be niSedhavAcaka nakAra AvavAthI mUla prakRtigata je artha che te ja arthanI sucavaNI thAya che te zabda mUla arthane ja jaNAve che jemake te mANasa Avo anAcArI nathI ahIM be nakAra hovAthI sadAcArI che Avo artha nIkale ja che tema nopRthvI nathI eTale pRthvI che ja. Avo artha thAya che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 nihnavavAda te kAraNathI "rogapRthvI" A zabdamAM no zabda sarvathA niSedha vAcaka tarIke grahaNa karIe eTale nojhapRthvI zabdathI pRthivIno ja artha jaNAya che. pRthivInI ja pratipatti thAya che. tathA dezaniSedha arthamAM no zabda grahaNa karAye chate uttarapadamAM rahelA jalAdi svarUpa apRthivI zabda ja saMbhaLAya che tethI dezaniSedhaka no zabda hote chate jalAdi svarUpa pRthvIno ekadeza ja have Ape che. Avo artha thAya che. || 2502 // avataraNa - prastuta arthanuM tAtparya artha samajAve che :uvayArAo tivihaM, bhuvamabhuvaM nobhuvaM ca so dei / nicchayao bhuvamabhuvaM, taha sAvayavAI savvAiM // 2503 // gAthArtha - upacArathI eTale ke vyavahAranayathI te deva pRthvIne, apRthvIne, ane nopRthvIne Ape che paraMtu nizcayanayathI to pRthvI ane apRthvI ema be ja vastunuM dAna saMbhave che. tathA vyavahAranayathI sarve paNa vastuo sAvayavI che | 2503 / vivecana - te kutrikApaNa nAmanI dukAnanA adhiSThAyaka devanI pAse vastunI mAgaNI karAye chate te deva traNa prakAranI vastu Ape che. cotho je nokabU = vALo pakSa che. te prathamapakSamAM ja aMtarbhata thaI jAya che. tyAM pU eTale leNu ane amUrva eTale jalAdi, no pUrva eTale bhUmino eka bhAga ema deva traNa prakAranI vastu Ape che. A vAta upacArathI eTale ke vyavahAranayane AzrayI jANavI. kAraNa ke te vyavahAranaya deza ane dezinA vyavahArane mAne che. paraMtu nizcayanaya Avo deza ane dezino vyavahAra svIkArato nathI. A kAraNe vyavahAranayanI daSTie amU ane namU ema traNa prakAra hoya che. paraMtu nizcayanayanI dRSTie ane Ama be ja vastu hoya che. ane te deva be ja vastu Ape che trIjI nobhUpala vALI vastu deza ane dezino vyavahAra jayAM hoya tyAM ja ghaTe che. nizcayanaya te vAta svIkArato nathI. arthAt deza-dezInA vyavahArane svIkArato nathI. ame ahIM sudhI je kaMI samajAvyuM te khUnanananana (gAthA naM. 2490)mAM kahelA 36 padArtho paikI eka pRthvIno ja dAkhalo ApIne samajAvyuM che. bAkInAM jalAdi zeSa vastuone AzrayI uparokta nIti-rIti pramANe tamAre samajI levuM. te A pramANe che jalAdi vastuone AzrayI sarvopaNa vastuo sAvayavI che phakta kevaLa ekalI pRthvI ja deva Apato nathI. paraMtu jalAdi zeSa vastuo paNa cAra prakAre Ape che (1)
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama niddhava rohagupta muni 159 prakRtirUpe, (2) akSara sAthe (3) nokara sAthe (4) najhara sAthe. Ama cAre prakAre yAcanA karAe chate vyavahAra nayanA mate te deva upara samajAvelI vidhi pramANe traNa prakAre vastu Ape che. kema traNa prakAre Ape che ? Avo koI prazna kare to A naya kahe che ke A sarve paNa vastuo sAvayavI che. dezabhAgavALI che A kAraNathI jema pRthvI. apRthvI hoya che tema nopRthvI eTale pRthvIno eka aMza paNa hoya che. A ja rIte jalAdimAM paNa jala-ajala-nojala ane noajala ema cAra prakAra thAya che. A kAraNathI dezanA viSayavALo dAnano trIjo prakAra paNa hoya che. paraMtu nizcayanayanA mate deza-zivyavahAra na hovAthI A jalAdi sarve paNa padArtho be ja prakAravALA hoya che jala ane ajala. teja ane ateja A pramANe vastune sAvayavI mAno to traNa prakAra hovAthI vastu traNa jAtanI manAya che jethI yathokta rItine vyavahAranayathI dAna traNa prakAre saMbhavI zake che paraMtu nizcayanayathI be prakAre ja dAna hoya che. A vAta AgaLanI gAthAmAM samajAvAya che || 2503 || avataraNa:- nizcayanayanI daSTie vastu niravayavI ja che tethI jIva ane ajIva ema be ja prakAre dAna saMbhavI zake che. paNa nojIva ke noajIva evo bheda ghaTato nathI. jIvamajIvaM dAuM, nojIvaM jAio puNarajIvaM / dei carimammi jIvaM, na u nojIvaM sa jIvadalaM // 2504 // gAthArtha :- deva jIva ane ajIva e ja rAzi ApavAne samartha che. tyAre nojIvanI yAcanA karIe tyAre ajIva ja Ape che ane cothA bhAgomAM noajIvanI yAcanA karIe tyAre jIva ja Ape che mATe jIvano TukaDo teno jIva che. ema A naya mAnato nathI. Ama A nayanI daSTie be ja rAzi saMbhave che. te 2504 || vivecana : - "navaM di" Ama mAge chate te deva zuka-sArikAdi (popaTa-menA vigere) pakSIone Ape che ane navuM re A pramANe te deva pAse mAgaNI karAye chate ajIva evA pattharanA TukaDA Adi vastu Ape che ane jyAre "nonI phediA pramANe nojIvanI yAcanA karavAmAM Ave tyAre ajIva evA pattharanA TukaDA ja deva Ape che. nozabda sarvathA niSedhavAcI hovAthI. tathA carama evo cotho prazna karAve chate nomanavanI yAcanA karAI tyAre zukAdi (popaTa-menA vigere) jIva ja Ape che kAraNa ke niSedha vAcaka be nagu sAthe thAya to mUlabhUta prakRta artha ja thAya che kAraNake nozabda sarvathA niSedhavAcaka che. paraMtu te kutrikApaNa nAmanI dukAna calAvanAro deva nojIvanI yAcanA karI tyAre
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 airAzikamata niThavavAda jIvadravyano ekAda-be TukaDA kyAMya Apato nathI. tethI jIva ane ajIva ema be ja rAzi che. trIjI rAzi nathI. trIjI rAzi mAnavI te kharaviSANatulya che / / 2504 avataraNa :- tyArabAda zuM thayuM ? te have kahe che : to niggahio chaluo, guru vi sakkAramuttamaM patto / dhidhikkArovahao, chaluo vi sabhAhiM nicchUDho / 2505 // gAthArtha ::- tyArabAda SaDulUka (rohagupta) jitAyo. gurujIno gAma loko vaDe ghaNo satkAra karAyo. atyanta dhikkArane pAmelA te SaDulUkane sabhAmAMthI bahAra kaDhAyo // 2505 II vivecana :- te kutrikApaNa nAmanI dukAnanA mAlika evA deva vaDe jIvathI judo evo nojIva nAmano koI paNa padArtha na apAyo. tyAre SaDulUka jItAyo. gurujI zrIgupta AcArya paNa rAjA dvArA ane loko dvArA ghaNo uttama satkAra pAmyA. DulUka paNa gurujIno pratyanIka banavAthI (gurujIno virodhI banavAthI) loko dvArA apAyelA dhikkArathI dabAyelA evA tene rAjya sabhAmAMthI bahAra kaDhAyo. cAre bAju ghaNA ja dhikkArane pAmyo lokoe ghaNo ja tiraskAra karyo. // 2505 || avataraNa :- tyArabAda zuM thayuM ? te kahe che : vAe parAjio so, nivvisao kArio nariMdeNa / ghosAviyaM ca nayare, jayai jiNo vaddhamANo ti / / 2506 // teNAbhinivesAo samai vigappiyapayatthamAdAya / vaseyiM paLIya, pAyamaImorlRi // 2107 // gAthArtha :- vAdamAM parAbhava pAmelo (hArelo) te rohagupta rAjAvaDe dezabahAra mUkAyo. ane nagaramAM udghoSaNA karAi ke zrI vardhamAna jinezvara prabhu jaya pAme che // 2506 II tathA te rohagupta vaDe abhiniveza (atizaya Agraha)pUrvaka potAnI buddhi pramANe padArthonI kalpanA karIne vaizeSika matanI racanA karAI je mata anya anya zabdo vaDe vistArita karAyo. // 2507 II vizeSita :- gurujI zrIgupta AcArya dvArA rAjyasabhAmAM hAra pAmelA te rohaguptamunine rAjAvaDe dezapArano hukama karAyo. ane joradAra vAgatA evA paDaha dvArA samasta nagaramAM udghoSaNA karAi ke zrImahAvIra prabhu jaya pAme che." "zrImahAvIra prabhujInuM zAsana jaya pAme che" tathA vAdamAM jitAyelA evA te rohaguptanA mAthA upara ziSyanA AvA bekAbu vartana vaDe ugI banelA gurujI vaDe moDhAnA gaLaphA nAkhavAnuM rAkha bhareluM cappaNIyuM (koDIyuM) phoDAvyuM. tethI rAkha vaDe kharaDAyelA zarIravALA evA tenA vaDe
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThama niddhava rohagukha muni 161 potAnA baMdhAyelA AgrahanA vazathI potAnI svataMtra buddhi pramANe dravya-guNa-karma Adi padArthone AzrayI vaizeSika matanI prarUpaNA karAI. tathA tyAM te rohaguptanA ja vicAravALA tenA anya anya ziSyo vaDe te matanuM sthApana karAyuM A vaizeSika darzana vadhAre vadhAre khyAtine pamADAyuM. mithyAtvamAM vadhAro karAyo. || 2506-2507 || avataraNa :- A vakratA rakhAvanAranuM nAma to vAstavika "rohagupta" ja hatuM. to A grantharacanAmAM vAraMvAra "dhaDulUka AvuM nAma kema kahevAyuM? nAmeNa rohagutto, gotteNAlappae sa colUo / davvAi chappayatthovaesaNAo chaluotti // 2508 // gAthArtha :- A muni nAmathI to te rohagupta ja nAmavALA hatA. paraMtu te dravyAdi cha padArthono ja upadeza karanAra hovAthI paDulUka evA nAme kahevAyA. || 2508 // vivecana :- nAmavaDe A rohagupta muni hatA. paraMtu ulUka nAmanA gotramAM utpanna thayelA hovAthI A ulUka enA nAme prasiddhine pAmyA. dravya-guNa-karma-sAmAnya-vizeSa ane samavAya lakSaNavALA cha padArthonI prarUpaNA karavA vaDe cha padArtho ja che pradhAnapaNe jenI buddhimAM evo A rohagupta ulUka. te paDulUka A pramANe prasiddhine pAmyo. A pramANe A rohagupta nAmano chaThTho nitava samApta thayo. | 2508 / // iti rohaguptanAmA SaSThanihnavaH samAptaH // pama nitavavAda samAma re
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 abaddha karmavAda nilavavAda zaka saptama nihara avataraNa - mA samadhi have sAtamA nidhavanI vAta kahe che :paMca sayA culasIyA, taiyA siddhi gayassa vIrassa / to abaddhiyadiTThI, dasauranayare samuppannA // 2509 // gAthArtha - paramAtmA zrI mahAvIra prabhune mokSe gayAne pAMcasoha ane coryAsI (584) varSo pasAra thayAM hatAM tyAre dazapura nAmanA nagaramAM A sAtamA nitavanI utpatti thaI. jenuM varNana have pachInI gAthAomAM karAya che. || 2509 || vivecana - paramAtmA zrI mahAvIra paramAtmAne mokSanI prApti karyAne pAMcasoha ane coryAsI (584) varSo pasAra thayAM hatAM tyAre dazapura nAmanA gAmamAM A sAtamA nidvavanI utpatti thaI. jenuM varNana have pachInI gAthAomAM karavAmAM Ave che. || 2509 ||. avataraNa:- A draSTi kevI rIte utpanna thaI ? te jaNAve che - dasauranayarucchughare, ajjarakkhiya pUsamittatigayaM ca / / goThThAmAhila navamaTThamesu pucchA ya vijjhassa // 2510 // gAthArtha - dazapura nAmanA nagaramAM izugRha nAmanA sthAnamAM AryarakSitasUrijI ma. zrI hatA. temane puSpamitra vigere traNa ziSyo thayA. tathA eka goSThamAhila nAmanA ziSya hatA. teone karmapravAda nAmanA AThamA ane pratyAkhyAnapravAda nAmanA navamA pUrvanuM vyAkhyAna karAtuM hatuM. tyAre kaMIka vivAda thayo. je vidhyamunine pUchAyo. || 2510 | vivecana - gAthArtha pramANe ghaNo sugama che goThAmAhila nAmanA pUjaya AryarakSita sUrijInA ziSya AThamA karmapravAda nAmanA pUrvano ane navamA pratyAkhyAna pravAda nAmanA pUrvano abhyAsa karatA hatA. te AryarakSitasUrijI gurujIne dhRtapuSpamitra, vapuSpamitra ane durbalikApuSyamitra nAmanA traNa ziSyo hatA. tyAM pUrvano abhyAsa karatA goSThamAhilane vivAda thayo. je teoe vidhyamunine jaNAvyo. || 2510 ||
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nitava goSThAmAhila muni 163 avataraNa - A viSaya upara bhASyakAra mahArAjA kahe che :soUNa kAladhammaM, guruNo gacchammi pUsamittaM ca / ThaviyaM gurUNA kila, goTThamAhilo macchariyabhAvo // 2511 // gAthArtha - gurujIno kAladharma sAMbhaLIne tathA gacchamAM durbalikApuSpamitranI sthApanA gurujI vaDe karAI che A jANIne goThAmAhila mAtsaryabhAvane pAmyA. meM 2511 || vivecana :- have kahevAnI sarve paNa gAthAono bhAvArtha AryarakSitasUrijInI kathAthI ja jANI levo. te kathA bahu ja vistArathI mUla AvazyakasUtrathI jANavI. saMkSepathI ahIM paNa kaMIka kahevAya che. te A pramANe che :- dazapUra nAmanuM nagara hatuM. tyAM somadeva nAmano brAhmaNa hato. tene rudrasomA nAmanI bhAryA hatI. te dromAM jinezvara prabhunA vacanomAM ghaNA ja pratibaddhavALI hatI eTale parama zrAvikA hatI. te pati-patnIne cauda vidyAnAM sthAnono bhaMDAra evo rakSita nAme putra hato. mAtA dvArA ghaNI ja preraNA pAmelA te rakSite tosaliputra nAmanA AcAryanI pAse dIkSA grahaNa karI. agiyAra aMgo tathA daSTivAda nAmanuM bAramuM aMga jeTaluM gurujI pAse hatuM. teTaluM saghaLuMya teNe grahaNa karyuM. bAkInuM keTaluMka zruta pUjaya AryarvarasvAmInI pAsethI bhaNyA. ema yAvatu nava pUrva samApta karyA tathA 24 yavikono abhyAsa karyo. A AryarakSitasUrijInA bhAI ke jenuM nAma phalyurakSita che. tene mAtA vaDe mahArAjajIne bolAvavA mATe mokalAvAyA. tyAM AryarakSitasUrIjI vaDe phalyurakSitane dIkSA apAI. tyArapachI banne bhAIo mAtA-pitA pAse AvyA. tyArabAda AryarakSitasUrijI vaDe potAnAM mAtA-pitAne tathA mAmA goThAmAhila vigere potAnA svajana vargane pratibodhIne dIkSA apAI. A pramANe bIjA paNa ghaNAne dIkSA ApatAM ApatAM pUjaya AryarakSitasUrijIno moTo samudAya thayo. te gacchamAM durbalikApuSpamitra-vRtapuSpamitra ane vastrapuSpamitra ema traNa puSpamitro hatA. tyAM durbalikA puSpamitra vaDe nava pUrve bhaNAyAM. A samudAyamAM cAra pradhAnatara puruSo hatA. te A pramANe (1) durbalikA puSpamitra. (2) vibhya. (3) phalyurakSita. (4) goSThAmAhila. tyAM AcArya mahArAjazrI vaDe durbalikApuSpamitra dvArA vilyamunine vAcanA apAvAI. tevA prakAranI vAcanAne ApatA evA te durbAlikA puSpamitrane vadhAre samaya na rahevAthI punarAvartanano abhAva thavAthI potAne prApta thayeluM navamuM pUrva bhulAvA lAgyuM.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 abaddha karmavAda niAvavAda tethI pUjya AryarakSitasUri mahArAje vicAryuM ke AvA vidvAna evA paNa A durbAlikApuSpamitrane A rIte jo sUtrArthanI vismRti thAya che. to zeSa jIvone to vadhAre ja durdhara A sUtrArtha thaze. bAkInA jIvone to bAkInAM sUtrono sUtrArtha atizaya duSkara thaze. Ama manamAM vicArIne pUrve kahelA krama pramANe dravyAnuyoga-caraNakaraNAnuyogagaNitAnuyoga ane dharmakathAnuyoga ema cAra anuyogo pRthak karIne vyavasthApita karyA. nayonA paNa ghaNA bheda prabhedo hatA. te badhA vibhAgone saMkSipta karyA jemake 7 nayanA 700 bheda hatA. te 700 bheda. bhaMDArIne 7 bheda rAkhyA. eka kALe vihAra karatA te AryarakSitasUrijI mahArAja mathurAnagarImAM padhAryA tyAM bhUtaguphA nAmanA sthAnamAM vyantaragRha nAmanA gharamAM utaryA. bIjI bAju zakrendra mahAvideha kSetramAM pUjya zrI sImaMdhara svAmI tIrthaMkara bhagavAnanI pAse nigodanuM svarUpa sAMbhaLIne vismita thayo chato pUchavA lAgyo ke he bhagavan bharatakSetramAM hAla atizaya sUkSma evA A sUkSmanigodanA svarUpane koI zuM jANe che? ane zuM koI prarUpaNA karIne samajAvI zake ? tevA koI mahAtmA che ? tyAre bhagavAna vaDe kahevAyuM ke he indra ! bharata kSetramAM zrI AryarakSitasUrijI nigodanuM svarUpa AvuM ja samajAvavAmAM samartha che A vAta bhagavAna pAsethI sAMbhaLIne vismaya (Azcarya) kautuka ane hArdika bhakti ane bahumAnanA samUhavaDe bharapUra bharelA hRdayavALA indra mahArAjA gharaDA brAhmaNanuM rUpa karIne badhA ja sAdhuo gocarI levA AdinA kAryo mATe bahAra gayA hatA tyAre AryarakSitasUrijInI pAse AvyA. tyArabAda te indramahArAjA vaDe AryarakSitasUrijIne vaMdanA karIne pUchAyuM ke, he bhagavAn ! mane moTo roga varte che. tethI huM ghaNo pIDAuM chu mATe anazana karavA mATe icchA rAkhuM chuM. tethI ApazrI kaho ke mArUM AyuSya keTaluM che ? tyArabAda yavikone viSe A nAmanA zAstromAM AyuSyanI zreNImAM upayoga mukIne sUrimahArAja vaDe jaNAyuM ke A jIva manuSya paNa nathI tathA vyantarAdi sAmAnya deva paNa nathI. paraMtu be sAgaropamanI sthitivALo saudharmAdhipati zakrendra che. tyArabAda vRddhAvasthA hovAthI nIce rahelA hAtha vaDe potAnI banne AMkho UMcI karIne barAbara nirIkSaNa karIne kahyuM ke tame zakrendra cho. Ama gurujIe kahe chate atizaya khuza khuzAla thayelA evA indra mahArAjA vaDe zrIsImaMdharasvAmI tIrthaMkara paramAtmA pAse je nigodanuM svarUpa sAMbhaLyuM hatuM te saghaLI hakIkata jaNAvI. tyArabAda bhagavAna pAse indra mahArAjAe nigodanuM je svarUpa sAMbhaLyuM hatuM. te saghaLuMya svarUpa A gurujIe paNa kahyuM.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nihnava goSThAmAhila muni 165 tyArabAda indra mahArAjA vaDe nigodanA jIvo pUchAyA. sUri mahArAja vaDe vistArathI te samajAvAyA. tethI khuza thayelA manavALA indra mahArAjA vaDe "have huM jAuM chuM" Ama kahevAyuM. tyAre gurujI vaDe kahevAyuM ke eka kSaNavAra ubhA raho. amArA sAdhuo hamaNAM Ave ja che. te Ave tyAM sudhI ahIM raho. jethI tamane jovA vaDe A kALe paNa devonuM Agamana che Ama jANIne teonI (A zAsanamAM vadhAre vadhAre) sthiratA thAya. tyArabAda indramahArAjA vaDe kahevAyuM ke he bhagavan ! huM ema ja karuM chuM. phakta mArUM je svAbhAvika svarUpa che. te joIne alpabaLavALA jIvo niyANuM karaze tethI guruvaDe kahevAyuM ke to tamArA Agamanane sUcavanArUM kaMika cihna karIne jAo. te kAraNathI te upAzrayanuM dvAra bIjI dizAmAM karIne indra mahArAjA gayA. bahArathI pAchA AvelA te munio vaDe bAraNAnuM anyathApaNuM jANIne vismaya pAmelA te ziSyo vaDe puchAyuM tyAre gurujI vaDe badhI ja yathArtha hakikata kahevAI. pharI vicaratA vicaratA te zrIAryarakSitasUrijI mahArAjA dazapUra nagaramAM AvyA. bIjI bAju mathurAnagarImAM mAtA-pitA Adi kaMI che ja nahI. A pramANe prarUpaNA karato eka vAdI Avyo. tyAM bIjo koI tenI sAme vAda kare tevo prativAdI na hovAthI A kALe pUjya AryarakSitasUrijI yugapradhAna che ema samajIne temanI samIpe prastuta * hakikata jaNAvavA mATe zrIsaMdhavaDe sAdhuono thoDoka samudAya mokalAyo. te zrI AryarakSitasUrijI mahArAja atizaya vayovRddha hovAthI javAne asamartha che mATe tathA goThAmAhila vAdalabdhimAM saMpanna che arthAt pahoMcelo jIva che. ema samajIne goSThAmAhilane kahevAyuM. tyAM jaine te godAmAhile te vAdIno vijaya prApta karyo. tyArabAda zrAvako vaDe A goSThamAhilanuM tyAM ja cAturmAsa karAvAyuM. A bAju pUjyazrI AryarakSitasUrijI vaDe potAnI pATe durbalikA puSpamitrane sthApana karavAno vicAra karAyo. A kAraNathI sakala zrIsaMdhane besADIne sUrimahArAje A pramANe saMbodhana karyuM. te saMbodhana A pramANe che : traNa ghaDA bharAyA che. eka vAlano bharelo che bIjo telano bharelo che ane trIjo ghaDo ghIno bharelo che. te traNe ghaDAne avaLA mukhavALA kare chate vAla badhA ja nIkaLI jAya che. tela ghaNuM nIkaLI jAya che paNa thoDuMka ghaDAmAM rahe che, jyAre ghI to ghaNuM ghaNuM ghaDAmAM ja coTeluM rahe che. A pramANe durbalikA puSpamitrane sAme huM sUtrArthane AzrayI vAlanA ghaTanI tulya che. mArAmAM raheluM te samasta sUtra ane artha tenA vaDe grahaNa karAyAM che. phalgurakSitane AzrayI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 abaddha karmavAda niThavavAda huM tailanA ghaTa jevo banyo chuM. mArAmAM rahelA sarva sUtra ane sarva artha te phalgurakSitavaDe grahaNa karAyA nathI. tathA goThAmAhila pratye huM dhInA ghaTa tulya chuM. ghaNA ghaNA sUtrArtha ha mArI pAse ja che teNe grahaNa karyA nathI. A kAraNathI mArI pAse rahelA samasta sUtra ane arthane dhAraNa karanAra hovAthI durbalikApuSpamitra ja tamArA badhAMnA sUri ho. tyArabAda ame paNa ema ja icchie chIe ema kahIne te sarva vaDe A vacana svIkArAyuM AcArya mahArAjazrI vaDe durbalikA puSpamitrane paNa kahevAyuM ke "meM jevuM vartana phallurakSita pratye ane goThAmAhila pratye rAkhyuM che tevuM ja tamAre paNa vartavuM. Ama hitazikSA ApI." tathA gacchane (potAnA samasta samudAyane) paNa kahyuM ke tamArA vaDe mArI sAthe jevuM vartana karAyuM che tevuM ja vartana A mahAtmA sAthe paNa karavuM. tame mArUM kAma karyuM hoya ke tame mArUM kAma na karyuM hoya to paNa huM roSAyamAna thato na hato badhuM ja calAvI leto hato. paraMtu A navA mahAtmA kadAca na paNa sahI zake. tethI tamAre vadhAre sArA vinayapUrvaka vartavuM. ityAdi banne pakSe hitazikhAmaNa ApIne bhakta parikSA aNasaNa karIne sUrimahArAja devalokamAM padhAryA. goSThAmAhile A vAta sAMbhaLI ke "gurujI paraloka sidhAvyA." tethI mathurAthI AvelA evA tenA vaDe puchAyuM ke sUri mahArAjA vaDe potAnA pade gaNadhara tarIke kone nimAyA ? tethI vAla-tela ane ghI vigerenI prarUpaNAnI hakikata loka pAsethI sAMbhaLI. te sAMbhaLIne atizaya du:khI thayelA A gokhAmAhila bhinna upAzrayamAM sthira thaIne durbalikApuSpamitranA upAzrayamAM temanI carcA jANavA mATe AvyA. te sarva munio vaDe temano vinaya karAyo. ane kahevAyuM ke tame A ja upAzrayamAM raho. zA mATe judA utaryA cho ? paNa A vAta goSThAmAhila jarA paNa icchatA nathI. bhinna upAzrayamAM rahelA evA goThAmAhila durbalikA puSpamitranA apavAda (doSo) jovA mAtravaDe ja sAdhuone caDAve che. paraMtu te sAdhuone caDAvavAmAM saphaLatAne pAmI caDAvI zakatA nathI. potAne manamAM abhimAna hovAthI durbalikA puSpamitra pAse kaMI paNa vAta sAMbhaLatA nathI. paraMtu vyAkhyAnanI maMDalImAM gayelA ane gurujIe kahelI vAtanuM tattvaciMtana karatA evA visthya muni pAsethI badhu ja sAMbhaLe che. eka vakhata AThamA ane navamA pUrvamAM karmapravAda ane pratyakhyAna pravAda nAmanA be pUrvamAM AgrahavizeSanA kAraNe vivAda thayo ane have jaNAvAtI nItipramANe te goThAmAhila nirbhava thayA.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nitava goSThAmAhila muni - 167 have prastuta gAthAnA akSarArthane anusarAya che. kAla eTale ke maraNa, teno je dharma eTale ke paryAya te kAladharma, gurujI zrI AryarakSitasUrijI mahArAjano te kAladharma sAMbhaLIne tathA durbalikApuSpamitrane gacchamAM adhipatipade nimAyA che. A vAta jANIne goimAhilane iSyabhAva utpanna thayo. 25115 avataraNa - te ISyabhAve AvuM kAma karyuM zuM karyuM? te kahe che vIsu vasahIe Thio, chiddanesaNaparo ya sa kayAe / vijhassa suNai pAse'NubhAsamANassa vakkhANaM // 2512 // gAthArtha :- A goSThAmAhila judI vasatimAM rahyA. gurujInAM chidrone ja dekhavAmAM tatpara evA te goThAmAhila gurujInA vyAkhyAnanuM anubhASaNa karatA evA vidhya muni pAse gurujIe kaheluM vyAkhyAna sAMbhaLe che || 2512 // vivecana - gurujI zrI durbalikApuSpamitrathI bhinna vasatimAM utarelA evA A goSThAmAhila mAtra chidro evAmAM ja vadhAre tatpara hatA. teo gurujInA vyAkhyAnanuM anubhASaNa karanArA (pharIthI bIjAne samajAvanArA) evA vidhyamuninI pAse AvatA hatA ane gurujIe kahelI vAta vidhyamuni pAse sAMbhaLatA hatA. (tamAM paNa kyAM zuM bhUlo che te ja zodhavAnI temanI dRSTi hatI). I2512 || avataraNa - tataH zin- tyArabAda zuM banyuM? te kahe che. kammappavAyapuvve, baddhaM puDheM nikAiyaM kammaM / jIvapaesehiM samaM sUIkalAvovamANAo // 2513 // gAthArtha - durbalikApuSpamitra A pramANe vyAkhyAna karatA hatA ke karmapravAda nAmanA AThamA pUrvamAM (1) baddha (2) baddha ane spaSTa tathA (3) nikAcita ema traNa prakAranuM karma AtmAnA Atma pradezonI sAthe lAgeluM hoya che ane te karma soyonA samUhanI upamAvALuM jANavuM || 2513 || vivecana :- zrI karmapravAda nAmanA AThamA pUrvamAM karmanA vicArano prasaMga hato tyAM zrIdurbalikApuSpamitra (nutanAcArya mahArAjazrI) A pramANe vyAkhyAna karatA hatA ke "AtmapradezonI sAthe baddhamAtra ja karma hoya che. jemake akaSAya (11-12-13 mA guThANA vALA) je jIvo che. teone kaSAya na hovAthI teo iryApathika je baMdha kare che te mAtra AtmapradezonI sAthe eka samaya ja rahe che. kAlAntaranI sthitine (bIjatrIjA samayanI sthitine) pAmIne te karma AtmapradezothI vikhuTu paDI jAya che. jema sukI bhIMta upara paDelA loTanI muThInI jema.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 abaddha karmavAda nihnavavAda bIjAM karma RSTa hoya che. amUla gAthAmAM puruM zabda jo ke che. paraMtu tenI sAthe AgaLa lakhelA saddha zabdano anvaya karavo) eTale bIjA prakAranuM karma baddha dhRSTa hoya che tyAM prathama varTa thayuM eTale jIvapradezonI sAthe baMdhAyuM. arthAt saMyogamAtrane pAmyuM. pAchaLathI pUrNa = AtmapradezonI sAthe ekameka karAyuM je karma AvA prakAranuM baddhaskRSTa hoya che. te karma ghaNA lAMbA kALe AtmapradezothI chuTu paDe che. bhInA lepavALI divAla upara tela-ghI Adi cIkaNA padArthanI sAthenA loTanI jema. tenAthI trIjA bhedavALuM karma nikAcita jANavuM. A trIjA bhedamAM paNa baddha ane skRSTa zabdo joDI devA. tethI baddha-skRSTa ane nikAcita evuM je karma te trIjo bheda jANavo. tyAM je karma baddhaskRSTa thayuM che. Atmapradezo sAthe baMdhAyuM che. ekAkAra thayuM che ane atizaya gADhatara adhyavasAya vaDe bAMdheluM hovAthI apavartana Adi karaNo mATe je asAdhya hoya tevA karmane nikAcita karma kahevAya che. AvA prakAranuM je karma baddha-skRSTa ane nikAcita hoya che. te karma kAlAntare paNa vipAkodayathI anubhavyA vinA prAyaH vinAza pAmatuM nathI. atyanta gADhatarapaNe baMdhAyeluM che mATe. bhInI bhInI banelI divAla upara AliMgita kIDIonI hAramALAnI jema. A traNe prakArano bandha soyanA samUhanI upamAthI samajI levo dorI mAtrathI vIMTAyelI soyonI upamAvALuM je karma te baddha karma jANavuM. lokhaMDanA pATAthI baMdhAyelI soyonA samUha sarakhuM je karma te baddha sRSTa karma jANavuM. ane agnithI tapAvelI ane ghaNanA ghAthI kuTI kuTIne ekAkAra karelI soyonA samUha sarakhuM je karma te trIjuM baddha skRSTa nikAcita karma jANavuM. || 2513 uvvaTTaNamukkero, saMthobho khavaNamaNubhavo vAvi / aNikAiyammi kamme, NikAie pAyamaNubhavaNaM // 2514 // gAthArtha - apavartana, udvartana, saMkrama, kSapaNA, ane anubhava A sadhaLA paNa vyavahAro anikAcita karmamAM thAya che. paraMtu nikAcita karmamAM to prAyaH kevaLa eka anubhavana ja hoya che. || 2514 || vivecana :- anikAcita karma ane nikAcita karma A bannemAM zuM vizeSatA che? te A gALAmAM samajAve che. ahIM karmanA viSayamAM kula ATha karaNo lAgu paDe che. bAMdhelA karmomAM sArA-narasA adhyavasAya pramANe je pheraphAro thAya tene karaNa kahevAya che. tyAM karmaprakRti (kammapaDi) nAmanA graMthamAM kula 8 karaNo jaNAvyAM che (1) baMdhana (2) saMkramaNa (3) udvartana (4)
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nihnava goSThAmAhila muni 169 apavartanA, (5) udIraNA, (6) upazamanA. (7) nitti ane (8) nikAyanA. A pramANe kula ATha karaNo jANavAM. tyAM anikAcita karmamAM sthiti Adine (sthitine ane rasane) toDavAM. ghaTADavAM te apavartanAkaraNa kahevAya che tathA te= sthiti AdinuM (sthiti tathA rasanuM ) je vadhAravuM te urtanAkaraNa kahevAya che. tathA asAtA Adi karmonuM sAtA AdimAM je nAkhavuM te saMkrama kahevAya che. tathA bIjA karmamAM nAkhelA te karma paramANuone pradezodayathI bhogavIne je nikAla karavo. te kSapaNA kahevAya che. tathA karmaprakRtione potAnA svarUpe vipAkathI je bhogavavI te anubhava arthAt udaya kahevAya che. A urtanA-avavartanA saMkrama-kSapaNA tathA udaya vigere je samajAvyAM te to bAkInAnA upalakSaNa rUpa samajavAM. tethI udIraNA upazamanA nitti ane nikAyanA Adi paNa sarve karaNo anikAcita evA karmamAM pravarte che paraMtu nikAcita evA karmamAM to prAyaH vipAkodayathI vedana ja hoya che. paraMtu apavartanA Adi anya karaNo lAgu paDatAM nathI. A pramANe nikAcita ane anikAcitamAM taphAvata samajavo. "AcaraNa karelA utkRSTa tapavALA mahAtmAone utkRSTa adhyavasAyanA balathI nikAcita evA paNa karmamAM kyAreka apavartanA Adi karaNonI pravRtti thAya che." te mATe mUlagAthAmAM prAyaH zabdano ullekha karyo che. || 2514 || souM bhaNai sadosaM, vakkhANamiNaM ti pAvai jao bhe / mokkhAbhAvo jIvappaesa kammAvibhAgAo // 2515 // gAthArtha H- vindha muninI pAse zeSa sAdhuone abhyAsa karAvAtA A viSayane sAMbhaLIne gokhAmAhila kahe che "A vyAkhyAna sadoSa che. arthAt doSita che. jo Ama hoya to mokSano abhAva ja thAya. kAraNa ke Atmapradezo ane karmono avibhAga ja che. || 2515 || vivecana :- vindhyamuni ziSyone A pramANe tattva samajAvatA hatA ke AtmapradezonI sAthe karma kSIra nIranA nyAye tathA vahnithI tapelA ayogolakanA nyAye saMbaMdhavALuM che AtmapradezonI sAthe ekameka thayeluM che AvuM vyAkhyAna vindhyamuni ziSyone samajAvatA hatA tyAre A vyAkhyAna sAMbhaLIne tevA prakAranA tIvra mohanIya karmanA udayane lIdhe potAnA abhiprAyamAM atizaya Agraha rAkhavA pUrvaka vivAda pAmelA goThAmAhila kahevA lAgyA ke: tamArUM karAyeluM A vyAkhyAna sadoSa che. jo Ama ja vyAkhyAna karAya ke "AtmA
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 abaddha karmavAda nihnavavAda ane karma atyanta ekameka thayelAM che." to tamArA siddhAnta pramANe mokSano abhAva ja thAya. kAraNa ke AtmapradezonI sAthe karmono avibhAga paNe tAdAtma rUpe ekameka thaIne karmo rahelAM cheAma jo mAnIe to mokSa thaze ja nahIM. A pramANe ahIMthI goSTAmAhilanI navI daSTi pragaTa thaI. | 2515 || avataraNa - gokhamAhile ekAne mAnelI vAtane pramANapUrvaka rajU karatAM graMthakArazrI kahe che ke na hi kammaM jIvAo, avei avibhAgao paesovva / tadaNavagamAdamukkho , juttamiNaM teNa vakkhANaM // 2516 // gAthArtha - karma e jIvathI dUra thatuM nathI. jIvanA pradeza rAzinI jema avibhAgavALuM hovAthI ane te karma dUra na thavAthI mokSano abhAva ja thaze. tethI A vyAkhyAna barAbara nathI paNa) mArUM have kahevAtuM vyAkhyAna barAbara che (je have pachInI gAthAmAM samajAvaze) | 2516 || vivecana - karma kyAre ya paNa jIvathI bhinna thatuM nathI. nyAyanI paribhASA pramANe A pratijJA thaI. have heta kahe che. AtmA ane karma paramANuono vaddhi ane ayogolakanI jema atyanta avibhAga (abheda) che te mATe, have daSTAnta jaNAve che - jema AtmAnA pradezonI rAzi AtmAthI jema abhinna che teno bheda thato nathI tema. A udAharaNa jANavuM. A saMsAramAM je vastu jenAthI abheda paNe rahelI hoya che. te vastu tenAthI bhinna thatI nathI." jIva ane karmano paNa avibhAga (abheda) tamArA vaDe manAya che tethI te karma AtmAthI kyAreya bhinna thatuM nathI. (A vyApti jANavI.) A pramANe te karmano jIvathI anapagama (aviyoga) thavAthI sadAkALa A jIva sakarmaka rahevAthI mokSano abhAva thaze. mATe he vidhya muni ! tamAruM vyAkhyAna doSita che paNa mAruM have kahevAtuM A vyAkhyAna karavuM bahu ja ucita che. || 2516 || avataraNa - gokhamAhilanuM te vyAkhyAna zuM che ? ke jemAM teone doSa dekhAto nathI. te vyAkhyAna jaNAve che - puTTho jahA abaddho, kaMcuiNaM kaMcuo samannei / evaM puTThamabaddhaM, jIvaM kammaM samannei // 2517 // gAthArtha - jema kaMcuka (kAMcaLI) sarpanI cAre bAju lAgelI che. tema mAtra pRSTa paNa abaddha (ekameka na thayelA) evAM karma jIvanI cAre bAju lAgelAM che. 251NA vivecana :- jema pRSTa eTale ke sparzamAtrathI saMyukta paNa kSIranIranA nyAye ekameka
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidhava gomAhila muni 171 nahIM thayelI evI sarpanI kAMcaLI jema sarpane viTa che. tema pRSTamAtra evuM karma paNa sarpane vIMTAtI kAMcaLInI jema sparzamAtrathI saMyukta evAM ane abaddha arthAt vaddhi ane lokhaMDanI jema alolIbhUta evAM (eTale ke ekameka nahIM thayelA evAM) A karma jIvane vIMTAya che A pramANe kAMcaLInI jema karma cAre tarapha vIMTAyela hovAthI jema sarpa kAMcaLI utAre tema A AtmA paNa karmono nAza karIne muktipada prApta karI zake che. mATe karma AtmAne kAMcaLInI jema mAtra sparzeluM che paNa ekameka thayeluM nathI. arthAt RSTa che paNa baddha nathI. ll251NA. avataraNa - karmapravAda nAmanA AThamAM pUrvanA vicAramAM je vivAda hato te jaNAvI have pratyAkhyAna pravAda nAmanA navamA pUrva saMbaMdhI vivAdane samajavatAM kahe che ke : soUNa bhannamANaM, paccakkhANaM puNo navamapuve / so jAvajjIvAvahiyaM, tivihaM tiviheNa sAhUNaM // 2518 // gAthArtha - sAdhuo vaDe trividha trividha yAvajjavA sudhInI avadhivALuM paccazmANa karAtuM sAMbhaLIne navamA pUrvamAM te goThAmAhila vivAdane pAmyA. || 2518 | vivecana - karmapravAda nAmanA AThamA pUrvamAM AtmAnI sAthe karma upara uparathI kAMcaLInI jema RSTa che paNa baddha nathI Ama eka vivAda pUrvanI gAthAmAM samajAvyo. have A gAthAmAM eka vakhata pratyAkhyAna pravAda nAmanA navamA pUrvamAM "pi mane! sAmAM savya rAvaLyuM no paDyahama gAvaLIvAI' ityAdi sUtrapATha bhaNatAM bhaNatAM sAdhu mahAtmAone mAvajIva sudhInI avadhivALuM apAtuM paccakmaNa vidhyamuninI pAse vicAraNA karatAM karatAM sAMbhaLe che. tyAre manamAM goThAmAhilane Avo navo vicAra Ave che | 2518 | avataraNa - "mAvajIvano pATha sAMbhaLIne te goSThA mAhila zuM kare che ? te kahe che :jaMpai paccakkhANaM, aparimANAe hoi seyaM tu / jesiM tuH parimANaM, taM duLaM AsasA hoi // 2519 // gAthArtha - goSThAmAhila kahe che ke koI paNa paccakhkhANa aparimANa tarIke (eTale ke kAlamaryAdA vinA) ja kahevuM joie. to ja te zreyaskara thAya. je AtmAone parimANavALuM paccakhkhANa che. te AzaMsAvALuM hovAthI doSita che. 2519 | vivecana :- goThAmAhila vizvamunine tathA temanI pAse abhyAsa karatA tamAma munione kahe che ke "sarve paNa paccakhANo to aparimANapaNe eTale ke avadhirahita
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 abaddha karmavAda nidvavavAda paNe ja karAtuM hoya to ja kalyANano hetu hovAthI zreyara arthAt AtmAnA kalyANane karanAruM bane che. jeonA vyAkhyAnamAM paccazmANa mAvajIvAdinA kALamaryAdAvALuM ja kahevAya che. samajAvAya che. teonA mate A paccakmANa kALamaryAdAvALuM hovAthI A kALasImA purI thayA pachI te te vastuno upabhoga karI zakAze AvI AzaMsAno doSa temAM rahe che. mATe AzaMsAnA doSathI duSTa hovAthI AvA prakAranuM A paccazmANa karavuM te doSayukta che nirdoSa nathI. / 2519 | avataraNa - ga7 mAdhyam - A gAthA upara bhASyakAra mahArAja kahe che :AsaMsA jA puNNe sevissAmitti dusiyaM tIe / jeNa suyammi vi bhaNiyaM, pariNAmAsuddhisuddhaM tu // 2520 // gAthArtha - thAvajIvanA paccarmANamAM AzaMsA che. kAraNa ke jyAre A paccakSmaNano kALa saMpUrNa thAya tyAre huM te vastune sevIza. Ama AvI bhAvanA rahelI hovAthI dUSita che. je kAraNathI zAstramAM AvuM kahevuM che ke jo pariNAmanI azuddhi hoya to paccakhkhANa azuddha ja kahevAya . 2520 || | vivecana - vAvajIvanuM paccakhkhANa karavAmAM Ave temAM AzaMsA (bhaviSyamAM te viSaya sevavAnI buddhi) hovAthI A paccakhkhANa duSita che tyAM prazna thAya che ke mAvajIvanuM paccazmANa karavAmAM kevI rIte AzaMsA thAya? teno uttara e che ke, AvA prakAranA viSayabhoganA je pariNAma che te ja moTo doSa che. prazna :- te kevA prakArano pariNAma che ? huM mAvajIvanuM ja paccakmANa karuM chuM tethI paccazmANa samApta thaye chate parabhavamAM "devalokAdinA bhavamAM surAMganAdinI sAthe saMbhogAdi bhogasukhone huM bhogavIza." AvA prakAranA adhyavasAya svarUpa je AzaMsA che te AzaMsA vaDe paccakhkhANa duSita thAya che. kema duSita thAya che ? to zAstramAM paNa eTale ke AgamamAM paNa kahyuM che ke - duSTapariNAma svarUpa azuddhivALu hovAthI te paccakhkhANa azuddha che. Agamano sAkSipATha A pramANe che sohI saddahaNA jANaNA ya, viNae'NubhAsaNA ceva / aNupAlaNA visohI, bhAvavisohI bhave chaTThI // 1 // gAthArtha - (1) zuddhi, (2) zraddhA, (3) jANapaNuM (4) vinaya, (5) anubhASaNa ane anupAlana. tathA (6) vizuddhi eTale ke chaThThI bhAvavizuddhi jANavI. Ama cha zuddhi
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidbhava goSThAmAhila muni 173 samajavI. tyAM paccakhANa e sarvajJa bhagavaMtoe jaNAvela che. ItyAdi sUtrapAThomAM zraddhA AdinuM vyAkhyAna karAve chate bhAvavizuddhi ema chaThThA bhAganuM je vyAkhyAna che. te prastuta viSayamAM upayogI che. mATe te darzAvAya che. rAgeNa va doseNa va, pariNAmena va na dRsiyaM jaM tu / taM khalu paccakkhANaM, bhAvavizuddhaM muNeyavvaM // 1 // gAthArtha - rAgathI, dveSathI, ke adhyavasAya sthAnathI je paccakakhANa dUSita na hoya te ja paccazmANa bhAvavizuddha paccakkANa che Ama samajavuM. A pramANe vivAdane pAmelA evA goThAmAhila vaDe je pUrvapakSa karAyo hato teno vidhyamunie gurupAse jaine durbalikApuSpamitrane nivedita karyo gurujI zrI durbalikA puSpamitra vaDe uttarapakSabhUta sarva paNa uttara te vidhya munine kahevAyo. te vidhyamuni vaDe paNa goimAhila pAse jaIne gurujI vaDe kahevAyelo sarva paNa uttara yathAsthita kahevAyo. paraMtu te goThAmAhila mithyA abhimAnayukta hovAthI atizaya AvezavALA che. jyAre te kaMI paNa sAcI vAta svIkAratA nathI. tyAre gurujI dubalikApuSpamitra pote jAte svayaM sAme AvIne goThAmAhilane samajAve che . 2520 || avataraNa :- tivela A ja vAta graMthakArazrI kahe che. vijhaparipucchiyagurUvaesakahiyaM pi na paDivanno so / jAhe, tAhe guruNA sayamutto pUsamitteNaM // 2521 // gAthArtha - vidhya nAmanA muni vaDe gurujI zrI dubalikA puSpamitrane puchAyuM teoe sAcI vAtanuM kathana karyuM. to paNa te goThAmAhila jyAre mAnatA nathI. tyAre gurujI durbalikApukhta mitra svayaM pote AvIne temane samajAve che . 251 | vivecana - gAthAnA artha pramANe sugama che. vidhya nAmanA muni ke je sAdhuone bhaNAvatA hatA ke sAvaghayoganAM paccakhANa mAvajIvanAM ja karAya. kAraNa ke mRtyu bAda A jIva kyAM jAya te nakkI nathI ane bhavopagrAhI karmo bhavAntara thavAnA kAraNe udayamAM Ave tethI cAritramohanIya karma paNa udayamAM Ave. A AtmA zuddhibuddhi vALo hoya nahIM. mATe jJAnIoe je kahyuM che te mAvajIva sudhInuM ja paccakakhANa ApaNAthI karAya. temAM parabhavanA sukhanI kaMI ja AzA ke icchA nathI. paraMtu parabhava ApaNA hAthamAM nathI. tethI mAvajIva sudhImAM ja paccakakhANa karAya.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 abaddha karmavAda nihnavavAda ' Ama vidhyamuni samajAvatA hatA. to paNa goThAmAhile zaMkA karI eTale vAstavika vAtano paramArtha jANavA mATe vaDIla gurujI zrI durbalikApuSpamitrane vidhyamunie pUchyuM. gurujIe yathArtha upadezapUrvaka samajAvyuM. te saghaLI vAta AvIne vidhyamunie goSThAmAhilane kahI. paraMtu goThAmAhila te vAta svIkAratA nathI. tyAre gurujI zrI durbalikApuSpamitra pote ja AvIne te goimAhilane samajAve che. paraMtu te goSThAmAhila jyAre yathArtha artha nathI ja svIkAratA. gurujIe kahyuM ke AyuSya pUrNa thAya pachI A jIva kyAM jAya te nizcita nathI. ane mRtyu pachI zuddhibuddhi barAbara hoya evo niyama nathI. mATe jJAnIoe mAvajIva sudhInAM ja paccazmANa karavAnuM kahyuM che. A bAbatamAM kaMI parabhavanA sukhanI kAmanA nathI. mATe mAvajIvanuM vidhAna ja barAbara che. Ama gurujI vaDe samajAvAyA. paNa teoe na svIkAryuM che 2521 ||. avataraNa - gurujI vaDe AvIne zuM samajavAvuM? te kahe che :kiM kaMcuovva kammaM, paipaesamaha jIvapajjate / paidesaM savvagayaM, tadaMtarAlANavatthAo // 2522 // aha jIvabarhi to nANuvattae taM bhavaMtarAlammi / tadanugamAbhAvAo, bajjhaMgamalovva suvvattaM // 2523 // evaM savvavimukkho, nikAraNauvva savvasaMsAro / bhavamukkANaM ca puNo saMsaraNamao aNAsAso // 2524 // gAthArtha - gurujI goimAhilane samajAve che ke je tame kaMcukanI jema AtmA upara karma sparzelAM ja mAtra che paraMtu baMdhAyAM nathI. AvuM tamArA vaDe je kahevAya che to te bAbata ApaNe vicAraNA karIe. te A pramANe :- zuM A karma kaMcukanI jema jIvane sparzeluM pratyeka pradezamAM raheluM che ke jIvanA paryantabhAgamAM ja raheluM che ane tene spaSTa kahevAya che ? je pratipradeze raheluM hovAthI RSTa tarIke manAtuM hoya to A jIvamAM karma sarvatra vyApta thaze. AkAzanI jema. sarvatra vyApta kema thaze ? to te jIvano je aMtarAlabhAga vacce vacceno bhAga) che. te paNa karmathI avyApta na rahevAthI. karma vinAno koI paNa bhAga zeSa na rahevAthI karma sarva pradezomAM raheluM ja che Ama siddha thaze ja. pratyeka AtmapradezomAM karma vartata chate koI paNa madhyabhAga bAkI raheto ja nathI. ke jethI karmanuM tyAM asarvagatatva siddha thAya.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 saptama nidbhava goSThAmAhila muni A kAraNathI AkAzanI jema ja karmanI sAthe A jIvanuM sarvapradezomAM vyAptapaNuM mAnavAthI jIvamAM te karmanuM sarvavyApipaNuM siddha ja thAya che. Ama hote chate A kaMcukanuM dAtta sAdhyavikala hovAthI (kAMcaLI tevI na hovAthI) asaMbaMdha ja prApta thaze. kAraNa ke karma AtmAnA sarvapradezomAM sparzeluM hoya che. tevuM sAdhya kaMcukInA udAharaNamAM nathI eTale daSTAnta khoTuM thaze. have jo bIjo vikalpa grahaNa karo ke "A karma jIvanA antima antima pradezomAM ja kaMcukanI jema upara upara ja raheluM che tethI A karma RSTa che Ama kahevAya che." Ama jo kaho to eka bhavathI bIjA bhavamAM jatI veLAe vigraha gatimAM te karma sAthe Avaze nahIM. kAraNa ke cAmaDInA cheDe eTale ke upara upara ja te karma raheluM che. tethI cAmaDI choDIne jIva jAya che te mATe cAmaDInI upara rahelA melanI jema te karmane paNa choDIne ja jIva parabhavamAM jaze. cAmaDI uparanA bAhyamelanI jema te karma paNa bhavAntaramAM anugamana pAmaze nahIM. A vAta atyanta suvyakta ja che. bALakomAM paNa jANItI che. have kadAca tame ema kaho ke sArU. ema ja ho. bhavAntaramAM jatA jIvanI sAthe karmanI anuvRtti hotI nathI. ema ja mAnI laie to zuM doSa Avaze ? je ema ja mAnIe to karmanI anuvRtti sAthe hotI nathI Ama ja jo mAnIe to mRtyu pAme tyAre sarve paNa jIvono vizeSapaNe mokSa ja thAya eTale ke saMsArano abhAva ja thAya. kAraNa ke saMsAranuM kAraNa je karma hatuM te ja sAthe AvyuM nahIM mATe. - have jo kAraNabhUta evA karma vinA paNa janmamaraNarUpa A saMsAra hoya che Ama jo svIkArAya to vrata-tapa-brahmacarya Adi kaSTakArI je anuSThAno karAya che. te sarva jIvone paNa saMsAra ja raheze. karma na hovAthI. ane jo A saMsAra niSkAraNa ja che Ama ja je mAnavAmAM Ave to bhavathI mukta thayelA siddhabhagavaMtone paNa pharIthI kyAreka saMsAra AvI paNa jAya. AvuM banaze. kAraNa ke vinA kAraNe paNa karma Ave che, Ama mAnyuM tethI Ama banaze. ane jo Ama ja banatuM hoya to muktimAM paNa avizvAsa thavAno prasaMga Avaze. - sArAMza ke je mokSe gayA pachI paNa A jIvane kyAreka kyAreka saMsAra lAgu paDato hoya to mokSe javAno koI artha ja raheze nahIM tethI muktinAM kAraNa je tapa-japa Adi che tenuM sevana paNa niSphaLatAne ja pAmaze. 2522-2523-2524 / avataraNa - cAmaDInI upara upara ja karma che. Ama mAnavAmAM bIjA paNa ghaNA doSo Ave che. te have jaNAve che :
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 abaddha karmavAda nidvavavAda dehaMto jA viyaNA, kammAbhAvammi kiM nimittA sA ? nikAraNA vA jai, to siddho vi na veyaNArahio // 2525 // jai bajjhanimittA sA, tadabhAve sA na hujja to aMto / diTThA ya sA subahuso, bAhiM nivveyaNassAvi // 2526 // jai vA vibhinnadesaM pi, veyaNaM phuNai kammamevaM to / kahamaNNasarIragayaM, na veyaNaM kuNai aNNassa ? // 2527 // gAthArtha - jo kAMcaLInI jema karma bahAra bahAra ja hoya to dehanI aMdaranA AtmapradezomAM je vedanA thAya che. te vedanA karmanA abhAvamAM konA nimitte te thAya che ? jo niSkAraNa ja te vedanA thatI hoya to siddhanA jIvone paNa te vedanA thaze. tethI siddhanA jIvo paNa vedanArahita che. Ama nahIM ja kahI zakAya. | 2525 / jo bAhyavedanAnuM je nimitta che. tenAthI ja aMtarvedanA paNa thAya che. Ama ja kahezo to jayAM te bAlAvedanA na hoya tevA jIvane te aMtarvedanA paNa na ja hovI joIe. paraMtu bahAranI vedanA jene nathI tevA jIvone paNa te aMtarvedanA ghaNI ja thatI hoya che. Ama pratyakSa dekhAya che. II 2526 II athavA have jo ema kaho ke bhinna dezamAM raheluM evuM paNa karma bhinna dezanA AtmapradezomAM vedanA utpanna kare che. Ama jo kahezo to anya jIvanA zarIramAM rahetuM karma anya jIvanA zarIramAM paNa kema vedanA na utpanna kare ? arthAta karaze ja. Avu mAnavAno prasaMga Avaze kAraNa ke bhinnatva banne sthAne tulya ja che. te 2527 || vivecana :- jema nAgano kaMcuka nAganA zarIranI upara upara ja hoya che. aMdara te kaMcuka (kAMcaLI) hotI nathI. tenI jema karma paNa zarIranA upara uparanA antima bhAgamAM je je Atmapradezo che. temAM ja hoya che. vaccenA ke atizaya aMdaranA AtmapradezomAM te karma hotuM nathI. Ama jo kahezo to dehanI aMdara ke dehanI madhyamAM ke dehanA atizaya aMdaranA bhAgamAM zaLanI pIDA ke nALanI pIDA ke kensara, TI.bI. vigere rogonI pIDA aMdaranA bhAgamAM kema thAya che? jyAM antima AtmapradezomAM karma che. tyAM ja pIDA thavI joie. paraMtu madhyabhAga ke atizaya aMdaranA bhAgamAM pIDA na thavI joIe. kAraNa ke tevI pIDA thavAnA kAraNa bhUta evA karmano tyAM to abhAva ja che. have kadAca tame ema kaho ke bhale madhyabhAgamAM ke aMdaranA bhAgamAM pIDA thavAnA kAraNabhUta karma nathI. to paNa niSkAraNa evI paNa vedanA dehanI aMdaranA bhAgamAM thAya
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidhava goThAmAhila muni 177 che. Ama jo svIkArazo to siddha paramAtmA paNa vedanArahita kahevAze nahIM. kAraNa ke niSkAratA tyAM paNa samAna ja che. avizeSita ja che mATe tyAM paNa karma nathI chatAM paNa vedanA thavAnI Apatti Avaze. have kadAca tame Avo bacAva karazo ke jayAM bahAra vedanA thavAnuM nimitta hoya tyAM ja te antarvedanA paNa thAya. siddha paramAtmAne bAhya vedanA thavAnuM kAraNa karma ane zarIra je che te banne nathI. tethI teone vedanA thatI nathI. bahAra thatI vedanAnuM nimitta je lAkaDI AdinA ghA, tenAthI utpanna thatI vedanA bahAra paNa thAya ane aMdara paNa thAya. Ama jo tamAro kahevAno abhiprAya hoya to lAkaDInA ghA Adi bahAranI vedanAnAM kAraNo jayAM na hoya eTale ke lAkaDI AdinA ghAthI utpanna thatI bahAranI vedanAno jayAM jyAM viraha hoya tyAM tyAM aMtarvedanA paNa na ja thavI joie. jene jene bahAranI vedanA na hoya tene tene aMdaranI vedanA paNa na ja hovI joIe. AvuM mAnavuM paDaze. praznakAra :- hA ema ja mAnone. ema mAnavAmAM zuM doSa Ave ? jene bahAranI vedanA hoya tene ja aMdara vedanA paNa hoya ? uttara :- tamArI A vAta vyAjabI nathI. lAkaDInA prahAra Adi bAhya vedanAnAM nimitto na hoya to paNa zULa-kensara-TI.bI. AdithI thayelI antarvedanA ghaNA jIvone ghaNI ja hoya paNa che. prazna :- kevala ekalI antarvedanA kyA jIvo hoya che ? uttara :bahArathI vedanA vinAno jIva eTale ke lAkaDI AdinA ghAtathI utpanna thayelI je bahAranI vedanA che. te vedanAthI sarvathA rahita evA jIvane paNa A zuLanI vedanA kensaranI vedanA, ane TIbI AdinI vedanA saMsAramAM jovAya ja che. ' jo Avo niyama hota ke bahAranI lAkaDI AdinA ghAthI utpanna thayelI vedanA hoya tyAre ja antarvedanA pragaTa thatI hoya to to tamArI kalpanA saMgata thAya. paraMtu Ama banatuM nathI kAraNa ke saMsAramAM AvA anubhavo paNa thAya che ane najare paNa dekhAya che ke bahAra zarIra upara vedanA nahoya to paNa yathokta evI antarvedanA thatI hoya tevuM thAya che. peTa dukhatuM hoya. mAthuM dukhatuM hoya Ama dekhAya ja che. tethI te te aMdara thatI vedanAnA kAraNe te vedanAnA kAraNabhUta evuM karma paNa aMdaranA AtmapradezomAM hovuM joIe. A amAro pakSa (amArI ja vAta) vadhAre siddha thAya che. ' have kadAca tame evo bacAva karo ke bahAra bahAranI cAmaDInI upara upara raheluM karma zarIranI bahAranA bhAgamAM, zarIranA madhyabhAgamAM ke zarIranA atizaya aMdaranA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 abaddha karmavAda nihnavavAda bhAgamAM paNa vedanA utpanna kare. paraMtu zarIranI madhyamAM ke atizaya aMdaranA bhAgamAM karma nathI. mAtra upara vartatuM karma ja upara aMdara ane madhyamAM sarvatra vedanA kare che. AvuM kadAca ziSya kahe. to te ziSyanI vAta ucita nathI. kAraNa ke jo Avo svIkAra karavAmAM Ave to eTale ke bahAra bahAranA bhinna dezamAM raheluM evuM karma anyatra eTale ke jyAM karma nathI tyAM madhyabhAgamAM tathA atizaya aMdaranA bhAgamAM paNa zUlAdinI pIDA utpanna kare che Ama jo mAnavAmAM Ave to anya vyaktinA zarIramAM raheluM karma anya evA yajJadattAdine paNa vedanA na ja kare AvuM kema manAya ? arthAt jema zarIranI upara upara raheluM karma jyAM karma nathI tevA aMdaranA Atmapradezone paNa jo zUlAdinI pIDA kare che. Ama mAnIe to devadattamAM raheluM karma yajJadattanA zarIramAM paNa vedanA utpanna kare che Avo ja artha thAya. kAraNa ke dezAntarapaNuM to bannemAM samAna ja che. jevuM devadattanA zarIramAM raheluM karma, karmathI avyApta evA aMdaranA AtmapradezamAM zUlAdinI pIDA kare che. tevI ja pIDA devadattamAM raheluM karma yajJadattanA zarIramAM ka2ze ja. nyAya to banne sthAne samAna ja che dezAntarapaNuM to bannemAM samAna ja che. mATe tamArI A vAta yogya lAgatI nathI. arthAt yuktiyukta nathI. // 2525-2526 2627 // avataraNa :- A viSayamAM paranA abhiprAyanI zaMkA karIne teno parihAra karatAM kahe che keHah taM saMcarai maI, na barhi to kaMcugovva niccatthaM / jaM ca jugavaM pi viyaNA, savvammi vi dIsaI dehe // 2528 // gAthArtha :- have kadAca tame ema kaho ke karmanuM saMcaraNa (gamana) thAya che. bahAranA bhAgamAM raheluM karma madhyamAM ane aMdaramAM gamana kare che. Ama jo kahezo to kaMcukanI jema bahAra ja nitya rahe che A vAta ghaTaze nahIM tathA vaLI vedanA to aMdara ane bahAra sarvapradezomAM zarIranI aMdara ekIsAthe dekhAya che mATe prathama karma bahAra hatuM ane pachI aMdara gayuM A vAta paNa saMgata thatI nathI. // 2528 // vivecana :- have kadAca tame AvA prakArano bacAva karo ke devadattanA zarIranA uparibhAgamAM rahenArUM devadatta saMbaMdhI karma devadattanA ja zarIranI aMdara ane devadattanA ja zarIranA madhyamAM gamana kare che. paraMtu yajJadattanA ke anyanA zIrAntaramAM praveza karatuM nathI. Avo jo bacAva karo to eTale ke karmanA AdhArabhUta je zarIra che temAM ja karma phare che paraMtu zarIrAntaramAM eTale ke anyanA zarIramAM gamana karatuM nathI Avo prazna kadAca karo to.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidbhava goSThAmAhila muni 179 uttara :- ahIM uparokta praznano uttara kahevAya che ke to sarpanI kAMcaLInI jema te karma paNa bahAra ja nitya raho jema sarpanI kAMcalI bahAra bahAra ja sadA hoya che te kAMcaLI kyAreya paNa aMdara jatI nathI. tema karma paNa bahAra bahAra ja ho. aMdara karmanuM gamana kema thAya ? bahAra sthira nitya karma hovuM joie. - jo karma kyAreka bahAra, kyAreka aMdara, ane kyAreka te karma madhyamAM hoya che. Ama mAnavAthI " nitya titi" karma upara uparanA bhAgamAM kAMcaLInI jema nitya rahe che. AvA prakArano je tamAro siddhAnta (mata) che. te raheto nathI. niyama na ghaTato hovAthI Avo niyama to uDI ja jAya che. eka doSa upara kahyA pramANe Ave che. - tathA bIjo doSa ema paNa Ave che ke jo karmanuM saMcaraNa thAya che. Ama mAnIe to jayAM karma AvyuM hoya tyAM ja vedanA ApavI joIe. bIjA bhAgamAM vedanA na thavI joIe. karmanI anya anya sthAne gati svIkAravAthI kramasara anya anya sthAne vedanA thavI joIe. paraMtu Ama thatuM dekhAtuM nathI. lAkaDIno ghA paDe tyAre aMdara ane bahAra ema sarva sthAnomAM ekasAthe ja vedanA dekhAya che. te kAraNathI karmanuM gamanAgamana saMbhavatuM nathI. paraMtu sarva AtmapradezomAM karmatattva che ja sarva pradezomAM karma baMdhAya che. Ama nakkI thAya che. || 2528 || avataraNa - karmanuM saMcaraNa (gamanAgamana) mAnavAmAM bIjuM paNa dUSaNa Ave ja che te A pramANe che:n bhavaMtaramaNNei ya, sarIrasaMcArao tadanilovva / caliyaM nijjariyaM ciya, bhaNiyamakammaM ca jaM samae // 2529 // gAthArtha - jo karmane saMcaraNazIla mAnIe to jIvanI sAthe bhavAntaramAM janAra thaze nahIM. kAraNa ke zarIramAM ja tenuM saMcAraNa hovAthI zvAsozvAsa vigere vAyunI jema, zAstromAM karmane je calita kahevAmAM AvyuM che te calita eTale nirjarA pAmatuM kaheluM che calita eTale A jIva karma vinAno thaI zake che. Ama Agama zAstromAM kahyuM che. 2paralA vivecana - jo karma zarIranI upara ja baMdhAya che. ane pachI aMdaranA bhAgamAM tathA madhyanA bhAgamAM saMcAraNa kare che Ama jo mAnIe to bhavAntaramAM sAthe AvanAruM te karma banaze nahIM. eTale ke bhavAntaramAM jatA jIvanI sAthe te karmanuM anugamana ghaTaze nahIM. zarIramAM ja pharavAnA svabhAvavALuM te karma hovAthI. zvAsozvAsavALA vAyunI jema athavA rUdhIra Adi dhAtuonI jema. ahIM zarIranI bahAra (uparanA bhAgamAM) ane aMdara (aMdaranA bhAgamAM) je doDAdoDI kare che te bhavAntaramAM sAthe AvatuM nathI. jema zvAsozvAsa zarIranI aMdara upara-nIce jAya che tethI te bhavAntaramAM sAthe Avato nathI. tathA rUdhira Adi dhAtuo
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 abaddha karmavAda nihnavavAda paNa zarIranI aMdara ane u52 nIce gamanAgamana kare che. paNa bhavAntaramAM sAthe AvatuM nathI. tema karma paNa bhavAntaramAM sAthe AvanAra banaze nahIM. prazna :- "canamALe vRtti' AvA prakAranuM zAstravacana hovAthI karmamAM calanakriyA kahelI ja che. calana eTale saMcAraNa evo ja artha thAya che. to pachI karmamAM saMcAraNano niSedha tamArA vaDe kema karAya che ? uttara :- Avo koi prazna kare to prazna ja ayukta che. kAraNa ke zAsranA abhiprAya zuM che ? teno A praznakArane khyAla nathI mATe ja Avo prazna kare che. ane te sarvathA khoTo ja che. zAstramAM to "neDuM" nAva vemALiy catiyaM nIvADa jamma niSnara' AvA prakAranuM vacana hovAthI "niIrthamALa niILam" AvA prakAranA AgamapAThanA AdhAre je samaye je karma nirjarA pAmyuM arthAt kSaya pAmyuM. Ama kaheluM che te karma te samaye kSaya pAmyuM arthAt te karma akarmapaNAne pAmyuM AtmAthI chUTu paDI gayuM arthAt kAryaNavargaNA ja banI gaI tethI pudgala dravya mAtra banavAthI madhyamAM gayuM hoya to paNa te karmasvarUpe na hovAthI vedanAne utpanna karI zakatuM nathI. je vastu karma rUpe nathI hotI te vastu jIvane vedanA utpanna karI zakatI nathI. jema ke AkAza. athavA paramANusvarUpa pudgala dravya. A padArtho karmasvarUpa na hovAthI jIvane jema pIDA karatA nathI. tema karma paNa nirjarA pAmyuM chatuM akarmarUpa banyuM chatuM kArpaNa vargaNA svarUpa banyuM chaThThuM jIvane vedanA karavAmAM asamartha che. tethI A pramANe aneka doSo vaDe A goSThAmAhilanI vicAraNA duSTa hovAthI karmanuM zarIranI aMdara gamanAgamana mAnavuM te ayukta ja che. I2529lA avataraNa :- AtmapradezomAM uparanI jema madhyamAM paNa karma che A vAta siddha karavA mATe pramANa jaNAvatAM prakArazrI jaNAve che ke : aMto vi atthi kammaM, viyaNAsabbhAvao tayAevva / micchattAIpaccaya, sabbhAvAo ya savvattha / / 2530 // gAthArtha H- zarIranA aMdaranA bhAgamAM paNa karma che ja. vedanA hovAthI, jema tvacAnI upa2 karma che tema aMdara paNa che. tathA mithyAtva Adi nimittono aMdara paNa sadbhAva hovAthI karma sarva pradezomAM che. (mAtra upara upara ja che Ama nathI) // 2530 II vivecana H- "zarIranI aMdara paNa karma che. "A pratijJAvALuM vAkya thayuM." "zarIranI aMdara paNa vedanA hovAthI" "A hetuvAcI vAkya thayuM. "tvacAnA cheDAnI jema" A dRSTAnta samajavuM.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama niddhava goSThAmAhila muni 181 ahIM jayAM jayAM vedanAno (zUlAdi pIDAno) sadbhAva che. tyAM tyAM te pIDAnA kAraNabhUta evuM karma avazya che ja. jema tvacAnA cheDe pIDA thAya che mATe karma che Ama kaho cho tema tvacAnI aMdara paNa pIDA thAya che mATe tvacAnI aMdara paNa karma hovuM ja joIe. tathA vaLI mithyAtva Adi nimitto vaDe karma baMdhAya che ane te mithyAtva Adi karmabaMdhanA hetuo jIvamAM jevA bahAranA pradezomAM varte che tevA ja te hetuo aMdaranA pradezomAM paNa avazya varte ja che. tathA te mithyAtva Adi hetuo jevA aMdaranA pradezomAM che tevA ja bahAranA pradezomAM paNa avazya che ja. kAraNa ke te mithyAtvAdi bhAvo AtmAnA adhyavasAya svarUpa che. ane adhyavasAya to jIvanA samasta pradezagata ja hoya che. te kAraNathI mithyAtva Adi karmabaMdhanA hetuo jIvamAM sarvapradezomAM che tethI tenA kAryabhUta evuM karma paNa te sarvapradezomAM che ja. paraMtu ekaluM bahAra bahAranA ja upara uparanA pradezomAM ja te karma hoya AvuM nathI. te kAraNathI "agni ane loDhAnI jema" tathA "dUdha ane pANInI jema" jIvanI sAthe avibhAgapaNe (ekAkArapaNe) karma raheluM che. Avo bhagavAne kahelo sAco pakSa he goThAmAjila tuM svIkAra. ane mithyA abhimAnano tyAga kara. || 2530 || avataraNa - koI ziSya Avo prazna gurujIne pUche che ke je jIvana ane karmano saMbaMdha avibhAga ja che. sarvathA ekAkAra ja che. to teno viyoga kyAreya thaze nahIM tethI koIno kyAreya mokSa thaze ja nahIM. AvuM duSaNa Avaze je meM pahelAM kaheluM che. teno uttara ApatAM gurujI kahe che ke - avibhAgatthassa vi se, vimoyaNaM kaMcaNovalANaM va / nANa-kiriyAhiM kIrai, micchattAIhiM cAyANaM // 2531 // gAthArtha :- jIva ane karma kaMcana ane upalanI jema avibhAge (ekAkArapaNe) rahyA hovA chatAM paNa jJAna ane kriyA vaDe tenuM vibhAjana thaI zake che ane mithyAtvAdi baMdha hetuo vaDe AdAna (grahaNa) paNa thaI zake che. || 2531 || vivecana - te karmano jIvanI sAthe kaMcana ane upalanI jema avibhAge (ekAkAra paNe) saMbaMdha hovA chatAM paNa jJAna ane kriyA vaDe tenuM vibhAjana paNa thaI zake che. jema mithyAtva Adi bandha hetuo vaDe karmanuM grahaNa thAya che. eTale ke jIvanI sAthe saMyoga karI zakAya che tevI ja rIte viyoga paNa thaI zake che.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 abaddha karmavAda nihnavavAda bhAvArtha A pramANe che :- ahIM jIvanuM avasthAna (jIvanuM rahevuM) be prakAre hoya che (1) eka AkAzanI sAthe ane (2) bIju karmanI sAthe. tyAM AkAzanI sAthe je A AtmAnuM avibhAge avasthAna che. te kyAreya viyoga pAmatuM nathI. sarvakAle AkAzanI sAthe jIvano saMyoga hoya ja che. mATe A prathamabheda jANavo. paraMtu karmanI sAthe A jIvanuM avibhAgapaNe je avasthAna che. te paNa be prakAranuM che. (1) ananta. (2) sAnta. tyAM abhavya jIvonuM karmanI sAthe je avasthAna che. te kyAreya viyoga pAmatuM nathI. mATe anaMta che paraMtu bhavyajIvonuM karmonI sAthe je avasthAna che te avasthAna tevA prakAranA jJAna-darzana-caritra ane tapa vigere sAmagrI hote chate viyoga pAmI zake tevuM avasthAna che. jema kaMcana ane upala (sonuM ane mATI)no saMyoga anAdi kALano svAbhAvika hovA chatAM paNa vati tathA tevA prakAranI auSadhi Adi sAmagrI hote chate viyoga thaI zake che tema jo tevA prakAranI jJAnAdi guNonI sAmagrI na hoya to bhavyajIvone paNa karmano saMyoga kyAreya paNa nivartana pAmato nathI. "no veva vi masiddhivihipa no avismara" (kyAreya paNa A loka bhavyajIvothI virahita haze nahIM) AvA prakAranuM zAstravacana pramANa hovAthI. badhA ja bhavyo mokSe jAya ja AvuM kyAreya banavAnuM nathI ja. prazna :- jo keTalAka bhavyajIvo evA che ke kyAreya mokSe javAnA ja nathI. to tene bhavya kema kahevAya ? abhavyamAM ane AvA prakAranA bhavyamAM zuM taphAvata ? uttara :- yogyatA mAtrathI ja tene bhavya kahevAya che jema ke pratimA Adi paryAya banavAne yogya evA paNa tevA prakAranA lAkaDA ane patthara Adi padArthomAM tevA prakAranI pratimA banAvavAnI sAmagrI (ojAra athavA suthAra vigere) na maLe to keTalAka lAkaDAmAM ane pattharamAM tevA prakAranI mUrti banavAno ayoga hoya che to paNa yogyatA to che ja Ama jema kahevAya che tema ahIM samajavuM. ghaNA vistAravaDe saryuM. prathama gaNadhara vAdamAM ja A artha vistArathI kahevAyelo che. te kAraNathI tame je upara kahyuM ke "karma jIvathI viyoga nathI pAmatuM jIva ane karma arasa-parasa ekameka thaIne rahelA che." A tamArI vAta anaikAntika che arthAta vyabhicAravALI vAta che. upAyo dvArA jeno vibhAga thato najare dekhAya che tevA kSIranIra ane kaMcana upalanI sAthe paNa A hetu vyabhicAravALo che. mATe jIva ane karmano vibhAga thaI zake che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama niddhava goThAmAhila muni 183 prazna :- prastuta evo jIva ane karmano je ekameka saMbaMdha che. te kyA kyA upAyo vaDe dUra karI zakAya che ? uttara - pUrve ame kahyuM ja che ke "jJAna-darzana-caritra ane tapa ityAdinI sAdhanA vaDe A saMbaMdha dUra karI zakAya che. mithyAtvAdi baMdha hetuo vaDe jIva ane karmano saMyoga jo karAya che. arthAt te saMyoga kRtrima che. to mithyAtvAdinA pratipakSabhUta evA samyajJAna-samyagdarzana-samyagdaritra ityAdi guNonA Asevana vaDe te jIva ane karmanA saMyogano viyoga paNa avazya karI zakAya che. A kAraNathI te samyaktAdi guNo vaDe te karmanA saMyogano viyoga thAya A vAta yukta ja che. jema annapAna bhojana Adi jo adhika mAtrAe thayAM hoya to ajIrNa thAya che ane tenA pratipakSa bhUta laMghana Adi dvArA ajIrNano viyoga paNa thaI zake che tema ahI samajavuM jIva ane karmano saMyoga bhale anAdino che paraMtu te saMyoga anaMtakAla rahe ja evo niyama nathI. | 2531 || avataraNa - adevAdimAM devAdinI buddhi karavA pUrvaka namana vaMdana Adi kriyAo dvArA tathA hiMsA Adi kriyAo dvArA je jIvana karmanI sAthe saMyoga thAya che Ama je IcchAya che to dayAdAna-zIyalapAlana samiti gumi Adi dharmakriyAo dvArA te jIvano karmanI sAthe viyoga paNa avazya thAya ja che. Ama paNa kema IcchatuM nathI. AvI zaMkA karIne uttara ApatAM kahe che kekh vAdANe kiriyAsAphallaM, neha tabvighAyammi / kiM purisagArasajhaM tassevAsajjhamegaMto // 2532 // asubho tivvAIo jaha pariNAmo tadajjaNe'bhimao / taha tavviho cciya subho ki neTTho tavioge vi ? // 2533 // gAthArtha :- athavA karmanA AdAnamAM (karyagrahaNamAM) kriyAnuM saphaLapaNuM mAnavuM ane karmano nAza karavAmAM kriyAnuM niSphaLapaNuM mAnavuM Ama kema manAya ? tathA pApano baMdha karavo te puruSArthathI sAdhya che Ama mAnavuM ane te ja karmonI nirjarA karavI te puruSArthathI asAdhya ja che Ama ekAnta mAnavuM A vAta kema saMgata thAya ll253 te karmane bAMdhavAmAM tIvrAdi bhedavALo azubha AtmapariNAma jevI rIte tArAvaDe kAraNa tarIke manAyo che. tevI ja rIte te karmono viyoga karavAmAM paNa tevA prakArano zubha pariNAma ja kAraNa tarIke kema nathI icchato ? | 2533 || vivecana - A gAthAmAM lakhelo vA zabda navI navI yuktionA samuccaya mATe
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 abaddha karmavAda nihnavavAda athavA karmane grahaNa karavAmAM hiMsA-jUTha-corI-maithuna ityAdi kriyAonuM saphaLapaNuM tArA vaDe svIkArAya che arthAtu AvI pApavALI kriyAo karavAthI karma baMdhAya che Ama jo tuM mAne che to pachI dayA - dAna - tapa brahmacarya AdinI kriyAone te pApanA vinAzamAM kAraNa tarIke kema nathI svIkArato ? pApa bAMdhavAnI kriyAothI jo pApa baMdhAya che Ama tuM mAne che to pApane toDavAnI kriyAothI pApa tuTe paNa che. Ama paNa tuM kema nathI mAnato ? nyAya to sarvatra samAna ja hoya che Ama managamatuM mAnavAmAM to rAjAnI AjJA ja samartha bane che paNa koI yukti saMgata thatI nathI. tathA vaLI Ama mAnavAmAM ame tane pUchIe chIe ke pApasthAnakamAM vyApta evA puruSArthathI karmonuM grahaNa jo icchAya che. to saMyamAdinA (saMyama-samiti ane gupti AdinA) pAlana vaDe te ja karmonI nirjarA karavI te asAdhya ja che. Ama kema manAya che? A to tamArI manamAnI ceSTA thaI manamAM je ThIka lAgyuM te svIkArI lIdhuM. paraMtu tamArUM A mAnavuM yuktipUrvakanuM nathI. te kAraNathI jema karmanA arjanamAM (karma bAMdhavAmAM) tIvra-mada-majatara Adi bhedavALo azubha AtmapariNAma tame kAraNa mAno ja cho to te ja prakAre teno tIvramada-mandatara evo zubha AtmapariNAma karma toDavAmAM paNa kAraNa mAnavo joIe. A zubha pariNAma te azubha pariNAmano pratipakSI hovAthI baMdhane badale tenA pratipakSabhUta karmanA vinAzamAM kAraNa svIkAravo ja joIe. vAstavikapaNe to A ja vAta nyAyasaMpanna hovAthI svIkAravI ja joIe. tethI jIvanI sAthe avibhAge (ekAkArapaNe) rahelA paNa karmono viyoga avazya thAya ja che A vAta siddha thaI mATe mokSa che. Ama nakkI thAya che. A pramANe karmanA saMbaMdhanA vicAronA viSayavALA vivAdo samApta thayA. || 2532-2533 / avataraNa - have paccAsanA viSayamAM te vivAdane samajavatAM graMthakArazrI kahe che. kimaparimANaM sattI aNAgayaddhA ahApariccheo ? jai jAvadatthi sattI to naNu sacceva parimANaM // 2534 // sattikiriyANumeo kAlo sUrakiriyANumeovva / naNu aparimANahANI AzaMsA ceva tadavatthA // 2535 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama niddhava goSThAmAhila muni 185 gAthArtha - aparimANa eTale zuM? (1) zakti (2) anAgatAddhA (bhAvino kALa) ke (3) apariccheda (amApa) A traNa artha saMbhavI zake che. tame A traNamAMthI kyo artha karo cho ? jo zakti artha karo to jayAM sudhI mArI zakti che tyAM sudhImAM ja paccakkANa Avo artha karIe to te zakti parimANa rUpa thaI (paNa aparimANa na rahyuM) | 2534 || sUryanI kriyAthI jema kALanuM anumAna karAya che tema zakti ane kriyAthI kALanuM anumAna karAya che. tethI aparimANapaNAnI hAni thAya che. tathA AzaMsA nAmano doSa to tevo ne tevo ja varte che. | 2535 | vivecana :- haMmezAM paccakhkhANa to parimANa vinAnuM karAya (mApa bAMdhyA vinA karAya) to ja zreyaskara kahevAya. AvuM koIka ziSya prazna kare. to tene gurujI A gAthAmAM uttara Ape che ke "aparimANa evuM paccakkANa hovuM joIe. Ama je kaho cho tyAM "aparimANa" eTale zuM ? "aparimANa zabdano artha tame zuM karo cho ? (1) zuM zakti artha karo cho ? ke (2) anAgatAddhA (bhAvinokALa) Avo artha karo cho ke (3) apariccheda (amApakALanuM paccakjhANa) Ama traNa artho thaI zake che. tame A traNa arthomAMthI kyA arthamAM aparimANa zabdano prayoga karo cho ? (1) jo pariNA A zabdano Avo artha karAya ke jyAM sudhI mArI zakti haze tyAM sudhI huM A paccakhANa karuM chuM eTale ke tyAM sudhI te doSa huM sevIza nahIM. Avo artha jo aparimANa zabdano karAya to te zakti e ja parimANa thayuM kahevAya. tethI to tame jeno niSedha karo cho. tenuM ja vidhAna karyuM kahevAze, kAraNa ke "jayAM sudhI mArI zakti che tyAM sudhI A doSa huM nahIM evuM. AvA prakAranI zakti kriyA dvArA paccakkANanI avadhibhUta kALanuM ja anumAna thAya che. arthAt jeTalA kALa sudhI mArI tyAganI zakti che. teTalA kALa sudhI huM A vastu nahIM evuM " Ama ja artha thAya che jema sUryAdinI gatikriyA vaDe samaya-AvalikA vigere kAlanuM anumAna karAya che tema ahIM paNa zakti kriyA vaDe paccakmANanI avadhino kALa ja mapAya che. have kadAca tame ema kaho ke bhale ema ja ho. arthAtu pANanI avadhithI kALa ja mapAya che. to tema mAnavAmAM zuM doSa Ave ? to tamAro A prazna khoTo che. kAraNa ke tema karavA jatAM tame dhAraNa karelo eTale ke pratijJA karelA "aparimANa vALA pakSanI hAni thAya. kAraNa ke mArI zakti hoya ane karI zakAya tyAM sudhI ja huM paccakhANa karuM chuM. Ama karavAthI zakti ane kriyA dvArA anumAna karAyelA kALanuM
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ abaddha karmavAda nibhavavAda A rIte A paccakkhANa parimita kALanuM ja thayuM 186 parimANa svayaM pote ja svIkAryuM. kahevAya. aparimANa rahetuM ja nathI. tathA mArI zakti hoya tyAM sudhI mAre paccakkhANa Ama paccakkhANa karavAthI zaktinuM koI viziSTa mApa na hovAthI aparimANa ja thayuM Avo artha jo karAya to paNa AzaMsA doSa to tevone tevo ja ubho rahe che. manamAM Avo bhAva rahe ja che ke mArI zakti purI thaze tyAra pachInA kALe A vastuno huM upabhoga karIza. Ama AzaMsA to tevIne tevI ja jIvaMta ja rahe che mATe AvA doSo tamane Avaze. || 2534-2535 || avataraNa :- "aparimANa" zabdano artha yathAzakti je karIe to tamane phakta tamArA pakSanI hAni thAya che eTalo ja doSa Ave che ema nathI. paraMtu bIjA paNa doSo Ave che. te doSo kyA kayA Ave che ? A vAta jaNAvatAM graMthakArazrI kahe che. jaha na vayabhaMgadoso, mayassa taha jIvao vi sevAe / vaya bhaMga nibbhayAo, paccakkhANANavatthA ya / / 2536 // ettiya mettI sattitti, nAiyAro na yAvi pacchittaM / na ya savvavvayaniyamo, egeNa vi saMjayattatti / / 2537 // gAthArtha :- jo zakti mAtra artha karIe to maryA pachI devalokamAM bhogo bhogavatAM jema doSa nathI lAgato tema maryA pahelAM jIvatAM jIvatAM kAmabhogAdinuM sevana kare to paNa vrata bhaMgano doSa lAgaze nahIM. (2) vratanA bhaMgathI A jIva nirbhaya thaze (3) paccakkhANanI koI sImA ja nahIM rahe "ATalI ja mArI zakti che." Avo bacAva karIne doSo sevaze. tyAre koI aticAra lAgaze nahIM. (4) tathA koi prAyazcitta Avaze nahIM. (5) sarva vrata pAlavAno niyama raheze nahIM. (6) eka vrata mAtra pALavAthI paNa sAdhu kahevAze. II2536-2537nA vivecanA :- jo aramALa zabdano zakti artha karavAmAM Ave. to eTale ke jyAM sudhI tyAganI mArI zakti hoya tyAM sudhI ja mAre A paccakkhANa che. Avo artha jo karavAmAM Ave to nIce mujaba ghaNA doSo Ave che. jo kALanI maryAdA na karavAmAM Ave ane mAtra zakti artha ja karIe to AvA doSo Ave che. (1) jema amArA jaina sAdhuonA mate yAvajjIvanuM ja paccakkhANa hoya che kAraNa ke maryA pachI kai gatimAM jazuM te nakkI nathI. vaLI tyAM vrata paLAya athavA na paNa
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidbhava goSThAmAhila muni 187 paLAya te niyata nathI mATe "yAvajIvanuM ja vrata ApavAmAM Ave che. tethI te jIva maryA pachI devalokAdimAM jAya ane devAMganAo sAthe kAma krIDA Adi kare to paNa tenA vrataniyamano bhaMga thato nathI. kAraNa ke mAvajIvanAM ja paccakhkhANa karyA hatAM. tema tamArA mate to jIvatAM AvatAM paNa mRtyu pAmyA pahelAM paNa koI sAdhu koI strI AdinI sAthe) kAmabhogAdinuM sevana kare to paNa "ATalI ja mArI zakti che. have nathI." ema kahIne doSo sevaze to paNa vrata bhaMga thayo gaNAze nahIM kAraNa ke mArI ATalI ja zakti hatI. eTale have huM bhogone bhogavuM chuM ityAdi vicAravALA jIvane jIvavA chatAM bhogonuM Asevana kare to paNa tamArA mate doSo lAgaze nahIM. kAraNa ke "mArI ATalI ja zakti hatI" ema samajIne viSaya sevana Adi karyuM che. Avo artha thaze. jaina zAsanamAM AvuM kyAMya jovAyuM paNa nathI. ane manAyuM paNa nathI. jaina zAsananI AvI praNAlikA kyAMya dekhAtI nathI. . (2) tathA vaLI pratyAkhyAna anavasthA nAmano bIjo doSa paNa Avaze. "ATalI ja mArI zakti che" AvA bahAnA nIce to game tyAre vrata choDI deze. kAraNa ke vratanA bhaMgano bhaya ja nahIM rahe. Avo ja A jIva bacAva karaze ke mArI zakti ATalI ja hatI. eTale vAraMvAra bhogone bhogavaze ane vAraMvAra (kAma patI jAya pachI) paccakhkhANa karaze. eTale vrata pALavAnI koI sImA ja nahIM rahe. jayAre mana na mAne tyAre vrata tyajI zakAya Avo artha thaze je artha ucita nathI. (3) tathA vaLI vratonA bhaMgamAM aticAra doSo lAge che. zrAvakanA 12 vratanA 124 aticAro che. tathA te aticAro (doSo) sevavAmAM prAyazcitta Ave che. koI paNa eka vratano bhaMga thAya to aMze aMze sarva paNa vratano bhaMga thAya che. ane sarvavrata niraticArapaNe pALavAM joIe. "AvI je zAstrakAra bhagavaMtoe batAvelI rUDha maryAdA che. te maryAdA tamArA abhiprAya pramANe to rahetI ja nathI. AvA badhA doSo Ave che. A vAta samajAvatAM zAsakAra bhagavaMta sayuktika jaNAve che ke - (4) patAvatI parva mama vita?ATalI ja mArI zakti che AvuM bahAnuM laIne AvA vicAronA kAraNe game tyAre A jIva paccakhkhANa choDI de. ane doSa seve to paNa te sAdhune tamArA abhiprAya pramANe to koI paNa aticAra ke doSa lAgaze nahIM koI paNa jAtano vrata bhaMga thaze nahIM. Avo vrata bhaMga karavA chatAM koI prAyazcitta paNa Avaze nahIM. kAraNa ke mArI ATalI ja zakti che Ama kahIne te jIva chUTa lai leze.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 abaddha karmavAda nihnavavAda (5) sarva vrata pALavAno niyama paNa raheze nahIM. zaktinuM ja AlaMbana laine vratapALanAra kaheze ke mArI to ATalI ja zakti che. eTale koika sAdhu eka vrata pALaze. koika be vrata pALaze. koika traNa vrata pALaze. paNa pAMce mahAvrata pALavAno niyama raheze nahIM. (6) jo kharekhara Ama ja hoya to eka vrata mAtra pALavAthI paNa A jIva sAdhu kahevAze. A rIte jaina darzanathI ghaNuM ja viruddha thaze. jethI A tamArI vAta barAbara nathI. / / 2536-2537 // avataraNa :- amiAna zabdano artha zakti tame na karo ane sarva paNa bhaviSyakALa '"sarvAMginAvatA tA" AvA arthavALo bIjo pakSa jo kaho te paNa ucita nathI. A vAta jaNAvatAM graMthakArazrI kahe che ke H ahavA savvANAgayakAlaggahaNaM mayaM aparimANaM / teNApuNNapaiNNo mao vi bhaggavao nAma // 2538 // siddho vi saMjao cciya, savvANAgayaddhasaMvaradharotti / uttaraguNasaMvaraNAbhAvo cciya savvahA ceva // 2539 // gAthArtha :- athavA aramALa zabdano artha jo bhAvinA sarva kALanuM grahaNa karavAnuM mAnazo to apUrNa pratijJAvALo te jIva mRtyu pAmaze tyAre vratabhaMga ja thaze. siddha paramAtmA paNa tamArA mate sAdhu ja kahevAze. kAraNa ke te siddha bhagavaMto to sarvabhAvikAlanA saMvarane dhAraNa karanArA ja che. tathA uttaraguNa saMvaraNano (poriSI sADha poriSI ekAzana bIyAsaNa AyaMbIla Adino) sarvathA sarvakALamATe abhAva ja thaze. AvA doSo Avaze. // 2538-2539 // vivecana :- uparanI gAthA naM. 2536 ane 2537mAM kahelA doSo jANIne have kadAca tame arimALa zabdano artha zakti na karo paNa sarva evo bhAvikALa Avo artha aparimANa zabdano karo to eTale ke huM je vrata lauM chuM te sarva paNa bhAvikALamAM pALIza. A vrata kyAreya paNa choDIza nahIM Avo jo artha karazo to A jIva mRtyu pAmyA bAda devalokAdimAM jAya ane tyAM pAMce indriyonA bhogone seve. tyAre A sAdhu vratabhaMga vALA ja banaze. kAraNa ke potAnI karelI pratijJA pUrNa thaI nathI. kAraNa ke pratijJA to evI karI hatI ke bhAvinA aparimita sarvakALa sudhI huM A niyama pALIza ane devalokamAM jaine A jIva bhogo to bhogave ja che eTale vratabhaMgano doSa lAgaze.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidbhava goSThAmAhila muni 189 tathA vaLI siddha paramAtmA paNa sAdhu ja kahevAze. kAraNa ke temaNe jayAre A bhavamAM dIkSA lIdhI tyAre ja bhAvinA sarva anAgatakAla sudhI huM A vrata pALIza. evI pratijJA karI che tethI mokSe javA chatAM paNa A vratano niyama cAlu ja raheze eTale tyAM paNa te AtmAne sAdhu ja kahevAze. je barAbara nathI. kAraNa ke zAstromAM to "siddha no saMgA, no prasaMgag, no saMga " Avu zAstravacana hovAthI siddha paramAtmAne "sAdhu paNa na kahevAya. asAdhupaNa na kahevAya ane saMyatAsaMyata paNa na kahevAya Avu zAstra vacana che. tathA vaLI bIjo paNa doSa Ave che te kyo doSa Ave che? AvuM jo koI puche to kahe che ke uttaraguNasaMvaraNano (nAnA nAnA kALanAM je paccakhANo che teno) sarvathA abhAva ja thaze. navakArazI pauraSI-sADhaporisI. purimaDha ityAdi kALanAM paccakhkhANo tathA ekAsaNu, besaNu, AyaMbila, upavAsa-chaThTha-aThThama ityAdi nAnAM-moTAM koI paNa paccakkANo tamArA mate ghaTaze nahIM. kAraNa ke jo saparimANa zabdano artha "yAvad bhAvikAla tAva Avo anaMtakALa ja artha karIe to uparanAM sarva alpakALavALAM paccakhANo saMbhavaze nahIM. sarva prakAranAM A paccakhANono to lopa ja thaI jaze. A artha paNa ucita nathI. ra538-2539 avataraNa - have "mora" Avo trIjo pakSa je levAmAM Ave to doSa Ave ja che. te batAvatAM kahe che ke : aparicchee vi samANa esa doso jao sae teNaM / vaya bhaMga bhayAcciya jAvajjIvaM ti niddiDhaM // 2540 // gAthArtha - apariccheda rUpa aparimANa svIkAravAmAM paNa je kAraNathI zAstromAM samAna ja doSa kahelo che. te kAraNathI vrata bhaMga thavAnA bhayathI ja "pAvavajajIvanuM" paccakhkhANa zAstrakAroe kaheluM che. || 2540 || | vivecanA:- have mA zabdano artha garike jo karo to che eTale aMta na hovo. arthAt anaMta Avo artha thAya. tethI bhAvinA sarva kALa sudhInuM paccakhkhANa Avo artha thAya. Avo artha thavAthI sarva anAgata kALanA paccakmANamAM je doSa pUrve kahyo. te ja doSa ahIM lAge. banne pakSanA artha sarakhA ja che. tethI doSa paNa samAna ja Ave. te A pramANe -
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 abaddha karmavAda nitavavAda kAlanA aparicchedavALuM eTale ke kALanI sImA vinAnuM paccakmANa karIe to zuM eka ghaDI jeTalo kiMcita kAla rAha joine pachI paccakmANa pALavuM. ke sarvabhAvikALa sudhInuM paccakhkhANa samajavuM ? AvA be prazno thaze ? tyAM jo prathamapakSa laIe to anavasthA doSa Ave. kAraNa ke koI mApa to karyuM ja nathI. tethI jema eka ghaDI paccakhANa karAya. tema kyAreka be ghaDI sudhInuM paNa paccazmANa thAya tathA kyAreka traNa ghaDI sudhInuM paNa paccakmANa thAya. Ama anavasthA ja raheze. koI niyata kALamaryAdA raheze nahIM. koNe kyAre pacchakhANa pALavuM teno niyama raheze nahI. have je bIjo pakSa levAmAM Ave to mRtyu pAmyA bAda devalokAdimAM gayA pachI tyAM bhogone bhogavatAM vratabhaMga ja thAya. kAraNa ke bhAvinA sarvakALanuM paccakmANa karyuM hatuM ane bhogo bhogavyA. eTale ke vratabhaMga ja thayo. tathA siddhanA jIvane paNa sAdhupaNu Avaze kAraNa ke bhAvinA anaMtakALanuM A paccakmANa karyuM che eTale siddha avasthA pAmavA chatAM A paccakmANa cAluM ja raheze. jethI siddhane paNa sAdhu avasthA cAlu ja raheze. tathA uttaraguNono ane saMvaraNano abhAva. e doSa paNa Avaze. bhAvinA thAvatkAlanuM paccakhkhANa karela hovAthI pauraSi-sADhapauriSI purimaDha-ekAsaNa-AyaMbilaane upavAsa Adi uttaraguNa svarUpa tapa karavAno raheze ja nahIM. A uttaraguNano abhAva nAmano doSa Avaze. tathA bahu AgAro vALa lIdheluM paccakhkhANa bhojana karyA pachI saMkSepIne alpa AgAravALuM karavuM te saMvaraNa. teno paNa abhAva ja thaze.kAraNa ke bhAvi evA anaMtakALanuM ja paccakhANa hovAthI saMkSepavAnuM rahetuM ja nathI. AvA AvA ghaNA doSo A pakSamAM lAgaze. te kAraNathI aparimANa paccakhANa karavAmAM AvA AvA doSo saMbhavatA hovAthI lIdhelA vratano bhaMga thaze evA bhayathI A traNe pakSo tyajIne AgamamAM Ama kaheluM che ke savaM sAvaLyuM no parvavAmi nA vaLavA A pramANe sAdhu mahAtmAone A cAlu zarIramAM jIva Ave tyAM sudhInuM ja paccakhANa A AtmA kare che. tethI parimANa vALuM ja paccakhkhANa kaheluM che. tethI aparimANano Agraha choDI do. A pramANe paccakmANa mAvajIvanuM eTale cAlu bhava samApta thAya tyAM sudhInuM ja karAvAya che. ll254nA avataraNa :- koI ziSya prazna kare che ke je saparimANa (kALanA mApavALuM) paccAra karIzuM to AzaMsA lakSaNavALo doSa Avaze. jyAre A paccAsa samApta thaze tyAre huM A vastuno upabhoga karIza. AvI khAvA-pIvAnI je IcchA te AzaMsA. te doSavALuM A paccasmANa thaze.) tyAM samajave che :
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nidbhava goSThAmAhila muni 191 nAsaMsA sevissAmi, kiMtu mA me mayassa vayabhaMgo / hohI, suresu ko vA vayAvagAso vimukkassa // 2541 // gAthArtha:- vratano kALa samApta thAya tyAre huM bhAgo bhogavIza evI AzaMsApUrvaka jIvo vato grahaNa karatA nathI. paraMtu mRtyu thayA bAda mAro jIva je gatimAM jAya tyAM A bhavanA paccakhkhANanuM smaraNa paNa rahetuM na hovAthI bhogomAM avazya joDAya ja che. tyAre mArA lIdhelA vratano bhaMga thaI jAya te bhaMga na thAya. te mATe mAvajIvanuM paccakhkhANa che. devalokamAM avirati ja hovAthI vratabhaMganA bhayathI mAvajIvanAM paccakhANa karAvAya che kadAca vrata pAlana karatAM karatAM jIva muktipada pAme tyAM paNa vrata pALavAno avakAza ja kyAM che ? te mATe mAvajIvanuM ja paccakhkhANa karAvAya che. |2541|| vivecana :- kadAca ahIM koI ziSya Avo prazna kare ke "yAvajIva"nuM ja paccakhkhANa hoya che AvuM tame samajAvo cho to tyAM paNa mRtyu thayA bAda devalokamAM jaIne huM bhogone bhogavIza AvI AzaMsA thaze. tethI A paccakhkhANa AzaMsA nAmanA doSavALuM ja banaze. paraMtu Avo prazna karavo te ucita nathI. kAraNa ke paccakhANa karanAra koI paNa jIva mRtyu bAda huM bhogone bhogavIza AvA pariNAmapUrvaka bhogonI icchApUrvaka paccakhkhANa karatuM ja nathI. paraMtu mRtyu bAda A jIva devalokAdimAM utpanna thAya. tyAM pUrvabhavanA saMskAra rahetA na hovAthI aviratinA udayathI A jIva avazya bhogone bhogave ja che. tethI tyAM gayA pachI mArA vrataniyamano bhaMga na thaI jAya. evA bhayathI mArA vratamAM koI doSa na Ave AvA zubha adhyavasAyanA kAraNe ja "yAvajIva"nAM ja paccakmANa karAvAya che. tyAM AzaMsA kyAM AvI ? A cAlu bhavamAM viratine AvaraNa karanAra cAritramohanIyakarmano kSayopazama avazya hovAthI paccakmANa karavAM, vastuno tyAga karavo te svAdhIna che. paraMtu mRtyu bAda A jIva devalokamAM jAya tyAM avazya cAritramohanIya karmano udaya ja hovAthI (ane kSayopazamabhAva na hovAthI). A jIva parAdhIna che. A kAraNe ja jeTalI zakyatA che teTalA ja kALanA niyamavALuM eTale ke mAvajIvanuM ja paccakmANa karAvAya che. bIjA bhavamAM gayA pachI avaratino udaya thavAthI vratapAlananI zakyatA na hovAthI paccakmANa karAvAtAM nathI. paNa parabhavamAM jaine bhogavavAnI AzaMsAnA kAraNe mAvajIvano niyama karAvAto nathI. tethI AzaMsA doSa kema lAge ? mATe mAvajIvanAM paccakhkhANa karavAmAM AzaMsAdoSa saMbhavato ja nathI.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 abaddha karmavAda nihnavavAda prazna :- vrata lenAra A jIve AvA prakAranA vratabhaMganA bhayathI zA mATe DaravuM joIe ? kAraNa ke AvA prakAranAM vrata lenAro jIva ane sArI rIte pALanAro jIva to avazya mokSamAM ja javAno che ane tyAM kAma bhogo na hovAthI vratabhaMga thavAno saMbhava ja nathI. to pachI vrata lenArA te jIvane ATalI badhI AkuLavyAkuLatA kema? uttara :- uparano prazna ja anucita che kAraNa ke vartamAna kALe pAMcamo Aro hovAthI muktigamana ja nathI mahAvideha kSetramAM paNa dIkSA lenArA sarve jIvonuM mukti gamana saMbhavatuM nathI mATe mAvajIvanAM paccazmANa karavAM te ja ucita che. prazna :- have kadAca Avo prazna karavAmAM Ave ke koIka jIva vrata pAlana karatAM karatAM muktimAM jAya. to paNa tyAM bhAMgono avakAza na hovAthI mArU mAneluM "aparimANavALuM" (eTale ke kALanA mApa vinAnuM paccakjhANa) grahaNa karAya to paNa muktAvasthAmAM paNa mahAvratanuM pAlana zakya hovAthI aparimANavALuM paccakkANa karavuM ja vadhAre ucita che. saphaLatAvALu che. tethI zA mATe mAvajIvanA parimANavALuM paccakhANa karavuM joIe ? uttara :- vrata pAlana karatAM karatAM je jIva muktipada prApta kare tevA mukti pAmelA nicchitArtha thayelA (janAM sarva iSTa siddha thaI gayAM che tevA) A jIvane have vratapAlanano avakAza kevI rIte rahe? have vratonI saphaLatA zuM ? je kArya karavuM hatuM te kArya to thaI ja gayuM che. have kaMI sAdhavAnuM to zeSa ja nathI tethI ja muktigAmI jIvone AzrayIne paNa aparimANavALu paccakmANa karavuM ucita nathI. te A pramANe bahu ja samaju jIva hoya ke bhoLo jIva hoya Ama banne prakAranA jIvone sAme rAkhIne koI paNa vyaktinI apekSA vinA sAmAnya mAtrathI ja "parimAna" paccakhANa karavAmAM je je dUSaNo hatAM te kahyAM. have pachInI gAthAmAM vizeSa samajanArA abhinna (paMDita) puruSo pratye vizeSe nirNaya karIne vadhAre dUSaNa samajAvatAM kahe che ||2541. avataraNa - kaMIka vizeSAne AzrayI vadhAre dUSaNa samajAvatAM kahe che - jo puNaravvayabhAvaM muNamANo'vassabhAvinaM bhaNai / vayamaparimANamevaM, paccakkhaM so musAvAI // 2542 // gAthArtha - bhAvimAM avazya AvanArA aviratibhAvane jANato hovA chatAM paNa te jIva "aparimANavALuM" paccakmANa kare che te jIva sAkSAt mRSAvAdI che rapa4rA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama niddhava goSThAmAhila muni 193 vivecana :- je AtmA kaMIka bhaNelo che zAstronA abhyAsathI saMskArita mativALo thayelo che Avo paMDitapuruSa vratone grahaNa kare che. te puruSa kaMIka jANakAra hovAthI manamAM samaje ja che ke "je AtmA sArAmAM sArU vrata pALe te A kALe avazya devalokamAM ja jaya." AvuM ja jANe che tathA devalokamAM avazya aviratibhAva ja AvavAno che. Ama jANavA chatAM paNa je jIva aparimANavALuM (mAvajIvanA mApathI rahita) paccakmANa kare che. A pramANe aparimANavALA paccakhANane bolato ane svIkArato te jIva sAkSAt mRSAvAdI ja che kAraNa ke bole che kaMI, ane kare che kaMI bole che aparimANavALu paccakhkhANa, ane Acare che mAvajIva sudhInuM ja paccakhkhANa mATe mRSAvAdI che. tethI A mArga paNa ucita nathI. meM 2542 /. avataraNa - tathA vaLI bhAvo paccakkhANaM, so jai maraNaparao vi to bhaggaM / aha natthi na niddissai, jAvajjIvaM ti to kIsa ? // 2543 // gAthArtha - bhAva eTale mAnasika viratino pariNAma te paccakkANa kahevAya che. have jo te paccakhkhANa mRtyu pachInuM paNa (eTale ke aparimita kALanuM) karavAmAM Ave to vratabhaMga ja thAya ane jo AvuM aparimita kALavALuM nathI to pachI vacanathI paNa vAvajIva kema nathI svIkAratA ? mAvajIvanuM paccakakhANa bolavAmAM zuM virodha che ? I543 vivecana - ahIM bhAvathI eTale ke mAnasika viratino je pariNAma che tene paccazmANa kahevAya che. te Avu paccakhkhANa karanArA jIvane mAvajIva sudhInuM (A bhavamAM A zarIramAM A jIva jIve tyAM sudhInuM) ja che ke mRtyu pachI paNa A vrata sadA pALavAnuM ja hoya che? Ama be pakSo che kaho tame kyo pakSa kahevA mAgo cho ? jo bIjo pakSa kahevA mAgatA ho to eTale ke mRtyu pachI paNa viSayono tyAga vALuM aparimita kALanuM ja mAre paccazmANa che. Ama je kaho to te jIvanuM paccakkANa avazya bhagna ja bane che kAraNa ke A kALe vrata pAlana karanArA jIvo mokSe jatA nathI paNa niyamA devagatimAM ja jAya che ane tyAM bhogonA sevanathI avazya vratabhaMga thAya ja che mATe A pakSa barAbara nathI. - have jo prathama pakSa kahetA ho to eTale ke pAvajIva sudhInuM ja paccakhANa che to pachI "jAvaknIva' Ama spaSTa zabdothI parimANa bolavAmAM zuM takalIpha che ? zA mATe mAvajIvam na bolAya ? jethI manamAM judu ane vacanamAM judu Avo bheda rAkhavAnI zI jarUra ? spaSTa zabdothI yAvannIvaM kahevAmAM kaMI doSa nathI 2453
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 abaddha karmavAda nitavavAda avataraNa - je haiyAno bhAva bhinna hoya ane paccakSmaNanA zabdo bhinna bolAya to Ama bolavAmAM kevaLa eka mAyA (kapaTa) ja kAraNa dekhAya che A vAta samajAvatAM kahe che ke - jai annaheva bhAvo, ceyayao vayaNamannahA mAyA / kiM vA'bhihie doso, bhAvAo kiM vao guruyaM // 2544 // gAthArtha - jo haiyAnA bhAva anyathA hoya ane vicAra karatAM vacana anyathA jo bolAtuM hoya to spaSTa mAyA ja che. Ama jANavuM. athavA "yAvajIvaM" Ama bolavAmAM zuM koI doSa che? athavA zuM bhAva karatAM paNa vacana vadhAre pradhAna che? ll2544 vivecana :- duHkhanI vAta che ke "je cittamAM paccakhkhANa karavAno pariNAma mAvajIvanI avadhivALo ja che ane vacana yAvajIvanI avadhinA parimANa rahita ja jo bolAtuM hoya to AvI vicAraNA karatA jIvanuM mana kevaLa mAyAmaya ja che. Ama nakkI thAya che. tevA mAyAmaya paccakkANanuM bIjuM kaMI phaLa-prApta thatuM nathI kAraNa ke vicAro anyathA che ane bhASaNa anyathA che. mATe mAyA ja mAtra che tevA paccakhkhANathI karmanirjarA thatI nathI. athavA to ame tamane prazna karIe chIe ke jo tamAro yAvajjava sudhI ja paccakhkhANa karavAno haiyAno bhAva che to tema mAvajIvanuM huM paccakhkhANa karuM chuM Ama bolavAmAM zuM tamane koI doSa dekhAya che ke jenA kAraNe vacanathI "pAvajIva" Ama nathI bolatA ? athavA to haiyAnA bhAva karatAM paNa vacana vadhAre pramANabhUta dekho cho ke jethI haiyAno bhAva anyathA hovA chatAM paNa vacana anyathA kaho cho ? tamArI A vAta atizaya ayukta che kAraNa ke AgamamAM to haiyAnA bhAvanI ja vadhAre pramANikatA kahelI che. haiyAnA bhAva jeTalI vacananI pramANatA kahelI nathI. 2544 /. avataraNa - evuM kyuM Agama che ke jyAM vacananI pramANatA karatAM haiyAnA bhAvanI pramANatA adhika kahelI hoya ? Avo kadAca prazna thAya to te samajAve che - annattha nivaDie vaMjaNammi jo khalu maNogao bhAvo / taM khalu paccakkhANaM, na pamANaM vaMjaNachalanA // 2545 // gAthArtha - vyaMjano (paccakmANano pATha) anyathA bolAye chate paNa je manogata paccakhkhANano bhAva che te ja paccakhkhANa Ave che. paraMtu vyaMjanonI alanA te pramANabhUta gaNAtI nathI. | 2545 /
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama niddhava goSThAmAhila muni 195 vivecana :- koI paccakkANa karanArA jIve tivihAranuM paccakmANa karavAno manamAM vicAra karyo ane paccakkANa ApanArA gurujI Adi vaDIla pAse paccazmANa mAgyuM. tyAM paccakhANa ApanAra vaDIla adhikatara saMyama pALavAmAM ja AkarSAyelA evA cittavAlA hovAthI "cauvihAranuM" paccazmANa bolAI gayuM ane paccakkANa lenAre paNa paccakhAmi Ama kahI dIdhuM. AvA prakAranA vyaMjano (zabdo) bolAI gayA. A pramANe mAnasika bhAvanA anusaraNa karatAM bhinna prakAranAM (tivihArane badale covihAranA) vyaMjano zabdonuM uccAraNa thavA chatAM covihAranA viSayavALA zabdonuM samuccAraNa thavA chatAM paNa paccakkANanA viSayanI aneka prakAranI sUkSma vivakSA karyA vinA paccakhkhANa karanArAnA AtmAno je manogata bhAva che te ja paccakhkhANa pramANa gaNAya che. sArAMza ke paccakhkhANa karanArA AtmAno vivakSita paccakhkhANanA viSayavALo manogata je bhAva che te ja pramANa jaNAya che. paraMtu uccAraNa karAyelA vyaMjano = zabdo te pramANa gaNAtA nathI. koI kadAca prazna kare ke paccakakhANa ApanArAnA bolAyelA zabdone kema pramANa gaNAtA nathI? to zAstrakAra bhagavaMta kahe che ke je kAraNathI alanA eTaleke te vyaMjano je bhinna bolAyA che. te chalamAtra (bhUla mAtra) thaI che. tethI te pramANa gaNAtuM nathI. kAraNa ke A vyaMjano paccakmANa karanArAnA hArdika bhAvane anusAra pravartelA nathI. mATe vyaMjano te apramANa che. A pramANe AgamazAstromAM paNa vacananI apramANanA jaNAvelI hovAthI ja paccakmANa karanArA evA tAro mAnasika bhAva vAvajIvanI avadhivALo ja hoya to vacano paNa tevAM ja pAvajIvanuM mAre padmANa Ama ja bolavuM joIe. khAlI khAlI mithyA AgrahavaDe zuM lAbha ? | 2445 / avataraNa - A pramANe ghaNI ghaNI yuktio vaDe samajAvavA chatAM paNa A gojhamAhila jyAre keme karI sAcI vAta svIkAratA nathI. tyAre tyAM zuM thayuM? te have kahe che : iya paNNavio vi, na so jAhe saddahai pUsamitteNaM / annagaNattherehi ya kAuM to saMghasamavAyaM // 2546 // AhUya devayaM vei, jANamANovi paccayanimittaM / vacca jiNidaM pucchasu gayA''gayA sA parikahei // 2547 // gAthArtha - A pramANe samajAvavA chatAM paNa jyAre te goThAmAhila A vacananI
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 abaddha karmavAda nihnavavAda zraddhA karatA nathI. tyAre puSpamitra AcArya te ja gacchamAM rahelA evA anya bahuzruta sthaviro pAse goThAmAhilane laI gayA. tyArabAda saMghano samudAya bhego karAyo. || 2546 || caturvidha zrI saMgha prastuta artha jANato hovA chatAM paNa sarva jIvone vizvAsa utpanna thAya teTalA mATe ja devane bolAvIne kahyuM ke tuM jinezvara prabhunI pAse jA. ane A prazna pUchI lAva. te deva jinezvaraprabhu pAse gayo ane pAcho Avyo, AvyA pachI te zrIsaMghane vAta kahe che :- li2547thA vivecana :- A pramANe aneka prakAranI yuktio vaDe samajAvavA chatAM paNa jayAre A goSThAmAhila kaMI paNa zraddhA karatA nathI. tyAre puSpamitra AcArya mahArAjazrI vaDe gacchamAM rahelA anya zrutasthaviro pAse A goThAmAjilane laI javAyA. tyArabAda te saMghamAM je sthavira munio hatA. teo pAse goThAmAhilane laI javAyA teo vaDe kahevAyuM ke A puSpamitra AcArya je kahe che te barAbara ja che Ama te ja viSayanI prarUpaNA karAI. pUjaya AryarakSita sUrijI mahArAja vaDe paNa Ama ja kahevAyuM hatuM. jarA paNa hInAdhika A bAbatamAM nathI. Ama sthaviroe samajAvyuM. tyArabAda goThAmAhila vaDe kahevAyuM ke tame RSimunio zuM jANo ? tamane barAbara khabara nathI. pAramArthika paNe to tIrthaMkarabhagavaMtoe tema kahyuM che ke "jema huM kahuM chuM tema tyArabAda sthavira puruSo vaDe kahevAyuM ke tuM mithyA abhimAna na kara. tathA tIrthakara paramAtmAnI AzAtanA na kara. tuM kharekhara kaMI ja jANato nathI. tyArabAda te sarvanI vacce vivAda thaye chate te sarva samudAyavaDe saMgha bhego karAyo. sarva saMgha vaDe devane bolAvavA mATe kAyotsarga karAyo tyArabAda bhadrikasvabhAvavALo koIka deva tyAM Avyo te deva kahevA lAgyo ke zrIsaMgha mane AjJA karo ke mAre zuM kAma karavAnuM che? tyAre zrIsaMghe prastuta artha saMgha pote jANato hovA chatAM paNa sarvajIvone vizvAsa utpanna thAya teTalA mATe ja zrIsaMghe kahyuM ke "he deva ! tuM mahAvidehamAM jaIne tIrthaMkara paramAtmAne pucha ke durbalikApuSpamitra vigere zrIsaMgha je kahe che te sAcu chuM ke goimAhila je kahe che te sAcuM che? tyArabAda te devavaDe kahevAyuM ke "mahAvideha kSetramAM jaIne pAchA AvavAmAM mane gamanAgamanamAM je vipno Ave tenA vinAza mATe mArA upara anugraha karIne tame tyAM sudhI kAyotsarga karo.jethI nirvibe huM mahAvidehamAM jaine paramAtmAne puchIne pAcho AvuM.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptama nihnava goSThAmAhila muni 197 tyArabAda zrIsaMghavaDe paNa tema ja karAyuM. te deva mahAvidehamAM gayo bhagavantane puchIne pAcho Avyo ane zrIsaMghane tathA durbalikApuSpa mitrane ane goThAmAhilane kahe che. // 2546-2547 || saMgho sammAvAI, gurUpurogotti jiNavaro bhAi / iyaro micchAvAI, sattamao nihnavo'yaM ti // 2548 // eIsaM sAmatthaM, katto gaMjuM jiNidamUlammi / bei kaDapUyaNAe, saMgheNa tao kao bajjho // 2549 // gAthArtha :- gurujI che AgaLa jemAM evo zrI saMgha samyagvAdI che. bIjo mithyAvAdI che ane te sAtamo nirbhava che. Ama jinezvara prabhu kahe che | 2548 // tyAre goThAmAhila kahe che ke A devanI jinezvara paramAtmA pAse javAnI ane tyAM jaine pAchA AvavAnI zakti ja kyAM che ? A deva to kaThapUtaLI samAna che. Ama jyAre gohAmAhila nathI samajatA. tyAre saMgha vaDe teone saMghanI bahAra karAyA. || 2549 || vivecana :- mahAvideha kSetramAM bIrAjamAna zrItIrthaMkara paramAtmA A pramANe kahe che ke "durbalikA puSpamitra pUrvakano zrIsaMgha je kahe che te samyagyAdI (sAcuM kahenAra) che ane goThAmAhila mithyAvAdI che A goSThAmAhila sAtamA nirbhava che." te A sAMbhaLIne goSThamAhila kahe che ke kharekhara A deva alpaRddhivALo ja che. kaThaputaLI tulya che. A devanI tIrthaMkara paramAtmA pAse mahAvideha kSetramAM javAnI ane pAchA AvavAnI zakti kyAMthI hoya ? A pramANe zrIsaMghavaDe samajAvavA chatAM paNa A goSThAmAhila jyAre kaMI nathI ja svIkAratA tyAre saMghavaDe tene bolAvIne saMgha bahAra karAyA. potAnA karelA aparAdhanI kSamA mAgyA vinA ja te goThAmAhila kAladharma pAmyA || 2548-2549 // // iti goSThAmAhilanAmA saptamo nihnavaH samAptaH // A pramANe goThAmAhila nAmanA A sAtamA nirbhava samApta thayA. saptama nitavavAda samApta
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava avataraNa :- te A pramANe dezavisaMvAdI (amuka amuka aMzane ja nahI mAnanArA) evA sAta nihnavo samajAvyA. have sarvavisaMvAdI evA (aneka prakAre paramAtmAnI vAtane na mAnanArA) ane 2300mI. gAthAmAM va zabdathI saMgRhIta evA AThamA boTika (digaMbara) e nAmanA AThamA nihnavane kahevAnI icchAvALA graMthakArazrI kahe che ke : chavvAsasayAiM navuttarAI, siddhi gayassa vIrassa / to bohiyANa diTThI, rahavIrapure samuppaNNA // 2550 // gAthArtha :- zrI mahAvIra paramAtmAne mokSe gayAne chasoha ane nava (609) varSa gaye chate 2thavIrapura nagaramAM boTikonI (digaMbaronI) dRSTi utpanna thaI. ||255gA vivecana :- gAthA uparathI ja artha samajAya tevo che paramAtmA zrI mahAvIraprabhu nirvANa pAmyA pachI (609) chasoha ane nava varSa pasAra thayAM tyAre rathavIrapura nAmanA nagaramAM boTikonI (digaMbaronI) dRSTi pragaTa thaI. tenI vadhAre vigata AgalI gAthAmAM Ave ja che. || 2550 // avataraNa :- boTikonI utpattine jaNAvatI be gAthA kahe che :rathavIrapuraM nagaraM, dIvagamujjANamajjakaNhe ya / sivabhUissuvahimmi pucchA therANa kahaNA ya // / 2551 // boDiyasivabhUIo, boDiyaliMgassa hoi uppattI / joDinna-jovIrA, paraMparAAsamuppannA // 2512 // gAthArtha :- 2thavI2pura nAmanuM nagara hatuM tyAM dIpaka nAmanuM ughAna hatuM. zivabhUtie upadhine viSe prazna karyo sthaviroe teno uttara kahyo. tyArabAda boTika evA zivabhUti thakI boTikaliMganI utpatti thaI. kaur3inya ane koTTavIra nAmanA guru tathA ziSyothI paraMparA pragaTa thaI | 2551-2552 // vivecana : AThamA digaMbara nAmanA niAvanI utpatti kyAM thaI ? kevI rIte thaI? te have samajAve che.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 199 rathavIrapura nAmanuM nagara hatuM. te gAmanI bahAra dIpaka nAmanuM ughAna hatuM. tyAM te udyAnamAM AryakRSNa nAmanA AcArya mahArAja padhAryA. te ja nagaramAM hajAra malla tulya zivabhUti nAmano eka rAjasevaka hato. rAjAnI kRpAthI te zivabhUti moja zokha ane ghaNA vilAsone karato chato nagaranI madhyamAM bhaTake che. rAtrinA be prahara gaye chate (aDadhI rAta pasAra thayA pachI) ghare jAya che. tethI A zivabhUtinI patnI zivabhUtinI mAtAne kahe che ke tamArA putrathI to huM kaMTALI gaI chuM. A tamArA putra rAtrinI velAe kyAreya paNa samayasara ghare AvatA nathI. tethI ujAgarA vaDe ane bhUkhavaDe da22oja huM pIDAtI rahuM chuM. te sAMbhaLIne te sAsu vaDe kahevAyuM ke he putrI ? jo Ama che to Aje tuM suI jA. huM ja svayaM jAgIza. tethI te vadhu vaDe tema ja karAyuM. ane itara evI sAsu jAgatI hatI tyAre be prahara rAtri pasAra thaye chate AvIne vasubhUti vaDe kahevAyuM ke "bAraNuM ughADo.' te avAja sAMbhaLIne kopAyamAna thayelI mAtA vaDe kahevAyuM ke he duSTa kAma karanArA putra ? ATalI moDI veLA thaye chate jyAM bAraNAM ughADAM hoya tyAM tuM jA. A pramANe tArI pAchaLa lAgelI koI vyakti maraze nahIM. AvAM vacana sAMbhaLIne krodha ane ahaMkAra vaDe dhamadhamelo (prerAyelo) evo A zivabhUti tyAMthI nIkaLyo. pharatAM pharatAM ughADAM che bAraNAM jenAM evo sAdhuno upAzraya joyo. tyAM te upAzrayamAM sAdhuo kAlagrahaNa karatA hatA. te zivabhUtie tyAM jaine temane vaMdana karIne temanI pAse vratanI (dIkSAnI) mAgaNI karI. A zivabhUti rAjAno prItipAtra mANasa che tethI, tathA dIkSA mATe tenI mAtA Adi parivAra vaDe sammati apAyelI nathI mATe ApaNe tene dIkSA ApavI te ucita nathI. ema samajIne dIkSA na ApI. tyArabAda moDhAnA gaLaphA thuMkavAnI kuMDImAMthI rAkha laine teNe pote svayaM mAthAnA vALano loca karyo. sAdhuo dvArA avasara joine liMga (sAdhuveza) apAyo. sarve paNa munioe bIjA gAmamAM vihAra karyo kALAntare pharIthI te ja gAmamAM AvyA. tyAM rAjA vaDe zivabhUtine bahumUlyavALuM kaMbalaratna vahorAvAyuM. tyArabAda AcArya mahArAja vaDe zivabhUtine kahevAyuM ke he zivabhUti ! tane ane bIjA sAdhuone vihAranA mArga Adi sthAnomAM anarthanA kAraNabhUta evA A kaMbalaratnane grahaNa karavA vaDe zuM phAyado che ? tyajI de. athavA vAparI nAkha, paNa teno saMgraha karavo sAro nahIM.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 digambara avasthA nitavavAda tyArabAda gurujInI te kaMbalaratna rAkhavAmAM sammati na hovA chatAM paNa saMtADIne mUrchAthI te kaMbala dhAraNa karAI. gocarI caryAmAMthI AvIne dararoja te kaMbalaratnane A jIva tapAsI le che. paraMtu kyAreya te kAMbaLa ratnano upayoga A zivabhUti karatA nathI. A kAraNathI A zivabhUti A kAMbalaratnamAM mohita thayo che. ema jANIne gurujI vaDe tene puchaDyA vinA ja te bahAra gayo hato tyAre te kAMbaLaratnane phADIne tenA TukaDA TukaDA karIne paga luMchavAnA rUmAla rUpe badhA ja sAdhuone te TukaDA apAyA. tyArabAda jANI che badhI hakikata jeNe evo te zivabhUti kaSAyayukta viparIta pariNAmavALo thayo. eka divasa sUri mahArAja jinakAlpika munionuM varNana karatA hatA. te A pramANe :jiNakappiyA ya duvihA, pANipAyA paDiggaha dharA ya / pAuraNamapAuraNA, ikkikkA te bhave duvihA // 1 // duga-tiga caukka paNagaM nava dasa ekkAraseva bArasagaM / ee aTTha vigappA, jiNakappe hoMti uvahissa // 2 // artha - jinakalpI jIvo be prakAranA hoya che pANipAtravALA (hAthamAM ja bhojana karanArA) ane pAtradhArI. A banne paNa be prakAranA hoya che. vastravALA ane vastravinAnA I/1 / be, traNa, cAra, pAMca, nava, daza, agiyAra ane bAra vastuo rAkhanArA ema kula ATha prakAranA munio jinakalpamAM hoya che. rA/ bhAvArtha A pramANe che. keTalAka jinakalpika munione rajoharaNa ane muhapatti ema be ja vastu hoya che. anya koIne vastranI sAthe traNa vastu hoya che koI-koI jinakalpika munione be vastra sAthe cAra vastu paNa hoya che koI jinakalpika munine traNa vastra sAthe pAMca vastu paNa hoya che. te keTalAka jinakalpika munione rajoharaNa ane muhapattinI sAthe :pattaM pattAbaMdho, pAyaTThavaNaM ca pAyakesariyA / paDalAiM rayattANaM ca, gocchao pAyanijjoo // 1 // A zlokamAM kahyA pramANe sAta prakAranAM pAtrono saMbaMdha hoya che. temAM rajoharaNa ane muhapatti umeratA ema kula nava prakAranI vastuonA yogavALA paNa jinakalpika munio hoya che. tenI sAthe sAthe ekavarsa rAkhanArA munio daza vastuvALA, be vastra rAkhanArA munio agiyAra vastuvALA, ane traNa vastra rAkhanArA munio bAra vastuo rAkhanArA munio ema kula ATha prakAranA jinakalpika munio hoya che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 201 A pATha ane teno artha AcArya mahArAjazrI AryakRSNajI ziSyone samajAvatA hatA. te sAMbhaLIne zivabhUti muni vaDe gurujIne kahevAyuM ke he gurujI! atyAre A kAle audhika ane aupagrahika (sAmAnyapaNe aneka athavA sahAyakArIpaNe aneka prakAranI) upadhi kema rakhAtI haze ? te prabhue kahelo Avo suMdara jinakalpa ja zA mATe svIkAra nathI karAto ? - tyArabAda gurujI vaDe kahevAyuM ke jaMbusvAmI mokSe gayA tyArathI saMghayaNa Adi viziSTa baLanI sAmagrInA abhAve A mArga viccheda pAmyo che. hAla vartamAnakALe te jinakalpa Adaravo zakya nathI. - tyArabAda zivabhUti vaDe kahevAyuM ke "huM jIvate chate te jinakalpa viccheda pAmyo kema kahevAya ? huM pote ja te jinakalpa svIkArI batAvuM. pAramArthika rItie to paralokanA arthI jIve te jinakalpa ja Adaravo joie. kaSAya-bhaya ane mUchadinA hetu bhUta evA ane anarthakArI evA vastra-pAtra AdinA parigrahane rAkhavA vaDe saryuM ? ane A ja kAraNathI jainazAstromAM munio mATe niSparigrahatva ja (koI paNa jAtano parigraha ja nahIM) Ama ja kaheluM che. ane "khuda tIrthakara bhagavaMto paNa acelaka ja hatA. tethI acalakatA ja (eTale ke vastrarahitatA ja arthAt nagnatA ja) rAkhavI suMdara kahevAya." tyArabAda gurujI vaDe kahevAyuM ke "jo Ama ja che to zarIra hote chate te zarIrasaMbaMdhI kaSAya-bhaya ane mUchadi doSo koI koI muniomAM saMbhave che. tethI te kAyA paNa vratagrahaNa karatI veLAe vratagrahaNa karyA pachI turata ja tyajavA lAyaka banaze (arthAt ApaghAta karIne mRtyu ja pAmavAnuM raheze). mATe A tAro karelo artha barAbara nathI. paraMtu sUtramAM je niSparigrahatva kahyuM che teno artha dharmanAM upakaraNomAM paNa mUcha na karavI Ama mUrchAnA abhAvane ja niSparigrahatva jANavuM. paraMtu sarvathA dharma upakaraNono paNa tyAga karavo te niSparigrahatva na samajavuM. Avo gurujI e khulAso karyo. | jinezvara bhagavaMto paNa sarvathA acelaka na hatA. "tre vi phUle nimAyA binavA DabbI" sarve paNa jinezvara bhagavaMto eka devadUSya vastra sAthe ja dIkSita thayA che." A pramANenuM zAstrakAranuM vacana che. A pramANe te gurujI vaDe, tathA sthavira munio vaDe upara kahyA pramANenI ane have kahevAtI dalIlo dvArA te zivabhUtine samajAvavA chatAM paNa tevA prakAranA kaSAyamohanIya karma tathA mithyAtvamohanIya vigere karmanA udayathI A zivabhUti potAnA haThAgrahathI pAchA pharyA nahIM. paraMtu vastrono tyAga karIne (nagna banIne) tyAMthI nIkaLyA.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 digambara avasthA nihnavavAda tyArabAda gAmanI bahAra udyAnamAM vyavasthita thayA. tyAM te zivabhUti muninI uttarA nAmanI bahena vandana mATe AvI. vastra vinAnA potAnA te bhAIne joine pote paNa temanA ja mArgane anusaravAnI icchA vALI thaI chatI svayaM pote paNa vastrono tyAga karanArI banI. tyArabAda nagna evAM te sAdhvIjI bhikSA mATe nagaranI aMdara pravezyAM. eka gaNikA vaDe te sAdhvIjIne jovAyAM tyAra pachI A rIte vastra vinAnAM ane bIbhatsa dekhAtAM A sAdhvIjIne joine "saMsArI loko amArA upara (vezyAo upara) vairAgI na banI jAya" evA AzayathI A sAdhvIjI vastra icchatA nathI to paNa te vezyAe te sAdhvIjIne vastra paherAvyuM-oDhADyuM. A saghaLI hakikata te sAdhvIjI vaDe zivabhUti munine kahevAI. tethI A zivabhUti muni vaDe "vastra vinAnI strI atyanta bIbhatsa ane atizaya lajjanIya bane che." ema vicArIne A sAdhvIjIne kahevAyuM ke "have A vastrane tame tamArA zarIra upara rahevA do. tamAre A vastra tyajavuM nahIM tamane A vastra devoe ApeluM che. Ama kahIne strIvargane vasavALA rahevAno vyavahAra cAlu rAkhyo. tyAra bAda te zivabhUti munine kaunDinya ane kophTavIra nAmavALA be ziSyo temanI pAse dIkSita thayA. A rIte digaMbara matanI utpatti thaI. gAthAnA padonA artho A pramANe che kauSkinya ane koTTavIra che nAma jeonAM evA A ziSyo thayA "sarve paNa dvanda samAsa vivekSAthI ekavacana paNa thAya che." Avo niyama hovAthI vIDica vIra thayuM che. te kauSkinya ane kophTavIra nAmanA bannene paraspara sparzelI evI AcArya ane ziSyonA saMbaMdhane AzrayIne boTikadaSTi (digaMbarapaNAnI daSTi) utpanna thaI. (Ama keTalAka khuTatA zabdo adhyAhArathI laIne artha karavo). A pramANe boTikanI (digaMbaranI) utpatti samajAvI. ra551-25parA avataraNa - have bhASyakAra mahArAja kahe che ke - uvahi vibhAgaM souM, sivabhUI ajjakaNhagurumUle / nipappayAphiyA", marU gurUM "lIsa neyA"i | rabara che "jiNakappo'Nucarijjai ?" vocchinno tti bhaNie puNo bhaNai / tadasattassocchijjau, vucchijjai kiM samatthassa // 2554 // gAthArtha - upadhinA vibhAga (2-3-4-5-9-10-11 ane 12 ema ATha prakAranI
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nitava zivabhUti muni 203 upadhinA vibhAga) sAMbhaLIne tathA AcAryazrI AryakRSNanI pAse jinakalpika munionuM svarUpa sAMbhaLIne zivabhUti muni potAnA gurujIne kahe che ke "AvA prakArano A jinakalpa atyAre kema AcaraNa nathI karAto? tyAre gurujI kahe che ke hAla te mArga viccheda pAmyo che. Ama gurujI dvArA kahevAya chate zivabhUti pharIthI kahe che ke "azakta jIvone AzrayI te mArga bhale vicchede pAmyo hoya. paraMtu samarthane AzrayI to kema viccheda pAme ? (arthAt cAlu ja rahevo joIe.) || 2553-2554 | vivecana :- zAstramAM AvatA upadhinA vibhAgo (2-3-4 vigere) sAMbhaLIne zivabhUtine manamAM zaMkA thaI ane gurujI zrI AryakRSNa AcAryane teoe pUchyuM. A kALe Avo jinakalpa kema svIkArAto nathI ? tyAre gurujIe kahyuM ke zarIramAM saMghayaNa AdinuM baLa teTaluM na hovAthI vartamAnakALe A mArga viccheda pAmyo che. tyAre zivabhUti bolyA ke "huM hote chate te jinakalpa viccheda pAmyo" kema kahevAya ? huM ja te jinakalpa AcarIne batAvIza ke haju A kALe paNa koI koI jIvo A mArga AcarI zake che. Ama kahIne teoe A mArgano prAraMbha karyo che. ra553-2554 || pUvvamaNApucchacchiNNa, kaMbala kasAya kalusio ceva / so ve pariphike, sAthe-muchA-mAmAM che raha5 che dosA jao subahuyA, sue ya bhaNiyamapariggahattaM ti / jamacelA ya jiNiMdA, tadabhihio jaM ca jiNakappo // 2556 // jaM ca jiyAcelaparisaho, muNI jaM ca tIhiM ThANehiM / vatthaM dharijja negaMtao, tao'celayA seyA // 2557 // gAthArtha - pahelAM gurujIne pUchyA vinA ja vastrano tyAga karIne kaSAyathI kaluSita thayelo te zivabhUti gurujIne kahe che ke parigraha rAkhavAthI kaSAya thAya, mUcha thAya, tathA bhaya Adi bIjA paNa ghaNA doSo thAya. | 2555 / A pramANe parigraha (vastrAdi) rAkhavAthI ghaNA ghaNA doSo thAya che. mATe ja zAstramAM sAdhune aparigrahapaNuM ja kahevuM che (eTale ke vastra paNa na rAkhavuM joie). je kAraNathI tIrthakara bhagavaMto paNa acelaka ja hatA tathA je kAraNathI jilakalpa paNa (acelaka ja) kahelo che. te ja svIkAravo joie. / 2556 .
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 digambara avasthA nitavavAda A pramANe jityo che acelaka pariSaha jeNe evo sAdhu traNa kAraNosara ja vastra dhAraNa kare che. paraMtu ekAnta sadA vastra paheravuM ja joIe Avo niyama nathI. te kAraNathI acelakatA ja zreyaskara che. || 2557 II vivecana - Ama to A badhI gAthAo sugama che. teno artha lagabhaga 2551255ranA vivecanamAM kahevAI ja gayo che. to paNa sAmAnyathI artha A pramANe che gurujI Adi vaDIlone pUchyA vinA ja te zivabhUtie kaMbalano (vastrano) tyAga karIne nagna banIne gurunI sAme dalIlo cAlu karI mithyAtvamohanA udayanA kAraNe anaMtAnubaMdhI kaSAyane paravaza thayelA te zivabhUti gurujIne kahe che ke parigraha (vastrAdi) rAkhavAthI kaSAya thAya. tathA vastrAdinI mamatA thAya. tathA koI vastrAdi laI jaze ema samajIne bhayAdi paNa thAya. mATe vastra na ja rAkhavuM joIe. vasano munipaNAmAM tyAga na karavo joIe. kAraNa ke parigraha (vastrAdi) rAkhavAthI ghaNA ghaNA doSo Ave che. mATe vastra tyajI devuM joIe ane nagnatA ja vadhAre upakAra karanArI che. te ja svIkAravI joIe. tathA vaLI khuda tIrthakara bhagavaMto jeo saMyamamArganuM pratipAdana karanArA che teo alaka ja hoya che. mATe acelaka thavuM ane jinakalpa Adaravo e ja kalyANakArI mArga ( 9 AgamazAstromAM paNa "natAnapariSado niH" A pramANe AgamazAstromAM kaheluM che. jitAcalapariSahatva to ja Ave jo A jIva tyakta vastravALo bane to ja. te mATe jaina zAstromAM vastra tyajIne nagna ja banavAnuM kahyuM che. mAtra traNa kAraNosara vastra dhAraNa karavAnuM jaNAvyuM che paraMtu ekAnta sadA vastra paheravuM ja joIe Ama kahyuM nathI. te Agama pATha A pramANe che. "tirdi hArdi valtha inniA, rivattiyaM, huAMchattAM parIvatti' tyAM phrI eTale lajA athavA saMyama, te che nimitta je dhAraNa karavAmAM te harivattiyaM kahevAya che. (1) durgachA eTale jAguptA-lokanindA, te che nimitta jemAM te durgachAvattiyaM kahevAya che. 2. tathA parISaha sahana karavA zIta-uSNa-daMzamazaka vigere parISaho sahana karavAnuM nimitta che jemAM te parISahavattiyaM 3 kahevAya che. A pramANe upara kahelAM traNa kAraNasara ja vastro dhAraNa karAya che. paraMtu AvA kAraNa vinA sadAne mATe vastra dhAraNa karavuM te ucita mArga nathI. tethI acalakatA ja kalyANa karanArI che. Ama zivabhUti munie gurujInI sAme kahyuM. || 2555-256-2557 ||
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 205 avataraNa - have tenI sAme uttarapala graMthakArazrI zarU kare che :guruNA'bhihio jar3a jaM kasAya heU pariggaho so te / to so dehocciya, te kasAya uppattiheu tti // 2558 // gAthArtha - gurujI vaDe zivabhUtine kahevAyuM ke je je kaSAyano hetu hoya che. te te parigraha ja kahevAya. to A zarIra paNa kaSAyanI utpattino hetu ja che. tethI tene paNa parigraha ja kahevAze. | 2558 che. vivecana :- gurujI zrI AryakRSNa vaDe kahevAyuM ke he zivabhUti ! jo kharekhara je je kaSAyanAM kAraNo hoya te te saghaLI paNa vastu tArI dRSTie parigraha ja lAgato hoya to te ekAntamArga mumukSu jIvoe choDI devo joIe. kAraNa ke potAno je deha che te ja potAnA AtmAmAM kaSAyonI utpattinuM kAraNa che. te mATe zarIra te paNa parigraha ja thaze. ane dIkSA letAMnI sAthe ja te deha tyajavA lAyaka kahevAze. A pramANe je hoya to aparigrahI thanArA AtmAne dIkSA letAMnI sAthe ja dehano tyAga karavo paDaze jethI parigrahanI vAta ja rahetI nathI. Avo artha thaze. paraMtu te barAbara nathI. | 2558 || avataraNa - zuM kevaLa ekalo deha ja parigraha kahevAze ema nahIM paNa vyApakapaNe sarve paNa vastu kaSAya hetu hovAthI parigraha ja kahevAze. te vAta samajAvatAM kahe che ke - atthi va kiM kiMci jae, jassa va tassa va kasAyabIyaM jaM / vatthu na hojja ?, evaM dhammo vi tume na ghetavvo // 2559 // jeNa kasAyanimittaM jiNo vi gosAla-saMgamAiNaM / dhammo dhammaparA vi ya, paDiNIyANaM jiNamayaM ca // 2560 // gAthArtha - athavA A jagatamAM evI kaI vastu che ke je vastu jene tene paNa kaSAyanuM kAraNa na ja banatuM hoya ? sarve paNa vastuo koIkane to kaSAyanuM kAraNa bane ja che. ane Ama vicArIe to dharma paNa karavA jevo raheze nahIM (kAraNa ke te paNa koIkane to kaSAyanuM kAraNa bane ja che.) are, khuda tIrthaMkara bhagavAna paNa gozALAne tathA saMgama Adi devone kaSAyanuM nimitta banyA ja hatA. || 2559 II tethI te paNa tyajavA lAyaka banaze tathA dharma, dharmaparAyaNa sAdhusaMto tathA jinezvara prabhuno mata, A sarve vastuo paNa pratyenIka AtmAone to kaSAyanuM nimitta bane ja che. tethI zuM te badhu tyajavA lAyaka kahevAze ? nahIM ja kahevAya. tema ahIM paNa samajavuM. || 2560 ||
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 digambara avasthA nitavavAda vivecana :- A saMsAramAM evI kaI vastu che ke je vastu jene tene kaSAyanuM kAraNa na ja bane ? jo tuM Avo ja Agraha rAkhIza ke jene tene (arthAt koIne) paNa kaSAyanuM kAraNa bane te na grahaNa karavA lAyaka ja kahevAya. jo Ama mAnIza to zrata ane cAritranA (jJAna-ane AcaraNAnA) bhedathI bhinna evo dharma paNa tAre svIkAravA lAyaka raheze nahIM. kAraNa ke te dharma paNa koIkane to kaSAyanuM kAraNa bane ja che. vItarAga bhagavate jaNAvelo dharma to dUra raho. paraMtu khuda vItarAga bhagavaMta mahAvIrasvAmI pote ja traNa bhuvananA banyuM hovA chatAM tathA niSkAraNa vAtsalyabhAvanA samudra hovA chatAM paNa gozALAne tathA saMgama Adi upasarga karanArA jIvone kaSAyanuM nimitta thayA ja hatA. vItarAga paramAtmA tribhuvana banyuM hovA chatAM paNa je bhArekarmI jIvo hoya che tevA jIvone teonI potAnI prakRtithI ja bhagavAna upara paNa dveSabhAva thAya ja che. tethI ja jo Ama ja mAnIzuM to vItarAga bhagavaMte kahelo dharma, temanA kahelA dharmane AcaravAmAM ja ekaniSThAvALA sAdhumahAtmAo, tathA dvAdazAMgI svarUpa jinamata (jinezvara paramAtmAe batAvelo zratadharma) A sarve paNa bhAvo, bhAre karmI jIvone eTale ke duHkhanA ja eka svarUpAtmaka dIrghabhava bhramaNAvALA pratyenIka jIvone (nihnavone) kaSAyanuM nimitta bane ja che. tethI te dharma paNa tyajavA lAyaka ja banI jaze. tathA sAdhusaMto ane jinasiddhAnta ityAdi upakArIbhAvo paNa tyajavA lAyaka ja banI jaze. ane AvuM mAnavuM te yuktiyukta nathI. tethI "je je kaSAyanuM kAraNa hoya te te tyajavA lAyaka ja hoya" A vAta anaikAntika che. nizcita nathI. upakArI bhAvo paNa apakArI jIvone kaSAyahetu bane che. tethI te upakArI bhAvo tyajavA lAyaka gaNAtA nathI. mATe A bAbatano sUkSmatAthI tuM vicAra kara. 2559-2560 || avataraNa - have A doSane dUra karavAnI icchAvALA evA paranA (zivabhUtinA) abhiprAyanI zaMkA karIne parihAra karatAM kahe che. aha te na mokkhasAhaNamaIe gaMtho kasAyaheU vi / vatthAi mokkhasAhaNamaIe suddhaM kahaM gaMtho ? // 2561 // gAthArtha - jo te deha vigere padArtho mokSanA sAdhana che ema samajIne kaSAya hetu hovA chatAM paNa jo te parigraha svarUpa nathI gaNAtA. to pachI vasa-pAtrAdi zuddha upakaraNo paNa mokSanAM sAdhana che evI matithI jo grahaNa karAya to tene gAMTharUpa (parigrahasvarUpa) kema gaNAya ? arthAtu na ja gaNAya. / 2561
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 207 vivecana :- gurujI kahe che ke he zivabhUti ! jo tuM have Ama kahe ke zarIra Adi (Adi zabdathI indriyo vigere padArtho) kaSAyanA hetu hovA chatAM paNa gAMTharUpa na kahevAya eTale ke parigraha rUpe na kahevAya ! kAraNa ke mokSanAM sAdhana che AvA prakAranI buddhithI te grahaNa karAya che mATe, Ama jo tuM kahe to vastra-pAtrAdi upakaraNo paNa zuddha (eTale ke sAdhune kalpe tevAM) ja arthAt eSaNIya hoya te ja mokSanAM sAdhana che AvI buddhi rAkhavA pUrvaka grahaNa karAya to te vastra-pAtrAdine gAMTha kema kahevAya ? arthAt kema karIne paNa tene gAMTha na ja kahevAya. nyAya to sarva sthAne samAnaja pravarte mATe vasa-pAtrAdi rAkhavAM te kaSAya hetu hovAthI parigraharUpa che. Ama kahevuM te jarApaNa ucita nathI. yuktisiddha nathI. 256II mucchAheU gaMtho jai to dehAio kahamagaMtho ? / mucchAvao, kaI vA gaMtho, vatthAdasaMgassa // 2562 // aha dehAhArAisu na mokkhasAhaNamaIe te mucchA / kA mokkhasAhaNesuM mucchA vatthAiesuM to ? // 2563 // aha kuNasi thullavatthAiesuM mucchaM dhuvaM sarIre vi / akkejjadullabhayare kAhisi mucchaM viseseNaM // 2564 // gAthArtha:- jo vastra-pAtrAdi mUchano hetu che mATe graMthi rUpa che. (rAga dveSanI gAMTha rUpa che.) he zivabhUti ! Ama jo tuM kahIza to mUchavALA evA tane zarIrAdi agraMtha rUpa kema kahevAze ? athavA anAsakta AtmAne zarIra tathA vastrAdi graMthirUpa kema kahevAya. || 2562 // have jo tuM ema kahe ke zarIrAdi sAcavavAmAM ane AhArAdi grahaNa karavAmAM te zarIrAdi tathA AhArAdi mokSanAM sAdhana che AvI buddhi hovAthI mUcha nathI. to mokSanA ja sAdhanabhUta evA vastra ane pAtra Adi padArtho pratye mUcha kema hoya ? arthAt na ja hoya. 25563 he zivabhUti ! jo tuM sthUla evA vastra-pAtrAdine viSe mUcha che ema kahe che. to je bajAramAMthI kharIdI na zakAya tevA ane atizaya durlabhatara evA zarIrane viSe to tuM vizeSe mUcha karIza. (eTale dehAdine paNa parigraha ja mAnavo paDaze.) 2564 vivecana - A sarve gAthAo jo ke sugama che. to paNa kaMika samajAvAya che. je vastra-pAtrAdi rAkhavAM te mUcha hetu che. mATe parigraha kahevAto hoya ane parigraha
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ digambara avasthA nihnavavAda 208 hovAthI tyajavAlAyaka gaNAto hoya to mUrchAvALA jIvane to have kahevAtI yuktio vaDe deha ane AhArAdi to vizeSe karIne mUrchAno hetu hovAthI agranthi (aparigraha) che Ama kema kahevAya ? paraMtu vizeSa mUrchA hetu hovAthI grantha ja (parigraha ja) kahevAze. tethI vasra-pAtrAdi karatAM sauthI prathama deha ane AhArAdino paNa tyAga karavo joIe. athavA mamatva ane mUrchAthI rahita hovAnA kAraNe Asakti vinAnA sAdhune vastrapAtrAdi rAkhavAmAM tArA vaDe granthi (rAdveSanI gAMTha) kema kahevAya che ? A vasrapAtrAdi rAkhavAM tene granthi che Ama kema manAya che ? tevA prakAranA sAdhune te vastrapAtrAdi gAMTharUpa banatA paNa nathI. ane kahevAtA paNa nathI. paraMtu saMyamamAM sahAyaka mAnavA joIe. have kadAca tuM ema kahe ke deha ane AhArAdi levAmAM tane mUrchA nathI. ema dekhAtu hoya. kAraNa ke te AhArAdi ane dehAdi mokSanA sAdhana tarIke ja grahaNa karAya che bIjI koI mohaka buddhithI dehAdi ane AhArAdi grahaNa karAtAM nathI Ama jo tuM kahe che. ane mAne ja che. to vasra-pAtrAdi paNa mokSanA sAdhana tarIke ja sAdhumahAtmAo rAkhe che. Ama mokSanI sAdhanatApaNuM samAna hovA chatAM paNa vasa-pAtrAdimAM tane kyAM mUrchA dekhAya che ? arthAt mUrchA che ja nahIM. mAtra zarIranA sAdhana tarIke ja teno upayoga karAya che. mATe aparigrahatA ja kahevAya. have jo tane vasra-pAtrAdimAM nIcenAM 6 kAraNosara mUrchA ja dekhAtI hoya. (1) sthUla dravya che ane AtmAthI bhinna padArtha che ekAkAratA nathI. (2) kSaNamAtramAM ja agni dvArA nAza karI zakAya tevAM vasra-pAtrAdi che. (3) corAdi vaDe corIne laI jai zakAya tevAM che. (4) pharIthI gRhastho pAsethI meLavavAM sulabha che. zarIra eTaluM sulabha nathI. (5) keTalAka divaso pachI vAparatAM vAparatAM ja phuTI-tuTI jaine nAza ja pAmanArAM che. (6) zarIra karatAM atyanta asAra che. (bIkiMmatI che) Ama AvA prakAranA cha kAraNosara bahu mahattvanAM nathI. chatAM jo tane tenA upara mUrchA thAya che Ama ja dekhAya che ane A kAraNe ja tuM nagnatAne AgaLa kare che to zarIra upara to vizeSe ja mUrchA thaze. kyA kAraNe zarIra upara vizeSa mUrchA thaze ? to teno uttara ApatAM granthakArazrI jaNAve che ke anumatte / akraya hovAthI (kharIdI zakAya tevuM na hovAthI) ane durlabhatara hovAthI zarIra upara to vizeSa mUrchA thaze ja. kAraNa ke A zarIra dhana dvArA kyAMyathI pya nathI. (kharIdI zakAtuM nathI. kraya vaDe labhya nathI. (paisA ApavAthI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 209 vastrAdinI jema zarIra kharIdI zakAtuM nathI.) A kAraNathI ja vastrAdithI zarIra e ghaNuM ja durlabhatara che. tathA (1) zarIra te jo ke AtmAthI bhinna padArtha che to paNa vastrAdinI apekSAe antaraMga padArtha che (2) vastrAdi karatAM A zarIra ghaNA divasa rahenAra che. (3) zarIra te vastrAdi karatAM viziSTatara kArya karanAra che ityAdi. kAraNone lIdhe zarIra upara tuM vizeSa mUchane karIza. mATe mUchanA kAraNe jo vasano tyAga karIne nagnatA svIkArAtI hoya to vastra karatAM paNa dehano ja tyAga prathama karavo joie. kAraNa ke te vizeSa mUchanuM kAraNa che. prazna :- have kadAca digaMbarapakSavALA Avo prazna kare ke dehAdi mAtramAM je mUcha che te ghaNI ja alpa mUcha che. vastrAdi parigraha uparanI je mUcha che te atizaya ghaNI mUcha che. tethI dehAdinI ja mAtra mUcha hote chate paNa te mUcha alpamAtrAvALI hovAthI nagna sAdhuo (arthAt digaMbara sAdhuo) avazya siddhipadane pAmaze. paraMtu tame zvetAMbara sAdhuo vastrAdi ghaNI vastuo rAkhatA hovAthI bahu parigrahavALA cho tethI tame siddhi padane nahIM ja pAmo. bahu ja parigrahavALA hovAthI. uttara :- digaMbare upara kahelI dalIla barAbara nathI. kAraNa ke vastrAdi rAkhe te vadhAre parigrahavALA ane nagna rahe te alpaparigrahavALA che. A vAta sarvathA khoTI che / 2562-2563-rapa64 | vatthAigaMtharahiyA, dehA''hArAimittamucchAe / tiriya-sabarAdao naNu, havaMti niraovagA bahuso // 2565 // apariggahA vi parasaMtiesu, mucchA-kasAya-dosehiM / aviNiggahiyappANo, kammamalamaNaMtamajjati // 2566 // dehatthavattha-mallA'NulevaNA''bharaNadhAriNo kei / uvasaggAisu muNao nissaMgA kevalamurviti // 2567 // gAthArtha - tiryaMco tathA bhilla vigere halakI jAtinA manuSyo vastrAdi parigrahathI rahita hovA chatAM paNa zarIra ane AhArAdinI mUcha vaDe kharekhara bahuja vAra narakamAM utpanna thanArA bane ja che. te 2565 || tiryaMco tathA bhilla Adi halakI prakRtivALA loko arthAtu anigrahabhUta che AtmA jeno evA te loko dhanAdino bahu parigraha na hovA chatAM paNa (eTale
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 digambara avasthA nihnavavAda aparigrahavALA hovA chatAM paNa) pArakAnI saMpatti Adi upara mUcha kaSAyAdi doSo vaDe anaMtA evA karmamalane utpanna kare che. ra566ll upasarnAdi Ave tyAre ja dehane TakAvavA mATe ja vastra-mALA-anupAlana tathA AbharaNa vigere dhAraNa karavA chatAM paNa keTalAka munio nisaMga (nirmohI) rahyA chatA kevalajJAnanI lakSmIne prApta karanArA bane che || 2567 | vivecana :- tiryaMco (pazu-pakSIo) tathA bhilla vigere loko sAmAnyathI alpa parigrahavALA ja hoya che. tathA DheDha-koLI-rabArI vigere zeSa manuSyo paNa mahAdaridratAthI pIDAyelA, kliSTa manavALA, tevA prakArano viziSTa nathI parigraha jene tevA manuSyo paNa AtmAno nigraha jeNe nathI karyo evA jIvo lobhAdi kaSAyonA samUhane paravaza thayA chatA pote daridra hovA chatAM paNa pArakAnA vaibhavone dekhIne tenA upara mUcha ane kaSAyAdi doSo sevIne ananta karmalane bAMdhanArA bane che. upara kahelA jIvo alpa parigrahavALA che. paraMtu kASAyika citta vaDe ghaNAM cIkaNAM karmo bAMdhe che tathA bahuvAra narakamAM javAnA atithi bane che paNa tamArA siddhAnta pramANe to teo vastrAdi rAkhatA nathI eTale nagna ja hoya che te mATe turata ja mukti prApta karanArA banI javA joIe. paraMtu Ama banatuM nathI. - tathA bIjA keTalAka mahAmunio koI koI manuSyo vaDe upasarnAdi Avaze. nagna zarIra joIne ghaNAM upasargo karaze. evI buddhi rAkhIne zarIra upara DhAMkelAM mahAmUlyavALAM vastro hoya tathA AbharaNo-mALA-vilepana Adi hoya to paNa pariNAmanI dhArA sarvasaMgathI mukta che jenI evA tathA nigrahavALo thayo che AtmA jeno evA tathA jityA che lobha Adi kaSAya rUpI zatruo jeNe evA te munio nirmaLa kevaLajJAna rUpa prakAza prApta karIne bharata mahArAjA AdinI jema siddhipadane prApta kare ja che. sArAMza ke vastrAdi vinAnA lagabhaga nagnaprAya dekhAtA bhilla loko ane tiryaMco narakamAM DubI jAya che ane loko amane upasarga kare to amArA karmo tuTe evI buddhithI zarIra upara alaMkArAdinI zobhA karanArA munio nirlepa dazAvALA ja rahe che te zarIranI zobhAvALA hovA chatAM paNa saMsAra tare che. te kAraNathI jeno AtmA potAne vaza nathI evA ane bhAre karmI AtmAonuM A nagnapaNe mukti prAptimAM akiMcikara che. (niSphaLa ja che.) Ama jANavuM. || 2565-2566-2567 ||
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nirbhava zivabhUti muni 211 avataraNa :- bhayanuM kAraNa hovAthI vastro choDavA lAyaka che Ama je upara digaMbara taraphathI kahevAmAM AvyuM che. tyAM graMthakArazrI uttara ApatAM jaNAve che ke : jai bhayaheU gaMtho, to nANAINa taduvaghAIhiM / bhayamiha tAiM gaMtho, dehassa ya sAvayAIhiM // 2568 // aha mokkhasAhaNamaIe, no bhayaheU vi tANi te gaMtho / vatthAi mokkhasAhaNamaIe suddhaM kahaM gaMtho ? // 2569 // gAthArtha :- jo ema kaho ke je je bhayano hetu hoya te te graMthi che (rAga-dveSanuM kAraNa che) to jJAnAdi AtmaguNono paNa tenA upaghAtaka evA jJAnAvaraNIyAdi karmothI bhaya che ja. tethI te guNono saMgraha karavo te paNa granthi kahevAze. tathA zvApadAdiprANIothI deha paNa bhayahetu che tethI deha rAkhavo te paNa granthi kahevAze // 2568 // have jo tuM evo vicAra kare ke bhayano hetu hovA chatAM paNa deha e mokSanuM sAdhana che. AvI buddhithI te jJAnAdi guNono saMgraha karavo ke dehanI rakSA karavI te granthi kahevAtI nathI to pachI mokSanuM sAdhana che AvI buddhithI zuddha evAM vastrAdi jo rakhAya to tene granthi kema kahevAya ? ||2569ii -- vivecana :- je je bhayahetu hoya (corAi javAno bhaya, luMTAi javAno bhaya, baLI javAno bhaya ityAdi bhayanuM kAraNa jyAM jyAM hoya (vastrAdi rAkhavAmAM AvAM kAraNo che mATe) tyAM tyAM rAga ane dveSanI granthi thAya. Ama kahIne he digaMbara zivabhUti! jo tuM vasro tyajI nagna thavAmAM upara mujaba dalIla kare che to jJAna-darzana-cAritra ityAdi AtmaguNono paNa teno upaghAta karanArAM jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane banne prakAranuM mohanIya karma ityAdi thakI sadA bhaya rahe ja che te mATe sadAne mATe vastranI jema A guNo paNa tyajavA jevA ja che Ama mAnavuM paDaze. tathA deha (zarIra) che to zvApada Adi prANaghAtaka prANIothI sadA bhaya rahe ja che te mATe dIkSA letAMnI sAthe ja bhaya hetu hovAthI dehano paNa tyAga ja karavo joie anyathA te paNa granthi ja (parigraha ja) kahevAze. have jo kadAca tuM Avo bacAva kare ke jJAnAdi AtmaguNone sAcavavAmAM tathA dehane sAcavavAmAM bhaya hetu hovA chatAM paNa mokSanAM sAdhano che. mATe tene to sAcavavAM ja joie Avo jo tuM bacAva kare to zuddha evAM vastra-pAtrAdi-paNa saMyamI jIvana jIvavAmAM mokSanAM sAdhana mAtra ja che. AvI buddhi rAkhIne jo tene sAcavavAmAM Ave
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ digambara avasthA nihnavavAda 212 to granthi (parigraha) kema kahevAya ? arthAt na ja kahevAya. A bAbata tuM sUkSmadRSTithI vicAra. // 2568-2569 || avataraNa :- gAthA naM. 2555nA uttarArdhamAM je Ama kahevAmAM AvyuM ke "paLio bhAvamu-bhavAyA tti" vastrAdi rAkhavAM te parigraha che. kaSAya hetu che. mUrchA hetu che ane bhayAdinuM kAraNa che tyAM te gAthAmAM Avi zabdathI he zivabhUti ! te saMgrahIta karelI je AvI dalIla che ke vastrAdi corAi jaze-luMTAI jaze ityAdi vicAro Ave teTalA mATe tenuM saMrakSaNa karavAnuM mana thAya te saMrakSaNAnuMbaMdhI raudradhyAnanuM kAraNa bane mATe te vastra-pAtrAdi rAkhavAM joie nahIM tyajavAM ja joie AvI dalIla jo tuM kare to te dalIlano parihAra karatAM graMthakArazrI jaNAve che ke : sArakkhaNANubaMdho, roddajjhANaM ti te maI hujjA / tulla miyaM dehAisu, pasatthamiha taM tahAvi // 2570 // je jattiyA pagArA, loe bhayaheavo avirayANaM / te ceva ya virayANaM, pasattha bhAvANa mokkhAya / / 2571 // gAthArtha :- vasrAdi hoya to tene sAcavavAnA pariNAma svarUpa saMrakSaNAnubaMdhI nAmanuM raudradhyAna AvI jAya mATe vasrAdi na rAkhavAM joie. AvI jo tuM dalIla karato hoya to zarIrAdi (zarIra-jJAna-darzana-cAritra Adi guNo) sAcavavAmAM paNa raudradhyAna thavAno doSa to tulya ja che. mATe te paNa na rAkhavAM joIe have kadAca tuM ema kahe ke dehAdi (zarIra-jJAna-darzana ane cAritrAdi guNo) to mokSanuM prabaLatara sAdhana che mATe jayaNApUrvaka tenuM saMrakSaNa karavuM te raudradhyAna na kahevAya paraMtu te saMrakSaNa to prazasta che mATe karavA jevuM che to tevuM saMrakSaNa ahIM paNa (vasrAdi rAkhavAmAM paNa) mokSanI sAdhanArUpe tulya ja che. // 2570 | tathA A lokamAM avirati jIvone je je ane jeTalA jeTalA bhayanAM kAraNo che. te te ane teTalA teTalA bhAvo prazasta bhAvavALA viratidhara mahAtmAone mokSanuM kAraNa bane ja che. // 2571 // vivecana :- ahIM jaina AgamazAsromAM raudradhyAna cAra prakAranuM kahyuM che. te A pramANe "bse jitaM roddansAnuM ? oddantAne caddei pannatte, tuM bahA-hiMsAnubaMdhI, mosALuvaMdhI, teyAbaMdhI, sAvalaLAnubaMdhI" te raudradhyAna zuM che ? te cAra prakAre che hiMsAnubaMdhI mRSAnubaMdhI steyAnubaMdhI tathA saMrakSaNAnubaMdhI tyAM (1) hiMsAno eTale ke prANIonA vadhano ja anubandha eTale ke nirantara satata vicAro varte che jyAM te hiMsAnubaMdhi raudradhyAna kahevAya che. (2) mRSA eTale juThu bolavuM tenA ja satata vicAro
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nitava zivabhUti muni 213 varte che jayAM te mRSAnubaMdhi raudradhyAna kahevAya che. (3) sneya eTale corI karavI tenA ja satata vicAro varte che jyAM te teyAnubaMdhi raudradhyAna kahevAya che. tathA (4) saMrakSaNanA vicAro eTale ke cora AdithI (corathI, rAjAthI, bhAgIdArothI, ane kuTuMbIo AdithI) potAnA dhananA saMrakSaNanI satata ciMtA-vicAraNA karavI te saMrakSaNAnubaMdhi raudradhyAna kahevAya che. A saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna e raudradhyAnano cotho bheda che. vastra ane pAtrAdi paulika sAmagrI jo rAkhe to A saMrakSaNAnubaMdhI nAmanuM raudradhyAna thavAnAM kAraNo hovAthI avazya raudradhyAna thAya ja che. te mATe vastra-pAtra rAkhavAM te raudradhyAnanuM kAraNa bane chate durgatinuM kAraNa bane ja che te mATe sAdhu thanAra jIve jema zastrAdi rakhAtAM nathI. tema vastra-pAtrAdi paNa rAkhavAM joIe nahIM AvI dalIla he zivabhUti ! tuM kadAca kare. to mUrkha ! upara kahelI yukti pramANe to dehAdimAM paNa raudradhyAna thavAnI Apatti samAna ja Avaze. kAraNa ke jema vastro corAI jAya. AgathI baLI jaya luMTAI jAya evA bhayathI jo na rakhAtAM hoya ane nagnatA svIkArAtI hoya to zarIrAdimAM paNa pANIno, agnino, zArIrika melano, zvApadono, sarpano, viSano, ane kAMTA Adi lAgavAno bhaya to rahe ja che. saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna to tyAM paNa rahyuM ja che. A kAraNathI vastra-pAtranI jema zarIrAdino (zarIra jJAna-darzana ane cAritranAM sAdhanono) paNa dIkSA letAMnI sAthe ja tyAga karavo joie. AvI Apatti tamane Avaze. prazna :- ahIM kadAca he zivabhUti ! tuM Avo bacAva kare ke dehAdi (zarIra-jJAnadarzanacAritrAdi) to mokSanI sAdhanAnuM aMga che (kAraNa che) te mATe jayaNA pUrvaka tenuM saMrakSaNa karavuM te to prazaMsanIya che. paNa doSa mATe thatuM nathI. raudradhyAna kahevAtuM nathI. uttara :- to, jo Ama che to te ja rIte jaina AgamazAstromAM kahelI nIti-rIti mujaba jayaNA sAcavavA pUrvaka vastra-pAtrAdi rAkhavAmAM paNa saMrakSaNAnubaMdhi raudradhyAna kema kahevAya ? arthAta tene paNa prazasta dhyAna kema na kahevAya ? A kAraNathI jema zarIra ane jJAnAdi guNo tyAya nathI. tenI jema ja vasa-pAtrAdi paNa tyAjaya kema bane? arthAt tyAjaya banatAM nathI ja. prazna :- have kadAca he zivabhUti ! tuM Avo bacAva kare ke vastra pAtra rAkhavAM te parigraha che mUchadi (mUcha ane kaSAyAdi)nuM kAraNa che. ane mUchadi doSo thavAnA
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ digambara avasthA nirtavavAda 214 kAraNe bhavamAM bhamADavAnuM paNa kAraNa che. A vAta jagatamAM atizaya prasiddha che. A ghaNI jANItI vAta che tethI jo sAdhu vasra-pAtrAdino parigraha rAkhe to te mUrchAdidoSo kema na thAya ? arthAt thAya ja. te mATe sAdhue vasra-pAtrAdi paudgalika padArtho na rAkhavAM joie ? paNa nagna ja rahevuM joie tathA karapAtrI ja banavuM joIe. uttara H- A saMsAramAM zayana-pAna-bhojana-avasthAnamana-vacana ane kAyAnI ceSTA vigere bhAvo avirati jIvonA (aprazasta adhyavasAya vALA asaMyamI jIvonA A sarve bhAvo) lokamAM bhayanA hetuo kahevAya che te ja zayana-pAnAdi sarve paNa bhAvo prazasta adhyavasAyavALA evA sAdhusaMtone mokSane mATe ja thAya che. asaMyamI jIvo uparokta sarvavastuone mohathI svIkAre che ane mohapUrvaka sevana kare che jyAre sAdhusaMto te ja sarva vastuone nirmoha bhAve ane saMyamanI rakSA arthe seve che. paNa mohathI nahI. mATe ja te vastuo teone mokSa mATe ja thAya che jo mohathI vastra-pAtrAdi rAkhatA hota to rezamI ane bhabhakAdAra vasro kema na rAkhata ? gRhasthanI jema sonA-cAMdInAM pAtro kema na rAkhata ? mATe mohathI rAkhatA nathI. paraMtu jayaNA mATe ane vikArone rokavA mATe vasra-pAtrAdi rAkhe che te mATe mokSanuM ja kAraNa bane che paNa mohanuM kAraNa banatA nathI. te kAraNathI mUlathI uccheda karyo che lobhAdi kaSAyono ane bhayamohanIyAdi doSone jeNe evA sAdhusaMtone vasra-pAtrAdi svIkAravA chatAM paNa sAmAnya gRhastha mANasanI jema tAro kahelo bhayano ke mohano ke vikArono koI doSa lAgato nathI. II2570-25710 avataraNa :- jo vastrAdi rAkhavAM te granthi che. mUrchAdinAM hetu hAvAthI kanakAdinI jema (suvarNa AdinI jema) A pramANe anumAna karavA vaDe ane hetu tathA deSTAnta mAtra rajI karavA vaDe vastrAdinuM granthi paNuM tuM siddha karato hoya to to ame paNa te hetu ane deSTAnta jaNAvavA dvArA kanakAdinuM agranthipaNuM paNa sAdhI zakIe chIe te A pramANeH AhArovva na gaMtho, dehatthaM ti visa ghAyaNa TThAe / . kaNagaM pitahA juvaI, dhammaM te vAsiNI metti // 2572 // gAthArtha :- kanaka (suvarNa) tathA yuvati (patnI) mArI (dharma dvArA annevAsI banelI) A banne vastuo paNa granthirUpa nathI. dehane upakArI hovAthI tathA viSano ghAtaka hovAthI, AhAranI jema A anumAna che // 2572 // vivecana :- jo anumAna mAtra raju karavAthI vastra ane pAtrane tuM parigraha tarIke siddha - karato hoya to tevA anumAna mAtrathI to kaMcana ane kAminI paNa aparigraha ja che. AvuM
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nitava zivabhUti muni 215 ame paNa siddha karI zakIe chIe. te A pramANe :- kaMcana ane kAminI A banne padArtho gAMTharUpa nathI. kAraNa ke patnI te purISanA zarIranI sArasaMbhALa karanAra hovAthI jarUrI che. ane kaMcana je che te viSano ghAta karanAra hovAthI jarUrI che. AhAranI jema AvAM banne anumAna thaI zake che. pallI : (pratijJA), reDhArthataMtta (hAyogana) (hetu),mahAvat udAharaNa. tathA jIna 1 prastha, (pratijJA) viSapAtavAn hatu) mAdAravat (udAharaNa) upara mujaba banne anumAna thaI zake che. TIkAnA padonA artha A pramANe che. kanaka ane mArA nAta-jAtanA rIta rIvAja mujaba mane prApta thayelI. mArI sAthe rahenArI mArI patnI, A banne tattvone svIkAratAM mane granthi (gAMTha)rUpa banatAM nathI. (nyAyanI bhASAmAM A pratijJA thaI). reDhArthatyAt A hetu che. dehano upakAra karanAra che mArA zarIrane sAcavanAra che A hetu thayo. AhAranI jema, A udAharaNa thayuM. prazna :- patnI to zarIra sAcavavAmAM upakArI che A vAta jANItI che paraMtu kanaka kevI rIte dehane upakArI che ? te samajAvo uttara :- kanaka te viSano ghAta karanAra che mATe puruSAdine upakAra karanAra che. zAstromAM kahyuM che ke : visadhAya-rasAyana-maDagala-cchavinae payAhiNAvatte / gurue a DajhakuThe, aTTha suvaNNe guNA hoti // 1 // suvarNamAM ATha guNo che. (1) viSaghAta. (2) rasAyaNatA. (3) mAMgalikatA. (4) kAntimattA, (5) nItimattA, (6) pradakSiNAvartatA, (7) gurutA (moTAI), (8) ane digdhaduSTatA. kanaka ane yuvati vigere gAMTha kahevAtAM nathI. dehane upakArI hovAthI AhAranI jema AvA prakAranuM anumAna thaI zake che. 2572 // avataraNa - je kharekhara Ama ja che. to grantha ane agranthanA vibhAganI vAta ja samApta thAya che. kAraNa ke grantha tarIke atizaya prasiddha evA paNa kanakAdine tamArA vaDe agrantha tarIke siddha karAya che. ane agrantha tarIke mane mAnya evA zarIrAdine "H praja: rUpAyAvihetutvata, naravA" AvuM anumAna karIne tame tene grantha tarIke siddha karo cho. tethI mane to A viSayamAM kaMI samaja ja paDatI nathI ke grantha zuM? ane agrantha zuM? tethI have tame ja samajavo ke grantha zuM che ? ane agrantha zuM che ? A pramANe sAcuM tattva jANavAnI jijJAsAvALA banelA ane tethI ja kaMIka najIka AvelA
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 digambara avasthA nihnavavAda ziSyane para evA tenA taraphanA vacananI zaMkA karavApUrvaka grantha ane agranthano vibhAga samajAvatA evA gurujI kahe che keH tamhA kimatthi vatthaM, gaMtho'gaMtho va savvahA loe / gaMtho'gaMtho va mao, mucchamamucchAhiM nicchayao // 2573 // vatthAi teNa jaM jaM, saMjamasAhaNamarAgadosassa / taM tamapariggahocciya, pariggaho jaM taduvadhAI // 2572 // gAthArtha :- tethI A lokamAM evI kaI vastu che ke je vastu ekAnte grantharUpa ja hoya ane agrantharUpa ja hoya ? tethI jyAM mUrchA thAya ane amUrchA thAya te kAraNathI ja nizcayanayanI dRSTie grantha ane agrantha kahelA che || 2573 || je mahAtmAne rAga ane dveSa nathI te mahAtmAne vasrAdi je je saMyamanAM sAdhana che te te aparigraha ja che. ane je je saMyamano upaghAta karanAra che te te parigraha ja che. || 2574 || vivecana :- tethI he zivabhUti ! A saMsAramAM evI te kaI vastu che ke je potAnA svarUpe ekAnte grantharUpa ja hoya ? athavA ekAnte potAnA svarUpe agrantharUpa ja hoya? AvI koI paNa vastu ekAnte grantharUpa ke ekAnte agrantharUpa nathI. te kAraNathI "mu paddio yutto, rUpha vuAM mahesiLA" AvA prakAranuM zAsravacana hovAthI jyAM jyAM vasrapAtra-deha-AhAra ane kanakAdi padArtho upara mUrchA thAya che te te vastu 52mArthathI eTale ke nizcayanayathI grantha ja che ane jyAM jyAM rAgAdi thatA nathI tyAM tyAM te agrantha che. A ja vAtane vadhAre spaSTa karatAM kahe che keH- te kAraNathI rAga ane dveSa jene nathI evA mahAtmAne vastra-pAtra-AhAra Adi je je saMyamanA sAdhana tarIke che te vastuo A mahAtmA rAkhe to paNa te te aparigraha ja che ane je je vastuo saMyamanI ghAtaka che. te te vastuo kanaka-srI Adi parigraha ja che. Ama A vAtanuM rahasya che // 2573-2574 || avataraNa :- paranA taraphathI prazna karIne uttara ApatAM graMthakArazrI jaNAve che ke HkiN saMjamovayAraM karei, vatthAI jai maI, su I sIyattAnuM tALuM, nataLa-tayALa sattAnuM // 27 // taha nisi cAukkAlaM, sajjhANajjhANasAhaNamisINaM / mahi-mahiyA-vAso-mA,-yAvAnimitte 4 // 276 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 217 mayasaMvarujjaNatthaM, gilANapANovagAri vAbhimayaM / muhapattiyAi cevaM, parUvaNijjaM jahAjogaM // 2577 // gAthArtha - vastrAdi (vastra ane pAtra) saMyamI jIvanamAM zuM upakAra kare che ! Avo jo prazna thato hoya to teno uttara sAMbhaLa (1) zItArta (ThaMDIthI pIDAyelA) sAdhuonuM trANa (rakSA) kare che. (2) agnikAya ane tRNagata jIvonI trANa (rakSA) kare che 2575 II (3) tathA rAtrimAM cAra kAlagrahaNa karAya che. (4) mahAtmAone sukhe sukhe svAdhyAya ane dhyAnanI sAdhanA thAya che. (5) maNi (himanA kaNIyA), mahikA (dhUmasa), vAsa (varasAda), usa (jhAkaLa), raja (kaMIka lAla dhULa) AdinI rakSAnA nimitte vastra dhAraNa karAya che. | 2576 / (6) tathA mRtyu pAmelA sAdhune DhAMkavA mATe, (7) mRtaka zarIrane paraThavavA mATe, (8) mAMdA sAdhunA prANonA upakAra mATe te vastra rAkhavAnuM manAyeluM che. A ja pramANe muhapattI tathA rajoharaNAdi paNa saMyamanA upakArI aMgo che te yathAyogya rIte zAstrane anusAre samajI levuM. paNa A sarve vastuo mUchapUrvaka rakhAtI nathI. ra577thI vivecana - vastrAdi saMyamamAM zuM upakAra kare che? Avo prazna che zivabhUti ! dhAro ke tane thAya. to vastrAdithI saMyamamAM zuM zuM upakAra thAya che te amArA vaDe tane kahevAya che te tuM sAvadhAna thaIne sAMbhaLa : (1) sutaranA banAvelA ke unanA banAvelA vastro dvArA ThaMDIthI pIDAyelA sAdhuonI rakSA karAya che. eTale ke ArtadhyAna thavAnI saMbhavanuM ja apaharaNa karAya che. (2) tathA tApaNuM karIne ThaMDI uDADavI paData temAM agnikAyanA jIvo ane ghAsa AdimAM vanaspatikAyanA jIvonI hiMsA thAta te na thAya. A rIte agnikAya ane vanaspatikAya Adi jIvonI rakSAnuM paNa kAraNa che. uparanI vAtano bhAvArtha evo che ke jo vastrAdi sAdhue na rAkhyAM hota to ThaMDIthI pIDAyelA sAdhuo chANAM Adino agni karata athavA ghAsa-lAkaDAM Adino agni karata. te karavAmAM temAM rahelA vanaspatikAya tathA koI koI trasakAya jIvono upaghAta avazya thAta ja, vastro vaDe zarIra DhAMkavAthI ThaMDI rokI zakAya che tethI A hiMsA karavAthI bacI javAya che. A rIte agnikAya tathA tRNAdinA jvalana vinA paNa ThaMDInI pIDA dUra thaI zake che. tethI te te jIvonI rakSA thAya che. te 2575 || tathA (3) "navaDa vola, gahanne tiyaM tu vAghabaM" AvA prakAranuM zAstrIya vacana hovAthI samasta rAtri jAgaraNa karatA sAdhue utkRSTathI cAra kAlagrahaNa levA joie ane jaghanyathI traNa kAlagrahaNa karavAM joIe himanA kaNIyA paDatA hoya tyAre te RSi mahAtmAone cAra kAlagrahaNa levAM AvuM zAstrakAra maharSionuM vacana hovAthI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 digambara avasthA nitavavAda te kALe vastra sAdhune atizaya upayogI thAya che tathA (4) vastrathI AcchAdita zarIravALA sAdhusaMto nirvine svAdhyAya ane dhyAnanI sAdhanA karI zake che. kAraNa ke je ThaMDInI pIDA hatI te dUra thAya che te mATe vastradhAraNa jarUrI che (5) madi eTale mahAvAyu dvArA uDAyelI sacitta evI je raja, te AkAzamAMthI paDatI hoya tyAre te jIvonI rakSAnA nimitte zarIrane AcchAdita kare tevAM ane A pRthvIkAyajIvonI rakSA thAya tevAM vastronI AvazyakatA rahe ja che. tathA (6) mahilA = dhummasa (7) vAsa (varasAda) (8) 34 (AkAzamAMthI paDatI jhAkaLa) eTale ke kaMIka lAla evI AkAzamAMthI paDatI sacitta evI raja. mari zabda gAthAmAM che tyAruM = tethI zarIra upara paDatuM dIpaka Adi sacitta vastuonuM teja vigere padArtho jANI levA. A sarvemAM rahelA je ekendriyAdi jIvo che. teonI rakSA karavAnA nimitte munione vastra dhAraNa karavAnuM hoya che. | 2576 / (1) tathA je sAdhu kALa karI jAya. (kAladharma pAme) te mRtaka zarIrane DhAMkavAne mATe vastra rAkhavAmAM Ave che. (2) tathA te mRtaka zarIranuM saTTAyA = karavA eTale zamazAna bhUmi upara laI javA mATe zveta (dhoLuM) ujvaLa evA vastrathI mRtakazarIrane DhAMkIne laI javuM AvI maryAdA hovAthI vastra hoya che. tathA (3) je sAdhu mAMdA hoya rogI hoya tAva Avyo hoya tevA munionA prANone upakAra karanAruM che Ama paramagItArtha mahAtmAoe jANeluM che. A rIte sAdhune nirmohabhAve vastra upakArI che tathA muhapattI ane rajoharaNa vigere padArtho paNa zAstrane anusAre saMyamanA upakArI che te samajI levuM. kalpabhASyAdi granthomAM kahyuM che ke : kappA AyappamANA, aDDhAijjAya vitthaDA hatthA / do ceva sottiyA, unniyo ya taio muNeyavvo // 1 // taNagahaNAnalasevA, nivAraNA dhammasukkajjhANahA / dilR kappaggahaNaM gilANamaraNaTThayA ceva // 2 // saMpAiyarayareNu pamajjaNA vayaMti muhapatti / nAmaM muhaM ca baMdhai tIe vasahi pamajjaMto // 3 // AyANe nikkheve, ThANa nisIe tuyaTTasaMkoe / puvvaM pamajjaNA liMgA ceva rayaharaNaM // 4 // veuvva'vAyaDe vAie hie khaddhapajaNaNe ceva / tesiM aNuggahaNavA liMgudayA ya paTTo u // 5 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nitava zivabhUti muni 219 artha :- vastro potAnI uMcAi pramANenAM, tathA aDhI hAtha vistAravALAM be vastro sutaranAM ane trIjA vastra unanuM (kAMmaLI) Ama traNa vastro jANavAM. || 1 || (jyAre zIyAlAmAM ghaNI ja ThaMDI paDe tyAre tApaNuM karavA mATe tRNagrahaNa ane agnisevA levI paDe, te) tRNagrahaNa ane agni sevA na levI paDe teTalA mATe arthAt te sevAnA nivAraNa arthe, tathA dharmadhyAna ane zuktadhyAna dharavA mATe tathA glAna (mAMdA) sAdhu mATe tathA mRtyu pAmelA (kAladharma pAmelA) sAdhunA zarIrane smazAna bhUmimAM laI javA mATe vastranuM grahaNa zAstromAM kahyuM che (2) AkAzamAMthI paDatAM saMpAtika raja reNunI pramArjanA (rakSAnA) arthe mukha ADI muhapatti rAkhavAnuM jJAnI puruSo kahe che tathA vasatinI prArthanA karato sAdhu tenA vaDe (muhapatti vaDe) nAsikAne ane mukhane bAMdhe ema jJAnI puruSo kahe che || 3 || vastuo levAmAM, mukavAmAM, tathA ubhA rahevAmAM, besavAmAM, zayana karavAmAMzarIrano saMkoca karavAmAM, AvAM kAryo karatAM pahelAM prArthanAnA arthe tathA sAdhupaNAnA liMgane dhAraNa karavAnA arthe rajoharaNa rAkhavAnuM paNa zAstromAM kahyuM che. | 4 || tathA puruSacihna vikRta thayuM hoya, anAvRtta (khullu) hoya tyAre, vAtika banyu hoya (vikArI bhAvavALuM banyuM hoya, tyAre, strI Adi bhogya vastune dekhe tyAre thatA liMganA udayane rokvA mATe puruSavarge colapaTTo paheravo joie | 5 | A pAMce zlokamAM pAMcamA zlokamAM keTalAka zabdo apracalita zabdo che tethI TIkAkArazrI tenA artho khole che. prajanana = eTale puruSacihna, vaiLei = eTale vikAra vALu thayuM hoya tyAre, pravRtta = DhAMkeluM na hoya tyAre arthAt khulluM zarIra hoya tyAre, vadhAre vikArI thAya te rokavA mATe diyA gRhawganane = hRdayamAM bhogabuddhinI tIvratA vartatI hoya tyAre stabdha banyuM te kAraNe, tathA bhogyapAtra evI strI dekhe chate vizeSa vikArI thayuM hoya tyAre te liMganA udayane (vizeSa vikArIbhAvane) rokavA mATe purUSavarge colapaTTo paheravo ja joIe | 5 | 2575-2576-2577 A pramANe A pAMca zlokamAM vastranI jarUriyAta jaNAvI. have pAtranI tathA mAtrakanI jarUriyAta samajAve che - saMsattasattu-gorasa-pANayapANIyapANarakkhaNatthaM / parigalaNa- pANadhAyaNa-pacchAkammAiyANaM ca // 2578 // parihAratthaM pattaM, gilANa-bAladuvaggahatthaM ca / dANamayadhammasAhaNa samayA cevaM parupparao // 2579 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 digambara avasthA nihnavavAda gAthArtha - saMskRta (DhIlI vastu) sAthavo, tathA dahI-dUdha Adi gorasa, drAkSAdinuM pANI, tathA pIvA yogya chAsa- A vigere padArtho nIce paDavAthI thatI jIvonI hiMsA, te rokavA mATe tevA jIvonA pANonI rakSA nimitte sAdhue pAtra rAkhavAM joie tathA pAzcAtya karmano parihAra karavA mATe ane bAla-glAna muninA anugraha mATe pAtra rAkhavAM joie. dAnamaya dharmanuM sAdhana pAtra che mATe paNa pAtra rAkhavAM joie. pAtra rAkhavAthI paraspara samatA rahe AhArAdi karavAmAM dhIraja rahe te mATe paNa pAtra rAkhavA joie / 2578-2579 || vivecana :- saMjIvatuM (DhIlI vastune mizra karelI vastu) sa(sAthaLo athavA dALa-bhAta), borasa = (dahIM dUdha vigere pravAhI padArtho) drAkSaNipAna = drAkSa vigerenAM pANI) panIyara = pIvA lAyaka chAsa-cA vigere padArtho DholAI javAthI thatI jIvonI je hiMsA, tene rokavA mATe sAdhue pAtra rAkhavAM joie. jo pAtra na rAkhavAmAM Ave to sAthavo-dahI-dUdha vigere keTalAka pravAhI padArtho hAthamAM ja grahaNa karAyA chatA anAbhogAdinA kAraNe paDI jAya. DhoLAI jAya. zarIra upara paNa relA cAle tenAthI jIvanI ghaNI hiMsA thAya, te prANavadha rokavA mATe pAtra rAkhavAM jarUrI che. pAtra hote chate zAstramAM kahelI vidhi mujaba te pAtro yathAsthAne rakhAya ane khAvA-pIvA lAyaka vastu jo temAM rAkhIne khAya, levaDa-devaDa karI zakAya che kAraNathI AvI prakriyA pAtra vaDe ja thAya. tenA dvArA nIce na DhaLavAthI anya jIvahiMsAthI bacI zakAya jo pAtra rAkhavAmAM na Ave ane be hAtha bhegA karIne hatheLImAM ja AhAra levAmAM Ave to te hatheLImAM grahaNa karAyelAM ghI-dUdha-dahIM DhoLAI jAya. nIce gaLI jAya temAM kaMthavA-kIDA-makoDA Adi jIvAta thAya. ane te jIvonI hiMsA thAya te rokavI jarUrI che. tathA bhAjanane (AhAranA AdhArabhUta hAtha vigere aMgone) dhovA AdinI kriyA karavA vaDe pAzcAtkarma vigere doSo lAge sAdhupaNAnI AcaraNA kaluSita thAya. AvA doSo na lAge te mATe jagadguru vaDe (mahAtmAo vaDe) pAtra rAkhavAnuM vidhAna svIkArAyuM che. tathA glAnamuni (mAMdA sAdhu) bAla muni; durbaLa muni, ane vRddha muni, Adi mahAtmA mATe anya sAdhu hAthamAM AhAra lAvI zake nahIM ane laI jaI zake paNa nahIM. te mATe sarva jIvonA anugraha arthe pAtra rAkhavAnuM mahAtmAoe svIkAreluM che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 221 1 pAtra hote chate gRhasthonA gharethI pathya evAM bhojana pANI vigere lAvIne glAna ane bAla evA muniono anugraha karAya che je tyAM pAtra na hota to A anugraha karI zakAtI nahIM. kAraNa ke sAdhanabhUta jo pAtrAdi na hoya to koI paNa eka muni vaDe bIjA munine bhojana - pANI AdinI sAmagrInuM AdAna-pradAna karI zakAya nahIM mATe saMyamI AtmAoe saMyamI jIvanamAM saMyama ane jIvarakSA sAcavavA mATe pAtra rAkhavAM Avazyaka che. tathA "samaya reva pau23 = paraspara samatA rahe che. pAtra hote chate labdhivALA ke labdhivinAnA mahAtmAone tathA zaktizALI ke zaktihIna mahAtmAone, potAnI sAthe rahevA vALA sAdhusaMtone tathA bahAragAmathI vihAra karIne AvelA mahemAna tulya sAdhusaMtone Ama sarve paNa sAdhubhagavaMtone AhAra-pANInI bAbatamAM parama samatA rahe che tathA yogya ane ucita mAtrAe ja AhAra levAthI svAstha paNa sAruM rahe te AzayathI paNa pAtra rAkhavAM Avazyaka che. pAtra hote chate labdhivALA mahAtmA te pAtramAM bhojana pANI lAvIne anya sAdhune (labdhi vinAnA sAdhune) ApI zake che. A pramANe samartha sAdhu asamartha sAdhune ane jyAM vasavATa karavA mATe navA muni mahAtmA padhAryA hoya tevA mahemAnatulya sAdhune tyAM rahelA sAdhu AhAra-pANI ApI zake te mATe pAtra Avazyaka che. A pramANe sarva sAdhuone saMyamano nirvAha sukhe sukhe thAya te mATe pAtra jarUrI vastu che jo pAtra na hoya to A vyavahAra zakya nathI. A pramANe pAtranA grahaNamAM jema guNo samajAvyA che. tene anusAra mAtrakamAM paNa samajI levuM. mAtraka paNa maLamUtranA nisarga mATe teTaluM ja jarUrI che. zAstromAM ja kahyuM che ke : chakkAyarakkhaNavA, pAyaggahaNaM jiNehiM pannattaM / je a guNA saMbhoe, havaMti te pAyaggahaNe vi // 1 // ataraMta-bAla-vuDDA sehA esA guru asuhavaggA / sAhAraNuggahA, aladdhikAraNA pAyagahaNaM tu // 2 // Ayarie ya gilANe, pAhuNae dullahe sahasadANe / saMsatta bhattapANe, mAttagaparibhogaNuNNA u // 3 // gAthArtha :- cha kAya jIvonI rakSA mATe pAtra rAkhavAnuM zrI jinezvara bhagavaMtoe kaheluM che. AhAra grahaNamAM je guNo che te ja guNo pAtra grahaNamAM paNa che || 1 ||
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 digambara avasthA nihnavavAda azaktimAna sAdhu, bAlasAdhu, vRddha sAdhu, navA dIkSita sAdhu guru bhagavaMta, tathA sudhA vigere sahana na karI zake tevA azaktimaMta sAdhu, hoyato, tevA sAdhunA AhArapANI lAvavA ane tene ApavA mATe pAtra rAkhavAM sAdhu mATe jarUrI che. | 2 // AcArya mahArAjazrI mATe, mAMdA sAdhunI sevA mATe, mahemAna rUpa navA sAdhu potAnA upAzrayamAM AvyA hoya tyAre, tathA AhAra-pANI maLavAM durlabha hoya tyAre, utAvaLe utAvaLe AhAra-pANI levAnAM hoya tyAre, tathA rasavALo pravAhI padArtha bhojana-pANI rUpe levAno hoya tyAre, pAtranI jarUriyAta avazya hoya ja che. tathA maLa-mUtrAdi paraThavavAnA sthAne mAtranI (paraThavavA lAyaka padArtha rAkhavA mATenuM eka sAdhana) paNa avazya jarUrI hoya che A vAta paNa sAthe ja samajI levI. II 25782579 || avataraNa:- "T yamadvitta" sUtramAM aparigraha paNe kaheluM che. AvuM je pUrva(gAthA ne 2559) mAM digaMbare kahyuM hatuM tyAM uttara ApatAM gurujI jaNAve che ke - apariggahayA suttetti jA ya mucchA pariggaho'bhimao / savvadavvesu na sA kAyavvA suttasabbhAvo // 2580 // gAthArtha - sUtramAM je aparigrahatA kahI che. te mUchane parigraha kahelo che. tethI sarvadravyo pratye te mUcha karavA jevI nathI Ama sUtrano bhAvArtha che. II 2580 || vivecana :- "vyAmo para verama" sarva evA parigrahathI mAre viramaNa che. ityAdi sUtra pATha vaDe sAdhunA jIvanamAM je aparigrahatA kahelI che. Ama che zivabhUti ! tArA vaDe je dalIla karAya che. tyAM paNa mUchane ja parigrahatA tIrthaMkara bhagavaMtoe kahelI che paraMtu koI paNa vastune rAkhavI tevA anya viSayane parigraha kahelo nathI. tethI jema vastrane viSe mUcha karavA jevI nathI. tevI ja rIte zarIra AhAra pustaka Adi anya sarvapaNa padArthone viSe mamatA karavA jevI nathI Avo sUtrano paramArtha che. paraMtu tAro manamAnyo vasano tyAga te aparigrahatA che Avo abhiprAya mahApuruSonAM sUtrono nathI. tethI sUtrano UMDo artha nathI jANyo jeNe evo tuM nirarthaka kheda kare che. Avo graMthakArazrIno kahevAno Azaya che. te 2580 || avataraNa - " ya 7i ' ityAdi padavALI gAthA (2556)mAM te je kahyuM ke jinezvara bhagavaMto acelaka (vastra vinAnA) ja hoya che. tyAM pratyuttara ApatAM graMthakArazrI jaNAve che ke nirUpamadhiisaMghayaNA, caunANAisayasattasaMpaNNA / acchidda pANipattA, jiNA jiyaparisahA savve // 2581 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama niva zivabhUti muni 223 tamhA jahuttadose, pAvaMti na vatthapattarahiyA vi / tadasAhaNaM ti tesiM, to taggahaNaM na kuvvaMti // 2582 // tahavi gahiegavatthA, savatthatitthovaesaNatthaMti / abhinikkhamaMti savve, tammi cue' celayA huMti // 2583 // gAthArtha - sarve paNa tIrthakara bhagavaMto nirUpaNa dhIrajaguNa ane vajaRSabhanArAca saMghayaNavALA hoya che tathA cAra jJAna ane atizaya sattvathI (baLathI) saMpanna hoya che te kAraNathI vastra ane pAtra rahita hoya to paNa yathoktadoSone teo pAmatA nathI. te kAraNathI te tIrthakara bhagavaMtone vastra ane pAtra asAdhana che te mATe teo tenuM grahaNa karatA nathI. to paNa grahaNa karyuM che eka devaduSya vastra jeNe evA te tIrthakara bhagavaMto "sava" vaDhavALA ja tIrthano upadeza ApavA mATe ja sarve paNa tIrthaMkara bhagavaMto vastra sahita ja saMyama grahaNa kare che. te vastra nAza pAme chate pachIthI teo acelaka hoya che. (paraMtu prAraMbhamAM sacelaka ja hoya che.) || 2581-2582-2583 || vivecana - sarve paNa tIrthakara bhagavaMto jenI upamA na AvI zakAya tevA dhIrajaguNavALA hoya che tathA vaja RSabhanArA nAmanA prathama saMghayaNavALA hoya che. chabasthAvasthAmAM vartatA hoya tyAre cAra jJAnanA svAmI hoya che. atizaya sattvaguNathI saMpanna hoya che. tathA acchidra rUpa che banne hAtha jenA (janA hAthamAMthI eka biMdu paNa nIce paDe nahIM) evA achidra pANipAtra hoya che. tathA jityA che sarve paNa pariSaho jeNe evA te mahApuruSo hoya che. tethI te mahAtmAone vastra-pAtra kadAca na hoya to paNa saMyamanI virAdhanA thavAnA je doSo zAstramAM kahyA che. temAMno eka paNa doSa teone vastra-pAtra rahita hoya to paNa lAgato nathI. te kAraNathI vastra ke pAtra te mahAtmAone saMyamanuM sAdhana paNa nathI ane teone vastra ane pAtranI jarUriyAta paNa nathI. te kAraNathI akiMcitthara hovAthI te tIrthakara bhagavaMtone potAnA saMyamI jIvanamAM jarA paNa upakAra na karanArAM evAM vastra ane pAtrAdinuM grahaNa teo karatA nathI. prazna :- te tIrthakara bhagavaMto te vastrAdinuM grahaNa na ja karatA hoya to "lve vi phUlena niyA" sarve paNa tIrthakara bhagavaMto eka devadUSya vastra sAthe dIkSA grahaNa kare che. ityAdi je pATha che. te pAThano zuM virodha nahIM Ave ?
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 digambara avasthA niThavavAda uttara H- je vasra pAtrAdi potAnA saMyamI jIvanamAM bIlakula upakAra karanArUM nathI jarUriyAta ja nathI. to paNa "tIrtha savastra ja haze" "savannA dhva mAdhavastIrthe viAM maviSyanti" A tIrthamAM sAdhuo vasra sahita ja thaze. ane lAMbo kALa vastra sahita ja tIrtha cAlaze AvA prakArano upadeza jaNAvavA mATe ja sarve paNa tIrthaMkara bhagavaMto grahaNa karyuM che eka deva dRSya vastra jeNe evA thaIne ja dIkSA grahaNa kare che. te vasa cAlyuM gaye chate teo acelaka thAya che arthAt vasra vinAnA bane che. paraMtu dIkSA le tyArathI ja sarva kALa mATe acelaka hotA nathI. te kAraNathI "avenAjI ninendra" tIrthaMkara bhagavaMto acelaka ja hoya che AvuM je tame ekAntika vAkya kaho cho te tamArI ajJAnadazAnuM sUcaka ja che. I2581 2582-2583 || avataraNa : jinakalpika munio to sadAkALa sacelaka ja hoya che. A vAta samajAvatAM kahe che keH jinakappiyAdao puNa, sovahao savvakAlamegaMto / uvagaraNamANamesiM, purisAvikkhAe bahubheyaM // 2584 // gAthArtha :- jinakalpika munio to sarvakALe ekAnte upAdhivALA ja hoya che te jinakalpika muniomAM puruSanI zaktinI apekSAe upakaraNonuM pramANa bahu bhedavALuM zAstramAM kaheluM che. // 2584 // - vivecana :- A gAthAno bhAvArtha A pramANe che he zivabhUti ! tuM tIrthaMkara paramAtmAnuM AlaMbana laIne tathA jinakalpika munionuM AlaMbana laIne je acelakapaNuM kahe che A sarva prakAranuM paNa tArUM kathana durlabha bodhipaNuM ja sidhdha kare che. kAraNa ke tIrthaMkara bhagavaMto paNa pUrve kahelA nyAyathI (devadUSya vasrovALA hovAthI) ekAnte acelaka ja hotA nathI. jinakalpiko tathA svayaMbuddha mahAtmAo paNa sarvakAlamAM ekAnte upadhivALA ja hoya che A kAraNathI ja 2551-2552 gAthAnI TIkAmAM sAkSIrUpe lakhelI gAthAomAM. duga tiga cakka paNagaM, nava dasa ekkAraseva bArasagaM / ee aTTha vigappA, jiNakappe hoMti uvahissa // 1 // jinakalpika munione ochAmAM ochI 2thI 12 sudhInI upadhi hoya che Ama pUrve jaNAveluM che. jinakalpa AcaranArA puruSane AzrayI anekabheda vALI upadhi kahelI
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama niva zivabhUti muni 225 che paraMtu sarvathA upakaraNa hoya ja nahI ema kahela nathI. te kAraNathI tArA vaDe sarvathA upakaraNanA tyAgavALo A navo ja mArga je zarU karAya che te tIrthakara bhagavAna ane jinakalpikomAM paNa dekhAto nathI. te kAraNathI tArA vaDe phakta navo ja koI A mArga zarU karAya che. je yathArtha nathI. | 2584 / avataraNa - bIjI rIte paNa paramatanI (zivabhUtinA matanI) kalpanA karIne khaMDana karatA graMthakArazrI kahe che ke : arahaMtA jamacelA, teNAcelattaNaM jai mayaM te / to tavvayaNAucciya, niratisao hohi mA'celo // 2585 // gAthArtha - "arihaMta bhagavaMto acelaka hoya che." te kAraNathI je tane acalakapaNuM ja mAnya hoya to temanA vacanamAtrathI bIjI vAta paNa tuM svIkAra kara ke je AtmA niratizaya hoya che te acelaka na hoya. / 2585 | - vivecana :- je kAraNathI arihaMta evA tIrthakara bhagavanto acelaka eTale ke vastra rahita nagnatAne dhAraNa karanArA hoya che te kAraNathI jo tuM nagnatvane mAnya rAkhato hoya, kAraNa ke jevuM gurunuM liMga hoya tevuM ja ziSyoe paNa liMga rAkhavuM joie jema buddha bhagavAnanA ziSya zvetavasavALA ke nagna hotA nathI || AvA vacanano Azraya laine jo tuM nagnatAne ja svIkArato hoya to temanA ja vacanopadezathI anagnatattva paNa svIkAra. kAraNa ke teoe ja zAstramAM kahyuM che ke je AtmA nirUpama dhIrajabaLavALo nathI tathA viziSTa saMghayaNa Adi zaktithI rahita che tevo tuM acelaka (nagna) na thA. A pramANe anumAna jANavuM. upara kahelI vAtano bhAvArtha A pramANe che jo tuM tIrthaMkara paramAtmAno ziSya hovAthI temanI (nagnatA rUpa) veSa tane mAnya che ane tethI ja jorazorathI nagnatAnuM ja tuM pratipAdana kare che. to te ja hetuthI teozrIno upadeza paNa tAre pramANa mAnavo joie kAraNa ke gurunA upadezane oLaMgIne pravartato ziSya kyAreya paNa iSTa arthano sAdhaka banato nathI. parama gurubhagavaMtano (eTale ke tIrthakara bhagavaMtano) upadeza A pramANe varte che "nirupama dhIrajabaLa ane saMghayaNabaLa ityAdi atizaya zaktithI rahita AtmAe acelaka na ja thavuM joIe." to pachI ATaluM bhaNelo ane jANakAra thaIne "gurujInA upadezathI bahAra vartIne nagnatA dhAraNa karavA dvArA tArA potAnA AtmAne zA mATe nindrita kare che ?" ame icchIe chIe ke tuM sAcA mArganI gaveSaNA karanAra thA. ne 2585 che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 digambara avasthA nihnavavAda avataraNa - have kadAca tuM ema kahe ke jevo gurujIno upadeza AcaravA jevo che tevo ja teoe dhAraNa karelo veSa ane teoe dhAraNa kareluM AcaraNa paNa AcaravuM joIe. to tArI A vAta ayukta ja che. temano kahelo je upadeza che tenuM ja AcaraNa karavuM te kAryasAdhaka che A vAta samajAvatAM kahe rogI jahovaesa, karei vejjassa hoarogo ya / na u vesaM cariyaM vA karei, na ya pauNai karaMto // 2586 // taha jiNavejjAesaM, kuNamANo'vei kammarogAo / na u tannevatthadharo, tesiM AesamakaraMto // 2587 // gAthArtha - jema rogI AtmA vaidyanA upadezane ja anusare che. ane tenAthI te rogarahita thAya ja che. paraMtu rogI AtmA vaidyanA veSane ke vaidyanA AcaraNane anusarato nathI jo rogI AtmA vaidyanA veSane ane AcaraNane anusare to te praguNI (roga rahita) banato nathI. tevI ja rIte jinezvara prabhunA upadezane anusarato jIva karma rogathI mukta bane che. paraMtu te jinezvara prabhunA Adezane na anusarato paNa jinezvaranA veSamAtrane dhAraNa karanAro karmathI mukta banato nathI. || 2586-2287nA vivecana - uparanI vAtano sArAMza evo che ke jema rogI AtmA vaidyanA upadeza mAtrane ja anusare che vaidyano je upadeza che. tene ja anusaravAthI rogI AtmA rogamukta bane che. paraMtu A rogI AtmA vaidyanA veSane dhAraNa karato nathI. tathA vaidya jevuM khANI-pINInuM AcaraNa kare che tevuM AcaraNa rogIne karavAnuM hotuM nathI arthAt rogI tenA jevuM AcaraNa karato nathI ane kadAca rogI AtmA vaidyanA jevuM khANIpINInuM AcaraNa kare to paNa auSadha lIdhA vinA) tenA sarakhA AcaraNa mAtrathI te rogathI mukta banato nathI. ulaTu upavAsAdinA prasaMge nagnatAdinuM tathA vaidyanI jema sarvarasonuM bhojana karanAro rogI jIva sannipAta nAmanA rogane pAmyo chato mRtyu ja pAme che. tethI vaidyanA upadezane anusaravuM e ja rogInA roganA nAzanuM kAraNa che paNa vaidyanA AcaraNane anusaravuM te roganA nAzanuM kAraNa nathI. A ja vAta prastuta viSayamAM joDatAM kahe che ke - tenI jema te ja prakAre jinezvara paramAtmA rUpI vaidyanA upadezane ja anusaranAro jIva temanA veSane ane cAritrane na
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 27 aSTama nihnava zivabhUti muni anusarato jIva ja karmarogathI mukta bane ja che. paraMtu te jinezvara prabhunA Adezane na anusarato hoya paraMtu jinezvara prabhu jevo ja veSa dhAraNa karato hoya ane temanA jevuM AcaraNa karato hoya tevo AtmA karmathI vimukta banato nathI. phakta potAnAmAM jinezvara prabhu jevI yogyatA na hovA chatAM paNa temanA jevo veSa dhAraNa karavAthI ane temanA jevuM AcaraNa karavA javAthI tema karato te jIva unmAdAdi vikAronuM ja bhAjana bane che. tema AcaraNa karavAthI yathArtha AcaraNa to AvatuM ja nathI paraMtu tevA AcaraNanI yogyatA na hovAthI nukazAna ja thAya che. 2486-2487 || avataraNa H he zivabhUti ! je tame tIrthaMkara paramAtmA jevo ja veSa dhAraNa karanArA cho ane temanA jevuM ja AcaraNa karanArA cho. to zuM teonI sAthe veSa ane cAritra vaDe sarvathA tamArUM sAdharma che ? ke dezathI sAdharma che ? jo sarvathA sAdharmavALo prathamapakSa kahetA ho to teo je kare te badhuM ja tamAre karavuM joIe te zuM badhuM karavuM joIe? te samajAve che :na paropadezavasayA, na ya chaumatthA parovaesa pi / diti na ya sIsavaggaM, dikkhaMti jiNA jahA savve // 2588 // taha sesehi vi savvaM kajjaM jar3a tehiM savvasAhammaM / evaM ca kao titthaM, na cedacelotti ko gAho // 2589 // gAthArtha - sarve paNa jinezvara bhagavaMto paranA upadezane paravaza hotA nathI. tathA chadmastha avasthA hoya tyAre paropadeza karatA nathI. tathA koi paNa ziSyavargane dIkSA ApatA nathI. | 2588 || have zeSa jIvoe paNa sarva kArya jo teonI sAthe sAdharmapaNe ja karavAnAM hoya to tIrtha kyAMthI cAlaze ? ane jo sarvathA sAdharma nathI hotuM to pachI acelakatAno ATalo badho Agraha zA mATe ? || 2589 || vivecana :- gurujI, zivabhUti muni (Adi digaMbara paraMparA)ne samajAve che ke jo tIrthaMkara paramAtmAnI sAthe liMga vaDe ane AcaraNa vaDe sarvathA sAdharma che Ama jo kahezo to (1) te tIrthakara bhagavaMto to svayaMbuddha hovAthI paranA upadezane paravaza nathI. arthAtu paravaDe upadeza pAmIne dIkSA letA hoya tema banatuM nathI. bIjA vaDe pote pratibodha pAmatA hoya tema banatuM nathI. (2) tathA potAnI chabastha avasthA hoya arthAtu pote jyAM sudhI kevaLajJAna na prApta karyuM hoya tyAM sudhI pratibodha karavA mATe anyane upadeza karatA nathI. upadeza
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 digambara avasthA nihnavavAda ApatA nathI. tathA (3) koI paNa ziSyavargane pote dIkSA ApatA nathI. (ziSya banAvatA nathI) have jo tamArI dRSTie sarvathA tIrthaMkara paramAtmAnI sAthe tulya ja veSa ane AcaraNa hovuM joie Avo Agraha rAkhatA ho to tamAma ziSya ane praziSyoe paNa tamArA abhiprAya pramANe to A sarva kArya (1) paranA upadezane vaza na thavuM (2) parane upadeza na Apavo (3) koine paNa dIkSA na ApavI ityAdi sarva samAna ja karavAnuM raheze. prazna :- bhale ema ja ho. emanA jevuM ja AcaraNa karavAmAM zuM kaMI doSa che ? ApaNe paNa teonI jema ja vartavuM joIe. uttara :- A barAbara nathI jo tame koIne pratibodha nahI karo ane jo tame upadeza nahIM Apo ane koIne dIkSA nahIM Apo to bhagavAnanuM A tIrtha pAMcamA ArA sudhI kema cAlaze ? mATe "bhagavAna kare tema nahIM karavAnuM, paNa bhagavAna kahe tema karavAnuM A sAco mArga che. have jo tame ema kahezo ke bhagavAnanI sAthe sarvathA sAdharma hoya ema amArUM kahevuM nathI. mATe teo bhale chavstha hatA tyAre upadeza ApatA na hatA. dIkSA paNa ApatA na hatA. to paNa amAre teonA kahyA pramANe upadeza apAya ane dIkSA paNa apAya. Ama jo kahetA ho to acelaka banavAno ATalo badho Agraha kema rAkho cho ? teo lokottara puruSa che atizayavALA purUSa che mATe acelaka rahe to paNa temane kiMI paNa hAni na thAya. paraMtu tame to teTalA viziSTa puruSa nathI. temanA jevuM saMghayaNabaLa paNa nathI. tethI hAni thavAno saMbhava che. mATe acelakatAno ATalo badho Agraha na hovo ja yogya che. bApa kahe tema dIkarAe karavAnuM hoya paNa bApa kare tema dIkarAe karavAnuM na hoya. tenI jema A vAta samajI levI. lokottara ane atizayavALA puruSo je kare te anya puruSone karavAnuM nathI hotuM. paraMtu teo je kahe te ja anya puruSoe karavAnuM hoya che. kAraNa ke teonuM caritra acittva hoya che. Ama yathArtha samajo. | 2588-2589 | avataraNa - jo ke tIrthaMkara paramAtmAnI sAthe sarvathA sAdharma nathI hotuM to paNa jeTaluM sAdharma thAya teTaluM to avazya rAkhavuM ja joIe Avo nyAya hovAthI acalakatA rAkhavAno paNa Agraha kema na karAya? Avo kadAca koI prazna kare to gurujI teno uttara kahe che - jaha na jiNidehiM samaM sesAisaehiM savvasAhammaM / taha liMgeNAbhimayaM carieNa vi kiMci sAhammaM // 2590 //
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 229 gAthArtha :- jema jinezvara bhagavaMtonI sAthe sarvathA sAdharma tane iSTa nathI. tevI ja rIte liMgavaDe mAneluM sAdharma ane cAritra vaDe mAneluM sAdharma te kiMcit sAdharma ja hoya che paraMtu te saMbaMdhI sarvathA sAdharma hotuM nathI. / 2590 || | vivecana :- zrI tIrthaMkara paramAtmA nirUpama dhIrajabaLa vALA ane viziSTa saMghayaNa balavALA hoya che. tathA cAra jJAna ane atizaya sattvazALI hoya che. ityAdi pUrve AvelI gAthAomAM paramAtmAnA guNonI vizeSatA jaNAvelI ja che. te kAraNathI liMga ane AcaraNA vinA bIjA paNa badhA ja atizayothI sarva samAnatA tamane paNa mAnya nathI. paNa kiMcit sAdhamyatA ja mAnya che. to pachI te ja rIte liMga dvArA ane cAritra dvArA paNa kiMcit sAdharma ja mAtra hoya che. sarvathA sAdhamyatA hotI nathI. kAraNa ke teo nirUpama vRtibala ane vajaRSabhanArAcasaMghayaNavALA ja che tathA cAra jJAnanA svAmI che ane atizaya sattvadhArI che. bIjA jIvo tevA baLa vALA nathI. te mATe teonI sAthe kiMcit sAdharma ja hoya che sarvathA sAdharma hotuM nathI. ATalI vAta to amane paNa mAnya che paraMtu sarvasAdharmsanI vAta amane mAnya nathI. banne vacce (bhagavAna ane ApaNA vacce) balanI ghaNI ja hInAyikatA che. te kiMcit sAdharmsa A pramANe jANavuM-bhagavAna paNa kezano loca kare, sAdhu saMto paNa kezano loca kare che. ATaluM ja mAtra sAdharma jANavuM. paraMtu acalakatAnuM sAmya na jANavuM. (kAraNa ke bhagavAna vastra vinAnA hoya to paNa nirvikArI ja hoya che jyAre zeSa jIvo vastra vALA hoya to paNa kyAreka kyAreka vikArI paNa hoya che.) to pachI vastra vinAnA hoya to nirvikArI kema rahI zake ? tathA AcaraNanI bAbatamAM eSaNIya AhAra paribhoga (kalpe tevo 42 doSa vinAno ja AhAra grahaNa karavo) ItyAdi AhAranI samAcArIthI sAdhamya hoya che. paraMtu hAthamAM ja bhojana karavuM (karapAtrI tarIkenI samAnatA hotI nathI. kAraNa ke zeSa jIvo atizaya vinAnA hovAthI amArA jevA mATe karapAtrapaNe vyavahAra karavo ja ayogya che. hAthamAMthI AhAra DhaLI ja jAya. A rIte tIrthaMkara paramAtmAnI sAthe ApaNo kiMcit sAdharmapaNAno ja yoga che. te upara samajAvyA mujaba ja jANavo te upara kahyAthI bIjI rIte (nagnatAthI ke pANi pAtrathI samAnatAno tame je Agraha rAkhavAnuM kaho cho te kema ghaTe? arthAtu labdhivinAnA ane atizaya vinAnA jIvomAM AvuM sAdharma saMbhavatuM nathI ane AvuM sAdharma rAkhavAno Agraha ja na rAkhavo joIe. te 2590 ||
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 digambara avasthA nihnavavAda ' avataraNa - gAthA naMbara 2559nA cothA caraNamAM je Ama kahevAmAM AvyuM che ke " raDhio naM 4 ni"i (jinakalpa karavAnuM kahyuM che, eTale ke jinezvara paramAtmAnA AcaraNa jevuM AcaraNa karavuM joIe. Ama 2556mAM kahyuM che. Ama kadAca amane kahetAMbarone tame kaho to "jinakalpa tIrthakara bhagavaMtoe ja kahelo che. evuM ame koNa nathI mAnatA? arthAta ame paNa mAnIe ja chIe ke bhagavaMto acelaka hatA. ane karapAtrI paNa hatA. paraMtu te jinakalpa jevA puruSo mATe je vidhi pUrvaka te mahAtmAo vaDe te jinakalpa kahevAyo che te tuM sAMbhaLa! (koInA mATe kahevAyeluM hoya te sarvamAM lAgu na karAya). mahAtmAoe zuM kahyuM che ? te tuM sAMbhaLa :uttamadhiisaMghayaNA, pUvvavido'tisaiNo sayAkAlaM / / jiNakappiyA vi kappaM kayaparikammA pavajjaMti // 2591 // taM jai jiNavayaNAo pavajjasi, pavajja to sa chino tti / asthi tti kaha pamANaM, kaha vucchinno tti na pamANaM // 2592 // gAthArtha - je jIvo uttama saMghayaNabaLavALA hoya, pUrvadhara hoya, sarva kAle atizaya zaktithI saMpanna hoya, tapAdi vaDe potAnA AtmAnI tulanA karanArA hoya tevA jIvo ja jinakalpa Acare che. || 2591 || jo jinezvara prabhunA vacanathI "jinakalpa che" ema tuM svIkAre che. to pachI te ja jinezvaraprabhunA vacanathI "te jinakalpa hAla viccheda pAmyo che." A vAta paNa tuM svIkAra. "jinakalpa" che. A vacana jo tane pramANa lAge che. to "te jinakalpa hAla vartamAna kALe viccheda gayo che." A vacanane paNa tuM pramANa kema mAnato nathI? Il2591-2592 || vivecana : - uttama dhIrajabaLavALA, uttamasadhayaNabaLavALA, pUrvadhara, jAnyathI paNa kaMIka nyUna nava pUrvanA abhyAsI, sarvakAle nirUpama zakti AdithI saMpanna evA tathA tapavaDe sUtravaDe ane sattvavaDe pUrve kahelI vidhi pUrvaka hataparikarmA (eTale ke lagabhaga tajI dIdhI che badhI ja zarIrasevA jeNe) AvA jIvo ja jinakalpa Acare che. uparokta viziSTa bhAvo vinAnA jIvo jinakalpa AcaratA nathI. te kAraNathI racyApurUSanI tulya (zerImAM rakhaDatA pharatA sAmAnya mANasanI tulya) tamArA jevA jIvo mATe tIrthakara bhagavaMto vaDe jinakalpanI anujJA karAI nathI. te kAraNathI jo tuM jinezvara prabhunA vacanathI eTale ke arihaMta paramAtmAnA upadezathI jinakalpane svIkArato hoya to "te jinakalpa vyavaccheda pAmyo che" A vAta paNa tuM svIkAra. ane jo vyavaccheda pAmyo che A vAta tuM svIkArato hoya to "jinakalpa che" paNa hAla te viccheda pAmyuM che. A paNa tIrthaMkara prabhunuM ja vacana che te tane pramANa che Ama kema kahevAya ? mATe "jinakalpa che" AvuM jema vItarAga prabhunuM vacana che.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 231 tema A kALe te viccheda pAmyo che A paNa vacana teonuM ja che ane te tAre svIkAravuM joie ra591-259rA avataraNa - "jinakalpa che" AvuM vacana to AgamomAM jovA maLe che. paraMtu "te jinakalpa hAla viccheda pAmyo che" A vAta tIrthakara bhagavaMto vaDe kayA vacanothI kyAM kahevAyelI che ? Avo jo tane prazna thato hoya to sAMbhaLa. mA-paramadi-putrANa, sAhAra-va-3vasa pe ! saMjamatiya-kevali-sijjhaNA ca jaMbummi vucchiNNA // 2593 // gAthArtha - (1) mana:paryavajJAna, (2) paramAvadhilabdhi, (3) pulAkalabdhi, (4) AhAraka zarIra, (5) kSapakazreNI, (6) upazama zreNI (7) jinakalpa (8) saMyamatrika (9) kevalIpaNuM ane (10) siddhipadanI prApti A 10 vastuo jaMbusvAmI mokSe gayA tyAre ja viccheda pAmelI che. || 2593 || vivecana - pAMcamA ArAmAM paDatA kAlanA prabhAve ja jaMbUsvAmI mokSe gayA tyAre nIce mujabanI daza vastuo viccheda pAmI che. A pramANenuM Agama vacana che. (1) mana:paryavajJAna (2) paramAvadhijJAna (3) mulAkalabdhi (4) AhAraka labdhi (5) zapaka zreNI. (6) upazama zreNI. (7) jinakalpa (8) parihAravizuddhi cAritra, sUkSmasaMparAya cAritra, ane yathAkhyAta cAritra ema traNa prakAranAM cAritra (9) kevaLajJAnanI prApti tathA (10) siddhigatinI (muktinI) prApti. A 10 vastuo bUsvAmI mokSe gayA tyAre viccheda pAmI che. jaMbUsvAmI hatA. tyAM sudhI A 10 vastuo hatI. paraMtu uttaratra eTale jaMbUsvAmI mokSe gayA pachI A daza vastuo nathI. Ama A vastuo viraccheda thayelI jANavI. || 2593 || avataraNa - pUrve gAthA naMbara 2557 mAM kahyuM che ke " 4 niveta pariSado muut" ItyAdi pAThamAM munio acelaka pariSahane jitanArA hoya che. Ama kaheluM che. tyAM koIka prazna kare che ke :jai celabhogamettAdajiAcelayaparIsaho teNa / ajiyadinchiAi parIsaho vi bhattAibhogAo // 2594 // evaM tuha na jiyaparisahA jiNiMdA vi savvahAvannaM / ahavA jo bhattAisu sa vihI cele vi kiM neTo // 2595 // gAthArtha - jo vasanA upabhoga mAtrathI ja munio acelaka pariSadane na jitanArA tArAvaDe manAtA hoya to bhojana-pANI AdinA svIkAra mAtrathI digaMchA (eTale sudhA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 digambara avasthA nitavavAda tRSAdi) pariSado jityA nahIM kahevAya. 2594 . A pramANe jo tuM artha samajIza to tIrthakara bhagavaMto paNa jitaparISahavALA tArI daSTie nahI rahe Ama sarvathA viparItatA AvI paDaze. je bhojana Adi vidhimAM je vidhi kahevAya che. te ja vidhi vastramAM kema nathI icchAtI ? || 2595 // vivecanA :- "munio acelaka pariSahane jitanArA hoya che." A vAta to ame paNa mAnIe chIe. phakta A bAbatamAM ame tane pUchIe chIe ke he zivabhUti ! (1) tArA vaDe manamAM AvuM vicArAya che ke vasanA upabhoga mAtrathI ja munio acelaka pariSahane na jitanArA bane che te kAraNathI vasano tArA vaDe sarvathA tyAga karAya che ? ke (2) aSaNIyAdi doSa (na kalpe tevAM mohaka bhabhakAdAra vastro dhAraNa karavAnA doSathI duSTa evAM vastronA upabhogathI) acalaka pariSahane na jitanArA munio kahevAya che ? tyAM jo prathama pakSa tuM kahe to je dUSaNa Ave che te graMthakArazrI jaNAve che - je vasanA upabhoga mAtrathI ja te sAdhu acelaka parISahane na jitanArA che. Ama jo tArA vaDe kahevAya to tArA abhiprAya pramANe to bhojana-pANI AdinA upabhoga mAtrathI ja ajita durgacchA parISahavALA paNa muni thaze. uparanI vAtano bhAvArtha A pramANe che ke : durgacchA zabda dezIvAcI hovAthI sudhA artha kahevAya che. tathA Adi zabdathI pipAsA Adino paNa svIkAra karavo. tethI kahyuM tevAM nirdoSa ane guNothI yukta evAM vastra ane pAtra dhAraNa karavAthI jo mahAtmAo acelaka parISahane jitanArA na kahevAya to eSaNIyAdi (kalpe tevA) guNothI yukta bhojana ane pANI AdinA paNa paribhoga mAtrathI sudhA ane pipAsA pariSaha jitanArA paNa A jagatamAM tArI daSTie koI nahIM hoya ? prazna :- bhale ne ema ho. AhAra-pANI karanArA sarve paNa munio sudhA-pipAsA pariSahane na jitanArA ja che ema huM mAnIza. tema mAnavAmAM mAruM kaMI jatuM nathI ? uttara :- jo ema ja tuM mAnIza to tArA abhiprAya pramANe nirUpama dhIraja ane saMghayaNa baLavALA ane sattvano (parAkramano) ja eka bhaMDAra evA tIrthakara bhagavaMto paNa jitaparISahavALA nahI ja kahevAya. A rIte sarvaprakAro vaDe tane AvA doSo AvI paDaze. tIrthakara bhagavaMto paNa AhAra-pANI vAparatA hovAthI sudhA-pipAsA Adi pariSahonA vijetA nahIM manAya. have kadAca te zivabhUti ! tuM Avo bacAva kare ke uddagama Adi (gocarInA 42) doSothI rahita evA vizuddha ane kahyuM tevA AhAra-pANIne rAga-dveSa rahita evA
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama niddhava zivabhUti muni 233 tIrthakara bhagavaMto athavA muni bhagavaMto grahaNa kare che. ane vApare to paNa te mahAtmAo jita pariSaha ja kahevAya. Ama jo tuM kahe to bhojana-pANI Adi levAmAM je vidhi kahevAya che. te ja vidhi-vastra vAparavAmAM paNa jo kahevAya to zuM nukazAna thAya che ? tyAM paNa rAgAdi rahita paNe AhArAdi je grahaNa kare che te ja rIte rAgAdi rahita paNe zarIranA AcchAdanAdi kArya karavA puratA vastrAdino vyavahAra kare to paNa te mahAtmAne acelaka pariSahanA vijetA kema na kahevAya ? mATe te vasa-pAtrAdi paNa eSaNIya eTale ke doSa vinAnAM hoya te vastra-pAtrane rAgAdi doSa rahita evA muni jo teno upabhoga kare to te muni paNa acelaka pariSahanA vijetA kahevAya ja. A bAbatamAM Ama samajavAmAM kaMI ja khoTuM nathI. || 2594-2595 / jaha bhattAi visuddhaM, rAga-ddosarahio nisevaMto / vijiyadigicchAiparIsaho, muNI sapaDiyAro vi // 2596 // taha celaM parisuddhaM rAga-ddosarahio suyavihIe / hoi jiyAcelaparIsaho, muNI sevamANo vi // 2597 // gAthArtha :- jema vizuddha (nirdoSa) evA AhAra-pANIne rAga ane dveSathI rahita evA muni seve ane pratikAra kare to paNa sudhAdi pariSadanA vijetA ja kahevAya che. || 2596 || tevI ja rIte rAga ane dveSathI rahita evA muni zAstramAM jaNAvelI vidhi pUrvaka parizuddha evA vastra dhAraNa kare to paNa te muni acelakaparISahane jitanArA ja kahevAya che. || 2597 || vivecana - banne gAthAonA artha bahu ja sugama che. sUtramAM jaNAvelI vidhipUrvaka bhUkha lAge tyAre jayaNA sAthe bhojana ane tRSA lAge tyAre jala, ThaMDI lAge tyAre vastra, ane garamI lAge tyAre bArI-bAraNAM Adino sahAro le ane AvelA upasargano pratIkAra kare paNa rAgAdimAM na jAya to te muni jinapariSahavALA kahevAya che. e ja pramANe vasa-pAtrAdino paNa upayoga rAga ane dveSarahita paNe jo kare to paNa te acelaka pariSahanA vijetA ja gaNAya che. A kAraNathI ja na kalpe tevAM rezamI-bhabhakAdAramohavardhaka evAM aneSaNayanA doSathI duSita evAM je vasa-pAtrAdi hoya che. teno upabhoga tyajIne saMyamamAM vRddhi kAraka thAya ane vikArone jitavAmAM sahakArI bane tevAM vastra pAtrano muni jo upayoga kare to te acelaka parISahanA vijetA ja gaNAya che. vasa-pAtrano upabhoga karavA chatAM paNa rAga ane dveSa nathI mATe acelaka parISahanA vijetA gaNAya che. ATalI saraLa A vAta samajAya tema che. tuM kema samajato nathI ? || 2596-2597 ||
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 digambara avasthA nitavavAda avataraNa :- je sAdhu vasano upabhoga kare che. to vasavALA hovAthI acalaka parISahanA vijetA kema kahevAya? kAraNa ke sarvathA vastra na hoya to ja acelaka parISahanuM vijetA paNuM ghaTI zake che :Avo koI prazna kare to te ayukta ja che kAraNa ke vastra hoya to paNa, ane vastra na hoya to paNa (je nirmoha dazA hoya to) acalakapaNuM AgamamAM paNa rUDha che ane lokamAM paNa acelakapaNuM rUDha che. te samajAvatAM kahe che ke : sadasaMtacelago'celago ya jaM logasamayasaMsiddho / teNA celA muNao saMtehiM jiNA asaMtehiM // 2598 // gAthArtha - vastra jene che te paNa acalaka, ane vastra jene nathI te paNa acalaka, A pramANe lokamAM ane zAstramAM prasiddha che. te kAraNathI munio vastra hovA chatAM acalaka kahevAya che. ane jinezvara bhagavaMto vastra na hote chate acelaka kahevAya che. ra598 || vizeSArtha :- jene vastro che te paNa acelaka kahevAya che ane jene vastro nathI te paNa acelaka kahevAya che te kAraNathI viziSTa munio ane sAmAnya sAdhuo vastro hota chate upacArathI acelaka kahevAya che ane jinezvara-tIrthakara bhagavaMto vastra na hote jIte mukhyavRttithI pAramArthikapaNe acelaka kahevAya che. ahIM acelakapaNuM be prakAranuM chemukhya ane upacarita tyAM je AtmAomAM mukhya acalakapaNuM (eTale ke nagnapaNuM) saMyamamAM upakAraka nathI banatuM A kAraNathI tyAM aupacArika acalakapaNuM ja levAya che. sAdhu-sAdhvIjI mahArAjazrImAM nagnapaNuM na letAM bhabhakAvALAM vastro-rezamI vastro ke raMgIna vastro ke bhinna bhinna DijhAInavALAM vastro rAgavaiSanuM kAraNa che. te mATe tevAM vastro na paheratAM kevaLa aMgo DhAMkavA puratAM jayAM zveta mAtra vastra paherAya tyAM vastra hovA chatAM paNa bahu kiMmatI na hovAthI acelaka ja kahevAya che jema jenI pAse lAkho-karoDo rUpiyA nathI. paNa mAtra so-basoha ja rUpIyA che te atizaya alpa hovAthI nidhana ja kahevAya che. tathA ghaDAmAM eka-be glAsa mAtra pANI hoya ane traNa - cAra mANaso ne pANI pIvAnuM hoya to pANI nathI ema ja kahevAya chegAmamAM koI roganA upadravanA kAraNe 70-80 TakA prajA bahAragAma cAlI gaI hoya to 2-30 TakA prajA gAmamAM hovA chatAM paNa AkhuM gAma khAlI thaI gayuM che Ama ja kahevAya che. tema ahIM samajI levuM. tathA jinezvara bhagavaMto sarvathA vastra rahita ja hoya che eTale teomAM mukhya acelaka paNuM hoya che teo atizayavALA hovAthI nagna hovA chatAM temanI nagnatA lokonI daSTimAM AvatI nathI. meM 2598 |
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 235 avataraNa - aupacArika acelaka paNuM ja hajI vadhAre samajAve che - parisuddha-juNNa-kucchiya-thovAniyayanabhogabhogehiM / muNao mucchArahiyA saMtehiM acelayA hoMti // 2599 // gAthArtha - parizuddha (munine kalpe tevA), jIrNaprAya, asAra, mAtrAmAM stoka ane aniyata evA bhoga ane upabhoga vaDe bhogavAtAM evAM vastro munine hovAthI vastro hovA chatAM paNa te muni acelaka ja kahevAya che. || 2599 || | vivecana :- jaina munio (sAdhu ane sAdhvIjI bhagavaMto) vastrovALA che chatAM vastro upara mUcha nathI te mATe acelaka kahevAya che. tathA vaLI te munio kevA prakAranA alaka che? parizaddha A zabdamAM tRtIyA vibhaktinuM bahuvacana hatuM. paraMtu teno lopa thayelo che eTale parizuddha arthAta nirdoSa eSaNIya (arthAta munine kalpe tevAM) vastro paheratA hovAthI udbhaTa ke bhabhakAdAra vastro na hovAthI vastra che to paNa nathIno ja vyavahAra thAya che (1) tathA jIrNa thayelAM vAraMvAra bahu divasomAM vaparAyelAM ja kapaDAMthI zarIra DhAMke che mATe jIrNaprAyaH vastro hovAthI te vastro hovA chatAM nathI ema mAnIne acelaka kahevAya che. (2) tathA kutsita eTale asAra bahu ja ochI kiMmatavALAM vastra hovA chatAM zarIranI zobhA na vadhAre tevAM (3), tathA stoka eTale gaNavAnA prakArathI ghaNA hIna eka uparanuM ane eka nIcenuM eka mAtra be ja, koI koI dharmakriyAkAle to mAtra eka nIcenuM ja, (4) tathA aniyatannabhogabhoga zabdanA be artha TIkAkArazrI kare che. (1) aniyatapaNe che upayoga jeno evAM te upara-nIcenAM vastro rAkhe che. uparanuM vastra prAyaH oDhatA nathI kyAreka ja koIka strIvarga vigere AvyA hoya tyAre aMga ughADuM na dekhAya te mATe ja uparanAM kapaDAthI zarIra DhAMke che. anyathA khullu ja rAkhe che tathA nIcenuM vastra paNa mAtra zarIranA gupta aMgone DhAMkavA puratu ja rAkhe che paNa paganI pAnI sudhI zarIranI zobhA vadhe tevAM rAkhatA nathI. AvAM vastro munio rAkhe che chatAM viziSTa ane bhabhakAdAra vastro na hovAthI teo acelaka ja kahevAya che. tathA "ganna mora moDhuM" Avo paNa pATha joDI zakAya che. loko kapaDAM pahere tenA karatAM anyathA Dhabe dhAraNa karatA hovAthI vastra hovA chatAM paNa teo acelaka ja kahevAya che. ahIM novAka pracAra moja mAvanam Avo samAsa karavo. madhyama padalopI samAsa jANavo. pravara zabda madhyama pada che teno lopa samajavo.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ digambara avasthA niThavavAda 236 kapaDAM paheravAnI lokamAM je paddhati rUDha che tenA karatAM judI rIte jyAM zarIra DhAMkavA purato ja mAtra vyavahAra che paNa pATalI vALavI, IstrI karavI vigere zobhA karatA nathI. tethI vajra hovA chatAM paNa te acelaka ja kahevAya che AvA prakAranuM acelakapaNuM lokamAM rUDha che. athavA pANInA uMDANamAM gayelo puruSa potAnI keDathI nIcenuM vastra bhInuM na thaI jAya te mATe mastaka upara vIMTe ane uMDA jalamAM te ubho hoya tyAre vasavALo hovA chatAM vastravinAno kahevAya tema, tathA sAdhu mahAtmAone gAMTha vigere mAravAnI na hovAthI vastra che chatAM jANe nathI Ama aneka rIte upacAra karAya che. athavA prAcInakALamAM munio colapaTTAnA banne bAjunA cheDA koNIo vaDe pakaDI ja rAkhatA hatA. gAMTha mAratA na hatA tethI lokamAM vasra paheravAnI je prakriyA che tenA karatAM bhinna rIti hovAthI vasano upabhoga hovA chatAM paNa jANe vastra nathI ema upacAra karIne acelakapaNuM jaNAvyuM che. A pramANe parizuddha (1), jIrNa 2, kutsita (3) stoka 4, aniyata anyabhoga bhoga (5), ityAdi vizeSaNothI viziSTa vastranuM dhAraNapaNuM hovAthI vastro hovA chatAM paNa tevA prakAranuM viziSTa vastranuM je kArya zarIranI zobhA vadhAravI. vaTa pADavo. prabhAva dekhADavo ityAdi kArya na thatuM hovAthI vajro hovA chatAM acelaka ja kahevAya che. tathA vastro pratye munione mUrchA na hovAthI munio acelaka kahevAya che. ityAdi yuktio zAstrane anusAre jANavI. // 2599 // avataraNa :- koika ziSya gurujIne prazna pUche ke vajra je rIte paheravAM joie tenA karatAM bIjI rIte paheryAM hoya to zuM kyAMya acelakapaNAno vyapadeza thAya che ? AvI koi zaMkA kare to te jaNAvatAM gurujI kahe che ke H jaha jalamavagAhaMto, bahucelo vi siraveTThiya kaDillo / bhAi naro acelo taha muNao saMtacelA vi // 2600 // - gAthArtha :- je jaLamAM avagAhana karato puruSa moTA vasavALo hoya to paNa te moTA keDa uparanA vasra vaDe vIMTyu che mastaka jeNe evo puruSa vasavALo hovA chatAM paNa acelaka ja kahevAya che tema munio paNa vasavALA hovA chatAM paNa acelaka ja kahevAya che. || 2600 || vivecana :- pANImAM uMDu avagAhana karato koI manuSya nIcenA kaTIbhAganuM vasa bhIMjAi na jAya tevA AzayathI nIcethI kADhIne mastaka upara vIMTe tethI vajra taLAvanA jalathI bhIMjAya nahIM. A rIte te puruSa vasavALo che to paNa guptabhAga anAvaraNa hovAthI mastaka upara vasra hovA chatAM paNa nagna ja kahevAya che.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 237 tenI jema muni mahAtmAo nAbhithI DhIMcaNa sudhI ja mAtra vastra rAkhatA hovAthI vastravALA hovA chatAM paripUrNa sarva aMgo DhAMkatAM na hovAthI acelaka ja kahevAya che vastra dhAraNa karyuM hoya paraMtu yathAsthAne dhAraNa na karyuM hoya to athavA yathArtha rIte dhAraNa na karyu hoya to vasra hovA chatAM paNa acelaka ja kahevAya ja che. tema ahIM samajavuM || 2600 || avataraNa :- jIrNa vastra paheryuM hoya, apuratuM vastra paheryuM hoya, kaDhaMgI rIte vastra paheryu hoya to vastra hovA chatAM paNa acelakapaNuM lokamAM rUDha che te samajAve che. : taha thova-junna - kucchiyacelehiM vi bhannae acelo tti / nadda sUra sAtiya ! navuM te potti, nayA motti 5 2602 // gAthArtha :- tathA sToka (thoDuM athavA nAnuM) vasra hoya athavA jIrNa vasra hoya, athavA kutsita (halakuM-na zobhe tevuM) vasra paheryuM hoya to sacelaka hovA chatAM paNa acelaka ja kahevAya che. jema ke he vaNakara ! tuM utAvaLa kara, mane mArUM vajra Apa. nagna chuM. (AvuM bolAya che.) // 2601 // vivecana :- A gAthA paNa bahu ja sugama che. nanha tUra ityAdi gAthAnA uttarArdhamAM dRSTAnta che. jema koika srI kaTIbhAga upara ghaNI jIrNa (junI) ane bahu ja chidro vALI eka sADI paherIne (aMdaranA bhAgamAM caNIyA vigere bIjAM vastro paheryA na hoya) ane te jIva pANImAMthI bahAra AvIne tenI sADI jene vaNavA mATe ApI che tevA vaNakarane kahe che ke, he vaNakara ! tuM utAvaLa kara, jaldI karIne mane mArI sADI vaNIne jaldI Apa. huM hAla nagna vartu chuM (arthAt mArI pAse zarIra DhAMkavA mATe bIjI koi sADI nathI. tethI huM nagna chuM mATe mane mArUM vasra turata vaNI Apa). A rIte AvA prasaMgamAM vasavALI srImAM paNa paripUrNa vastra na hovAthI, sukAyelAM vasa na hovAthI, sADalAnI aMdaranA bhAgamAM caNIyo vagere bIjI vajra na hovAthI jema nagnatAno upacAra karAya che tema ahIM yathocita paripUrNa (zarIra DhAMke tevuM vastra) na hovAthI acelakatAno upacAra karAya che. II2601 avataraNa :- je pUrve kahyu hatuM ke traNa sthAne vastra dhAraNa karAya che. (gAthAnuM 2557) te bAbatamAM pratyuttara ApatAM kahe che ke : vihiyaM sue cciya jao, dharejja tihiM kAraNehiM vatthaMti / teNaM ciya tadavassaM, niratisaeNaM dhareyavvaM // 2602 // jiNakappAjogANaM hI - kuccha - parIsahA jao'vassaM / hI lajjatti va so saMjamo tadatthaM viseseNaM // 2603 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 digambara avasthA nihnavavAda gAthArtha :- sUtramAM ja jJAnIoe kahyuM che ke traNa kAraNone lIdhe munioe vastra dhAraNa karavuM joie. te kAraNathI viziSTa atizaya vinAnA AtmAe avazya vastra dhAraNa karavuM ja joie | 2602 || - jinakalpane mATe je jIvo ayogya che teoe lajjA-jugupsA ane pariSadanA vijaya mATe avazya vastra dhAraNa karavuM joIe. ane jugupsA athavA hI eTale lajjA ane saMyama mATe avazya vastra dhAraNa karavuM joie. || 2603 // vivecana :- gAthA naMbara 2557)mAM traNa kAraNonA lIdhe munie vastra dhAraNa karavuM joie (lajjA-jugupsA ane pariSaha) A kAraNa vinA vastra dhAraNa na karavuM joIe arthAtu nagna ja rahevuM joIe A pramANe zivabhUtie gAthA naM. 2557mAM pUrvapakSa rUpe dalIla karelI hatI. teno uttara ApatAM graMthakArazrI jaNAve che ke "traNa kAraNosara vastra dhAraNa karavuM joie" A pramANe AgamamAM kaheluM che AvuM kathana karatA evA he zivabhUti! tArA vaDe amAro ja pakSa siddha karAyo che. nagnatAne badale savastratA ja siddha thaI. paraMtu tuM zUnya hRdayavALo hovAthI kaMI ja samajato nathI. te A pramANe - have ame paNa kahI zakIe chIe ke- "traNa kAraNosara vastra avazya dhAraNa karavuM joie. kAraNa ke sUtramAM paNa A ja pramANe pratipAdana kareluM che te ja kAraNathI atizayadhArI je AtmAo nathI. teoe tevA prakAranI dhIraja tathA saMghayaNa baLa Adi na hovAthI AvA sAdhue potAnA vratonI rakSA mATe ane vratonI vRddhi mATe avazya vastra dhAraNa karavuM ja joIe. kAraNa ke je je sAdhuo niratizaya che. eTale ke evA viziSTa labdhisaMpanna nathI. tenA kAraNe jinakalpa levAne mATe yogya baLa nathI. tevA sAdhuone lajjA, jAguptA ane parISaharUpa traNa kAraNane lIdhe vastra dhAraNa karavAnAM traNa kAraNo je pUrve kahelAM hatAM te kAraNe avazya vastra saMbhave ja che. te mATe avazya vastra dhAraNa karavuM ja joIe. athavA jugupsA ane parISaha sahana karavA mATe kadAca vastra dhAraNa na karAya to paNa phrI eTale lA tathA saMyama pAlana A be kAraNosara to eTale ke lajjA mATe ane saMyamanI rakSA nimitte vizeSe karIne avazya vastra dhAraNa karavuM ja joie. anyathA eTale ke jo vastra dhAraNa karavAmAM na Ave to jyAre jyAre ghaNI ja ThaMDI paDe tyAre tyAre ThaMDIne dUra karavA tApaNuM vigere koI kare to ghaNA ja asaMyamanI Apatti Ave. mATe niratizayavALA sAdhuoe avazya vastra dhAraNa karavuM ja joIe //ra603ll avataraNa - have A vAtano upasaMhAra karavA pUrvaka vAtane saMpIne upadeza ApatAM graMthakArazrI jaNAve che ke :
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nitava zivabhUti muni 239 jai jiNamayaM pamANaM, tuha to mA muyasu vattha-pattAI / puvvuttadosajAlaM labbhisi mA samiighAyaM ca // 2604 // aNuvAleumasatto'patto na samattamesaNAsamiiM / vattharahio na samio, nikkhevAdANavosaggA // 2605 // gAthArtha - jo tuM jinezvara prabhunA matane pramANa mAnato hoya to vastra ane pAtrano tyAga na kara. jo tyAga karIza to pUrve kahelA doSonI jALa lAgaze ane iryAsamiti Adino ghAta thaze. // 2604 || pAtra vinAno jIva isamiti pALavAne asamartha che. ane vastra rahita AtmA AdAnabhaMDamattaniphakhevaNAsamiti ane pAriThApanikAsamiti ane upalakSaNathI bhASA samiti pALavAne asamartha che. || 2605 / vivecana :- jo tane jinezvara prabhuno mata pramANasara lAgato hoya ane jinezvaranI vANI mAnya rAkhavI ja hoya to vastra ane pAtra A banneno tyAga na kara. kAraNa ke gAthA naMbara 2575 AdimAM kahyA pramANe jayAre ghaNI ja ThaMDI hoya tyAre zarIrathI sahana na thAya tyAre kAM to ghAsano Dhagalo karI tApaNuM karavuM paDe. athavA lAkaDAM saLagAvavAM paDe temAM aneka doSonI jALa lAge te doSajALa na lAge teTalA mATe vastrapAtrano tyAga na kara. tathA vastra-pAtrano tyAga karavAmAM pAMca samitino ghAta thAya che. te na thAya teTalA mATe paNa vastra-pAtra rAkhavuM jarUrI che. prazna :- pAtrAdi na hoya to kaI kaI samitino kevI rIte ghAta thAya che ? uttara :- apAtra (pAtro vinAno) sAdhu AhAra-pANI lAvavAmAM samasta evI eSaNA samitinuM pAlana karavAne samartha banato nathI. kAraNa ke labdhio pragaTa nathI. hAthamAMthI AhAra DhoLAyA vinA rahe ja nahIM. tyAM jIvahiMsA paNa avazya thAya. tathA vastra vinAno sAdhu AdAnabhaMDamattaniSNavaNAsamiti pALI zake nahIM tathA ThallA-mAtru vigere karavA mATe te te sthAne javA-AvavAno vyavahAra pALI zake nahIM. tethI pAriSThApAnikAsamiti paNa pALI zake nahIM. | upalakSaNathI (eTale gAthAmAM nathI lakhyuM to) paNa bhASAsamiti paNa pALI zakAya nahIM. kAraNa ke vastrAdi na rAkho to muhapatti ane rajoharaNAdi na hovAthI A samiti paNa pALI na zakAya. ane muhapatti tathA rajoharaNa vinA yathokta traNa samiti pALavI zakya nathI. || 2604-2605 ||
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ digambara avasthA avataraNa : A pramANe samajAvelA zivabhUtie zuM karyuM ? te kahe che :iya paNNavio vi bahuM, so micchattodayAkuliyabhAvo / jiNamayamasaddahaMto, chaDDiyavattho samujjAo // 2606 // tassa bhagiNI samujjhiyavasthA, taha ceva tadaNurAgeNaM / saMpatthiyA niyathA, to gaNiyAe puNo muyai // 2607 // 240 nihnavavAda gAthArtha :- A pramANe gurujI vaDe ghaNuM ghaNuM samajAvavA chatAM paNa mithyAtvanA udayathI vyApta bhAvavALo te zivabhUti jinezvara prabhunA matanI azraddhA karato vastrapAtrane choDIne upAzrayamAMthI nIkaLyo. // 2607 II tyAga karyo che vasrono jeNIe evI te zivabhUtinI bahena paNa digaMbara thaI ane mArga upara prayANa karyuM. tyAM gaNikAe tene vastra paherAvyuM teNIe pharIthI te vastrano tyAga karyo. // 2608 || tI puNo vi baddhorasegavatthA, puNo vi chaDitI / acchau te teNaM ciya, samaNNuNNAyA dharesI ya // 2608 // koDinna - koTTavIre, pavvAnesI ya doNiNa so sIse / tatto paraMparAphAsao'vasesA samuppannA // 2609 // gAthArtha :- te gaNikA vaDe pharIthI tenI chAtI bhAga upara eka vasra baMdhAyuM teNIe pharIthI te vastra tyajavAno prayatna karyo. paraMtu te zivabhUti munivaDe "tamAre vastra ho" ema vastra rAkhavAnI AjJA prApta thaye chate te bahene vasrane dhAraNa karI rAkhyuM 2608 kauDinya ane koTTavIrya nAmanA be puruSoe temanI pAse dIkSA lIdhI. ane teonA ziSya banyA. tyArabAda paraMparAnA saMbaMdhathI bAkInA boTiko utpanna thayA / / 260aa vivecana :- A cAre gAthAo (2606 thI 2609 sudhInI) bahu ja sugama che. gurujIvaDe samajAvavA chatAM jyAre A zivabhUti na ja samajyA. tyAre vasrano tyAga karIne upAzrayamAMthI bahAra nIkaLyA. tenI pAchaLa pAchaLa tenI bahena paNa je sAdhvI thayelAM hatAM teo paNa vastrano tyAga karIne nIkaLyAM tyAM gaNikA vaDe vastra paherAvAyAM. te gaNikA vaDe chAtI upara eka vastra DhaMkAyu te strIe te vastra dUra karyuM. tyArabAda gaNikA vaDe pharIthI mukAyuM tyArabAda te strI te vastrano tyAga karatI hatI. tyAre zivabhUti vaDe kahevAyuM ke tamArA zarIra upara te vastra bhale rahyuM. A pramANe potAnA bhAI vaDe AjJA karAye chate te bahena vastrane dhAraNa karavA vALAM thayAM.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTama nihnava zivabhUti muni 241 tyArabAda paraMparA cAlI. paraMparA dvArA je A sparza (saMbaMdha arthAt guru-ziSyanI pATa paraMparA cAlI temAMthI boTikanI (digaMbaronI paraMparAmAM vartanArA bIjA paNa ghaNA boTiko (digaMbaro) ja thayA. A boTika (digaMbara)nI hakikatanA saMbaMdhavALI sarve paNa gAthAono artha saMkSepIne "ahIM je jIva jeno arthI hoya te jIva tenA nimitta ane upAdAna kAraNa pratye kyAreya anAdara bhAvavALo hoto nathI. jema ghaTano arthI jIva mRtpiDarUpa ane diMDArirUpa upAdAna ane nimitta pratye anAdara bhAvavALo nathI hoto. tema cAritranA arthI je muniyo hoya che ane vastra-pAtra e cAritrapAlananuM nimitta che A vastrapAtrAdimAM cAritranuM nimitta paNuM asiddha nathI." A pramANe vastra ane pAtranA parigrahanA viSayavALu vAdasthAnaka (ghaNI ja carcA ) vRddha puruSo vaDe karAyelI che. te carcA uttarAdhyayana sUtramAM bIjA parISaha nAmanA adhyayanamAM Acelakya parISadanA prasaMge moTI TIkAmAM carceluM che. tenA arthI jIvoe tyAMthI vizeSe jANI levuM. tathA jayAM je kArya thavAno asaMbhava ja hoya tyAM te kAryanA kAraNanI avikalatA (pUrNatA) paNa hotI nathI ja. jema zuddhazIlA upara zAlinA aMkurA kyAre ugatA nathI. tevA prakAranI strIvargamAM paNa muktinI avikalatA (paripUrNa kAraNatA) che ja. amAro A hetu asiddha hovAbhAsa nathI. "ityAdi vAkyo dvArA strInA nirvANanA viSayavALuM A vAda sthAnaka tyAM uttarAdhyayanasUtramAM chatrIsamA adhyayanamAM ghaNuM ja vistArathI carceluM che tyAMthI joI levA vinaMti che. || 2608-2609 / iti boTikAbhidhAnAnAmaSTamanihnavAnAM vAdaH parisamAptaH // A pramANe boTIka (digambara) che nAma jeonuM evA AThamA nihnavonA vAdanuM sthAna ahIM samApta thayuM Tama nitavavAda samApta
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 avataraNa :- A AThe nihnavonuM samuccayapaNe je svarUpa che te kahe che HevN ee bhaNiyA, usappiNIe u niNhagA satta / vIrassa pavayaNe, sesANaM pavayaNe natthi // 2610 // niThavavAda gAthArtha :- A pramANe avasarpiNI kALamAM mahAvIra prabhunA zAsanamAM kula sAta nidbhavo thayA (AThamA boTika nirbhava = zabdathI jaNAvela che). bAkInA tIrthaMkara bhagavaMtonA kALamAM AvA nihnavo thayA nathI // 2610 || vivecana :- A pramANe hamaNAM gAthA naMbara 2300 thI 2609mAM kahyA pramANe A avasarpiNI kALamAM kula jamAlithI prAraMbhIne goThAmAhila sudhInA kula sAta nihnavo thayA tathA AThamA nirbhava boTika eTale ke digaMbara = zabdathI samuccaya rUpe kahela hovAthI te AThamA nirbhava samajavA. Ama kula ATha nihnavo thayA. A AThe nihnavo paramAtmA zrI mahAvIraprabhunA zAsanamAM thayA. bAkInA tIrthaMkara bhagavaMtonA zAsanamAM AvA nihnavo thayA nathI. athavA AvA koI nihnavo hatA nahI. "niva sattA" ATaluM pada adhyAhArathI samajI levuM. // 2610 // mottUNetto ekkaM, sesANaM jAvajIviyA diTThI / . ekkkssa ya etto, do do dosA muNeyavvA // 2611 // gAthArtha :- A ATha nihnavamAMthI eka goThAmAhilane mUkIne bAkInA sarve paNa nihnavonI dRSTi paccakkhANanI bAbatamAM yAvajjIvanuM ja paccakkhANa hoya evI hatI. A sarve paNa nihnavomAM eka eka nirtavanA be be doSo hatA. || 2611 || vivecana :- upara kahelA ATha nidbhavomAMthI eka goSThAmAhilane mUkIne bAkInA sAte nihnavonI dRSTi paccakkhANanI bAbatamAM samAna ja hatI eTale ke A jIva jyAre dIkSA grahaNa kare tyAre yAvajjIvanuM ja (eTale A zarIramAM A bhavasaMbaMdhI jIva rahe tyAM sudhInuM ja) paccakkhANa karAya. paraMtu arimANa paccakkhANa na karAya. kAraNa ke mRtyu bAda A jIva kyAM jaze ? zuM karaze ? tenI ApaNane khabara nathI. te ApaNAne AdhIna nathI. te mATe aparimANa (yAvajjIvanA mApa vinAnuM ) paccakkhANa thAya nahIM. prazna :- pUrve karelI carcAthI ja vAta to samajAya ja che pharIthI AvA arthano upanyAsa (Avo artha samajAvavAno prayatna) zA mATe karAya che ?
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ nihnavavAdano upasaMhAra 243 uttara-paccakhkhANa pratidina avazya karavA lAyaka hovAthI A jIvanamAM paccakmANa atizaya upayogI che te mATe A paccakkAsanI bAbatamAM nihnavoe kahyuM tema koI na svIkArI le. tethI vizeSe samajavAya che ke nidravomAM paNa "nAvajjIva pannuvAsana" Ama kahIne paccakkANanI bAbatamAM mAvajIvanuM ja paccakhkhANa karAtuM hatuM kAraNa ke mRtyu bAda A jIva kyAM jAya ? kevI jIvayonimAM jAya te sarve niyata na hovAthI aparimita kALanuM paccakhkhANa na karAya ane na karAvAya. A pramANe A sarve paNa nidravomAM be be doSa jANavA (1) prathama doSa to te hato ke potAno mata doSavALo che. Ama samajavA chatAM teno ja AgrahapUrvaka svIkAra karyo hato. (2) ane sAme jJAnIe kahelo anya mArga nirdoSa che. Ama jANavA chatAM teno asvIkAra karyo hato. Ama be be doSo hatA. ahIM A gAthAno bhAvArtha bhASyakAra mahArAjA pote ja have pachInI gAthAomAM jaNAve che. A niryuktinI gAthA che. teno artha samajAvyo. / ra611 | avataraNa - have bhAgyakAra mahArAjazrI kahe che : mottUNa goTThamAhilamannesiM jAvajjIva saMvaraNaM / kammaM ca baddhapuTuM, khIrodavadattaNA samayaM // 2612 // mottuM jamAlimanne beMti kaDaM kajjamANamevaM tu / ekkekko ekkevaM necchai abaddhio doni // 2613 // avaropparaM sameyA, do dose deMti ekkamekkassa / paramaya saMpaDivattiM viyaDivattiM ca samayammi // 2614 // gAthArtha :- goThAmAhilane choDIne bAkInA sarve paNa nihnavo yAvajjava sudhInuM ja paccakhkhANa hoya Ama mAnatA hatA. mAtra goThAmAhilane A vAta mAnya na hatI. tathA AtmAnI sAthe karma kSIrodakanI jema baddhaspaSTa thAya che A vAta paNa goThAmAhila sivAInA sarvane mAnya hatI paNa goimAhilane mAnya na hatI / ra612 | eka jamAline choDIne bAkInA sarve paNa nihnavo karAtuM hoya tenuM karyuM kahevAya te mAnatA hatA. paNa jamAline A vAta mAnya na hatI. A pramANe bhagavatte kahelI bIjI saghaLI paNa vAta eka eka nihnava mAnatA hatA. paraMtu eka eka vAtane icchatA na hatA paraMtu abaddhika evo goThAmAhila bane vastu svIkAratA na hatA. ra613
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 nihnavavAda paraspara sAthe maLe tyAre nidvavo eka bIjAne be be doSo ApatA hatA. eka doSa to te ke para evo vAdI je navo abhiprAya dharAvato hoya. temAM vivAda ubho karavo te paramatavisaMvAda ane bIjo doSa te ke sarve paNa vAdIoe potapote mAnelI je bIjA nathI mAnatA te potAnI mAnelI mAnyatAmAM visaMvAda, Ama be be doSo hatAM. || 2614 || vivecana :- A ATha nihnavomAM eka goimAhilane choDIne bAkInA sarva nihnavone paccakhANa mAvajajIva sudhInAM ja karAya A mAnyatAno svIkAra hato. tathA goSThAmAhilAthI anya sarva nihnavone karmatattva mAnya hatuM. te karmatattva kevuM mAnya hatuM? AtmAnI sAthe baddha dhRSTa thayeluM arthAt pradeza pradeza tanmaya thayeluM. konI jema ? to hIrodakanI (dUdha-pANInI) jema tathA goSThamAhilane A banne vAto mAnya hatI. (1) hAvajIva sudhInuM ja paccakhkhANa hoya che eka A vAta mAnya na hatI. ane AtmAnI sAthe karmano saMbaMdha dUdha ane pANInI jema ekAkAra hoya che A vAta goThAmAhilane mAnya na hatI. sArAMza ke goThAmAhilane A be vAta mAnya na hatI te be vAta anya sarva nidvavone mAnya hatI. (1) sarvaviratanA paccakjhANo yAvajIva sudhInAM ja hoya che. (2) AtmA ane karmano saMbaMdha dUdha ane pANInI jema atyanta ekameka hoya che. A banne vAta goThAmAhilane mAnya na hatI. bAkInA sarvane mAnya hatI. tathA jamAli vigere bIjA nihnavo zuM mAnatA hatA ane zuM notA mAnatA ? te vAta graMthakArazrI jaNAve che ke eka jamAline choDIne bAkInA sarve paNa tiSyagupta vigere nikUvo "karAtu hoya te karyuM kahevAya" A mAnatA hatA paraMtu jamAli eka ja A vAta mAnatA na hatA paraMtu jamAli ekalA ema ja kahetA hatA ke "karyuM hoya tene ja karyuM kahevAya" paraMtu karAtuM hoya tene karyuM na kahevAya. A ja pramANe tiSyagupta nitavane choDIne bAkInA sarve paNa nihnavo paripUrNa jIvane ja jIva mAnatA hatA. phakta tiSyagupta muni ja carama eka pradezane ja saMpUrNa jIva mAnatA hatA A pramANe bAkInA paNa sarve nidravomAM tamArI potAnI buddhithI ja samajI levuM ke pota potAnI eka mAnyatAmAM ja vivAda hato. bIjI saghaLI vAta sau nihnavo mAnatA hatA, svIkAratA hatA. 2613mI gAthAmAM lakhelo tu zabda va zabdanA arthane kahenAra hovAthI ema hote chate zuM siddha thayuM to jaNAve che ke zrI jinezvara bhagavaMte kahelA padArthomAMthI upara
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivavAdano upasaMhAra 245 jaNAvelA nyAya pramANe sau potapotAnA abhiprAya pramANe eka eka vAtane svIkAratA na hatA. bIju badhu bhagavAne kaheluM mAnya rAkhatA hatA. jayAre abaddhika daSTivALo goThAmAhila be vAta svIkArato na hato. bAkInA kahelA sarvabhAvone mAnya rAkhato hato. tethI zuM siddha thayuM ? jayAre jayAre sarve paNa nidvavo eka sthAne sAthe maLe tyAre tyAre paraspara ghaNo vivAda karatA. ane arasaparasa eka bIjAne be be doSo ApatA hatA. tyAM bahuratAdi nihnavane prAdezikAdi niddhavano je mata te paramata kahevAya. (prAdezikAdi nihnavone) te mata nijamata (potAno mata) kahevAya. A rIte paramatano eTale ke pota potAnA matathI anya matano je svIkAra karavo ekAnta pakaDI rAkhavo te paramata saMpratiprati kahevAya. tene badhA ja nidvavo paraspara dUSita karatA hatA. potAnI mAnyatAthI anya mAnyatA che je nihnavoe svIkArI hatI. tene sarve paNa nikUvo dUSita karatA hatA. tathA te bahuratAdi nidvavo potapotAnI mAnelI che je mAnyatA hatI. tene anya anya nidvavo je svIkAratA na hatA. te potAnI mAnelI vAtane na svIkAravA rUpa para evA prAdezikAdinI sAthe ja vivAda hato tene dUSita karatA hatA. A pramANe eka eka nihnavane be be doSo AvatA hatA. sArAMza ke (1) eka doSa to te ke pare je navI mAnyatA ubhI karI che paranidbhave je navI vAta potAnA mata pramANe je svIkArI che tene dUSita dekhavI ane dUSita karavI te. tathA (2) bIjo doSa che ke je je nihnavoe je je vAta pota pote svIkArelI che. temAM kaMI doSa nathI ja, AvI vAta je bIjA nihnavo nathI svIkAratA. te vAta potAne khaTake che. - uparanI vAtano bhAvArtha A pramANe che ke bahurata vALA nidbhava prAdezika nihnavane kahe che ke tamane be doSo Ave che (1) eka to te doSa Ave che ke karAyu hoya tene ja karyuM kahevAya AvA prakAranI mArI je vAta nirdoSa ane saMpUrNa satya so racanA sonA jevI che te vAta tame nathI mAnatA A eka doSa tamane Ave che tamArI dRSTie mArI mAnelI vAta te paramata, teno saMpaDivatti eTale svIkAra karavo te paramatano svIkAra karavo joIe te nathI karatA A prathama doSa che tathA (2) caramapradeza mAtramAM ja Akho jIva che AvI je tamArI potAnI mAnyatA che. te nijamata vivAdavipattipatti vALo che. te khoTI vAtane tame pakaDI rAkho cho A bIje doSa tamane Ave che.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 nihnavavAda A pramANe sarve paNa nidbhavo paraspara ekabIjAne be be dUSaNa Ave che. (1) khoTA evA paramatano svIkAra ane (2) sAcA evA paNa mArA matano asvIkAra. Ama vivAda kare che. A ja pramANe prAdezikanidbhava bahuratane ulaTI rIte be doSa Ape che. tathA A ja prAdezika nidbhava trIjA avyaktakAlavAdI nidvavane kahe che ke tamane paNa be doSo Ave che. (1) eka to doSathI bharelo evo tAro potAno mata te je svIkAryo che te doSa ane (2) bIjo nirdoSa evo mAro mata tuM nathI svIkArato te doSa A ja pramANe abaddhadaSTivALo nihnava paNa airAzika matavALA nihravane ulaTI rIte be doSo Ape che A pramANe bahurata Adi nihnavo avyakta Adi nihnavonI sAthe be be doSa vaDe anukrame vicAravA sarva nihnavomAM be nidvavo jayAM bhegA thAya tyAM paraspara yazokta be be doSo ApatA hatA. (1) tamAro mata khoTo che doSita che tene tame svIkAro cho te prathama doSa ane (2) mAro mata sarvathA nirdoSa che te tame nathI svIkAratA A bIjo doSa. prazna :- abaddhika nAmano je nidbhava che te AtmAne je karma lAge che te mAtra sRSTa ane abaddha ja hoya che AvI tenI eka mAnyatA che. tathA paccakakhANa thAvajIva evA mApa vinAnuM ja karavuM joIe arthAta parimANa rahita ja karavuM joIe AvI bIjI mAnyatA Ama be mAnyatA zAstrAnusArI svIkAratA nathI. AvI vAta tame pahelA A mata samajAvyo tyAre karI che tethI A vAdI pratiyogIvAdIne traNa doSo Apaze. potAnI mAnelI be vAta sAmeno vAdI nathI mAnato te be doSo ane sAmeno vAdI navo je abhiprAya dharAve che te eka mAnyatA doSayukta che ema kula 3 doSo Avaze. abaddhika nidbhava bahuratavALA nihnavane Ama kaheze ke tane traNa doSo Ave che. prathama to mArI nirdoSapaNe mAnelI be mAnyatA tuM nathI svIkArato te be doSa tathA vaLI tArI potAnI mAnelI doSavALI mAnyatAthI bharelo padArtha tuM je kalpe che te eka doSa Ama kula tane traNa doSo Avaze. A ja pramANe bahurata nidrava paNa abaddhikanidvavane ulaTI rIte traNa doSo Apaze. A rIte abaddhika nidbhavanI sAthe pratiyogI nihnavonA vicAramAM sarva ThekANe traNa traNa doSo ja Avaze to pachI eka eka nidvavane be be doSo Avaze ? Ama kema kaho cho ? uttara :- tamAro prazna sAco che abaddhikanidravane vyaktinI apekSAe vicArIe
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitavavAdanoupasaMhAra 247 to be padArthanI sAthe bhinna bhinna mata vicArIe to tuM jema kahe che tema potAnA be abhiprAya ane sAthenA vAdIno eka abhiprAya ema traNa traNa duSaNo thAya ja che ema ame paNa temaja mAnIe chIe paraMtu eka ja abaddhika nidbhavamAM be padArtha viSayaka je be mAnyatA che te mAnanAra abaddhikavAdI kartArUpe eka ja che tethI A banne mAnyatAne sAmAnyathI ekarUpe vicArIe to potAnI be mAnyatAo eka ja vyakti Azrita hovAthI eka ja manAya. A rIte upara batAvelA nyAyane anusAra eka eka vAdI nitavane be be doSo Ave che sarva sthAne Ama kahevAmAM kaMI virodha nathI ATalA vistAra vaDe have saryuM // 2612-2613-2614 || avataraNa: A abaddhika nivanI vyakti apekSAe je vicAra karIe to potAnI be mAnyatA ane paravAdInI eka mAnyatA eka traNa doSo Ave ja che A vAtamAM bhASyakAra mahArAja paNa sammata che. te A pramANe : abaddhiyassa dose deMti tao so vi tinni annassa / tippabhiI tu sameyA, dose tippabhiie deMti // 2615 // gAthArtha - abaddhika niddhavane anya nihnavo traNa doSo Ape che ane te aLaddhikanidrava paNa anya nihnavone traNa traNa doSo Ape che. paraMtu trivigere (3-4-5-6 ityAdi) nihnavo sAthe maLyA hoya tyAre tene anusAre traNa vigere (3-4-5-6 vigere) doSo paNa Ape che. || 2615 || vivecana - abaddhikanI be viSayamAM bhinna mAnyatA che ane bAkInA badhA nihnavo eka eka viSayamAM viparIta mAnyatA dharAve che tethI vyaktinI vivakSA karIe to pUrve batAvelI vidhi pramANe bahurata Adi anya nihnavo abaddhikaniddhavane traNa traNa doSo Ape che. ane te abaddhika nidbhava paNa bahurata Adi nidvavone traNa traNa doSo Ape che. A pramANe abaddhikanI sAthe bIjI koI eka nidbhava maLyo hoya tyAre Ama be ja nidbhava sAthe maLyA hoya tyAM ane temAM paNa eka abaddhika hoya to ja) traNa traNa doSo paraspara Ape che paraMtu jyAre traNa-cAra-pAMca vigere vadhAre nihnavo samuccita thayA hoya (ekaThA maLyA hoya) tyAre zuM vidhi che? keTalA doSo lAge che ? te have jaNAve che. traNa vigere vadhAre nidbhavo sAthe maLyA hoya tyAre traNa vigere vadhAre doSo paNa paraspara Ape che. bhAvArtha A pramANe che ke abaddhika nidbhava vinA bAkInA nidbhavomAMthI bahurata vigere traNa nihnavo ja sAthe maLyA hoya to bahurata matavALo nihnava bAkInA
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 niThavavAda banne nihnavane kahe che ke tame banne pota potAnA je mata dharAvo cho te kutsita che mithyA che tethI tamArI bannenI kutsita mAnyatA mAnavAnA be doSo tamane Ave che tathA nirdoSa evo mAro mata tame nathI mAnatA te eka doSa vadhAre Ave che Ama tamane bannene traNa doSo Ave che. Ama jyAM jyAM traNa nirbhavo sAthe maLyA hoya ane temAM jo abaddhika na hoya to traNa traNa doSo Ave che Ama samajavuM. phakta abuddhikanI sAthe jo sAme be nihnavo Ave emakula traNa nihnavono yoga maLe tyAre vyaktivivakSAe eka doSa vadhavAthI kula cAra doSo thAya. sAme AvelA be nihnavonA eka ja abhiprAyanA be doSa ane abaddhikanI potAnI be mAnyatA ema kula cAra doSo thAya. tathA "tippabhiI" zabdamAM traNa vigere lakhyuM che tethI pravRtti zabdanA grahaNathI jo cAra nihnavo-pAMcanihnavo-chanihnavo ane sAta nihnavono sAthe yoga maLe tyAre anukrame 4-5-6 ane 7 doSo upara kahyA pramANe samajI levA phakta temAM jo abaddhika nirbhava Avyo hoya to tenI sAthe eka doSa vadhAre lAgavAthI. anukrame cAra vigere nirbhavo bhegA thAya tyAre vyaktinI vivakSA karIe tyAM ekadoSa adhika lAgavAthI 5-6-7-8 doSo jANavA. // 2615 || avataraNa :- have eka prazna thAya che ke A AThe nirbhavonI je je A ekAnta viparIta mAnyatA hatI. te zuM teonA saMsAranI vRddhi mATe thaI ke mukti mATe thaI? AvI koIne kadAca zaMkA thAya to te zaMkAnA nivAraNa arthe graMthakAzrI kahe che ke H satteyA diTThIo, jAI-jarA-maraNagabbhavasaDDhahI / mUlaM saMsArassa u, havaMti niggaMtharuveNaM // 2616 // gAthArtha :- A sAte dRSTio (ekAnta ane mithyA hovAthI) sAdhupaNAnuM rUpa hovA chatAM paNa jAti-jarA-maraNa ane garbhavAsAdirUpa saMsAravRddhinuM ja kAraNa banI che. II2616 // vivecana :- upara samajAvelA sAte nihnavonI sAta dRSTi (ane = zabdathI jaNAvelI boTikanI dRSTi paNa) nihnavonAMja darzano kahevAya nihnavonA ja mata kahevAya che. boTika eTale ke digaMbara pUrve kahelA kAraNathI bhinna vivakSyA nathI. paNa = zabdathI saMgrahIta karI levA A badhI dRSTio ekAnta hovAthI ane mithyArUpa hovAthI saMsAra vRddhinuM ja kAraNa bane che. hrAsAm konuM kAraNa bane che ? Avo prazna thAya to kahe che : = jAti-jarA-maraNa ane garbhavAsAdinuM kAraNa bane che tyAM jAti eTale janma arthAta narakAdi bhavomAM je prasava thavo janmavuM te, jarA eTale ghaDapaNa, vRddhatva tathA maraNa
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitavavAdanoupasaMhAra 249 eTale mRtyu ekabhavanI samApti tathA garbhavasati eTale garbhAvAsa paMcendriya tiryaMca ane manuSyanA bhavomAM garbhamAM vasavuM. Ama janma eTale garbhAvAsathI bahAra Avavu ane garbhAvAsa eTale garbhamAM vasavuM Ama arthabheda hovAthI punarUkti doSa lAgato nathI. tathA saMsaraNa eTale naraka Adi bhavomAM vAraMvAra bhamavuM. te saMsAra, tenuM mUlakAraNa A sAta nidvavonI daSTio che. nirgunha rUpa mAtra sAdhupaNAno dekhAva jarUra che paraMtu mAnyatA paramAtmAthI ghaNI ja viparIta che mATe anaMta saMsAra paribhramaNanuM kAraNa bane che A pramANe A niryuktanI gAthA che teno artha samajAvyo. || 2616 || avataraNa - A je je nivo thayA. te zuM sAdhu kahevAya ke tIrthottarIya (anyadharmanA sAdhubAvA-jati-jogI) kahevAya ke zuM gRhastha (saMsArI) kahevAya ? - A praznano uttara graMthakArazrI Ape che A nitavo te sAdhu nathI. kAraNa ke eka sAdhu mATe (buddhithI kabhI) banAvelA AhArAdi anya sAdhune kaze nahI. nivAmAM Ama hatuM nahIM arthAta eka sAdhune uddezIne banAvelo AhAra paNa anya nivo grahaNa karatA hatA mATe sAdhu nathI (bhale kadAca sAdhuno veza haze paNa paramArthe teo sAdhu nathI) A vAta samajAve che. pavayaNanihUyANaM, jaM tesiM kAriyaM jahiM jattha / bhajjaM pariharaNAe, mUle taha uttaraguNe ya // 2617 // gAthArtha - jainIe pravacanamAM thayelA nihnavo mATe je kSetramAM je kALe je AhArAdi karAyA hoya te AhArAdino parihAra (tyAga) karavAnuM mUlaguNaviSayaka ane uttaraguNaviSayaka bhajanAe jANavuM | 2617 || vivecana :- mUlagAthAmAM je nidUya zabda che te dezIvAcI (dazavizeSamAM prasiddha) akiMcitkara arthamAM jANavo. jinezvaraprabhunA zAsanamAM je rItanI dharmakriyAo AcaravAnI kahI che. te pramANe dharmakriyAo karavAmAM jeo vijhana che. arthAta bhagavAnanI vAtane chupAvanArA che. arthAtu na mAnanArA evA je nidbhavo thayA. teonA mATe banAvelAM eTale ke je kSetramAM ane je kAlamAM teo mATe ja AhArAdi banAvyAM hoya tenuM varjana uttama sAdhuone bhajanAe jANavuM. kyAreka parihAra yogya gaNAya ane kyAreka parihAra yogya na paNa gaNAya kevI rIte Ama kahevAya che ? to te vAta samajAve che ke jayAre loko na jANatA hoya ke A nidvavo che sAcA sAdhu nathI. A vAta loko jayAre na jANatA hoya sAdhuothI nidvavone bhinna na samajatA hoya tyAre sAcA sAdhuone te AhArAdi vajarya gaNAya che. kAraNa ke sAdhuo mATe ja banAvyo che evI pratIti che.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 nihnavavAda paraMtu jayAre loko jANatA ja hoya ke A to nitavo che sAdhuo nathI. tyAre nidvavone udezIne banAvelo AhArAdi sAcA sAdhuone kalyuM che teno artha e thayo ke nidvavo te sAdhu nathI. ahI daraVIT eTale parihAra karavo ahIM parihArano artha paribhoga eTaleke kyAreka vaparAya ane kyAreka na vaparAya te paribhoga athavA parihAra yogya kahevAya che. zAstramAM ja kahyuM che ke "vArA 3vamo, dipA tasa roDa poi" = dhAraNA eTale upabhoga karavo te ane pariharaNA eTale teno paribhoga karavo. arthAta niyata paNe upayoga karavo te dhAraNA ane kyAreka upayoga karAya ane kyAreka na karAya te paribhoga kahevAya che. tethI kyAreka jeno tyAga karAya ane kyAreka jeno tyAga na karAya te pariharaNA arthAtuM parihAra kahevAya che. tethI tyAga na karAya te pariharaNA arthAtu parihAra kahevAya che. tethI ahIM kevI rIte bhajanAe samajavuM te vAta graMthakArazrI jaNAve che ke mUlagaNa viSayaka AdhAkadi doSo ane uttaraguNaviSayaka kharIdIne lAveluM ke karAveluM evo Avo artha karavo. tyAM "A nidvavo te sAdhuo nathI. kAraNake sAdhuo mATe je AhArAdi banAvyA hoya te to ekAtte akalpa ja hoya che paraMtu nivo mATe je banAvyuM hoya te akalpa ja hoya evo niyama nathI. mATe nidvavo te sAdhuo nathI. - tathA A nidvavo te gRhastho paNa nathI kAraNake te gRhasyo mATe athavA tIrthAntarIyo mATe je banAvyuM hoya che te to sAdhuone ekAnta kaltha ja hoya che te kAraNathI A nidvavo te sAdhu paNa nathI. gRhastha paNa nathI ane tirthAntarIya paNa nathI arthAtu koI avyakta jIvo che. || 2617 || avataraNa - mai Id" nivo mATe banAvelA AhAra-pANI sAdhuone bhajanAe kaccha bane che A bAbatamAM bhASyakAra mahArAja kAraNa jaNAve che : jattha visesaM jANai logo, tesiM ca kuNai bhttaaii| taM kappai sAhUNaM, sAmanakayaM punarakappaM // 2618 // gAthArtha - jyAM loko A nidvavo che Ama vizeSa paNe jANatA hoya tyAM te nihnavo mATe banAvelA te bhojanAdi AhAra te sAdhuone kahyuM che paraMtu sAmAnyapaNe banAvyA hoya to te sAdhuone kalpatA nathI. 2618 | vivecana :- je gAmamAM AvelA A munio muniveSadhArI che paNa hakikatathI te
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitavavAdano upasaMhAra 251 nidvavo che. sAcA sAdhu nathI. Ama gAmaloko jyAre nidvavone jANatA hoya tyAre nidvavone udezIne je AhArAdi banAvyA hoya te AhArAdi sAdhu-saMtone vahoravA kahyuM che. (kAraNa ke temAM sAdhanA mATe banAvyAnI buddhi nathI paraMtu nihnavo mATe AhAra banAvyAnI buddhi che). paraMtu sAmAnyapaNe je AhArAdi banAvyA hoya ane koI sAdhu mahAtmA vahoravA Ave ke nidvava Ave ema banneno sAmAnya udeza hoya to temAM sAdhuno uddeza paNa hovAthI te AhAra pANI sAdhusaMtone vahoravA kalpatA nathI akalpa ja bane che. nihnavomAM raheluM nidvavapaNuM vizeSe jaNAyuM na hoya paNa sAdhu mAtra cheATaluM ja jaNAya hoya ane tene sAdhumAtra mAnIne tenA mATe AhArAdi banAvAyo hoya to te AhArAdi sAcA sAdhune levo kalpato nathI. | 2618 || avataraNa:- boTiko mATe (digaMbara munio mATe) je AhArAdi banAvAyA hoya te AhArAdi zvetAmbara sAdhuone vahoravA kaze ke na kaze ! tyAM gurujI kahe che. ' micchadiTThIyANaM jaM tesiM kAriyaM jahiM jattha / savvaMpi tayaM suddhaM, mUle taha uttaraguNe ya // 2619 // gAthArtha :- mithyAdaSTi AtmAo je che. teo mATe je kSetramAM ane je kAlamAM AhArAdi je banAvAyA hoya te AhArAdi sarva paNa mUlagaNa ane uttaraguNaviSayaka sAcA sAdhusaMto mATe nirdoSa ja kahevAya che. || 2619 || vivecana - jema zrAvaka-zrAvikAoe potAnA mATe banAvelo AhArAdi hoya te sAdhu mATe kaSya ja bane che temAM sAdhu mATe banAvavAnI dRSTi nathI. mATe AdhAkadi mUlaguNanA koI doSo lAgatA nathI ane kharIdavuM paDe ke paisAno koI vyavahAra karavo paDe tevuM paNa nathI. tethI uttaraguNano paNa koI doSa lAgato nathI. tevI ja rIte mithyASTi jIvo mATe athavA digaMbara muni mATe banAvelo AhArAdi je hoya te zvetAmbara munine mUlaguNaviSayaka ke uttaraguNa viSayaka koI doSa na hovAthI kathya bane che. phakta munine yogya AhAra hovo joIe jo kaMdamUlAdino ane abhakSya vastuono upayoga karyo hoya to te abhakSya vastuo hovAnA kAraNe kalpato nathI. ll2619 avataraNa - uparanI niyuktinI gAthA che. tenA upara bhASyakAra mahArAja kahe che ke - bhinnamaya-liMga-cariyA, micchaddidviti boDiyA'bhimayA // jaM te kayamuddisiuM, taM kappai jaM ca jaijoggaM // 2620 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ niThavavAda gAthArtha :- boTiko (digaMbara matAnuyAyIo) bhinna matavALA che, bhinnaliMgavALA che, ane bhinna AcaraNavALA che tethI mithyASTi manAyA che. tethI teone uddezIne banAvelA AhArAdi je munine yogya hoya (kaMdamULAdi na hoya to) zvetAMbara munione kalpya bane che. // 2620 || 252 vivecana :- digaMbara munio ane zvetAMbara munio banne jainamuni hovA chatAM paNa bhinna che mata jeno, bhinna che liMga jenuM ane bhinna che AcaraNA jenI evA digaMbara munio mATe je AhArAdi banAvyA hoya temAMthI kaMdamULa athavA sacittAdi doSa vinAno je kalpya AhAra hoya te zvetAMbara munione levo kalpe che. sAmAnya niyama evo che ke munimahArAjAo mATe banAvelo AhAra AdhAkarmAdi doSavALo hovAthI munine levo kalpe nahIM. paraMtu digaMbara muniono mata-liMga ane AcaraNA bhinna hovAthI mithyAdRSTi che. te mATe teo sAcA sAdhu ja nathI te mATe je AhAra teo mATe banAvAyo hoya te yathArtha (sAcA) muni mATe banAvAyo nathI. mithyArdaSTi (munio) mATe banAvAyo che te kAraNathI te AhAra zvetAMbara munione kalpya bane che. phakta temAM je AhAra banAvAyo che te kalpya hovo joie jo sacita hoya. anaMtakAya hoya. rIMgaNa Adi athavA baTAkA Adi kaMdamULa hoya to na kalpe. paraMtu kalpya AhAra hoya to ja kalpe. 'akalpya AhAra levo je na kalpe" te paNa akalpyatAnA kAraNe samajavuM. mata liMga ane bhikSA levA vigerenA viSayavALI AcaraNA- A traNe bhinna che jyAM tevA (digambaro) boTiko zAstramAM mithyArdaSTi kahelA che. bhinnamata karela hovA AdinA kAraNothI niryuktikAra zrI bhadrabAhusvAmI vaDe mithyArdaSTi tarIke teone jaNAvAyA che. tIrthaMkara bhagavAna kathita mArga upara cAlanArA yathArtha sAdhu nathI. te kAraNathI te (TiMgabara) boTiko mATe ja je AhArAdi karyA hoya. te zvetAMbara sAdhuone kalpya bane che. prazna :- boTikone (digaMbarone) uddezIne banAvelA AhAramAM to sacitta AhAra, kAkaDI ane dADama Adi paNa karAya che tathA anantakAya ane rIMgaNa-vaMtAka vigerenAM zAka banAvyA pachI acitta che ema mAnIne saMskArita karAya che to te sarva sacitta ane kaMdamULa tathA rIMgaNAdinAM zAka zvetAMbara sAdhune zuM kalpe ? uttara H- nA, te na kalpe. paraMtu naM = nanomAM je je AhAra munine mATe yogya
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitavavAdano upasaMhAra 253 hoya doSita AhAra na hoya sacitta na hoya, kaMdamULa nA hoya bahubIja na hoya paraMtu munine yogya AhAra hoya phakta digaMbara muni mATe banAvyo hoya to paNa (diMgabara muni te paramArthe mithyAdaSTi hovAthI muni ja nathI te mATe) zvetAMbara munine te AhAra levo kahyuM che. Ama graMthakArazrI jaNAve che. yathArtha sAcA munione mATe te AhAra prAzuka che eSaNIya che. nirdoSa che. zAstramAM te AhAra levAnI anujJA karelI che yogya AhAra hoya to ja kalpe che paraMtu anaMtakAyAdi akathya AhAra hoya to kalpato nathI. | 2620 || tavamavasatA nihnavavavyatA" A pramANe AThe nidvavonI carcA ahIM samApta thAya che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ noMdha
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaga vicArone jALavI rAkhavA, bacavA mATe, 'khoTA vicArovALAnI vAta paNa jANavI joIe eTale nihvavAda paramAtmA zrI mahAvIpralanA zAsanamAM AvA 7thI nihavo thayA che. jenuM varNana ghaNA ja vistAra sAthe 8 jinabhadragaNi kSamAzramaNasUrijIe zrI vizeSAvazyakabhASyama 'bahu ja sArI rIte ApyuM che. samyagdaSTi AtmAo AvA mithyA vicAromAM aMjAI 4 jAya ane potAnA AtmAnuM kalyANa cuke nahIM, evA zu AzayathI mithyAdeSTionA matonI caca pUrvapuruSo potAna maulikagraMthomAM karatA ja AvyA che. ApaNe AvA granthono bahu ja sakSma rIte abhyAsa karI potAnA samyakatvane ghaNuM ja nirmaLa karIe ane AvA prakAranA mithyAvAdonI sAme Takkara jhIlavAnI kSamA keLavIe. sAcuM tatva samajavA dvArA ane samajAvavA dvArA sva-para 'kalyANa karIe eja abhilASA... AvA grantho banAvanArA mahAtmA, puruSone vAraMvAra namaskAra dhIrajalAla DAhyA BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1 16 Ph. : 079-22134176, M : 9925020106